erakundearen argitalpenak - ararteko · erabilera publikoa duten eraikinen irisgarritasuna 11 3.2....

EU

SK

AL

AU

TO

NO

MIA

ER

KID

EG

OA

N E

RA

BIL

ER

A P

UB

LIK

OA

DU

TE

N E

RA

IKIN

EN

IR

ISG

AR

RIT

AS

UN

A

EUSKO LEGEBILTZARRARENTZAKO TXOSTEN BEREZIAK– Kalabozoak. Ertzaintzaren eta udalen atxiloketa egoitzak. 1991.– Psikiatrikoak. Ospitale psikiatrikoetako buru-gaisoen egoera. 1992.– Adinekoen egoitzak Euskal Autonomi Elkartean (1992-1993). 1994.– Euskal Herriko Ararteko Erakundearen lehen bost urteak (1989-1994). 1994.– Euskal Autonomia Erkidegoan egoitzez kanpo adinekoentzat dagoen laguntzari buruzko txosten berezia

(1994-1995). 1996.– Euskal Autonomia Erkidegoko kartzeletako egoera. 1996.– Babesik gabeko haur eta nerabeentzako laguntza zerbitzuak. 1997.– Adin txikiko lege-hausleak. 1998.– Uraren kalitatearen babesa Zadorra sistemako urtegietan. 1999.– Oinarrizko gizarte-zerbitzuen egoera EAEn. 1999.– Buruko gaitzaren trataera ospitaletik kanpo. 2000.– EAEko hezkuntza-premia bereziei emandako erantzuna. 2001.– Sasoikako langileen egoera Arabako mahats eta patata bilketan. 2002.– Pertsona ezgaituen lanerako aukerak EAEn. 2003.– Euskal Autonomia Erkidegoan erabilera publikoa duten eraikinen irisgarritasuna. 2003.

Txosten berezien separatak

– Babesik gabeko haur eta nerabeentzako laguntza zerbitzuak. 1998.– Adin txikiko lege-hausleak. 1999.

EUSKO LEGEBILTZARRARENTZAKO TXOSTEN ARRUNTAK

– Liburukiak: 1989, 1990, 1991, 1992, 1993, 1994, 1995, 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2002.

Txosten arrunten separatak

– Arartekoaren gomendio eta iradokizunak. Liburukiak: 1991, 1992, 1993, 1994, 1995, 1996.

ARARTEKOAREN GOMENDIOAK

– Gomendioak 2002.

BESTELAKO ARGITALPENAK

– Idatz arauak / Normas de redacción. 1992.– Ombudsmanaren Hirugarren Hitzaldi Europarra. Herrialdeko Ombudsmanaren garrantzia. 1993.– Esanak eta eginak / Dichos y hechos. Juan San Martín, Arartekoa. 1994.– XV Jornadas de Coordinación de Defensores del Pueblo. 2000.

Faksimilak

– Jaquin-bide Iritarautia - 1820. Kadizko Konstituzioari buruz euskaraz idatzitako eskuizkribu argitaragabea,irakaskuntzarako moldatua. 1991.

– Gaioren Institutionum. 1992. (Gaztelerazko lehen argitaralditik aterea, Madril, 1845).– Aita Frantzisko Vitoriakoaren De indis insulanis. De iure belli. 1993. (Lyonen 1557an egindako lehen

argitaralditik aterea).– Valentín de Forondaren Cartas sobre la policía. 1998. (Iruñean 1820an egindako bigarren argitaralditik aterea).– Miguel de Lardizábal y Uriberen Apología por los Agótes de Navarra y los Chuetas de Mallorca, con una

breve digresión á los vaqueros de Asturias. 2000. (Madrilen 1786an egindako lehen argitaralditik aterea).– Manuel de Lardizábal y Uriberen Discurso sobre las penas contrahido á las leyes criminales de España, para

facilitar su reforma. 2000. (Madrilen 1782an egindako lehen argitaralditik aterea).– Xabier Maria Muniberen Discursos inéditos. 2002.

Padre Francisco de Vitoria Giza Eskubideen Saila(bekadunen lanak)

– E. J. Ruiz Vieytez. El derecho al ambiente como derecho de participación. 1993.– M. Á. Encinas Cañón. Viviendas de protección oficial y arrendamientos en el País Vasco (1982-1991). 1994.– G. Varona Martínez. La inmigración irregular. Derechos y deberes humanos. 1994.– A. Bergara. Hezkuntza- eta Hizkuntza-eskubideak indarreko lege-araubidean. 1996.– Mª J. Fernández de Landa Montoya. El control interinstitucional en la Unión Europea. 1996.– I. P. Sánchez García. Rechazo social hacia las personas seropositivas en la CAPV. 1998.– J. Morquecho Ibáñez. Intervención comunitaria en Euskadi. Acercamiento a la acción social sobre la

exclusión. 1999.

Giza eskubideetan hezteko baliabide didaktikoak(bekadunen lanak)

– G. Azkarate, L. Errasti, M. Mena. Giza Eskubideen hezkuntzari buruzko baliabideak (Bigarren Hezkuntza).2000.

– Zenbait egile (IPE). Gure eskubideak (Lehen Hezkuntza). 2001.– E. Acero, I. Mier. Giza eskubideak jokoan (Bigarren Hezkuntza). 2001.

«Jornadas sobre derechos humanos» bilduma

– Ararteko. El derecho a la no discriminación por motivo de raza. 1997.– Ararteko. Vigencia y futuro de la Declaración Universal de los Derechos Humanos en su 50 aniversario.

1998.– Ararteko. Los derechos no caducan con la edad: el año internacional de las personas mayores. 1999.– Ararteko. Una cultura de paz: cimiento para los derechos humanos. 2000.– Ararteko. Responsabilidad penal de los menores: una respuesta desde los derechos humanos. 2001.– Ararteko. Derechos humanos y nuevas tecnologías. 2002.

INFORMES EXTRAORDINARIOS AL PARLAMENTO VASCO–Los calabozos. Centros de detención municipales y de la Ertzaintza. 1991.–Los psiquiátricos. Situación de los enfermos mentales en los hospitales psiquiátricos. 1992.–Las residencias de tercera edad en la Comunidad Autónoma Vasca (1992-1993). 1994.–Cinco años de la Institución del Ararteko en el País Vasco (1989-1994). 1994.–Informe extraordinario sobre la asistencia no residencial a la tercera edad en la Comunidad Autónoma

del País Vasco (1994-1995). 1996.–Situación de las cárceles en el País Vasco. 1996.–Atención a la infancia y a la adolescencia en situación de desprotección. 1997.–Intervención con menores infractores. 1998.–Protección de la calidad del agua en los embalses del sistema Zadorra. 1999.–La situación de los servicios sociales de base en la CAPV. 1999.–Atención comunitaria de la enfermedad mental. 2000.–La respuesta a las necesidades educativas especiales en la CAPV. 2001.–Situación de la población temporera en Álava. 2002.–La integración laboral de las personas con discapacidad en la CAPV. 2003.–Accesibilidad en edificios de uso público de la Comunidad Autónoma del País Vasco. 2003.

Separatas de los informes extraordinarios–Atención a la infancia y a la adolescencia en situación de desprotección. 1998.–Intervención con menores infractores. 1999.

INFORMES ORDINARIOS AL PARLAMENTO VASCO

–Volúmenes: 1989, 1990, 1991, 1992, 1993, 1994, 1995, 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001,2002.

Separatas de los informes ordinarios

–Sugerencias y recomendaciones del Ararteko. Volúmenes: 1991, 1992, 1993, 1994, 1995, 1996.

RECOMENDACIONES

–Recomendaciones 2002.

OTRAS PUBLICACIONES

–Normas de redacción / Idatz arauak. 1992.–Tercera Conferencia Europea del Ombudsman. La importancia del Ombudsman regional. 1993.–Dichos y hechos / Esanak eta eginak. Juan San Martín, Ararteko. 1994.–XV Jornadas de Coordinación de Defensores del Pueblo. 2000.

Facsímiles

–Jaquin-bide Iritarautia - 1820. Texto manuscrito inédito, en euskara, sobre la Constitución de Cádiz,adaptado para la enseñanza. 1991.

–La Instituta de Gayo. 1992. (De la primera edición española, Madrid, 1845).–De indis insulanis. De iure belli. Fray Francisco de Vitoria, 1993. (De la primera edición en Lyon, 1557).–Cartas sobre la policía. Valentín de Foronda, 1998. (De la 2ª edición en Pamplona, 1820).–Apología por los Agótes de Navarra y los Chuetas de Mallorca, con una breve digresión á los vaqueros

de Asturias. Miguel de Lardizábal y Uribe, 2000. (De la primera edición en Madrid, 1786).–Discurso sobre las penas contrahido á las leyes criminales de España, para facilitar su reforma. Manuel

de Lardizábal y Uribe, 2001. (De la primera edición en Madrid, 1782).–Discursos inéditos. Javier María de Munibe, 2002.

Colección de Derechos Humanos Padre Francisco de Vitoria(trabajos becados)

–E. J. Ruiz Vieytez. El derecho al ambiente como derecho de participación. 1993.–M. Á. Encinas Cañón. Viviendas de protección oficial y arrendamientos en el País Vasco (1982-1991).

1994.–G. Varona Martínez. La inmigración irregular. Derechos y deberes humanos. 1994.–A. Bergara. Hezkuntza- eta Hizkuntza-eskubideak indarreko lege-araubidean. 1996.–Mª J. Fernández de Landa Montoya. El control interinstitucional en la Unión Europea. 1996.–I. P. Sánchez García. Rechazo social hacia las personas seropositivas en la CAPV. 1998.–J. Morquecho Ibáñez. Intervención comunitaria en Euskadi. Acercamiento a la acción social sobre la

exclusión. 1999.

Materiales didácticos para la educación en derechos humanos(trabajos becados)

–G. Azkarate, L. Errasti, M. Mena. Materiales para la educación en Derechos Humanos (E. Secundaria).2000.

–Varias autoras (IPE). Nuestros derechos (E. Primaria). 2001.–E. Acero, I. Mier. Los derechos humanos en juego (E. Secundaria). 2001.

Colección «Jornadas sobre derechos humanos»

–Ararteko. El derecho a la no discriminación por motivo de raza. 1997.–Ararteko. Vigencia y futuro de la Declaración Universal de los Derechos Humanos en su 50

aniversario. 1998.–Ararteko. Los derechos no caducan con la edad: el año internacional de las personas mayores. 1999.–Ararteko. Una cultura de paz: cimiento para los derechos humanos. 2000.–Ararteko. Responsabilidad penal de los menores: una respuesta desde los derechos humanos. 2001.–Ararteko. Derechos humanos y nuevas tecnologías. 2002.

PUBLICACIÓN DE LA INSTITUCIÓNERAKUNDEAREN ARGITALPENAK

AC

CE

SIB

ILID

AD

EN

ED

IFIC

IOS

DE

US

O P

ÚB

LIC

O D

E L

A C

OM

UN

IDA

D A

UT

ÓN

OM

A D

EL

PA

ÍS V

AS

CO

Accesibilidad en edificios

de uso público de la

Comunidad Autónoma

del País Vasco

Accesibilidad en edificios

de uso público de la

Comunidad Autónoma

del País Vasco

Euskal Autonomia Erkidegoan

erabilera publikoa duten

eraikinen irisgarritasuna

Euskal Autonomia Erkidegoan

erabilera publikoa duten

eraikinen irisgarritasuna

2003ko uztaila

Arartekoak Legebiltzarrari egindako txosten berezia

EUSKAL AUTONOMIA

ERKIDEGOAN ERABILERA

PUBLIKOA DUTEN ERAIKINEN

IRISGARRITASUNA

EUSKAL AUTONOMIA



IRISGARRITASUNA

SIIS - Centro de Documentación y Estudios

Arartekoaren aldetik:Mercedes Agúndez, Faustino López de Foronda, Valentín Martínez-Acha, Fermín Barceló,Iñaki Atxukarro, Iosune Etxeberria, Nieves Oca, Amaia Pagola.

© ARARTEKO

Fotokonposaketa eta inprimaketa: Gráficas Santamaría, S.A.Azaleko irudia: Niña en la ventana, hacia 1920. Arteta Errasti, Aurelio.Taula bati itsatsitako mihisea. 66,2 x 60,8 cm.Irudiaren ©: Bilboko Arte Eder Museoa, S.A.Itzulpena: Hori Hori, S.A.L.Paper ekologikoa.L.G: VI-316/03

EUSKAL AUTONOMIA



IRISGARRITASUNA

EUSKAL AUTONOMIA



IRISGARRITASUNA

AURKIBIDE OROKORRA

9ERABILERA PUBLIKOA DUTEN ERAIKINEN IRISGARRITASUNA

Taula eta koadroen aurkibidea ...................................................................................................... 11

Txostenaren aurkezpena ...................................................................................................................... 17

I. KAPITULUA. Sarrera: txostenaren helburua, eremua, metodologiaeta egitura ................................................................................................................. 25

1. Helburua eta eremua ................................................................................................................................ 27

2. Txostenaren edukiak eta egitura ..................................................................................................... 25

3. Metodologia .................................................................................................................................................... 263.1. Eremu juridikoa ikertzeko erabilitako metodologia ............................................... 263.2. Irisgarritasunaren eremuko esku-hartze publikoak ikertzeko erabilitako

metodologia ........................................................................................................................................ 273.3. Eraikin publikoen irisgarritasuna egiaztatzeko erabilitako metodologia .... 27

LEHENENGO ZATIA. AZTERKETA JURIDIKOA

II. KAPITULUA. Eremu juridiko-kontzeptuzkoa .......................................................... 31

III. KAPITULUA. Arauzko eremua .............................................................................................. 37

1. Nazioarteko arauzko eremua ............................................................................................................. 391.1. Nazio Batuen ekimenak ............................................................................................................ 391.2. Europako Batzordearen ekimenak .................................................................................... 411.3. Europar Batasuna .......................................................................................................................... 421.4. Nazioarteko beste tresna batzuk ......................................................................................... 43

2. Estatuko araudia .......................................................................................................................................... 44

3. EAEko araudia .............................................................................................................................................. 463.1. Arauzko aurrekariak ..................................................................................................................... 463.2. Indarreko araudia ........................................................................................................................... 47

4. Eskumenak ....................................................................................................................................................... 48

5. Eraikinen irisgarritasunaren arloan EAEn indarrean dagoen araudiaren az-terketa .................................................................................................................................................................. 505.1. Legearen helburua ......................................................................................................................... 505.2. Eraikinen inguruko irisgarritasunaren baldintzak .................................................... 50

10 ARARTEKOAREN TXOSTENA

5.3. Erreserbak ............................................................................................................................................ 535.4. Sustapen neurriak .......................................................................................................................... 555.5. Aurretiazko kontrol neurriak .................................................................................................. 565.6. Zehapen araubidea ........................................................................................................................ 57

6. Erabilera publikoa duen eraikinen inguruko irisgarritasunaren oinarrizko ele-mentuak. Konparazio azterketa ....................................................................................................... 60

BIGARREN ZATIA. EAEKO EGOERAREN AZTERKETA

IV. KAPITULUA. EAEko udalerrietako eraikin publikoen irisgarritasuna 83

1. Sarrera eta metodologia ........................................................................................................................ 85

2. Irisgarritasuna sustatzeko politika aktiboak .............................................................................. 872.1. Irisgarritasuna sustatzeko lau urterako programak ................................................ 882.2. Irisgarritasuna sustatzeko prestazioak eta diru-laguntzak ................................. 912.3. Irisgarritasuna sustatzeko beste neurri batzuk ........................................................... 93

3. Erabilera publikoko eraikinak berritzeko eta eraikitzeko obren jarraipena etakontrola .............................................................................................................................................................. 953.1. Erabilera edo zerbitzu publikoa duten eraikinak eta lokalak berritzeko

obrak ........................................................................................................................................................ 963.2. Erabilera edo zerbitzu publikoa duten eraikuntza berriko eraikinak eta

lokalak ..................................................................................................................................................... 98

4. Udaleko zerbitzu publikoetako irisgarritasuna ....................................................................... 1014.1. Udaleko zerbitzu publikoetako irisgarritasuna mugikortasunaren ikus-

pegitik ..................................................................................................................................................... 1014.2. Udal bakoitzak 20/97 Legea onetsi zenetik hartutako neurriak eta udal

egoitzak hobetzeko aurreikusitako proiektuak .......................................................... 1074.3. Irisgarritasunaren arloan udaletan egindako beste jarduera batzuk .......... 109

V. KAPITULUA. Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako Foru Aldundiekirisgarritasuna kontrolatzeko eta sustatzeko dituztenpolitikak ..................................................................................................................... 111


2. Foru aldundiek irisgarritasuna sustatzeko dituzten politika aktiboak .................... 1142.1. Irisgarritasunerako lau urteko planak .............................................................................. 1152.2. Finantza neurriak: banakako laguntzak, diru-laguntzak eta zerga-desgra-

bazioak ................................................................................................................................................... 1152.3. Aldundiek irisgarritasuna sustatzeko egindako ahalegin ekonomikoa .... 1222.4. Irisgarritasuna ikuskatzeko eta kontrolatzeko arduerak ..................................... 1242.5. Irisgarritasuna hobetzeko beste jarduera batzuk ...................................................... 127

3. Foru egoitzetan irisgarritasuna kontrolatzeko eta hobetzeko mekanismoak .... 1283.1. Irisgarritasunaren inguruko erantzukizunak ................................................................ 129


3.2. Irisgarritasunari lotutako arazoen diagnostikoa eta azterketa egiteko me-kanismoak ............................................................................................................................................ 129

3.3. Foru aldundiek irisgarritasuna hobetzeko egindako beste jarduera batzuk 130

4. Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako Foru aldundietako egoitzen irisgarritasuna 1314.1. Sarrera eta metodologia ............................................................................................................ 1314.2. Aztertutako egoitzak .................................................................................................................... 1324.3. Hiru aldundietako egoitzen irisgarritasunaren balorazioa ................................ 1344.4. Ondorioak ............................................................................................................................................ 136

IV. KAPITULUA. Eusko Jaurlaritzako Sailen irisgarritasuna kontrola-tzeko eta sustatzeko politikak ......................................................... 137


2. Eusko Jaurlaritzako sailen irisgarritasunaren sustapena eta kontrola .................. 1402.1. Sarrera eta metodologia ............................................................................................................ 1402.2. Egoeraren azterketa eta diagnostikorako nahiz planifikaziorako tresnak 1422.3. Sail bakoitzak irisgarritasuna sustatzeko abiatu dituen politika aktiboak 1492.4. Sail bakoitzeko egoitzetako irisgarritasunaren antolaketa, ikuskapena

eta kontrola ......................................................................................................................................... 157

3. EAEko Administrazio Autonomikoaren egoitzen irisgarritasuna ............................ 1633.1. Sarrera eta metodologia ............................................................................................................ 1633.2. Azterturiko egoitzak ...................................................................................................................... 1643.3. Egoitza autonomikoen irisgarritasunaren balorazioa ........................................... 1663.4. Ondorioak ............................................................................................................................................ 168

Ondorioak ............................................................................................................................................................. 171

Gomendioak ....................................................................................................................................................... 175

1. Eranskina. Udal bulegoen irisgarritasun maila udalerriz udalerri ... 181(ikus 197-501 orrialdeak beste aldean)

2. Eranskina. Irisgarritasuna sustatzeko politika aktiboak udalerrizudalerri ............................................................................................................................. 183

3. Eranskina. Erreferentzia bibliografikoak eta arauzkoak ............................ 201

TAULA ETA KOADROENAURKIBIDEA


1. Koadroa. Eraikinaren irisgarritasunaren arloan arauturiko elementuak ........... 51

2. Koadroa. Araudian eraikineko elementuen arabera ezarritako sargarritasuneta erabilgarritasun baldintzak .................................................................................. 53

3. Koadroa. Erreserben kupoak eta ezaugarriak eraikineko elementuen arabera 54

4. Koadroa. Erabilera publikoa duen eraikitako inguruko irisgarritasunarenoinarrizko elementuak konparazio-koadroa .................................................. 62

1. Taula. Galdeketari erantzun dioten udalerriak, biztanle kopuruaren ara-bera .............................................................................................................................................. 86

2. Taula. Irisgarritasuna sustatzeko lau urterako programak ................................... 88

3. Taula. Irisgarritasuna sustatzeko lau urterako programak, lurraldeen ara-bera .............................................................................................................................................. 89

4. Taula. Lau urterako planak, udalerrien biztanle kopuruaren arabera ......... 89

5. Taula. Irisgarritasuna sustatzeko lau urterako programak, eraginpeko biz-tanleriaren arabera ............................................................................................................ 90

6. Taula. Banakako laguntzen eskabidea, udalerrien neurriaren eta lurraldehistorikoaren arabera ...................................................................................................... 92

7. Taula. Udalek gizarte zerbitzuetan eta irisgarritasunean egindako gastua(%) .................................................................................................................................................. 94

8. Taula. Berrikuntza obretako irisgarritasunaren irizpideen betetze maila,udalerri motaren arabera ............................................................................................. 97

9. Taula. Berrikuntza-obrak betearazteko fase desberdinetarako giza balia-bide erabilgarriak ................................................................................................................ 97

10. Taula. Udal-teknikariek ikuskapenak egiteko aldizkakotasuna ......................... 98

11. Taula. Berrikuntza-obretako irisgarritasunaren irizpideak betetzeko mai-la, udalerri motaren arabera ...................................................................................... 99

12. Taula. Oinplano berriko eraikinen ikuskapenerako, kontrolerako eta se-gurtasunerako egindako lanak ................................................................................. 100

13. Taula. Langile gehiagoren beharrizana, udalerri motaren arabera ............... 100

14. Taula. Irisgarritasun-politiken eraginkortasuna hobetzeko neurriak ............ 101

15. Taula. Irisgarritasun egokiko, ezegokiko eta mugatuko udal egoitzak, lu-rralde historikoen eta udalerrien neurrien arabera ................................... 104


16. Taula. Irisgarritasun egokiko, ezegokiko eta mugatuko udal egoitzak, zer-bitzu motaren arabera .................................................................................................... 104

17. Taula. Hiriburuetako udal-eraikinen irisgarritasuna .................................................. 105

18. Taula. Irisgarritasun egokiko,ezegokiko eta mugatuko udal-egoitzak, zer-bitzu motaren arabera (%) ........................................................................................... 106

19. Taula. Balantze positiboa, negatiboa edo hala-holakoa egin duten udale-rriak, udal-egoitzetako irisgarritasunari dagokionez (%) ........................ 108

20. Taula. Egoitza guztietan, gehienetan edo batzuetan seinaleztapen ego-kitua duten udalerriak ..................................................................................................... 110

5. Koadroa. Irisgarritasun egokia sustatzeko banakako laguntza ekonomikoak .. 116

6. Koadroa. Erakunde publikoei eta pribatuei irisgarritasun egokia sustatzekoemandako diru-laguntzak ............................................................................................. 117

7. Koadroa. Irisgarritasuna sustatzeko zerga-laguntzak ....................................................... 119

21. Taula. Irisgarritasuna sustatzeko finantza-neurriak, lurralde historikoeneta neurri motaren arabera ........................................................................................ 123

8. Koadroa. Ikuskapeneko nahiz kontroleko jarduerak eta mekanismoak, iris-garritasunaren arloan ...................................................................................................... 125

9. Koadroa. Irisgarritasunari lotutako arazoen diagnostikoa eta azterketa egi-teko mekanismoak ............................................................................................................ 129

22. Taula. Lurralde bakoitzean aztertutako egoitzak ........................................................ 133

23. Taula. Aztertutako egoitzak, zerbitzu motaren arabera ......................................... 133

24. Taula. Irisgarritasunaren balorazioa lurraldeen arabera (%) ................................ 135

25. Taula. Irisgarritasunaren balorazioa arloen arabera (%) ........................................ 135

10. Koadroa. Sail bakoitzari atxikitako egoitzen oraingo egoeraren balorazioa ..... 142

26. Taula. Irisgarritasunaren arloko beharrizanen diagnostikorako eta azter-ketarako tresnak ................................................................................................................. 148

11. Koadroa. Sail bakoitzak irisgarritasunaren sustapenean egindako politikaaktiboak: laguntzak eta araudia ............................................................................... 150

12. Koadroa. Irisgarritasuna sustatzeko beste jarduera batzuk ......................................... 155

27. Taula. Irisgarritasun egokia sustatzeko politika aktiboak, sailen arabera ..... 156

13. Koadroa. Lau urterako planak, ahalegin ekonomikoa eta ikuskapen- nahizkontrol-neurriak ................................................................................................................... 158

14. Koadroa. Azken ikasturteetako ahalegin ekonomikoa .................................................. 161

28. Taula. Lau urterako planak, ahalegin ekonomikoa, ikuskapen-neurriaketa proiektuak, sailek aurreikusitakoak .............................................................. 162

29. Taula. Lurralde bakoitzean azterturiko egoitzak ......................................................... 165

30. Taula. Azterturiko egoitzak, zerbitzu motaren arabera .......................................... 165

31. Taula. Irisgarritasunaren egokitasunaren balorazioa, lurraldeka (%) ............ 167

32. Taula. Irisgarritasunaren egokitasunaren balorazioa, arloka (%) ..................... 167

TXOSTENAREN AURKEZPENA


Txosten honetan, Euskal Autonomia Erkidegoko erabilera publikokoeraikinen irisgarritasuna aztertzen da.

Elbarritasuna duten pertsonen eskubideek leku garrantzitsua dute Arartekoarenerakundearen jardueran, talde horren eskubideak murriztuta gera daitezkeelako, bizitzanaurkitzen dituzten era guztietako zailtasunen eraginez.

Jarduera desberdinen bitartez, Arartekoaren erakundeak elbarritasuna duten pertsonenbizi-baldintzak hobetu nahi ditu; gainera, diskriminaziorik ez jasateko eta gizarteratzekoduten eskubidea gauzatu egin nahi du..

Pertsona-talde horrek era askotako arazoak ditu: oztopo arkitektonikoak etahirigintzakoak; garraiobideen irisgarritasuna; etxebizitzarena; lanarena edohezkuntzarena; teknologia berrien irisgarritasuna; zerga-neurria; sasoizko arreta;elbarritasun mailen balorazioa; laguntza teknikoak…

Hala eta guztiz ere, elbarritasuna duten pertsonekin nahiz horien familiakoekin egindakobileren eta izandako harremanen ostean, esan daiteke horien kezka nagusiak honakohauek direla:

• elbarritasuna duten pertsonen lanerako irisgarritasuna• hiri ingururako irisgarritasuna, batez ere erabilera publikoa duten eraikinei

dagokienez

Bi arazo nagusi horiek aztertu beharra egiaztatu ondoren, txosten bi hasigenituen, dagoeneko amaituta eta Eusko Legebiltzarrean aurkeztuta daudentxostenak, hain zuzen ere, “Elbarritasuna duten pertsonen Europako urtea” deritzonean;horren helburuetariko bat, izan ere, halako pertsonen aukera berdintasuna sustatzekoneurriei buruzko gogoeta eta eztabaida eragitea da.

2003ko ekainaren 4an, Elbarritasuna duten pertsonen laneratzea EAEn izenekotxostena aurkeztu genuen Eusko Legebiltzarrean.

Orain, Euskal Autonomia Erkidegoan erabilera publikoa duten eraikinen irisgarritasunariburuzko txosten hau aurkeztuko dugu.


Txostenaren helburua, bestalde, Euskal Autonomia Erkidegoan irisgarritasunaren arloanegindako jarduera publikoak aztertzea da, Irisgarritasuna Sustatzeari buruzko 1997koabenduaren 4ko Legean eta berori garatzeko araudian oinarrituz.

Horretarako, udalek, foru aldundiek eta Eusko Jaurlaritzak arlo honetanegindako jarduerak azaltzen dira. Emandako aurrerapausoak eta oraindikhartu behar diren neurri asko adierazten dira.

Euskadiko Herri Administrazioek irisgarritasuna kontrolatzeko eta sustatzekogauzatu dituzten politiken ikerketa zehatza egin da.

Elbarritasuna duten pertsonen zailtasunak, hala eta guztiz ere, ezin dira konpondu arauenbitartez eta herri administrazioen esku-hartzeen bidez soilik.

Oztoporik handienak, sarritan, pertsonen pentsaeran daude. Halaber, berezko oztopofisikoak areagotzen dituzten ingurumen mailako eta gizarte diskriminazioari lotutakooztopo sakonak daude.

Zorionez, elbarritasuna duten pertsonen zailtasunen eta, hain zuzen ere, horienirisgarritasun-oztopoen tratamenduan bilakaera garrantzitsua egon da.

Gai hau euskarritzen duten gogoetek eta printzipioek, bestalde, integrazioaren aldekoeta diskriminazioaren aurkako ikuspegia dakarkigute.

Irisgarritasunari buruzko kontzeptualizazio aurreratuagoa, gainera, nahiko argi adierazitagelditu da txostenean.

Irisgarritasuna berdintasun-printzipioa zorrotz errespetatzearen ikuspegitiknola jorratu behar den adierazten duten bi kontzeptu nabarmendu nahiditut.

• Diskriminazioaren aurkako lerro honen lorpenik handiena “diseinuunibertsalaren” kontzeptuaren teorizazioa da.

Irisgarritasuna komenigarria da pertsona guztientzat eta gizarte osoarentzat, eta ezelbarritasuna duten pertsonentzat bakarrik.

Gizarte osoa bertako kideen aniztasunera egokitu behar da, beharrezko aldaketaguztiak eginez, pertsona guztien erabateko partaidetza bermatzeko, euren bizitzarenarlo guztietan.

• Nabarmendu nahi dudan beste kontzeptu bat, txosten honen helburuan eragin zuzenaduena, “ibilbide irisgarriak”deritzona da.

Ageri-agerikoa da eraikitako inguruaren irisgarritasuna estu lotuta dagoela hirigintzakoirisgarritasunera, garraiobideen irisgarritasunera eta komunikazioko bideenirisgarritasunera.


Erabilera publikoko eraikin irisgarriak lortzeak ia ez du ezertarako balio, baldin etaelbarritasuna duten pertsonek etxetik irteteko, hiri-ingurutik ibiltzeko etagarraiobideetan sartzeko arazo larriak badituzte.

Elbarritasuna duten pertsonen errealitatearekiko edozein hurbiltze, nolanahi ere,berdintasunaren aldeko eta diskriminazioaren aurkako eskubideen benetakoaplikaziotik egin behar da.

Hori dela eta, Madrileko Adierazpenaren lema aipatu nahi dut, Europan elbarritasunaduten pertsonei buruz 2002ko martxoan egindako Biltzarrean erabakitakoa:Diskriminaziorik eza gehi ekintza positiboa berdin gizarteratzea.

Horri dagokionez, herri administrazio guztiei dei egin behar zaie, erabatekoirisgarritasuna lortzeko behar diren neurriak har ditzaten.

Irisgarritasunaren arloan araudi nahiko bermatzailea dugula esan daiteke,lortu nahi diren helburuak kontuan hartuta.

Hala eta guztiz ere, oso etsigarria da herri administrazioek Irisgarritasuna Sustatzeariburuzko abenduaren 4ko 20/1997 Legean ezarritako tresnei dagokienez egitenduten erabilera oso urria.

Politika horien euskarriak irisgarritasuna sustatzeko lau urterako planak dira.

Ez da onargarria Legea promulgatu eta bost urte igaro ondoren programa hauek zazpiudalek soilik edukitzea onetsita (Amurrio, Azpeitia, Eskoriatza, Getaria, Güeñes, Orioeta Urretxu), Irisgarritasuna Sustatzeari buruzko 4/1997 Legean berariaz ezarritakobaldintza izan arren.

Hiru hiriburuek, udalerri handiek, foru aldundiek eta Eusko Jaurlaritzako sailek legehori beti egin behar dute.

Txostenean jasotako gomendio guztiak, bestalde, Euskadiko herriadministrazioei zuzendutako gomendio bakarrean laburbiltzeko modukoakdira: bete legea, bete irisgarritasunaren araudia, lortu bertan jasotako tresnak,bete kontroleko eta sustapeneko eginkizunak, eta, beharrezkoa izanez gero,aplikatu zehapen-araubidea.

Aurkezpen hau amaitu baino lehen, eskerrak eman nahi dizkiet lan hau ahalbidetuduten pertsona guztiei. Batez ere:

– Elbarritasuna duten pertsonen eskubideen defentsan konpromisoa hartu dutenpertsonei eta elkarteei, baita elbarriei eurei ere, euren ereduarekin txosten hauegiteko berebiziko laguntza eskaini digutelako.

– SIIS Fundazioko taldeari, ikerketaren zati nagusia, datuen bilketa eta horienazterketa bere gain hartu baititu.


– Arartekoaren erakundeko taldeari, txosten hau egiten parte hartu duenari.– Udalei, foru aldundiei eta Eusko Jaurlaritzako Sailei, bidalitako inkestak betetzeko

lankidetza eskaini dutelako, baita eskaturiko bilerak eta elkarrizketak egindituztelako ere, tresna horiek guztiak beharrezkoak izan baitira, txosten hauegitea ahalbidetu duten datuak biltzeko.

Hau ez da elbarritasuna duten pertsonen Europako urtearen ondoriozko jarduerakoiunturala edo egituraren araberakoa, erakunde honek elbarritasuna duten pertsonakgizarteratzeko eta euren eskubideak bermatzeko egindako beste jarduera bat baizik.

Vitoria-Gasteiz, 2003ko uztailaren 8a

JARDUNEKO ARARTEKOAMercedes Agúndez Basterra

I. KAPITULUA

SARRERA:TXOSTENAREN HELBURUA, EREMUA,

METODOLOGIA ETA EGITURA


1. HELBURUA ETA EREMUA

Txosten honen eremua irisgarritasunaren arloan egin diren esku-hartze publikoenbilakaera aztertzea da, hain zuzen ere, Irisgarritasuna Sustatzeari buruzko 1997koabenduaren 4ko Legea eta berori garatzeko araudia (2000ko apirilaren 11ko 68.Dekretuko III. eranskina, eraikinetako irisgarritasunaren baldintzei buruzko arau teknikoakazaltzen dituena) indarrean sartu direnetik egin diren esku-hartze publikoei dagokienez.

Eraikinetako irisgarritasunaren gaia, zalantzarik gabe, hirietako irisgarritasunaren,garraiobide publikoen irisgarritasunaren eta komunikazioko irisgarritasunaren gaiari lotutadago; izan ere, eraikin bat irisgarria izateak ez du ezertarako balio, baldin eta bertarairisteko modurik ez badago edo, eraikinaren barruan, orientatzeko baliabide egokirikegon ezean. Ikuspegi horretatik, “ibilbide egingarriak” aipatu behar dira, irisgarritasunakasuan kasuko eremu fisikoaren arabera sailkatu beharrean. Arlo horren azterketak,hala eta guztiz ere, erraz gainditzen ditu txosten honen aukerak. Berorren ezaugarriakkontuan hartuta, izaera integrala duenez, eginkizun hori herri administrazioetako irisga-rritasuna sustatzeko planen esku dago; horiek, “alde batetik, ibilbide egingarrien” noziohori erabili beharko dute euren esku-hartzerako oinarritzat, eta bestetik, ebaluaziorakojarraibideak sartu beharko dituzte euren aurreikuspenetan, irisgarritasunaren baldintzakmodu sistematikoan aztertu ahal izateko eta, horrela, ingurua apurka-apurka hobetzekoaukera handiagoak eskaintzeko.

2. TXOSTENAREN EDUKIAK ETA EGITURA

Azterketa honen bitartez, gaur egun eraikinen irisgarritasunaren arloan dagoen egoerarahurbildu nahi dugu. Ikuspegia, horrenbestez, orokorra da, eta gehienbat herriadministrazioek (Eusko Jaurlaritza, foru aldundiak eta udalak) arlo horretan hartu dutenkonpromisoa baloratzean oinarritzen da, baita indarreko araudian adierazitakobetebeharrak zein neurritan bete dituzten baloratzean ere.

Txostena honako eduki hauen inguruan egituratuta dago:

• Lehenengo zatian, irisgarritasunaren arloko eremu juridiko-kontzeptuzkoa aurkeztenda, gaia eremu teorikoan kokatuta eta arauen bilakaeraren ulermena erraztuta.

• Bigarren kapituluak azalpen orokorra egiten du, nazioarteko eta Estatuko arauzkoeremuari buruz, eta EAEko indarreko araudia ere zehatz aztertzen du; halaber, UNEko


arauetan, Euskal Autonomia Erkidegoko araudian eta beste autonomia erkidegobatzuetako arauetan eraikinetako irisgarritasunari buruz ezarritako elementu nagusienarteko konparazio koadroa ere eskaintzen du.

• Txostenaren erdiko zatian, Euskal Autonomia Erkidegoko herri administrazioek arlohonetan egindako esku-hartzeen azterketa egiten da; gainera, udalen, aldundien etaEusko Jaurlaritzaren jarduerak bereizita aurkezten dira. Hiru kasu horietan, funtsean,honako eskema honi jarraitzen zaio:

– Irisgarritasuna sustatzeko politiken eremuan hartutako ekimenak azaltzen dira;hain zuzen ere, erakundeek, euren jarduera eremuan, lau urteko plana lantzekokonpromisoa benetan berenganatu duten ala ez aztertzen da (irisgarritasunarensustapenerako plana); era berean, sustapeneko helburu hori betetzeko, neurriegokiak hartu dituzten ala ez ere aztertzen da, batez ere, diru-laguntzei lotutakofinantza neurriak. Irisgarritasunerako planetan aztertutako arloa oso zabala nahizintegrala dela kontuan hartuta, eta administrazioek sustapenerako hartutakoneurrien aniztasuna aintzat hartuz, baita eraikinen irisgarritasunera zuzen-zuzenbideratutakoak eta gainerako esku-hartzeak modu sistematikoan bereiztekozailtasuna kontuan hartuz ere, atal honetan, azterketaren eremua handitu etaeraikinen irisgarritasunari zuzen lotuta ez dauden alderdiak ere jorratu dira.

– Ondoren, administrazioek euren eskumenen barruan (legeak oinplano berrikoeraikinetan eta berrikuntza, aldatze edo handitze obretan irisgarritasunari buruzezarritako baldintzen aplikazioaren jarraipena eta kontrola egiteko eskumenenbarruan) izan duten esku-hartze mailak aztertzen dira. Arlo hori oso garrantzitsuada udalen kasuan, lizentziak ematean eta betearazte egokia kontrolatzean dituzteneskumenak kontuan hartuta.

– Azkenik, titularitate eta erabilera publikoa duten eraikin batzuen irisgarritasunarenbalorazioari buruzko datuak aurkezten dira (biztanleek sarritan erabiltzen dituzteneraikinak).

– Informazio hori osatzen duten bi eranskinetan, jasotako informazioaren arabera,Euskal Autonomia Erkidegoko udal kopuru handiak arlo horretan egindakojarduera zehazten da, baita horien egoitzen egoera ere, irisgarritasuna bermatzearidagokionez.

3. METODOLOGIA

Txosteneko eduki desberdinen eraginez, lerro metodologiko desberdinak erabili beharizan dira, eta horiek, azalpenaren argitasunaren mesedetan, bereiz azaldu beharko ditugu.

3.1. Eremu juridikoa ikertzeko erabilitako metodologia

• Irisgarritasunaren arloko literatura espezializatuaren bilketa eta azterketa.

• Arauzko agirien bilketa eta ikerketa, eraikinen irisgarritasunari buruzko aurrekarieieta indarreko testuei arreta berezia jarriz.


• Euskal Autonomia Erkidegoko indarreko araudiaren azterketa zehatza, hain zuzenere, Irisgarritasuna Sustatzeari buruzko abenduaren 4ko 20/1997 Legea eta apirilaren11ko 68/2000 Dekretuko III. eranskina, eraikinetako irisgarritasunaren baldintzeiburuzko arau teknikoak onetsi dituena.

• UNEko arauetan, Euskal Autonomia Erkidegoko araudian eta beste autonomiaerkidego batzuetako indarreko araudian eraikinen irisgarritasunari buruz ezarritakooinarrizko baldintzen konparazio ikerketa.

3.2. Irisgarritasunaren eremuko esku-hartze publikoak ikertzekoerabilitako metodologia

• Udaletara (indarreko araudian irisgarritasunari buruz ezarritako baldintzen betetzeaeskatzeko eta bermatzeko arduradun nagusiak baitira) bideraturiko inkesta batengaldeketa lantzea, aplikatzea eta azaltzea, horiek hirigintza antolatzeko, kudeatzekoeta betearazteko dituzten eskumenak kontuan hartuta. Galdeketa horrek 95 galderaditu, eta araudiak toki erakunde horiei ezarritako betebeharren inguruan egituratutadago: sustapen politikak aplikatzea, oinplano berriko nahiz berrikuntzako obrakkontrolatzeko eskumenak gauzatzea eta udal titularitateko eraikin publikoetakoirisgarritasuna bermatzea, legean ezarritakoaren arabera.

• Elkarrizketako gidoia prestatzea eta aplikatzea, eta hiru foru aldundietako eta EuskoJaurlaritzako sail desberdinetako teknikariek gidoi horri erantzunez emandakoinformazioa aztertzea.

• Informazioko iturri osagarriak ikertzea, batez ere, arauzko testu sektorialak etaerakunde publiko batzuek emandako agiriak, kasu honetan, adibidez, Irisgarritasu-nerako Euskadiko Batzordeak urtero egindako txostenak.

3.3. Eraikin publikoen irisgarritasuna egiaztatzeko erabilitakometodologia

• Udaletako eraikinen irisgarritasuna egiaztatzeko, hiru hiriburuen kasuan izan ezik,arlo hau aurreko atalean aipatutako inkestaren galdeketan sartu dugu. Udalerri etaeraikin kopurua oso handia denez, txosten honen eremuan ezinezkoa izan da laginadierazgarria in situ egiaztatzea.

• Egiaztapeneko bisitaldiak, horrenbestez, honako hauek osaturiko titularitate etaerabilera publikoko eraikinen laginean oinarritu dira: hiru hiriburuetako 428 udalegoitza, hiru lurralde historikoetan banaturiko 143 foru lokal eta EAEko lurraldeosoan banaturiko 273 egoitza autonomiko.

Helburua egoitza publiko horien irisgarritasunaren ikuspegi panoramikoa lortzeazenez, bisitaturiko eraikinak ondorengo irizpide orokorren arabera sailkatzeko aukeraematen zuen balorazio orokorreko tresna aukeratu zen:


– Irisgarritasun egokikoak. Irisgarritasun egokikoak izango dira gurpildun aulkiandoan pertsona bati eraikinaren kanpoaldetik modu autonomoan sartzeko aukeraematen dioten eta jendeari arreta eskaintzeko edo zerbitzuak emateko direnlokalak.

– Irisgarritasun mugatukoak. Lokalak irisgarritasun mugatukoak izango dira,gurpildun aulkian doan pertsona batek besteren baten edo eraikineko langilerenbaten laguntzarekin sartu behar duenean, kasuan kasuko zerbitzua jasotzekolekuraino. Pertsona horrek emandako laguntza gehienez jota elkarren atzeko bieskailera-maila gainditzera, malda nahiko handiko arrapala igotzera, gurpildunaulkia altxatzeko aparatua martxan jartzera edo elbarriari ibilbide alternatibo“onargarritik” laguntzera mugatuko da.

– Irisgarritasun ezegokikoak. Kategoria honen barruan, aurreko bietansailkatzeko moduko baldintzak betetzen ez dituzten egoitza guztiak sartzen dira.

Egoitzetan sartzeko bideak soilik aztertu dira, zerbitzuak erabiltzeko baldintzei lotutakoalderdi zehatzagoak albo batera utzita: ateen pisu nahiz indar ezaugarriak, erakusmahaienaltuera, informazio sistemetarako irisgarritasuna, etab. Guztiarekin ere, kontuan hartuda bisitaturiko eraikin askoren konplexutasuna; gainera, eraikin mota bakoitzeko lekuzehatz jakinetarako irisgarritasuna aztertu da, eta kontuan hartu da ea eraikinak gurpildunaulkian edo muletekin doan pertsona bati honexetarako aukera ematen dion ala ez:tramitea egitea, arreta jasotzea edo kasuan kasuko egoitzako jarduerak garatzea.

Bisitaldi horiek egiteko, irabazi asmorik gabeko erakundeen lankidetza eraginkorra edukidugu: Eginaren Eginez, Araban; Gipuzkoako Ezindu Fisikoen Federazio Koordinatzailea,Gipuzkoan; eta Bideak eta Bizkaiko Ezindu Fisikoen Federazio Koordinatzailea, Bizkaian.Erakunde horietariko bakoitzak pertsona edo talde bat proposatu zuen, ikuskapenaegiteko, eta horretarako, erakundeek euren gain hartzen dute egindako azterketenemaitza edo metodologia.

Azkenik, esan behar da, ikerturiko arloaren handitasuna eta zeharkako izaera kontuanhartuta, hau da, administrazio maila guztietan eta herri administrazioen esku-hartzeaduten eremu guztietan aplikatzeko modukoa dela aintzat hartuz, oso zaila dela jasotakoinformazioaren zehaztasuna bermatzea. Horrenbestez, agian, neurriren bat, aurrekontukoerreserbaren bat edo laguntzaren bat ez da jasota egongo eskainitako azalpenean.

LEHENENGO ZATIA

AZTERKETA JURIDIKOA

II. KAPITULUA

EREMU JURIDIKO-KONTZEPTUZKOA


Kontzeptuaren aldetik, irisgarritasunaren eremuan, funtsezko hiru aldaketa edo bilakaeraegon dira azken hamarkadotan.

• Lehenengoa, gertatu ere, elbarritasunaren banakako ikuspegian oinarriturikoteorietatik horien izaera soziala defendatzen duten teorietara igarotzean gertatuda. Irisgarritasunaren arloan, planteamendu honen arabera, pertsona arrunterakodiseinaturiko ingurura ez da gizabanakoa bera egokitu behar, ingurua bera baitabiztanleen beharrizan guztietara egokitu beharrekoa, eta horrek erraztasunak eskainibehar dizkie pertsona guztiei.

Kontzeptu mailako aldaketa hori argi eta garbi adierazita dago antolamendu juridikorikgehienetan. Esate baterako, Iparraldeko herrietan, elbarritasunari buruzko arau guztienhitzaurrean jaso eta modu sistematikoan azaltzen dute, esku-hartze ereduarenazalpenerako sarreratzat. Orientazioari buruzko Frantziako 1975eko legeak ere(elbarrien aldeko legea, Eskandinaviako herrietan irisgarritasuna arautzeko egindakolehenengo testuak baino askoz ere geroagokoa) filosofia berri hori berariaz jasotzendu. Izan ere, horixe da gaur egun indarrean dauden araurik gehienetan jasotako espiritua.

Orientazio aldaketa horren eraginez, irisgarritasunari buruzko arauek gurpildun aulkiahartu zuten erreferentziatzat, elbarritasunik mugatzaileenen estaldurak gainerakoguztiak ekarriko zituela kontuan hartuta. Kontzeptu mailako aldaketa horri esker,elbarritasunaren ikurra den gurpildun aulkia irisgarritasunaren ikur bihurtu zen.

• Diskriminazioaren aurkako legeak eszena juridikoan sartzea funtsezko bigarrenaldaketa izan da, elbarritasunaren arauzko tratamenduan. Tradizio anglosaxoikoherriek (Kanada, Australia eta Estatu Batuak) eredu hori aukeratu zuten orain delaurte batzuk. Europako eremuan, eredu horrek gero eta eragin handiagoa dauka:herri batzuek, esate baterako, Danimarkak, Irlandak edo Erresuma Batuak,diskriminazioaren aurkako arau orokorrak hartu dituzte; beste batzuek, adibidez,Frantziak edo Suediak, arauketa bereziak egin dituzte.

Araudi horien elementu funtsezkoa eta bereizgarria, beste alde batetik, eskubidezibilen eta sozialen onarpenean nahiz defentsan euskarritzea da, hain zuzen ere,berdintasunerako eskubidean, diskriminazio ezaren eskubidean eta erabatekohiritartasun eskubidean, eta ez dira oinarritzen, ostera, elbarri batentzat ingurufisikoaren ezaugarriei buruzko arauetatik sor daitezkeen eskubideetan. Horreneraginez, elbarriek auzitegietan arauak betetzea eskatzeko aukera gehiago dute, etaberaz, arauok betetzeko berme handiagoak daude.


Maila teorikoan, ikuspegi honek hiru desberdintasun mota bereizten ditu:

– Diskriminazio zuzena elbarriari tratamendu txarragoa ematen zaionean gertatzenda, elbarritasunean bertan edo gainontzekoek egoera horri buruz duten ikuspegianoinarrituz, elbarritasunak kasuan kasuko jardueran parte hartzeko trebetasuneaninolako eraginik ez duenean.

– Zeharkako diskriminazioa, bestalde, funtsezkoa ez den alderdi bati buruzko irizpidebat aplikatzearen ondorioz gertatzen da; alderdi horrek itxuraz eragin bera daukapertsona guztiengan, baina elbarriei kalte handiagoa sortzen die. Horren adibiderikargiena eraikin batzuetan txakurrei sarrera debekatzea da, edo jarduera jakinenbat egiteko gida-baimena eskatzea, jarduera hori beste garraiobideren bat erabilizegin daitekeenean.

– Hirugarren diskriminazio mota, azkenik, elbarrien partaidetza gainontzekopertsonekiko berdintasunean ekiditen duen hesi fisikoa, ingurumenekoa,komunikaziokoa edo antolaketakoa ezabatzen ez denean gertatzen da, elbarriakgainerako pertsona horien prestakuntza bera duenean kasuan kasuko jardueranparte hartzeko.

• Azken bilakaera handia gaur egun gertatzen ari da, aurreko bilakaerarekiko moduparaleloan, beste plano batean, baina diskriminazioaren aurkako arauekiko modubateragarrian; teorian behintzat, diseinu unibertsalaren filosofia finkatzeanoinarritzen da.

Orain dela hogeita hamar urte ere, Dessertinek (1975eko Frantziako Legearensortzaileetarikoa) ikuspegi horixe proposatu zuen. Irisgarritasuna biztanle guztienardurakoa zela esan zuen lehenengoz: ez elbarrien kasuan bakarrik, baita zaharren,umeen, haurdun dauden emakumeen, haurraren orgatxoa daramaten pertsonen,pisuak garraiatzen dituzten pertsonen eta abarren kasuan ere. Dessertineren iritziz,“pertsona guztiak izan dira, dira edo izango dira elbarriak”.

Horixe da diseinu unibertsalaren funtsezko oinarria, eta berorren elementu nagusiakhonako hauek dira:

– Helburu nagusia eraikitako inguruek, produktuek eta komunikazioek irisgarritasunaizatea da, hau da, pertsona guztiek erabiltzeko modukoak izatea, horien adina,altuera, pisua edo gaitasuna edozein izan arren, eta bizitzan zehar gerta daitezkeenegoera berriak kontuan hartu barik.

– Berebiziko garrantzia ematen zaio autonomiaren kontzeptuari: diseinu unibertsalakpertsona guztiei eskaini behar die irisgarritasuna eta erabilera autonomoa.

– Diseinu unibertsala ez da oinarritzen ingurua talde jakinen beharrizan berezietaraegokitzean, inguruaren ulermen berezian baizik, eta horretarako, hiritar guztienbeharrizanak hartzen dira aintzat; horrenbestez, ingurua “sortu” egin behar da,diseinuaren hasierako faseetatik, guztien beharrizanetara egokituriko ezaugarribatzuekin, eta ezaugarriok, beraz, mugikortasun urriko (iraunkorra edo iragankorra)edozein pertsonaren gorabeheretara egokitu behar dira.

Funtsean, diseinu unibertsalaren filosofia den arabera, biztanleen aniztasunera gizarteosoak egokitu behar du, eta ingurumeneko beharrezko aldaketa guztiak sartu behar


dira, pertsona guztien erabateko partaidetza bermatzeko, bizitzaren arlo guztietan,eta gizartea aniztasunera egokitzea da, izan ere, pertsona guztien berdintasuneraeta horien eskubideen errespetura modu eraginkorrean daraman bide bakarra.

III. KAPITULUA

ARAUZKO EREMUA


Irisgarritasunari lotutako arloek protagonismo gero eta handiagoa izan dute azkenhamarkadotan, funtsean elbarritasunari buruzko kontzeptu mailako ikuspegietan ikusitakobilakaerari jarraituz. Horrela, integrazioari buruzko teoriek, normalizazioari buruzkoeketa, oraintsuago, aukera berdintasunean, diskriminaziorik ezan nahiz eskubideenonarpenean oinarrituriko planteamenduek gero eta eragin handiagoa duteirisgarritasunaren arauzko tratamenduan, bai nazioarteko tresnei eta bai Estatuan zeinautonomietan emandako xedapenei dagokienez.

1. NAZIOARTEKO ARAUZKO EREMUA

Nazioartean elbarritasunari buruz onetsitako testuak nahiko orokorrak dira; egin-egineanere, irisgarritasunaren eta hesiak ezabatzearen gaia beste arlo batzuekin batera aztertzenda, azaletik garatuta. Guztiarekin ere, asmo handiagoko edukia duten ekimenak agertzenhasi dira, eta horiek, arauzko izaerarik eduki ez arren, nazioarteko erakundeen jarreraadierazi eta jarraitu beharreko bidea ezartzen dute.

1.1. Nazio Batuen ekimenak

Nazio Batuek arlo honetan dituzten bi tresna nagusiak honako hauek dira: Elbarritasunaduten Pertsonentzako Mundu Ekintzako Programa, 1982ko abenduaren 3ko 37/52Ebazpenaren bidez onetsia eta Elbarritasuna duten Pertsonentzako Aukera Berdintasunariburuzko Arau Bateratuak, 1993ko abenduaren 20ko 48/96 Ebazpenean jasotakoak.

• Mundu Ekintzako Programaren barruan, irisgarritasunaren gaia aztertzen da,“aukera berdintasunerako”, atalean, eta azken hori, bertan ezartzen denez, hauxeda: “gizarteko sistema orokorra (esate baterako, inguru fisikoa eta kulturala,etxebizitza eta garraioa, zerbitzu sozialak eta osasunekoak, hezkuntzako eta lanekoaukerak, bizitza kulturala eta soziala, kirol nahiz jolas instalazioak ere barne)guztien esku jartzeko prozesua”. Estatuei programa betearazteko proposaturikoneurrien artean, inguru fisikorako irisgarritasunari lotutako hiru jarraibide baino ezdira jasotzen:


– Alde batetik, “diseinu unibertsala” edo “denontzako diseinua” azaletik aipatzen da:

“Estatu kideek ahalegina egin behar dute inguru fisikoa guztien eskuraegoteko, mota desberdinetako elbarritasuna duten pertsonak ere kontuanhartuta (…)”.

– Bestalde, irisgarritasunaren gaiak planifikazioan sartzeko eskabidea egiten da:

“Estatu kideek giza ezarkuntzen planifikazioan irisgarritasunari lotutakoalderdiak kontuan hartzen dituen politika gauzatu behar dute…”.

– Azkenik, oinplano berriko eraikin guztien irisgarritasuna eta, ahal den neurrian,oraingo irisgarritasunaren egokitzapena defendatzen da:

“Estatu kideei, elbarriei eraikin nahiz instalazio publiko berrietara,etxebizitzetara eta garraio publikoetara sartzea bermatzeko politika batgauzatzeko eskabidea egiten zaie. Gainera, ahal izanez gero, neurri egokiakhartu behar dira, lehendik dauden eraikinetako, instalazioetako,etxebizitzetako eta garraio publikoetako irisgarritasuna egokitzeko, batezere berrikuntzak aprobetxatuz”.

• Mundu Ekintzako Plana aplikatzeko aurreikusitako hamarkada igarotakoan NBEreniritziz, beharrezkoa izan zen epe luzerako estrategia formulatzea, elbarritasuna dutenpertsonen gizarte partaidetzaren arloko aurrerakuntzak sustatzeko. Estrategia hori,berriz, Elbarritasuna duten Pertsonen Aukera Berdintasunari buruzkoArau Bateratuetan (1993) jasota dago. Mundu Ekintzako Programa bainozehatzago, “Sartzeko aukerak” deritzon 5. artikuluko hamaika xedapenak bi taldetanegituraturik daude: inguru fisikoan sartzeari buruzkoak eta informazioa nahizkomunikazioa eskuratzeari buruzkoak.

Txosten horren eremuan, lehenengoak dira aipagarrienak:

– Estatuei hiri inguruan eta eraikitako inguruan sartzeari buruzko arauak onestekobeharrizana jakinarazten diete:

“Estatuek neurriak hartu behar dituzte, inguru fisikoan parte hartzea ekiditenduten oztopoak ezabatzeko. Neurri horien artean, arauak nahiz jarraibideaklandu ahal dira, edo gizarteko sektore desberdinei irisgarritasuna segurtatzendieten legeak egiteko aukera iker daiteke, esate baterako etxebizitzei, eraikinei,garraiobide publikoen zerbitzuei, beste garraiobideei, kaleei eta aire zabalekobeste leku batzuei dagokienez”.

– Inguruaren diseinuan eta eraikuntzan esku hartzen duten profesionalen partaidetzalortu beharra berariaz jasotzen dute, irisgarritasunaren estandarrak proiektu guztietanhasierako fase guztietatik sartzen direla bermatzeko:

“Arkitektoek, eraikuntzaren teknikariek eta inguru fisikoaren diseinuannahiz eraikuntzan parte hartzen duten beste profesional batzuek informazioegokia lortu beharko dute, elbarritasunaren arloko politikari etairisgarritasuna segurtatzeko baliabideei buruz, eta Estatuek hori guztiabermatu beharko dute.


Irisgarritasuna segurtatzeko neurriak, hasiera-hasieratik, inguru fisikoarendiseinuan eta eraikuntzan sartuko dira”.

– Azkenik, elbarritasuna duten pertsona taldeek arauzko tresnen prestakuntzan izanbeharreko partaidetzari buruzko xedapen bat jasotzen dute:

“Irisgarritasuna segurtatzeko arauak eta xedapenak prestatzean,elbarritasuna duten pertsonen erakundeei kontsultatu egin behar zaie.Erakunde horiek, halaber, herri mailan parte hartu beharko dute, hasierakoplanifikazioaren etapatik bertatik, herrilanen proiektuak diseinatzendirenean, irisgarritasunaren aukerak ahalik eta gehien bermatzeko.”

1.2. Europako Batzordearen ekimenak

Azken bi hamarkadotan, Europako Batzordeak elbarritasuna duten pertsoneneskubideekiko jarrera zehaztu du, inguruko irisgarritasunari buruzko aipamenak jasotzendituzten testu batzuetan:

• 1992an, Ministroen Batzordeak Elbarritasuna duten pertsonen integra-zioaren arloko politika koherente bati buruzko gomendioa onetsi zuen.

• 1993an, Irisgarritasunaren arloko printzipioen eta jarraibideen gidaegin zuen.

• 1996an, Berrikusitako Europako Gutun Sozialak autonomiarako, gizarte-ratzeko eta elkarteko bizitzan parte hartzeko ezintasuna duten pertsonen eskubideajaso zuen, batez ere komunikazio eta mugikortasun oztopoak gainditzen zituztenneurrien bitartez; halaber, pertsona horiei garraiorako, etxebizitzarako eta kulturzein aisialdi jardueretarako irisgarritasuna erraztu zien.

Oraintsuago, hala eta guztiz ere, Batzordeak irisgarritasunari zuzen-zuzen lotutako biebazpen onetsi ditu:

• ResAP(2001)3 deritzon Ebazpena, “Elbarritasuna duten pertsonen eraba-teko hiritartasunerantz, integrazioko teknologia berriei esker”.

• ResAP(2001)1 deritzon Ebazpena, “Kontzepzio unibertsaleko printzipioakeraikitako inguruaren eremuan lan egiten duten lanbideen multzoosoaren heziketa programetan sartzea” deritzonari buruz, eta horri TomarrenEbazpena esaten zaio.

Azken hori zehaztu egingo dugu. Elbarritasuna duten pertsonen eskubideak ez sustatzeaketa aukera berdintasunerako bermerik ez egoteak gizakiaren duintasuna urratzen duelakontuan hartuta, Europako Batzordeak diseinu unibertsalaren filosofia bereganatu etafuntsezko printzipio batzuk ezarri ditu:

– Pertsona guztiek, elbarriek ere barne, gizarteko bizitzan parte hartzeko eskubideadute, hau da, eraikitako inguruan sartzeko eta inguru hori erabiltzeko nahiz ulertzekoeskubidea.


– Elbarritasuna duten pertsona guztien politika koherentea eta orokorra egiteko,bermatu egin behar dira erabateko hiritartasuna, aukera berdintasuna, bizitzaautonomoa eta partaidetza aktiboa (gizarteko bizitzan); horretarako, ingurukoirisgarritasuna bermatu behar da eta, horrenbestez, hirigintza, arkitektura etakomunikazio mailako oztopoak ezabatu beharra dago.

– Hiri barruko ingurua eta eraikitako ingurua denon esku egotea (baita elbarrien eskuere) gizartearen erantzukizuna eta betebeharra da, batez ere diseinuaren etaeraikuntzaren eremuetan lan egiten duten profesional guztiena. Horretarako, diseinuunibertsalaren filosofia sartu behar da inplikaturiko lanbide guztien heziketarencurriculumean, metodo nahiz material pedagogikoetan eta irakasleak birziklatzekoprogrametan.

1.3. Europar Batasuna

• 1975ean, Europako Ekonomi Elkarteak irisgarritasunaren arloko pronuntziamenduaegin zuen, Batzordeak Kontseiluari egindako Jakinarazpenaren bitartez: Elbarrienberregokitzapena: horien mugikortasuna ekiditen duten oztopoarkitektonikoen ezabaketa. Hori zuzen-zuzen lotuta dago aipatutako enplegupolitikara eta, beraz, langileak lantokira sartzeko aukeretara.

• Apurka-apurka, inguru fisikorako irisgarritasunak eta oztopoen ezabaketakprotagonismo gero eta handiagoa hartu zuten Europan, eta esku hartzeko araueneremua zabaldu egin zen. Horrela, 1987an, Utrechten irisgarritasunari buruz egindakobilera batean, oinarrizko arau teknikoen multzoa sortzeko ideia azaleratu zen; arauok,irisgarritasun arkitektonikoan kontuan hartu eta oinarritzat erabiliko ziren, herri kideenestatu eta toki mailako araudiak garatzeko. Eskuliburu hori 1990ean argitaratu zenlehenengoz, Sartzeko moduko Inguru Eraikirako Europako Eskuliburuaizenburuarekin.

• 1992an Kontseiluko 89/392/EEE Zuzentarauak, Estatu kideek makineiburuz dituzten legeriak hurbiltzeari buruzkoak, altxatzeko eta garraiatzekoelementu mekanikoen diseinua arautu zuen. Zuzentarau hori Espainiako antolamendujuridikora egokitu zen, azaroaren 29ko 1435/1992 Errege Dekretuaren bitartez.

• 1995eko ekainaren 29an, Europako Parlamentuak eta Kontseiluak Estatu Kideekigogailuei buruz zituzten legeriak hurbiltzeari buruzko 95/16/EEEZuzentaraua onetsi zuten. Horiek Espainian egokitzeko xedapenak, berriz,abuztuaren 1eko 1314/1997 Errege Dekretuaren bitartez ezarri ziren.

• 1996an, Nazio Batuen Arau Bateratuek irekitako bideari jarraituz, Batzordeakizenburu hauxe zeukan jakinarazpena egin zuen: Pertsona Elbarrien AukeraBerdintasuna - Elbarritasunaren alboko estrategia komunitario berria.Kontseiluak eta Estatu kideek hori onetsi egin zuten, urte horren amaieran emandakoebazpen baten bitartez. Xedapen horretan, elbarritasuna duten pertsonek erabatekohiritartasuna lortzeko oztopoak ezabatu beharra ezarri zen.

• Era berean, 1996an, Batzordeak Irisgarritasunaren Europako Kontzeptuaargitaratu zuen, eraikinei, azpiegiturei eta eraikuntzako nahiz ekipamenduetako


produktuei aplikatzeko moduko diseinu unibertsalen printzipioetan oinarritua, etaturismo industriarako eskuliburua ere argitaratu zuen: Irisgarritasuna duenEuroparen alde.

• Handik aurrera, Batasunak elbarritasuna duten pertsonen eskubideen arloan egindakoesku-hartzeak enplegua lortzeari lotuta egon dira gehienbat. Hemen interesatzendenari dagokionez, aipagarria da 2000ko azaroan zuzentarau bat onestea, hainzuzen ere, Enpleguan eta okupazioan aukera berdintasunerako eremuorokorra ezartzeko zuzentaraua. Arau hori oso interesgarria da; izan ere,lantokirako irisgarritasun fisikoari lotutako arazoak ez ezik, diskriminazioaren aurkakoaraudi bat Europako zuzenbidean lehenengoz sartzea ere jorratu zuen.

• 2000ko abenduan, Batasunak elbarritasunaren gaia aztertu zuen berriro, baina ikuspegizabalago batetik begiratuta, eta Funtsezko Eskubideen Gutuna, eta bertan, elba-rritasunari lotutako diskriminazioa berariaz debekatu zuen. Gainera, hauxe ezarri zuen:

“Batasunak onartu eta errespetatu egiten du elbarriek euren independentzia,laneratzea eta gizarteratzea bermatzen duten neurriak edukitzeko eskubidea”.

• Halaber, 2000. urtean, Batzordeak Jakinarazpena landu zuen Kontseiluarentzat,Europako Parlamentuentzat, Komite Ekonomiko eta Sozialarentzat eta Eskualdeenkomitearentzat, “Elbarrientzako oztoporik gabeko Europarantz”, eta bertan,bost helburu nagusi jaso ziren:

– mugikortasuna bultzatzea, hiritarren osagaitzat;– sektoreen arteko politikak irisgarritasunaren arloan dituen akatsak zuzentzea;– elbarriei informazioaren gizarterako irisgarritasuna eskaintzea;– laguntzako teknologien merkatua hobetzea;– eta elbarritasuna duten kontsumitzaileek merkatuan dituzten eskubideak eta

interesak babestea.

Eraikitako ingururako irisgarritasunaren eremuan, ekarpenik handiena irisgarritasunarieta segurtasunari buruzko eraikuntza arauen bateragarritasunaren sustapena da.Eremu horretan, honako konpromiso hauek hartu dira:

– eraikuntzaren sektorean irisgarritasunari buruzko derrigorrezko arauak Elkarteosoan zein arlotan aplikatu behar diren zehaztea;

– elkartean zenbait neurri sustatzeko aukera ikertzea, arkitektoek, injineruek etainguru fisikoaren diseinuan nahiz eraikuntzan inplikaturiko gainerako profesionalekirisgarritasunaren arloko informazio egokia dutela bermatzeko;

– “diseinu unibertsalaren” filosofia sustatzeko modu berriak ikertzea, esate baterako,bizitzaren ziklo osoan sortzen diren era guztietako beharrizanetara erraz egokitzekomoduko etxebizitzen eraikuntza sustatuz.

1.4. Nazioarteko beste tresna batzuk

Nazioartean, ingururako irisgarritasuna sustatzeko helburua duten beste tresna batzukere badira. Besteak beste, honako hauek aipa daitezke:


• Eskandinaviako herriek 1994an landutako gomendio teknikoen gidaliburua,Iparraldeko ikuspegia, eta bertan, euren jarrera bateratua eta Irisgarritasu-naren Europako Kontzeptua deritzonari egindako ekarpena ere jasotzen da.

• Beijingo adierazpena, pertsona elbarriek milurteko berrian dituzteneskubideei buruz, Elbarritasunari buruzko GKEen Mundu Gailurrean 2000komartxoaren 12an egindakoa; bertako xedapenen artean, honako haulehentasunezkoa dela ezartzen da: “Diskriminazioko jarrerak eta praktikakezabatzea, baita legeek eta azpiegiturek dituzten oztopoak ere”.

• Bartzelonako adierazpena, 1995eko martxoan promulgatua; adierazpen horrektokiko agintariek elbarrien integrazioarekiko duten konpromisoa eta borondateaislatzen du. Ekimen horretan, Europako zenbait herritako udalerrik hartu zuten par-te: Alemania, Belgika, Espainia, Frantzia, Grezia, Irlanda, Italia, Portugal, ErresumaBatua, Suedia eta Suitza. Sinatu zuten udalen artean, EAEko hiru daude: Barakaldo,Donostia eta Gasteiz.

2. ESTATUKO ARAUDIA

• Estatuan irisgarritasunaren arloan dagoen arauketaren oinarrizko erreferentea1978ko konstituzioak ematen du; bertako 49. artikuluan ezarritakoaren arabera,botere publikoek hauxe egin behar dute: “ezindu fisikoak, sentsorialak eta psikikoakaurreikusteko, tratatzeko, birgaitzeko eta integratzeko politika, eta horieibeharrezko arreta espezializatua eskainiko zaie, eta gainera, babes berezia izangodute, titulu honek hiritar guztiei emandako eskubideak izan ditzaten”. Aipaturikotitulu hori, berriz Konstituzioaren testuko I. titulua da, funtsezko eskubideak etabetebeharrak arautzen dituena.

• 49. artikulu hori Elbarriak Gizarteratzeari buruzko apirilaren 7ko13/1982 Legetik zuzen-zuzen sortutakoa da; hori, estatuaren eremuan,erreferentziako marko juridikoa da, azken hamarkadotan elbarritasunari buruzgaraturiko araudi osoari dagokionez. Horren barruan, arlo desberdinak sartzendira, hasi prebentziotik eta prestazio ekonomikoetara, hezkuntzatik eta laneratzetikigarota; arlo horiek, berriz, eskumen mailako beste zenbait eremutan dute eragina,eta eduki horiek guztiok elbarritasuna duten pertsonek osatutako multzoareninguruan biltzen dituzte. Horri dagokionez, araututako arloak bere eremu subjekti-boak zehazten ditu.

• Elbarriak Gizarteratzeari buruzko Legea garatzeko Estatuan landu den arau bakarra,autonomia erkidegoen jarduera bateratzeko asmoz landutakoa, maiatzaren 19ko556/1989 Errege dekretua da, eraikin publikoetako irisgarritasunarengutxieneko neurriak arautzen dituena; bertan, modu orokorrean, dimentsioeilotutako gutxieneko eskakizunak ezartzen dira, oinplano berriko eraikinetakoirisgarritasunari eta lekualdatzeei dagokienez, baldin eta eraikin publikoak badira,baita pribatuak direnean ere, horietan igogailua nahitaez instalatu behar bada.Guztiarekin ere, arauak berak ordezko izaera ematen die xedapen horiei, autonomiaerkidegoek euren eskumenen arabera eman ditzaketen xedapenei dagokienez.


• Irisgarritasunaren arloan zeharkako eragina duten oinarrizko arau batzuk albo baterautzita (esate baterako, ekainaren 26ko 1/1992 Legegintzako ErregeDekretua, Lurzoruaren eta Hiri Antolaketaren Araubideari buruzkoLegezko Testu Bategina onetsi duena, edo Hirigintza DiziplinarenAraudiari buruzko ekainaren 23ko 2.183/1978 Errege Dekretua),eraikinetako irisgarritasunaren aipamen zuzena egiten duten xedapen sektorialbatzuk daude:

– Hezkuntzaren arloan indarrean dagoen araudia. Horrela, HezkuntzaSistemaren Antolaketa Orokorrari buruzko urriaren 3ko 1/1990 LegeOrganikoaren 37. artikuluan ezartzen denez (Hezkuntza Bereziari buruzkoartikuluan), “ikastetxeek eskola antolaketa egokia eduki eta beharrezkoegokitzapenak egin beharko dituzten curriculumetan, ikasleek adierazitakohelburuak lortu ahal izateko”; gainera “ikastetxeetako baldintza fisikoak etamaterialak ikasleen beharrizanetara egokituko dira”. Oraintsu, HezkuntzarenKalitateari buruzko abenduaren 23ko 10/2002 Legeak, beharrizanbereziko ikasleei buruzko atalean, ikastetxeen baliabideei buruzko 47. artikuluadauka; bertan ezartzen denez, fondo publikoekin eutsitako ikastetxe berriekirisgarritasuna sustatzeari eta era guztietako oztopoak ezabatzeari buruzkoindarreko arauak bete beharko dituzte; gainera, hezkuntzako administrazioekfondo publikoekin eutsitako ikastetxeetako oztopoak ezabatzeko programaksustatuko dituzte, baldin eta, ikastetxeok aspaldikoak direla edo beste zenbaitarrazoi daudela kontuan hartuta, mugikortasun edo komunikazio arazoak dituztenikasleek zailtasunak badituzte.

– Azaroaren 27ko 1435/1992 Errege Dekretua, otsailaren 8ko 56/1996Errege Dekretuaren bidez aldatua; horren bitartez, Kontseiluaren89/392/EEE Zuzentaraua aplikatzeko xedapenak eman dira; Zuzen-tarau hori Estatu kideek makinei buruz dituzten legeriak hurbiltzeariburuzkoa da. Gainera, abuztuaren 1eko 1314/1997 Errege Dekretua,Europako Parlamentuak eta Kontseiluak igogailuei buruz emandako85/16/EE Zuzentaraua aplikatzeari buruzko xedapenak eman dituena,batez ere irisgarritasunari dagokienez.

– Halaber, aipagarria da ekainaren 21eko 3/1990 Legea, Jabetza Horizontalariburuzko uztailaren 21eko 49/1960 Legea aldatu duena; horren bitartez, elbarriakeuren etxebizitza duen eraikinean errazago bizitzeko akordioak erraztu nahi dira.Era beran, maiatzaren 30eko 15/1995 Legea, higiezinen gaineko jabariarenmugei buruzkoa, elbarritasuna duten pertsonei oztopo arkitektonikoak ezabatzeko;eta apirilaren 6ko 8/1999 Legea, Jabetza Horizontalari buruzko uztailaren 21eko49/1960 Legea aldatu duena.

– Aipagarria da, azkenik, Eraikina Antolatzeari buruzko 38/99 Legea,horrek irisgarritasunaren garrantzia nabarmentzen baitu, eraikinaren oinarrizkobaldintzatzat.

• Beste alde batetik, Estatuan, beste agiri interesgarri batzuk daude; horiek, arauzkoizaerarik eduki ez arren, erabakigarriak dira arlo horretako jardueren orientazioan.Atal honetan, hiru ekimen daude:


– Irisgarritasunari buruzko Estatuko Plana, 1999an egina, SustapenMinisterioaren eta Elbarrien Ordezkarien Espainiako Komitearen (CERMI) artekolankidetzan. Plan horretan, elbarrien taldeak irisgarritasunaren arloan dituenbeharrizanak eta Administrazioak (batez ere, Sustapen Ministerioak) beharrizanokbetetzeko hartu beharreko neurriak ezartzen dira. Horren edukia, interesatuaskoren iritziz, ez zen batere eraginkorra izan, eta horren ondorioz, ondorenadierazitako bigarren agiria landu zen.

– ACCEPLAN deritzon Irisgarritasun Plana. Espainiako Irisgarrita-sunaren Liburu Berdea. Lan eta Gizarte Arazoetarako Ministerioak etaBartzelonako Unibertsitate Autonomoko Europako Ikerketen UnibertsitateInstitutuak landu dute. Egoeraren diagnostikoa egin eta jarraibideak proposatzendira, oztopoak ezabatzeko plan integrala lantzeko. Bigarren ekimen honek,dirudienez, lehenengoak baino adostasun handiagoa lortu du, eta bertan oinarrituz,Irisgarritasunari buruzko Liburu Zuria lantzen ari dira.

– Eraikinetako Irisgarritasunaren 2001eko Gida Teknikoa, SustapenMinisterioak eta Lan Gizarte Arazoetarako Ministerioak egina.

3. EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ARAUDIA

3.1. Arauzko aurrekariak

• Elbarriak Gizarteratzeari buruzko Legea egin baino lehen ere Euskal AutonomiaErkidegoak hirigintzako irisgarritasunaren arloko pronuntziamendua egina zeukan,hiriko oztopoak ezabatzeari buruzko martxoaren 24ko 59/1981Dekretuaren bitartez; hala eta guztiz ere, eraikinetako irisgarritasunaren arauketa1983ko amaierara arte ez zen ezarri Erkidegoko Araudian, oztopo arkitektonikoakezabatzeari buruzko abenduaren 19ko 291/1983 Dekretuaren bitartez.Xedapen hori oso aurrerakoia izan zen garai hartan; izan ere, bere helburua zehaztean,“edozein motatako elbarritasuna duten pertsonak, umeak, haurdun daudenemakumeak, kargaturiko pertsonak eta abar” aipatzen zituen, hau da, nolabait esateko,diseinu unibertsalaren oinarrizko postulatuetariko bat jasotzen zuen: ingurua pertsonaguztien beharrizanetara egokitzea. Horren ezaugarri nagusiak honako hauek ziren:

– Helburu nagusia oinarrizko baldintzak ezartzea zen, eraikinaren osagaiarkitektonikoen diseinuak halako pertsonen mugimenduak ez oztopatzeko,erabilera eta jarduera jakinetarako leku publikoetarako irisgarritasunean, eraikinhoriek publikoak edo pribatuak izan arren.

– Erabilerak eta jarduerak honako hauek ziren: ikastetxeen egoitzak, umezurztegiak,zahar-etxeak, trenbide-geltokiak, autobus-geltokiak, aireportuak, itsaso-terminalak,azalera handiko merkataritza, banketxeak, osasun-etxeak, laguntza-zentroak,Administrazio Publikoaren zerbitzuak, maila guztietako hezkuntza zerbitzuak, erlijiozerbitzuak, zerbitzu kulturalak, antzokiak, zineak eta kirol-estadioak.

– Arauan, eraikinetako elementu arkitektonikoen eta erantsitako elementuendiseinuari buruzko xedapenak zeuden: aparkalekuak; sarbideak, korridorea etabarruko komunikazioak; eskailerak; arrapalak; barruko ateak; heldulekuak;


igogailuak; telefonoak; komunak; aldagelak eta dutxak; ikasgelak eta bileretarakonahiz ikuskizunetarako aretoak.

Arau hori gaur egun indarrean dagoen aurrekari zuzena da, baina funtsezko akatsazuen: ez zeukan betetzea derrigortzeko zehapen sistemarik.

• Xedapen tekniko horiekin batera, 80ko hamarkadaren hasieratik, Euskal AutonomiaErkidegoko antolamendu juridikoan irisgarritasunari buruzko aipamenak daude, eraguztietako arauetan; besteak beste, eraikinak etxebizitza izateko birgaitzeko laguntzakemateko arauetan, hiriko nahiz eraikinetako ondarea babesteko jardueren arauketa,oztopo arkitektonikoak ezabatzeko laguntzen deialdiak eta hezkuntza beharrizanbereziak dituzten ikasleak hitzarturiko ikastetxeetan ondo eskolatzeko egokitzapenak.

3.2. Indarreko araudia

Euskal Autonomia Erkidegoan irisgarritasunaren arloan indarrean dagoen araudiaondoren adierazitakoaren arabera egituraturik dago:

• Jarduera eremu orokorra, Irisgarritasuna Sustatzeari buruzko abenduaren4ko 20/1997 Legeak zehaztua. Eremu horren barruan, hauxe sartzen da:

– Legearen helburua eta aplikazio eremua.– Esku-hartzearen lau eremuetan irisgarritasuna bermatzeko neurrien zehaztapena

(hiri inguruak nahiz eremu publikoak, eraikinak, informazio zein komunikaziosistemak, eta garraioak), eta zehazpen horren barruan, baldintza orokorrak etaerreserbak jasotzen dira.

– Herri administrazioek (Eusko Jaurlaritza, foru aldundiak, udalak eta gainerakoerakunde publikoak) irisgarritasuna sustatzeko eta bultzatzeko hartu behar dituztenneurriak.

– Arauzko baldintzak betetzea kontrolatzeko neurriak.– Zehapen araubidea, hau da, urratzeen xedapenen eta urratzeetan aplikatu

beharreko prozeduraren zehaztapena.– Irisgarritasuna Sustatzeko Euskadiko Kontseilua sortzea, arlo horretako

kontsultarako eta partaidetzarako organotzat.

• Esku-hartzearen eremu desberdinetako baldintza tekniko aplikagarriak, Legea garatzenduten bi dekretuetan jasotakoak:

– Apirilaren 11ko 68/2000 Dekretua, hiri inguruetan, eremu publi-koetan, eraikinetan eta informazio nahiz komunikazio sistemetansartzeko baldintzei buruzko arau teknikoak onetsi duena. Dekretuhau bost eranskinetan garatzen da:

- I. eranskinean, irisgarritasunaren arloko oinarrizko kontzeptuak zehaztekoeta irisgarritasunean arazoak dituzten pertsonen taldeak identifikatzekoparametro antropometrikoak ezartzen dira, baita mugimenduetarako nahiztransferentzietarako neurriak, gorputz-dimentsioak, kontrola eta lekubeharrizanak ezartzeko parametroak ere.


- II. eranskinean, hiri inguruko irisgarritasunari buruzko baldintza teknikoakezartzen dira.

- III. eranskinean, eraikinetako irisgarritasunari buruzko baldintza teknikoakarautzen dira.

- IV. eranskinean, komunikazio mailako irisgarritasunari buruzko baldintzateknikoak ezartzen dira.

- V. eranskinean, aurreko eranskinetan irisgarritasunari buruz aurreikusitakobaldintza teknikoen aplikagarritasuna zehazten da, berrikuntza, handitze edoaldatze obretan, hirietan eta eraikinetan egin beharreko obretan. Halaber,horren aplikazioan salbuespenak egiteko aukera zehazten da, baita betetzeasalbuesteko aukera ere, txosten honetako 5.2. eta 5.5. ataletan ezarritakoarenarabera.

– Uztailaren 10eko 126/2001 Dekretua, garraioko irisgarritasun bal-dintzei buruzko arau teknikoak onetsi dituena.

• Arau sektorial batzuk ere aplikagarriak dira. Hain zuzen ere, irisgarritasunari buruzkoaraudiak Industria, Nekazaritza eta Arrantza Sailburuak 1996ko azaroaren 21eanemandako Agindura garamatza; horren bitartez, igogailuetarako sarbideetan solairu-adierazleak instalatzea arautu zen. Halaber, beste xedapen batzuen artean, aipagarriakdira Euskal Autonomia Erkidegoko aplikazioari buruzko martxoaren 15eko132/1994 Dekretua, Lurzoruaren eta Hiri Antolamenduaren Araubideari buruzkoLegeko Testu Bategina onetsi duen ekainaren 26ko 1/1992 Legegintzako ErregeDekretua, txakur-gidariei buruzko azaroaren 21eko 17/1997 Legea, babes ofizialekoetxebizitzen diseinurako Ordenantzak onetsi dituen 2002ko abenduaren 30ekoAgindua, zahar-etxeetarako zerbitzu sozialei buruzko martxoaren 10eko 41/1998Dekretua, edo menpekotasuna duten adineko pertsonentzako eguneko zentroeiburuzko urriaren 17ko 202/2000 Dekretua.

4. ESKUMENAK

• Estatuaren eta Autonomia Erkidegoaren arteko eskumen banaketari dagokionez,eraikitako ingururako irisgarritasunaren arloan, eraginpeko eremu nagusiak hirigintzaeta etxebizitza dira, bi eremu horiek EAEren eskumen esklusibokoak baitira,Konstituzioko 148-1-3a artikuluan eta Autonomia Estatuko 10.31 artikuluanezarritakoaren arabera. Irisgarritasuna Sustatzeari buruzko abenduaren 4ko 20/1997Legeko Zioen Azalpenean ere horixe esaten da.

• Eusko Jaurlaritzaren, foru aldundien eta udalen arteko eskumen banaketaridagokionez, Irisgarritasuna Sustatzeari buruzko abenduaren 4ko 20/1997 Legeakez du eskumen esleipen berezirik ezartzen; izan ere, herri administrazio guztiakinplikatzen ditu, horiei betebehar bereziak ezarrita, “bakoitzaren eskumenakgaratzean eta betearaztean”. Zehaztapen orokor hori, berriz, lege hori zeharkakoaizateak azaltzen du, hau da, Legeak administrazio jardueraren eremu desberdinetandauka eragina; halako kasuetan, arauak ezarritako betebeharrak herri administraziodesberdinei aplikatzen zaizkie, bakoitzak eremu horietan eratxikita dituen eskumenenarabera (horiek arautzen dituen legeriak finkatutako eskumenak).


Oro har, hauxe esan daiteke:

– Lege lerruneko arauak emateko ahalmena albo batera utzita, ahalmen hori EuskoLegebiltzarrarena soilik baita, eraikinerako irisgarritasunaren arloko arauakemateko eskumena Eusko Jaurlaritzak dauka gehienbat; bestalde, lurraldehistorikoetako foru erakundeek arauak garatzeko eskumena dute ondare historikoartistiko monumentala kontserbatzearen, hobetzearen eta berritzearen arloan,Euskal Autonomia Erkidegoko Erakunde Komunen eta bertako LurraldeHistorikoetako Foru Erakundeen arteko Harremanei buruzko azaroaren 25eko27/1983 Legeko 7 b) 5 artikuluan ezarritakoaren arabera. Udalek, beste aldebatetik, Toki Araubidearen Oinarriei buruzko Legeko 22.2 d) artikuluanezarritakoaren arabera, udal ordenantzak onesteko ahalmena dute, baina horiekezin izango zaizkio inoiz ere kontrajarri goragoko lerruneko beste arau batzuetanezarritakoari, Toki Korporazioen Zerbitzuei buruzko Araudiko 11. artikuluanezarritakoaren arabera.

– Araudia betearazteko eskumenak, berriz, herri administrazio guztiek dituzte:

- Alde batetik, guztiek dute arauak errespetatzeko betebeharra, eurentitularitateko eraikinetan.

- Beste alde batetik, irisgarritasuna sustatzearen arloan, lau urteko programakeduki behar dituzte, lehendik dauden eraikinak apurka-apurka egokitzenjoateko, titularitate, erabilera edo zerbitzu publikoa duten eraikinak, Legeaketa berori garatzen duten arauetan irisgarritasunari buruz ezarritakobaldintzetara.

- Azkenik, beharrezko sustapen neurriak bultzatu behar dituzte, irisgarritasunarenegokitasuna bermatzeko; sustapen neurri horiek, berriz, diruz lagundutakoprogrametan gauzatzen dira.

– Kontroleko eskumenak, batez ere, udalen esku daude; horiek, toki araubideareneta hirigintza antolamenduaren arloko indarreko araudian ezarritakoaren arabera,lizentzia emateko eskumena dute, besteak beste, oinplano berriko obretan,eraikinen egitura edo kanpo itxura aldatzean eta eraikinak eraisten direnean.Hala eta guztiz ere, foru aldundiek eta Eusko Jaurlaritzak ere aurretiazko kontrolekoeskumenak dituzte, baimena, kalifikazioa edo antzeko gauzaren bat eman behardenean; eta zerbitzu batzuen ikuskapenean ere eskumenak dituzte, esate baterako,gizarte zerbitzuen arloan, martxoaren 10eko 40/1998 Dekretuan ezarritakoarenarabera (dekretu horren bidez, Euskal Autonomia Erkidegoko gizarte zerbitzuenbaimena, erregistroa, homologazioa eta ikuskapena arautzen da).

– Azkenik, zehapen ahalgoari dagokionez, Irisgarritasuna Sustatzeari buruzkoLegeko 21. artikuluan ezarritakoaren arabera, Autonomia ErkidegokoAdministrazioko sailetako sailburuek eta alkateek eskumena dute, zehapenaraubideari buruzko txosten honetako 5.6.3 atalean ezarritakoaren arabera.


5. ERAIKINEN IRISGARRITASUNAREN ARLOAN EUSKAL AUTONO-MIA ERKIDEGOAN INDARREAN DAGOEN ARAUDIARENAZTERKETA

5.1. Legearen helburua

Hitzaurreko tituluan ezarritakoaren arabera, Irisgarritasuna Sustatzeko Legearen helburuahauxe da:

“hiri ingururako, eremu publikoetarako, eraikinetarako, garraiobideetarakoeta komunikazio sistemetarako irisgarritasuna bermatzea, pertsona guztiekhoriek modu autonomoan erabili ahal izateko, batez ere mugikortasun urria,komunikazio arazoak edo beste edozein muga psikiko edo sentsorial iraun-korrak nahiz iragankorra duten pertsonek erabili ahal izateko ” (1.1 art.).

Modu osgarrian, hauxe esaten da:

“botere publikoek ekintza positiboko neurri guztiak sustatuko dituzte,Legearen benetako aplikaziorako; gainera, laguntza teknikoen erabilerasustatuko dute, pertsonen bizi-kalitatea hobetu ahal izateko” (1.2 artikulua).

Horren barruan, diseinu unibertsalaren filosofiaren barruko nozio batzuk jasotzen dira:

• Horrela, bertan ezarritakoaren arabera, irisgarritasuna bermatzea ez da inguru, eraikin,garraiobide edo komunikazio bide jakinerako irisgarritasuna bermatzea soilik, pertsonaguztiei horien erabilera ahalbidetzea ere bada eta.

• Gainera, erabilera autonomoaren ideia bereganatzen du, hau da, pertsona guztiek(euren egoera edozein izan arren) edozein baliabide modu autonomoan erabili ahalizango dute, gainontzekoen laguntzarik gabe.

Kontzeptuen ikuspegitik, horrenbestez, arau nahiko aurrerakoia da; pertsona guztienberdintasun printzipioan eta aniztasunaren nahiz eskubideen defentsan oinarriturik dago.

5.2. Eraikinen inguruko irisgarritasunaren baldintzak

Eraikitako ingururako irisgarritasunari dagokionez, arauak oinplano berriko eraikinaketa lehengo eraikinetan egindako berrikuntza obrak bereizten ditu:

• Oinplano berriko eraikinei dagokienez ezarritakoaren arabera, horiek guztiek(familia bakarreko etxebizitzen kasuan izan ezik) araudian irisgarritasunerako ezarritakobaldintzak errespetatu beharko dituzte. Baldintza horiek honako koadro honetanjasotako elementuetan dute eragina:


1. koadroa. ERAIKINAREN IRISGARRITASUNAREN ARLOAN ARAUTURIKOELEMENTUAK

• Eraikinaren barrurako irisgarritasunaSarbideak - Kanpoko ateak

- Larrialdiko irteerak- Modu automatikoan irekitzeko ateak- Kristaldun ateak- Torniketeak, hesiak edo sarrera nahiz irteera kontrolatzeko beste elementu batzuk- Heldulekuak eta antzeko beste elementu batzuk

Atondoak• Barruko komunikazioak

Baldintza orokorrakKomunikazio horizontalak - Korridoreak

- Ateak- Leihoak

Komunikazio bertikalak - Eskailerak- Arrapalak- Heldulekuak- Igogailuak- Sartzeko plataforma- Kabina- Igogailuko ateak- Elementu mekanikoak- Eskailera mekanikoak- Tapizak- Altxatzeko plataformak- Translazio bertikaleko altxatzeko plataformak- Translazio zeiharreko altxatzeko plataformak

• EgoitzakBaldintza orokorrakJendearen arretarako zonakAreto publikoak - Estadioak eta harmailak

- Jolasaldiko igerilekuak• Zerbitzu higienikoak, aldagelak eta dutxak

Baldintza orokorrakKomunakAldagelak, dutxak eta antzeko beste elementu batzuk

• AltzariakBaldintza orokorrakErakusmahaiak eta leihatilakMakina saltzaileakTelefonoak - Mugikortasun urriko pertsonek erabiltzeko moduko telefonoa

- Komunikazio arazoak dituzten pertsonetara egokituriko telefonoaElektrizitate instalazioa egokitzeko eta horren funtzionamendurako mekanismoak, eta alarmakKutxazainak eta beste elementu elkarreragile batzukInformazioa eta seinaleztapena

• Aparkalekuak• Egoitzako eraikinak

Baldintza orokorrakGurpildun aulkian dabiltzan edo mugikortasun urria dutenpertsonentzako etxebizitzak - Igarotze askeko ateak eta bitarteak

- Atondoak eta korridoreak- Sukaldeak- Terrazak- Komunak- Egongelak- Mekanismo elektrikoak, txorrotak eta heldulekuak

Arazo sentsorialak dituzten pertsonentzako etxebizitzakEtxebizitzen erreserba - Erreserbaturiko etxebizitzen kokalekuaTurismoko ostatuakEtxebizitzak eta turismoko ostatuak ez diren egoitza erabilerako eraikinak


Araudian, alde batetik, eraikin mota jakinari buruzko xedapen bereziak jasotzendira:

– Esate baterako, egoitza erabilera duten oinplano berriko eraikinei dago-kienez ezarritakoaren arabera, eraikinak bide publikoarekin, zerbitzuarekin edoerabilera komunitarioa duten erantsitako eraikinekin, garajeekin eta ondokoeraikinekin dituen sarbideek eta komunikazioek euren erabilera autonomoaahalbidetu behar diete pertsona guztiei. Etxebizitzek elementu komunekin,garajeekin, trastelekuekin eta erantsitako egoitzekin dituzten komunikazioei buruzere gauza bera ezartzen da.

– Ostalaritza erabilera duten oinplano berriko eraikinei eta instalazioeidagokienez ezarritakoaren arabera, eraikinak bide publikoarekin, erabilerakomunitarioa duten zerbitzuekin edo erantsitako eraikinekin eta aparkalekuekinduen irisgarritasunak aukera eman beharko du pertsona guztien erabileraautonomorako. Ostatuek elementu komunekin dituzten komunikazioei etaerreserbaturiko ostatuen irisgarritasunari nahiz erabilerari buruz ere gauza beraezartzen da.

• Lehendik dauden erabilera edo zerbitzu publikoko eraikinak eta lokalakberritzeko, handitzeko edo aldatzeko obrei1 dagokienez, legeak araudianezarritako irizpideak errespetatu beharra ezartzen du. Beste eraikin motaren batdenean, eraikinen irisgarritasunari lotutako elementuek soilik bete beharko dute hori.

Etxe partikularretako ostalaritzari edo nekazaritza-turismoko ostatuei buruzko xedapenberezia dago; kasu honetan, gutxienez unitate bat egokitu beharko da araudianjasotako irisgarritasun-irizpideetara.

Berrikuntza obrei buruzko xedapen horiek, bestalde, salbuespenen arauketarekinosatu behar dira; izan ere, horiek sistemaren funtsezko arloa izan arren, oraindik ezdaude Legean jasota, apirilaren 11ko 68/2000 Dekretuko V. eranskinean ere; dekretuhorren bitartez, irisgarritasunaren baldintzei buruzko arau teknikoak onetsi dira,berrikuntza, handitze edo aldatze obrei dagokienez, bai hirigintzaren eta baiarkitekturaren arloan:

– Alde batetik, arauketak salbuespen bi ezartzen ditu, irisgarritasunaren baldintzenaplikazioari dagokionez:- Lehenengo salbuespena orografiari, egiturari edo formari lotutako ezaugarriek

irizpideak aplikatzeko ezintasuna eragiten dutenean gertatzen da.- Bigarren salbuespena, aurrekontu ekonomiko eskuragarria kontuan hartuta,

egokitzapenak neurriz kanpoko gastua dakarrenean gertatzen da.

1 Adierazitako eraikinak, 68/2000 Dekretuko V. eranskineko 2.1 artikuluan ezartzen denez, honako hauekdira: Herri Administrazioko zerbitzuak, era guztietako osasun-etxeak, zahar-etxeak nahiz umezurztegiak,laguntza zein harrera zentroak, era guztietako hezkuntza zerbitzuak, ikastetxeetako egoitzak, hornidurenmerkatuak, merkataritzako nahiz aisialdiko zentroak zein lokalak, erlijio zerbitzuak, kultur zerbitzuak,zineak, antzokiak, kirol estadioak zein zentroak, ostalaritzako eraikinak nahiz lokalak, trenbide geltokiak,itsasokoak, autobus geltokiak nahiz aireportuak, bulegoen eraikinak, bankuak, aparkaleku publikoak etakomun publikoak.


Halako kasuetarako, arauak erabilgarritasun irizpideen aplikazioa ezartzendu. Irizpide horiek murriztu egiten dituzte irisgarritasunari lotutako baldintzetanezarritako eskakizunak; horrenbestez, irisgarritasunari lotutako parametroakbetetzen ez dituzten eraikinak, lokalak eta instalazioak ere onargarriak izangodira, baldin eta mugikortasun urrituko pertsonek horiek modu autonomoan erabilditzaketenean.

Hurrengo koadroan, araudian ezarritako aurreikuspenak konparatzen dira,sargarritasunari eta erabilgarritasunari buruzkoak:

Eraikinetakoelementuak

Igarotzeko bitartea ateetan

Korridoreen zabalerarik txikiena

Arrapalen zabalera

Arrapalen malda

Igogailuen kabinen sakonera

Igogailuen kabinen zabalera

Igarotzeko zabalera askea,igogailuen kabinetan

Sargarritasunbaldintzak

Erabilgarritasunbaldintzak

2. koadroa. ARAUDIAN ERAIKINEKO ELEMENTUEN ARABERA EZARRITAKOSARGARRITASUN ETA ERABILGARRITASUN BALDINTZAK

0,90 m1,20 m automatikoki irekitzendiren ateetan

1,80 m eraikin guztietan1,50 m etxebizitzako eraikinetakoelementu komunetan

1,80 m.m 1, etxebizitzako eraikinetan

% 10 3 m-tik gorakoak ez direnluzeretan% 8 gainerakoetan% 6: gomendaturiko malda

1,40 m

1,10 m

0,90 m

0,80 m

1,10 m

0,90 m

Ehuneko hamabi 3 m-tikbeherako luzerako bitarteetan

1,20 m

0,90 m

0,80 m

Sargarritasun baldintzetan ezarritako gainerako parametroei dagokienez, V.eranskinean ezarritako baldintza bakarra “ahal den neurrian aplikatzekoahalegina egitea” da, eta horrela, aukera bitarte handia ematen da.

– Beste alde batetik, testuaren 3.3 artikuluan, benetako salbuespenak aurreikustendira, erabilgarritasun parametroak bete ezin direnerako. Salbuespen horienemakida, berriz, txosten honetako 5.5. atalean zehazturiko aurretiazko kontrolprozedurari lotuta gelditzen da.

5.3. Erreserbak

Aurreko ataletan azaldutako xedapenak, osatu ere, Irisgarritasuna Sustatzeari buruzkoLegeko II. kapituluan eta berori garatzen duen araudian ezarritako “erreserbekin”osatzen dira. Eraikinen irisgarritasunari dagokionez, erreserbak honako hauek dira:


Eraikineko elementua Erreserbaren kupoa Erreserbaren ezaugarriak

3. koadroa. ERRESERBEN KUPOAK ETA EZAUGARRIAK ERAIKINEKOELEMENTUEN ARABERA

• 4 plaza, 100 edo zatiki bakoitzeko

• Plaza guztien % 2, edukiera 5.000plazatik beherakoa denean

• 100 + % 0,5, 5.001 eta 20.000 plazabitarteko edukieretan

• 175 + % 0,25, 20.000 plazatik gorakoedukieretan

• Plaza 1, 40 edo zatiki bakoitzeko

• Plaza 1, erreserbaturiko etxebizitzabakoitzeko, edo gutxienez plaza 1, 40edo zatiki bakoitzeko

• Elementu 1 sexu bakoitzeko, 10 edozatiki bakoitzeko

• Telefono 1, 10 edo zatiki bakoitzeko

• Gutxienez testuko telefono 1

• Ostatu 1, 50 edo zatiki bakoitzeko





• Etxebizitza 1, 25 edo zatiki bakoitzeko

• Etxebizitza 1, 50 edo zatiki bakoitzeko

• Mugikortasun urriko pertsonentzat soilik

• Mugikortasun urriko pertsonekerabiltzeko egokituriko elementuak

• Eraikinetan, adierazitako proportzioaelementuen pilaketaz aplikatuko da

• Mugikortasun urria edo komunikazioarazoak dituzten pertsonek erabiltzekoegokituriko elementuak

• Eraikinetan, adierazitako proportzioaelementuen pilaketaz aplikatuko da

• Mugikortasun urriko pertsonenlehentasunezko erabilera




• Komunikazio arazoak dituzten pertsonekostatua modu autonomoan okupatzekobeharrezko laguntza teknikoak

• Elbarrientzat edo irabazi asmorik gabekoerakunde publiko nahiz pribatuentzaterreserbaturiko etxebizitzak eskuratzekoedo alokatzeko lehentasuna, taldehorretarako etxebizitzatzat erabiltzeko

• Berrogeita hamar etxebizitzatik aurreraaplikatzeko moduko erreserba

• Elbarrientzat edo irabazi asmorik gabekoerakunde publiko nahiz pribatuentzaterreserbaturiko etxebizitzak eskuratzekoedo alokatzeko lehentasuna, taldehorretarako etxebizitzatzat erabiltzeko.

• Etxebizitzen sustatzaileekesleipendunaren ezaugarrietara egokitubeharko dituzte etxebizitzak. Gutxienekoegokitzapen horiek arauz finkatuko dira.

• Areto publikoak

• Estadioak eta harmailak

• Erabilera publikoko garajeetarakoeraikinak

• Etxebizitza eraikinetara lotutakoaparkalekuak

• Komunak, aldagelak, dutxak eta antzekobeste elementu batzuk, erabilerapublikoa duten edota jendearentzatirekita dauden eraikinetan kokaturikoak

• Telefonoak, mintzalekuak eta kabinak,jendearentzat irekiak edota erabilerapublikoak dutenak, eraikin publikoetankokaturikoak

• Erabilera publikoa duten mintzalekuak

• Hotelak eta pentsioak, sailkapen etakategoria guztietan

• Turismoko kanpamentuak edo kanpina,sailkapen eta kategoria guztietan

• Apartamentu turistikoak, kategoriaguztietan eta oporrotako etxebizitzaturistikoetan

• Gazteen kanpamentuak, aterpetxeak,eskolako oporretako udalekuak etaantzeko beste batzuk

• Turismoko ostatuak

• Babes ofizialeko etxebizitzen sustapenak

• Etxebizitza askeko sustapenak


5.4. Sustapen neurriak

Legeak, lehen esan dugunez, sustapen neurri batzuk ditu ezarrita, eta horiek herriadministrazio desberdinen eskumenekoak dira:

• Eraikitako ingururako irisgarritasuna sustatzearen eremuan, Eusko Jaurlaritzari, forualdundiei, udalei eta gainerako erakunde publikoei, lau urterako programenprestakuntza ezartzen die, lehendik dauden eraikinak (titularitate, erabilera edo zerbitzupublikoa dutenak) apurka-apurka legez ezarritako irisgarritasunaren baldintzetaraegokituko direla bermatzeko. Halaber, aurrekontu partida egokiak zuzkitzekobetebeharra ere ezartzen die, partida horiek halako programen finantziaziorabideratzeko, aurrekontu bakoitzaren aukeren arabera.

Irisgarritasuna sustatzeko programak honako honetan oinarrituko dira:

– Egokitu beharreko elementuen inbentarioa duen katalogoa.– Jarduketetarako aurreikusitako lehentasunen ordena, eta hori eraginkortasunari

eta pertsona kopuruari lotutako irizpideak aintzat hartuta zehaztuko da.– Programa ekonomiko-finantzazkoa.– Egokitzapenak betearazteko egutegia.

Lau urteko lehenengo plana egiteko ezarri den legezko epea bi urtekoa da, araua1997ko abenduaren 24ko 246. zenbakidun Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkarianargitaratzen denetik zenbatzen hasita, hau da, 1999ko abenduaren 24tik zenbatzenhasita.

• Sustapen neurriei dagokienez, legeak irisgarritasuna sustatzeko diru-laguntza-programak hartzea bultzatzeko betebeharra ezartzen die herri administrazioei, baiEusko Jaurlaritzari eta bai foru aldundiei nahiz udalei; honako lehentasun hauekfinkatzen dira:

– Lehendik dauden eraikinak irisgarritasunaren baldintzetara egokitzeko helburuaduten obrak.

– Oinplano berriko, berrikuntzako edo birgaitzeko obrak, manuzkoa izan ez arrenmugikortasun urriko pertsonei erreserbaturiko etxebizitzak dituztenean.

– Etxebizitzen, zerbitzu komunitarioen edo irisgarritasunaren egokitzapenfuntzionalak helburu dituzten berrikuntza obrak, mugikortasun urria edoirisgarritasunean arazoak dituzten pertsonentzat.

– Turismoko ostatuen oinplano berriko, berrikuntzako edo birgaitzeko obrak, baldineta, manuzkoa izan arren, mugikortasun urria, komunikazio arazoak edo, orohar, irisgarritasunean arazoak dituzten pertsonen lehentasunezko erabilerarakoerreserbaturiko ostatuak badituzte.

– Laguntza teknikoen lorpena, eraikina kasuan kasuko irisgarritasun baldintzetaraegokitu ezin denean.

Herri administrazioek legeak ezarritako betebehar horiek betetzeko maila handiagoarenedo txikiagoaren azterketa da txosten honen oinarria, eta hurrengo kapituluetaninformazio zehatzagoa emango da.


5.5. Aurretiazko kontrol neurriak

Araudian kontroleko zenbait tresna daude ezarrita, horietariko bi IrisgarritasunaSustatzeko Legeak arautzen ditu eta beste bi 68/2000 Dekretuko V. eranskinak:

• Lehenengoa, izan ere, herri administrazioek lizentzia, baimena, kalifikazioa edo besteegintza batzuk ematea irisgarritasunaren arloko arauak betetzeari lotuta egotea da,baita kasuan kasuko administrazioak betetze hori egiaztatzea ere (IrisgarritasunaSustatzeko Legeko 15. eta 17. artikuluak).

• Aurretiazko kontroleko bigarren tresna administrazio kontratuen baldintzen pleguetanirisgarritasunari buruzko araudiaren araberako klausulak jasotzea da, horien edukiekaraudi horretan ezarritakoan eragina dutenean (Irisgarritasuna Sustatzeari buruzkoLegeko 16. artikulua).

• Hirugarrena, izatez ere, V. eranskineko 3.1 artikuluan ezarritako salbuespenak arrazoienaurretiazko justifikaziora egokitzea da, hau da, irisgarritasunari buruzko baldintzateknikoak betetzeko egokitzapenak egin ezin izatearen arrazoien justifikaziora egokitzea.

• Laugarren tresna, bestalde, V. eranskineko 3.3 artikuluan araututako salbuespenakemateko ezarrita dagoen kontrol prozedurak eskaintzen du. Prozedura horretarako,salbuespena sortzen duen gorabehera agirien bitartez justifikatu behar da; gainera,manuzkoa da, lizentzia onetsi baino lehen, udal zerbitzuek alderdi horiei buruzkotxostena bidaltzea. Txosten hori, hala eta guztiz ere, dirudienez ez da loteslea, Legeko22.2 artikuluan ezarritakoaren arabera; egin-eginean ere, artikulu horretan,korporazioko kideen erantzukizuna ezartzen da, baldin eta horiek, aurretiazkotxostenak aurkakoak direla jakin arren, lizentzia ematearen aldeko botoa eman badute.Arauak kontroleko elementu gehigarria sartzen du; izan ere, udalei salbuespenekoespedienteak Irisgarritasunerako Euskadiko Kontseilura bidaltzeko betebeharraezartzen die, Kontseilua jakitun geratzeko.

Salbuespenak aplikatzeko prozeduren funtzionamenduari dagokionez, esku arteandaukagun informazioa oso mugatua da. Irisgarritasunerako Euskadiko Kontseiluak,urteroko txostenean, udalek jakinarazitako salbuespen kopuruaren berri ematen du:2000. urtean 3 egon dira, eta 2001ean 47. Udalen arteko desberdintasun handiakdaude (21 kasu Barakaldon), baita lurralde historikoen artean ere (39 kasu Bizkaian).Kontseiluak, hala eta guztiz ere, ez daki seguru ea datu horiek errealitatea islatzenduten, hau da, ea udalerri guztiek halako kasuetan jakinarazpen betebeharra beharbezala betetzen ote duten; esate baterako, ez dakigu Barakaldori emandako salbuespenkopuru handia salbuespena sarriago aplikatzearen ondoriozkoa edo, aldiz, Udalaksalbuespenok Kontseiluari jakinarazteko betebehar legalarekiko konpromisohandiagoa izatearen ondoriozkoa ote den.

Beste alde batetik, Kontseilura bidaltzen diren jakinarazpenak ohartarazpen hutsak izatendira, eta horietan, zein kasutan eta irisgarritasunari lotutako zein baldintzari dagokionezaplikatu den baino ez da adierazten. Itxuraz indarreko legerian ezarritako espedienteenjakinarazpenaren ordezkoa den jarduera honek Kontseiluari ez dio aukerarik ematensalbuespenaren emakida behar bezala justifikaturik dagoen ala ez egiaztatzeko.


5.6. Zehapen araubidea

Zehapen araubidea Legeko IV. tituluan ezarrita dago eta honako elementu hauek jasotzenditu: urratzeak, zehapenak, horiek ezartzeko organo eskudunak, erantzuleak etapreskripzio araubidea.

5.6.1. Urratzeak

Eraikitako ingururako irisgarritasunaren baldintzei dagokienez, urratzeak arinak, larriaketa oso larriak izan daitezke:

• Urratze arinak:

– Irisgarritasunari lotutako baldintzak ez mantentzea.– Irisgarritasunerako elementuak narriatzea edo ez erabiltzea, erruz edo

arduragabekeriaz.– Legearen aurkako egiteak edo ez egiteak, larritzat edo oso larritzat kalifikaturik

ez daudenak.

• Urratze larriak:

– Irisgarritasunaren elementuak narriatzea edo ez erabiltzea, arduragabekeriaz.– Irisgarritasunari lotutako baldintzak ez betetzea, era askotako obretan: eraikuntza

berria, handitzea, berritzea, birgaitzea, hobetzea, egokitzea eta erabilera aldatzea,erabilera publikoa duten eraikinen kasuan.

– Irisgarritasunari lotutako baldintzak ez betetzea, eraikuntza berriko obretan, obrahoriek etxebizitzen taldeko erabilera duten eraikinetan egiten direnean, baldineta kanpoa eta barrua sarbide egokien bitartez komunikaturik ez badago, etabarrua etxebizitzekin, garajeekin nahiz trastelekuekin eta erantsitako egoitzekinondo komunikaturik egon ezean.

– Erreserben urratzea.– Hiru urte baino epe laburragoan urratze arina berriro egitea.

• Urratze oso larriak:

– Legeak ezarritako betebeharren agiriak faltsutzea edo ez betetzea, iruzurra erabiliz.– Urratze larriak behin eta berriro egitea.

5.6.2. Zehapenak

Arauak zehapen mota bakarra ezartzen du, isuna, eta horrek zenbateko desberdinakizan ditzake, urratzearen kalifikazioaren arabera:

– Urratze arinetarako, zenbatekoa 50.000 pezeta (gutxi gorabehera 300 euro) eta500.000 pezeta (gutxi gorabehera 3.005 euro) bitartekoa izan daiteke.

– Urratze larrietarako, 501.000 pezeta (gutxi gorabehera 3.006 euro) eta 10.000.000pezeta (gutxi gorabehera 60.101 euro) bitartekoa izan daiteke.

– Urratze oso larrietarako, 10.000.001 pezeta (gutxi gorabehera 60.102 euro) eta20.000.000 pezeta (gutxi gorabehera 120.202 euro) bitartekoa izan daiteke.


Isunaren zenbatekoa zehazteko, kontuan hartzen dira urratzailearen erantzukizun maila,irisgarritasunean egin beharreko obren kostu ekonomikoa, zuzen edo zeharka eragindakokaltea, erantzuleen berrerortzea eta urratze bakoitzaren partaidetza maila.

Legean ezarritakoaren arabera, isunaren ezarkuntzak ez du urratzailea salbuesten,proiektuaren berrikuntza edo beharrezko egokitzapen obrak egitetik, kasu bakoitzerakoarauz ezarritako epean. Hau da, hirigintza diziplinaren arloan gertatzen den bezala,Administrazioak neurri egokiak hartu behar ditu, ondasunak legez aurkako egoera bainolehenago zeuden moduan gelditzeko.

5.6.3. Organo eskudunak

Irisgarritasuna Sustatzeari buruzko Legeko 21. artikuluan ezarritakoa kontuan hartuta,lege honen aurkako urratzeen eraginezko zehapenak ezartzeko agintari eskudunakhonako hauek dira:

• Alkateak, urratze arinen eta 5.000.000 pezetarainoko (gutxi gorabehera 30.050euro) urratze larrien ondoriozko zehapenak ezartzeko, euren eskumenen eremuan,honako eskala honetan ezarritakoaren arabera:

– 10.000 biztanletik beherako udalerrietan, 1.000.000 pezetaraino (gutxigorabehera, 6.010 euro);

– 10.000 eta 50.000 biztanle bitarteko udalerrietan, 2.500.000 pezetaraino (gutxigorabehera, 15.025 euro);

– eta 50.000 biztanletik gorako udalerrietan, 5.000.000 pezetaraino (gutxigorabehera 30.050 euro).

• Euskal Autonomia Erkideko Administrazioko sailetako sailburuek, arloaren arabera,eskumena dute hauxe ezartzeko:

– urratze arinen eta 5.000.000 pezetarainoko (gutxi gorabehera 30.050 euro)urratze larrien eraginezko zehapenak, euren eskumenen eremuan;

– 5.000.001 pezeta (gutxi gorabehera 30.051 euro) eta 10.000.000 pezeta (gutxigorabehera 60.101 euro) bitarteko zehapenak, urratze larrien eraginez;

– Urratze oso larrien eraginezko zehapenak, kasu guztietan.

5.6.4. Erantzuleak

Arauak bi kasu desberdin ezartzen ditu, erantzukizunari dagokionez:

• Lehenengo kasua udal lizentzia egokia lortu barik edo emandako lizentziaren klausulakurratuta egindako obrei eta jarduketei buruzkoa da. Halako kasuetan, sustatzailea,proiektuaren egilea, obren enpresaburu eraikitzailea eta teknikari zuzentzaileak zehatuegingo dira.

• Bigarren kasua berriz, udal lizentziaren edukiak urratze larria edo oso larria egitenduenean aplikatzen da. Halako kasuetan, zehatu egingo dira proiektuaren aldekotxostena eman duen aditua eta lizentzia ematearen aldeko botoa eman duten


korporazioko kideak, boto hori manuzko txostenik gabe edo horiek aurkakoak izateaneman dutenean, aipatutako urratzeari dagokionez. Aldiz, doktrinak eta jurisprudentziakhirigintza arauari buruz egiten duten interpretazioaren arabera, sustatzailea,proiektuaren egilea, obren enpresaburu eraikitzailea eta teknikari zuzentzaileakzehatzeko, beharrezkoa izango da horiek erruz edo arduragabekeriaz jardutea.

5.6.5. Preskripzio araubideari lotutako zailtasunak

Irisgarritasunari buruzko araudien arazo nagusienetariko bat, bai Euskal AutonomiaErkidegoan eta bai beste eremu geografiko batzutan, horiek betetzea eskatzeari lotutakozailtasuna da beti, arauketan ez baitago xedapen zehatzailerik. Horren ondorioz,irisgarritasunari buruzko araudiak asmo onen adierazpen hutsak izan dira orain arte,eta ez dute betetzea derrigortzeko ahalmenik izan.

Ikuspegi horretatik, horrenbestez, Irisgarritasuna Sustatzeari buruzko Legean zehapenaraubidea sartzea aurrerapauso handia da, lehengo egoerari dagokionez. Hala eta guztizere, interpretazio mailako zailtasun batzuk daude eta horiek, neurri batean, baldintzatuegin dezakete horren aplikazio eraginkorra.

Hain zuzen ere, 21. artikulua (Legean jasotako zehapenak ezartzeko organo eskudunakadierazten dituen artikulua) nahasgarria da eta horrek interpretazioa zailtzen du. Artikuluhorretako b) atalean, eginkizun hori honako hauek dute: “arloaren arabera, eta eureneskumenean eremuan, Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazioko SailetakoSailburuek eskumena dute, urratze arinen eta 5.000.000 pezetarainoko urratze larrieneraginezko zehapenak ezartzeko”. Hala eta guztiz ere, nekez zehazteko modukoa dahalako espediente bat Erkidegoko Administrazioko sail baten eskumenen eremuan noizsartzen den jakitea, kontuan hartuta lizentziak udalek soilik eman ditzaketela. Ikuspegihorretatik begiratuta, administrazioetako teknikari batzuek zalantzak dituzte, arau horrenedukiak indarreko eskumen eremuarekin duen bateragarritasunari buruz, horren idazketakontuan hartuta. 5.000.000 pezetatik gorako (gutxi gorabehera 30.050 euro) urratzelarrien eraginezko zehapenen kasuan ez legoke halako arazorik, ezta urratze oso larrienkasuan ere; izan ere, arauan esaten denez, zehatzeko eskumena arloaren araberaeskuduna den administrazio autonomoko sailaren sailburuak dauka “beti”.

Nahasterik ez egoteko, teknikariek eurek ere xedapena interpretatzeko orduanadierazitako zailtasunak aintzat hartuta, horren edukia argitu beharra dago, berori aplikatubehar dutenek horren interpretazio egokia eta homogeneoa egiteko, baita horrenaplikazio eraginkorra bermatzeko ere.

Beste alde batetik, eta aurrekoari oso lotuta, zehapenaren praktika aipatu behar da.Orain arte, administrazioaren bidetik egindako erreklamazio formalak ez dira ugariakizan. Jakina, gatazkak adiskidetasunaren bidetik konpontzeko ahalegina egiten da, elbarrielkarteen edo horien koordinatzaileen esku-hartzearen bitartez, edo IrisgarritasunarenEuskadiko Kontseiluaren bitartekotzaren bidez. Kasu batzuetan, Arartekoaren erakundehonek ere parte hartzen du, jasotako kexetan oinarrituz.

Jurisdikzioaren eremuan, aldiz, urte batzuetatik hona mugikortasun handiagoa ikustenda. Fenomeno berri hori Arabako eta Bizkaiko Lurralde Historikoetan gertatu da batez


ere; izan ere, lurraldeotan elbarritasuna duten pertsonen elkarteen koordinatzaileekjarrera irmoa hartu dute euren ustez indarreko araudiaren aurkakoak diren egintzakauzitegietara eramateko. Esate baterako, Araban, Legea onetsi zenetik lau auzi hasidira, eta Bizkaian egun horretatik irekitako espediente kopurua berrogeita hamaringurukoa da.

Horrenbestez, pentsa daiteke urte gutxi barru jurisprudentziako doktrinak arauareninterpretazioa erraztuko duela, eta horrek, gainera, herri administrazioen eta hiritarguztien konpromisoa indartuko du, indarreko araudia betetzeari dagokionez.

6. ERABILERA PUBLIKOA DUEN ERAIKIN INGURUKO IRISGA-RRITASUNAREN OINARRIZKO ELEMENTUAK. KONPARAZIOAZTERKETA

Atal honetan konparazio koadroa aurkezten da, erabilera publikoa duten eraikinenirisgarritasunaren elementu nagusiei lotutako arauei buruz. Kontuan hartu behar dahautapena konparatu beharreko elementuaren garrantziak eragiten duela, neurri batean,eta aztertutako arauetan jasota egoteak edo ez egoteak ere eragiten du. Halaber, aintzathartu behar da konparazioko elementuak komunikazioari lotutako irisgarritasunarenbeste baldintza batzuekin osatu behar direla, hain zuzen ere, informazioko,seinaleztapeneko eta argiztapeneko elementuekin.

Erreferentziako arau nagusiak honako hauek dira:

• UNE arauak:

– UNE 41500 txostena, “Eraikineko eta hiriko irisgarritasuna. Diseinuaren irizpideorokorrak” deritzonari buruz (2001eko apirila).

– UNE 41522 araua, “Eraikineko irisgarritasuna. Eraikinetarako sarbideak”deritzonari buruz (2001eko apirila).

– UNE 41523 araua, “Eraikineko irisgarritasuna. Eremu higieniko-sanitarioak”deritzonari buruz (2001eko apirila).

– UNE 41520 araua, “Eraikineko irisgarritasuna. Komunikazio horizontalekoeremuak” deritzonari buruz (2002ko martxoa)

Txosten hau amaitzeko unean, oraindik ez dago argitaratuta UNE 41521 araua,“Eraikineko irisgarritasuna. Komunikazio bertikaleko elementuak” deritzonari buruz;horrenbestez, konparazioa ezin daiteke egin irisgarritasun bertikaleko alderdi batzueidagokienez.

• EAEko araudia:

– Apirilaren 11ko 68/2000 Dekretuko 3. eranskina, Eraikinetako IrisgarritasunarenBaldintza Teknikoei buruzkoa; dekretu horren bitartez, hiri inguruetako, eremupublikoetako, eraikinetako eta informazio nahiz komunikazio sistemetakoirisgarritasunaren baldintzei buruzko arau teknikoak onetsi dira.


• Beste autonomia erkidego batzuetako araudia. Konparaziorako, beharrezkoa izanda autonomia erkidego guztietako indarreko araudiak aztertzea; hala eta guztiz ere,ez da egokia hemen araudi horien edukia zehatz aztertzea, oso luzea eta aspergarriaizango litzatekeelako; zalantzarik gabe, hobe da Euskal Autonomia Erkidegoanjasotakoak baino egokiagoak diren alderdiak soilik aipatzea. Kontsultaturiko araudienmultzoa, berriz, txostenaren amaierako bibliografian jasota dago.

Konparazioak agerian jartzen duenez, Euskadiko araudian eraikineko irisgarritasunarenarloan jasotako xedapenak funtsean egokitu egiten dira UNE arauetan jasotakoetara,eta kasu batzuetan, gainera, azken horiek baino hobeak dira. Era berean, EuskalAutonomia Erkidegoko indarreko antolamendua Estatu osoko antolamendurikkonplexuenetarikoa eta aurrerakoienetarikoa da, eta beste autonomia erkidego batzuetan,irisgarritasunaren baldintza gutxik dute halako araudi onik; horren eraginez, azken horieiburuzko zutabea hutsik dago, aztertutako alderdi askori dagokienez.


Ele

men

tuak

UN

E a

raua

kEA

Eko

ind

arre

ko a

raud

ia

•A

tear

en o

ndok

o er

emua

, bai

kan

poko

a et

aba

i bar

ruko

a, h

orizo

ntal

a iza

ngo

da e

tage

hien

ez %

2ko

mal

da iz

ango

du

•Er

emu

horr

etan

, oin

plan

oan,

ozt

opor

ikga

beko

zirk

ulu

aske

a eg

on d

aite

ke, 1

,50

m-k

o di

amet

roko

a et

a at

eare

n at

aria

reki

kota

ngen

tea

•A

ngel

urik

txik

iena

: 90º

•H

alak

orik

ego

teko

tan,

itzu

ltzek

o m

ekan

ismo

elek

triko

ak e

do m

ekan

ikoa

k on

doer

regu

latu

ta e

gong

o di

ra, i

reki

tzek

o ed

oix

teko

esfo

rtzua

ri ed

o de

nbor

ari d

agok

ione

z

•La

npas

ik b

adag

o, h

ori f

inko

a iza

ngo

da e

tazo

ladu

rare

kin

zarp

eatu

ta e

gong

o da

•A

tond

oan

erab

iltza

ileen

orie

ntaz

ioa

erra

zteko

mod

uan

anto

latu

ta e

gong

o da

; sol

airu

kozo

na e

do e

rabi

lera

des

berd

inet

arak

o na

hiz

kom

unik

azio

ber

tikal

eko

gune

etak

oib

ilbid

eak,

sarr

era

eta

irtee

ra a

dier

azik

o di

ra

Bes

te A

AEE b

atzu

etak

oar

audi

rik

egok

iena

k

Ate

aren

ond

oko

erem

ua

Irek

itzek

o an

gelu

a

Igar

otze

kobi

tart

eare

nza

bale

rari

ktx

ikie

na

Itzu

ltzek

om

ekan

ism

oak

Lanp

asa

Dis

einu

a

Dim

ents

ioak

Erai

kina

ren

atar

ia e

tasa

rbid

ea

Ato

ndoa

k

•A

tear

en o

ndok

o er

emua

hor

izont

ala

eta

ozto

porik

gab

ea iz

ango

da,

bai

bar

ruald

ean

eta

bai k

anpo

alde

an•

Erem

u ho

rret

an 1

,80

m-k

o di

amet

roko

zirku

lua

sar d

aite

ke e

ra g

uztie

tako

erai

kine

tan,

eta

1,5

0 m

-koa

etx

ebizi

tzen

erai

kine

tan

•A

ngel

urik

txik

iena

: 90º

•0,

90 m

•1,

20 m

ate

aut

omat

ikoe

tan

•Za

ti bi

koitz

eko

atee

tan,

eta

hor

ieta

riko

bate

k gu

txie

nez 0

,90

m-k

o za

bale

ra iz

ango

du

•Itx

iera

aut

omat

ikor

ako

mal

guki

ak e

ta b

este

disp

ositi

bo b

atzu

k ed

uki b

ehar

ditu

zten

atee

n ka

suan

, hor

iek

gehi

enek

oer

resis

tent

zia g

ehie

nez

30 N

ewto

neko

aiza

teko

mod

uan

inst

alat

uko

dira

•Fo

rma

erre

gula

rrek

in d

isein

atuk

o di

ra,

alfe

rrek

o zu

toin

ak e

do z

utab

eak

saih

estu

z•

Lurz

orue

n et

a ho

rmen

arte

ko k

ontra

ste

krom

atik

o on

a ai

ntza

t har

tuta

dise

inat

uet

a eg

ingo

dira

•D

imen

tsioe

k ba

rrua

n 1,

80 m

-ko

ozto

porik

gabe

ko z

irkul

u as

kea

sartz

eko

auke

raem

ango

dut

e, e

ta 1

,50

m-k

oa e

txeb

izitz

ener

aiki

neta

n

4. k

oadr

oa. E

RA

BIL

ERA

PU

BLI

KO

A D

UEN

ER

AIK

ITA

KO

ING

UR

UK

O IR

ISG

AR

RIT

ASU

NA

REN

OIN

AR

RIZ

KO

ELE

MEN

TU

AK

KO

NPA

RA

ZIO

-KO

AD

RO

A


Ele

men

tuak

UN

E a

raua

kEA

Eko

ind

arre

ko a

raud

ia

•A

ltuer

a: 0

,70

m e

ta 1

,20

m b

itarte

an

•A

hal iz

anez

ger

o, e

lemen

tuen

aur

rean

ere

mu

aske

a eg

ongo

da,

ber

tan

1,50

m-k

odi

amet

roko

zirk

ulua

sar

tzek

o m

oduk

oa,

gurp

ildun

aul

kiar

en e

rabi

ltzai

leak

man

iobr

etar

ako

aska

tasu

na e

rabi

ltzek

o•

Hor

i ezin

ezko

a ba

da g

utxi

enez

0,8

0 m

x 1

,20

m b

itarte

ko g

utxi

enek

o er

emua

ego

ngo

da

•G

utxi

enez

met

ro b

atek

o ga

rape

n-bi

tarte

aeg

ongo

da,

aip

atut

ako

bald

intz

ak b

etet

zen

ditu

ena,

gur

pild

un a

ulki

a au

rrez

hur

bild

uah

al iz

atek

o; h

au d

a, o

inen

mai

lan

0,60

m-k

o sa

kone

ra, b

elau

nen

mai

lan

0,30

m-k

o sa

kone

ra e

ta 0

,68

m-k

ogu

txie

neko

altu

era

aske

a ed

ukik

o du

•La

neko

pla

noar

en a

ltuer

a 0,

75 m

eta

0,85

m b

itarte

koa

izang

o da

Bes

te A

AEE b

atzu

etak

oar

audi

rik

egok

iena

k

Eten

gailu

ak,

ohar

gailu

ak,

post

ontz

iak

Info

rmaz

iogu

neak

eta

erak

usm

ahai

ak

Altz

aria

k

Ato

ndoa

k•

Altu

era:

lurz

orut

ik 0

,90

m e

ta 1

,20

mbi

tarte

koa

•Er

raz

aurk

itzek

o m

oduk

oak

izang

o di

ra,

para

men

tuar

ekik

o ko

ntra

ste

krom

atik

oeg

okia

reki

n; b

egie

n bi

dezk

oid

entif

ikaz

iora

ko p

ilotu

arg

itsua

edu

kiko

dute

eta

eur

en d

isein

uak

man

ipul

azio

araz

oak

ditu

zten

per

tson

ei e

rabi

ltzek

oau

kera

k em

an b

ehar

ko d

izkie

•A

ltzar

iak

erra

z aur

kitze

ko m

odua

n ko

katu

taeg

ongo

dira

; arg

iztap

en e

goki

a et

a er

raz

dete

ktat

zeko

mod

ukoa

edu

kiko

dut

e,m

ugik

orta

sun-

mak

ila e

rabi

liz

•G

ehie

neko

altu

era:

1,1

0 m

•12

0 m

-ko

gutx

iene

ko lu

zera

ko b

itarte

aiza

ngo

dute

, 0,8

0 m

-ko

altu

eran

, eta

behe

alde

an o

ztop

orik

gab

eko

huts

unea

izang

o du

te: 0

,70

m-k

o al

tuer

a et

a0,

50 m

-ko

sako

nera

•A

ltzar

i guz

tiek

ertz

kam

utsa

k ed

ukik

odi

tuzt

e•

Altz

arie

n di

sein

uak

gurp

ildun

aul

kiko

erab

iltza

ileek

era

biltz

eko

auke

ra e

man

godu

; altz

ario

k m

ugik

orta

sun

bast

oiak

erab

iltze

n di

tuzt

en e

do ik

usm

en-a

razo

akdi

tuzte

n pe

rtson

ei za

iltas

unak

edo

arri

skua

kez

era

gite

ko m

odua

n ko

katu

ko d

ira

4. k

oadr

oa. E

RA

BIL

ERA

PU

BLI

KO

A D

UEN

ER

AIK

ITA

KO

ING

UR

UK

O IR

ISG

AR

RIT

ASU

NA

REN

OIN

AR

RIZ

KO

ELE

MEN

TU

AK

KO

NPA

RA

ZIO

-KO

AD

RO

A (

Jarr

aipen

a)


Ele

men

tuak

UN

E a

raua

kEA

Eko

ind

arre

ko a

raud

ia

•0,

70 m

eta

1,2

0 m

bita

rtean

•40

cm

-ko

gutx

iene

ko d

istan

tzia

, eur

akja

sotz

en d

ituen

pla

noko

zeh

arka

ko e

doze

inel

emen

turi

dago

kion

ez

•El

emen

tuok

kol

orek

o ko

ntra

stetik

iden

tifik

atu

eta

ukim

enez

eza

gutz

eko

auke

ra e

man

godu

te

•1,

20 m

era

guz

tieta

ko e

raik

inet

an

Bes

te A

AEE b

atzu

etak

oar

audi

rik

egok

iena

k

Altz

aria

k

Bot

oien

eta

saka

gailu

enal

tuer

a

Kok

alek

ua

Kon

tras

tekr

omat

ikoa

Ezau

garr

ior

okor

rak

Ato

ndoa

k

Kom

unik

agai

luak

eta

ohar

tara

zpen

-si

stem

ak

Ibilb

ide

hori

zont

alak

•Es

erle

kuak

ditu

zten

itxa

rote

-zon

etan

,ho

riek

mod

u an

gelu

zuze

nean

kok

atuk

odi

ra, i

garo

tzek

o zo

neta

tik k

anpo

, eta

korr

idor

e as

kea

utzik

o du

te, e

raik

inek

osa

rbid

eeki

n et

a in

stala

zioek

in k

omun

ikaz

ioeg

okia

edu

kitz

eko.

Ilar

etan

jarr

i beh

arba

dira

, hor

ien

arte

ko g

utxi

enek

o di

stant

zia0,

90 m

-koa

izan

go d

a. H

alak

o zo

neta

n,gu

txie

nez

eser

leku

bat

lurz

orut

ik45

cm

-ra e

gong

o da

eta

mug

itzek

om

oduk

o be

so-e

uska

ilua

eduk

iko

du,

eser

leku

tik 2

0 cm

-ko

altu

eran

•0,

90 m

eta

1,2

0 bi

tarte

an

•A

tear

en e

zker

reta

ra

•A

teak

ate

zain

aut

omat

ikoa

ren

bita

rtez

ireki

tzek

o sis

tem

ak, e

ta h

orie

ksa

kaga

iluar

ekin

, txa

rtela

sar

tuta

edo

antz

eko

best

e ed

ozei

n m

ekan

ismoa

reki

ner

agin

go d

ira; 0

,90

m e

ta 1

,20

m b

itarte

koal

tuer

an e

gong

o di

ra, e

ta b

ehar

rezk

oba

liabi

de te

knik

oak

eduk

iko

ditu

zte, a

tear

ense

gurta

sun

siste

ma

aska

tzek

o ed

o et

etek

o,ha

rik e

ta ir

ekitz

eko

edo

ixte

ko m

anio

bra

guzt

iz eg

in a

rte

•O

ro h

ar, h

orm

etak

o er

tzek

ez

dute

pun

tabi

zirik

edu

kiko

, eta

par

amen

tuar

enam

aier

aren

adi

eraz

leak

edu

kiko

ditu

zte

4. k

oadr

oa. E

RA

BIL

ERA

PU

BLI

KO

A D

UEN

ER

AIK

ITA

KO

ING

UR

UK

O IR

ISG

AR

RIT

ASU

NA

REN

OIN

AR

RIZ

KO

ELE

MEN

TU

AK

KO

NPA

RA

ZIO

-KO

AD

RO

A (

Jarr

aipen

a)


Ele

men

tuak

UN

E a

raua

kEA

Eko

ind

arre

ko a

raud

ia

•1,

20 m

era

guz

tieta

ko e

raik

inet

an•

1,10

m e

txeb

izitz

en e

raik

inet

an

•0,

90 m

-ko

zaba

lerak

o es

tutze

ak a

halb

idet

zen

dira

, 0,5

0 m

-tik

behe

rako

luze

reta

n

•1,

50 m

bi p

erts

ona

guru

tzat

zeko

auk

era

emat

eko,

hor

ieta

riko

bat g

urpi

ldun

aul

kian

•1,

80 m

gur

pild

un a

ulki

bi g

urut

za d

aite

zkee

nzo

neta

n

•1,

50 m

-ko

diam

etro

a

•Ib

ilbid

eko

edoz

ein

toki

tik, g

utxi

enez

aza

lera

hau

duen

bira

keta

-gun

ea e

gong

o da

:-

5 m

era

ikin

pub

likoe

tan

- 2,

5 m

etx

ebizi

tzen

era

ikin

etan

•0,

80 m

•2

m

•Za

tieta

riko

bate

k ig

arot

zeko

bita

rte a

skek

oza

bale

ra e

ta a

ltuer

a be

te b

ehar

ko d

itu

Bes

te A

AEE b

atzu

etak

oar

audi

rik

egok

iena

k

Igar

otze

ko a

ltuer

aas

keri

k tx

ikie

na

Zaba

lera

kom

enig

arri

a

Topa

tzek

o et

abi

ratz

eko

azal

erak

Topa

tzek

o et

abi

ratz

eko

azal

eren

mai

ztas

una

Igar

otze

ask

eko

bita

rtea

ren

zaba

lera

Igar

otze

ask

eko

bita

rtea

ren

altu

era

Zati

biko

itzek

oat

eak

Ibilb

ide

hori

zont

alak

Ate

ak

•K

orrid

ore

nagu

siak:

- 1,

80 m

era

guz

tieta

ko e

raik

inet

an-

1,50

m e

txeb

izitz

en e

raik

inet

an

•B

igar

ren

mai

lako

kor

ridor

eak:

1,2

0 m

•Er

aiki

nare

n ba

rruk

o ib

ilbid

e na

gusia

koz

topo

rik g

abea

k iza

ngo

dira

2,2

0 m

-ko

altu

eran

eta

1,8

0 m

-ko

zaba

lera

n, a

teen

kasu

ak iz

an e

zik; g

aine

ra, e

z dut

e al

tzar

irik,

bero

gailu

rik, s

u-itz

alga

ilurik

eta

hal

ako

best

e el

emen

turik

edu

ki b

ehar

ko.

•1,

50 m

-ko

diam

etro

a

•G

ehie

nez

18 m

-ko

dist

antz

ia, t

opat

zeko

eta

bira

egi

teko

bi a

zale

ren

arte

an, b

etie

reko

rrid

orea

ren

hasie

ran

eta

amai

eran

•Ig

arot

zeko

hut

sune

aren

zaba

lerar

ik tx

ikie

na0,

90 m

-koa

izan

go d

a, e

ta 1

,20

m-ra

hand

ituko

da,

mod

u au

tom

atik

oan

ireki

tzen

dire

n at

een

kasu

an

•G

ehie

neta

n ire

kitz

en d

en z

atia

k0,

90 m

-ko

zaba

lera

ko ig

arob

idea

utz

iko

du

4. k

oadr

oa. E

RA

BIL

ERA

PU

BLI

KO

A D

UEN

ER

AIK

ITA

KO

ING

UR

UK

O IR

ISG

AR

RIT

ASU

NA

REN

OIN

AR

RIZ

KO

ELE

MEN

TU

AK

KO

NPA

RA

ZIO

-KO

AD

RO

A (

Jarr

aipen

a)


Ele

men

tuak

UN

E a

raua

kEA

Eko

ind

arre

ko a

raud

ia

•G

oiko

altu

erar

ik tx

ikie

na: 1

,80

m•

Beh

eko

altu

erar

ik tx

ikie

na: 0

,90

m

•A

tea

begi

ekin

err

az ik

uste

ko m

oduk

oaiza

ngo

da, h

orre

n m

arko

aren

eta

hor

mar

enar

teko

kon

trast

e kr

omat

ikoa

ren

bita

rtez

•90

º-ko

irek

iera

rik tx

ikie

na

•K

olor

e bi

ziko

bi z

erre

nda

horiz

onta

l ipi

nibe

har d

ira a

tear

en z

abal

era

osoa

n:-

Goi

ko z

erre

ndar

en a

ltuer

a: 1

,50

m e

ta1,

70 m

bita

rtean

-B

ehek

o ze

rren

dare

n al

tuer

a: 0

,85

m e

ta1,

10 m

bita

rtean

-Ze

rrend

aren

zaba

lera:

3 e

ta 5

cm

bita

rtean

•G

utxi

enez

35

cm-k

o al

tuer

a du

en b

abes

zoka

loa,

edo

bei

ra s

egur

tasu

nezk

oa iz

ango

da

Bes

te A

AEE b

atzu

etak

oar

audi

rik

egok

iena

k

Leih

oa e

dobe

hatx

uloa

Kon

tras

tekr

omat

ikoa

Ate

era

isga

rria

k

Bei

ra g

arde

nadu

ten

atea

k

Irek

iera

auto

mat

ikoa

dute

n at

eak

Ate

ak•

Dise

inua

n ko

ntua

n ha

rtuko

da

altu

era

txik

iko

edo

gurp

ildun

aul

kian

ese

ritak

ope

rtson

ek e

rabi

liko

dute

la; b

i beh

atxu

loed

uki d

itzak

ete,

bat

a 1,

10 m

-ko

altu

eran

,ed

o be

hatx

ulo

baka

rra,

ber

ori a

ltuer

aho

rret

arai

no lu

zatu

ta

•A

teen

eta

hor

men

arte

ko k

ontra

ste

krom

atik

oa e

gong

o da

•K

rista

lezk

o at

eek

segu

rtasu

neko

bei

raiza

ngo

dute

•K

ontra

ste

krom

atik

o na

barik

o bi

sein

alez

tape

n-ze

rren

da h

orizo

ntal

edu

kiko

ditu

zte:

-G

oiko

zer

rend

aren

altu

era:

1,5

0 m

-B

ehek

o ze

rren

dare

n al

tuer

a: 0

,90

m-

Zerr

ende

n za

bale

ra: 2

0 cm

•K

rista

ldun

par

amen

tuan

kok

atze

n ba

dira

,be

rtatik

nab

arm

endu

ko d

ira, b

egie

kin

aurk

itzek

o ar

azor

ik e

z eg

otek

o

•40

cm

-ko

altu

era

duen

bab

es-z

okal

oa

•Ire

kitz

eko

prog

ram

atur

iko

prog

ram

a:m

ugik

orta

sun

urrik

o pe

rtson

ek ig

arot

zeko

denb

ora

egok

ia, e

ta h

orre

k ez

du

inoi

zer

e 0,

5 m

/s-k

o ab

iadu

ra g

aind

ituko

4. k

oadr

oa. E

RA

BIL

ERA

PU

BLI

KO

A D

UEN

ER

AIK

ITA

KO

ING

UR

UK

O IR

ISG

AR

RIT

ASU

NA

REN

OIN

AR

RIZ

KO

ELE

MEN

TU

AK

KO

NPA

RA

ZIO

-KO

AD

RO

A (

Jarr

aipen

a)


Ele

men

tuak

UN

E a

raua

kEA

Eko

ind

arre

ko a

raud

ia

•A

tear

en a

utom

atism

oa it

xier

ara

mug

atuz

gero

, hor

rek

atea

ri gu

ztiz

ireki

ta e

gote

koau

kera

em

ango

dio

(gut

xien

ez 9

0º, a

teer

aisg

arrie

tan)

, esk

uz e

utsi

beha

rrik

gab

e

•H

orie

n ar

teko

ere

mua

n, 1

,50

m-k

odi

amet

roko

zirk

ulua

sar

dai

teke

, ozt

opor

ikga

bea,

eta

ate

ak ir

ekitz

ean

okup

atze

n du

enar

eako

a

•To

rnik

etea

k, h

esia

k ed

o sa

rrer

ako

ntro

latz

eko

best

e m

ekan

ismo

batz

ukda

uden

ean,

igar

otze

ko b

itarte

alte

rnat

iboa

kin

stala

tuko

dira

eta

hor

iek

irisg

arrit

asun

aren

bald

intz

ak b

etek

o di

tuzt

e

•Ire

kitz

eko

eta

ixte

ko m

ekan

ismoe

k di

sein

uer

gono

mik

oa e

duki

ko d

ute,

form

a bi

ribile

koa

eta

ertz

ik g

abea

Bes

te A

AEE b

atzu

etak

oar

audi

rik

egok

iena

k

Irek

iera

auto

mat

ikoa

dute

n at

eak

Ate

hai

ze-b

abes

ak

Torn

iket

eak,

hesi

ak

Larr

iald

iko

atea

k

Dis

einu

ergo

nom

ikoa

Ate

ak

Irek

itzek

o et

aix

teko

mek

anis

m.

•A

tear

en h

utsu

nea

barr

u ha

rtzen

dut

enek

ortz

e be

rtika

leko

zel

ulak

, ate

a m

odu

auto

mat

ikoa

n ez

ixte

ko, b

erta

n pe

rtson

aba

t edo

ta b

eror

rek

ibilt

zeko

beh

ar d

ituen

elem

entu

ak d

aude

n bi

tarte

an•

Trab

atur

ik g

elditz

ean

auto

mat

ikok

i irek

itzen

dire

n di

spos

itibo

ak•

Ireki

tzek

o et

a ix

teko

sist

ema

geld

itzek

oes

kuzk

o m

ekan

ismoa

•Eu

ren

arte

ko b

itarte

an, 1

,80

m-k

odi

amet

roa

duen

zirk

ulua

sar

dai

teke

, eta

1,50

m-k

o di

amet

roa

duen

zirk

ulua

etxe

bizit

zen

erai

kine

tan,

ozt

opor

ik g

abea

eta

atea

k ire

kitz

ean

okup

atze

n du

enar

eako

a

•To

rnik

etea

k, h

esia

k ed

o sa

rrer

a ko

ntro

la-

tzek

o be

ste

elem

entu

bat

zuk

daud

enea

n,ig

arot

zeko

bita

rte a

ltern

atib

oak

insta

latu

kodi

ra e

ta h

orie

k iri

sgar

ritas

unar

en b

aldi

ntza

kbe

teko

ditu

zte

(0,9

0 m

) eta

hor

ien

arte

kodi

stan

tzia

10

m-k

oa iz

ango

da

•La

rria

ldik

o irt

eere

tan,

ate

ek b

arra

bik

oitz

aed

ukik

o du

te:

-G

oiko

bar

rare

n al

tuer

a: 0

,90

m-

Beh

eko

barr

aren

altu

era:

0,2

0 m

•Pr

esio

a eg

inez

akt

ibat

uko

dira

•Ire

kitz

eko

eta

ixte

ko m

ekan

ismoe

k di

sein

uer

gono

mik

oa e

duki

ko d

ute,

man

ipul

azio

eta

mug

ikor

tasu

n ar

azoa

k di

tuzt

enpe

rtson

ek e

rraz

ago

aktib

atze

ko

4. k

oadr

oa. E

RA

BIL

ERA

PU

BLI

KO

A D

UEN

ER

AIK

ITA

KO

ING

UR

UK

O IR

ISG

AR

RIT

ASU

NA

REN

OIN

AR

RIZ

KO

ELE

MEN

TU

AK

KO

NPA

RA

ZIO

-KO

AD

RO

A (

Jarr

aipen

a)

•La

rria

ldik

o at

eek

gutx

iene

z m

etro

bat

eko

igar

otze

ask

eko

bita

rtea

utzi

beha

rko

dute

(Gaz

tela

eta

Leo

n, M

adri

l)


Ele

men

tuak

UN

E a

raua

kEA

Eko

ind

arre

ko a

raud

ia

•M

anip

ulaz

iora

ko e

skum

utur

ra b

iratz

erik

beh

arez

dut

en m

ekan

ismoe

n bi

tarte

z er

agin

go d

irabe

ti, e

sate

bat

erak

o, p

resio

ko e

do p

alan

kako

mek

anism

oare

n bi

tarte

z

•At

ean

insta

latur

iko m

ekan

ismo

guzti

ek k

ontra

stekr

omat

ikoa

izan

go d

ute

horr

en k

olor

eare

kin,

erra

zago

aur

kitu

aha

l iza

teko

•15

cm

-ko

luze

rarik

txik

iena

•A

ltuer

arik

han

dien

a: 0

,85

m e

ta 1

,05

mbi

tarte

koa

•H

eldul

eku

osag

arria

insta

latze

a ko

men

i da,

ate

aer

raza

go ix

teko

•Lu

zera

rik tx

ikie

na: 0

,30

m

•M

anip

ulat

zeko

esk

umut

urra

bira

tzer

ik b

ehar

ez

dute

n m

ekan

ismoe

n bi

tarte

z era

ging

o di

ra, e

sate

bate

rako

, pre

sioko

edo

pala

nkak

o m

ekan

ismoe

nbi

tarte

z•

Geh

ienek

o alt

uera

: 0,8

5 m

eta

1,0

5 m

bita

rteko

a•

Blok

eoa

kanp

otik

des

aktib

atze

ko si

stem

a

•%

6tik

gor

ako

mal

da d

uten

oin

ezko

enib

ilbid

eeta

n, a

rrapa

lak e

do b

este

bali

abid

e ba

tzuk

egon

go d

ira m

aila-

desb

erdi

ntas

unak

gain

ditze

ko.

Arr

apal

en m

alda

rik h

andi

ena

erem

uare

n et

aib

ilbid

eko

luze

rare

n ar

aber

akoa

izan

go d

a

Bes

te A

AEE b

atzu

etak

oar

audi

rik

egok

iena

k

Dis

einu

ergo

nom

ikoa

Kon

tras

tekr

omat

ikoa

Hel

dule

kuak

Atea

ren

plan

oare

-ki

ko d

ista

ntzi

a

Hel

dule

ku n

agus

ia

Barr

uko

kisk

etak

Mal

darik

han

dien

a

Irek

itzek

o et

aix

teko

mek

anism

.

Arra

pala

k

•A

hal i

zane

z ger

o, zi

rkul

arra

k iza

ngo

dira

eta

form

a leu

nak

nahi

z biri

bilak

edu

kiko

ditu

zte,

kolp

erik

nah

iz ur

ratz

erik

ez

sortz

eko,

eta

esku

toki

duna

k de

beka

tuta

ego

ngo

dira

•A

hal i

zane

z ge

ro, h

orizo

ntal

ak iz

ango

dira

,et

a 0,

90 m

eta

1,2

0 m

bita

rteko

altu

eran

egon

go d

ira

•G

utxi

enek

o di

stant

zia: 4

cm

•%

10

gehi

enez

3 m

-ko

luze

reta

n•

% 8

gai

nera

ko lu

zera

guz

tieta

n•

% 6

, gom

enda

turik

o m

alda

4. k

oadr

oa. E

RA

BIL

ERA

PU

BLI

KO

A D

UEN

ER

AIK

ITA

KO

ING

UR

UK

O IR

ISG

AR

RIT

ASU

NA

REN

OIN

AR

RIZ

KO

ELE

MEN

TU

AK

KO

NPA

RA

ZIO

-KO

AD

RO

A (

Jarr

aipen

a)

•Ka

naria

k:-

% 3

, 15

m-ti

k go

rako

luze

reta

n-

% 6

, 10

m e

ta 1

5 m

bita

rteko

luze

reta

n-

% 8

, 3 m

eta

10

m b

itarte

ko lu

zere

tan

-%

10,

3 m

-tik

behe

rako

luze

reta

n•

Naf

arro

a:-

% 6

, 8m

eta

15

m b

itarte

ko lu

zere

tan

-%

8, 3

m e

ta 1

0 m

bita

rteko

luze

reta

n-

% 1

0, 3

m-ti

k be

hera

ko lu

zere

tan


Ele

men

tuak

UN

E a

raua

kEA

Eko

ind

arre

ko a

raud

ia

•9

m

•1,

50 m

-ko

luze

ra

•1,

50 m

-ko

diam

etro

a

•1,

10 m

– m

akila

dar

abile

n pe

rtson

a ba

tib

iltze

ko b

ehar

den

zab

aler

arik

txik

iena

•1,

80 m

. – g

urpi

ldun

aul

kian

dab

iltza

n bi

perts

ona

guru

tzat

zeko

beh

ar d

en za

bale

rarik

txik

iena

•0,

10 m

gur

pila

k et

a m

akila

k na

hi b

arik

ez

irtet

eko

•A

rrap

alek

hel

dule

kuak

edu

kiko

ditu

zte

beti

Bes

te A

AEE b

atzu

etak

oar

audi

rik

egok

iena

k

Eska

ilbur

urik

gabe

ko z

atia

ren

luze

rari

kha

ndie

na

Bira

keta

ko e

rem

uas

kea,

bita

rtek

oes

kailb

urue

tan

Sarb

idek

oes

kailb

urue

naz

aler

a

Igar

otze

koza

bale

ra

Bab

esek

o er

tzak

edo

zoka

loak

Hel

dule

kuak

Bes

te b

atzu

k

Arr

apal

ak•

10 m

•1,

80 m

-ko

luze

rarik

labu

rren

a, e

ragu

ztie

tako

era

ikin

etan

•1,

50 m

-ko

luze

rarik

txik

iena

, etx

ebizi

tzen

erai

kine

tan

•1,

80 m

-ko

diam

etro

a, e

ra g

uztie

tako

erai

kine

tan

•1,

50 m

-ko

diam

etro

a, e

txeb

izitz

ener

aiki

neta

n

•M

etro

bat

etx

ebizi

tzen

era

ikin

etan

•1,

80 m

, era

bile

ra p

ublik

oa d

uten

erai

kine

tan

•0,

5 m

, gur

pila

k et

a ba

stoi

ak n

ahi b

arik

ez

irtet

eko

•2

m-ti

k go

rako

luze

ra d

uten

arr

apal

ekhe

ldul

ekua

edu

kiko

dut

e

•A

rrap

alar

en lu

zape

nean

ez

da 3

m-k

odi

stant

ziatik

beh

erak

o es

kaile

rarik

ego

ngo,

behe

rant

z do

an e

skai

lera

rik

4. k

oadr

oa. E

RA

BIL

ERA

PU

BLI

KO

A D

UEN

ER

AIK

ITA

KO

ING

UR

UK

O IR

ISG

AR

RIT

ASU

NA

REN

OIN

AR

RIZ

KO

ELE

MEN

TU

AK

KO

NPA

RA

ZIO

-KO

AD

RO

A (

Jarr

aipen

a)

•9

m (K

anta

bria

)

•0,

10 m

(Ast

uria

s, G

azte

la e

ta L

eon,

Gaz

tela

-Man

txa,

Kat

alun

ia, E

xtre

mad

ura,

Naf

arro

a)

•Be

reizi

tako

zol

adur

a ha

siera

n, a

mai

eran

,at

sede

nlek

ueta

n et

a no

rabi

de-a

ldat

zeet

an(A

stur

ias)

•K

olor

e de

sber

dine

ko z

erre

ndar

ekin

sein

alezta

turik

o ar

rapa

la ha

siera

eta

am

aier

a,ar

rapa

la-z

abal

erak

o m

etro

bat

eko

ehun

dura

reki

n (G

azte

la e

ta L

eon,

Gal

izia

)•

Goi

ko h

asie

ran

bere

izita

ko zo

ladur

a (M

urtz

ia)


Ele

men

tuak

UN

E a

raua

kEA

Eko

ind

arre

ko a

raud

ia

•Es

kaile

ren

irisg

arrit

asun

ari a

plik

atze

kom

oduk

o iri

zpid

eak

arau

keta

kom

una

dute

,er

aiki

neko

eta

hiri

gint

zako

irisg

arrit

asun

ari

buru

zko

arau

dian

•Et

orki

zune

an e

raik

inet

ako

irisg

arrit

asun

berti

kala

arau

tzen

duen

xed

apen

ak ir

izpid

eok

jaso

eta

zeh

aztu

beh

arko

ditu

•H

eldu

leku

bik

oitz

a go

men

datz

en d

a

•Es

kaile

rak

4 m

-tik

gora

ko z

abal

era

eduk

izge

ro, e

rdia

n he

ldul

ekua

jartz

ea k

omen

i da

•A

ztar

nak

ez d

u et

enik

edu

kiko

, azt

arna

gain

arek

in lo

tzea

n

•Es

kaile

rak

igar

otze

ko lu

zera

ri et

aes

fortz

uare

n op

timiza

zioar

i lot

utak

o iri

zpid

eer

gono

mik

oen

arab

era

dim

ents

iona

tuko

dira

Bes

te A

AEE b

atzu

etak

oar

audi

rik

egok

iena

k

Oro

korr

a

Hel

dule

kuak

Azt

arna

Bes

te b

aldi

ntza

batz

uk

Eska

ilera

k•

Erai

kita

ko in

guru

an e

skai

lere

i apl

ikat

zeko

mod

uko

irizp

idea

k, 6

8/20

00 D

ekre

tuko

III. e

rans

kine

an ja

sota

koak

, hiri

ko in

guru

koiri

sgar

ritas

unar

i apl

ikat

u be

harr

ekoe

tatik

bere

iztuk

o di

ra, a

zken

hor

iek

zeha

tzag

oak

baiti

ra (D

ekre

tu h

orre

tako

II. e

rans

kine

anja

sota

)

•Es

kaile

ra g

uztie

k he

ldul

eku

biko

itza

izang

odu

te b

i ald

eeta

n, 1

,20

m-k

o za

bale

raga

indi

tzen

bad

ute,

eta

esk

ailb

urue

n na

hiz

bita

rteko

mes

eten

ibilb

ide

osoa

n

•Es

kaile

rak

2,40

m-ti

k go

rako

zab

aler

adu

enea

n, b

itarte

ko h

eldul

ekua

k er

e ed

ukik

odi

tu

•Es

kaile

rek

azta

rna-

kont

rako

a ed

ukik

o du

te

•Es

kaile

ra-m

aile

n ga

inja

rtzea

k de

beka

tuta

daud

e

•Es

kaile

ren

azpi

tik ig

arot

zeko

gut

xien

eko

altu

era

2,20

m-k

oa iz

ango

da

•Es

kaile

rek

ez d

ute

boze

lik e

duki

ko

•Ez

in iz

ango

da

eska

ilera

-mai

la is

olat

urik

erai

ki

•Es

kaile

ren

sarb

idee

tan

ukim

enez

kose

inal

ezta

pena

ego

ngo

da

4. k

oadr

oa. E

RA

BIL

ERA

PU

BLI

KO

A D

UEN

ER

AIK

ITA

KO

ING

UR

UK

O IR

ISG

AR

RIT

ASU

NA

REN

OIN

AR

RIZ

KO

ELE

MEN

TU

AK

KO

NPA

RA

ZIO

-KO

AD

RO

A (

Jarr

aipen

a)


Ele

men

tuak

UN

E a

raua

kEA

Eko

ind

arre

ko a

raud

ia

Hel

dule

ku b

ikoi

tza

gom

enda

tzen

da:

•G

oiko

hel

dule

kua:

0,9

0 m

eta

1,0

5 m

bita

rtean

•B

ehek

o he

ldul

ekua

: 0,7

0 m

eta

0,7

5 m

bita

rtean

(gom

enda

tua)

•0,

30 m

•3

cm e

ta 5

cm

bita

rtean

•Ig

ogai

luen

sar

bide

ei a

plik

atze

ko m

oduk

oiri

zpid

eak,

seg

urut

ik, e

tork

izune

aner

aiki

neta

rako

irisg

arrit

asun

ber

tikal

aar

autu

ko d

uen

arau

an g

arat

uko

dira

. Gau

reg

un, U

NE

4150

0 tx

oste

nean

eza

rrita

koiri

zpid

eak

dira

apl

ikag

arria

k, b

aina

hor

iek

ez d

ira n

ahik

o ze

hatz

ak, e

lem

entu

hor

rida

goki

onez

Bes

te A

AEE b

atzu

etak

oar

audi

rik

egok

iena

k

Altu

era

Luza

pena

Dia

met

roar

eneb

aket

a zi

rkul

arra

Bes

te b

atzu

k

Oro

korr

a

Hel

dule

kuak

Igog

ailu

ak

Hel

dule

ku b

ikoi

tza:

•G

oiko

hel

dule

kua:

0,9

5 m

eta

1,0

5 m

bita

rtean

•B

ehek

o he

ldul

ekua

: 0,6

5 m

eta

0,7

5 m

bita

rtean

•0,

45 m

•D

isein

ua a

nato

mik

oa iz

ango

da,

esk

ura

egok

itzek

o au

kera

em

aten

due

nfo

rmar

ekin

. 4 c

m e

ta 5

cm

bita

rteko

diam

etro

ari d

agok

ion

ebak

eta

gom

enda

tzen

da

•Fi

nkap

ena

irmoa

izan

go d

a be

heal

detik

,4

cm-k

o gu

txie

neko

dist

antz

iare

kin,

horiz

onta

lean

dag

oen

best

e el

emen

turi

dago

kion

ez. H

eldu

leku

tik b

ertik

alar

enga

inek

o be

ste e

doze

in o

ztop

orek

iko

goik

oaz

aler

atik

, dist

antz

iarik

labu

rren

a10

0 cm

-koa

izan

go d

a•

Atx

ikid

urar

ik e

z eg

otek

o m

odua

naz

kend

uta

egon

go d

ira

4. k

oadr

oa. E

RA

BIL

ERA

PU

BLI

KO

A D

UEN

ER

AIK

ITA

KO

ING

UR

UK

O IR

ISG

AR

RIT

ASU

NA

REN

OIN

AR

RIZ

KO

ELE

MEN

TU

AK

KO

NPA

RA

ZIO

-KO

AD

RO

A (

Jarr

aipen

a)

•A

ingu

rake

tek

esku

a he

ldul

ekua

n et

enga

beirr

istat

zeko

auk

era

eman

go d

ute

(Err

ioxa

)


Ele

men

tuak

UN

E a

raua

kEA

Eko

ind

arre

ko a

raud

ia

•1,

10 m

•1,

40 m

•0,

80 m

Bes

te A

AEE b

atzu

etak

oar

audi

rik

egok

iena

k

Kab

inar

enza

bale

ra

Kab

inar

ensa

kone

ra

Igar

otze

koza

bale

ra

Ate

en it

xier

a

Hel

dule

kuak

Eser

leku

ak

Det

ekzi

oko

gailu

ak

Igog

ailu

ak•

1,10

m•

Erai

kin

bere

an p

ilatu

riko

zenb

ait i

goga

ilueg

onez

ger

o (b

ata

beste

tik 5

0 m

-tik

gora

kodi

stan

tzia

n da

uden

ak e

z di

ra p

ilatu

tzat

hartz

en),

gutx

iene

z ho

rieta

riko

bate

kiri

sgar

ritas

unar

en b

aldi

ntza

k be

te b

ehar

kodi

tu. G

aien

erak

oek

met

ro b

atek

ogu

txie

neko

zab

aler

a et

a 1,

25 m

-ko

gutx

iene

ko s

akon

era

eduk

i beh

arko

dut

e

•1,

40 m

•0,

90 m

•0,

80 m

, kab

inak

1,1

0 m

-tik

behe

rako

zaba

lera

due

nean

•A

utom

atik

oa e

ta d

espl

azam

endu

horiz

onta

larek

in; d

enbo

ra n

ahik

oa e

man

godu

, mug

ikor

tasu

n ur

riko

perts

onak

lasa

i-la

sai s

artu

edo

irte

n ah

al iz

atek

o

•K

abin

aren

bar

rual

dea

0,85

m e

ta 0

,95

m b

itarte

ko a

ltuer

an in

gura

tzen

due

nhe

ldul

eku

jarr

aitu

a

•H

alak

orik

edu

kiz

gero

, lur

zoru

tik 0

,45

m-

tara

ego

n et

a er

aisg

arria

k na

hiz

itzul

tze

auto

mat

ikok

oak

izang

o di

ra

•A

teek

disp

ositi

bo s

entik

orra

k ed

ukik

odi

tuzt

e, g

utxi

enez

ate

ak a

ltuer

an d

uen

bita

rtear

en 2

/3ak

kon

tuan

har

tzen

ditu

ende

tekz

io-si

stem

aren

bita

rtez.

Hor

rela

, ate

aez

da

auto

mat

ikok

i itx

iko,

mug

ikor

tasu

nur

riko

perts

ona

bat e

dota

ber

orre

km

ugitz

eko

erab

iltze

n di

tuen

ele

men

tuak

berta

n da

uden

bita

rtean

4. k

oadr

oa. E

RA

BIL

ERA

PU

BLI

KO

A D

UEN

ER

AIK

ITA

KO

ING

UR

UK

O IR

ISG

AR

RIT

ASU

NA

REN

OIN

AR

RIZ

KO

ELE

MEN

TU

AK

KO

NPA

RA

ZIO

-KO

AD

RO

A (

Jarr

aipen

a)


Ele

men

tuak

UN

E a

raua

kEA

Eko

ind

arre

ko a

raud

ia

•Ez

da

mai

la d

esbe

rdin

tasu

nik

egon

beh

ar

Bes

te A

AEE b

atzu

etak

oar

audi

rik

egok

iena

k

Sart

zeko

plat

afor

mar

en e

taka

bina

ren

arte

kom

aila

desb

erdi

ntas

una

Sart

zeko

plat

afor

mar

en e

taka

bina

ren

arte

kodi

stan

tzia

Sart

zeko

plat

afor

mar

enaz

aler

a

Dei

rako

saka

gailu

ak

Soin

udun

eta

argi

dun

deig

ailu

ak

Igog

ailu

ak•

20 m

m

•35

mm

•1,

80 m

-ko

diam

etro

ko b

irake

taah

albi

detz

en d

uten

dim

ents

ioak

, era

bile

rapu

blik

oa d

uten

era

ikin

etan

, eta

1,5

0 m

-ko

dia

met

roko

bira

keta

, etx

ebizi

tzen

erai

kine

tan

•Pr

esio

z er

agin

go d

ira e

ta b

arru

koar

gizta

pena

edu

kiko

dut

e, sa

katze

ko u

nean

mar

txan

has

iko

den

argi

ztap

ena.

•0,

90 m

eta

1,2

0 m

bita

rteko

altu

eran

egon

go d

ira

•B

otoi

ek o

ndo

iraku

rtzek

o m

oduk

oka

rakt

erra

k ed

ukik

o di

tuzt

e (h

orie

n ne

urria

kont

uan

hartu

ta),

eta

gain

erak

o bo

toie

kiko

kont

rast

e kr

omat

iko

ona

duen

Bra

ille

siste

ma

ere

eduk

iko

dute

•G

aine

rako

etat

ik o

ndo

bere

izita

ko(k

okal

ekua

eta

kol

orea

k ko

ntua

n ha

rtuta

)al

arm

ako

eta

gera

ldik

o sa

kaga

ilua

•D

eiar

en e

rreg

istro

aren

ber

resp

ena

sein

ale

akus

tiko

eta

argi

tsu b

aten

bita

rtez e

ging

o da

•So

lairu

rako

irist

ea e

ta a

tear

en ir

ekie

rase

inal

e ak

ustik

o ba

ten

bide

z ad

iera

ziko

da

4. k

oadr

oa. E

RA

BIL

ERA

PU

BLI

KO

A D

UEN

ER

AIK

ITA

KO

ING

UR

UK

O IR

ISG

AR

RIT

ASU

NA

REN

OIN

AR

RIZ

KO

ELE

MEN

TU

AK

KO

NPA

RA

ZIO

-KO

AD

RO

A (

Jarr

aipen

a)


Ele

men

tuak

UN

E a

raua

kEA

Eko

ind

arre

ko a

raud

ia

•H

onak

o ha

u sa

rtzek

o au

kera

em

aten

dut

endi

men

tsio

ak:

-0,

35 m

-ko

altu

era

eta

1,50

m-k

odi

amet

roa

duen

zilin

droa

, ozto

porik

gab

ea.

-Zi

lindr

o ho

rrek

in b

ater

a, 1

,20

m-k

odi

amet

roa

eta

2,20

m-k

o gu

txie

neko

altu

era

duen

big

arre

n zil

indr

o os

agar

ri ba

teg

ongo

da,

eta

hor

ri da

goki

onez

, kon

tuan

hartu

ko d

a at

eek

zaba

ltzea

n be

tetz

en d

uen

area

•A

ltuer

a: 0

,43

cm e

ta 0

,47

cm b

itarte

an

•A

lbok

o er

emu

aske

a: 0

,80

m, b

ehin

tzat

albo

etar

iko

bate

an

Bes

te A

AEE b

atzu

etak

oar

audi

rik

egok

iena

k

Sein

alez

tape

na

Kom

unek

oka

bina

ren

dim

ents

ioak

Kom

una

Igog

ailu

ak

Kom

unak

•Ig

ogai

lura

sar

tzek

o er

emua

sei

nale

ztat

zea

kom

eni d

a, sa

rtzek

o zo

na a

dier

azte

n du

eneh

undu

ra e

ta k

olor

e ja

kine

kose

inal

ezta

pen-

zerr

enda

bat

ipin

ita.

Zerr

enda

hor

rek

igog

ailu

aren

aur

reko

erem

u as

kea

bete

eta

1,5

0 m

x 1

,50

m-

ko a

zale

ra e

duki

ko d

u

•So

lairu

aren

adi

eraz

leak

lurz

orut

ik 1

,50

m-k

o al

tuer

an e

gong

o di

ra, a

hal d

elar

ikes

kuin

eko

alde

an, k

anpo

ko m

arko

anip

inita

, eta

info

rmaz

ioa

goi e

rlieb

ean

eta

Bra

ille

siste

man

em

ango

da

•Lu

rzor

utik

0,7

0 m

-ko

altu

era

eta

1,50

m-

ko d

iam

etro

a (1

,80

m g

omen

datz

en d

ira)

duen

ozt

opor

ik g

abek

o zir

kulu

a sa

rtzek

om

oduk

o di

men

tsio

ak e

duki

ko d

ituzt

e

•A

ltuer

a: 0

,45

m e

ta 0

,50

m b

itarte

an•

Kan

poko

ertz

aren

eta

hor

mar

en a

rteko

dist

antz

iarik

labu

rren

a: 0

,70

m

•A

lbok

o er

emu

aske

a: 0

,80

m, b

ehin

tzat

albo

etar

iko

bate

an•

Erem

u ho

ri bi

alb

oeta

n eg

otea

kom

eni

da, g

urpi

ldun

aul

kitik

tran

sfer

entz

iaer

razt

eko

4. k

oadr

oa. E

RA

BIL

ERA

PU

BLI

KO

A D

UEN

ER

AIK

ITA

KO

ING

UR

UK

O IR

ISG

AR

RIT

ASU

NA

REN

OIN

AR

RIZ

KO

ELE

MEN

TU

AK

KO

NPA

RA

ZIO

-KO

AD

RO

A (

Jarr

aipen

a)

•0,

90 m

alb

o ba

tean

(Ara

goi,

Kan

aria

k,Ex

trem

adur

a)


Ele

men

tuak

UN

E a

raua

kEA

Eko

ind

arre

ko a

raud

ia

•K

omun

ak e

seki

ta e

do h

orm

ara

itsat

sita

egot

ea k

omen

i da

•Zi

ster

na d

eska

rgat

zeko

mek

anism

oa:

pres

ioko

a, n

eurr

i ego

kiko

(25

cm2 )

saka

gailu

en b

itarte

z, m

anip

ulaz

io a

razo

akdi

tuzt

en p

erts

onek

era

bili

ahal

izat

eko

•Eu

skar

ritze

ko b

arra

k ko

mun

aren

alb

o bi

etan

;tra

nsfe

rent

zia e

gite

ko a

lbok

o ba

rra

berti

kale

tara

era

isgar

ria iz

ango

da,

eta

horm

aren

alb

okoa

fink

oa. T

rans

fere

ntzia

kom

unar

en b

i alb

oeta

tik e

gin

daite

keen

ean,

bi a

lboe

tako

bar

rak

izang

o di

ra e

raisg

arria

k-

Altu

era:

0,7

5 m

-B

arre

n ar

teko

dist

antz

ia: 0

,65

eta

0,70

m b

itarte

koa

-Fi

nkap

en-s

istem

a eg

okia

izan

go d

a 15

0kg

-ko

pisu

a ed

ozei

n no

rabi

deta

n eu

stek

o,ba

ita b

arre

n pu

ntur

ik tx

arre

nean

ere

,ai

ngur

aket

ei d

agok

ione

z

•Ez

du

idul

kirik

edu

kiko

, gur

pild

un a

ulki

akau

rrez

hur

bild

u ah

al iz

atek

o. B

ehe

alde

kohu

tsun

e as

kea:

0,6

8 m

-ko

altu

era

eta

0,25

m-k

o gu

txie

neko

sak

oner

a

•A

ltuer

a: 0

,80

m e

ta 0

,85

m b

itarte

an

•A

ltuer

an e

rreg

ulat

zeko

mod

uko

konk

etak

ere

inst

ala

daite

zke

Bes

te A

AEE b

atzu

etak

oar

audi

rik

egok

iena

k

Kom

una

Kon

keta

Kom

unak

•D

eska

rgak

o sis

tem

aren

sak

agai

lua

man

ipul

azio

edo

ta m

ugim

endu

ara

zoak

ditu

zten

per

tson

ek a

ktib

atze

ko m

oduk

oaiza

ngo

da•

Plan

o be

rtika

lean

pal

anka

dun

saka

gailu

akek

idin

go d

ira, h

orie

k ba

best

eko

eusk

arri

dorts

alik

ez

dago

enea

n, e

gonk

orta

sun

araz

oak

ditu

zten

per

tson

ek is

tripu

rik e

ziza

teko

•Eu

skar

riko

barr

a go

gorr

ak, k

omun

aren

albo

bie

tan.

Tra

nsfe

rent

zia e

gite

ko a

lbok

oba

rra

berti

kale

tara

era

isgar

ria iz

ango

da

-A

ltuer

a: 0

,80

m-

Luze

ra: 0

,80

m e

ta 0

,90

m b

itarte

koa

-B

arre

n ar

teko

dist

antz

ia: 0

,60m

eta

0,70

m b

itarte

koa

•Id

ulki

rik g

abea

, gur

pild

un a

ulki

ak a

urre

zhu

rbild

u ah

al iz

atek

o

•A

ltuer

a: 0

,80

m

4. k

oadr

oa. E

RA

BIL

ERA

PU

BLI

KO

A D

UEN

ER

AIK

ITA

KO

ING

UR

UK

O IR

ISG

AR

RIT

ASU

NA

REN

OIN

AR

RIZ

KO

ELE

MEN

TU

AK

KO

NPA

RA

ZIO

-KO

AD

RO

A (

Jarr

aipen

a)

•B

ehea

ldek

o bi

tarte

ko h

utsu

nea

68 c

m-k

oal

tuer

akoa

eta

30

cm-k

o sa

kone

rako

a(G

azte

la e

ta L

eon)


Ele

men

tuak

UN

E a

raua

kEA

Eko

ind

arre

ko a

raud

ia

•A

gint

e ba

karr

ekoa

, pa

lank

arek

in e

do ze

lula

foto

elek

triko

ekin

, err

azag

o m

anip

ulat

zeko

•La

babo

aren

ertz

etik

ego

n be

harr

eko

gehi

enek

o di

stan

tzia

: 0,4

6 m

•U

r ber

oare

n te

nper

atur

a er

regu

latz

eko

term

osta

toa

inst

alat

zea

kom

eni d

a:ge

hien

eko

tenp

erat

ura

40º

•B

ehek

o er

tzar

en g

ehie

neko

altu

era:

0,90

m

•G

ehie

neko

altu

era:

0,9

0 m

•Pr

esio

aren

bid

ezko

a•

Tenp

oriza

dore

rik g

abek

o et

enga

ilua

•G

ehie

neko

altu

era:

0,7

0 m

eta

1,2

0 m

bita

rtean

•Ze

rbitz

ua e

mat

en d

ion

apar

atuk

oar

datz

erak

o di

stan

tzia

rik lu

zeen

a: 1

m

•Ez

irris

taga

rria

, ez

leho

rrea

n et

a ez

bus

tian.

•Sa

re-m

aila

txoa

k et

a hu

stub

idea

kzo

ladu

rare

kin

zarp

eatu

ta d

aude

eta

hor

ien

gehi

enek

o di

amet

roa

8 m

m-k

oa d

a

•Er

emu

higi

enik

o-sa

nita

rioek

bar

rutik

aktib

atze

ko a

larm

a-sis

tem

a ba

t edu

kiko

dut

e

Bes

te A

AEE b

atzu

etak

oar

audi

rik

egok

iena

k

Itur

riak

Ispi

lua

Mek

anis

mo

elek

trik

oak

Bes

te o

saga

rri

batz

uk

Zola

dura

Segu

rtas

unne

urri

ak

Kom

unak

•A

gint

e ba

karr

ekoa

edo

aut

omat

ikoa

•B

ehek

o er

tzar

en g

ehie

neko

altu

era:

0,90

m•

Eror

tze

apur

bat

ekin

kok

atut

a, b

ehek

opl

anoe

n ik

usm

ena

ahal

bide

tzek

o

•Es

ekig

ailu

en, t

oaila

-eus

karr

ien,

apa

len

eta

antz

eko

beste

ele

men

tu b

atzu

en g

ehie

neko

altu

era:

0,9

0 m

eta

1,2

0 bi

tarte

koa

•Ez

irris

taga

rria

, ez l

ehor

rean

eta

ez b

ustia

n

•H

ustu

bide

rik e

gone

z ge

ro, z

olad

urar

ekin

zarp

eatu

ta e

gong

o di

ra, e

ta le

horr

ean

nahi

z bu

stia

n ez

dira

irris

taga

rria

k iza

ngo.

Bur

din

sare

ko h

ustu

bide

etan

, bita

rtear

enge

hien

eko

zaba

lera

1 c

m-k

oa iz

ango

da

•A

larm

a-sis

tem

a eg

ongo

da,

0,4

0 cm

-ko

altu

eran

, kor

doi m

otak

oa e

do a

ntze

koa

•U

r ber

oko

hodi

ak b

abes

tuak

eta

term

ikok

iiso

latu

ak iz

ango

dira

4. k

oadr

oa. E

RA

BIL

ERA

PU

BLI

KO

A D

UEN

ER

AIK

ITA

KO

ING

UR

UK

O IR

ISG

AR

RIT

ASU

NA

REN

OIN

AR

RIZ

KO

ELE

MEN

TU

AK

KO

NPA

RA

ZIO

-KO

AD

RO

A (

Jarr

aipen

a)

•Isp

ilu o

rient

agar

ria, g

urpi

ldun

aul

kitik

erab

iltze

ko m

odua

n (A

rago

i)


Ele

men

tuak

UN

E a

raua

kEA

Eko

ind

arre

ko a

raud

ia

•Irt

engu

nerik

gab

e, b

ainu

gel

ako

zola

dura

ren

mai

lari

dago

kion

ez, g

urpi

ldun

aul

kian

hurb

ildu

ahal

izat

eko

•Pl

ano

inkl

inat

uen

mal

da, h

ustu

bide

aer

razt

eko,

ez

da %

2tik

gor

akoa

izan

go

•D

utxa

k gu

txie

nez

0,80

m x

1,2

0 m

-ko

erem

ua b

etek

o du

, eta

, ere

mua

dut

xara

koso

ilik

bada

, 1,5

0 m

x 1

,50

m-k

oa iz

ango

da

•Es

kuz

erab

ili a

hal i

zang

o da

(tel

efon

oko

dutx

a)

•0,

70 m

eta

1,2

0 m

bita

rteko

altu

era

•Es

erle

ku e

raisg

arria

due

nare

kiko

perp

endi

kula

rra

den

para

men

tuan

kok

atuk

oda

•D

utxa

k es

erle

ku e

raisg

arria

edu

kiko

du,

gutx

iene

z 0,

45 m

-ko

zaba

lera

koa

eta

0,40

m-k

o sa

kone

rako

a, 0

,43

m e

ta0,

47 m

bita

rteko

altu

eran

kok

atua

•Es

erle

kuar

en e

ta b

eror

i eus

karr

itzen

due

nho

rmar

en a

rteko

dist

antz

ia 1

5 cm

-koa

izang

o da

•H

anka

k et

a uz

tai p

erim

etra

la in

guru

andi

tuzt

en e

serle

kuak

gom

enda

tzen

dira

, hor

ihe

ldul

ekut

zat e

rabi

li ah

al iz

atek

o

Bes

te A

AEE b

atzu

etak

oar

audi

rik

egok

iena

k

Dis

einu

a

Dim

ents

ioak

Ihin

ztag

ailu

a

Itur

riak

Eser

leku

a

Dut

xa•

Ez d

a irt

engu

nerik

ego

ngo,

kom

unek

ozo

ladu

rare

n m

aila

ri da

goki

onez

, gur

pild

unau

lkia

k hu

rbild

u ah

al iz

atek

o•

Ur-p

utzu

rik e

z eg

otek

o m

alda

ego

kiak

•A

ldag

eleta

rako

eta

dut

xeta

rako

ere

mue

tan,

ozto

porik

gab

eko

1,80

m-k

o di

amet

roa

duen

zirk

ulu

aske

a sa

rtu a

hal i

zang

o da

•Eg

okitu

riko

bana

kako

kab

inet

an, o

ztopo

rikga

beko

1,5

0 m

-ko

diam

etro

ko z

irkul

uas

kea

sartu

aha

l iza

ngo

da

•Es

kuz

(tele

fono

ko d

utxa

) eta

err

egul

atze

kom

odua

n er

abili

aha

l iza

ngo

da, b

arra

berti

kala

ren

gain

eko

altu

eran

•A

ltuer

a: 0

,90

m•

Ergo

nom

ikoa

izan

go d

a, p

alan

ka lu

zeko

agin

te b

akar

reko

a, e

ta te

nper

atur

aar

autz

eko

auke

ra e

man

go d

u•

Gai

nera

, ten

pera

tura

ara

utze

ko b

albu

lain

stal

atuk

o da

, sen

tikor

tasu

n te

rmik

orik

gabe

ko p

erts

onak

ez

erre

tzek

o

•D

utxa

k gu

txie

nez

0,60

m-k

o sa

kone

rako

eser

leku

era

isgar

ria e

duki

ko d

u, e

ta h

ori

0,45

m e

ta 0

,50

m b

itarte

ko a

ltuer

anko

katu

ta e

gong

o da

4. k

oadr

oa. E

RA

BIL

ERA

PU

BLI

KO

A D

UEN

ER

AIK

ITA

KO

ING

UR

UK

O IR

ISG

AR

RIT

ASU

NA

REN

OIN

AR

RIZ

KO

ELE

MEN

TU

AK

KO

NPA

RA

ZIO

-KO

AD

RO

A (

Jarr

aipen

a)

•%

2ko

hus

tubi

de-m

alda

k


Ele

men

tuak

UN

E a

raua

kEA

Eko

ind

arre

ko a

raud

ia

•Fi

nkap

en-s

istem

a eg

okia

izan

go d

a15

0 K

g-ko

pisu

a eu

stek

o, e

doze

inno

rabi

deta

n et

a ba

rren

pun

turik

txar

rene

an(a

ingu

rake

tari

dago

kion

ez)

•Es

erle

ku e

raisg

arria

ren

ondo

an,

0,80

m x

1,2

0 m

-ko

erem

ua e

gong

o da

,oz

topo

rik g

abea

, gur

pild

un a

ulki

rako

trans

fere

ntzia

egi

teko

•A

ltern

atib

atza

t, du

txar

ako

gurp

ildun

aul

kibe

rezia

inst

ala

daite

ke

•K

okal

ekua

dut

xak

barr

utia

ren

barr

uan

duen

koka

leku

aren

ara

bera

koa

izang

o da

•N

olan

ahi e

re:

-Eu

skar

ri be

rtika

leko

bar

ra, d

utxa

koih

inzt

agai

luar

en a

ltuer

a eu

stek

o et

agr

adua

tzek

o-

0,75

m-k

o alt

uera

dut

en b

arra

hor

izont

alak

-4,

5 cm

eta

6,5

cm

bita

rteko

ere

mu

aske

a,in

stal

atur

ik d

ituen

par

amen

tuar

ida

goki

onez

-M

ater

ial h

erdo

ilgai

tza,

uki

men

atse

gine

koa

eta

esku

bus

tieki

n on

do h

eltz

eko

mod

ukoa

-Fi

nkap

en-s

istem

a eg

okia

izan

go d

a15

0 K

g-ko

pisu

a eu

stek

o, e

doze

inno

rabi

deta

n et

a ba

rrek

ain

gura

keta

rida

goki

onez

dut

en p

untu

rik tx

arre

nean

•Er

emu

higi

enik

o-sa

nita

rioek

bar

rutik

aktib

atze

ko a

larm

a-sis

tem

a ed

ukik

o du

te

Bes

te A

AEE b

atzu

etak

oar

audi

rik

egok

iena

k

Eser

leku

a

Eusk

arrik

o ba

rrak

Segu

rtas

un-

neur

riak

Dut

xa

•Tr

ansf

eren

tzia

k er

razt

eko,

alb

oeta

koba

tean

, edo

hob

e du

txar

en a

lbo

biet

an,

barr

a go

gorr

ak e

gong

o di

ra e

ta, g

utxi

enez

,ho

rieta

riko

bat h

orm

aran

tz e

ram

atek

om

oduk

oa iz

ango

da

(sarb

idea

ren

albo

koa)

.-

Altu

era:

0,7

5 m

eta

0,8

5 m

bita

rteko

a-

Luze

ra: 0

,80

m e

ta 0

,90

m b

itarte

koa

-B

arre

tatik

ese

rleku

ko a

rdat

zera

kodi

stant

zia: 0

,30

m e

ta 0

,35

m b

itarte

koa

-H

eldu

leku

a 0,

85 m

eta

0,9

5 m

bita

rteko

altu

eran

•O

harta

razt

eko

eta

alar

mak

o sis

tem

aed

ukik

o du

te, s

akag

ailu

aren

bid

ezko

a,gu

txie

nez

bi h

orm

atan

, lur

zoru

tik20

cm

-ko

altu

eran

, beh

intz

at b

at b

erta

tikak

tibat

u ah

al iz

atek

o•

Bab

estu

riko

eta

term

ikok

i iso

latu

tako

ur

bero

ko h

odia

k

4. k

oadr

oa. E

RA

BIL

ERA

PU

BLI

KO

A D

UEN

ER

AIK

ITA

KO

ING

UR

UK

O IR

ISG

AR

RIT

ASU

NA

REN

OIN

AR

RIZ

KO

ELE

MEN

TU

AK

KO

NPA

RA

ZIO

-KO

AD

RO

A (

Jarr

aipen

a)


Ele

men

tuak

UN

E a

raua

kEA

Eko

ind

arre

ko a

raud

ia

•Al

tuer

a: 0

,43

m e

ta 0

,47

m b

itarte

an•

Zaba

lera:

0,5

0 m

•Sa

kone

ra: 0

,40

m e

ta 0

,45

m b

itarte

an

•0,

75 m

-ko

altue

ran,

eta

par

amen

tu b

ertik

aletik

bana

ndut

a (4

,5 c

m e

ta 6

,5 c

m b

itarte

an)

•Er

emur

ik tx

ikien

a: 0

,80

m x

1,2

0 m

•Ba

rrutik

akt

ibat

zeko

mod

uko

alarm

a sis

tem

aed

ukiko

dut

e

•Ah

al iza

nez g

ero,

kan

pora

ntz e

ram

atek

om

oduk

oak

izang

o dir

a, g

utxie

nez 9

0°-k

o ire

kitze

-an

gelua

eduk

iko du

te eta

toles

garri

ak ed

o irr

istail

u-er

akoa

k iza

ngo

dira

•Ba

rrura

ntz i

rekit

zen

badi

ra, i

rekit

ze h

orre

tan

bete

tako

ere

mua

oku

patu

tako

ere

mut

zat h

artu

koda

, eta

ber

az, h

ori e

zin iz

ango

da

sartu

1,50

m-k

o dia

met

roko

ozto

porik

gab

eko

zirku

luas

kean

, ezta

osa

sun-

apar

atueta

rako

tran

sfere

ntzia

-er

emue

tan,

nah

iz et

a at

ea lu

rzor

urain

o ez

irits

i•

Atee

n ba

rruko

kisk

etek

ate

ok k

anpo

tik ir

ekitz

eko

auke

ra em

ango

dut

e, la

rriald

ietar

ako

pent

satu

riko

bloke

oare

n au

rkak

o sis

tem

a ba

ten

bita

rtez

Bes

te A

AEE b

atzu

etak

oar

audi

rik

egok

iena

k

Oro

korr

a

Eser

leku

fink

oa

Eusk

arrik

o ba

rra

Ozt

opor

ik g

abek

oer

emua

Alar

ma-

sist

emak

Dim

ents

ioak

Atea

k

Ald

atze

koka

bina

•Eg

okitu

riko

aldag

elak

eta

dutx

ak, e

rabi

lera

publi

koa

dute

n er

aikin

etan

, ban

akak

oak

izang

odi

ra e

ta e

z dut

e ba

rruti

bere

izirik

era

tuko

.G

ainer

a, k

omun

etak

o ap

arat

u eg

okitu

ekin

osat

uko

dira

(kom

una

eta

konk

eta)

•Al

tuer

a: 0

,45

m e

ta 0

,40

m b

itarte

an•

Sako

nera

: 0,6

0 m

•Lu

zera

: 1,5

0 m

•Sa

kaga

ilu e

ta g

uztik

o oh

arta

razp

ener

ako

eta

alarm

arak

o sis

tem

a ed

ukiko

dut

e, g

utxie

nez b

iho

rmat

an, l

urzo

rutik

20

cm-k

o alt

uera

n,be

hint

zat b

at k

omun

etik

berta

tik a

ktib

atu

ahal

izate

ko

•Ba

rruan

1,5

0 m

-ko

diam

etro

a du

en o

ztopo

rikga

beko

zirk

ulua

sartz

eko

mod

uko

erem

ua.

•Ka

npor

anzk

o ire

kiera

4. k

oadr

oa. E

RA

BIL

ERA

PU

BLI

KO

A D

UEN

ER

AIK

ITA

KO

ING

UR

UK

O IR

ISG

AR

RIT

ASU

NA

REN

OIN

AR

RIZ

KO

ELE

MEN

TU

AK

KO

NPA

RA

ZIO

-KO

AD

RO

A (

Jarr

aipen

a)

•0,

40 m

x 0

,40

m-k

o es

erlek

ua, 0

,45

m-k

oalt

uera

n, 0

,70

m e

ta 0

,75

m b

itarte

ko a

ltuer

ako

barra

fink

o et

a er

aisga

rriek

in (G

alizi

a)

BIGARREN ZATIA

EAEko EGOERAREN AZTERKETA

IV. KAPITULUA

EAEko UDALERRIETAKO ERAIKINPUBLIKOEN IRISGARRITASUNA


1. SARRERA ETA METODOLOGIA

Erabilera publikoa duten eraikinen, instalazioen eta zerbitzuen irisgarritasunaridagokionez, EAEko toki administrazioek erantzukizun hirukoitza dute, indarreko legerianezarritakoaren arabera:

– Irisgarritasuna sustatzeari buruzko 20/1997 Legean ezartzen denez, gainerakoadministrazioek hiriko inguruetan irisgarritasuna sustatzeko neurriak gauzatu behardituzte, baita eremu publikoen, eraikinen, garraioen eta informazio nahiz komunikaziobideen irisgarritasuna ere (erabilera edo zerbitzu publikoa dutenak).

– Gainera, hirigintza planifikazioari eta kontrolari buruz esleituta dituzten eskumenakdirela bide, erabilera publikoa duten zerbitzuen berrikuntzako obren jarraipena zeinkontrola egitearen ardura dute, kasuan kasuko udal mugarteen barruan.

– Azkenik, erabilera eta zerbitzu publikoa duen egoitza kopuru oso handiaren titulartzat,hiritar guztiei egoitza horietara sartzea bermatu behar diete.

Kapitulu honen helburua udal eraikinen irisgarritasuna eta udalen euren jarduera (erabilerapublikoa duten eraikinen irisgarritasuna sustatzeari eta kontrolatzeari dagokionez)aztertzea da. Sarrera hori ez ezik, kapitulu hau irisgarritasuna sustatzeko politika aktiboeiburuzko lehenengo zati batek osatzen du (EAEko udalek gauzatutako politikak); gainera,erabilera publikoa duten eraikinen berrikuntza eta eraikuntza obrei buruz egindakojarraipenari eta kontrolari lotutako bigarren zati bat ere badauka (kasuan kasuko udalmugarteen barruan), eta hirugarren zati bat ere bai, jendeari irekitako udal egoitzenirisgarritasunari buruz.

Informazioa biltzeko, Euskal Autonomia Erkidegoko 250 udali galdeketa bat bidali zaie,udal teknikariek eurek bete beharreko galdeketa. Udal guztien artean, 151k erantzundiote galdeketari: betetako galdeketen tasa, horrenbestez, % 60,4koa da; hori,Arartekoaren erakundeak sustaturiko ikerketa dela eta galdeketak jasoarazteko egindakokudeaketak konplexuak izan direla kontuan hartuta, ez da emaitza pozgarria izan.

Erantzun maila honen ondoriozko lehenengo arazoa jakina, inkestaren ordezkaritzamugatzea da, ikerturiko udalerrien ia % 40 bertatik kanpo gelditzen baitira. Hala etaguztiz ere, erantzun duten udalerririk gehienak neurririk handienekoak direnez, esandaiteke EAEko hiru laurdenak inkestan ordezkaturik daudela. Izan ere, galdeketa beteduten udalerrietan, EAEko biztanleria osoaren % 77 bizi da. Esan daiteke, gainera,inkestan 5.000 biztanlerik gorako hamar udalerritatik zazpi ordezkaturik daudela. Datuakinterpretatzeko orduan, nolanahi ere, aintzat hartu behar da horien unibertsoa ez dela


EAEko udalerrien multzo osoa, ezta biztanleria osoa ere, 151 udalerri eta 1.617.071biztanle baizik.

Biztanle kopurua Udalerri guztiak Erantzunen %

1. taula. GALDEKETARI ERANTZUN DIOTEN UDALERRIAK,BIZTANLE KOPURUAREN ARABERA

Erantzundakogaldeketak

1.000 baino gutxiago1.001-5.0005.001-10.00010.001-50.00050.000 baino gehiago

GUZTIRA

57,656,569,569,671,4

59,5

1117623337

250

644316235

151

Arartekoaren Legeko 23. artikuluan ezartzen denez, herri administrazioek erakundehorrekiko lankidetzan jarduteko betebeharra dute, eta erantzunik eza jarraituak etaoztopoek, Arartekoak egindako informazio eskabideei dagokienez, Zigor Kodeko 502.2artikuluan ezarritako delitua egin dezakete.

Hala eta guztiz ere, Euskal Autonomia Erkidegoko biztanleriaren zati handi bat inkestanordezkaturik dagoela eta bidalitako galdeketa epearen barruan bete ez duten udalerririkgehienak 1.000 biztanletik beherakoak direla kontuan hartuta, komenigarria da ikerketagehiagorik ez atzeratzea, udalerri guztien erantzuna lortzeko, atzerapen horrek ez baituondorio desberdinik sortuko, txosten honetan ateratako ondorioei dagokienez.

Aditzera eman behar da, hala ere, lankidetzaren aurkako jarduera hori gaitzesgarriadela, batik bat 10.000 biztanletik gorako udalerrietan, horien jarrera guztiz onartezinabaita.

Hori dela eta honako udalerri hauen jarrera gaitzetsi nahi dut, ez baitute lankidetzarikeskaini: Getxo, Portugalete, Arrigorriaga, Azkoitia, Galdakao, Lasarte-Oria, Laudio,Mungia, Ondarroa, Pasaia, Errenteria eta Zarautz. Gainera, txosten honen osagarritzat,horietariko bakoitzean ofiziozko jarduerak hasiko dira, irisgarritasunari dagokionez dutenegoera egiaztatzeko.

Galdeketaren egitura (guztira 95 galdera), beste alde batetik, udalek irisgarritasunarenarloan dituzten erantzukizunen inguruan egituratzen da. Esate baterako, honako hauaztertzen da: irisgarritasuna sustatzeko politika aktiboak; erabilera publikoa duteneraikinak nahiz lokalak berritzeko eta eraikitzeko obren ikuskapen, kontrol zein jarraipeneskumenak; eta, azkenik, udal zerbitzu publikoetako irisgarritasuna. Planteaturiko galderakudal-sail bati baino gehiagori buruzkoak izan direnez, eta kontsultak zenbait sailetanegin beharra egon dela kontuan hartuta, udal guztietako alkateei Arkitektura edoHirigintza arloan erantzukizuna duen udal teknikaria izendatzeko eskatu zaie, horrekgaldeketa betetzearen ardura edukitzeko. Hala eta guztiz ere, dirudienez, eskaturikoinformazioak kasu batzuetan gainditu egin du udalen erantzun-gaitasuna; horiek, zenbaitkasutan informazio osagabea eta akastuna bidali dute. Erantzundako galdeketetanaurkitutako akatsak konpontzeko ahalegina egin da, horietariko batzuk zuzenduta eta


udal bakoitzera kasuan kasuko datuak bidalita, horien baliozkotasuna egiaztatzeko. Halaere, alderdi batzuetan, esate baterako, udalek irisgarritasunean egindako inbertsioenzenbatekoetan, azkenean jasotako datuen arteko desadostasunak horien zehaztasunariburuzko zalantzak sortzen ditu. Halako kasuetan, horrenbestez, datuak gutxigorabeherakotzat hartu behar dira.

Adierazitako akatsak eta zehaztugabetasunak, bestalde, galdeketaren berarenzorroztasunaren eta profesionalek hori behar bezala egiteko erakutsitako interes urriareneraginezkoak izan daitezke. Hala ere, egokiagoa da zehaztugabetasun horiek aztertutakogaiei buruzko informaziorik ez egotearen edota sakabanatuta egotearen ondoriozkoakdirela pentsatzea: egin-eginean ere, kasu askotan, udalek ez dute eskaturiko datueiburuzko informaziorik, edo informazio hori sail askotan sakabanatuta dago eta pilatzekozaila da. Udalek irisgarritasunaren arloan egindakoari buruzko informazioa sakabanatutaegoteak, baita jasotako erantzun maila nahiko baxuak ere, berez ikerketaren lehenengoondorioa dakarte: udalerrietan, irisgarritasunaren sustapena eta kontrola ez dira ekintzakoordinatuaren eta integratuaren eraginezkoa (nahiz eta egokiena horixe izan), jarduerajakinen batuketaren eraginezkoa baizik (batzuetan batuketa barreiatua).

2. IRISGARRITASUNA SUSTATZEKO POLITIKA AKTIBOAK

Irisgarritasuna Sustatzeari buruzko 20/1997 Legeko II. tituluan ezarritakoaren arabera,erakunde publikoaren eskumenekoa da irisgarritasuna sustatzeko neurriak gauzatzeahiri inguruetan, eremu publikoetan, eraikinetan, garraioetan eta informazio nahizkomunikazio sistemetan (titularitate, erabilera eta zerbitzu publikoa dutenak). Horridagokionez, Legeak berariaz aipatzen ditu bi jarduera mota: a) irisgarritasuna sustatzekolau urteko programak prestatzea; eta b) irisgarritasuna sustatzeko behar diren sustapenekofinantza-neurriak hartzea.

Lau urterako planei dagokienez, legean ezarritakoaren arabera, horien helburua hiriinguruak, inguru publikoak, eraikinak, garraioak eta informazio nahiz komunikaziosistemak (titularitate, erabilera edo zerbitzu publikoa dutenak) legean bertan eta berorigaratzeko arauetan ezarritako baldintzetara egokitzea da. Halako programek honakoagiri hauek eduki beharko dituzte: a) Egokitu beharreko kanpoko eremuen, eraikinen,garraioen eta komunikazioaren inbentarioa duen katalogoa; b) Jarduketen lehentasun-ordena; c) Programa ekonomikoa eta finantzazkoa; eta d) Egokitzapenak betearaztekoegutegia. Legean ezarritakoaren arabera, gainera, aurrekontu-aukeren barruan, EAEkoherri administrazioek irisgarritasuna sustatzeko programen finantziaziorako partidaegokiak zuzkituko dituzte euren aurrekontuetan.

Finantza-neurriei dagokienez, legean ezarritakoaren arabera, Eusko Jaurlaritzak, forualdundiek eta udalek, euren eskumenak garatuz eta betearaziz, beharrezko sustapenneurriak bultzatuko dituzte, irisgarritasunaren sustapenerako, eta lehentasun-irizpideakezarriko dituzte, diruz lagundu beharreko programa jakinetarako.

Legeak udalei irisgarritasunaren arloan ezartzen dizkien bi baldintzak betetzeko mailaebaluatzeaz gain, horien ahalegin eta konpromiso maila beste adierazle batzuen bitartezazter daiteke: udal ordenantza bereziak egotea, mugikortasun edota komunikazio arazoak


dituzten pertsonek planteaturiko beharrizanak biltzeko zein aztertzeko prozedura berezialantzea, edo irabazi asmorik gabeko elkarteek irisgarritasun-politiken planifikazioan partehartzeko bideak ezartzea. EAEko udalek alderdi zehatz hauetan egindako lanarenazterketa zehatzak, arlo horretako indarreko lege-xedapenak betetzeko maila ez ezik,Erkidegoko udalek egindako ahalegina baloratzeko aukera ere ematen du, hau da,udalerrietan irisgarritasuna bermatzeko egin duten ahalegina. Inkestari erantzun dionudalerri bakoitzean arlo horri buruz dagoen egoera, bestalde, txosten honetako II.eranskinean adierazita dago.

2.1. Irisgarritasuna sustatzeko lau urterako programak

Irisgarritasuna Sustatzeko 1997ko Legeak erakundeei bi urteko epea eman zien, EHAAnargitaratu ondoren zenbatzen hasita, irisgarritasuna sustatzeko lau urterako lehenengoplana onesteko. Horrenbestez, 1999ko amaierarako, Euskal Autonomia Erkidegokoudal guztiek halako plan bat prestatuta eduki behar zuten. Hala eta guztiz ere, 2003kootsailean, inkestari erantzun dioten 151 udaletatik zazpik baino ez zuten onetsitairisgarritasunari buruzko programa (Amurrio, Azpeitia, Eskoriatza, Getaria, Gueñes,Orio eta Urretxu) beste 23 udalerrik testua landu dute, baina hori onetsi barik dago, edotestua egiteko agindua eman dute, baina ez dute amaitu2. Gainerako udalerrieidagokienez, 24 udalerrik halako programa bat egiteko aurreikuspena zuten, amaituberri den agintaldian, eta 95 udalerrik ez dute halako planik egiteko asmorik.

2 Inkesta jaso duten udalerrien % 20k, horrenbestez, aurrerapausoak eman ditu halako planetan, inkestarentramitazioaren egunean zegoen egoera kontuan hartu barik. Proportzio hori, oro har, bat dator bestebide batzuen bitartez udalerrien lau urterako planei buruz jaso den informazioarekin. Izan ere, Etxebizitzaeta Gizartekintza Sailak emandako datuen arabera, Euskal Autonomia Erkidegoko 251 udalerrietako %15ek Sailari diru-laguntzak eskatu edo bertatik jaso ditu, 2001ean eta 2002an halako planak egiteko.

%

2. taula. IRISGARRITASUNA SUSTATZEKO LAU URTERAKO PROGRAMAK

Absolutuak

Bai, indarreanBai, onetsi barikEz, baina agindutaEz, ekitaldi honetan aurreikusitaEz, ez dago aurreikusitaEd/Ee

GUZTIRA

78

1524952

151

4,65,39,9

15,962,91,3

100,0

Erantzun-aukera desberdinak hiru kategoria nagusitan bilduta ikusten denez, udalerriguztien ia % 5ek plana eginda eta onetsita dute, % 31k horretarako tramiteak hasitadituzte edo legegintzaldi honetan hasiko dituzte, eta % 63k ez dute irisgarritasunariburuzko planik egiteko asmorik, legeak horri buruz egindako eskabideak baztertuz. Pla-na eginda edo onetsita duen udalerri kopuru urria kontuan hartuta, zaila eta neurribatean, garrantzirik gabea da toki korporazioen jokabidea azaltzeko faktoreakidentifikatzea.


Nolanahi ere, alderdi honi dagokionez, bi datu interesgarri daude:

– Oso nabaria da Gipuzkoaren eta beste bi lurralde historikoen arteko desberdintasuna,arlo honetan neurriren bat hartu duen udalerri kopuruari dagokionez3 . Izan ere,Gipuzkoako udalerri guztien % 28k halako neurriak hartu dituzte; Arabakoen artean,berriz, % 12 baino ez dira eta Bizkaian % 17 baino ez. Nolanahi ere, Gipuzkoakoudalerrien % 50ek baino gehiagok ez dute halako programarik prestatzekoaurreikuspenik, eta portzentaia hori % 70 ingurukoa da beste bi lurraldeetan.

– Udalerriaren biztanle kopurua zenbat eta handiagoa izan, arlo horretako jarduerakgero eta ugariagoak dira. Izan ere, bost mila eta hamar mila biztanle bitarteko biherenek neurriren bat abiatu dute irisgarritasunaren udal-programa prestatzeko, edo,behintzat, legegintzaldia amaitu baino lehen egiteko asmoa zuten. Inkestari erantzundioten 50.000 biztanletik gorako bost udalerriek (Barakaldo, Bilbo, Donostia, Iruneta Gasteiz) behin-betiko programarik onetsi ez duten arren, horietako lauk dagoenekohorri buruzko neurriren bat hartu dute.

3 Gipuzkoako udalek irisgarritasunaren arloan egindako ahalegin handiagoa zenbait bideren bitartezberresteko modukoa da: Etxebizitza eta Gizartekintza Sailak emandako datuek agerian jartzen dutenez,Sailak 2001ean eta 2002an irisgarritasuna hobetzeko lau urterako obretarako eta planetarako emandako4,5 milioi euroetatik, % 51 Gipuzkoara joan dira, % 36 Bizkaira eta % 11 Arabara. 2002-03 aldian,Gipuzkoako udalerriei laguntza guztien % 46 iritsi zitzaien, Bizkaiko udalerriei % 42 eta Arabako udalerriei% 11. Aldi horretan emandako diru-laguntza guztietatik, halako planak idaztea finantzatzera % 6,5 bainoez da bideratu (198.902 euro), eta gainerako guztia obren finantziaziorako erabili da.

Gipuzkoa

3. taula. IRISGARRITASUNA SUSTATZEKO LAU URTERAKO PROGRAMAK,LURRALDEEN ARABERA

BizkaiaAraba

Bai, indarrean 1 3,1 1 1,5 5 9,4Bai, onetsi barik 2 6,3 1 1,5 5 9,4Ez, baina aginduta 1 3,1 9 13,6 5 9,4Ez, ekitaldi honetan aurreikusita 6 18,8 9 13,6 9 17,0Ez, ez dago aurreikusita 22 68,8 45 68,2 28 52,8Ed/Ee 0 0,0 1 1,5 1 1,9

GUZTIRA 32 100,0 66 100,0 53 100,0

Abs. %Abs. %Abs. %

4. taula. LAU URTERAKO PLANAK, UDALERRIEN BIZTANLEKOPURUAREN ARABERA

1.000 bainogutxiago

1.001-5.000

5.001-10.000

10.001-50.000

50.000 bainogehiago Guztira


GUZTIRA

%

0,00,03,1

12,582,81,6

100,0

Abs.

0 0 2 853 1

64

%

0,020,00,0

60,020,00,0

100,0

Abs.

010310

5

%

18,86,3

25,012,537,50,0

100,0

Abs.

3 1 4 2 6 0

16

%

7,04,74,7

18,665,10,0

100,0

Abs.

3 2 2 828 0

43

%

4,317,430,413,030,44,3

100,0

Abs.

1 4 7 3 7 1

23

%

4,65,39,9

15,962,91,3

100,0

Abs.

7 8 15 24 95 2

151


Hala eta guztiz ere, halako programen eraginpeko biztanleriaren ikuspegitik begiratuta,egoerak itxura positiboagoa hartzen du. Alde batetik, ehun biztanletik hiru baino ez dirabizi irisgarritasunari buruzko udal plana duten udalerrietan. Beste alde batetik, halakoprogramak dituztenak edo horiek onesteko aurrerapausoak eman dituztenak udalerrihandiak direnez, aztertutako biztanleria osoaren hiru laurdenak halako programarenbat duten edo aurreikusi duten udalerrietan bizi dira. Ez da ahaztu behar, nolanahi ere,biztanleriaren estaldura-maila handi horiek, gehienbat, hiru hiriburuek (inkestari erantzundioten udalerrietan bizi den biztanleria osoaren % 46) udal plana zuzkitzekoaurrerapausoak ematearen ondoriozkoak direla. Izan ere, hiru hiriburuak kontuan hartuezean, halako programarik ez duten eta aurreikusita ez duten udalerrietan bizi direnbiztanleen ehunekoa % 43koa izango litzateke.

5. taula. IRISGARRITASUNA SUSTATZEKO LAU URTERAKO PROGRAMAK,ERAGINPEKO BIZTANLERIAREN ARABERA

Eraginpekobiztanleria (abs.) EAEko biztanleen %


GUZTIRA

46.301 2,8333.145 20,6172.124 10,6671.625 41,5374.602 23,319.274 1,2

1.633.195 100,0

Beste alde batetik, kasuan kasuko programa onetsi duten zazpi udaletatik, horrenjarraipena egiteko arduraduna duen bakarra Azpeitia da. Guztira, arlo honetan tramiterenbat egin duten 54 udalerrietatik, horren jarraipenerako ardura duen pertsona edoerakunderen bat izendatu dutenen ehunekoa ez da % 7ra iristen. Pertsona edo erakundehori, berriz, desberdina da udaletan: udal batzuetan Hirigintza edo Gizartekintza Sailetakoarduradun teknikoa da, beste batzuetan Irisgarritasunaren Kontseilua eta bestezenbaitetan, azkenik, Obren eta Zerbitzuen Batzordea edo udal arkitektoa.

Aipagarria da udal arduradunek (baita programaren bat egin dutenen edo egiten aridirenen kasuan ere) halako ekimenen finantziazio-aukerei dagokienez duten ezagupenmaila txikia. Egin-eginean ere, foru aldundiek eta Eusko Jaurlaritzak ez ezik, IMSERSOketa ONCEk finantziazio-lerroak sortu dituzte halako programetarako, hitzarmenbereziak sinatuz. Hala ere, programa egiten hasi diren 30 udalerrietatik 13 baino ezdira finantzatu, Estatu mailako bi erakunde horien bitartez. Halakorik jaso ez dutenenartean, gehienek ez zuten aukera horren berririk. Hiru udalerrik uko egin diote laguntzokjasotzeari, nahiz eta horien berri izan, eta bi kasutan ezin izan da finantziaziorik lortu,eskatu arren.

Nolanahi ere, irisgarritasuna sustatzeko erakundeekin (IMSERSO, ONCE, foru aldundiak,Eusko Jaurlaritza edo beste batzuk) hitzarmenen bat sinatu duten udalerriak guztira 33dira (inkestari erantzun dioten % 21), arlo honi lotutako neurriak gauzatzeko. Aldiz,esku artean ditugun datuen arabera, irisgarritasunaren udal plana egiteko aurrerapausorenbat eman duten 54 udaletatik, erdiek ez dute beste erakunde batzuen laguntzarik eskatu.


2.2. Irisgarritasuna sustatzeko prestazioak eta diru-laguntzak

Kasuan kasuko lau urterako planak albo batera utzita, udalek irisgarritasuna sustatzekoaukera dute, bi diru-laguntza motaren bitartez: halako jarduerak egiten dituzten irabaziasmorik gabeko erakundeetarako diru-laguntzak eta irisgarritasunerako banakakolaguntzak. Azken kasu horretan, beste erakunde batzuek (gehienetan, foru aldundiak)emandako diru-laguntzen eta udalak berak emandakoen kudeaketa bereiztu behar da.

a) Irabazi asmorik gabeko erakundeei emandako diru-laguntzak

Praktikan, udalek irabazi asmorik gabeko erakundeei ematen dizkieten diru-laguntzakdeusezak dira irisgarritasunaren arloan: kontsultaturiko udalerri guztietatik 9k (guztien% 6) baino ez diete diru-laguntzetarako deialdirik egin, azken bi urteotan, irisgarritasunarengaia berariaz aipaturik duten erakunde pribatuei (Arrasate, Ermua, Fruiz, Karrantza,Labastida, Legazpi, Markina-Xemein, Zaldibia eta Zamudio). Hala eta guztiz ere, diru-laguntzen deialdia egin duen udalerri kopurua oso txikia denez, datu horien azterketa ezda oso garrantzitsua, baina ohar batzuk egitea erabilgarria izan daiteke:

– Irabazi asmorik gabeko erakundeei emandako diru-laguntzen zenbatekoa aipatu dutensei udalerriek 30.015 euroko batez besteko partida dute, udalerri bakoitzeko.

– Batez besteko per capita gastuaren arabera neurtuta, udal-diru-laguntzek orokorreanez dute biztanleko sei euroko zenbatekoa gainditzen, urte bakoitzeko.

– Datu horien arabera, kontsultaturiko udalerriek zenbateko apala bideratu dute(180.000 euro inguru), irabazi asmorik gabeko erakundeek irisgarritasunaren arloanegindako jarduketen diru-laguntzetarako.

b) Banakako diru-laguntzak

Gehiago dira, baina ez askoz gehiago, irisgarritasunaren gaiari buruzko banakako diru-laguntzen programa edo deialdia duten udalerriak: udalerri guztien % 6k irisgarritasunariburuzko halako programaren bat sortu dute, eta % 8k prestazioak dituzte, eta horietan,gaia berariaz aipatu barik, mugikortasun edota komunikazio arazoak arintzeko laguntzakeskaintzen dira (Abanto-Zierbena, Alegria-Dulantzi, Alkiza, Azpeitia, Balmaseda, Bergara,Bilbo, Donostia, Ermua, Forua, Gueñes, Arana harana, Nabarniz, Oñati, Orio, Urtuella,Agurain, Sestao, Urnieta, Zaldibar eta Zestoa). Halako laguntzak dituzten udalerririkgehienak handienak direnez, banakako diru-laguntzak dituzten udalerrietan 600.089pertsona bizi dira (aztertutako biztanleria osoaren herena baino gehiago).

Nolanahi ere, halako laguntza-programak abiatu dituen udalerri kopurua ez da hogeitikgorakoa. Udalek irisgarritasunaren arloko banakako laguntzen arloan duten inplikaziourria, funtsean, halako prestazioak foru aldundien eskumenekoak izatearen eraginezkoada; izan ere, foru aldundiek dute diru-laguntza teknikoak lortzeko, etxeetako oztopoakgainditzeko berrikuntzak egiteko edo egokituriko ibilgailuak eskuratzeko diru-laguntzeneskumena. Udaletako gizarte zerbitzuen eginkizuna, berriz, arlo honetan eskabideakjasotzera eta horiek erakunde eskudunetara bideratzera mugatzen da. Harrigarria da,hala eta guztiz ere, inkestari erantzun dieten udalerrien herenak soilik esatea, oinarrizkogizarte zerbitzuetan banakako diru-laguntza-eskabideak jaso dituela, irisgarritasunahobetzeko, horiek finantzatzeko erakundea edozein izan arren. Izan ere, hiritarren gizarte-


beharrizanen lehenengo jasotzaileak gizarte zerbitzuak direnez, halako eskabide kopuruhandiagoa egongo zela uste izan da.

Galdeketa betetzean egon daitezkeen akatsak albo batera utzita, halako eskabideak jasodituen udalerri kopurua hain txikia izatea, bestalde, udalerri ugariko biztanleek halakolaguntzen berri ez edukitzearen eta beste zenbait faktoreren ondoriozkoa izan daiteke(gizarte-prestazioen norakoari eta estaldurari lotutako faktoreak, ikerketa berezia behardutenak). Lurraldeen eta udalerrien neurriaren araberako azterketak, nolanahi ere,aditzera ematen du eskabide kopuru handiagoko udalerrien ehunekoa handiagoa delaGipuzkoan Araban baino, eta Araban Bizkaian baino handiagoa dela; horrek agerianjartzen du Gipuzkoan estaldura handiagoa edo informazio hobea dagoela. Era berean,oro har, udalerriaren neurria zenbat eta handiagoa izan, orduan eta ohikoagoa da halakoeskabideak egotea.

Beste alde batetik, 10.000 biztanleko udalerrien eskabide kopurua aztertuta ikusten

6. taula. BANAKAKO LAGUNTZEN ESKABIDEA, UDALERRIEN NEURRIARENETA LURRALDE HISTORIKOAREN ARABERA

Tramitatu dituztenudalerriak (abs.)

% taldearen guztizkoaridagokionez

9 28,112 18,229 54,77 10,9

15 34,99 56,3

15 65,24 80,0

50 33,1

ArabaBizkaiaGipuzkoa1.000 bizt. baino gutxiago1.000-5.0005.000-10.00010.000-50.00050.000 bizt. baino gehiago

GUZTIRA

denez, udal batzuek (gutxi gorabehera % 25) 25 eskabide baino gehiago jaso dute, etabeste zenbaitek (% 39) 10 baino gutxiago. Batez bestekoa 15 eskabidekoa da, 10.000biztanleko. Udalerrietan elbarritasun tasak antzekoak direnez, eskabideetan dagoendesoreka lurraldeen barruko estaldura desberdinaren ondoriozkoa izan daiteke; egin-eginean ere, eskabideak jasotzen dituzten eta ez dituzten udalerriak aztertzean ikusi denbezala, jasotzen dituzten udalerriak soilik aztertzean ere lurralde mailako desberdintasunakmantendu egiten dira, eta diru-laguntza-eskabiderik gutxien Bizkaiko udalerriek egitendituzte.

Biztanleek irisgarritasunari lotutako alderdietan egindako eskabideak jasotzeko eta biltzekoorduan arazoak detektatu dituztenak, bestalde, 35 udalerri baino ez dira (ikertutakoudalerri guztien % 25 baino apur bat gutxiago). Neurri ertaineko udalerriak dira, horridagokionez, arazorik gehien onartzen dituztenak, mugikortasun arazoak dituztenbiztanleen eskabideak aztertzeko orduan, erreserbaturiko aparkalekuen kokalekuei,hirigintzako oztopoak ezabatzeari eta ekonomikoak ez diren beste eskabide batzueidagokienez.


2.3. Irisgarritasuna sustatzeko beste neurri batzuk

a) Udal-ordenantzak

Irisgarritasunari buruzko udal-programa albo batera utzita, eta udalek halako neurriaksustatzeko dituzten aukeren barruan, toki korporazioek horri buruzko araudi bereziasortzeko aukera dute. Horri dagokionez, irisgarritasunaren gaia berariaz aztertzen dutenudal-ordenantzak, edo behintzat gai hori aipatzen duten ordenantzak, udal bakoitzeangaiari ematen zaion lehentasunaren adierazleak izan daitezke. Irisgarritasunari buruzkoordenantzak promulgatu dituen udal kopurua, hala eta guztiz ere, oso txikia da: 151udaletatik hamaikak baino ez, eta horrek % 7ko ehunekoa adierazten du (Alegria-Dulantzi,Alkiza, Bakio, Barakaldo, Beasain, Donostia, Forua, Lanparon, Tolosa, Gasteiz etaZaldibar). Kopuru horren eraginez, eta halako ordenantzak dituzten udalen ezaugarridesberdinak kontuan hartuta (biztanle kopuruaren edo lurralde historikoaren arabera),ezinezkoa da udal-ordenantzak edukitzeko joera duen udalerri mota identifikatzekojarraibidea ezartzea.

b) Udalek irisgarritasunaren sustapenean egindako inbertsioa

Irisgarritasuna sustatzearen eremuan egindako udal inbertsioa adierazle argia da, udalbakoitzak mugikortasun edota komunikazio zailtasunak dituzten biztanleen arazoekikoduen konpromiso maila zehazteko. Arlo hori aztertzeko, egindako inkestak bi adierazleinteresgarri eskaintzen ditu: 2002an irisgarritasuna sustatzeko aurrekontu-partida bereziaegotea ala ez egotea eta udalek 2001ean irisgarritasunean egindako gastuarenzenbatekoa.

Lehenengo eta behin, 44 udalek (inkestari erantzun dioten guztien % 29,1) partidaberezia dute, aurten irisgarritasuna hobetzeko edo sustatzeko. Gainerakoek ez dutehalako partidarik; horrek, ekitaldian halako gasturik egingo ez dutela adierazten ez baduere4, aditzera ematen du udal bakoitzak gastuaren kudeaketan arlo honi ematen diongarrantzia.

44 udal horietatik, 30ek 2002ko aurrekontuetan irisgarritasunaren arlora bideraturikozenbateko zehatza adierazi dute. Zuzkituriko zenbatekoek, funtsean, beharrizanari lotutakofaktore objektiboei nekez egokitzeko moduko aniztasuna jartzen dute agerian. Egin-eginean ere, galdeketan zuzkitutako zenbatekoak Arteako 5.109 euroetatik Ermuko1,8 milioietara doaz. Gastu per capita deritzonaren arabera, desberdintasunak osohandiak dira; izan ere, udalerri batzuek batez bestekoa (5,59 euro) baino 44 aldizhandiagoa den gastua zuzkitu dute. Datu hori eman duten udalerrien % 77k nolanahiere, 10 euro baino gutxiago zuzkitzen dute biztanle eta urte bakoitzeko.

2001ean betearazitako partidei dagokienez, egoera antzekoa da. Kasu honetan, 45udalek (inkestari erantzun dioten guztien % 29) zenbatekoren bat gastatu dute

4 Izan ere, sarritan, aurrekontu-partida orokorren konturako gastuak egiten dira irisgarritasunaren arloan,gizarte zerbitzuen, obren nahiz zerbitzuen edo hiriko mantenamenduaren ataletan.


irisgarritasunaren sustapenean, eta gastuaren desoreka dago hemen ere: galdeketanzuzkituriko zenbatekoak zenbait udalerriren 3.000 euroetatik (adibidez, Aduna, Amezketaedo Loiu, baita Aguraingo 786 euroak ere) Eibarren milioi eta erdi euroetara doaz.Gastu per capita deritzonaren arabera neurtuta, desberdintasunak murriztu egiten dira,baina oraindik ere oso garrantzitsuak dira: 22 udalerrik biztanle bakoitzeko bost eurotikbeherako zenbatekoak zuzkitzen dituzte, eta 6 udalerrik, berriz, 50 eurotik gorakoak.Galdeketari erantzun dioten udalerri guztien batez bestekoa, nolanahi ere, 5,59 eurokoada, biztanle eta urte bakoitzeko5 .

Ba ote dago gastuko desberdintasunak azaltzen dituen faktorerik? Udalerri txikiak etaArabakoak dira irisgarritasuna sustatzeko zenbatekoren bat nekezago gastatzen dutenakedo gastatzea aurreikusten dutenak. Bizkaiko udalerriek eta 10.000 biztanletik gorakoek,aldiz, gastu horiek sarriago zuzkitzeko joera dute. Desberdintasunak, nolanahi ere, ezdira adierazgarriak, eta gainera, ez dago lotura argirik irisgarritasunari buruzko progra-ma edukitzearen edo agintzearen eta arlo horretan gasturen bat egitearen artean. Kapituluhonetako gastuak, behintzat galdeketei emandako erantzunen arabera, banaketadesberdina dauka, eta ez da jarraibide argirik ikusten banaketa horretan.Hala eta guztiz ere, desberdina eta irregularra izan arren, udalek irisgarritasunean egindakogastua, inkesta honek adierazitakoa, oso garrantzitsua da, behintzat gizarte ongizatekobeste arlo batzuetan biztanle bakoitzeko udal-gastuarekin konparatuta6. Egin-egineanere, halako inkestetan biztanle bakoitzeko adierazten den batez besteko gastuak gaindituegiten ditu udalek gizarte ekintzako sektore ia guztietara -bideraturiko zenbatekoak,hirugarren adinari eta biztanleriaren multzo osoari bideraturikoak izan ezik7.

5 Nolanahi ere, udalerriek irisgarritasunean egindako gastuak kontuz aztertu behar dira; izan ere, jarduketensakabanatzeak eta udal-kontabilitatearen konplexutasunak berak zaildu egin dute galdera horien erantzuna.

6 Udalek gizarte-ongizatean egindako gastuaren gaineko datuak, lortu ere, EAEko 1999ko Gizarte ZerbitzuenGastuari buruzko Ikerketatik lortu dira.

7 Taulan datu horiek jaso arren, ez dirudi zentzuzkoa denik udalek denboran zehar irisgarritasunarensustapenera adierazitako beste arloetara baino diru gehiago bideratuko dutela pentsatzea. Izan ere, horrekesan nahi du irisgarritasunaren arloan inbertsioa egiten duten udalek (halako inbertsioak ez dira urteroegiten) partida horretan diru gehiago gastatzen dutela beste batzuetan baino. Hala eta guztiz ere, gainerakogastuen kasuan ez bezala, inbertsio zehatzak dira eta ez dute jarraitasunik izaten denboran. Horrenbestez,konparazioa, interesgarria izan arren, orientagarria baino ez da.

7. taula. UDALEK GIZARTE ZERBITZUETAN ETA IRISGARRITASUNEANEGINDAKO GASTUA (%)

Biztanleko gastuaTaldea

20,91,23,11,03,51,35,65,5

3. adina (1999)Elbarritasunak (1999)Familia (1999)Emakumea (1999)Pobrezia (1999)Drogamenpekotasunak (1999)Biztanleria osoa (1999)Irisgarritasuna (2001)


c) Erakunde pribatuek irisgarritasunaren politikan duten partaidetza

Biztanleen partaidetza Gizarte Zerbitzuei buruzko 1996ko Legearen oinarrizkoprintzipioetariko bat da, baita ezinbesteko baldintza ere, biztanleen beharrizanei buruzkoiritzia eta beharrizanak kontuan hartzen dituzten politika publikoen garapenerako.Ikuspegi horretatik begiratuta, elbarritasun fisikoa duten pertsonen arazoetanespezializaturiko irabazi asmorik gabeko erakundeekiko lankidetza, baita irisgarritasunari,mugikortasunari edo gizarte zerbitzuei buruzko udal-kontseiluak egotea eta ondo ibiltzeaere, funtsezko baldintzak dira arlo horretan udalek politika egokia egiteko.

Oso urriak dira, hala ere, irabazi asmorik gabeko erakundeak arlo honetan parte hartzekobide formalak abiatu dituzten udalerriak: 123 udalerrik (inkestari erantzun dioten guztien% 80 baino apur bat gehiago) ez dute halakorik. Halakoak dituztenen kasuan, gizarteerakundeen partaidetza, funtsean, Gizarte Ongizateko tokiko kontseiluen bidez gauzatzenda. Jakina, halako egitura motak ugariagoak dira udalerri handietan: 10.000 biztanletikbeherako udalerri guztien % 86k ez dute halako egiturarik, eta 50.000 biztanletik gorakobost udalerrien artean, berriz, lauk dagoeneko sortuta dute egitura hori. Irisgarritasunariburuzko programa onetsita edukitzeak, hala eta guztiz ere, ez du esan nahi halakoegiturak daudenik; izan ere, programaren bat indarrean duten udalerrien arteak batekere ez dauka egitura egonkorrik, erakunde sozialen partaidetzarako. Funtzionamendua,beraz, ez da guztiz pozgarria: inkestari erantzun diotenen guztien % 57k egokitzat jotzendu partaidetza-formula horien funtzionamendua; % 38ren ustez, funtzionamendua hala-holakoa da, eta % 5en iritziz, berriz, txarra da.

Bide egonkorrak edukitzea albo batera utzita, udalerri kopuru handiagoak azken biurteotan harremanak izan ditu elbarritasuna duten pertsonen elkarteekin edo taldeekin,irisgarritasunari loturiko arazoak aztertzeko: hamar udalerritatik ia lauk egin dute hori,eta udalerriko elkarteei udalerririk handienetan egiten zaizkie kontsultarik gehien. Kasuhonetan, irisgarritasunari buruzko udal-programa onetsita edo tramitatuta edukitzeadirudienez lotuta dago elkarteekin harremanak edukitzearekin, planaren tramitazioahasi duten guztien ia % 60k halako harremanak baitituzte (% 25ek ez).

3. ERABILERA PUBLIKOKO ERAIKINAK BERRITZEKO ETAERAIKITZEKO OBREN JARRAIPENA ETA KONTROLA

20/1997 Legeak, hirigintza antolamenduaren arloan eskumenak dituzten erakundeei,jarraipen eta kontrol eginkizuna esleitzen die, erabilera edo zerbitzu publikoa duteneraikinetako irisgarritasunari buruzko arauak betetzeari dagokionez. Bestalde, lege horigaratu duen 68/2000 Dekretuaren iritziz, erabilera edo zerbitzu publikoko eraikinakdira, horien titularitatea edozein izan arren, Herri Administrazioaren zerbitzuak, eraguztietako osasun-zentroak, zahar-etxeak zein umezurztegiak, laguntza- nahiz harrera-zentroak, era guztietako hezkuntza-zerbitzuak, ikastetxeetako egoitzak, hornidurenmerkatuak, merkataritzako nahiz aisialdiko zentroak eta lokalak, erlijio-zerbitzuak,ostalaritza-erabilera duten eraikinak nahiz lokalak, trenbideko garraio-geltokiak,itsasokoak, autobus-geltokiak, aireportuak, bulego-eraikinak, banketxeak, aparkalekupublikoak eta komun publikoak.


Halako eraikinetako irisgarritasunaren kontrolari eta ikuskapenari dagokionez, 207/1997Legean hirigintza planeamenduko tresnak aipatzen dira, eta horiek, kasu ia guztietan,udal eskumenekoak dira: zehetasun-ikerketek hirigintzako nahiz obra betearaztekoproiektuek, lege horretan adierazitakoaren arabera, hirigintzako eta hiriko altzarietakoelementuen irisgarritasuna bermatuko dute, eta kasuan kasuko lizentziak ez dira onetsikoedo emango, baldin eta lege horrek eta berori garatzeko arauek ezarritako oinarrizkoxedapenak eta irizpideak betetzen ez badira.

Udalerriek, horrenbestez, funtsezko eginkizuna dute, erabilera publikoko eraikinetakoeta lokaletako berrikuntzako nahiz eraikuntza berriko obren ikuskapenean, kontroleaneta jarraipenean. Inkesta honi emandako erantzunetatik ateratzen denez, hala eta guztizere, irisgarritasuna bermatzearen arloan gaitasun mugatua dute.

3.1. Erabilera eta zerbitzu publikoa duten eraikinak eta lokalakberritzeko obrak

3.1.1. Berrikuntza obretan detektaturiko urratzeak

Udal bakoitzari 2001ean amaitutako erabilera publikoko eraikinetako eta lokaletakoberrikuntza, handitze edo aldatze obren kopuruari buruz galdetu ondoren, 68k soilik(inkestari erantzun dioten % 45) esan dute urte horretan euren udal mugartean erabilerapublikoko eraikinen bat berritu dela8 .Beste bostek halakoak egin dituzte, baina ez duteinformaziorik eman kopuruari eta hori lotutako gainerako alderdiei buruz. Gainerakoudalerrietan ez da berrikuntzarik egin, eta egitekotan ere, ez da inkestan adierazi. Udalerribakoitzaren egoera txosten honetako 1. eranskinean zehaztuta dago.

Bildutako datuen arabera, 78 udalerri horietan erabilera publikoko eraikinetan 714berrikuntza-obra egin dira: horietatik 150ek irisgarritasunari buruzko araudiko alderdirenbat urratzen zuten. Gainerako obren kasuan (hau da, egindako berrikuntza-obra guztien% 79) ez da urratzerik ikusi, arlo horretako araudiari dagokionez. % 79 horren barruan,obra “egingarriak” sartzen dira, hau da, euren ezaugarri orografikoak, egiturakoak edoformakoak kontuan hartuta, adierazitako irisgarritasunari buruzko irizpide guztiakaplikatzeko aukerarik eman ez dutenak edota, aurrekontu ekonomiko erabilgarria aintzathartuta, egokitzapenen eraginez neurriz kanpoko gastu ekonomikoa dutenak.

Obren kopuru osoari dagokionez, araudia urratzen duten erreformen tasa modu nahikoorekatuan banatuta dago; izan ere, erabilera publikoko eraikinetan egindako berrikuntza-obretan, urratze mailarik handiena neurri handiko udalerrietan aurkituko dugu. Horixegertatzen da 50.000 biztanletik gorako udalerrietan; horietan, jasotako datuen arabera,ia ez da araudiaren urratzerik detektatu. Hala eta guztiz ere, biztanle kopuru hori dutenbost udalerrietako biri buruzko informazio osoa baino ez dugunez, arlo honi dagokionez,datu horrek nekez adierazten du benetako egoera.

8 Galdera horri emandako erantzunen indizea murriztu egiten da, udalerriak zenbat eta handiagoak izan,segurutik udalerririk handienetan egindako berrikuntza-obren multzoa adierazteko zailtasunaren ondorioz.Horrenbestez, udalerririk handienetariko gehienei buruzko informaziorik ez dagoenez, datu horiek gutxigorabeherakoak baino ez dira.


Araba 21 15 71,4Bizkaia 250 215 86,0Gipuzkoa 443 334 75,41.000 baino gutxiago 31 27 87,11.001-5.000 42 29 69,05.001-10.000 70 62 88,610.001-50.000 320 199 62,250.000 baino gehiago 251 247 98,4

GUZTIRA 714 564 79,0

Udalerri mota Berrikuntza-obrenkopurua

Irisgarritasun irizpideakbetetzen dituztenen

%

8. taula. BERRIKUNTZA OBRETAKO IRISGARRITASUNAREN IRIZPIDEENBETETZE MAILA, UDALERRI MOTAREN ARABERA

Irisgarritasun irizpideakbetetzen dituztenen

kopurua

Udalerrien multzoan, beste alde batetik, elkarteen edo norbanakoen 12 salaketa jasoziren, erabilera edo zerbitzu publikoko eraikinetan egindako berrikuntza-obrenirisgarritasun baldintzak urratzearen ondorioz, eta, urte osoan, ez da zigorrik ezarri.

3.1.2. Udalek berrikuntzak kontrolatzeko duten gaitasuna

Erabilera publikoko eraikinetako berrikuntza-obretan detektaturiko urratze kopurua ezezik, interesgarria da udalek beharrezko giza baliabiderik ote duten jakitea, eraikinhorietako berrikuntza-obren kontrolari, ikuskapenari eta jarraipenari lotutako funtzioteknikoak irisgarritasunaren ikuspegitik behar bezala egiteko. Udal-teknikariek hirueginkizun mota dituzte esleituta eremu horretan: aurkeztutako obra-proiektuak baloratzeanahiz jakinaraztea, obren jarraipena egitea eta, horiek amaitu ondoren euren balorazioaegitea. Giza baliabideen urritasuna itxuraz ez da arlo horretako arazo nagusia: aukeraturikoeginkizunaren arabera, udal-teknikarien % 59-81en iritziz, beharrezko giza baliabideakdituzte euren betebeharra betetzeko. Berrikuntza obren jarraipena, nolanahi ere, arazorikgehien ematen dien eginkizuna da, giza baliabideei dagokienez, udal-teknikariekemandako informazioaren arabera.

Proiektuak baloratueta informatu

Obra-amaierakoziurtagiriak baloratu

eta informatu

9. taula. BERRIKUNTZA-OBRAK BETEARAZTEKO FASEDESBERDINETARAKO GIZA BALIABIDE ERABILGARRIAK

Obren jarraipenaegin, egiten

diren bitartean

NahikoGutxiOso gutxi.Ed/Ee

GUZTIRA

Amaitutakoobrak baloratu

%

81,59,36,03,3

100,0

Abs.

123 14 9 5

151

%

58,930,57,33,3

100,0

Abs.

89 46 11 5

151

%

72,216,67,34,0

100,0

Abs.

109 25 11 6

151

%

68,919,97,93,3

100,0

Abs.

104 30 12 5

151


Udalen % 56k dioenez, beste alde batetik, euren teknikariak ez dira sistematikoki obretarajoaten, berrikuntza-lanak egiten diren bitartean irisgarritasunaren baldintzak zein neurritanbetetzen diren lekuan bertan ikuskatzera. Obra amaitzean, hala eta guztiz ere, ia % 66klekuaren ikuskapen teknikoa egiten dute modu sistematikoan. % 8k salbuespenezkokasuetan baino ez dute egiten.

Berrikuntza-obrakegiten diren bitartean

10. taula. UDAL-TEKNIKARIEK IKUSKAPENAK EGITEKO ALDIZKAKOTASUNA

BetiBeharrezkoa deneanSalaketak edo erreklamazioak daudeneanGehienetan ezEd/Ee

GUZTIRA

Berrikuntza-obrakamaitu ondoren

%

39,139,17,99,34,6

100,0

Absolutos

59 59 12 14 7

151

%

65,623,23,34,63,3

100,0

Absolutos

99 35 5 7 5

151

Udalen herenak, gutxi gorabehera, ez du berrikuntza-obren ikuskapen sistematikorikegiten, erabilera publikoa duten eraikinetan, obrak amaitu ondoren. Udal motadesberdinen artean ia desberdintasunik egon ez arren, arlo honetako arazo nagusiakudal txikietan aurkituko ditugu; udal handietan, aldiz, lau udaletik batek soilik ez duikuskapen sistematikorik egiten berrikuntza-obretan, horiek amaitu ondoren.

Lehenago esan dugunez, bildutako informazioaren arabera, galdeketari erantzun diotenudalerrietan ez da zigorrik ezarri, berrikuntza- eta eraikuntza-obretan irisgarritasunarenbaldintzak urratzeagatik. Horrenbestez, ez da harritzekoa udal-arduradunen % 13k soilikpentsatzea zigor-araubidea udalerrian zorrotz aplikatzen dela.

Profesionalen euren iritzian, ez dago argi teknikarien lanak, berrikuntzen kontrolari etajarraipenari dagokionez, erabilera publikoko eraikinetako berrikuntza-obren sargarritasunteknikoaren mailarik handiena lortuz betetzen direnik. Profesionalen % 58k soilik ustedute hori eta % 38k alderantzizkoa uste dute. Neurri handiko udalerriak albo baterautzita, irisgarritasuna bermatu ez izateari lotutako iritzia, udalerriaren neurria zenbat etahandiagoa izan, orduan eta urriagoa da. Zein ote dira berrikuntza-obren ondorenirisgarritasuna bermatzea ekiditen duten arrazoiak? Udal-kontrolak irisgarritasunateknikoki bermatzen ez duela erantzun dutenen ia erdiaren ustez, hori araudia betetzeareneraginezko kostu handien ondoriozkoa da. Profesional horien ehuneko handi batekaipatutako beste arrazoi batzuk, berriz, zailtasun teknikoak, sustatzaileen sentikortasunikeza eta giza baliabideen urritasuna dira.

3.2. Erabilera edo zerbitzu publikoa duten eraikuntza berrikoeraikinak eta lokalak

20/1997 Legeko 4. artikuluan ezarritakoaren arabera, oinplano berriko eraikineneraikuntza-obrak euren irisgarritasuna bermatzeko moduan betearaziko dira, legeriak


ezarritakoa kontuan hartuta. Lehendik eraikitako eraikinen egokitzapenak zailtasunhandiak eduki ditzake, irisgarritasuna bermatzeari dagokionez; hala eta guztiz ere,erabilera publikora bideraturiko oinplano berriko eraikinen eraikuntzan errazago sardaitezke, hasiera-hasieratik, araudiak irisgarritasunari buruz ezarritako baldintzak. Izanere, berrikuntza-obren % 21i dagokionez, 2001ean amaitutako oinplano berriko erabilerapublikoko eraikinen % 14k soilik (galdeketari erantzun dioten udalerrietan) urratu duteirisgarritasunaren arloko araudia.

Inkestako datuen arabera, 2001ean erabilera publikoko 84 eraikin berri altxatu dira 29udalerritan. Berrikuntza-obrei buruzko galderen kasuan gertatu den bezala, galdera honineurri txikiagoan erantzun dioten udalerriak neurririk handienekoak izan dira, eta beraz,datuak oraingoan ere gutxi gorabeherakoak izango dira. 2001ean oinplano berrikoeraikinen bat altxatu duten udalerriek, bestalde, inkestari erantzun dioten udalerrienbiztanleria osoaren % 16 baino ez dute biltzen. Udalerri motaren arabera, ez dagodesberdintasun handirik, oinplano berriko eraikinetako irisgarritasunaren baldintzakbetetzeari dagokionez, baina betetze maila handiagoa da Bizkaian. Ezein udalerritan ezda zigorrik edo salaketarik egon, oinplano berriko eraikinen eraikuntzan irisgarritasunarenbaldintzak urratzeari buruz.

11. taula. BERRIKUNTZA-OBRETAKO IRISGARRITASUNAREN IRIZPIDEAKBETETZEKO MAILA, UDALERRI MOTAREN ARABERA

Oinplano berrikoeraikin edo lokal

kopurua

ArabaBizkaiaGipuzkoa1.000 baino gutxiago1.001-5.0005.001-10.00010.001-50.000

GUZTIRA

Udalerri mota

Irisgarritasunariburuzko irizpideakbetetzen dituztenen

kopurua

Irisgarritasunariburuzko irizpideakbetetzen dituztenen

%

1326455

203821

84

1121414

193119

73

84,680,891,180,095,081,690,5

86,9

Inkestetan jasotako datuak kontuan hartuta, 12. taulan adierazitako datuak, ezin daitekeesan udalek egindako ikuskapen- eta kontrol-lana oso aktiboa denik: amaitu ondorenobra sistematikoki bisitatzen duten teknikariak dituzten udalen ehunekoa % 64koa da.Berrikuntza-obren kasuan bezala, horrenbestez, udalerri guztien herenak ez ditusistematikoki ikuskatzen, obrak amaitu ondoren, erabilera publikoko eraikinen eraikuntza-obrak. Gainera, eginkizun batzuk, esate baterako, obren ikuskapena horiek egiten direnbitartean edo obra-ziurtagirien ikuskapena, kasu guztien % 35ean eta % 42an soilikegiten dira sistematikoki, hurrenez hurren.


13. taula. LANGILE GEHIAGOREN BEHARRIZANA,UDALERRI MOTAREN ARABERA

ArabaBizkaiaGipuzkoa1.000 baino gutxiago1.001-5.0005.001-10.00010.001-50.00050.000 baino gehiago

GUZTIRA

Udalerri mota

418135

108

102

35

12,527,324,57,8

23,350,043,540,0

23,2

Baiezko erantzun kopurua %

Hala eta guztiz ere, inkestari erantzun dioten profesional guztien % 23k soilik uste duudalean teknikari berriak kontratatu behar direla edo oraingoen arduraldi-maila handiagoaizan behar dela, irisgarritasuna ikuskatzeko eta kontrolatzeko lanen eraginkortasunabermatzeko. Langile gehiago kontratatzeko beharrizana, dirudienez, nahiko nabaria daBizkaiko udalerrietan eta neurri ertaina nahiz handia dutenetan, baiezko erantzunekbikoiztu egiten baitute batez bestekoa. Nolanahi ere, harrigarria da amaitu ondoreneraikuntza-obrak sistematikoki ikuskatzen ez duten 27 udalerrietatik % 55ek ikuskapen-lan hori egiteko langile gehiagorik behar ez dutela esatea.

Proiektuakbaloratu eta

ikuskatu

Amaitutako obrenziurtagiriak

ikuskatu

12. taula. OINPLANO BERRIKO ERAIKINEN IKUSKAPENERAKO,KONTROLERAKO ETA SEGURTASUNERAKO EGINDAKO LANAK

Obrak egitendiren bitarteanikuskapenak

egin

BetiTeknikoki beharrezkoa deneanSalaketak edo erreklamazioak daudeneanGehienetan ezEd/Ee

GUZTIRA

Amaituondoren

obrak ikuskatu

%

66,911,3

0,72,6

18,5

100,0

Abs.

101 17

14

28

151

%

35,133,1

6,67,3

17,9

100,0

Abs.

5350

101127

151

%

42,420,5

3,314,619,2

100,0

Abs.

6431

52229

151

%

64,212,6

2,03,3

17,9

100,0

Abs.

9719

35

27

151

Giza baliabide gehigarriak kontratatzea albo batera utzita, hamar udaletik lauk zenbaitneurri proposatu dituzte, kasuan kasuko udalerriko irisgarritasun-politiken eraginkortasunahobetzeko. Sarrien aipatutako neurria (udal guztien ia % 20k proposatua) administrazioendiru-laguntza handiagoak jasotzea da, eta horren ostean biztanleriaren sentsibilizazioabera aipatzen dute.


14. taula. IRISGARRITASUN-POLITIKEN ERAGINKORTASUNAHOBETZEKO NEURRIAK

151ren gaineko %Absolutuak

Profesionalen heziketaUdalei emandako dirulaguntzakNorbanakoei emandako prestazio ekonomikoakPolitikarien sentsibilizazioaBiztanleriaren sentsibilizazioaLaguntza teknikoaLegea aplikatzeko araubidearen malgutasunaLegearen aplikazioaren zorroztasunaBeste batzuk

4,619,22,02,0

10,62,66,64,66,6

72933

164

107

10

4. UDALEKO ZERBITZU PUBLIKOETAKO IRISGARRITASUNA

Kasuan kasuko udal mugarteetako irisgarritasuna sustatzeko eta kontrolatzekoeginkizunekin batera, udalek (erabilera publikoko eraikin eta egoitza askoren titulartzat)Euskal Autonomia Erkidegoko indarreko araudiak irisgarritasunaren arloan ezarritakobaldintzak bete behar dituzte euren instalazioetan, batez ere jendeari arreta eskaintzekodituzten instalazioetan. Udal batek nekez gauzatuko du irisgarritasuna sustatzeko etakontrolatzeko lan eraginkorrik, bertako egoitzek irisgarritasun ezegokiak dituztenean,biztanle batzuentzat. Azpimarratu beharra dago, gainera, udal-egoitzetako irisgarritasunabermatzeak garrantzi handia duela, kontuan hartuta horien kopurua, bertan egindakojardueren aniztasuna (jarduera kulturalak, kirolekoak eta astialdikoak, baita tasenordainketa eta lizentzia-eskabideak ere) eta biztanleen erabileraren maiztasuna.

Horrenbestez, herri bakoitzean udal-zerbitzu publikoen irisgarritasunaren egoera jakitekoahalegina egin da. Horretarako, udalei alderdi jakinei buruzko informazioa eskatu zaie:a) udal-zerbitzu publikoen irisgarritasunaren egoera, biztanleen mugikortasunarenikuspegitik; eta b) udal bakoitzak 20/97 Legearen onespenetik hartutako neurriak etaudal-egoitzak hobetzeko aurreikusitako proiektuak.

4.1. Udaleko zerbitzu publikoetako irisgarritasuna mugikortasunarenikuspegitik

Udalerri bakoitzaren egoera mugikortasunaren ikuspegitik baloratzeko, udal bakoitzarifitxa bat betetzeko eskabidea egin zitzaion, eta bertan, zerbitzuak emateko lokalenirisgarritasunaren egoera adierazi behar zen. Hain zuzen ere, udalaren titularitatekoeraikinen balorazioa eskatu zen, nahiz eta batzuetan, adibidez, ikastetxeetan, zerbitzuarenkudeaketa beste administrazio batzuen ardurapekoa izan. Egoitza horien erabileren


heterogeneotasuna kontuan hartuta, hogeita hamar zerbitzu mota ingurutan bildu ziren9;horiek, hobeto aztertzeko bost kategoria nagusitan pilatuta utzi ziren: zerbitzu orokorrak,kulturakoak, kirolekoak, hezkuntzakoak eta sozialak.

Hala eta guztiz ere, udaleko eraikinen eta egoitzen kopuru handiaren eta horiensakabanatze maila nabariaren eraginez, zaila izan da (batez ere, hiriburuetan) fitxa horizehatz betetzea. Hori dela eta, ikerketa hasi ondoren, hiru hiriburuen kasuan, informazioabiltzeko jarraituriko metodologia aldatu eta irabazi asmorik gabeko hiru erakunderenlaguntza eskatu zen (elbarritasun fisikoa duten pertsonekin lan egiten duten erakundeak10 ),Bilboko, Donostiako eta Gasteizko udal-egoitzen irisgarritasuna aztertzeko. Horrela,udalerri ia guztiei buruzko informazioa udal-teknikarien baloraziotik atera den bitartean,hiriburuen kasuan kanpoko ikuskapen baten bitartez lortu da. Hiriburuen eta gainerakoudalerrien emaitzak, beraz, bereiz adierazita daude.

Lortutako emaitzak jakinarazi baino lehen, udal-egoitzetako irisgarritasunamugikortasunaren ikuspegitik baloratzeko orduan jarraitutako irizpideei buruzkokapituluan aipatutako gauza batzuk gogoratu behar dira. Lokal bakoitzaren balorazioaerrazteko (kontuan hartuta helburua EAEko udal-egoitzen irisgarritasunaren ikuspegipanoramikoa lortzea dela, eta ez lokal bakoitzeko oztopoen azterketa zehatza egitea),hiru kategoria oso zabal dituen sailkapen arrunta aukeratu da: irisgarritasun egokia,mugatua eta ezegokia. Hori dela eta, egoitzetan sartzeko bideak soilik aztertu dira,zerbitzuen erabilerari lotutako beste arlo batzuk albo batera utzita (ateen pisu- eta indar-baldintzak, erakusmahaien altuera, informazio-sistemetarako irisgarritasuna, etab.).Egoitzen baloraziorako jarraituriko irizpideak honako hauek dira11 :

– Irisgarritasun egokia. Gurpildun aulkian doan pertsona bat eraikinarenkanpoaldetik modu autonomoan sartzeko aukera ematen duten lokalak sartzen dira,jendeari zerbitzuak emateko edo arreta egiteko lokalak, hain zuzen ere.

– Irisgarritasun mugatua. Gurpildun aulkian doan pertsona bat sartzeko aukeraematen duten lokalak, baldin eta pertsona horrek beste norbaiten laguntza badauka,

9 Honako honetan diharduten egoitzak dira: informazio orokorra, kontsumitzaileentzako informazioa,oinarrizko gizarte zerbitzuak, jubilatuen etxeak, zahar-etxeak, eguneko zentroak, pasadizozkoen edotoxikomanoen zentroak, umezurztegiak eta haur-eskolak, udal-eskolak, gazteen egoitzak eta aterpetxeak,lantegi-eskolak, lanbide-etxeak eta okupazio-zentroak, enplegu-zerbitzuak, etxebizitza-zerbitzuak, kultura-zentroak eta liburutegiak, musika-, dantza- eta antzerki-eskolak, biltzar-aretoak, museoak, azokak, bainu-etxeak eta komun publikoak, partaidetzako kirol-zentroak, ikuskizuneko kirol-zentroak, zineak nahizantzokiak, udaltzaingoa, tasen zein zergen kobrantza, udalbatzarrak, idazkaritza, euskaltegiak eta bestebatzuk.

10 Eginaren Eginez, Araban, Gipuzkoako Ezindu Fisikoen Federazio Koordinatzailea, Gipuzkoan, eta BidaideakBizkaian. Sarreran esan dugunez, hiru erakunde horietariko bakoitzak erreferentziako pertsona edo taldebat proposatu zuen, ikuskapena egiteko, horrek ez du nahitaez esan nahi erakundeok egin diren azterketenemaitzak edo metodologia onartzen dituztenik.

11 Balorazio-lana egin duen erakundeetariko batek, Gipuzkoako Ezindu Fisikoen Federazio Koordinatzaileak,berori egin ondoren, aditzera eman zuen irizpideekin ez zegoela ados; izan ere, beraren iritzian, horiek ezdatoz bat 20/1997 Legearen eta berori garatzeko arauen ondoriozko eskakizunekin. Irisgarritasunarenbaldintzak soilik hartzen dira kontuan eta kasu batzuetan irisgarritasun mugatutzat hartzen dena irisgarritasunezegokitzat hartu behar da; horrenbestez, erakunde honen ustez, lortutako emaitzek itxuragabetu egindezakete errealitatea.


kasuan kasuko zerbitzua emateko zonaraino iristeko. Beste pertsona horren laguntza,gehienez jota, elkarren jarraikiko bi eskailera maila gainditzera, malda handiko arrapalaigotzera, gurpildun aulkia altxatzeko aparatua martxan jartzera edo ibilbide alternatiboonargarri batetik laguntzera mugatuko da.

– Irisgarritasun ezegokia. Kategoria honen barruan, aurreko beste bi kategorietansartzeko moduko baldintzak betetzen ez dituzten egoitza guztiak sartzen dira.

4.1.1. EAEko udalerrietako udal-egoitzen irisgarritasuna

Hiru hiriburuak albo batera utzita, inkestari erantzun dioten beste 148 udalerriek esandute 1.869 lokal, eraikin edo egoitza dituztela. Horietatik % 38,8 udal-zerbitzu orokorrakdira, % 15,5 gizarte zerbitzuen egoitzak, % 11,6 hezkuntza-egoitzak, % 18,5 kultura-egoitzak eta % 12,6 kirol-egoitzak. Lurraldeen ikuspegitik begiratuta, aztertutako lokalguztien % 14,3 Araban daude, % 46,8 Bizkaian eta % 38,9 Gipuzkoan.

Aztertutako egoitza guztietatik, % 41,6 irrisgarritasun egokikoak dira; % 22,4irisgarritasun mugatukoak, eta % 36 irisgarritasun ezegokikoak. Azterturiko hiru udal-eraikinetatik bat, beraz, ezegokia da mugikortasun-arazoak dituzten pertsonentzat.Udalerri bakoitzaren egoera, berriz, 1. eranskineko grafikoetan laburbilduta dago.

Gainera, honako ohar hauek egin daitezke, udalerri motari eta irisgarritasuna gehienetanmugatzen duten zerbitzu motei buruz:

– Bost udalerrik (guztira ez dira 10.000 biztanletara iristen) esan dute euren egoitzaguztien irisgarritasuna egokia dela. Beste zazpik (2.000 biztanle baino apur batgehiago) aditzera eman dute euren egoitza guztietako irisgarritasuna ezegokia dela.

– Inkestari erantzun dioten udalerrien % 32k dioenez, bertako eraikinetako etaegoitzetako irisgarritasuna egokia dela. Guztira 47 udalerri dira eta 385.000 biztanledituzte (inkestari erantzun dioten udalerri guztien biztanleria osoaren % 44).

– Aurkako ikuspegitik begiratuta, udalerrien % 38k dioenez, egoitzen erdiko edo gehiagokoirisgarritasuna ezegokia da mugikortasun arazoak dituzten pertsonentzat. 56 udalerridira, ia guztiak neurri txikikoak, eta horietan ehun mila pertsona baino apur bat gehiagobizi da, inkestari erantzun dioten udalerri guztien biztanleria osoaren % 12.

– Irisgarritasun egokiaren, mugatuaren eta ezegokiaren mailak oso antzekoak dirahiru lurralde historikoetan. Arabako Lurralde Historikoak ere (udalerri txikien kopuruhandiagoa) beste bi lurraldeen antzeko ehunekoak ditu, irisgarritasun egokiari etaezegokiari dagokienez.

– Arabaren kasuan, alderdi horretatik begiratuta, merezimendu handikoa da, izan ere,egoera udalerrien neurriaren ikuspegitik aztertuz gero, desberdintasun handiak ikustendira: udalerri txikietan, irisgarritasun ezegokia duten eraikinen ehunekoa % 51 da,eta udalerri handietan % 13 baino ez. Horrenbestez, irisgarritasun egokiko egoitzak,oro har, udalerria zenbat eta handiagoa izan orduan eta ugariagoak dira.

– Egoitza irisgarririk gehienak dituztenak, jakina, gizarte zerbitzuak ematen dituztenakdira: % 57 irisgarritasun egokikoak dira, % 21 irisgarritasun mugatukoak eta % 21irisgarritasun ezegokikoak. Aipagarria da, nolanahi ere, gizarte zerbitzuetarako 346egoitzetatik 148 ez direla guztiz irisgarritasun egokikoak. Kirol-zentroek ereirisgarritasun maila handia dute (% 55 irisgarritasun egokikoak, % 20 irisgarritasunezegokikoak eta % 26 irisgarritasun mugatukoak).


– Aldiz, zerbitzu orokorrek dute (esate baterako, udalbatzar-aretoa, alkatetza, tasakordaintzeko bulegoa, informazio-zerbitzuak, enplegu- nahiz etxebizitza-zerbitzuak edoUdaltzaingoa) irisgarritasun kopururik txikiena: egoitza txikien herena irisgarritasunegokikoa eta ia erdia irisgarritasun ezegokikoa.

15. taula. IRISGARRITASUN EGOKIKO, EZEGOKIKO ETA MUGATUKOUDAL EGOITZAK, LURRALDE HISTORIKOEN ETA UDALERRIEN

NEURRIEN ARABERA

Irisgarritasunegokiko

egoitzak (%)

ArabaBizkaiaGipuzkoa1.000 biz. baino gutxiago1.000-5.0005.000-10.00010.000-50.00050.000 baino gehiago

GUZTIRA

Irisgarritasunmugatuko

egoitzak (%)

39,242,940,931,545,950,437,261,1

41,6

21,321,324,217,219,220,532,625,9

22,4

14,346,838,924,329,618,824,52,9

100,0

39,635,834,951,334,929,130,213,0

36,0

Irisgarritasunezegokiko

egoitzak (%)Guztira (%)

16. taula. IRISGARRITASUN EGOKIKO, EZEGOKIKO ETAMUGATUKO UDAL EGOITZAK, ZERBITZU MOTAREN ARABERA

Zerbitzuorokorrak

Gizartezerbitzuak

Hezkuntza

Kultura

Kirolak

GUZTIRA

Abs.

245133348

7261987474

346696979

21713683

126

3451296046

235

1.869

33,718,347,9

100,057,221,421,4

100,031,831,836,4

100,039,424,136,5

100,054,925,519,6

100,0

100,0

%

Irisgarritasun egokiko egoitza orokorrakIrisgarritasun mugatuko egoitza orokorrakIrisgarritasun ezegokiko egoitza orokorrak

Egoitza orokor guztiakIrisgarritasun egokiko gizarte zerbitzuen egoitzakIrisgarritasun mugatuko gizarte zerbitzuen egoitzakIrisgarritasun ezegokiko gizarte zerbitzuen egoitzak

Gizarte zerbitzuen egoitza guztiakIrisgarritasun egokiko hezkuntza-egoitzakIrisgarritasun mugatuko hezkuntza-egoitzakIrisgarritasun ezegokiko hezkuntza-egoitzak

Hezkuntza-egoitza guztiakIrisgarritasun egokiko kultura-egoitzakIrisgarritasun mugatuko kultura-egoitzakIrisgarritasun ezegokiko kultura-egoitzak

Kultura-egoitza guztiakIrisgarritasun egokiko kirol-egoitzakIrisgarritasun mugatuko kirol-egoitzakIrisgarritasun ezegokiko kirol-egoitzak

Kirol-egoitza guztiak


4.1.2. Hiriburuetako udal-egoitzen irisgarritasun egokia, mugikortasunarenikuspegitik

Oro har, hiru hiriburuetako 428 udal-egoitzari buruzko informazioa bildu da; horiek,jakina, ez dira hiru hiri horietako erabilera publikoko udal-lokal guztiak, baina guztienlagin adierazgarria osatzen dute. Aztertutako egoitza guztietatik, % 38 Gasteizen daude,% 31 Donostian eta % 31 Bilbon. Gasteizen egindako ikuskapen kopuru handiagoa,izan ere, Udaletxeak duen udal-deszentralizazio maila handiagoaren eraginezkoa da;egin-eginean ere, hiri-zentro eta udal-zerbitzu asko ditu hiri osoan sakabanatuta, etagainera, jendeari irekitako lokal kopuru handian islaturiko udal-jarduera bizia dauka.

Orokorrean hartuta, hiru hiriburuek irisgarritasun maila onargarria dute: egoitzen %46,3 irisgarritasun egokikoak dira, % 29,0 irisgarritasun mugatukoak eta % 24,8kirisgarritasun ezegokikoak. Hiriburu bakoitzari buruzko datuak honako taula honetanlaburbilduta daude.

17. taula. HIRIBURUETAKO UDAL-ERAIKINEN IRISGARRITASUNA

Irisgarritasunegokiko

egoitzak (%)

BilboDonostiaGasteiz

GUZTIRA

Irisgarritasunmugatuko

egoitzak (%)

Irisgarritasunezegokiko

egoitzak (%)

36,245,554,9

46,3

27,633,626,7

29,0

36,220,918,9

24,8

Taulan ikusten denez, hiru hirietatik egoera egokiena Gasteizek dauka, irisgarritasunegokiko egoitza kopururik handiena (erdia baino gehiago) eta irisgarritasun ezegokikoegoitza kopururik txikiena baitauka. Nolanahi ere, aipagarria da hiri horretan(irisgarritasunaren arloan eredugarritzat hartutako hiria), udal-egoitza guztien ia % 20irisgarritasun ezegokikoak direla, eta % 25 baino gehiago irisgarritasun mugatukoak.Donostiako egoera, konparazioa eginez, bien bitartekoa dela esan daiteke: egoitza guztien% 45 irisgarritasun egokikoak eta % 20 irisgarritasun ezegokikoak. Bizkaian, berriz,arazoak handiagoak dira; izan ere, bertan, irisgarritasun egokiko, ezegokiko eta mugatukoegoitzek banaketa berbera dute.

Eskura ditugun datuekin, zaila da hiru hiriburuetako egoera desberdina zergatik denazaltzea. Zenbait faktoreren garrantzia ahaztu barik (esate baterako, borondate politikoaedo tokiko elkarteen ekintza), beste zenbait faktore ere kontuan hartu behar dira,erakundeek egindako irisgarritasunaren sustapenari estu lotuta ez dauden faktoreak:Gasteizeko udal-egoitzak nahiko berriak izatea (hiriaren garapen berantiarragoa) edohiriaren neurria eta egitura (Bilborena baino egokiagoa), zalantzarik gabe, irisgarritasunhobean eragina izan duten faktoreak dira.

Hiru hiriburu horietan, halaber, egoera desberdina da, egoitza bakoitzak emandakozerbitzu motaren ikuspegitik ere. Hurrengo taulan ikusten denez, egoitzen erabilerarenikuspegitik begiratuta, gizarte-zerbitzuetarako egoitzak dira, kirol-zentroekin eta zerbitzu


orokorretarako egoitzekin batera, irisgarritasunik handiena dutenak. Aldiz, hezkuntzaegoitzen % 24 soilik dira irisgarritasun egokikoak. Egoitza horiek (euren mantenamenduaeta kudeaketa udalen eta Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailaren eskumenekoak dira),gainera, ezegokitasun mailarik handiena dute irisgarritasunean: aztertutako hamarikastetxetik lau irisgarritasun ezegokikoak dira. Egoerarik txarrena Bilbon dago,hezkuntza-egoitza guztien % 70 irisgarritasun ezegokikoak baitira.

18. taula IRISGARRITASUN EGOKIKO,EZEGOKIKO ETA MUGATUKOUDAL-EGOITZAK, ZERBITZU MOTAREN ARABERA (%)

Donostia

Zerbitzuorokorrak

Gizartezerbitzuak

Hezkuntza

Kultura

Kirolak

Irisgarritasun egokiko egoitza orokorrak

Irisgarritasun mugatuko egoitza orokorrak

Irisgarritasun ezegokiko egoitza orokorrak

Irisgarritasun egokiko gizarte zerbitzuen egoitzak

Irisgarritasun mugatuko gizarte zerbitzuen egoitzak

Irisgarritasun ezegokiko gizarte zerbitzuen egoitzak

Irisgarritasun egokiko hezkuntza-egoitzak

Irisgarritasun mugatuko hezkuntza-egoitzak

Irisgarritasun ezegokiko hezkuntza-egoitzak

Irisgarritasun egokiko kultura-egoitzak

Irisgarritasun mugatuko kultura-egoitzak

Irisgarritasun ezegokiko kultura- egoitzak

Irisgarritasun egokiko kirol-egoitzak

Irisgarritasun mugatuko kirol-egoitzak

Irisgarritasun ezegokiko kirol-egoitzak

45,2

33,3

21,4

43,8

37,5

18,8

29,7

0,0

70,3

25,0

53,6

21,4

42,9

14,3

42,9

Bilbo Gasteiz GUZTIRA

54,8

22,6

22,6

67,7

22,6

9,7

10,7

50,0

39,3

45,8

37,5

16,7

45,0

40,0

15,0

63,4

12,2

24,4

62,8

20,9

16,3

30,0

55,0

15,0

56,5

17,4

26,1

70,6

17,6

11,8

54,4

22,8

22,8

61,1

24,4

14,4

24,8

34,3

41,0

41,3

37,3

21,3

54,5

27,3

18,2

4.1.3. Hiriburuetako udal-egoitzen irisgarritasuna, gainerako udalerrieidagokienez

Udal-egoitzen irisgarritasuna metodologia desberdinen arabera baloratu ondoren, zailada udal mota batean eta bestean lortutako emaitzak konparatzea. Nolanahi ere, emaitzakorokorrean homogeneoak izan arren, kasu batzuetan desberdintasun aipagarriak daude:

– Hiru hiriburuetan, irisgarritasun ezegokiko eraikin kopurua gainerako udalerrietanbaino nahiko txikiagoa da, eta hori bat dator lehen neurri handiko udalerrieieratxikitako irisgarritasun maila txikiarekin.

– Hiriburuetan irisgarritasun egokiko eraikin kopurua ere handiagoa da, bainadesberdintasuna ez da nabarmena (% 46 eta % 41).

– Irisgarritasun mugatuko eraikin kopurua ere handiagoa da hiru hiriburuetan, etahori horietan egindako egokitzapen-ahalegin handiagoaren eraginezkoa izan daiteke;izan ere, azterturiko udal-egoitzetako askok hiru hiriburuetan berrikuntza partzialakizan dituzte, irisgarritasuna hobetzeko, eta berrikuntzok, irisgarritasuna guztiz bermatuez arren, murriztu egin dute irisgarritasun guztiz ezegokiko egoitza kopurua.


4.2. Udal bakoitzak 20/97 Legea onetsi zenetik hartutako neurriaketa udal egoitzak hobetzeko aurreikusitako proiektuak

Udal-egoitzetako irisgarritasuna baloratu ondoren, udalek azken urteotan detektaturikoakatsak hobetzeko hartu dituzten neurriak ezartzeko ahalegina egin da.

Inkestari erantzun dioten 151 udalerrietatik 47k azken lau urteotan oinplano berrikoudal-eraikinen bat egin dute. Datuek diotenez, egoitza berri guztiek bete egiten dituzteirisgarritasunaren arloan indarrean dauden baldintzak. Horrela, halako eraikinen bataltxatu duen udalerri batek soilik (Legutio) esan du egoitza berriak guztiz edo neurribatean ezegokiak direla. Udalerri guztien % 66k dioenez, egoitza berri guztiek indarrekoaraudia betetzen dute, eta, kasu guztien % 25ean, oinarrian irisgarritasun egokikoakdira, akats txikiak egon arren.

Beste 52 udalerrik diotenez, azken lau urteotan berrikuntza nabariak egin dituzte udal-lokaletan (60.000 eurotik gorako kostua). Berrikuntza horiek egon ondoren,irisgarritasunaren egokitasunari dagokionez, lortu ote da zerbitzuen hobekuntzarik?Berrikuntzak egin dituzten udalerrien % 54k uste dutenaren arabera, berrituriko eraikinguztietako irisgarritasuna egokia da orain; % 42ren ustez, ostera, erabateko egokitasunalortu ez bada ere, hori hobetu egin da. Berrikuntzak egin dituen udalerri batek, bestalde,birgaituriko eraikinak lehen ere irisgarritasun egokikoak zirela esan du. 55 udalerrietarikobatek dioenez, berriz, egindako berrikuntza-obrek ez dute irisgarritasuna hobetu.

Beste alde batetik, 43 udalerrik diotenaren arabera (inkestari erantzun dioten udalerriguztien % 28,5), azken urteotan zenbateko txikiagoko berrikuntzak egin edo laguntzateknikoak eskatu dira, udal-lokalen irisgarritasuna hobetzeko. Udalerri guztien % 69,5ekez du halakorik egin, eta % 2,0k ez dio galdera honi erantzunik eman. Gainera, beste37 udalerrik diotenez (inkestari erantzun dioten udalerri guztien % 24,5), azken lauurteotan udal-lokalen irisgarritasunari buruzko ikerketak egin dituzte, kasurik gehienetanirisgarritasunari buruzko kasuan kasuko udal-programak garatzeko.

Lehen esan dugunaren arabera, udal-egoitzetako irisgarritasunaren egokitasuna ez daerabatekoa, eta udal gutxik (hain zuzen ere % 21,9) dute partida bereziren bat, 2002koaurrekontuetan, udal-egoitzetako irisgarritasuna hobetzeko. 31 udalerri horien erdiak,gutxi gorabehera, jarduera zehatzak egiten ditu12 , eta gainerakoek irisgarritasunahobetzeko obra orokorrak aipatu dituzte. Bideraturiko zenbatekoei dagokienez, udalerriosoko irisgarritasuna hobetzeko udal-inbertsioaren aldetik, inbertsio horiek osodesberdinak dira, hain zuzen ere, biztanle bakoitzeko euro batetik 224 eurora, percapita gastuaren arabera. Halako jarduketetarako aipatutako batez besteko zenbatekoa,nolanahi ere, udalerri bakoitzeko 114.560 eurokoa da, eta horrek 3,74 euroko batezbestekoa adierazten du. Oraingoan ere, aurrekontu partida hauek, per capita gastuarenarabera, udalean beste zenbait arlotan urtero egindako gastua gainditzen dute, esatebaterako, emakumeari, familiei edo elbarritasunei eskainitako arretan egindakoa. Beste

12 Adibidetzat, aipagarriak dira igogailuak instalatzeko obrak, arrapalak, seinaleztapen lanak edo eraikinakberritzeko obrak.


49 udalerrik diotenez (azterturiko udalerri guztien % 34), epe luzerako proiekturen batdago, udal-eraikinetako irisgarritasunaren egokitasunari buruz. Udaletxea birgaitzea edotaberritzea da, irisgarritasunari buruzko uda-programak idaztearekin batera, atal honetansarrien aipatzen den epe luzerako proiektua.

Azkenik, teknikariei udal-lokaletako irisgarritasunaren egoerari buruzko balantzea egitekoeskatu zitzaien, euren ikuspegi profesionaletik begiratuta. Galdera irekiak izatean,erantzunak oso anitzak ziren, baina gehienak hiru kategoria nagusitan bildu genituen:egoera txarra, negatiboa edo akasduna; hala-holako egoera, jasangarria edo onargarria;eta egora bikaina, ona edo nahikoa. Inkestari erantzun dioten profesional guztien %25,8ren ustez, euren udalerriaren egoera txarra, negatiboa edo akasduna da; % 43,7reniritziz, hala-holakoa, jasangarria edo onargarria da; eta % 7,3ren ustez, bikaina, onaedo nahikoa da. Udalerri guztien % 23k ez diote galderari erantzun, edo emandakoerantzunetik ezin daiteke ondorioztatu kasuan kasuko herriko egoera.

Biztanle kopuruaren arabera begiratuta, ikusten denez, biztanleriaren % 11 egoeratxarreko udalerrietan bizi da; % 4,8 egoera oneko udalerrietan, eta % 78 hala-holakoegoera duten udalerrietan; jakina, proportzioen aldaketa, izan ere, egoera txarrekoudalerririk gehienak txikienak izatearen eraginezkoa da. Lurralde historikoen arabera,desberdintasun gutxi ikusten da, baina badirudi egoerarik egokiena Gipuzkoako udalerriekdutela. Arabako udalerriak dira (txikienak direlako edo funtsezko erreferentziatzat Gasteizdutelako) egoera positiboa lortu dutela gutxien diotenak.

Ed/Ee

19. taula. BALANTZE POSITIBOA, NEGATIBOA EDO HALA-HOLAKOAEGIN DUTEN UDALERRIAK, UDAL-EGOITZETAKO IRISGARRITASUNARI

DAGOKIONEZ (%)

Egoeranegatiboa

ArabaBizkaiaGipuzkoa1.000 bizt. baino gutxiago1.000-5.0005.000-10.00010.000-50.00050.000 baino gehiago

GUZTIRA

25,027,324,531,327,925,08,7

20,0

25,8

37,550,039,629,741,950,073,980,0

43,7

3,16,1

11,36,39,36,38,70,0

7,3

34,416,724,532,820,918,88,70,0

23,2

Egoerapositiboa

Hala-holakoegoera

Udal teknikariek esandakoak, gainera, egoera horren zergatietako batzuk zehaztekoaukera ematen du. Eragozpen nagusia, zalantzarik gabe, kostu ekonomikoari lotutadago; horren eraginez, batik bat udalerririk txikienen kasuan, udal egoitzak indarrekoaraudira egokitu behar izaren dira. Arazo hori konpontzeko, kasu guztietan kanpokofinantziazio-iturriak egokitu beharra dago, diru-laguntza publikoen eta pribatuen bitartez.Horri dagokionez, diru-laguntzen kontzeptutan jasotako zenbatekoak nahiko balira ere,horren tramitazioak kudeaketa- eta planifikazio-lan handia behar du, udalerri guztiekegin ezin duten lana. Nolanahi ere, gogoratu beharra dago (txosten honetako hurrengokapituluetan adierazitakoaren arabera) halako obrak zenbait erakundek finantzatzen


dituztela eta, halaber, ekitaldi batzuetan halako diru-laguntzetarako aurrekontuak ezdirela agortu, eskabidea udalerri gutxik egin dutelako.

Beste alde batetik, udalerri batzuk agerian jarri dute zenbait eraikinek oztopo teknikohandiak dituztela, irisgarritasunari buruzko indarreko araudia egokitzeko orduan,egokitzapen hori ia-ia ezinezkoa baita. Arazo horiekin batera, arduradun politikoekhorri buruz duten jabetze maila txikia ere aipatu da, baita arlo horretako planifikaziourria ere, nahiz eta irisgarritasunari buruzko udal-planak legez derrigorrezkoak izan.

4.3. Irisgarritasunaren arloan udaletan egindako beste jarduerabatzuk

Azkenik, beste udal-jarduera batzuk aztertu dira; horiek, EAEko titularitate publikokoeraikinen irisgarritasunaren eremuan berariaz sartu ez arren, eragina dute halako eraikinenirisgarritasunaren bermean.

Inkestari erantzun dioten 151 udaletatik batek soilik dauka zeinuen hizkuntzakointerpretea, entzumen-arazoak dituzten pertsonekin harremanak edukitzeko. Gasteizkoudala da bakarra eta horrek hitzarmena dauka irabazi asmorik gabeko elkarte batekin,zerbitzu hori emateko. Galderei erantzun ez dioten bi udalerri albo batera utzita,gainerakoek (inkesta bete duten udalerri guztien % 98) ez dute halako lanetarako langilerik,eta halako erakundeekin ez dute hitzarmenik, zerbitzu hori emateko, ezta norbanakoekinhorri buruz egindako akordiorik ere. Biztanle kopuruaren arabera, inkestari erantzundioten udalerrietako biztanleen % 83k ez dute zeinuen hizkuntzaren interpretea lortzekomodurik.

Interpreteen arloko hutsune horrek etorkizun hurbilean ez dauka konpontzeko itxurarik:interprete lanetarako pertsona bat kontratatzeko asmoa udalerri bakar batek dauka,hain zuzen ere, Gasteizko udalak.

Zeinuen hizkuntzaren interpreteak edukitzea kontrajarri egiten zaie arlo horretako araudiautonomikoak horri buruz ematen dituen gomendioei. Irisgarritasunari buruzko Legeagaratzen duten arau teknikoak onetsi dituen 68/2000 Dekretuak emandakogomendioaren arabera, erakunde publikoetako eta pribatuetako zerbitzu zentralizatuetan,informazio-sistemak eskuragarriak izan behar dira zeinuen hizkuntzaren erabilerarenbitartez. Beste alde batetik, zeinuen hizkuntzaren interpreterik ez edukitzea eta, orohar, gainerako erakundeen kasuan bezala, udalek hizkuntza horrekiko duten atxikimenduurria kontrajarri egiten zaio gorren artean horren erabilerak duen garrantzi gero etahandiagoari. Horri dagokionez, zeinuen hizkuntzaren ofizialtasuna da gor-elkarteenerrebindikazio nagusienetarikoa, horrek interpreteen presentzia orokortuko lukeelako.

Udal-egoitzetako adierazleei eta seinaleei dagokienez, egoera ez da askoz ere hobea.23 udalerrik diotenez (inkestari erantzun dioten udalerri guztien % 15), udal-egoitzarikgehienetan edo batzuetan badago halako adierazlerik eta horiek, gainera, egokitu egitendira indarreko araudira. Talde horren barruan, zortzi udalerrik diotenez, araudia beteegiten dute egoitza guztietan edo gehienetan. Aldiz, beste 122 udalerrietan (inkestarierantzun dioten udalerri guztien % 81) ez da halako neurririk hartu ezein egoitzatan.


Guztira, halako neurririk hartu ez duten udalerrietan inkestari erantzun dioten udalerriguztien biztanleria osoaren % 63 bizi da.

Egokituriko seinaleztapena egoteari lotutako desberdintasun nagusiak, bestalde, udalerrienneurriari lotuta daude: izan ere, halako neurriren bat aplikatu duten 50.000 biztanletikgorako udalerri guztien % 60 eta 1.000 biztanletik beherako guztien % 9,4. Nolanahiere, inkestari erantzun dioten 50.000 biztanletik gorako udalerri guztietatik bik diotenez,euren udal-egoitzetan ez dago araudira egokituriko adierazlerik eta seinalerik, edo ezdiote galdera honi erantzunik eman.

Zeinuen hizkuntzaren kasuan bezala, inkestari erantzun dioten udalerriek, oro har, ezdute egoera hobetzeko asmorik, euren egoitzetako seinaleei dagokienez. Bederatziudalerrik (egoitza guztietako seinaleak egokitu ez dituztela diotenen % 6,1) soilik duteegokituriko seinaleei lotutako proiektu zehatzik.

Talde osoari dagokion %

20. taula. EGOITZA GUZTIETAN, GEHIENETAN EDO BATZUETANSEINALEZTAPEN EGOKITUA DUTEN UDALERRIAK

ArabaBizkaiaGipuzkoa1.000 biz. baino gutxiago1.000-5.0005.000-10.00010.000-50.00050.000 baino gehiago

GUZTIRA

69967254

24

18,813,617,09,4

16,312,521,780,0

15,9

Udalerri kopurua

Beste alde batetik, kontsultaturiko udalerrietan ez dago jarraibide idatzirik, udal-egoitzetaraitsu-txakurrak sartzeari buruz. Bi udalerritan (Lemoiz eta Santurtzi) halako jarraibideakdaude, baina ez daude idatzita. Gainerako udalerrietan, korporazioak ez du horri buruzkojarraibiderik eman. Jarraibideak egon ez arren, udal-teknikariak ez daude ados horiekbeharrezkoak izateari ala ez izateari buruz: horrela, inkestari erantzun dioten udalerriguztien % 67k diotenez, ez dute halakorik, eta gainera, ez deritze beharrezko; % 29kdiotenaren arabera, halakorik ez dute, baina beharrezkotzat jotzen dituzte.

V. KAPITULUA

ARABAKO, BIZKAIKO ETAGIPUZKOAKO FORU ALDUNDIEK

IRISGARRITASUNA KONTROLATZEKOETA SUSTATZEKO

DITUZTEN POLITIKAK



Erabilera eta titularitate publikoa duten eraikinetako irisgarritasun egokia bermatzekoegindako jarduerak udalen ikuspegitik aztertu ondoren, kapitulu honetan Arabako,Bizkaiko eta Gipuzkoako Foru Aldundiek irisgarritasun egokia kontrolatzeko etasustatzeko garaturiko politikak aztertuko ditugu.

Txosten honen sarreran esan dugunez, horren helburu nagusia administrazio publikoekirisgarritasunaren arloan izandako konpromisoa baloratzen da (horien artean, foruadministrazioak) baita indarreko araudian jasotako betebeharrak zein neurritan betediren ikustea ere. Kapitulu honetan, horrenbestez, hiru aldundiek irisgarritasunaren arloandituzten erantzukizunei emandako erantzuna aztertuko da, eta gainera, jasotakoinformazioaren arabera, jarduera horien eragina ebaluatuko da, biztanle guztieiirisgarritasun egokia bermatu ahal izateari dagokionez.

Aldundiek, kasu oso zehatz batzuetan izan ezik, ez dute eskumenik eraikinen kontrolaridagokionez, eta beraz, irisgarritasunaren arloan dituzten erantzukizun nagusiak honakohauek dira:

– Irisgarritasun egokia sustatzeko eta bultzatzeko politika aktiboak, kasuan kasukolurralde- eta eskumen-eremuetan.

– Irisgarritasuna hobetzeko eta kontrolatzeko mekanismoak, biztanleei zerbitzuakemateko erabiltzen diren eraikinetan.

Ikerketa honen bitartez, gainera, foru-egoitzen irisgarritasunaren benetako egoera jakinnahi da. Horrenbestez, hiru hiriburuetako udal egoitzen eta Eusko Jaurlaritzako egoitzenkasuan bezala, aldundi bakoitzak erantzukizun horiek betetzeko egindako jarduketenazterketa osatzeko, kanpoko balorazioa egin da, hiru lurraldeetan kokaturiko foru-egoitzakopuru handi baten irisgarritasunaren egokitasun mailari buruz.

Ikerketaren helburua bikoitza denez, informazio-bilketa bi bide osagarri erabiliz egin da:

– Irisgarritasuna sustatzeko politika aktiboak eta irisgarritasunaren egokitasunakontrolatzeko mekanismoak deskribatzeko eta baloratzeko, hiru aldundietarikobakoitzean arlo horretako ardura duten teknikariak kontsultatu dira. Eremudesberdinak direnez, eta horien eskumenak ere foru-sail desberdinetan daudelakontuan hartuta, Arkitektura sailetako teknikariei eta Ekintza edo Gizarte OngizateSailetan halako ardurak dituzten teknikariei egin zaie elkarrizketa. Gainera, bestesail batzuei ere informazioa eskatu zaie, esate baterako, Ogasun edo Garraio Sailei,


hori informazioa osatzeko beharrezkotzat jo denean. Praktikan, kasu guztietanelkarrizketa pertsonalak egin dira, baina batzuetan kontaktuak telefonoaren etapostaren bidezkoak izan dira. Kasu guztietan, teknikariek emandako informazioakanpoko informazio-iturriekin osatu da (batez ere, hiru aldundiek azken ekitaldieiburuz emandako memoriak eta foru-erakunde bakoitzaren araudia).

– Hiru hiriburuen eta Eusko jaurlaritzako egoitzen kasuan bezala, foru-egoitzetakoirisgarritasunaren egokitasun-mailaren ebaluazioa kanpoko balorazioaren bitartezegin da, eta horretarako, laguntza eskatu zaie elbarritasun fisikoaren arloan lan egitenduten irabazi asmorik gabeko hiru erakunderi. Ikuskapenak egiteko erabilitakometodologia (sarrerako kapituluan ere aipatutakoa), bestalde, horri buruzko ataleanzehatzago jasota dago.

Kapitulu hau informazioa biltzeko erabilitako iturrien eta prozeduren arabera egituratutadago. Lehenengo eta behin, irisgarritasun egokia sustatzeko politika aktiboak aztertzendira, batez ere Ekintza edo Gizarte ekintza Sailek bultzatutakoak; gero, foru-egoitzetakoirisgarritasunaren diagnostikoa, hobekuntza eta kontrola egiteko mekanismoak azaltzendira; eta, azkenik, kanpoko ebaluazioaren arduradunek egindako ikuskapen-bisitaldienemaitzak eskaintzen dira.

2. FORU ALDUNDIEK IRISGARRITASUNA SUSTATZEKO DITUZTENPOLITIKA AKTIBOAK

Lehen esan dugunez, erakundeek irisgarritasun egokia sustatzearen arloan dituztenbetebeharrak ezartzean, 20/1997 Legeak bi jarduera mota baino ez ditu aipatzen: lauurterako planen idazketa eta irisgarritasun egokia sustatzeko finantza-neurriak. Bi xedapenhorien betetze maila, horrenbestez, adierazlerik onena izango da, foru aldundiekirisgarritasun egokiaren arazoarekiko duten konpromiso maila jakiteko.

Legeak berariaz adierazitakoak ez ezik, gainera, irisgarritasuna sustatzeko politikaaktibotzat katalogatzeko moduko beste neurri batzuk ere badaude, eta horiek ere agerianjartzen dute foru-administrazioek gai honekin duten konpromisoa; besteak beste,aipagarriak dira sentsibilizazio-, heziketa- edo informazio-kanpainak, ikerketenprestakuntza, ikuskapeneko nahiz kontroleko mekanismoen ezarkuntza (eremu batzuetan)edo zerga-desgrabazioen aplikazioa (irisgarritasuna hobetzeari lotutako gastuetan).Halaber, aldundi bakoitzak gai honekiko duen konpromiso maila adierazteko, aipagarriada arlo horretan egindako gastua, zailtasun batzuk albo batera utzita hori guztizzenbakarria baita.

Atal honetan, foru aldundiek egindako jarduera hauek aztertuko ditugu:

– Irisgarritasunari lotutako lau urterako planak egotea, lurralde guztietan.– Banakako diru-laguntzak ematea.– Zerga-desgrabazioak aplikatzea.– Heziketako, sentsibilizazioko, ikerketako edo informazioko jarduerak egitea.– Irisgarritasun egokiak ikuskatzeko eta kontrolatzeko jarduera bereziak, gizarte-

zerbitzuen arloan.– Egindako ahalegin ekonomikoa.


2.1. Irisgarritasunerako lau urteko planak

Hiru foru aldundietariko ezeinek ez du orain arte egin irisgarritasunerako lau urtekoplanik, nahiz eta hori Irisgarritasuna Sustatzeari buruzko 4/1997 Legean berariazezarritako baldintza izan.

Gainera, hiru aldundietako bik (Arabakoa eta Gipuzkoakoa) euren egoitzenirisgarritasunaren baldintzen diagnostikoa eta egokitzapena egiteko jarduerak egin dituzteedo egiten ari dira. Halako jarduerak, praktikan, baliozkoak izan daitezke legeanirisgarritasunari buruzko lau urterako plantzat ezarritakoari lehenengo hurbiltzea egiteko,baina agerikoa da ez direla halako planak13 . Nolanahi ere, Arkitektura sailetatikbultzaturiko ekimenak direnez, halako planen edukia eta norainokoa kapitulu honetakobeste atal batean aztertuko ditugu.

2.2. Finantza neurriak: banakako laguntzak, diru-laguntzak eta zerga-desgrabazioak

Irisgarritasunari buruzko lau urterako planak ezarri beharra ez ezik, 4/1997 Legeakaditzera ematen du Eusko Jaurlaritzak, foru aldundiek eta udalek kasuan kasukoeskumenak garatzean eta betearaztean, beharrezko sustapen neurriak bultzatuko dituztela,irisgarritasunaren egokitasuna eragiteko. Horri dagokionez, arauan ezarritakoarenarabera, arlo horretarako diru-laguntzak jaso ditzaketen programa berezietan, herriadministrazioek honako jarduera hauek lehentasunezkotzat hartu ahal izango dituzte:

– Lehendik dauden hiri-inguruen, eremu publikoen, eraikinen, garraioen etakomunikazio sistemen irisgarritasunaren baldintzak egokitzeko obrak.

– Oinplano berriko, berrikuntzako edo birgaitzeko obrak, baldin eta manuzkoa izanarren, horien barruan mugikortasun urriko pertsonentzat erreserbaturiko etxebizitzaksartzen badira.

– Etxebizitzen, zerbitzu komunitarioen edo irisgarritasunaren egokitzapen funtzionalakhelburu dituzten berrikuntza obrak, mugikortasun urria edo irisgarritasunean arazoakdituzten pertsonentzat.

– Ibilgailu pribatuen edo taxien edo erabilera publikoko ibilgailu pribatuen lorpena etaegokitzapena, irisgarritasunaren egokitasunaren baldintzetara.

– Turismoko ostatuen oinplano berrikuntzako edo birgaitzeko obrak, baldin eta,manuzkoa izan arren, mugikortasun urria, komunikazio arazoak edo, oro har,irisgarritasunean arazoak dituzten pertsonen lehentasunezko erabilerarakoerreserbaturiko ostatuak kontuan hartzen badituzte.

– Laguntza teknikoen lorpena, hiri ingurua, eremu publikoak, eraikinak, garraioa etakomunikazioa irisgarritasunaren baldintzetara egokitu ezin direnean.

– Irisgarritasun egokiaren sustapena helburu duten beste jarduera batzuk.

13 Halako programek agiri hauek edukiko dituzte: a) Kanpoko eremuen, eraikuntzaren, garraioaren etakomunikazioaren inbentarioa duen katalogoa; b) Jarduketen lehentasun-ordena; c) Programa ekonomikoaeta finantzazkoa; eta d) Egokitzapenak betearazteko egutegia.


Legeak adierazitako jarduera guztiak (diru-laguntza duten jarduerak) ez dira aldundieneremuan sartzen; hala eta guztiz ere, EAEko gizarte zerbitzuen arloan ezarritako eskumen-banaketaren arabera, horietariko asko erakunde horien eskumenekoak dira. Beste aldebatetik, eraikinen, hirigintzaren, komunikazioaren edo garraioaren irisgarritasunazedarritu ezin denez (irisgarritasuna sustatzeari dagokionez), atal honetan elbarritasunaedo mugikortasun arazoa dituzten pertsonek eremu publikoetara eta pribatuetara errazagosartzeko laguntza edo diru-laguntza guztiak aztertuko dira. Abiapuntu horretatik, kapituluhonetan hiru finantza-neurri mota aipatuko dira:

– autonomia pertsonalerako eta laguntza teknikoak lortzeko laguntza ekonomikoak;– erakunde publikoei edo pribatuei emandako diru-laguntzak, garraioan,

komunikazioan, hiri inguruan edo eraikinetan irisgarritasunaren baldintzak hobetzeko;– zerga-desgrabazioen aplikazioa, irisgarritasuna hobetzeari lotutako gastuetarako.

Aldundi bakoitzak emandako banakako laguntza ekonomikoak hurrengo koadroanlaburbilduta daude:

5. koadroa. IRISGARRITASUN EGOKIA SUSTATZEKO BANAKAKOLAGUNTZA EKONOMIKOAK

Araba – Urtero, Gizarte Ongizateko Foru Erakundeak laguntza-deialdia egiten du, elbarritasuna dutenpertsonentzat, autonomia pertsonala bultzatzeko laguntzen eremuan. Laguntzen helburuapertsona horien bizi-kalitatea hobetzea, horien autonomia bultzatzea, garapen pertsonalaeragitea eta gizarteratzea da, horiek egin beharreko gastuak konpentsatzeko dirulaguntzaemanez, euren elbarritasuna kontuan hartuta; izan ere, halako gastuak egin behar izaten dituzteedozertarako, laguntza teknikoak eskatzeko edo beharrezko zerbitzuren bat jasotzeko.Eskatzailearen familia-unitatearen diru-sarreren araberako dirulaguntza da, eta 2002an, familiarendiru-sarreren muga (hiru kideko familien kasuan) 21.636 eurokoa zen. Laguntza horien barruan,besteak beste, honako hau sartzen da: irisgarritasunari lotutako arazoak, oztopo arkitektonikoakezabatzea, ohiko etxebizitza eskuratzea, etxebizitzaren barrua egokitzeko laguntza teknikoaketa mugikortasun pertsonalerako laguntza teknikoak.2001ean 166 pertsonak 212 laguntza jaso zituzten, autonomia pertsonala errazteko; horietatik48, berriz, 65 urtetik gorako pertsonei eman zitzaizkien, eta 164, ostera elbarritasun zutenpertsonei 2000n 298 laguntza eman ziren. 2002ko ekitaldirako, halako dirulaguntzei 357.602euroko partida eman zitzaien. Dirulaguntzen guztizkoa aldagarria izan arren, esan daiteke2001ean emandako dirulaguntzen batez bestekoa 2.000 eurokoa dela.

– Gizarte Ongizateko Foru Erakundeak, beste alde batetik, bono-taxi deritzon programa garatudu, garraiobide alternatiboa eskaintzeko, mugikortasun urria eduki eta taldeko garraio arruntakerabili ezin dituzten pertsonei garraiobide alternatiboa eskaintzeko. Programa horretan, laguntzaekonomikoak ematen zaizkie, 30-70 euro bitarteko bonoen bidez, elbarritasuna duten pertsonei,eta horiek taxia erabiliko dute eguneroko joan-etorrietan. Programa Gizarte Ongizateko ForuErakundearen eta Gasteizko, Amurrioko, Laudioko, Arrazua-Ubarrundiako eta Aguraingoudalerrien artean kudeatzen da, hitzarmen berezi baten bitartez.2002an, programak 160.000 euroko aurrekontua zeukan eta 450 pertsonari eman zionzerbitzua.

Bizkaia – Gizarte Ekintza Sailak banakako laguntzak ematen dizkie elbarritasun fisikoa, psikikoa edosentsoriala duten pertsonei, baldin eta zerbitzu jakina behar badute, eta laguntza zerbitzuhorrexetarakoa da. Laguntza horiek aldian behingoak izan daitezke, eta, besteak beste,mugikortasunari, komunikazioari eta etxearen egokitzapen funtzionalari lotutako gastuetarakoematen dira. Oztopo arkitektonikoak ezabatzeko laguntzen zenbatekoa, eskatzailearen diru-sarreren arabera, 1.502 eurotik 3.305 eurora bitartekoa izan daiteke. Arabako kasuan bezala,eskatzailearen errentaren araberakoak dira. Laguntzak lortzeko, gutxieneko puntuazioa lortubehar da, eskatzailearen egoera ekonomikoa, pertsonala, familiakoa eta gizartekoa kontuanhartzen duen baremo batean. 2002an, familien diru-sarreren muga (hiru kideko familien kasuan)21.636 eurokoa izan da.


5. koadroa. IRISGARRITASUN EGOKIA SUSTATZEKO BANAKAKOLAGUNTZA EKONOMIKOAK (Jarraipena)

Bizkaia – 2001ean, halako 228 laguntza ema dira (138 aldian behingoak eta 190 unean unekoak), etahorien zenbatekoa 265.000 eurokoa da. Horietatik guztietatik, 48 (82.000 euro) elbarritasunaduten pertsonen etxebizitzetako oztopo arkitektonikoa ezabatzeko erabili dira. 2002ko ekitaldirako,360.000 euroko partida bideratu da halako dirulaguntzetarako.

Gipuzkoa – Gizartekintzak urtero banakako laguntzen multzoa ematen die elbarritasuna duten pertsonei;horien barruan, besteak beste, irisgarritasunerako eta oztopo arkitektonikoak ezabatzekolaguntza teknikoak sartzen dira. Laguntzen araudiak, bestalde, berreskuratzekoak diren eta ezdiren laguntzak bereizten ditu, eta horietarako, gehienez 3.607 euroko zenbatekoa finkatzendu, eskatzailearen egoera soziala, ekonomikoa eta familiakoa kontuan hartuta. Gainerakoaldundien kasuan bezala, 25.000 eurotik gorako diru-sarrerak dituzten familiak (hiru kidekofamiliak) dirulaguntza hauen estalduratik kanpo gelditzen dira. 2001ean, 475 laguntza teknikoeman ziren (834.000 euro); horietatik 346 (518.000 euro) etxebizitzen irisgarritasuna hobetzerabideratu ziren, eta 370 (310.000 euro), berriz, mugikortasuna hobetzera. Laguntza bakoitzarenbatez besteko balioa 1.497 eurokoa izan zen, eta horri, gainera, berreskuratzeko moduko 201laguntza tekniko egotea gehitu behar zaio. Programaren aurrekontu-mugen eraginez, ekitaldiaamaitzean, 300 eskabide inguru erantzun gabe gelditu ziren.

– Beste alde batetik, 2002ko amaieratik, Gizartekintzak dirulaguntza ekonomikoa ematen dieelbarritasuna duten pertsonei, joan-etorri pertsonaletarako, ohikoak ez diren jarduerak egiteko,taxien zerbitzua erabiliz, eta horren gehieneko zenbatekoa hilero 60 eurokoa da. 2001ean,29.335 euroko gastua egin zen kapitulu honetan, eta horrek gastu osoaren % 50 adieraztendu; gainerako % 50 udalen esku egon da. 2002rako, 24.000 euroko aurrekontua aurreikusida. 2002ko urritik aurrera, arlo horretako eskumena Gizartekintzak bereganatu du oso-osorik.

Irisgarritasun egokia sustatzeko, erakunde publikoei eta pribatuei emandako diru-laguntzeidagokienez, aldundi bakoitzaren jarduerak hurrengo koadroan laburbilduta daude:

6. koadroa. ERAKUNDE PUBLIKOEI ETA PRIBATUEI IRISGARRITASUNEGOKIA SUSTATZEKO EMANDAKO DIRU-LAGUNTZAK

Araba – Urtero, Herrilan eta Hirigintza Sailak lurraldeko udalerriei diru-laguntza bat ematen die, ArabakoLurralde Historikoko eremu publikoetarako irisgarritasunaren baldintzak hobetzeko, halakolaguntzen azken deialdia 2003ko otsailaren 14an promulgatu da eta 450.759 euroko aurrekontuadauka; horrek % 100etik gorako hazkundea adierazten du, aurreko deialdiko aurrekontuanjasotako zenbatekoari dagokionez (210.000 euro).

– Gasteizko Udalarekin sinaturiko hitzarmen baten bitartez, oinezkoen pasabideetan zintarriakezabatzeko lanak egin dira; halaber, semaforo akustikoak instalatu, erreserbaturiko aparkalekuakseinaleztatu, arrapalak egin eta eraikinetan sartzeko oztopoak ezabatu dira. Hitzarmena hamarurte ingurutik honako da, eta 2001ean hitzarmen honen kontura, 400.000 euroren baliokoobrak finantzatu ziren, eta horietatik 180.000 Foru Aldundiak eman zituen.

– Gainera, ONCErekin eta IMSERSOrekin sinaturiko beste hitzarmen bat dago, irisgarritasunariburuzko lau urterako lanen idazketa finantzatzeko, Arabako udalerrietan. Hitzarmen horrenbitartez (berorren onuradunak dira, Amurrio, Agurain, Langraiz Oka, Legutio, Oion eta Kanpezu),ONCE Fundazioak planaren kostu osoaren bi heren ematen ditu, eta Aldundiak gainerakoherena. Ez dago deialdi publikorik eta, urtero, Foru Aldundiak berak erabakitzen du diru-laguntzak zein udalerri har ditzakeen. Guztira, Gizarte Ongizateko Fondoak 32.189 euro emanditu hitzarmen honetarako.

– Hitzarmen bat dago, Arabako Gurutze Gorriarekin eta Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailarekinbatera, egokituriko garraio-zerbitzuak emateko, ohiko garraiobideak erabili ezin dituztenpertsonei. 2001ean, hitzarmen honen barruan, 160 pertsonari eman zitzaien laguntza.


6. koadroa. ERAKUNDE PUBLIKOEI ETA PRIBATUEI IRISGARRITASUNEGOKIA SUSTATZEKO EMANDAKO DIRU-LAGUNTZAK (Jarraipena)

Araba – Aldundiak, gainera, diru-laguntzen deialdi publikoa egiten du, bidaiarien garraio publikoenirisgarritasuna hobetzeko, eta diru-laguntza horren jasotzaileak sektoreko enpresak dira, baitataxista autonomoak ere 2001ean, laguntzak hiru konpainiari eman zitzaizkien, eta horrela, lauautobus eta taxi bat egokitu ziren. Gasteizko udalarekin ere hitzarmena dago eta, horren bitartez,hiriko autobusen irisgarritasuna hobetzeko ekintzak egiten dira.

– 2002an, 10.000 euro baino gehiago bideratu ziren, entzumen arazoak dituzten pertsonenelkarteek abiaturiko programetara; 2003an, berriz, hitzarmena sinatuko da Gasteizko Udalarekineta Gorraren Zentroarekin, zeinuen hizkuntzaren interpreteak edukitzeko. Hitzarmen horreneremuan, erakunde horietariko bakoitzak 10.000 euro emango ditu.

– 2001ean, Gizarte Ongizateko Fondoak 43 diru-laguntza eman zizkien irabazi asmorik gabekoelkarteei, euren zentroak birgaitzeko, berritzeko, kontserbatzeko edo hornitzeko. Fondohorietariko batzuk, agian, oztopoak ezabatzeko edo irisgarritasun hobea sustatzeko erabilikoziren; hala ere, ez da horretarako diru-laguntzen eskari berariazkorik egin, besteak beste,lurraldeko erakunde pribatuetako instalazioak egoera onean baitaude irisgarritasunaren aldetik.

Bizkaia – Bizkaiko Foru Aldundiko Gizartekintza Sailak diru-laguntza bereziak ematen ditu, zentro edoeremu publikoetako irisgarritasuna hobetzeko. Hala eta guztiz ere, elbarritasuna duten pertsonakgizarteratzeko eta laguntzeko zentroetarako diru-laguntzak emateko orduan, irizpide berezitzat,12 puntuko gehieneko puntuazioa eta indarreko legeriarako egokitzapena ezartzen dira, besteakbeste, oztopo arkitektonikoak ezabatzearen arloan. Ezinezkoa da, nolanahi ere, zenbat diru-laguntza eman diren jakitea, zentroetan halako inbertsioak egiteko.

– Gizartekintza eta Garraio Sailek, bestalde, Gurutze Gorriaren eta Bidaideak elkartearen programe-tarako diru-laguntzak ematen dituzte, egokituriko garraioari dagokionez. Garraio Sailak ibilgailuaklortzeko emandako diru-laguntza, 2001ean, 8.134 eurokoa izan zen Bidaideak elkarterako,eta 40.017 eurokoa Gurutze Gorrirako.

– 2001ean, Garraio Sailak 300.000 euro eman zituen, garraio publikoko ibilgailuen egokitzape-nerako, hain zuzen ere, ibilgailu horiek Irisgarritasunari buruzko Legeak garraio publiko erregu-larretarako ezartzen dituen baldintza teknikoetara egokitzeko. Urte horretan, lau ibilgailurakoeskabide bat egon zen, autobusez La Unión S.A. enpresak sinatua.

Gipuzkoa – Gipuzkoako Foru Aldundiko Gizarte Zerbitzuen Sailak, 1997tik, lau hitzarmen sinatu ditu ONCEFundazioarekin eta IMSERSOrekin, oztopo arkitektonikoak ezabatzeko eta irisgarritasunahobetzeko obretarako diru-laguntzak emateko, Gipuzkoako udalerriei; guztira, lau hitzarmenhorien bitartez, irisgarritasunari buruzko 20 plan finantzatu dira (Getaria Hondarribia, Mutriku,Ordizia, Pasaia, Soraluze, Urretxu, Zizurkil eta Zumaia, 1997an; Eibar, Eskoriatza eta, Zumarraga,1998an; Beasain, Elgoibar, Oiartzun, Errenteria eta Zestoa 2000n; eta Azkoitia, Bergara etaLezo, 2001ean). 1999an, hitzarmen hau sinatu ez arren, eta laguntza lerro hori ez eteteko,Gizartekintzak bere kontura eskaini zuen Debako, Orioko, Billabonako eta Andoaingo planenidazketa. Orain arte, 24 udalerri horien ikerketen kostua 715.000 eurokoa izan da, eta horietatik,330.000 euro Gizartekintzak berak finantzatu ditu.

– 2001ean, Gizartekintzak diru-laguntzak eman zituen oztopo arkitektonikoak ezabatzeko etagizarte zerbitzuen kudeaketarako bulegoak gaitzeko, Gipuzkoako Lurralde Historikoko udalerrietan.18 laguntza eman ziren (360.607 euro), 18 udalerritako oztopo arkitektonikoak ezabatzeko.Diru-laguntzaren barruan oztopoak ezabatzeko obra guztien % 30 sartzen zen, eta irisgarritasunariburuzko plana edo oztopo arkitektonikoak ezabatzeko plan orokorra onetsita eta indarreanzuten udalerriei bideraturiko diru-laguntza zen. Deialdia 2001ean soilik egin zen. Diru-laguntzajaso zuten obren zenbateko osoa (Aldundiaren eta udalerrien ekarpena kontuan hartuta)1.202.024 eurokoa izan zen.

– Gizartekintzak gizarte zerbitzuen arloko inbertsiorako diru-laguntza multzorako deialdia egitendu urtero, Gipuzkoako Lurralde Historikoan, Gizarte Lankidetzako Planaren barruan; horrenbitartez, diru-laguntza ematen zaie gizarte ongizatearen barruan lan egiten duten erakundepublikoei eta pribatuei.• Plan honen barruan, boluntario-erakundeen programak finantzatzeari dagokionez (Gizalde

programaren bidez), 2002an 42.000 euro banatu ziren; horietatik, gutxi gorabehera 4.000euro irisgarritasuna hobetzera bideratu ziren. Era berean, bi hitzarmen sinatu ziren, elbarritasunfisikoa eta sentsoriala duten pertsonen bi elkarterekin; guztira 11.000 euro izan ziren, etahoriek, neurri batean irisgarritasunaren egokitasuna sustatzera bideratu ziren.


6. koadroa. ERAKUNDE PUBLIKOEI ETA PRIBATUEI IRISGARRITASUNEGOKIA SUSTATZEKO EMANDAKO DIRU-LAGUNTZAK (Jarraipena)

Gipuzkoa • Beste alde batetik, zerbitzuetarako eta zentroetarako laguntzen Planaren barruan, Gizartekintzak19 milioi euro bideratu ditu, 1999tik 2002ra bitartean, zahar-etxeetarako, adinekoenzentroetarako, gizarte bazterkerian dauden pertsonen zentroetarako eta elbarritasuna dutenpertsonen zentroetarako. Ez dago daturik, bestalde, irisgarritasuna hobetzera bideratu denkopuruari buruz. Nolanahi ere, kontuan hartu behar da lehenengo bi urteetan % 40 egokitzapeneta berrikuntza obretara bideratu zela, eta neurri batean, laguntza horien zati handia oztopoakezabatzera bideratzen dela. Horrenbestez, esan daiteke, irisgarritasuna hobetzera 600.000eta 900.000 euro inguru bideratu direla urtero.

– 1993tik, Aldundiko Garraio Sailak fondo galdurako diru-laguntza multzoa eman du bidaiariengarraio irregularra mugikortasun urriko pertsonen beharrizanetara egokitzeko. 2001ean,811.000 euroko diru-laguntza eman zen zortzi autobus eskuratzeko; horietatik, lauk plataformabaxua zuten, mugikortasun urriko pertsonak errazago sartzeko. 2002an dekretu berri batenbitartez, gaiari buruzko araudia gaurkotu eta aurrekontua nahiz laguntzen baldintzak handituzituen.

Foru aldundiek irisgarritasuna sustatzeko abiaturiko finantza-neurriei dagokienez, azkenik,aipagarriak dira elbarritasunari lotutako gastuei aplikaturiko zerga-salbuespenak etadesgrabazioak. Aldundi bakoitzak abiaturiko zerga-politikak hurrengo koadroan jasotadaude:

7. koadroa. IRISGARRITASUNA SUSTATZEKO ZERGA-LAGUNTZAK

Pertsona FisikoenErrentaren gainekoZerga

Hiru lurralde historikoetako Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zerga arautzen duten ForuArauetan ezarritakoaren arabera, ohiko etxebizitzarako murrizketaren arauketaren barruan,zerga-hobaria dago, elbarritasuna duten pertsonak bizi diren etxebizitzetako irisgarritasunahobetzeko. Zerga-hobari hori, bestalde, elbarritasuna duten pertsonak ohiko etxebizitzarenbarruan errazago ibiltzeko egindako obretara edo instalazioetara bideratzen da, etxebizitzanegindako inbertsiotzat. Halaber, eraikineko elementu komunetan egindako aldaketak (hiri-finkaren eta bide publikoaren arteko derrigorrezko igarobideak) ere halakotzat hartzen dira,baita elbarritasuna duten pertsonen komunikazio sentsorialeko edo segurtasun mailakooztopoak gainditzeko balio duten dispositibo elektronikoak aplikatzeko behar direnak ere.Murriztapenaren zenbatekoa % 15ekoa da, halako kontzeptuetan inbertituriko zenbatekoeidagokienez, eta horren aplikazioa, gainera, errentamenduko, azpierrentamenduko etausufruktuko kasuetara ere hedatzen da.

Araba– Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergari buruzko abenduaren 16ko 35/1998

Foru Arauko 77. artikuluan ezarritakoaren arabera, kasu batzuetan % 15eko murriztapenaaplikatu ahal zaie ohiko etxebizitzan egindako inbertsio-gastuei. 86/1999 ForuDekretuko 34. artikuluan ezartzen denez, elbarritasuna duten pertsonen komunikazio- eta segurtasun-oztopoak gainditzeko egokitzapeneta aldaketa-obretarako zenbatekoak(pertsona horiek okupaturiko etxebizitzari edo euren ohiko bizitzako elementu komuneidagokienez), berriz, ohiko etxebizitzan egindako inbertsioaren eraginezko murriztapentzathartuko dira. Halaber, kontzeptu honen barruan sartuko dira, elbarriak errentaritzat,azpierrentaritzat edo usufruktuduntzat okupaturiko etxebizitzetan egindako egokitzapenekoobrak eta instalazioak (111/2001 Foru Arauko 62.I.d) artikuluko araudi gehigarria).


7. koadroa. IRISGARRITASUNA SUSTATZEKO ZERGA-LAGUNTZAK (Jarraipena)

Pertsona FisikoenErrentaren gainekoZerga

Bizkaia– Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergari buruzko abenduaren 21eko 10/1998

Foru Arauak, ohiko etxebizitzan egindako murriztapenaren arauketaren barruan, zerga-hobari jakina ezartzen du, irisgarritasuna hobetzeko, elbarritasuna duten pertsonentzakoetxebizitza egokituta. Murriztapena, bestalde, inbertsioaren kontzeptuan 100eko 15ekitaldian inbertituriko zenbatekoari aplikatzearen eraginezkoa izango da, horrenkonturako gastuak aintzat hartuta. Horri dagokionez, 132/2002 Foru Dekretuko 571-d) artikuluan, ohiko etxebizitzan egindako obren edo instalazioen ondoriozkomurriztapena jasotzen da, horiek etxebizitza hobetzeko, eta horrela, elbarritasuna dutenpertsonak bertan errazago ibiltzeko egiten direnean; era beran, eraikineko elementukomunen aldaketa ere jasotzen da, baldin eta horiek, ezinbesteko igarobideak badirahiri-finkaren eta bide publikoaren artean; azkenik, elbarritasuna duten pertsonenkomunikazio sentsorialeko edo segurtasun mailako oztopoak gainditzeko balio dutendispositibo elektronikoen aplikaziorako behar diren aldaketak ere jasota daude. Kontzeptuhonen barruan, bestalde, elbarriak errentaritzat, azpierrentaritzat edo usufruktuduntzatokupaturiko etxebizitzen egokitzapeneko obrak eta instalazioak ere sartzen dira.

– Ez dago daturik, beste alde batetik, etxebizitzan egindako murriztapen honek kuotalikidoan duen kostuari buruz. Elbarritasuna duten pertsonek etxebizitza lortzeari buruzkotratamendu berezia, berriz, zergadunen multzo osoari aplikaturiko murriztapenarenguztizkoan jasota dago.

Gipuzkoa– Pertsona Fiskoen Errentaren gaineko Zergaren Araudia onetsi duen abenduaren 18ko

68/2001 Foru Dekretuko 62. artikuluan adierazitakoaren arabera (8/1998 ForuAraua), ohiko etxebizitza lortzeari asimilatuko zaizkio, ohiko etxebizitzan egiten direnegokitzapeneko obrak eta instalazioak, baita eraikinetako elementu komunetan egindakoaldaketak ere, baldin eta horiek beharrezkoak badira, hiri-finkatik bide publikoraigarotzeko (esate baterako, eskailerak, igogailuak, korridoreak, atariak edo gainerakoelementu arkitektoniko guztiak), eta elbarritasuna duten pertsonen komunikaziosentsorialeko edo segurtasun mailako oztopoak gainditzeko balio duten dispositiboelektronikoen aplikaziorako behar direnak ere bai. Kontzeptu honen barruan, gainera,elbarriak errentaritzat, azpierrentaritzat edo usufruktuduntzat okupaturiko etxebizitzakegokitzeko obrak eta instalazioak ere sartzen dira. Arau horretan ezarritakoaren arabera,inbertsio-kontzeptuko murriztapena ohiko etxebizitzan egindako inbertsiorako zenbatekoei100eko 15 aplikatzearen ondoriozkoa izango da.

– Ez dago daturik, beste alde batetik, etxebizitzan egindako murriztapen honek kuotalikidoan duen kostuari buruz. Elbarritasuna duten pertsonek etxebizitza lortzeari buruzkotratamendu berezia, berriz, zergadunen multzo osoari aplikaturiko murriztapenarenguztizkoan jasota dago.

Balio Erantsiarengaineko Zerga(BEZ)

Zerga honetan, mota murriztuan ordainduko du (% 4) elbarrien aulkien erosketak,martxoaren 2ko 339 /1990 Legegintzako Errege dekretuko eranskineko 20.zenbakian aipatutakoak. Dekretu horren bitartez, Trafikoari, Motorreko IbilgailuenZirkulazioari eta Bide Segurtasunari buruzko Legeko eta elbarritasuna dutenpertsonentzako gurpildun aulkiei buruzko testu artikulatua onetsi da. Halaber, motamurriztuan ordainduko dute autotaxi edo autoturismo berezitzat erabili beharrekoibilgailuek, elbarritasuna duten pertsonak gurpildun aulkian garraiatzeko, bai zuzen-zuzen edo bai egokitzapen egokia egin ondoren.

Araba– 12/1993 Arauzko Foru Dekretuko 91. artikuluan, desgrabazioa arautzen da. Otsailaren

20ko 21/1996 Foru Dekretuak, berriz, zenbait aldaketa sartu ditu Balio Erantsiarengaineko Zergari buruzko Araudian; besteak beste, aipagarriak dira elbarritasuna dutenpertsonentzako automobilei, gurpildun aulkiei eta ondasunok konpontzeko zerbitzueiburuzkoak.

Bizkaia– Balio Erantsiaren gaineko Zergari (BEZ) buruzko azaroaren 9ko 7/1994 Foru Arauko

91. artikuluan, mota murriztuan edo oso murriztuan ordaindu duten ondasunen prestazioedo emate batzuk ezartzen dira. Horrela, 91. artikuluan ezarritakoaren arabera, %4ko tasa aplikatuko zaio elbarritasuna duten pertsonek egindako ibilgailuen erosketari,baita elbarriak gurpildun aulkian garraiatzeko autotaxiei eta autoturismoei ere.



Gipuzkoa– Elbarritasunari lotutako arloan egindako beste salbuespen eta murriztapen batzuekin

batera, horiek irisgarritasun egokiaren sustapenari zuzen-zuzen lotua egon ezarren,abenduaren 29ko 102/1992 Foru Dekretuko 91. artikuluak ezarritakoarenarabera (Gipuzkoako Lurralde Historikoko zerga-araudia Balio Erantsiaren gainekoZergari buruzko abenduaren 28ko 37/1992 Legera egokitzen duena), 100eko 4kotasa aplikatuko zaie martxoaren 2ko 339/1990 Legegintzako Errege Dekretukoeranskineko 20. zenbakian aipatukoa lorpenei (elbarrien automobilen lorpenak, elkartebarrukoak edo inportatuak). Dekretu horren bidez, Trafikoari, Motorreko IbilgailuenZirkulazioari eta Bide Segurtasunari buruzko Legeko eta elbarritasuna dutenpertsonentzako gurpildun aulkiei buruzko testu artikulatua onetsi da. Halaber, motamurriztuan ordainduko dute autotaxi edo autoturismo berezitzat erabili beharrekoibilgailuek, elbarritasuna duten pertsonak gurpildun aulkian garraiatzeko, bai zuzen-zuzen edo bai egokitzapen egokia egin ondoren; gainera, elbarritasuna dutenpertsonentzako protesiei, ortesiei eta inplanteei ere tasa horixe aplikatuko zaie.

Balio Erantsiarengaineko Zerga(BEZ)

Ez dira zerga honi lotuta egongo martxoaren 2ko 339/1990 Legegintzako ErregeDekretuaren eranskineko 20. zenbakian aipaturiko elbarrien automobilak; dekretu horrenbitartez, Trafikoari, Motorreko ibilgailuen Zirkulazioari eta Bide Segurtasunari buruzkoLegeko testu artikulatua onetsi da. Halaber, salbuetsita egongo dira elbarritasuna dutenpertsonen izenean matrikulaturiko automobilak, erabilera esklusibokoak direnean, baldineta baldintza jakinak betetzen badituzte.

Araba– Urtarrilaren 19ko 137/1993 Foru Dekretuak eta otsailaren 23ko 99 /1993 Foru

Dekretuak arautu egiten dituzte elbarritasuna duten pertsonek erabilitako ibilgailuenmatrikulazioan aplikatu beharreko salbuespenak. Araudi gehigarria: 1/1999 ZergaLarritasuneko Arauzko Dekretuko 71. artikulua eta 94/1995 Foru Dekretua.

Bizkaia– Bizkaian Garraiobide Jakinen gaineko Zerga Berazia aplikatzeari buruzko urtarrilaren

12ko 17/1993 Arauzko Foru Dekretuan, zergaren salbuespena ezartzen da lehenengomatrikulaziorako, elbarritasuna duten pertsonen izenean matrikulaturiko automobilenkasuan, horien erabilera esklusiboa denean, baldin eta baldintza jakinak betetzen badira.Araudi gehigarria: 1/1993 Arauzko Foru Dekretua..

– Horri dagokionez, Bizkaian, 2001ean, 1.380 espediente kudeatu ziren, elbarritasunazuten pertsonen izenean matrikulaturiko ibilgailuei buruz, eta salbuetsitako zerga-oinarria 20,36 milioi eurokoa da. Aplikatu beharreko tasa % 7 edo % 12 izango zelakontuan hartua, bildu barik utzitako 1,4 eta 2,4 milioi euro bitartekoa da.

Gipuzkoa– Gipuzkoako Lurralde Historikoko zerga-araudia Zerga Bereziei buruzko abenduaren

28ko 38/1992 Legean ezarritakora egokitzen duen martxoaren 3ko 20/1998 ForuDekretuko 70. artikuluan ezarritakoaren arabera, zergari lotua egongo dira, besteakbeste, Espainiako estatuan automobil berriak edo erabiliak behin betiko matrikulatzea(lehenengo matrikulazioa), hau da, motorrarekin dabiltzan automobilak, bide edo lurpublikoetatik zirkulatzeko; bertatik salbuetsita egongo dira, bestak beste, Trafikoari,Motorreko Ibilgailuen Zirkulazioari eta Bide Segurtasunari buruzko Legeko testuartikulatua onetsi duen martxoaren 2ko 339/1990 Legegintzako Errege Dekretukoeranskineko 20. zenbakian aipatutako elbarrien ibilgailuak. Era beran, salbuespenei,itzulketei eta murriztapenei buruzko 71. artikuluan ezartzen denez, Zergatik salbuetsitaegongo dira elbarrien izenean matrikulaturiko ibilgailuen behin betiko lehenengomatrikulazioa (baita horri lotutako beste garraiobide batzuen matrikulazioa ere), horiekerabilera esklusibokoak direnean, baldin eta baldintza jakinak betetzen badira. Araudigehigarria: 1/1993 Foru Dekretua.

– Zerga honen zerga-oinarriari aplikatzeko moduko zerga-tasa % 7 edo % 12 izandaiteke, ibilgailuaren ezaugarri fisikoen arabera. % 9,5eko batez bestekoa kontuanhartuta, salbuetsitako kuota, Gipuzkoan, 1,42 milioi eurokoa izan da 2000n (1.142onuradun); 1,46koa 2001ean (1.085 onuradun), eta 1,48koa 2002an (995 onuradun).

Garraiobidejakinen gainekoZerga



TrakzioMekanikokoIbilgailuen gainekoZerga

Zerga honen kudeaketa eta bilketa udalerrien eremuan egiten da, eta berori arautzenduten foru arauek honako salbuespen hauek eskaintzen dituzte, elbarritasuna dutenpertsonen irisgarritasunari dagokionez:– Martxoaren 2ko 339/1990 Legegintzako errege Dekretuko eranskineko 20. zenbakian

aipatutako elbarrien automobilak; dekretu horren bitartez, Trafikoari, MotorrekoIbilgailuen Zirkulazioari eta Bide Segurtasunari buruzko Legeko testu artikulatua onetsida.

– Elbarritasun fisikoa duten pertsonek gidatzeko egokituta dauden ibilgailuak, baldineta 14 edo 17 zaldi fiskaletik beherako potentzia badute eta elbarritasun edo ezgaitasunfisikoa duen pertsonenak badira, elbarritasun hori % 65etik beherakoa edo % 65ekoanahiz hortik gorakoa denean, hurrenez hurren..

– 17 zaldi fiskaletik beherako potentzia kontuan hartuta, auto turismo bereziek erabilibehar dituzten ibilgailuak, elbarriak gurpildun aulkian garraiatzeko, bai zuzen-zuzenedo bai aurretiazko egokitzapenaren bidez.

Araba– Desgrabazioa Trakzio Mekanikoko Ibilgailuen gaineko Zergari buruzko uztailaren

19ko 14/1989 Foru Arauko 2. artikuluaren bitartez arautzen da.

Bizkaia– Gainerako lurraldeen kasuan ez bezala, Bizkaiko Lurralde Historikoan zerga hau

arautzen duen 7/1989 Foru Arauak atal honen salbuespena luzatu egiten du, halakoibilgailuak itsuak garraiatzeko erabiltzeko kasuetan.

Gipuzkoa– Trakzio Mekanikoko Ibilgailuen gaineko Zergari buruzko uztailaren 5eko 14/1989

Foru Arauko 2. artikuluan ezartzen denez, zergatik salbuetsita egongo dira, besteakbeste, martxoaren 2ko 339/1990 Legegintzako Errege Dekretuko eranskineko 20.zenbakian aipaturiko elbarrien automobilak (Trafikoari, Motorreko Ibilgailuen zirkulazioarieta Bide Segurtasunari buruzko Legeko testu artikulatua onetsi duen dekretua), baitaelbarritasun fisikoa duten pertsonek gidatzeko egokiturik daudenak ere, baldin eta14 edo 17 zaldi fiskaletik beherako potentzia badute eta elbarritasun edo ezgaitasunfisikoa duten pertsonenak badira, elbarritasun hori 100eko 65etik beherakoa edo100eko 65ekoa nahiz hortik gorakoa denean, hurrenez hurren. Halaber, 17 zaldifiskaleko potentzia gainditu ez arren, elbarritasuna duten pertsonak gurpildun aulkiangarraiatzeko erabiltzen diren ibilgailuak ere bai, bai zuzen-zuzen edo bai aurretiazkoegokitzapenaren bidez. Horri dagokionez elbarritzat hartuko dira 100eko 33ko edohortik gorako elbarritasuna dutenak, Gizarte Segurantzari buruzko Legeko TestuBategina onetsi duen ekainaren 20ko 1/1994 Legegintzako Errege Dekretuko 148.1artikuluan ezarritako baremoaren arabera.

2.3. Aldundiek irisgarritasuna sustatzeko egindako ahalegin ekono-mikoa

Txosten honen helburua ez da foru aldundiek irisgarritasunaren sustapenari lotutaegindako gastu guztiak zehatz azaltzea. Hala eta guztiz ere, egindako jarduketei buruzkotxostena egin den informazio-bilketak (batzuk, eta ez guztiak, zenbakigarriak izan direnneurrian) adierazle interesgarri batzuk eskaintzen ditu, arlo honetan egindako ahaleginekonomikoari buruz. Orientazio modura, aldundi bakoitzak irisgarritasuna sustatzeko


14 Izan ere, taulako emaitzak gutxi gorabehera interpretatu behar dira, era askotako iturriak erabili direlakontuan hartua. Aipagarria da, gainera, ekitaldi desberdinetako informazioa jaso dela; kasu batzuetan,aldian behingo gastuak izan dira, eta beste zenbait kasutan, unean uneko gastuak, eta gainera, lurraldebatzuen eta besteen laguntzak ez dira beti kontzeptu berberen araberakoak, eta batzuetan, irisgarritasunarizuzen-zuzen lotuta egon ez baina partida berberetan sartuta dauden gastuak jaso dira. Hala eta guztiz ere,datuak oso interesgarriak dira arlo horretan egindako ahalegin ekonomikoa jakiteko.

15 Gogoratu beharra dago, nolanahi ere, zenbateko horiek ez dagozkiola aipatutako jarduera guztien multzoari,informazio ekonomikoa eman diguten jarduerei baizik.

16 Ídem.

finantza-neurrien arloan egindako jarduerak honako koadro honetan laburbildutadaude1 4:

21. taula. IRISGARRITASUNA SUSTATZEKO FINANTZA-NEURRIAK,LURRALDE HISTORIKOEN ETA NEURRI MOTAREN ARABERA

GipuzkoaAraba

Autonomia pertsonalerako laguntzakTaxi-bonoaIrisgarritasuna hobetzen diharduten erakundeei emandakodirulaguntzakUdalei oztopoak ezabatzeko eta planak idazteko emandakodirulaguntzakGarraioak egokitzeko eta egokituriko garraiokozerbitzuetarako laguntzakPFEZren desgrabazioaBEZren desgrabazioaMatrikulazioaren gaineko zergaren salbuespena

360.000A

B

A

420.000BB

1.9000.000*

357.602160.000

B

662.000

BBBB

Bizkaia

834.03224.000

B

690.000

810.000**BB

1.466.809

A. Ez da neurri horren berririk eman.B. Neurria egon badago, baina ez dago konparatzeko moduko datu ekonomikorik.* Emandako informazioan oinarrituz kalkulaturiko neurria.** hori neurri batean soilik bideratu da bidaiarien garraio erregularraren egokitzapenera.

Laguntza

Taulak agerian jartzen ditu foru aldundiek irisgarritasuna sustatzearen arloan egindakoahalegin ekonomikoari lotutako gai interesgarri batzuk. Gastuaren bolumenari zuzen-zuzen lotutako arloak ez ezik, foru aldundiek irisgarritasuna sustatzeko bultzaturikofinantza-neurria ere aipa daitezke.

– Hiru aldundiek gastu handia egiten dute arlo honetan, eta azken urteotan gutxienez7,5 milioi euro bideratu dituzte bertara. Aztertutako aldian, aldundiek, gutxienez,biztanle bakoitzeko 3,5 euroko gastua egin dute irisgarritasunean15 .

– Hala eta guztiz ere, lurraldeen araberako desberdintasun oso handiak daude: zergasalbuespenei lotutako gastuak albo batera utzita (EAE osoko gastu bateratuak), biztanlebakoitzeko gastua 0,75 eurokoa da Bizkaian, 3,3 eurokoa Gipuzkoan eta 4,1ekoaAraban16 .

– Laguntza guztien artean, aipagarria da zerga-desgrabazioen garrantzia. Izan ere,informazio ekonomikoa eman diguten laguntzen multzo osoaren barruan, itxurazgarrantzi txikikoa den neurri bat (elbarritasunen bat duten gidariei matrikulazio-zergaren salbuespena egitea) garestiena izan daiteke: Bizkaian eta Gipuzkoan,2001eko ekitaldian, 3,3 milioi euro inbertitu dira horretan. Hala eta guztiz ere,


zoritxarrez, ezin izan da kalkulatu foru ogasunek aplikaturiko salbuespenen etadesgrabazioen multzoaren eraginezko batuketa; dena dela, bistan da kantitate handiadela, irisgarritasunari lotutako gainerako gastuekin konparatuta. Nolanahi ere, aditzeraeman behar da zerga-laguntzarik gehienak (PFEZi buruzkoa izan ezik) motorrekoibilgailuetara bideratzen direla.

– Bestalde, aipagarria da banakako laguntzetara bideraturiko aurrekontuetan dagoendesberdintasuna; hiru lurralde historikoetan per capita zenbateko oso desberdinakeskaintzen dituzte, eta pentsa daiteke hirurak direla txikiak. Egin-eginean ere, laguntzahorietara zenbatekorik handiena bideratzen duen lurraldean bertan ere, 2001eanerantzunik gabeko laguntza-eskabideak egon ziren, hurrengo urterako utzitakoak,aurrekonturik ez egotearen eraginez. Gainera, laguntzak diru-sarreren maila jakinaduten familietara bideratuta egotean, elbarritasuna duten gainerako pertsonaksalbuetsita gelditzen dira.

– Halaber, aipagarriak dira Arabak eta, batez ere, Gipuzkoak obrak egiteko eta udal-planak idazteko diru-laguntzetara bideraturiko zenbateko garrantzitsuak. Gipuzkoarenkasuan, 1997tik egindako ahalegin jarraikiaren ondorioz (ia 700.000 euro, arlohorretan, txosten honetako lehenengo kapituluan esan denez, Lurralde HistorikoanIrisgarritasuna Sustatzeko Lau Urterako Plana duen udalerri kopuru handiagoa dago,baita irisgarritasun egokiaren maila handiagoa ere. Arabaren kasuan, inbertiturikozenbatekoaren zatirik handiena (450.000 euro) 2003an udalerrietan obretarakodiru-laguntzen aurrekontuari dagokiona da, eta beraz, esan behar da politika horrekoraindik ez duela emaitzarik sortu.

– Halako diru-laguntzak ez ezik (gutxienez, 1,4 milioi euro, udalerrietan helburuberbererako beste laguntza batzuk ere badaude, Eusko Jaurlaritzako etxebizitza Sailakemanak; horrenbestez, pentsa daiteke laguntza horiek apur bat ezkutatu egiten direla(hori kezkagarria da, kontuan hartuta, aurrerago adieraziko dugunez, ekitaldi batzuetanudalerrietarako diru-laguntza horiek ez direla guztiz banatu, eskatzailerik ez egotearenondorioz. Horrenbestez, dirudienez, baliabide ekonomiko mugatuko testuingurubatean, komenigarria da eginkizunak garbiago banatzea administrazioen artean, neurriinteresgarri batzuk diru-laguntza barik ez uzteko, beste zenbaitek bide desberdinekolaguntzak pilatzen dituzten bitartean.

2.4. Irisgarritasuna ikuskatzeko eta kontrolatzeko jarduerak

Lehen esan dugunaren arabera, erabilera publikoko egoitzen irisgarritasuna kontrolatzekoeskumen nagusiak udalek dituzte, horiexek baitira arduradunak, eraikin edotaestablezimendu publiko guztietan obrak egiteko lizentziak emateari eta horiek irekitzearidagokionez. Foru aldundiek, hala eta guztiz ere, zerbitzu batzuk kontrolatzeko etaikuskatzeko eskumenak dituzte, esate baterako, gizarte zerbitzuak emateko zentroenkasuan, eta horiek txosten honen eremuan aztertu behar dira, eragin handia baituteirisgarritasun egokia bermatzeko orduan.

Egin-eginean ere, foru aldundiek beste arlo batzuetan ere eskumenak dituzte,irisgarritasunaren kontrolean (esate baterako, garraioaren eta hirigintzaren arloetan);hala eta guztiz ere, honako bi arrazoi hauengatik sartu ditugu kapitulu honetan:

– alde batetik, jarduera-eremu honetan, zerbitzuen oraingo mapa kontuan hartuta,aldundiek funtsezko eginkizuna dute, eta bertan (Garraio Sailean ez bezala),


ekipamendu arkitektonikoen sare zabala sortu da, eta txosten hau arlo horretanoinarritu da;

– Beste alde batetik mugikortasun arazoak dituzten pertsonek erabilitako zerbitzuakdira, eta, horrenbestez, lehentasunezko arreta justifikaturik dute txosten honenbarruan.

Horrenbestez, foru aldundien jarduketek (gizarte zerbitzuak emateko zentroen baimenari,ikuskapenari eta homologazioari lotutako jarduerak) irisgarritasuna zein neurritan kontuanhartzen duten eta hori hobetzeko zer ahalegin egiten duten aztertzeko saiakuntza egindugu. Informazioa, bestalde, elkarrizketa pertsonalen eta telefonoaren bidezko kontsultenbitartez jaso dugu; elkarrizketa horiek, berriz, hiru aldundietako Gizarte Ongizatekosailen Ikuskapeneko eta Kontroleko Zerbitzuen arduradunekin egin ditugu.

Horietariko bakoitzak gauzaturiko mekanismoak eta prozedurak, bestalde, hurrengotaulan laburbilduta daude. Horiek azaltzen hasi baino lehen, hala ere, ohar batzuk eginbehar ditugu, arloari buruzko arauei buruz, horrek eragin zuzena baitauka azaldubeharreko ikuskapen-gaitasunean. Gizarte Zerbitzuei buruzko urriaren 18ko 5/1996Legeak foru aldundiei eman zien ikuskapeneko eta kontroleko lanak egitearen ardura,euren eta foru-ekarpen ekonomikoak jasotzen dituzten udalerrien titularitatekoprogrametan, zentroetan eta zerbitzuetan, baita euren lurraldean finkaturiko pribatuenkasuan ere. Era berean, legeak foru aldundiei esleitu die euren lurraldean finkaturikozerbitzu eta zentro pribatuen baimenari eta homologazioari buruzko eskumena. Orainarte, hala eta guztiz ere, bi zentro motak bete beharreko ezaugarriak soilik arautu dira(egoitza-zerbitzuak eta adinekoentzako eguneko zentroak); arauketa horren barruan,gainera, nahitaez bete beharreko xedapenak sartu dira, irisgarritasunaren egokitasunariburuzkoak. Gainerako zentroei dagokienez lege-araudirik ez egotearen ondorioz,aldundien ikuskapen- eta kontrol-lanak hirugarren adinekoen arloan oinarritu dira.Hutsune horrek, gero ikusiko dugunez, eragin handia dauka, gainerako zentroetanirisgarritasun egokia bermatzeari dagokionez.

8. koadroa. IKUSKAPENEKO NAHIZ KONTROLEKO JARDUERAK ETAMEKANISMOAK, IRISGARRITASUNAREN ARLOAN

Araba – Arabako Foru Aldundiko Araubide Juridikoaren eta Ikuskapenaren Zerbitzuak honako mekanismoahauek erabili ditu eta oraindik ere erabiltzen ditu ikuskapen-prozeduretan:• Araudia indarrean sartu baino lehen martxan zeuden hirugarren adinerako egoitzetan,

ikuskapen-bisitaldiak egin zituen, irekitzeko lizentzia zuten egoitza guztietara, eta gainera,ahal zen neurrian, horiek irisgarritasunari buruzko araudira egokitzeko betebeharra ezarrizuen.

• Araudia indarrean sartu ondoren sortutako hirugarren adineko egoitzetan, irisgarritasunarenarloan indarrean dagoen araudiaren egokitasuna ebaluatzen da, honako honen bitartez:1. Zentroa instalatzeko aurretiazko baimena eskatu duten pertsona fisikoek edo juridikoek

aurkeztutako betearazte-proiektuen azterketa.2. Zentroetara obrak egin ondoren eta funtzionamendu-baimena eman baino lehen egindako

ikuskapen bisitaldiak.– Ikuskapenetan, instalazioak irisgarritasunari buruzko araudira egokitzeko maila baloratzeko,

instalazioak arau aplikagarrietan ezarritako baldintzekin konparatzen dira, baina baloraziorakoez dago prozedura edo tresna berezirik.

– Beste zentro mota baterako araudirik ez dagoenez, ez da ikuskapenik egiten; horrenbestez,Ikuskapen eta Kontrol Zerbitzuak ez du berrikusten halako instalazioek irisgarritasunari buruzkoaraudira egokituta dauden ala ez.


8. koadroa. IKUSKAPENEKO NAHIZ KONTROLEKO JARDUERAK ETAMEKANISMOAK, IRISGARRITASUNAREN ARLOAN (Jarraipena)

Araba – 40/1998 Dekretua indarrean sartu zenetik ez da plazarik hitzartu edo homologatu erakundepribatuekin. Hitzarturiko plazaren bat duten zentro pribatuak ((dekretu hori indarrean sartu ordukodutenak) ez daude homologatuta; egin-eginean ere, Arabako Lurralde Historikoan ez dago arlohorri buruzko arau berezirik, dekretu honetan ezarritakoa izan ezik. Araudi gehigarri bereziapromulgatuta ez badago (arlo honi buruzko araudia), izan ere, orain arte erakunde pribatuekinplaza gehiago hitzartzea bidezkoa jo ez delako da; beraz, horiek homologatzeko beharrizanik ereez da egon.

– Hirugarren adinerako egoitzako gizarte zerbitzuen araudia indarrean sartu denetik ez da zehapen-espedienterik hasi, irisgarritasunari buruzko araudia urratzeagatik, eta informazio espedienterikere ez da ireki lurralde horretan.

Bizkaia – Gainerako aldundietan bezala, Bizkaiko Foru Aldundiko Ikuskapen eta Kontrol Zerbitzuak egoitza-zerbitzuetan eta eguneko zentroetan oinarritzen dira (hirugarren adinerakoak), eta beste zentrobatzuetan ez da ikuskapenik egiten, horri buruzko araudirik ez egotearen ondorioz.

– Zerbitzuko teknikarien ustez, oinplano berriko titularitate pribatuko zentroetan, euren egoitzenirisgarritasunaren egoera ikuskatzeko eta bermatzeko eskumena udalek dute, eurok baitute obra–eta irekitze-lizentziak emateko ardura, eta beraz, eraikinen kontrola egiteko ardura ere bai, kasuankasuko udal mugarteetan. Hori dela eta, horiek irisgarritasunari buruzko araudira duten egokitzapenaebaluatzeko tresna nagusia (41/1998 eta 202/2000 Dekretuetan ezarritakoa betetzeko), izatezere, kasuan kasuko udal-bulego teknikoaren ziurtagiria da, baina Ikuskapen eta Kontrol Zerbitzuakobra-proiektuak ebaluatu behar ditu, manuzko baimena eman baino lehen.

– Arloari buruzko araudia indarrean sartu baino lehen eraikitako eta irekitzeko unean indarrekoaraudiari egokituriko hirugarren adineko zentroen kasuan, horien instalazioak ez dira ikuskatu,irisgarritasunaren egokitasunaren aldetik, handitu edo berritu diren instalazioen kasuan izan ezik;egin-eginean ere, irisgarritasunari buruzko araudian ezartzen denez, berrikuspenak berrikuntza,handitzeak edo eraikuntza berriak daudenean soilik egingo dira.

– Gizartekintzako Foru Erakundeak zentro berriak eraiki dituenean, obren eskaintzetan, irisgarritasunabermatzeari buruzko xedapenak jasotzen dituzte beti.

– Zerbitzuak Aldunditik kanpoko erakundeekin homologatzeko edota hitzartzeko orduan, salbuespenaksalbuespen, ez daude ezarrita irisgarritasunaren arloan nahitaez bete beharreko gutxieneko arauak.

– Hirugarren adinerako egoitzako gizarte-zerbitzuen araudia indarrean sartu denetik ez da zehapen-espedienterik hasi, irisgarritasunari buruzko araudia urratzeagatik, eta informazio-espedienterikere ez da ireki, lurralde historiko honetan.

Gipuzkoa – Gainerako aldundien kasuan bezala, Gipuzkoako Foru Aldundiko Ikuskapen eta Kontrol Zerbitzuakhirugarren adinerako egoitza-zerbitzuetan eta eguneko zentroetan oinarritzen dira, eta beste zentrobatzuetan ez da ikuskapenik egiten, lehen ere esan dugunez ez baitago arlo horri buruzko araudirik.

– Bizkaiko eta Arabako Aldundietan bezala, Gipuzkoako Aldundiko Ikuskapen eta Kontrol Zerbitzuakirisgarritasunari buruzko araudiarekiko egokitzapena ebaluatzen du, hirugarren adineko zentroberriak irekitzeko baimena eman baino lehen.

– Gainera, irisgarritasunari buruzko araudia eta hirugarren adineko zentroei buruzko araudian jasotakogaienerako baldintza teknikoak betetzen direla bermatzeko, Ikuskapen eta Kontrol Zerbitzuakirisgarritasunari buruzko araudia betetzeko maila ebaluatu du lurraldeko egoitza guztietan. Ikuskapenaegiteko, zentro bakoitzean txosten tekniko berezia bete da, eta bertan, honako honi buruzkoinformazioa biltzen da: mugikortasun urriko pertsonentzako aparkalekuak, komunikazio bertikalak,ateak, barruko zirkulazioak, zerbitzu higienikoak, altzariak eta, halakorik egonez gero,irisgarritasunarekiko salbuespenak nahiz irizpideak. Txosten horretatik, banakako fitxa bat aterada zentro bakoitzerako, eta bertan irisgarritasunari buruzko araudiaren urratzeak eta horiekzuzentzeko epeak adierazten dira.

– Aldunditik kanpoko erakundeekin zerbitzuak homologatzeko edota hitzartzeko orduan, salbuespenaksalbuespen, ez dira berariaz jasotzen irisgarritasunaren arloan nahitaez bete beharreko gutxienekoarauak.

– Hirugarren adinerako egoitzako gizarte-zerbitzuen araudia indarrean sartu denetik ez da zehapen-espedienterik hasi, irisgarritasunari buruzko araudia urratzeagatik, eta informazio-espedienterikere ez da ireki, lurralde historiko honetan.


Aldundi bakoitzak arlo honetan egindako jarduerak azaldu ondoren, honako ohar hauekegin daitezke:

– Irisgarritasuna Sustatzeari buruzko Legeari leporatzeko moduko gabezietariko bat(segurutik, nahitaezkoa), izan ere, legea promulgatu baino lehen eraikitako erabilerapublikoko eraikinetan eragin ez izatea da, baldin eta horien instalazioak berritzenedo handitzen ez badira. Hasieran erredundantea dela dirudien arren, hirugarrenadineko zentroak arautzeko dekretuetan irisgarritasunaren arloan nahitaez betebeharreko baldintza teknikoa sartzeak hutsune hori bete eta, zalantzarik gabe, indartuegiten du Irisgarritasunari buruzko Legean ezarritakoa.

– Horri esker, Gipuzkoaren eta Arabaren kasuetan, lurralde horietako egoitza guztiakofizioz ikuskatu eta, ikuskapen horien eremuan, irisgarritasunari buruzkoaraudiarekiko duten egokitzapena ebaluatu da. Bizkaiaren kasuan, legeareninterpretazio desberdinaren ondorioz, ez da ikuskapen sistematikorik egin.Guztiarekin ere, araudia betez, Bizkaiko Foru Aldundiak udal-ziurtagiria eskatzendu, irisgarritasunari buruzko araudira egokitzeari buruz, instalazio berriak irekitzekobaimenik eman baino lehen.

– Orain arte ez da dekreturik promulgatu, beste zerbitzu batzuen ezaugarriak arautzeko;horrenbestez, aldundiek ez dute arauzko tresnarik, funtzionamenduan dabiltzanzentroei irisgarritasunari buruzko araudira egokitzeko eskabidea egiteko. Arauenarloko hutsune hori oso larria da elbarritasuna duten pertsonentzako zentroen kasuan,hau da, indarreko araudia promulgatu baino lehen irekita zeuden zentroen kasuan,horietako batzuk arazo larriak baitituzte irisgarritasunean. Pentsa daiteke halakoarauen promulgazioan egon den atzerapena, izan ere, irisgarritasunari buruzkoaraudiaren egokitzapenarekiko kostu handiaren ondoriozkoa dela, eta dirudienez,zentroetako kudeatzaileek ez dute kostu horiek euren gain hartu nahi.

– Bestalde, bai ikuskapeneko nahiz homologazioko foru-zerbitzu batzuetan dagoenbaliabide-ezaren ondorioz, bai araurik ez egotearen eraginez, orokorrean, ez zaiearreta handirik jarri, zerbitzuak erakunde pribatuekin hitzartzeak irisgarritasunabermatzeko dakartzan aukerei. Egin-eginean ere, zerbitzuen hitzarmena ugariagoadenean, nekez ezartzen dira irisgarritasunari lotutako baldintzak, erakunde pribatuekinzerbitzu-ematea hitzartzeko orduan.

– Ondoriotzat, esan daiteke gizarte-zerbitzuen zentroen arloan egoera ez dela erabilerapublikoko beste eraikin batzuetan dagoenarekiko desberdina, hirugarren adinerakozentroen kasuan izan ezik; izan ere, azken horietan, irisgarritasunaren bermeaberritutako eta oinplano berriko eraikinetan nahiko ondo bete arren, 20/1997 Legeapromulgatu baino lehen jendeari irekitako eraikin askotan ez da errespetatzen.

2.5. Irisgarritasuna hobetzeko beste jarduera batzuk

Hiru aldundietako Gizartekintza sailetako arduradunekin egindako elkarrizketak etakontsultaturiko agirietatik ateratako informazioa kontuan hartua, esan behar da azkenurteotan ez dela irisgarritasunari lotutako jarduerarik egin ikerketaren, heziketaren,sentsibilizazioaren edo praktika egokiei buruzko eskuliburuak egitearen arloan.

Hala eta guztiz ere, salbuespentzat, aipagarriak dira balorazioko eta orientazioko ataletanprofesionalekin eta norbanakoekin egiten ari diren aholkularitza-jarduerak.


– Bizkaiaren kasuan, oztopo arkitektonikoei buruzko txostenak egin dira, eskatzaileenetxebizitzaren irisgarritasunean egon daitezkeen arazoak egiaztatzeko eta eginbeharreko berrikuntza motari buruzko aholkuak emateko, eta horrela, kasu bakoitzekoirisgarritasun-baldintzak hobetu ahal izateko. Hobekuntza-obrari diru-laguntzaekonomikoa eman ahal bazaio, horren jarraipena egiten da, eta aurrekontuko bestetxosten bat prestatzen da; bertan, detektaturiko beharrizanetarako aurrekontu etajarduera egokiena aztertzeko ahalegina egiten da. Azkenik, obra eginez gero, azkentxosten bat egiten da jarduera zuzena izan ote den egiaztatzeko, 2001ean, oztopoarkitektonikoei buruzko 223 txosten egin ziren, eta horietatik 90, berriz,etxebizitzetako egokitzapen-proiektuei buruzkoak izan ziren.

– Arabako Gizarte Ongizateko Foru Erakundeko Autonomia Pertsonalaren Zerbitzuak,2001ean, 84 aholku-eskariri eman zien erantzuna, oztopoak ezabatzeari etaetxebizitzak egokitzeari dagokionez, eta 63 etxebizitza bisitatu ziren.

3. FORU EGOITZETAN IRISGARRITASUNA KONTROLATZEKO ETAHOBETZEKO MEKANISMOAK

Euren lurralde- eta eskumen-eremuetan irisgarritasuna sustatzeari buruz dituztenerantzukizunak ez ezik, foru aldundiek euren egoitzak eta eraikinak irisgarritasunariburuzko araudira egokitzeko ardura ere badute. Foru-ondare arkitektonikoa sarritanantzinakoa izaten denez, eta, horren ondorioz, mugikortasun arazoak dituzten pertsonakbarrura sartu ezin dutela kontuan hartuta, egokitzapenerako ahalegin tekniko etaekonomiko handia egin behar da, eta hori, jasotako informazioaren arabera, apurka-apurka egiten ari da.

Kapitulu honen sarreran esan dugunez, foru aldundi bakoitzak irisgarritasuna hobetzekoerabilitako prozedurak azaltzeko, elkarrizketak egin zaizkie Arkitekturako foru sailbakoitzeko arduradunei. Bizkaiaren kasuan, eraikitako foru-eraikin osoaren gainekoeskumenak dituen Arkitektura Sail bat ez dagoenez, elkarrizketa Lehendakaritza SailekoZerbitzuen Zuzendaritza Nagusiko Arkitektura arloko arduradun bati, foru-jauregiarenmantenamenduaren arduradunei eta Aldundiaren sailetako gainerako eraikinenarduradunei egin zitzaien. Horrenbestez, Bizkaiko Lurralde Historikoari dagokionez,atal honetan jasotako informazioa egoitza komun horiei buruzkoa izango da, bestelakorikadierazi ezean.

Horiei guztiei galdeketa bat bidali zitzaien aurretiaz, eta bertan, honako gai hauei buruzkoinformazioa eskatu zitzaien:

– Aldundiko egoitzen multzorako irisgarritasuna zaintzeko ardura duen pertsona edobulego teknikoa egotea.

– Foru-egoitzen irisgarritasunaren egokitasuna ebaluatzeko ikerketak edo azterketakegitea.

– Administrazio-erregistroak, memoriak, artxiboak, estatistikak edo ikuskapenak egotea,informazio hori biltzeko.

– Irisgarritasuna sustatzeko lau urterako programa edo horren antzeko beste planenbat egotea; horren helburuetariko bat foru-egoitzetako irisgarritasuna hobetzea izanbehar da.


– Azken ekitaldietan Foru Aldundiari lotutako egoitzetako irisgarritasuna hobetzekoegin diren jarduera nagusiak.

– Azken hiru ekitaldietan, zentroetako irisgarritasuna hobetzeko egin den ahaleginekonomikoa.

3.1. Irisgarritasunaren inguruko erantzukizunak

Gipuzkoako eta Arabako foru aldundiek sailen arteko Arkitektura Sailak dituzte, hauda, eskabidea eginez gero foru-sail guztietan arlo horretako zerbitzuak ematen dituztensailak. Bi kasuotan, Arkitektura Sailek eskumenak dituzte foru-egoitza guztietarakoirisgarritasuna bermatzeko, arkitekturaren aldetik, eta gainera, jakina, sail bakoitzakjarduera osagarriak egin ditzake. Bizkaiko Aldundiaren kasuan, aldiz, sail bakoitzak berearkitekturaren erantzukizuna dauka; gainera, Lehendakaritza Saileko ZerbitzuenZuzendaritza Nagusiak foru-jauregiaren eta sailen arteko eraikinen gaineko erantzukizunadauka. Ikuspegi horretatik begiratuta, beharrizanen diagnostikoa eta jarduketenplanifikazioa homogeneoagoa eta integralagoa da Arabako eta Gipuzkoako aldundietan.

Aipatutako Arkitektura Sailek, nolanahi ere, eraikitako ingururako irisgarritasun fisikoenerantzukizuna dute, eta beste arlo batzuetan nekez hartzen dute parte (esate baterako,seinaleen egokitzapenean, legeak ezarritako erreserbak betetzean edo interpreteenzuzkiduran), eta hori guztia, zalantzarik gabe, irisgarritasunaren arloan sartzen da.Horrenbestez, Irisgarritasunari buruzko Lau Urterako Planik egon ezean, aldundiek ezdute diziplina anitzeko talde teknikorik edota sailen arteko batzorderik, euren egoitzetakoirisgarritasuna bermatzeko, ikuspegi integraletik begiratuta.

3.2. Irisgarritasunari lotutako arazoen diagnostikoa eta azterketaegiteko mekanismoak

Lehen esan dugunez, foru aldundiek ez dute, Irisgarritasuna Sustatzeari buruzko 20/1997 Legean ezarrita egon arren, Irisgarritasunari buruzko Lau Urterako Plana. Hirualdundiek, hala eta guztiz ere, euren egoitzetako irisgarritasunari lotutako gaiendiagnostikoa eta azterketa egiteko neurriak hartu dituzte, hurrengo koadroanlaburbildutakoak.

9. koadroa. IRISGARRITASUNARI LOTUTAKO ARAZOEN DIAGNOSTIKOAETA AZTERKETA EGITEKO MEKANISMOAK

Araba – Arabako Foru Aldundiak, 1999an, foru-eraikin guztietarako irisgarritasuna hiru urteko epeanguztiz bermatzeko planaren idazketa hasi zuen. Plan horren eremuan (horren barruan, aldiberean, segurtasunari eta ebaluazioari buruzko araudirako egokitzapena jasotzen zen), 24eraikinen egoera ebaluatu eta horietan guztietan berrikuntza-obrak egin ziren. Egindakoaldaketak, kasu guztietan, irisgarritasuna hobetzera bideratu ziren, indarreko araudia beteta;hala eta guztiz ere, kasu batzuetan, gainditu ezineko arazo teknikoak egon zirenez, berrikuntzek(betetze hori guztiz bermatu ez arren) hobari handia ekarri zioten irisgarritasunaren egoerari.Guztira, plan honetan 3,6 milioi euro erabili dira azken hiru ekitaldietan, eta, 2003rako, 1,3milioi euroko partida gehigarria dago aurreikusita

– Aldi berean, foru-egoitza nagusietako seinaleen egokitzapena egiten ari dira, eta gainera,kartelak braille-sisteman jartzen ari dira igogailuetan eta informazio-errotuluetan.


9. koadroa. IRISGARRITASUNARI LOTUTAKO ARAZOEN DIAGNOSTIKOAETA AZTERKETA EGITEKO MEKANISMOAK

Araba – Irisgarritasunari lotutako premiazko obrak egiteari dagokionez, Arkitektura Sailak lehentasunaeman die arlo horri lotuta jaso diren erreklamazioei.

– Jarduera zehatz horiek ez ezik, Sailaren partaidetza duten eraikuntza- eta berrikuntza-obraguztiek bete egiten dituzte irisgarritasunari buruzko araudian ezarritako baldintzak.

Bizkaia – Lehendakaritza Sailak, 1993 eta 1996 bitartean, egokitzapen-plana egin zuen, sailen artekoeraikin guztietarako (batez ere, foru jauregia eta Rekalde Etorbidea 30 kaleko egoitzak), garaihartan indarrean zegoen irisgarritasunari buruzko araudiari dagokionez. Gainerako eraikinetan,irisgarritasunaren arloko legeriak adierazitako baldintzak aplikatu dira, egoitzen berrikuntzaedota eraikuntza guztietan, Foru Aldundiak arlo honetan duen aktibitate eza nabaria, arkitekturarenarloko eskumenak sail desberdinetan sakabanatuta egoteak ez ezik, Bizkaiko Foru Aldundikoegoitzarik gehienak instalazio berrietara eraman izanak azaltzen du (Abandoibarrako zonakoinstalazioetara); horrenbestez, ez da komenigarria izan laster erabilera barik utzi beharrekoeraikinetan inbertsioak egiterik.

– Jarduera zehatz horiek ez ezik, Sailaren partaidetza duten eraikuntza- eta berrikuntza-obraguztiek bete egiten dituzten irisgarritasunari buruzko araudian ezarritako baldintzak.

Gipuzkoa – Gipuzkoako Foru Aldundiko Arkitektura Sailak, Aldundiaren Ondareko higiezinen kontserbazioareneta mantenamenduaren arduradunak, 2001ean, Aldundiaren ondareko erabilera publikokoeraikinen irisgarritasunaren baldintzei buruzko ikerketa eta diagnostikoa agindu zuen. Txostena2003ko lehenengo hilabeteetan egitea dago aurreikusita. Diagnostikoa zehaztearekin batera,lehenengo berrikuntza-obrak egin dira, eta horietarako, 2002an 300.000 euroko aurrekontuaonetsi zen. 2003ko aurrekontuen proiektuak ere zenbateko bera dauka aurreikusita, irisgarritasunarilotutako jarduketekin.

– Ikerketa hori ez ezik, Sailak beste bi ikerketa ere egin ditu oraintsu, foru-jauregiko irisgarritasunareneta Loiolako Baselizako irisgarritasunaren baldintzei buruz, eta horiek aplikatu egiten dirabertako irisgarritasuna hobetzeko berrikuntza obretan.

– Jarduera zehatz horiek ez ezik, Sailaren partaidetza duten eraikuntza- eta berrikuntza-obraguztiek bete egiten dituzte irisgarritasunari buruzko araudian ezarritako baldintzak.

3.3. Foru aldundiek irisgarritasuna hobetzeko egindako beste jarduerabatzuk

Arkitektura sailek sustaturiko jarduera horiek ez ezik, beste sail batzuek ere neurriakhartu dituzte foru aldundien eskumeneko egoitza edota zerbitzu batzuetako irisgarritasunahobetzeko. Ondoren, 2001ean egindako jarduerak laburbiltzen dira, kontsultaturikodokumentazioan jasotakoak:

– Gipuzkoako Aldundiak, 2001eko uztailean, egipuzkoa.net lekua abiatu zuen,informazio interesgarria bilatzeko, Gipuzkoako informazio-gizarteari lotutako datuei,estatistikei eta txostenei buruz. Sustatzaileek diotenez, elbarritasun psikikoa, fisikoaedo sentsoriala duten pertsonak erabiltzeko moduko lehenengo orrialdea da lurraldehistorikoan, eta TAW deritzonak ere (Sarerako Irisgarritasunari buruzko Testa) berretsiegin du hori.

– Gipuzkoako Aldundiak, Gazteria Sailaren bitartez, oztopo arkitektonikoak ezabatzekoobrak sustatu ditu Zarautz, Orio eta Hondarribiko aterpetxeetan.

– Kirol Instalazioen Foru Planaren Barruan, eta Gipuzkoako Ezindu FisikoenFederazioarekin lankidetzan, Kirol Sailak ikerketa bat egin du 2001ean, lurralde


horretako kirol-instalazioetako irisgarritasunari buruz, gero lurralde horretako kirol-instalazioetako irisgarritasunari buruzko ekintza plana egiteko.

– Bizkaiko Aldundiak foru liburutegia berritzeko obrak hasiko ditu laster, horrek gauregun irisgarritasun txarra baitu; obren ostean, mugikortasun urriko pertsonekbertarako irisgarritasuna bermatuta edukiko dute.

– Obren eta Zerbitzuen Foru Planak eta Inbertsioen Plan Bereziak (Arabako Aldundiakhorixe erabiltzen baitu lurraldeko udalerrietan azpiegitura-obrak egiteko), laguntzakemateko baldintzatzat, hirigintzan, zoladuran, horniduretan eta zerbitzuetanirisgarritasunari buruzko araudia bete beharra ezartzen du.

4. ARABAKO, BIZKAIKO ETA GIPUZKOAKO ALDUNDIETAKOEGOITZEN IRISGARRITASUNA

4.1. Sarrera eta metodologia

Foru aldundiek funtsezko eginkizuna dute Euskal Autonomia Erkidegoko erakundeenmapan, ez bakarrik oinarrizko zenbait arlotan eskumenak dituztelako (adibidez, zergenkudeaketan edo azpiegitura publikoetan), baita bizi-kalitateari eta gizarte-partaidetzariestu lotutako jarduera-eremuetan eskumenak dituztelako ere (esate baterako, gizarte-zerbitzuak, kirola edo kultura). Ikuspegi horretatik begiratuta, eta foru-titularitatekobaliabideren bat sarritan erabiltzen duen pertsona kopuru oso handia kontuan hartuz,diputazioek jendeari zerbitzuak emateko dituzten egoitzen irisgarritasuna erabatekoeskubidea da eta Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako mugikortasun urriko pertsonekbermatuta eduki behar dute eskumen hori.

Egoitza autonomikoen irisgarritasun maila aztertzean esan dugunez, oraingo araudiakezarritako baldintza guztien betetze mailaren azterketa zehatza egitea (aldundien menpekoegoitza guztietan), arlo honen diagnostiko orokorra eskaintzen duen azterketa, edozeinikerketaren aukeretatik kanpo gelditzen da. Hori dela eta, hurrengo kapituluan bezala,hiru foru aldundietako sailek jendeari zerbitzua emateko dituzten egoitzen eta eraikinenlagin zehatza aztertzea aukeratu dugu.

Azterturiko eraikinak aukeratzeko orduan, honako hau hartu da kontuan:

– Administrazio-lanak egiten dituzten eraikinei dagokienez, hiritarrak ez baitira sarritanjoaten halakoetara, azterketan lehentasuna eman zaie jendeari zerbitzua ematekoeta biztanleen oinarrizko betebeharrak betetzeko dauden eraikinei. Ikuspegi horretatikbegiratuta, museoak, artxibategiak, liburutegiak, aterpetxeak, gazteen zentroak, kirol-zentroak, zergak ordaintzeko bulegoak, zergadunei arreta eskaintzeko bulegoak etagizarte zerbitzuen zentroak aztertu dira batez ere.

– Hala eta guztiz ere, hiru aldundietako administrazio-egoitzen egoera ere aztertu da,mugikortasun arazoak dituzten erabiltzaileek eta langileek erabilitakoen egoera.Horrela, foru-sail nagusiek jendeari arreta eskaintzeko dituzten bulegoen egoeraaztertu da (besteak beste Kultura, Ogasuna eta Gizartekintza), baita hiru foru-jauregienegoera ere.

– EAEn gizarte-zerbitzuen arloan erabakitako eskumen-banaketa eta, oro har, hiruforu aldundiek arlo horretan duten oinarrizko eginkizuna kontuan hartua, arreta


berezia jarri zaie zenbait taldetarako gizarte-zerbitzu espezializatuak ematen dituztenzentroei (hirugarren adina, haurrak eta elbarriak). Zentro horietariko batzuek,titularitate pribatukoak izan arren, kasuan kasuko aldundiarekiko hitzarmenarenbitartez ematen dituzte era guztietako zerbitzuak, adibidez, egoitzakoak, gizartekoaknahiz hezkuntzakoak, eguneko arretakoak edo gizarteratzekoak zein laneratzekoak;horrenbestez, foru-eskumeneko egoitzatzat hartu dira ondore guztietarako.

– Ikuspegi geografikotik begiratuta, informazio bilketa errazagoa izateko, eta foru-egoitza guztien lagin adierazgarria bilatu nahi izan ez dela kontuan hartuta, lehentasunaeman zaie hiru hiriburuetan eta horien eragin-aldeetan kokaturiko egoitzei.

Azterketa egitean, egoitza autonomikoen eta hiru hiriburuetako udalen egoera ikuskatzenegin den bezala, hiru lurralde historikoetariko bakoitzean irisgarritasunaren arloan lanegiten duten irabazi asmorik gabeko elkarteen laguntza eskatu da17.

Beste kasuetan bezala, eraikin bakoitzaren balorazioa errazteko, eta kontuan hartuta helburuaforu-erakundeetako egoitzen irisgarritasunaren egokitasunaren ikuspegi orokorra edukitzeadela (eta ez lokal bakoitzeko oztopo guztien azterketa zorrotza egitea), hiru kategoria osozabal dituen oinarrizko sailkapena aukeratu da: irisgarritasun egokia, irisgarritasun mugatuaeta irisgarritasun ezegokia. Egoitzen baloraziorako jarraituriko irizpideak, gainera, ikuskapen-bisitaldietan erabilitakoak dira, eta sarrerako kapituluan ere azalduta daude.

Foru-egoitzetan ere, irisgarritasuna soilik aztertu da, zerbitzuen erabilerari berari lotutakobeste arlo batzuk albo batera utzita (ateen pisua eta indarra, erakusmahaien altuera,informazio-sistemetarako irisgarritasuna, etab. Nolanahi ere, kasuan kasuko ikuskapenakegiteko orduan, oso kontuan hartu zen aztertutako eraikin askoren konplexutasuna,horiek batzuetan solairu asko eta milaka metro karratu baitituzte. Horrela, eraikin motabakoitzeko leku zehatzetarako irisgarritasuna aztertu da18, eta, oro har, aintzat hartuda ea eraikinak mugikortasun urriko pertsona bati aukerarik eskaintzen ote dion (aukeraosoa, mugatua edo deuseza), lokal horretako ohiko arreta jasotzeko edo tramitea egiteko.

4.2. Aztertutako egoitzak

Guztira, EAEko hiru lurralde historikoetan, hiru aldundien menpeko 143 lokal aztertudira: 62 Araban, 37 Gipuzkoan eta 44 Bizkaian; biztanle kopururik txikiena duenaArabako Lurralde Historikoa da, eta eraikin kopururik handiena ere bertan aztertu da.Egin-eginean ere, aztertutako egoitza guztien % 43 dira Arabakoak; Bizkaikoak % 31dira, eta Gipuzkoakoak % 26.

17 Kasu honetan, Eginaren Eginez (Araba), Gipuzkoako Ezindu Fisikoen Federazio Koordinatzailea (Gipuzkoa)eta Bizkaiko Ezindu Fiskoen Federazio Koordinatzailea Elkarteen lankidetza eskatu da. Lehen esan dugunez,hiru erakunde horietariko bakoitzak erreferentziako pertsona edo talde bat proposatu du, ikuskapenarenardura edukitzeko, eta beraz, elkarteek berenganatu egingo dute egindako azterketa emaitza edometodologia.

18 Museoen kasuan, esate baterako, erakusketa iraunkorrerako eta aldi baterako erakusketarako irisgarritasuna(halakorik egonez gero); liburutegietan, liburu zainen erakusmahaiaren altuera, eta, gutxienez, irakurketa-gela bat; egoitza-zentroetan, onarpen-erakusmahaiaren altuera eta gutxienez, gelen solairu baterako,jantokirako eta aisialdiko gela komun baterako irisgarritasuna, eta eguneko nahiz hirugarren adinekozentroetan, harrerako atondorako eta aisialdi-gela komun baterako irisgarritasuna.


Ezegokitzapen hori azaltzeko, hala eta guztiz ere, esan daiteke Arabako Aldundiak lurraldehistoriko horretan presentzia oso handia duela, Gipuzkoako eta Bizkaiko aldundiekeuren lurraldean dutena baino handiagoa. Presentzia hori, gainera, itzela da kulturareneta gizarte-zerbitzuen arloetan, eta ikerketa honetan arlo horiei eman zaie lehentasuna.Izan ere, desoreka horren zergati nagusia Gasteizko eskualdean aztertutako gizarte-zerbitzuen zentro kopuru handiaren eraginezkoa da (36 zentro, hiru lurraldeetanaztertutako foru-egoitza guztien laurdena); horiek, gainera, gizarte-zerbitzuek lurraldehorretan duten garapena eta Arabako Gizartekintza Foru Erakundeak horietan egindakokudeaketa zuzena adierazten dute. Jakina, Gipuzkoako eta Bizkaiko Foru Aldundiekere lan handia egiten dute gizarte-zerbitzu espezializatuen arloan. Guztiarekin ere, Ara-ban (beste bi lurraldeetan ez bezala) okupazio-zentroen eta enpleguko zentro berezienkudeaketa zuzena egiten da, eta gainera, egoitza-zentroen proportzio handiagoa dago;horren eraginez, ikerturiko laginean Arabako gizarte-zentroek horrexegatik dute halakoordezkaritza handia.

%

22. taula. LURRALDE BAKOITZEAN AZTERTUTAKO EGOITZAK

Egoitza kopurua

ArabaBizkaiaGipuzkoa

GUZTIRA

Lurraldea

624437

143

433126

100

Eskumen autonomikoa duten egoitzak aztertzean egin den bezala, emaitzak aztertzekoeta aurkezteko orduan, ebaluaturiko eraikinak euren erabileraren edota horienadministrazioa duen foru-sailaren arabera bildu dira. Eraikinen multzoa, horrela, bostkategoriatan banatu da, eta horietan honako egoitza hauek sartzen dira:

– Kultura. Museoak, artxiboak eta liburutegiak.– Gazteria eta kirola. Aterpetxeak, gazte-zentroak eta kirol-zentroak.– Gizarte-zerbitzuak. Egoitza-zentroak, eguneko zentroak eta zaharrentzako,

haurrentzako eta elbarrientzako zentroak.– Ogasuna. Zergak ordaintzeko edota zergadunei arreta eskaintzeko bulego

deszentralizatuak.– Administrazio-egoitzak. Bilboko, Donostiako eta Gasteizko foru-jauregiak, eta

hiru aldundietako Kultura-Gizarte Zerbitzu, Ogasun eta Herrilan sailak.

Arloka, aztertutako eraikinak honelaxe banatzen dira:

%

23. taula. AZTERTUTAKO EGOITZAK, ZERBITZU MOTAREN ARABERA

Egoitza kopurua

KulturaGazteria eta kirolakGizarte zerbitzuakOgasunaAdministrazio-egoitzak

GUZTIRA

Zerbitzua

2215681424

143

15,410,547,69,8

16,8

100,0


Arabako Lurralde Historikoari dagokionez esandakoaren arabera, gizarte-zerbitzuakemateko lokalen presentzia oso handia da, eta hiru lurraldeen multzoan ikerturiko eraikinguztien erdira iristen da. Gainerako kategoriek antzeko garrantzia dute, aztertutakoeraikinen banaketan.

4.3. Hiru aldundietako egoitzen irisgarritasunaren balorazioa

Ikuspegi orokorretik begiratuta, esan daiteke aztertutako egoitzen irisgarritasunarenegokitasun-maila handia dela: aztertutako 143 eraikinetatik 90 (% 62,9) irisgarritasunegokikoak dira, lehen azaldutako irizpideak kontuan hartuta. Mugikortasun arazoakdituen pertsona bat, horrenbestez, modu autonomoan sar daiteke, eraikinarenkanpoaldetik, aztertutako foru-egoitza guztien bi herenera.

Beste 32 egoitzak (guztien % 22,4), gainera, irisgarritasun mugatua dute, eta horrela,beste norbaiten edo zentroko langileren baten laguntzarekin, gurpildun aulkian doanpertsona bat eraikinean sar daiteke. Azkenik, 21 eraikin (ia % 15) irisgarritasunezegokikoak dira, horien egituraren ondorioz gurpildun aulkian doan pertsona bateklaguntzarekin ere ezin baitu eraikinean sartu.

Aztertutako egoitzen hautapena azaltzean, gizarte-zerbitzuak ematen dituzten lokalenordezkaritza handia aipatu da; izan ere, erabiltzaileek arlo horretan dituzten beharrizanakaintzat hartuta, halako lokalek batez bestekotik gorako egokitasuna edukitzen duteirisgarritasunean. Horren ondorioz, egoeraren irudia benetakoa baino apur batpositiboagoa izan daiteke. Horrenbestez, halako zentroen gehiegizko ordezkaritza arlohorrek aldundien jarduketen multzoan duen garrantziaren eraginezkoa izan arren, gizarte-zerbitzuak albo batera utziz gero foru-egoitzen irisgarritasunak izango lukeen egokitasun-maila kalkulatu beharko litzateke. Hori eginez gero, irisgarritasunaren egokitasuna nahikotxikiagoa da: zerbitzu horietakoak ez diren 75 egoitzetatik, % 49 irisgarritasun egokikoakdira, % 33 irisgarritasun mugatukoak eta % 17 irisgarritasun ezegokikoak.

4.3.1. Irisgarritasunaren egokitasuna lurraldeen arabera

Irisgarritasunaren egokitasun maila desberdina da hiru lurraldeetan; hori, izan ere,ikuskapenaren arduradunek balorazio-irizpide desberdinak erabiltzearen ondoriozkoaizan daiteke, baita lurralde bakoitzeko egoeran benetako desberdintasunak egoteareneraginezkoa ere.

Laburbilduta, lurralde bakoitzeko egoeraren ezaugarriak honako hauek dira:

– Araban irisgarritasun egokiko eraikinen proportziorik handiena dauka: Arabako lauforu-eraikinetik ia hiruk irisgarritasun egokia dute mugikortasun arazoak dituztenpertsonentzat.

– Irisgarritasun egokiko egoitza kopururik txikiena duen lurralde Gipuzkoa da. Halaeta guztiz ere, irisgarritasun oso txarreko egoitzen kopurua ere nahiko txikia da,edozein kasutan ere Araban eta Bizkaian baino txikiagoa. Zalantzarik gabe, Gipuzkoanaipagarria da irisgarritasun mugatuko egoitzen kopuru handia: Administrazioko,Ogasuneko eta Gazteria eta Kiroleko egoitzetan % 50, eta Kulturakoetan % 100.


– Bizkaian, egoera EAE osoan lortutako batez bestekoaren araberakoa da, eta, orohar, egoera positiboa da; hala eta guztiz ere eraikinen heren batek baino gehiagokirisgarritasunari lotutako arazo nahiko larriak dituzte.

Irisgarritasunmugatua

24. taula. IRISGARRITASUNAREN BALORAZIOA LURRALDEEN ARABERA (%)

Irisgarritasunegokia


GUZTIRA

Lurraldea

9,722,743,2

22,4

16,115,910,8

14,7

Irisgarritasunezegokia

74,261,445,9

62,9

4.3.2. Irisgarritasuna arloen arabera

Azterketa emandako zerbitzu motaren ikuspegitik eginez gero, desberdintasunak oraindikere handiagoak dira: egoerarik onena, jakina, gizarte-zerbitzuen arlokoa da. Bestemuturrean, taulan ikusten denez, irisgarritasun ezegokiko egoitzen ehunekorik handienaKulturaren arloan dago.

KulturaGazteria eta KirolakGizarte-zerbitzuakOgasunaAdministrazio-egoitzak

GUZTIRA

Irisgarritasunmugatua

25. taula. IRISGARRITASUNAREN BALORAZIOA ARLOEN ARABERA (%)

IrisgarritasunegokiaZerbitzua

22,740,010,350,029,2

22,4

27,320,011,87,1

12,5

14,7

Irisgarritasunezegokia

50,040,077,942,958,3

62,9

Arlo bakoitzari buruzko ohar hauek egin daitezke:

– Gizarte-zerbitzu espezializatuak ematen dituzten hamar zentrotatik zortzik irisgarritasunegokia dute. Halako hamar zentrotatik batek irisgarritasun ezegokia dauka, etairisgarritasun ezegoki gutxieneko lurraldea Gipuzkoa da. Araban eta Bizkaian, gizarte-zerbitzuen zentroen ehunekoa, irisgarritasun ezegokiari dagokionez, % 13 da.

– Lurralde guztietan, egoerarik txarrena Gazteriaren eta Kirolaren arloan dago; bertan,aztertutako hamabost egoitzetako % 40k soilik dauka irisgarritasun egokia, eta beste% 40 batek irisgarritasun mugatua dauka.

– Nolanahi ere, irisgarritasun ezegokiko mailarik handiena kultura-zerbitzuak ematendituzten egoitzetan dago (museoak, artxiboak eta liburutegiak), eta horietako % 27kirisgarritasun ezegokia dute.

– Zergak ordaintzeko egoitzetan ere egoera ez da pozgarria: aztertutako 14 bulegoenerdiek irisgarritasun mugatua dute, eta % 42k soilik dauka irisgarritasun egokia.Irisgarritasun ezegokiaren ehunekorik txikiena Ogasun arloak dauka (% 7,1), hainzuzen ere, irisgarritasun ezegokiko egoitza bakarrarekin, Gipuzkoan.


– Hiru lurraldeetan, administrazio-egoitzen irisgarritasuna nahiko egokia da; lokalguztien % 58k irisgarritasun egokia dute, eta horiek modu orekatuan banaturik daudehiru lurraldeetan.

4.4. Ondorioak

EAEko hiru foru aldundietako egoitzen irisgarritasunari buruzko balorazioa ondorenadierazitakoaren arabera laburbiltzeko modukoa da:

– aztertutako egoitzen % 63k irisgarritasun egokia dute. Aztertutako ehun lokalekomultzotik hamabostek irisgarritasun ezegokia dute mugikortasun urriko pertsonentzat,eta ehuneko 22an irisgarritasuna mugatua da.

– Irisgarritasun egokiaren maila nahiko pozgarri hori, neurri handi batean, gizarte-zerbitzu espezializatuen egoera bikainaren ondoriozkoa da. Egin-eginean ere, pano-rama orokorra ez da hain ona, gizarte-zerbitzuak ematen dituzten egoitzak kontuanhartu barik, horiek laginean gehiegizko ordezkaritza izan eta sarritan irisgarritasunegokiaren maila hobea edukitzen baitute. Irisgarritasun egokiko eraikinen proportzioa,zerbitzu horiek albo batera utzita, 13 puntu txikiagoa da (% 49).

– Jarduera-eremuen arabera, irisgarritasun ia guztiak egokiak dira gizarte-zerbitzuespezializatuetan, baina kultura, kirol eta gazteriako zentroetan ez dira egokiak. %60tik gorako egokitasuna duen arlo bakarra gizarte-zerbitzuena da.

– Nolabait ere, dirudienez egoera apur bat txarragoa da Gipuzkoako LurraldeHistorikoan (egoitza guztien % 45ek soilik dute irisgarritasun egokirik), gainerakolurraldeetan baino. Hala eta guztiz ere, Gipuzkoan irisgarritasun ezegokiko egoitzenehuneko txikia kontuan hartuta, pentsa daiteke egoera horren eragilea, gaiarekikoarduragabekeria baino gehiago, ebaluatzaileek irizpide zorrotzagoak erabiltzeaeta oraindik burutu gabeko arkitektura-egokitzapenen politika mailakatua egoteadela.

VI. KAPITULUA

EUSKO JAURLARITZAKO SAILENIRISGARRITASUNA KONTROLATZEKO

ETA SUSTATZEKO POLITIKAK



Toki- eta foru-eremuko administrazioen egoera erlatiboa aurreko kapituluetan aztertuondoren, kapitulu honetan Eusko Jaurlaritzaren menpeko eraikinen irisgarritasunarenbermea aztertuko da, baita administrazio horrek irisgarritasuna bultzatzeko eta sustatzekogauzatu dituen politikak ere.

Eusko Jaurlaritzako sailek arlo honetan duten erantzukizuna zalantzarik gabea da; izanere, erabilera eta zerbitzu publikoko eraikin kopuru oso handiaren titularrak izateaz gain,gizarte-eragileek zenbait arlotan gauzaturiko ekintza sustatzeko eta erregulatzeko arduraere badute, adibidez, ekonomian, justizian, enpleguan, kulturan, segurtasunean,ingurumenean edo gizarte-ongizatean. Hain zuzen ere, erabilera publikoko eraikinen,instalazioen eta zerbitzuen irisgarritasunari dagokionez, EAEko administrazio autonomikoak,indarreko legerian ezarritakoaren arabera, honako erantzukizun hauek ditu:

– Gainerako administrazioen kasuan bezala, Irisgarritasuna Sustatzeari buruzko20/1997 Legean ezarritakoaren arabera, irisgarritasuna sustatzeko neurriak gauzatubehar ditu, titularitate, erabilera edo zerbitzu publikoa duten hiri-inguruetan, eremupublikoetan, eraikinetan, garraioetan eta informazio nahiz komunikazio sistemetan.

– Erabilera eta zerbitzu publikoa duen egoitza kopuru oso handiaren titulartzat, gainera,egoitza horietako irisgarritasunaren egokitasuna bermatu behar die biztanle guztiei.

Kapitulu honen helburua, bestalde, Eusko Jaurlaritzak bere egoitzetako irisgarritasunarenbaldintza egokiak sustatzearen eta kontrolatzearen arloan gauzatutako politikak azaltzeaeta aztertzea da, mugikortasun urria edota komunikazio arazoak dituzten pertsoneidagokienez. Gainera, politika horien emaitzak baloratzeko ahalegina egin da, EuskoJaurlaritzaren zerbitzuak emateko eraikinetako irisgarritasunari dagokionez.

Administrazio bakarra izan arren Eusko Jaurlaritzak arlo honetan egiten duen lana ezindaiteke orokorrean aztertu, berori osatzen duten sailen jarduera beharrizan eta baldintzadesberdinen araberakoa baita. Horrenbestez, sail bakoitzak arlo honetan egiten duenlana eta egoitza autonomiko desberdinen egoera (sail bati edo besteari atxikita egotearenaraberakoa) bereiz aztertu dira. Informazioa biltzeko, bi bide erabili dira, eta, horienbitartez, ikuspegi kualitatiboa eta kuantitatiboa konbinatzen saiatu gara:

– Alde batetik, elkarrizketak egin ditugu sail bakoitzak izendaturiko arduradunekin,irisgarritasunaren sustapenari eta kontrolari buruzko informazioa jasotzeko. Informazio


hori osatzeko, gaiari buruzko dokumentazioa aztertu dugu (planak, memoriak, testulegalak, etab.).

– Bestalde, hiru hiriburuetako eta foru aldundietako udal-egoitzen kasuan egin denbezala, sail desberdinei lotuta egon eta jendeari arreta ematen dioten eraikinen laginaikuskatu da, horien irisgarritasunaren egoera ebaluatzeko.

Kapitulu honen atalak, bestalde, informazioa biltzeko erabilitako bideen arabera banatutadaude. Horrela, lehenengo atalean, sail bakoitzak bere jarduera-eremuen barruanirisgarritasuna sustatzeko garatu dituen politikak azaldu eta aztertu dira, baita egoitzetarakoirisgarritasun egokia bermatzeko sortu diren mekanismoak ere; bigarren atalean, berriz,eraikin horietara egindako kanpo-ikuskapen batean irisgarritasunean detektaturikobenetako egokitasun maila aztertu da.

2. EUSKO JAURLARITZAKO SAILEN IRISGARRITASUNARENSUSTAPENA ETA KONTROLA


Eusko Jaurlaritzak ez dauka eskumen zuzenik hirigintza-kontrolaren arloan, EAEkolurraldean altxatu diren eraikinei dagokienez. irisgarritasunaren arloan ditueneskumenak, funtsean, bi alderditan oinarritzen dira: a) bere egoitzetako irisgarritasunarenegokitasuna bermatzea; eta b) bere jarduera-eremuetan irisgarritasun egokia sustatzekopolitikak garatzea. Halako politikak, Irisgarritasuna Sustatzeari buruzko 20/1997Legean ezarritakoaren arabera, bi jarduera mota hauen bitartez gauzatzeko modukoakdira:

– Irisgarritasun egokia sustatzeko lau urterako programak egitea.– Irisgarritasun egokia sustatzeko behar diren finantza-neurriak hartzea.

Kapitulu honen sarreran esan denez, irisgarritasun egokiaren sustapen- eta kontrol-politikak aztertzeko informazio-iturri nagusiak Eusko Jaurlaritzako sail desberdinetakoteknikariei edota kargu publikoei egindako elkarrizketak izan dira. Kasu ia guztietan,elkarrizketa pertsonalak egin dira, baina kasuren batean kontaktuak telefonoz edo pos-ta elektronikoz egin dira. Oro har, sail bakoitzeko elkarrizketa bat egin da. Hala etaguztiz ere, arau horrek baditu bere salbuespenak:

– Kultura Sailaren kasuan, bertako arduradunek egindako eskabidearen arabera.Informazioa biltzeko, sail hori osatzen duten zuzendaritza desberdinak bereiztu beharizan dira. Horrenbestez, arlo horren barruan informazio bereizia emango da, KulturOndarea, Kultur Hedapena, Kirola eta Gazteria eta Ekintza KomunitarioaZuzendaritzei buruz.

– Hezkuntza, Unibertsitateak eta Ikerketa Sailari dagokionez, unibertsitateko hezkuntzariburuzko azterketa berezia egin zen, Euskal Herriko Unibertsitateko teknikarieiegindako elkarrizketaren bitartez. Gainerako hezkuntza-etapak batera aztertu ziren,Hezkuntza Saileko arduradunekin.


– Osasunaren arloan, elkarrizketak Osakidetzako arduradunekin egin ziren.– Herrizaingo Sailaren kasuan, Segurtasuneko Sailburuordetzako zenbait ordezkariri

egin zitzaien elkarrizketa, sail honen barruan arlo horrek baitauka inplikaziorikhandiena arlo honetan.

– Etxebizitza eta Gizarte Arazoak Sailaren kasuan, galdeketa bat bidali zitzaion beroriosatzen duen sailburuordetza bakoitzari, eta informazio gehigarria eskaintzen da,Etxebizitza eta Gizarte Arazoak deritzen arloei buruz.

– Justizia, Enplegu eta Gizarte Segurantza Sailaren kasuan, jendearen arreta eskaintzekoeraikinik gehienak Justiziaren arlokoak direnez, arduradunek informazioa arlohorretan oinarritzea erabaki zuten. Sailburuordetza horren barruan, elkarrizketaBaliabide Materialen Zuzendaritzako arduradunekin egin zen.

– Ogasun eta Herri Administrazio Sailaren barruan, elkarrizketa pertsonalarekin batera,bertako Baliabide Orokorren Zuzendaritzak txosten zabala bidali zuen, EuskoJaurlaritzako sailen arteko eraikinetako irisgarritasunaren egokitasun mailari buruz,sail horrek kudeaturiko eraikinei zegokienez.

– Berezko egoitzarik ez edukitzean, administrazio hutsekoak kenduta eta txosten honenhelburua garraiobideen irisgarritasuna aztertzea ez denez, Garraio eta Herrilan Sailekoarduradunei ez zaie elkarrizketarik egin. Lehendakaritza eta Lehendakariordetza Sailenkasuan ere irizpide berari jarraitu zaio.

Nolanahi ere, Eusko Jaurlaritzak irisgarritasunaren egokitasuna sustatzeko etakontrolatzeko egindako jarduketen ikuspegi ahalik eta osatuena edukitzeko, bibliografia-eta legegintza-mailako datu-baseak ere erabili dira (batez ere, Dokumentazio eta IkerketaZentrokoak, SIIS), sail bakoitzari buruzko informazioa osatzeko. Halako bilaketak, hainzuzen ere, Eusko Jaurlaritzako sail bakoitzak arauketaren eta diru-laguntzen arloanegindako lanetan oinarritu dira.

Elkarrizketen edukiari dagokionez, solaskide bakoitzari gidoia bidali zitzaion aurretiaz,eta bertan, aztertu beharreko arloak zehaztu ziren. Hain zuzen ere, honako alderdihauek aipatu ziren:

– Sail bakoitzaren oraingo egoera eta bertan dituzten ikerketak, erregistroak eta besteprozedura batzuk, euren lokaletako eta eraikinetako irisgarritasunean detektaturikoarazoen diagnostikoa eta azterketa egiteko.

– Sail bakoitzeko politika aktiboak: irisgarritasun egokia sustatzeko lau urterako pla-na, udalerrietarako edota irabazi asmorik gabeko erakundeetarako diru-laguntzendeialdia, udalekiko edo beste erakunde batzuekiko hitzarmenak edo arauenpromulgazioa (irisgarritasun egokiaren gaiaren berariazko aipamena egiten dutenarauak).

– Sailetako irisgarritasuna kontrolatzeko eta hobetzeko politikak, eta irisgarritasunahobetzeko 20/1997 Legea onetsi zenetik egindako ahalegin ekonomikoa.

– Sail bakoitzak irisgarritasuna hobetzeko aurreikusita dituen proiektuak.

Kapitulu hau, horrenbestez, arlo horien inguruan egituratuko da; izan ere, norabait ere,sail guztiek irisgarritasunaren egokitasuna kontrolatzeko eta sustatzeko egiten dutenedo egin ahal duten lana egituratzen dute.


2.2. Egoeraren azterketa eta diagnostikorako nahiz planifikaziorakotresnak

Sarreran esan dugunez, sail desberdinetako arduradunei oraingo egoeraren balorazioaeskatu zaie, zerbitzuak emateko erabiltzen dituzten eraikinetako irisgarritasunaridagokionez, batez ere jendeari zerbitzuak emateko eraikinak kontuan hartuta.

Aztertutako sailei atxikitako egoitzen oraingo egoerari dagokionez, arduradunekemandako informazioa hurrengo koadroan laburbilduta dago:

10. koadroa. SAIL BAKOITZARI ATXIKITAKO EGOITZEN ORAINGOEGOERAREN BALORAZIOA

Kultur OndarearenZuzendaritza

Kultur Ondareko Zuzendaritzak jendeari arreta eskaintzeko zerbitzu bakarra dauka,Euskadiko Kultur Ondarearen Dokumentazio Zentroa, eta horrek bertara doazen pertsonekeskaturiko argitalpenak ematen ditu. Zerbitzu hau Kultura Sailaren eraikin bereaneskaintzen da, Lakuako multzoan, eta irisgarritasun guztiz egokia dauka. Sailen artekogainerako egoitzen kasuan bezala, Lakuan dauden bulegoen irisgarritasunaren arduraOgasun eta Herri Administrazio Sailaren eskumenekoa da.

Kultura Sortzekoeta HedatzekoZuzendaritza

Zuzendaritza honek ez dauka jendeak erabiltzeko egoitzarik.

Kirol Zuzendaritza Eusko Jaurlaritzak bi kirol instalazio ditu:– Fadurako Hobekuntza Teknikorako Zentroak irisgarritasun egokia dauka, araudian

ezarritakoaren arabera, eta aldagela eta zerbitzu egokituak ditu.– Legutioko Estropada Eremu Olinpikoak irisgarritasun mugatua dauka; izan ere, eraikin

nagusiko lehenengo solairura eskaileretatik soilik sar daiteke, eta ezinezkoa da igogailuainstalatzea. Eraikinak, gainera, ez dauka seinaleztapen egokirik, eta lehenengo solairukozerbitzuetan eta dutxetan akats txiki batzuk ditu.

Kirol Zuzendaritzak akats horiek zuzendu nahi ditu, aurrekontu zuzkidurek horretarakobidea ematen dutenean.

Gazteria etaEkintzaKomunitariokoZuzendaritza

Zuzendaritza honek ez dauka jendeak erabiltzeko egoitzarik.

EtxebizitzaSailburuordetza

Etxebizitza Sailburuordetzak jendeak erabiltzeko bi lokal ditu :– Kalitatea Kontrolatzeko Laborategia: eraikuntza berriko eraikin honen irisgarritasunaren

egokitzapenari lotuta baldintza guztiak betetzen ditu.– VISESA deritzonaren egoitzak (Euskadiko Etxebizitza Babestuak eta Lurzorua Sustatzeko

Sozietate Publikoa, S.A.). Irisgarritasunaren egokitasunari lotutako baldintza guztiakbetetzen ditu.

Hezkuntza,Unibertsitateak etaIkerketa Saila

Hezkuntza Sailaren eraikinetan, unibertsitateko zentroak eta fakultateak albo baterautzita, lehen hezkuntza, bigarren hezkuntza eta lanbide heziketa eskaintzen da. Orainarte ez dago ikuspegi orokorrik eraikin horien irisgarritasunari buruz, ez baita inolakoikerketarik egin, eta gainera, ez da informazio-bilketa orokorrik egin, bertako egoitzenoztopo arkitektonikoen eta komunikazio-oztopoen egoera jakiteko. Hala eta guztiz ere,Sailak elbarritasunen bat duten ikasle guztien eskolatzea bermatzen du, eta, beharrezkoaizanez gero, kasu bakoitzean planteaturiko beharrizanak ere betetzen ditu. Horretarako,Sailak premiazko egoeretarako aurrekontu-partida bat dauka, eta horren erabilera nagusie-netarikoa zentroak elbarritasuna duten pertsonen beharrizanetara egokitzea da.


10. koadroa. SAIL BAKOITZARI ATXIKITAKO EGOITZEN ORAINGOEGOERAREN BALORAZIOA (Jarraipena)

Hezkuntza,Unibertsitateak etaIkerketa Saila

Hezkuntza-zentroek, irisgarritasunaren egokitasunari lotutako arazoak konpontzeko,komunikazio zuzena dute Hezkuntza Sailarekin, kasuan kasuko lurralde-ordezkaritzetaraatxikitako teknikarien bitartez, eta horietariko bakoitzak jarraipen zuzena egiteko zentrokopuru jakina dauka esleituta. Profesional horiek eskabideak jasotzen dituzte irisgarrita-sunaren arloan, hezkuntza-zentroetako zuzendariek bideratuta, eta gainera, kasuan kasukoordezkaritzen baliabideburuen bitartez, Sailera eskabide zehatzak bideratzen dituzte.Proiektua idazteko eta obra betearazteko kudeaketak, bestalde, Sailak egiten ditu; baina,bere langilerik ez duenez, obrak lehiaketa publikora ateratzen dira.

2001ean, berrikuntza obrak egin ziren, 20 zentroko oztopo arkitektonikoak ezabatzekoeta horien batez besteko kostua 120.202 eurokoa izan zen zentro bakoitzeko. 2002an,30 zentro egokitzeko aurreikuspena dago, eta horren kostu osoa 3.606.072 eurokoa da.

Oinplano berriko eraikinen eraikuntzari dagokionez, 2001ean hiru zentroren eraikuntzaamaitu eta lau zentro berriren eraikuntza hasi zen. Sailak Adir enpresaren lankidetzadauka, Irisgarritasuna Sustatzeari buruzko Legea eta berori garatzen duten arauakeraikuntza berrietan ondo aplikatzeko.

Gaur egun, Saila Hezkuntza Zentroen Erregistroa prestatzeko fasean dabil, eta horrendiseinuan ez dago aurreikusita irisgarritasun egokiari buruzko irizpidea sartzerik.

Euskal HerrikoUnibertsitatea

EHUren Integrazio Plana landu baino lehen, ikerketa bat egin zen, elbarritasuna dutenpertsonek Unibertsitateak eskainitako zerbitzuetan sartzeko dituzten oztopo arkitektonikoenmota zehazteko. Detektaturiko arazoetariko batzuk honako hauek izan ziren:

– aparkalekurik eza,– sakatu ezineko ateak,– malda handiegiko arrapalak,– muletekin eta gurpildun aulkiekin ibiltzeko lurzoru irristagarriak,– eragin ezin diren ateak dituzten igogailuak,– altuera handiegiko barrak eta erakusmahaiak, liburutegietan, idazkaritzetan, laborategietan,

etab., eta altuera handiegian kokaturiko apalategiak,– Tarima ezegokiak gela arruntetan, aretoetan eta graduen geletan,– zabalera txikiko komunak.

Unibertsitate-eraikinetako eta ikasleen egoitzetako irisgarritasunari dagokionez, IntegrazioPlanean ezarritako neurriak gauzatu arte, arazoak detektatzeko eta konpontzeko prozeduradago; horren helburua, berriz, eraginpeko taldearen beharrizanak betetzea da, eta eskarihoriek, kasu guztietan, lehentasuna dute. Prozedura, bestalde, elbarritasuna duten ikasleenkoordinadorak edo zentroak beharrizana detektatzean hasten da; beharrizan hori kasuankasuko eraikineko administratzaileari jakinarazten zaio, eta horrek, aldi berean, EHUkoObren Zerbitzuari jakinarazten dio egoera. Zerbitzu honek arazoa ikertzeko eta konpontzekoardura dauka.Une bakoitzerako konponbiderik eraginkorrena aurkitzeko ahalegina egiten da;Unibertsitateko zentro desberdinak dituzten eraikinen ezaugarriak kontuan hartuta(eraikuntza-data,...), konponbidea ez dator beti oztopo arkitektonikoa edo komunikazio-oztopoa ezabatzetik; egin-eginean ere, batzuetan beste zenbait neurri hartzen dira, esatebaterako, elbarritasuna duen pertsonaren ikasgelako kide guztiak irisgarritasun egokikobeste egoitza batera eramatea. Gogoratu beharra dago, horri dagokionez, eraikina zenbateta zaharragoa izan, oztopoak orduan eta ugariagoak direla, eta horien ezabaketa hainbateta konplexuagoa.

Herrizaingo Saila Irisgarritasuna Sustatzeari buruzko 20/97 Legea indarrean sartu ondoren, SegurtasunSailburuordetzak ikerketa zehatza egin zuen bere eraikin guztiei buruz, hau da, jendeariarreta eskaintzeko erabilitako eraikinei buruz: eraikin nagusi guztiak, komisariak, trafikokounitaterik gehienak eta hiritarrei arreta eskaintzeko bulegoak. Ikerketa horrek agerianjarritakoaren arabera, lehendik zeuden zentroek eta eraikuntza- edo berrikuntza-faseanzeudenek akatsak zituzten, araudi berria betetzeari zegokionez, eraikitzeko unean indarreanzegoen legeriak adierazitako jarraibideen araberakoak baitziren. Ikerketa horren ondorioz,irisgarritasunari buruzko plana egin da, eta horrela, hobekuntza aipagarriak sartu diraHerrizaingo Sailburuordetzaren menpeko egoitza ia guztietan, jendeari arreta eskaintzekoerabiltzen diren egoitzetan, hain zuzen ere.



LurraldeAntolamendu etaIngurumen Saila

Sailak bost zerbitzu mota eskaintzen ditu. Hain zuzen ere, lurralde-ordezkaritzak, CEIDAizenekoak, Biosfera Erreserbaren Patronatua, IHOBE eta Ur Zerbitzua. Bakoitzarenegoera hauxe da:– Gipuzkoako Lurralde Ordezkaritza alokaturiko eraikin batean dago, eta horrek ez ditu

irisgarritasun egokiari lotutako baldintzak betetzen; bertatik, Ur Zerbitzua ere ematenda. Bizkaiko eta Arabako ordezkaritzek Lurralde Antolamendu eta Ingurumen SailakLakuan dituen bulegoetan egiten dute lan; horien irisgarritasunaren eskumena, sailenarteko eraikina denez, Ogasun eta Herri Administrazio Sailak dauka.

– CEIDA izenekoak (Ingurumen Hezkuntza eta Ikerketako Zentro Didaktikoak) ingurumen-arloko irakasleak prestatzeko zentroak dira. Halako zazpi zentro daude, Azpeitian,Irunen, Bilbon, Donostian, Gasteizen, Legazpin eta Urtuellan. Azken biek izan ezik,gainerako guztiek irisgarritasun egokia dute. Gehienek, gainera, egokituriko komunbat edo bi dituzte.

– Urdaibai Biosfera Erreserbaren Patronatuko (Gernikan kokatua) irisgarritasuna egokiada, baina ez dauka egokituriko zerbitzurik

– IHOBE deritzon Ingurumen Kudeaketako Sozietate Publikoaren bulegoak (jendeariarreta eskaintzeko bulegoak) Bilboko eraikin bateko zortzigarren solairuan kokaturikdago; ez dute irisgarritasun egokirik; izan ere, zerbitzuraino iristeko igogailu bakarrakez dauka gutxieneko dimentsiorik, gurpildun aulkian doan pertsona batentzat.

– Ur Zerbitzua, oraintsutik, Lurralde Antolamendu eta Ingurumen Sailean integraturikdago. Lehen esan dugunez, Gipuzkoan Ur Zerbitzuak eta Lurralde Ordezkaritzakkokaleku berbera dute, eta horren lokalak alokairuan daude. Lokalok ez dute irisgarritasunegokirik, ezta egokituriko komunik ere. Bilboko Ur Zerbitzuaren ezaugarriak antzekoakdira: alokairuko lokalak dira, irisgarritasun egokirik gabeak eta egokituriko komunik ereez dute. Gasteizen, zerbitzua Eusko Jaurlaritzako sail anitzeko eraikin batean eskaintzenda, eta beraz, horren irisgarritasunaren egokitasuna ez da Sailaren eskumenekoa.

Osasun Saila Irisgarritasunari buruzko araudia indarrean sartu denetik, oinplano berriko eraikin etaeraikuntza-obra guztiek bertan ezarritako baldintzak betetzen dituzte. Zerbitzuenirisgarritasunaren egokitasun mailaren ikuspegi orokorra eskaintzen duten ikerketarikez dagoenez, oztopoak ezartzeko beharrizanak sailaren eta zentroen arteko ahozkoinformazio-trukearen bitartez jakinarazten dira. Horretarako, “Beharrizanen Planak”deritzonak ere erabiltzen dira; horiek direla bide, osasun-sare publikoaren barruko zentrobakoitzak plana prestatzen du urtero, eta bertan, lehentasunen ordenaren arabera, kasuankasuko beharrizanak jasotzen dira. Planteaturiko beharrizanak, bestalde, urterokoaurrekontuaren arabera betetzen dira; hala eta guztiz ere, sailak ez dauka partida berezirikjasota aurrekontuetan, irisgarritasunaren arloko beharrizanei erantzun egokia emateko.Gainera, detektaturiko oztopo arkitektonikoak ezabatzeko obra batzuk ezin dira egin,zentroak hartzen dituzten eraikinen ezaugarri berezien ondorioz. Zerbitzu batzuetanezinezkoa izan arren (horien dimentsioaren eraginez), beste zenbaitetan, adibidez,nekazaritza inguruetako osasun-kontsultetan, halako egoerarik dagoenean, zerbitzuakemateko irisgarritasun egokiko instalazio berriak aurkitzeko ahalegina egiten dute.Nolanahi ere, pertsona guztiek (mugikortasun arazoak eduki arren) arreta bermatutadaukate osasun-sare publikoaren barruko zentro guztietan; izan ere:

– Sailak lehentasuna ematen die, urteko edozein unetan, zentroetako oztopo arkitektonikoakezabatzeko eskabideei, hain zuzen ere, elbarritasunen bat edukitzearen ondoriozzerbitzuarekiko arazoren bat duten langile edo erabiltzaile berriek egindako eskabideei.

– Elbarritasuna duen pertsona berarentzat ohikoa ez den zentro batera joan eta bertanirisgarritasuna zailtzen edo ekiditen oztopo arkitektonikoak edo komunikazio-oztopoakbadaude, horri arreta emateko behin-behineko alternatibak bilatzen dira, esaterako,osasun-langileak irisgarritasun egokiko egoitzetara eramaten dira.

Gainera, osasun-zentroek jendeari zuzendutako iradokizunen postontzia dute. Zentrobakoitzeko pertsona arduradunek postontzi horietan jasota kexak nahiz iradokizunakaztertzen nahiz baloratzen dituzte, eta bidezkoa izanez gero, urteroko “BeharrizanenPlanean” sartzen dituzte.



Nekazaritza etaArrantza Saila

Sail honen egoitza ia guztiak (Arrantzako, Hazien Zerbitzuko eta Pasaiako ArrantzaEskola Nautikoko ordezkaritzak izan ezik) Lakuako sailen arteko multzoaren barruandaude, eta horren irisgarritasuna ez da sail honen eskumenekoa.

Industria,Merkataritza etaTurismo Saila

Saileko bulego nagusiak ez ezik (Lakuan kokatuak eta irisgarritasun egokikoak), Sailakhiru lurralde-ordezkaritza ditu.– Gasteizko ordezkaritzak bi egoitza ditu: lehenengoak, Turismo bulegoa jasotzen duenak,

eskailera-maila txikia dauka sarreran; hala eta guztiz ere, hori gainditu ondoren,zerbitzua irisgarritasun egokikoa da; bigarren egoitzako irisgarritasuna guztiz egokiada, baina kasu honetan, irisgarritasun egokiari buruz aipatutako irizpidea irisgarritasunerabertara mugatzen da, eta ez irisgarritasunari buruzko indarreko araudia betetzera.

– Bilbon, ordezkaritza etxebizitza-eraikin bateko lehenengo solairuan dago, eta bertara,plataforma batetik igo daiteke (mugikortasun urriko pertsonek erabiltzeko instalaturikoplataforma) plataforma hori modu autonomoan erabil daiteke. Dispositibo hori edukiarren, eta eraikinaren sarrerako arrapalan instalatuta badago ere, zerbitzua ez da guztizegokia, bertara iristeko nekez irekitzen den ate batetik igaro behar baita. Hala etaguztiz ere, ordezkaritzak txostena bidali zuen, beharrezko baldintza guztiak bete ezinizateari buruz.

– Donostiako ordezkaritza hartzen duen eraikina sail anitzekoa da eta, horrenbestez,horren irisgarritasunaren egokitasunaren eskumena Ogasun eta Herri AdministrazioSailak dauka.

Lurralde-ordezkaritzak ez ezik, bere partaidetza nagusia duten enpresa publikoetakoegoitzen irisgarritasuna ere sail honen erantzukizunekoa da.– EVE eta CADEM egoitza berberetan kokaturik daude, eta horien irisgarritasuna mugatua

da.– SPRI deritzoneko egoitzak Bilbon daude. Eraikinak sartzeko arrapala eduki arren, hori

igaro eta batera pisu handiko burdinazko atea dago, eta gurpildun aulkian doan pertsonabatek ezin du hori ireki. Barruan, irekitzeko moduko atea duen igogailua dago, bainazerbitzuko ateak suteen aurkako segurtasun-baldintzak betez, suteen aurkakoak dira,eta beraz, zailagoa da horiek irekitzea.

Ogasun eta HerriAdministraziokoSaila

Ogasun eta Herri Administrazio Saileko Baliabide Orokorren Zuzendaritzak, bere bulegoteknikoen bitartez, kudeaketa zentralizaturiko eraikinen erantzukizuna dauka, EuskoJaurlaritzaren barruan. Eraikinok honako hauek dira: Gasteizen, Lakua 1 eta 2, M etaN eranskinak, O eraikina (laster egitekoa), baita Samaniego kaleko eraikina ere; BilbonGran Vía 85 kaleko eraikina, General Concha kaleko eraikina eta Máximo Agirre kalekoeraikina; Donostian Easo kaleko eraikina, Andia kaleko eraikina eta Gasteiz kalekoHABE eraikina.

Eraikin bakoitzak aurrekari oso desberdinak ditu, eta oraingo formulazioa, berriz,eraikuntzako, forma-eginkizuneko edo araudiko baldintzen araberakoa da. Eraikinbakoitzaren eraikuntza-data desberdina da, eta gainera, batzuk ez ziren oraingoeginkizunerako eraiki; halaber, barne-berregokitzapen handia egin behar izan da. Nolanahiere, higiezin bakoitza garaiko araudi orokorraren eta bereziaren araberakoa da.Administrazioak lanpostu desberdinen kokalekuari dagokionez duen barne-antolaketarenegokitzapen- eta bilakaera-beharrizanen ondorioz, eraikinak aldatu egiten dira eta,aldaketa horretan, araudi aplikagarri berriarekiko egokitzapen ahalik eta handiena bilatzenda.

Eraikin bakoitzaren oraingo egoera hauxe da:– Lakua 1 eta 2. Oinezkoen ibilbideak, zoladura, oinezkoen igarobideak, kanpoko

arrapalak, aparkalekuak, kanpoko ateak, atondoak, barruko komunikazio horizontala,barruko arrapalak, igogailuak eta jendearentzako aretoak irisgarritasun egokikoak dira,20-97 Legean ezarritakoaren arabera. Jendeari arreta eskaintzeko zonak ere irisgarritasunegokikoak dira, araudi horren arabera, eta komunak ere araudiaren araberakoak dira,eta egokituta daude, kasuan kasuko esku-hartzeak kontuan hartuta.



Ogasun eta HerriAdministraziokoSaila

– M eta N eranskinak. Ez dago arrapalarik, altxatzeko plataformarik, aparkalekurik etakanpoko aterik (irisgarritasuna partekatzen du Lakua 1 eta 2 deritzenekin). Atondoak,barruko komunikazio horizontala eta igogailuak irisgarritasun egokikoak dira, 20/97Legean ezarritakoaren arabera. Jendeari arreta eskaintzeko zonak eta jendearentzakoaretoak irisgarritasun egokikoak dira, araudi horretan ezarritakoaren arabera. Komunakere araudiaren araberakoak dira, eta kasuan kasuko esku-hartzeak kontuan hartutaegokitzen dira.

– O eraikina (laster egitekoa). Ez dauka kanpoko aterik, arrapalarik eta aparkalekurik.Atondoak, barruko komunikazio horizontala, igogailuak, jendeari arreta eskaintzekozonak, jendearentzako aretoak eta komunak irisgarritasun egokikoak dira, 20/97Legean ezarritakoaren arabera.

– Samaniego kaleko eraikina. Ez dauka arrapalarik eta aparkalekuri. Kanpoko ateak,atondoak, barruko komunikazio horizontala, igogailuak, altxatzeko plataformak etajendearentzako aretoak irisgarritasun egokikoak dira, 20/97 Legean ezarritakoarenarabera. Jendeari arreta eskaintzeko zonak irisgarritasun egokikoak dira, araudi horrenarabera, eta komunak ere araudiaren araberakoak dira, eta kasuan kasuko esku-hartzeak kontuan hartuta egokitzen dira.

– Gran Vía 85 eraikina. Ez dauka aparkalekurik. Kanpoko ateak, atondoak eta barrukokomunikazio horizontala irisgarritasun egokikoak dira, 20/97 Legean ezarritakoarenarabera. Arrapalak, igogailuak, altxatzeko plataformak, jendeari arreta eskaintzekozonak eta jendearentzako aretoak irisgarritasun egokikoak dira, araudi horren arabera.Komunak ere araudiaren araberakoak dira, eta kasuan kasuko esku-hartzeen araberaegokitzen dira.

– General Concha kaleko eraikina. Ez dauka aparkalekurik eta altxatzeko plataformarik.Kanpoko ateak, atondoak, barruko komunikazio horizontala eta arrapalak irisgarritasunegokikoak dira, 20/97 Legean ezarritakoaren arabera. Igogailuak jendeari arretaeskaintzeko zonak eta jendearentzako aretoak irisgarritasun egokikoak dira, araudihorren arabera. Komunak ere araudiaren araberakoak dira, eta kasuan kasuko esku-hartzeen arabera egokitzen dira.

– Máximo Agirre kaleko eraikina. Ez dauka aparkalekurik eta altxatzeko plataformarik.Kanpoko ateak eta jendearentzako aretoak irisgarritasun egokikoak dira, 20/97 Legeanezarritakoaren arabera. Atondoak, arrapalak, igogailuak eta barruko komunikaziohorizontala irisgarritasun egokikoak dira araudi horren arabera. Jendeari arretaeskaintzeko zonak neurri batean dira irisgarritasun egokikoak araudi horren arabera,eta komunen irisgarritasuna ez da egokia, araudiaren arabera.

– Easo kaleko eraikina. Ez dauka arrapalarik, altxatzeko plataformarik eta aparkalekurik.Kanpoko ateak, atondoak, jendearentzako aretoak eta barruko komunikazio horizontalairisgarritasun egokikoak dira, 20/97 legean ezarritakoaren arabera. Igogailuak etajendeari arreta eskaintzeko zonak irisgarritasun egokikoak dira, araudi horren arabera.Komunak ere araudiaren araberakoak dira, eta kasuan kasuko esku-hartzeak kontuanhartuta egokitzen dira.

– Andia kaleko eraikina. Ez dauka arrapalarik, altxatzeko plataformarik eta aparkalekurik.Kanpoko ateak, atondoak, igogailuak eta barruko komunikazio horizontala irisgarritasunegokikoak dira, 20/97 Legean ezarritakoaren arabera. Jendeari arreta eskaintzekozonak eta jendearentzako aretoak irisgarritasun egokikoak dira, araudi horren arabera.Komunak ere araudiaren araberakoak dira, eta kasuan kasuko esku-hartzeak kontuanhartuta egokitzen dira.

– Gasteiz kaleko HABE eraikina. Ez dauka arrapalarik, altxatzeko plataformarik etaaparkalekurik. Kanpoko ateak, atondoak, jendearentzako aretoak eta barrukokomunikazio horizontala irisgarritasun egokikoak dira, 20/97 Legean ezarritakoarenarabera. Jendeari arreta eskaintzeko zonak eta igogailuak irisgarritasun egokikoak dira,araudi horren arabera. Komunak ere araudiaren araberakoak dira, eta kasuan kasukoesku-hartzeak kontuan hartuta egokitzen dira.



Gizarte ArazoenSailburuordetza

Lakuako eta Saileko ordezkaritzetako egoitzetan, araudia bete egiten da, eraikinarenirisgarritasun egokiari dagokionez, baina ez komunikazio-sistemen irisgarritasunaridagokionez.

Lakuako egoitzak ez ezik, Justizia Sailburuordetzak bi zentro mota ditu: justizia jauregiaketa adin txikikoen urratzeetarako zentroak.– EAEko hiru lurraldeetako justizia jauregi ia guztiak 1989tik aurrera eraikitako edo

berrituriko eraikinak dira, Justiziaren arloan azpiegiturak sortzeko eta hobetzeko planautonomikoaren barruan. Horri dagokionez, EAEko hamabost justizia jauregietakometro karratu erabilgarrien % 90 baino gehiago azken urteotan eraiki edo sakon berritudira. Egoitzarik gehienen antzinatasun urria kontuan hartuta, eta eraikitzeko uneanirisgarritasunaren arloko indarreko araudira egokitu direla aintzat hartuz, arduraduneniritzian, hiru justizia jauregik soilik ez dituzte betetzen irisgarritasunaren arloko baldintzak.Bergarako nahiz Azpeitiko Epaitegiak eta Donostiako Audientzia Probintziala (SanMartín kalean) dira. Lehenengo kasuan, eraikin berria sortzeko aukera aztertzen aridira, eta horrek, jakina, irisgarritasun egokiari lotutako baldintzak beteko ditu; bigarrenkasuan, berriz, arrapala bat eraiki nahi da, sarrerako eskailera-mailak gainditzeko(epaitegi honetan, elbarrien sarrera, orain dela hilabete gutxi batzuetara arte, ErregistroZibileko sarreratik egiten zen, baina aukera hori ezabatu egin behar izan da, segurtasun-arrazoien ondorioz. Donostiako audientzia ere berritu egingo dute laster. Gainera,azken urteotan, justizia jauregi batzuetako irisgarritasunari lotutako ekimenak egin dira,esate baterako, kartelak nahiz seinaleak braille sisteman egitea edo jendeari arretaeskaintzeko erakusmahaien altuera araudian ezarritakora egokitzea.

– Adin txikikoen urratzeetarako zentroei dagokienez, ez dago horien ezaugarriei buruzkodatu zehatzik, irisgarritasunaren egokitzapenaren aldetik; hala eta guztiz ere, kasuguztietan, egoitzak oraintsu eraikita daude, eta beste zenbait kasutan, egoitzak behekosolairuetan kokaturik daude. Nolanahi ere, Sailburuordetzako arduradunen ustez,halako zentroak haurrek edo mugikortasun urriko profesionalek erabiltzen ez dituztenez,mugikortasuna bermaturik ez duten zentroen berrikuntza zorrotza ez da beharrezkoa.

Nolanahi ere, ez dago egoitza bakoitzak irisgarritasunaren arloan duen egoera islatzen duenerregistro berezirik. Hala eta guztiz ere, Irisgarritasunari buruzko Legea promulgatu bainolehen, arlo honetako egoitza batzuen irisgarritasunaren baldintzei buruzko ikerketa egin zen.Beharrizan zehatzak konpontzeko prozedurari dagokionez, Zuzendaritzak, obra txikiaketa premiazkoak egiteko aurrekontu-partida dauka, eta hori erabili egin daiteke, beharrezkoaizanez gero. Orain arte, hala ere, ez da horri buruzko erreklamaziorik edo eskabiderikaurkeztu.

Justizia, Lan etaGizarte SegurantzaSaila

Aurkeztutako datuen aniztasuna kontuan hartuta, zaila da eraikinetako irisgarritasunarenegoerari buruzko balorazioa egitea, informazio-bilketan kontuan hartu diren eraikineidagokienez. Nolanahi ere, honako ohar hauek egin daitezke:

– Eusko Jaurlaritzaren jardueretariko zati handi bat Gasteizen, Donostian eta Bilbonkokaturiko sailen arteko eraikinen bitartez eskaintzen da. Irisgarritasunaren arlokokudeaketa, berriz, Ogasun eta Herri Administrazio Sailaren eskumenekoa da; gainera,egoitza guztietan irisgarritasunaren egokitasuna erabatekoa izan ez arren, emandakoinformazioaren arabera, maila orokorra onargarria dela esan daiteke. Halaber, horridagokionez, aipagarria da sail honek 4/1997 Legea promulgatu zenetik oztopoakegokitzeko eta ezabatzeko egin duen lana.

– Egoera oso desberdina da, gainerako administrazio-egoitzetan, eta horri dagokionez,irisgarritasunaren egokitasuna ez da pozgarria. Egin-eginean ere, informazioa eman


duten zentro eta egoitza guztien erdian baino gehiagotan, bertako arduradunekemandako iritziaren arabera, irisgarritasuna ezegokia edo, kasurik onenean, mugatuada.

– Erabilera publikorako zentro kopuru handia duten bi sailek arreta berezia merezidute: Osasuna eta Hezkuntza. Horiek ez dute zentro bakoitzeko egoerari buruzkoerregistrorik, irisgarritasunaren egokitasunari dagokionez, eta zoritxarrez, emandakoazalpenak kontuan hartuta, badirudi irisgarritasunaren arloko arazoak konpontzekoprozedura beti ez dela arazo honek behar duen neurrikoa. Izan ere, hurrengokapituluan ikusiko dugunez, banakako egoerei ematen zaizkien konponbideak albobatera utzita, irisgarritasun ezegokiko edo mugatuko hezkuntzaeta osasun-zentroenkopurua nahiko handia da. Hala eta guztiz ere, bi sail horiek ahalegin ekonomikohandia egin dute euren egoitzak egokitzeko, bai zentroei diru-laguntzak emanez etabai egoitza berriak eraikita.

Eraikin bakoitzeko egoerari buruzko informazioa ez ezik, sailetako arduradunei honakohau egoteari buruzko informazioa ere eskatu zitzaien:

– Eraikinetarako irisgarritasunaren baldintzei buruzko ikerketak, azterketak edoebaluazioak.

– Eraikinen erregistroa, bertan euren irisgarritasunaren baldintzei buruzko atalajasotzeko.

– Euren lokaletako eta eraikinetako irisgarritasunaren arazoak detektatzeko etakonpontzeko ezarritako prozedurak (adibidez, iradokizunen, kexen eta erreklamazioenprozedurak).

Halako tresnak ezinbestekoak dira, egoitzek irisgarritasunaren arloan duten egoerajakiteko eta horri lotutako jarduerak planifikatzeko; hori hurrengo taulan laburbildutadago:

26. taula. IRISGARRITASUNAREN ARLOKO BEHARRIZANENDIAGNOSTIKORAKO ETA AZTERKETARAKO TRESNAK

ErregistroakIkerketak

Etxebizitza SailburuordetzaEuskal Herriko UnibertsitateaHezkuntza SailaSegurtasuneko SailburuordetzaLurralde Antolamendu SailaOsasun SailaNekazaritza eta Arrantza SailaIndustria, Merkataritza eta Turismo SailaKultur Ondareko ZuzendaritzaKultur Hedapeneko ZuzendaritzaKiroleko ZuzendaritzaGazteriako ZuzendaritzaGizarte Arazoetako ZuzendaritzaJustizia, Enplegu eta S. Segurantzako ZuzendaritzaOgasuneko eta Herri Administrazioko Zuzendaritza

EzBaiEzBaiEzEzEzEzEzEzEzEzEzBaiBai

Saila Beste prozedurabatzuk

EzEzEzEzEzEzBaiEzEzEzEzEzEzEzEz

EzBaiBaiEzEzBaiEzEzEzEzEzEzEzEzEz


Taulan ikusten denez, halako tresnen erabilera oso urria da:

– Ikerketei dagokienez, elkarrizketaturiko hamabost erakundetatik lauk soilik dute eurenegoitzen irisgarritasunaren egokitasun mailaren azterketarik, eta hori beti ez da zehatzaedo oraintsukoa.

– Erregistroei dagokienez, egoitzen zerrenda duen erakunde bakarra dago, eta bertan,besteak beste, bertako irisgarritasunaren egokitasun maila adierazten da. Gainera,euren eraikinen erregistro berriak lantzen ari diren erakunde guztiek ez dute halakoinformaziorik jasoko bertan. Nolanahi ere, esan behar da sail askok ez dutela eurenzentrorik.

– Halaber, lokaletako eta eraikinetako irisgarritasunari lotutako arazoak detektatzekoeta konpontzeko beste prozedura batzuk kasu gutxitan aurkitu dugu. Hiruk soilikdute halako prozedurarik.

– Ez dago tresna hauetariko bat baino gehiago duen sailik eta zortzik ez dute inolakotresnarik.

2.3. Sail bakoitzak irisgarritasuna sustatzeko abiatu dituen politikaaktiboak

Lehen esan dugunez, Irisgarritasuna Sustatzeari buruzko 20/1997 Legea dela bide,Eusko Jaurlaritzako sailen eginkizunen artean, gaienerako herri administrazioen kasuangertatzen den bezala, euren jarduera-eremuetako irisgarritasunaren egokitasunasustatzeko neurriak abiatzea sartzen da. Irisgarritasunari buruzko lau urterako planakoraingoz albo batera utzita (irisgarritasuna sustatzeko politika aktibotzat hartu ahal badiraere, gehienbat barruko planifikaziora orientaturik daude, sail bakoitzeko egoitzenirisgarritasunaren arloan), eta lege horretan ezarritakoaren arabera, atal honetan sailbakoitzak irisgarritasun egokia sustatzeko hartutako diru-laguntza-neurriak aztertukoditugu batez ere, baita sail bakoitzak arlo horretan promulgaturiko araudia ere. Hainzuzen ere, honako jarduera hauek abiatzea aztertuko da:

– Udaletarako edo beste erakunde publiko batzuetarako diru-laguntzetarako deialdiak,irisgarritasun egokia sustatzeko planak lantzeko edo oztopo arkitektonikoakezabatzeko obrak finantzatzeko.

– Erakunde pribatuetara edo irabazi asmorik gabeko elkarteetara bideraturiko diru-laguntzetarako deialdiak, irisgarritasunaren gaia berariaz aipatuta.

– Elbarritasunen bat duten pertsonei irisgarritasunaren egokitasun baldintzak hobetzekobanakako laguntzak, bai teknikoak edo bai etxebizitzaren egokitzapenari lotutakoak.

– Berezko araudia promulgatzea, irisgarritasunaren gaiari buruzko berariazko aipamenaeginez.

– Irisgarritasunaren egokitasuna sustatzeari loturiko beste jarduera batzuk, sailbakoitzaren jarduera-eremuetan.

Sail bakoitzak irisgarritasun egokia sustatzeko gauzaturiko politika aktiboak hurrengokoadroan laburbilduta daude19:

19 Halako neurri buruzko informazio eman duten sailak soilik hartu dira aintzat.


11. koadroa. SAIL BAKOITZAK IRISGARRITASUNAREN SUSTAPENEANEGINDAKO POLITIKA AKTIBOAK: LAGUNTZAK ETA ARAUDIA

KulturOndarekoZuzendaritza

Laguntzak– Eusko Jaurlaritzak, 2000. urtetik hona, urteroko dirulaguntza-deialdia egiten du, udalei eta

mankomunitateei begira, euren liburutegietako azpiegiturak sortzeko eta berritzeko. Berritzea,kasu honetan, bai eraikinen eta lokalen handitzea, berrikuntza edo egokitzapena, bai altzariaketa seinaleztapenerako errotuluak lortzea da. Dirulaguntza horiek, bestalde, jendearentzatirekita dauden liburutegiek eskuratu ahal dituzte, baldin eta Euskadiko Liburutegien SistemaNazionalaren barruan egon eta kasuan kasuko herriak gutxienez 3.000 biztanleko biztanleriabadauka. 2002an argitaraturiko araudian helburu horretarako finkaturiko zenbatekoa 192.324eurokoa zen. Hala eta guztiz ere, zenbateko hori handiagoa izan daiteke, eskatutako laguntza-kopurua eta urte amaierako aurrekontu-erabilgarritasuna aintzat hartuta. Aurkeztutakoproiektuak baloratzeko ezarri diren hautapen-irizpideek puntuazioaren % 30 erreserbatzendute, Liburutegien Zerbitzuak eskainitako gomendio teknikoak betetzeko. Liburutegi publikoakdiseinatzeko eta proiektatzeko gomendio horiek, berriz, Liburutegien eta LiburuzainenNazioarteko Elkarteen Federazioak (LLNEF) adierazitako jarraibideetan oinarrituta daude, eta,besteak beste, oztopo arkitektonikorik eta dokumentazio mailakorik ez edukitzeko baldintzaeskaintzen da.

KirolZuzendaritza

Araudia– Kirolari buruzko ekainaren 11ko 14/1998 Legean ezarritakoaren arabera, “kirol-ekipamenduak

irisgarritasun egokikoak eta oztoporik gabeak izango dira, elbarritasuna duten pertsonenzirkulazio askea ez ekiditeko. Halaber, kirol-eremuak halako pertsonek erabiltzeko moduanhornituta egongo dira, eremu horien helburu diren kirolen ezaugarriek horretarako bideaematen dutenean”. Gainera: “Erabilera publikoa duten hornidura publikoek edo pribatuekaraudi hori bete beharko dute. Udalek araudi horren betetzea bermatuko dute, kasuan kasukoudal mugartean kokaturiko kirol-instalazio guztietan”.

– Lurralde eta autonomia-eremuko kirol-federazioak erabilera publikoko erakundeak dira, etaeuren eginkizuna, kirolari buruzko Legean ezarritakoaren arabera, kiroleko jarduera etalehiaketa ofizialak sustatzea, kalifikatzea, baimentzea eta agintzea da, kasuan kasuko moda-litatearen barruan. Legeak euskal federazioa eta hiru lurralde-federazio egotea ezartzen du,eta horien barruan, elbarritasun fisikoa, psikikoa, sentsoriala edo mistoa duten kirolariakbilduko dira. Federazio horiek oraindik sortu ez diren arren, Kultura Sailak dekretu bat onetsinahi du, eta bertan, irabazi asmorik gabeko elkarteei buruzko beste gai batzuekin batera,elbarrita-suna duten pertsonen Euskadiko Federazioa sortzea dago aurreikusita. Erakundehori sortuta, hobetu egingo dira, besteak beste, kirol-instalazioetako irisgarritasunaren baldintzak,federazioek lehiaketa ofizialei dagokienez dituzten homologazio-eginkizuna dela bide. Gainera,federazio horiek jolaseko irizpideak ezarri eta gainera, txapelketa ofizialak baloratu nahizhomologatuko dituzte, hau da, elbarritasuna duten pertsonen partaidetza duten txapelketak,jokorako instalazioek bete beharreko baldintzak ere barne.

– Beste alde batetik, Eusko Jaurlaritzak irizpide komunak onetsi behar ditu, herri administrazioenmenpeko kirol-horniduren zentsuak diseinatzeko. Irizpide hauek orain ari dira lantzen, etahorien barruan, segurutik, zentroen irisgarritasunaren egokitasunari buruzko informazioasartuko da.

Gazteriakoeta EkintzaKomunita-riokoZuzendaritza

Arautegia– Kultura Sailak orain 10 urte promulgaturiko 211/1993 Dekretua gazteen informazio-zerbitzuen

onarpen ofiziala arautzen duen araudia da. Zentro edo informazio-gune horiek udalen, forualdundien eta halako zerbitzuen ematea Administrazioarekin hitzartzen duten erakundepribatuen menpe daude. Gaur egun, modu ofizialean onarturiko 48 zerbitzu daude (3 Araban,20 Bizkaian eta 25 Gipuzkoan). Gainera, lurralde horietariko bakoitzean, Gazteen InformaziorakoLurralde Zentro bat dago, eta horrek kasuan kasuko lurraldean kokaturiko zerbitzuakkoordinatzen ditu. Onarpen ofizialerako, zerbitzu horiek gutxieneko baldintza batzuk betebehar dituzte, besteak beste, erabiltzaileei arreta eskaintzeko egoitzen baldintza fisikoak. Horridagokionez, araudian ezarritakoaren arabera, lokalek “irisgarritasun zuzena ahalbidetuko dute,beste egoitza batzuetatik igaro beharrik gabe, eta ez dute irisgarritasun hori zailtzeko oztopoarkitektonikorik edukiko; horretarako, beheko solairuan edo solairu artean kokatuta egongodira”.


11. koadroa. SAIL BAKOITZAK IRISGARRITASUNAREN SUSTAPENEANEGINDAKO POLITIKA AKTIBOAK: LAGUNTZAK ETA ARAUDIA (Jarraipena)


– Bestalde, Kultura Sailak , zuzendaritza honen bitartez, haurren eta gazteen taldeak egotekoaterpetxeen eta instalazioen onarpenerako nahiz funtzionamendurako baldintzak arautu beharditu. Baldintza horiek urriaren 18ko 406/1994 Dekretuan jasota daude. Irisgarritasunarenbaldintzei dagokienez, bertako 6. artikuluan ezarritakoaren arabera, “elbarritasuna dutenpertsonak sartzeko oztopo arkitektonikoak ezabatzeari buruzko beste edozein araudirenkalterik gabe”, instalazio guztietan honako baldintza hauek bete beharko dira: a) kanpoaldetikbehe solairurako irisgarritasuna, arrapalen bitartez eta ateen zabalera nahikoaren bidez; b)zerbitzu higienikoen eta dutxen kopuru nahikoa, bai beheko solairuan eta bai logeletatikhurbil, eta horiek elbarrien beharrizanetara egokituta egongo dira; c) aurreko bi paragrafoetanadierazitakoak zuzenak ez diren konponbideak sortzen dituenean, edo neurriz kanpokobaliabide ekonomikoak behar dituenean, konponbide bereziak onartzeko organo eskudunakhartuko ditu, eta hartutako konponbide horien egokitasuna justifikatu beharko da, baita goianaipatutako puntuak betetzeko ezintasuna edo ezegokitasuna ere”.

– 1997ko Aginduak, aipatutako dekretua garatu duenak, hauxe ezartzen du bertako 12.artikuluan: “eraikuntza berriko instalazioak direnez, araudian jasotako baldintza teknikoakbeteko dira, oztopo arkitektonikoak ezabatzeari buruz, eta gainerako arau aplikagarriak erebeteko dira”.

EtxebizitzakoSailburuor-detza

Laguntzak– Etxebizitza eta Gizarte Arazoetarako Sailak (lehen Lurralde Antolamendu, Etxebizitza eta

Ingurumen Saila), azken hiru urteotan, udaletarako eta toki erakundeetarako dirulaguntza-multzoa argitaratu du, irisgarritasun egokia sustatzeko, eta azken deialdia 2002ko abenduaren30eko Aginduaren bitartez promulgatu zen. Laguntzak jasotzen dituzten jarduerak honakohauek dira: Irisgarritasuna Sustatzeko Legean ezarritako irisgarritasun-planak egitea, hobekuntza-obrak betearaztea eta hornidura egokia eskuratzea, hiri-inguruko eta eraikinetakoirisgarritasunaren egokitasuna bermatzeko. Laguntzek planak egiteko kostuaren % 80 finantzatuahal dituzte, baita obrak betearaztearen edo hornidurak eskuratzearen % 50 ere.Halako laguntzen azken deialdian, lau milioi euro bideratu ziren bertara; horietatik 1,72002koak eta 2,3 2003koak ziren. Laguntzen zenbateko osotik, 198.902 euro (% 6,5)udalerrietan lau urterako planak egitera bideratu ziren; 2.857.020 euro (% 93,1), berriz,obretarako dirulaguntzetara bideratu ziren. Dirulaguntza jaso zuten 63 udalerrietatik, 15ekbaino ez zuten eskatu planak idazteko laguntzarik (hiru Araban, lau Bizkaian eta zortziGipuzkoan). Lurraldeka, dirulaguntzen % 11 Arabako 7 udalerritara bideratu zen, % 42Bizkaiko 25 udalerritara eta % 46 Gipuzkoako 31 udalerritara. Urteen arabera, 2002an325.482 euroko dirulaguntzak eman ziren, eta 2003an 2.730.440 euroko dirulaguntzak.Bi ekitaldi horietan, horrenbestez, 3.055. 923 euroko dirulaguntzak eman ziren, eta, eskabiderikez egotearen ondorioz, 944.076 euro gelditu ziren adjudikatu gabe.

– Banakako dirulaguntzei dagokienez, etxebizitza birgaitzeko finantza-neurriei buruzko 2002koabenduaren 30eko Aginduan baldintza berezi batzuk ezartzen dira, eta horiek mesede egitendie mugikortasun arazo iraunkorren ondorioz etxebizitza birgaitu behar duten pertsonei.Horrela, esate baterako, elbarritasuna duten pertsonen kasuan, laguntzak etxebizitzarenantzinatasuna kontuan hartu gabe eman daitezke (gainerako kasuetan, hamar urteko gutxienekoantzinatasuna behar da). Laguntzak, birgaitze motaren arabera, obren kostu osoaren % 20-45 bitartekoak izan daitezke, 5.400 euroko mugarekin.

Arautegia– Babes Ofizialeko etxebizitzen araubideari eta etxebizitzaren nahiz lurzoruaren arloko finantza-

neurriei buruzko abenduaren 30eko 315/2002 Dekretuan ezarritakoaren arabera, lehendikere etxebizitzaren bat eduki arren, mugikortasun arazoren bat duen pertsona bat edo gehiagoduten familiek babes ofizialeko etxebizitzak eskuratu ahal izango dituzte, baldin etairisgarritasunaren egokitasunari lotutako baldintzak betetzen ez dituzten etxebizitzetan bizibadira. Halako kasuetan, babes ofizialeko etxebizitzaren pertsona onuradunek kasuan kasukosailaren esku utzi beharko dute lehengo etxebizitza. Gainera, Dekretuko 18. artikuluan ezartzendenez, mugikortasun urriko pertsonen kasuan, babes ofizialeko etxebizitzak alokatzeko ez dagutxieneko diru-sarrerarik egiaztatu beharko; jabetza osoko etxebizitzak lortzeko, berriz, 3.000euroko gutxieneko diru-sarrerak egiaztatzea nahikoa izango da.

– 2002ko abenduaren 30eko Aginduan (Babes Ofizialeko Etxebizitzak Diseinatzeko Ordenantzakonetsi dituen Agindua), baldintza batzuk ezartzen dira halako etxebizitzetako irisgarritasunarieta oztopo arkitektonikoak ezabatzeari buruz.



EtxebizitzakoSailburuor-detza

– Mugikortasun arazoak dituzten pertsonek babes ofizialeko etxebizitzak eskuratzeari dagokionez,babes ofizialeko etxebizitzak adjudikatzeko prozedurei buruzko 2002ko ekainaren 14koAginduan ezartzen denez, sustapen bakoitzean adjudikatu beharreko etxebizitza guztietatik,egokituriko etxebizitzen gutxieneko kupoa (eraikitako 25 etxebizitzatik bat) erreserbatuko da,mugikortasun urriari lotutako elbarritasun iraunkorra duten pertsonentzat 20/1997 Legeko4. artikuluan ezarritakoaren arabera.

Hezkuntza,Unibertsita-teak etaIkerketaSaila

Laguntzak– Udal-titularitateko ikastetxeek bi iturri desberdinetatik lortzen dute finantziazioa: Eusko

Jaurlaritzatik (inbertsio-gastuen ardura dauka) eta kasuan kasuko udaletatik (mantenamenduarenkostua berenganatzen dute). 2001ean Eusko Jaurlaritzak udaletako ikastetxeetan egindakoobren % 55 finantzatu zuen, eta gainerako % 45aren finantziazioa udalen euren kontura izanzen. Nolanahi ere, kasu guztietan, oztopoak ezabatzeko obrak Eusko Jaurlaritzako HezkuntzaSailak finantzatu behar ditu. Hezkuntza, Unibertsitateak eta Ikerketa Sailak, urtero, oztopoarkitektonikoak ezabatzeko eta eremuak hezkuntza-beharrizan bereziak dituzten ikasleeiegokitzeko (hitzarturiko ikastetxeetan) dirulaguntzarako deialdia egiten du; horrela, eginbeharreko berrikuntza-obren % 50 finantzatzen du. 2001ean, dirulaguntza hori 11 ikastetxekjaso zuten (guztira 17 ikastetxek egin zuten eskabidea). Gainerako 6 ikastetxeetatik hiruk ezzituzten betetzen arauan ezarritako baldintzak, eta beste hiru aurrekonturik ez edukitzearenondorioz gelditu ziren kanpoan. Adjudikaziorako erabilitako irizpideek kontuan hartzen zutenikastetxean matrikulaturik zeuden mugikortasun arazoko ikasle kopurua, baita egoitzetakoirisgarritasunaren zailtasun maila ere. Azken deialdian esleituriko aurrekontua 90.633 eurokoada 2002rako, eta 90.452 eurokoa 2003rako.

Osasun Saila Laguntzak– Udalerri batzuetan, osasun-kontsultetako eta osasun-zentroetako instalazioak udalaren

titularitatekoak dira. Urtero, Osasun Sailak dirulaguntza-multzoa bideratzen du, zentro berriakberritzeko nahiz hornitzeko edo eraikitzeko obrak neurri batean edo guztiz finantzatzeko.Dirulaguntza horien barruan, irisgarritasuna hobetzeko obrak ere sartzen dira. Halako laguntzaklortu nahi dituzten toki korporazioek, berrikuntza obrak egiteko eskabideekin batera, zentroarenoraingo egoeraren eta planteaturiko berrikuntzaren planoak ere aurkeztu behar dituzte;gainera, laguntzak emateko orduan, kontuan hartuko da oztopo arkitektonikoak ezabatzearieta irisgarritasuna egokitzeari buruzko araudia. Baldintza hori 2000n sartu zen, hau da,Irisgarritasuna Sustatzeari buruzko Legea garatzeko 68/2000 Dekretua indarrean sartzekourtean. 2002rako aurreikusitako dirulaguntzen zenbateko osoa 500.000 eurokoa da. Nolanahiere, gutxi gorabeherako zifra da; izan ere, adibidez iaz, aurreikusitako zenbatekoa 4.000eurotangainditu zen. 1998tik, halako laguntzei esleitutako aurrekontuak gorakada handia izan du,eta 2000. urtean gorakada itzela egon da, 480.809 euroko aurrekontua erreserbatu baitzen,hau da, aurreko urtekoa baino hiru aldiz handiagoa (180.303 euro).

– Hala eta guztiz ere, iaz adjudikaturiko dirulaguntzetatik bat baino ez zegoen oztopoak ezabatzerabideratuta; hain zuzen ere, osasun-kontsulta batera sartzeko arrapala instalatzera bideratuzen, eta horretarako, 24.040 euro eman ziren. Gainerako 20 laguntzetatik, 15 (466.385euro) irisgarritasunean hobekuntzaren bat egiteko izan ziren; egin-eginean ere, oinplanoberriko lokalak berriztatzeko edo eraikitzeko obrak ziren, eta horietan, derrigorrezkoa zenirisgarritasunaren arloko araudia betetzea.

– Beste alde batetik, 1997an, Osasun Sailak banakako laguntzei buruzko dekretu bat argitaratuzuen, eta horren bidez, beste laguntza tekniko batzuen artean, kanpoko protesien, gurpildunaulkien, ortesien eta protesi berezien lorpena ahalbidetzen da. Era berean, kabinete ortopedikoenfuntzionamenduaren baldintzak eta horien artean ezarritako lankidetza-hitzarmenen baldintzakzehazteko orduan, irisgarritasunaren arloko gutxieneko baldintza batzuk ezarri dira.

Nekazaritzaeta ArrantzaSaila

Laguntzak– Nekazaritza eta Arrantza Sailak, Nekazaritza Garapen Jasangarrirako Planaren eremuan

egindako jarduketen barruan, “Erein Programa” sustatu du; horren bitartez, dirulaguntzakematen zaizkie bai toki administrazioei eta bai pertsona fisikoei edo irabazi asmorik gabekoedo irabazi asmoko elkarte pribatuei, baldin eta nekazaritza inguruetako egitura ekonomikoetanparte hartzen badute (100/2002 Dekretuan araututako egiturak). Dirulaguntza jaso etaprograman berariaz aipatutako jarduketetariko bat, izan ere, inguru horietako biztanleeizuzendutako zerbitzuetan oztopo arkitektonikoak ezabatzea da. Jarduera horren finantziazioaren


20 Kasu guztietan, Etxebizitza eta Gizarte Arazoetarako Sailari Gizarte Ongizatearen arloko eskumenakesleitu baino lehen promulgaturiko neurriak dira.


Nekazaritzaeta ArrantzaSaila

zati bat FEOGA deritzonak egiten du (Nekazaritza Orientazioko eta Bermeko EuropakoFondoa). Laguntza horien bidez finantzaturiko jardueraren kostuaren ehunekoa, berriz,eskatzailearen ezaugarri juridikoen araberakoa da; horrela, Pymeetako produkzio-inbertsioak% 25ean finantzatzen dira, eta ehuneko hori % 35ekoa izan daiteke, gainbeheran doazennekazaritza-zonetan; norbanakoek produkziokoak ez diren jarduketen inbertsioaren % 80jasoko dute; toki erakundeek edo irabazi asmorik gabeko erakunde publikoek, azkenik, lagundubeharreko jardueraren kostu osoa finantza dezakete. Eusko Jaurlaritzak Erein programan2002rako jasotako jarduera-lerroei esleituriko aurrekontu osoa 1.395.360 eurokoa da, bainajakina, hori ez da oso-osorik bideratu oztopo arkitektonikoak ezabatzera.

– Beste dirulaguntza batzuk ere badira, landa turismoko establezimenduen edo arrantzari lotutakoeremuetako enpresa berrien egokitzapena finantzatzeko, eta horiek irisgarritasunari buruzkoaraudirako egokitzapen-lanak finantzatzeko erabil daitezke. Halako laguntzetan, hala eta guztizere, irisgarritasunaren gaia ez da berariaz aipatzen, eta gainera, gai hori ez da aintzat hartzenlaguntzak emateko irizpide zehatzak ezartzeko orduan.

Industria,Merkataritzaeta TurismoSaila

Laguntzak– Industria, Merkataritza eta Turismo Sailak, bere aurrekontuetan, hiritar guztiek Euskadiko

turismo-eskaintza eskuratzea sustatzeko neurrietarako dirulaguntzak emateko partida batdauka, eta bertan, berariaz aipatuta daude irisgarritasun egokia sustatzeko neurriak. Laguntzahorien onuradunak, beste alde batetik, irabazi asmorik gabeko enpresak nahiz erakundeaketa erakunde publikoak izan daitezke. Dirulaguntzak, berriz, oztopo arkitektonikoak, hirigin-tzakoak edo komunikaziokoak ezabatzeko jarduera guztiek jaso ditzakete, EAEko turismo-establezimenduei dagokienez, horien irisgarritasunaren baldintzak hobetzeko. Dirulaguntza,gehienez jota, eskatzaileak egin beharreko inbertsioaren % 50ekoa izan daiteke; nolanahiere, laguntza bakoitzeko eman beharreko gehieneko zenbatekoa ez da 24.040 eurotik gorakoaizango. Halako laguntzetarako zenbateko orokor erabilgarria 90.152 eurokoa izan da 2002an,aurreko urteko zenbateko berbera. Zenbateko horretatik, 65.428 euro eman ziren.

Arautegia– Industria, Merkataritza eta Turismo Sailak 2000ko maiatzean promulgaturiko dekretu baten

bitartez, hotel-establezimenduen antolamendua egin da; bertan ezartzen denez, hotel-establezimendu guztiek 50 ostatuko bat erreserbatuko dute mugikortasun urriko pertsonenlehentasunezko erabilerarako. Gainera, hamar plazatik batean, beharrezko laguntza teknikoakezarriko dira, komunikazio-arazoak dituzten pertsonek ostatua modu autonomoan okupatzeko.

Justizia, Laneta GizarteSegurantzaSaila

Arautegia20

– Hirugarren adinerako egoitzako gizarte zerbitzuei buruzko martxoaren 10eko 41/1988Dekretuko 2. puntuan ezartzen denez, egoitza guztiek Euskal Autonomia Erkidegoko indarrekoaraudia bete beharko dute, oztopo arkitektonikoei eta hirigintzakoei dagokienez, eta gainera,beharrezko berrikuntza-obra guztiak egin beharko dituzte, bertan jasotako baldintzak betetzeko.

– Menpekotasuna duten adineko pertsonentzako zentroei buruzko urriaren 17ko 2002/2000Dekretuan ezarritakoaren arabera, halako zentroek 4/1997 Legean ezarritako arauak betebeharko dituzte

– Enplegurako orientazio-jarduerak garatzeko laguntzak egituratzeari buruzko 76/2000 Dekretuanezartzen denez, zerbitzuak adjudikatzeko orduan, oztopo arkitektonikorik ez egotea eta 4/1997Legeko baldintzetara egokitzea baloratuko da.

– Auzolan programa egituratzeari buruzko uztailaren 30eko 1999/2002 Dekretuanadierazitakoaren arabera, dirulaguntza jaso duten proiektuek ekintza positiboko neurriak jasobeharko dituzte, pertsona guztiak programan sartu ahal izateko, Irisgarritasuna Sustatzeariburuzko abenduaren 4ko 20/1997 Legea betez.

Laguntzak– 1997an eta 1999an, sailak dirulaguntza-multzoa bideratu zuen, Euskal Autonomia Erkidegoko

toki erakundeetara, oinarrizko gizarte zerbitzuen baldintza fisikoak hobetzeko berrikuntza-obrak egiteko.



LurraldeAntolamenduetaIngurumenSaila

Eusko Jaurlaritza azken aldiz aldatu zenean (2001eko iraila), sailen egituratze berria egon zen;horren bitartez, etxebizitzaren eta irisgarritasunaren arloko eskumenak sail honetatik Etxebizitzaeta Gizarte Arazoetarako Sail sortu berrira igaro ziren. Horrenbestez, bai Irisgarritasuna Sustatzeariburuzko 20/97 Legea, bai Hiri Inguruetako, Eremu Publikoetako, Eraikinetako eta Informazionahiz Komunikazio Sistemetako Irisgarritasunaren Baldintzei buruzko Arau Teknikoak onetsidituen 68/2000 Dekretua idazteko prozesuan, Lurralde Antolamendu eta Ingurumen SailekoLurralde Antolamenduko Zuzendaritzak esku-hartze zuzena izan zuen; hala eta guztiz ere,Arkitektura Zuzendaritzatik bereizita gelditzean (gaur egun, Etxebizitza eta Gizarte ArazoetarakoSailera atxikita), arlo honetan ez da jarduera berririk egin.

GizarteArazoetarakoZuzendaritza

Etxebizitza eta Gizarte Arauetarako Sailak irisgarritasunaren arloan dituen eskumenik gehienakEtxebizitza Sailburuordetzaren esku daude, eta Gizarte Arazoetarako Sailburuordetzak ez daukaeskumenik arlo horretan. Hori dela eta, ez da dirulaguntza-deialdirik promulgatu udaletarako,erakunde publikoetarako edo irabazi asmoko nahiz halakorik gabeko elkarteetarako, nahiz etahoriek eraikitako inguruko irisgarritasun egokiaren gaia aipatu. Hala ere, komunikaziokoirisgarritasunari lotutako jarduketetarako dirulaguntzak eman dira.Araudiari dagokionez, dekretu-zirriborro bat dago, udal eskumeneko oinarrizko gizarte-zerbitzuakarautzeko, eta bertan irisgarritasunari lotutako baldintza batzuk jasotzen dira.

21 Lehen esan dugunez, dokumentazio-iturrietatik bildutako informazioa da.

Arauak promulgatzea edota laguntzak nahiz diru-laguntzak ematea albo batera utzita,Eusko Jaurlaritzako sailek jarduera gutxi abiatu dituzte, irisgarritasuna sustatzearen arloan.Ondoren adierazitako jarduera ia guztiak Etxebizitza eta Arkitektura Zuzendaritzak sustatuditu, eta hori, 2001era arte, Lurralde Antolamendu, Etxebizitza eta Ingurumen Saileansartuta zegoen, eta ordutik, Etxebizitza eta Gizarte Arazoetarako Sailean sartuta geldituda21:


Kontsultaturiko erakunde bakoitzak arlo hauetan egin dituzten jarduerak hurrengo taulanlaburbilduta daude:

Era berean, Legea onetsi ondoren, irisgarritasun egokirako sarien deialdia egin zen, eta horienzenbatekoa 1,5 milioi pezetakoa izan zen.

Jardunaldienantolaketa

Irisgarritasuna sustatzeko Euskadiko Kontseiluak, 2001eko otsailean eta martxoan, heziketa-jardunaldiak antolatu zituen, irisgarritasunaren egokitasunari lotutako alderdiei buruz.

Argitalpenak 2000n, 20/1997 Legea eta berori garatu duen 68/2000 Dekretua jasotzen duen argitalpenaeditatu zen.

Zabalkunde-kanpaina

20/1997 Legea onetsi ondoren, Eusko Jaurlaritzak sustapen-kanpaina bat egin zuen, eta bertan,28 milioi pezeta inbertitu zuen.

Irisgarritasunsariak

1997an, Lehendakaritza Sailak ikusmen gabezia osoa edo partziala zuten pertsonen (itsu-txa-kurrak lagundutako pertsonak) irisgarritasun askea arautu zuen, leku publiko edo erabilera publi-koko guztiei dagokienez, halako gabeziarik ez duten pertsonekiko aukera-berdintasunean.

Itsu-txakurrenzerbitzuenarauketa

Nekazaritza eta Arrantza Sailak web-orrialde bat diseinatu eta kudeatzen du, eta bertan, landaturismoko establezimenduei buruzko informazioa ematen da; besteak beste, EAEko landetxeguztien irisgarritasunaren egokitasun mailari buruzko informazio ematen da. Orrialde hori era-kunde honek, foru aldundiek eta Nekazalturismoa izeneko elkarteak sustatu dute.

weborrialdea

12. koadroa. IRISGARRITASUNA SUSTATZEKO BESTE JARDUERA BATZUK

Irisgarrita-sunaSustatzekoEuskadikoKontseilua

Irisgarritasuna Sustatzeari buruzko Legeko V. tituluan, Irisgarritasuna Sustatzeko EuskadikoKontseiluaren sorrera ezartzen da, kontsultarako eta partaidetzarako organotzat; bertan,Euskadiko herri administrazioen ordezkaritza egongo da, baita irabazi asmorik gabeko erakundeak,kontsumitzaileen nahiz erabiltzaileen elkarteak eta arkitektoen, aparejadoreen zein injineruenelkargo ofizialak ere. 1998ko urriaren 1ean sortuta, gaur egun Kontseilua Etxebizitza eta GizarteArazoetarako Saileko Etxebizitza eta Arkitektura Zuzendaritzara atxikita dago.2001eko memorian jasotzen denez, urte horretan Kontseiluko Osoko Bilkura behin bildu zen,eta bertako Batzorde Iraunkorra bitan. Kontseiluak, gainera, 2001ean, 48 txosten- eta kontsulta-eskabide jaso zituen, udalek, enpresek, epaitegiek eta norbanakoek eginda, irisgarritasunarilotutako zenbait alderdiri buruz. Beste alde batetik, 2001ean, Kontseiluari 47 espediente jakina-razi zitzaizkion, irisgarritasunari buruzko araudiaren aplikazioan salbuespena aplikaturik zutenespedienteak.

Irisgarritasu-nari buruzkoAholkularitzaZerbitzua

2000ko urrian sortuta, irisgarritasunaren arloko aholkularitza-zerbitzua doakoa da, erakundepribatu batek ematen du, eta Etxebizitza eta Gizarte Arazoetarako Sailak finantzatuta dago,irisgarritasunari lotutako kontsultei erantzuteko eta oztopo arkitektonikoak nahiz komunikaziokoakgainditzeko. Herri administrazioei, norbanakoei eta irabazi asmorik gabeko erakundeei zuzendutadago, eta 900 telefono baten bitartez eta posta elektronikoko helbide baten bidez erantzutendie kontsultei. 2001ean, zerbitzuak 507 kontsultari eskaini zien arreta, eta horietatik gehienaktelefonoz ebatzi ziren. 2002an 560 kontsultari eskaini zitzaien arreta.


22 Kasu batzuetan, halako politikarik ez egotearen zergatia sailek arlo horretan eskumenik ez edukitzea da.Beste zenbait kasutan, berriz, halako neurriak garatzea bidezkotzat edo beharrezkotzat ez hartzea. Bikasuok nekez bereizteko modukoak direnez, kasu guztietan “Ez” jarri dugu.

23 20/97 Legea eta 68/2000 Dekretua promulgatuta (Lurralde Antolamenduko Zuzendaritza etaEtxebizitzako Zuzendaritza Sail berean zeudenean), denbora apur bat behar da araudi horren jokabideaaztertzeko eta, une egokia iristen denean, araudi berririk promulgatu behar ote den ebaluatzeko, LurraldeAntolamenduko Zuzendaritzaren eskumen-alderdietan.

1. Udaletarako dirulaguntza-deialdiak, irisgarritasun egokia sustatzeko planak egiteko edo udalerrietako oztopoarkitektonikoak ezabatzeko obrak finantzatzeko.

2. Irabazi asmoko edo halakorik gabeko elkarteei zuzendutako dirulaguntza-deialdia, eta bertan irisgarritasunarengaia berariaz aipatuta dago.

3. Banakako laguntzak, bai laguntza teknikoak edo bai etxebizitza egokitzeko laguntzak, elbarritasunen bat dutenpertsonen irisgarritasun-baldintzak hobetzeko.

4. Araudi berezia promulgatzea eta, bertan, irisgarritasunaren gaia berariaz aipatzea.5. Irisgarritasun egokia sustatzeari lotutako beste jarduera batzuk, sail bakoitzeko jarduera-eremuen barruan.

27. taula. IRISGARRITASUN EGOKIA SUSTATZEKO POLITIKA AKTIBOAK,SAILEN ARABERA22

52

Etxebizitza SailburuordetzaGizarte Arazoetarako SailburuordetzaEuskal Herriko UnibertsitateaHezkuntza SailaSegurtasun SailburuordetzaLurralde Antolamendu SailaOsasun SailaNekazaritza eta Arrantza SailaIndustria, Merkataritza eta Turismo SailaKultur Ondareko ZuzendaritzaKultur Zabalkundeko ZuzendaritzaKiroleko ZuzendaritzaGazteriako ZuzendaritzaOgasun eta Herri Administrazio SailaJustizia, Lan eta Gizarte Segurantza Saila

BaiEzEzBaiEzEzBaiBaiBaiBaiEzEzEzEzEz

3Saila 1 4

EzBaiEzBaiEzEzEzBaiBaiBaiEzEzEzEzEz

BaiEzEzEzEzEzBaiBaiEzEzEzEzEzEzEz

BaiBaiEzEzEzEzEzBaiEzEzEzEzEzEzEz

BaiBaiEzEzEz

Ez23

BaiEzBaiEzEzBaiBaiEzBai

Zer ondorio atera daiteke taula honek irisgarritasun egokia sustatzearen arloanadierazitako jarduketetatik? Horri buruz atera daitezkeen ondorio nagusiak honako hauekdira:

– Agerikoa da sail askok (aztertutako hamabostetatik zortzik) ez dituztela erabiltzenerabilera publikoko eraikinetako eta instalazioetako irisgarritasunaren arauketandituzten eskumenak, euren jarduera eremuaren barrukoak.

– Azken bost urteotan promulgaturiko arauketa askotan, 20/1997 Legeak ezarritakobaldintzak bete beharra gogoratu baino ez da egiten eta hori ez da irisgarritasunasustatzeko neurri arautzailea.

– Beste kasu batzuetan, hala eta guztiz ere, foru aldundiei buruzko atalean esan denez,arlo honetan arau gehigarriak promulgatzea baliozkoa da irisgarritasunari buruzkolegeria autonomikoa indartzeko, batez ere erabilera publikoa duten antzinako eraikineidagokienez; izan ere, berrikuntzarik edo handitzerik egiten ez den bitartean, horiek


ez daude gainerako instalazioei buruzko araudiaren eraginpean. Ikuspegi horretatikbegiratuta, hirugarren adinerako zentroen kasuan egin den bezala, araudi gehigarriautonomikoa promulgatzea (osasunaren, hezkuntzaren, enpleguko zentroen edogainerako gizarte-zerbitzuen kasuan) ona izango litzateke, halako zentroetakoirisgarritasunaren baldintzetarako.

– Halaber, aipagarria da kontroleko mekanismorik ez egotea, araudian ezarritakoabetetzeko, irisgarritasunari loturiko baldintzei dagokienez, horiek sarritan arlo honetaneskumenak dituzten beste erakunde batzuen esku uzten baitira.

– Azterturiko hamabost sailetako zazpik, bestalde, diru-laguntza-programak egituratudituzte, Irisgarritasuna Sustatzeari buruzko 29/1997 Legean ezarritakoaren arabera,eta, horien bidez, arlo horretako neurriak finantzatzen dituzte. Hala eta guztiz ere,diruz lagundutako zazpi programetatik hiru baino ez daude diseinatuta halako eraikinakirisgarritasunari loturiko baldintzetara egokitzeko. Gainera, horietako bi (Hezkuntzaeta Turismo Sailetakoak) garrantzi txikikotzat har daitezke, horien zenbatekoa txikiabaita (90.000 euro urtero).

– Aipagarria da, gainera, diru-laguntza jaso dezaketen programetariko batek, EtxebizitzaSailburuordetzak irisgarritasunari buruzko planen idazketa edo udalerrietako obrakdiruz laguntzera bideratzen duenak, aurrekontu-partida erabilgarria agortu zuela azkendeialdian; era berean, jarduera horiek gutxienez bi foru aldundik ere diruz laguntzendituzte. Horren guztiaren eraginez, gutxienez, eremu zehatz honetan abiaturiko diru-laguntza-politikak berriro planteatu behar dira, laguntzak ezkutatu barik eta, ahalden neurrian, lau urterako planak sustatuz halakorik ez duten udalerrietan.

– Foru aldundiek irisgarritasunari lotutako banakako diru-laguntzak ematearen arduraeduki arren, hiru sailek (Osasuna, Etxebizitza eta Nekazaritza) banakako diru-laguntzenberezko lerroa dute, laguntza teknikoak eskuratzeko edo etxebizitzak egokitzeko.Alderdi honetan, horrenbestez, beharrezkoa da koordinazio-ahalegina egitea, egondaitezkeen ezkutatzeak ekiditeko.

– Etxebizitza eta Gizarte Arazoetarako Sailak biltzen du irisgarritasuna sustatzearenarloko gainerako jarduketen zatirik handiena. Esan daiteke, gainera, gabezia dagoela,praktika oneko eskuliburuen, ebaluazioen, prozedura-giden, zabalkundeko jardueren,heziketa-jardueren eta abarren aldetik; horiek guztiak, berriz, Eusko Jaurlaritzakosail desberdinetatik egin daiteke, mugikortasun urriko pertsonek irisgarritasun egokiaedukitzeko duten eskubidea sustatzeko.

2.4. Sail bakoitzeko egoitzetako irisgarritasunaren antolaketa,ikuskapena eta kontrola

Txosten honetan lehenago ere esan dugunez, Irisgarritasuna Sustatzeari buruzko legeakezarritakoaren arabera, erakunde guztiek Irisgarritasuna Sustatzeko Lau Urterako Pla-na egin behar dute, besteak beste, erabilera edo zerbitzu publikoa duten eraikinak Legeanirisgarritasunari buruz ezarritako baldintzetara egokitzeko. Xedapen honen eraginpekoerakunde bakoitzeko lehenengo plana, berriz, araua EHAAn argitaratu eta hurrengo biurteetan landuta egon behar da, hau da, 1999aren amaieran. Legezko manuzkoa izanarren, Irisgarritasunari buruzko Lau Urterako planik egin ez denez (20/1997 Legeanezarritakoaren arabera), Eusko jaurlaritzako sailen multzoa barruan hartzen duen planik,alegia, azterturiko sail autonomikoek halako planik edo antzekorik sortu ote dutenegiaztatu behar da.


Gainera, atal honetan sail bakoitzak arloan egindako ahalegin ekonomikoa aztertukoda, baita sail bakoitzak bere egoitzetan aplikaturiko ikuskapen- eta kontrol-neurriakere. Hain zuzen ere, horrenbestez, atal honetan honako alderdi hauek aztertukodira:

– Irisgarritasuna sustatzeko lau urterako programarik edo indarreko beste planik otedagoen.

– Programa finantzatzeko aurrekontu-partida berezirik ote dagoen.– 20/1997 Legea onetsi denetik irisgarritasuna eta gastuaren norakoa hobetzeko

egindako ahalegin ekonomikoa.– Sailera atxikitako egoitzetako edo sail bakoitzak finantzaturiko instalazioetako nahiz

zerbitzuetako ikuskapen- eta kontrol-neurri bereziak.

Sail bakoitzak horretaz onarturiko neurriak, egindako elkarrizketen eta dokumentazio-iturrietatik ateratako datuen arabera, honako hauek dira:

24 Gaiei buruzko berariazko informazioa eman duten sailak baino ez dira aipatuko.

13. koadroa. LAU URTERAKO PLANAK, AHALEGIN EKONOMIKOA ETAIKUSKAPEN- NAHIZ KONTROL-NEURRIAK24

KulturOndarekoZuzendaritza

Zuzendaritzak ikuskapen- eta kontrol-sistema bat dauka ezarrita, lehen adierazitako laguntzenbidez finantzaturiko obrak eta lorpenak irisgarritasunaren arloko baldintza teknikoetara (besteakbeste) egokitzen direla segurtatzeko.

Ireki ahal izateko, informazio-zerbitzu guztiek bidezko dokumentazioa aurkeztu behar dute,eskaturiko baldintzak bete egiten direla egiaztatzeko. Instalazioetako irisgarritasunaren egokitasunaegiaztatzeko, zerbitzuek kasuan kasuko sailari eman beharreko txostena erabiltzen da, eta horrenbarruan, azalpen zehatza jaso behar da. Zentro batek irisgarritasunerako eskaturiko baldintzakbete ezean, ez da zerbitzu ofizialtzat hartuko. Aterpetxeetako kontrola eta jarraipena egitekoneurritzat, ireki orduko bidezko dokumentazioa aurkezteaz gain, araudian ezartzen denez, aldundibakoitzean eskumenak dituzten sailek ikuskapenak egin behar dituzte, zentroa inauguratu bainolehen, eta beste ikuskapen bat ere bai urtean behin.


Etxebizitza Sailburuordetzak ez du Irisgarritasuna Sustatzeko Lau Urterako Planik argitaratu,besteak beste, egoitzarik gehienak Lakuako sailen arteko multzoan kokaturik daudelako, etabertan, irisgarritasunaren arloko kudeaketa beste sail batzuek egiten dutelako.Etxebizitzari buruzko plan zuzentzaileetan, hala eta guztiz ere, ohar garrantzitsuak jasotzen dira,mugikortasun arazoak dituzten pertsonak etxebizitzetan errazago sartu ahal izateko. Ikuspegihorretatik, 2002-2005eko etxebizitza Plan Zuzentzailea planifikazioko tresna da, irisgarritasunegokia sustatzeko. Horri dagokionez, planean ezartzen denez, diskriminazio positiboko neurriakhartu behar dira, elbarritasuna duten pertsonak etxebizitzan sartu ahal izatea bermatzeko;gainera, irisgarritasunari buruzko programa ere jasota dago, eta bertan, irisgarritasunari buruzkoplanak egiteko eta hobekuntza lanetarako dirulaguntzak (udalei eta erakunde sozialei emanbeharrekoak) ere adierazten dira; horien aurrekontu osoa, berriz, hamaika milioi eurokoa da2002-2005 bitartean. Planaren barruan, halaber, legerian oraintsu jasotako neurri batzuk eresartzen dira, elbarritasuna duten pertsonei irisgarritasuna errazteko, nahiz eta horiek etxebizitzarenbaten jabe izan, babes ofizialeko etxebizitzei dagokienez; izan ere, halako etxebizitzak elbarritasunaduten pertsonei erreserbatuko zaizkie, Etxebideren sustapenetan, eta birgaitzearen arloan erelehentasuna izango dute laguntzak jasotzeko.

EtxebizitzaSailburuor-detza


13. koadroa. LAU URTERAKO PLANAK, AHALEGIN EKONOMIKOA ETAIKUSKAPEN- NAHIZ KONTROL-NEURRIAK (Jarraipena)

EuskalHerrikoUnibertsitatea

Euskal Herriko Unibertsitateko Ikasleen Errektoreordetzako Unibertsitate Orientazioko Zerbitzuak“Elbarritasunen Unibertsitate Komunitatea EHUn Sartzeko Plana” egin zuen, eta hori GobernuBatzordeak 2001eko irailaren 18an egindako bileran onartu zen; horren helburua, elbarritasunaduten administrazioko eta zerbitzuetako ikasleak, irakasleak eta langileak unibertsitate-inguruanintegratzea zen. Horretarako, esku-hartze programa batzuk finantzatu dira, besteak beste, oztopoarkitektonikoa ezabatzeko programa. Programa horren barruan, irisgarritasunari loturiko alderdiguztiak sartzen dira, hau da, egoitzetarako irisgarritasuna, horien egokitzapena eta eremuenerreserba, elbarritasunen bat duten pertsonentzat. Horren jarduera-eremua ez da mugatzenkasuan kasuko campusetako eraikinetara: sailaren menpekoak izan eta Gasteizen nahiz Bilbonkokaturiko unibertsitate-egoitzak ere kontuan hartzen ditu.Programan ezarritako helburuak honako hauek dira:– Oztopo arkitektonikoak ezabatzeko beharrizanak detektatzea eta unibertsitateko ikasketa-

nahiz egoitza-plazak egokitzea.– Irisgarritasuna eta plazak errazteko obrak apurka-apurka egitea.– Elbarritasuna duten ikasleentzat, irakasleentzat eta PAS deritzonarentzat eremuak erreserbatzea.– Behar duten pertsona guztiei, hornidura berezietako giltzak ematea (komunak, igogailuak,

garajeak,...).Goian azaldutako helburuak betetzeko aurreikusita dauden jarduerak honako hauek dira:– Unibertsitateko oztopo arkitektonikoak ezabatzeko gida egitea, arlo horretan lan egiten duten

erakundeekin koordinazioan.– Unibertsitateko edo bertatik kanpoko zerbitzuei, gaiari buruzko kexak jakinaraztea, elbarritasuna

duten ikasleen koordinadorak jakinarazitakoak.– Arlo honetako jarduketen jarraipena egiten duen batzordea sortzea.– Banakako arreta eskaintzea, elbarritasunen bat duten ikasleei, oztopo arkitektonikoak

gainditzeko beharrizanei dagokienez. Behar dituzten giltzak eta gainerako elementu guztiakematea.

– Oztopoak apurka-apurka kentzen joatea (zerbitzuak esku har dezakeen neurrian).Planak irekita uzten du oztopoak ezabatzeko partida berezi bat sortzeko aukera; hala ere,halakorik egon arte, aurrekontu arruntak berehalako jarduera behar duten gorabeherei erantzunaemateko erabiliko direla bermatzen du. Gaur egun, oraindik ere ez dago aurrekontu-zuzkidurarik,irisgarritasunari loturiko arazoak konpontzeko; horrenbestez, lehentasunezko arazoak konpontzeko,aurrekontu orokorrak erabiltzen dira.2001ean indarrean sarturiko programa honek 2001-2002ko ikasturteko bigarren lauhilekorakofinkatzen du egituratzeko epearen hasiera.

Egoeraren aurretiazko balorazioan oinarrituz, Baliabide Orokorren Zuzendaritzak lau urterakoplana egin zuen 1999an, lau urteko epean aurkituriko akatsak zuzentzeko eta, horrela, SegurtasunSailburuordetzak jendeari arreta eskaintzeko eremu guztietako irisgarritasuna egokia izateabermatzeko, 20/1997 Legean ezarritakoaren arabera, 2003. urte amaierarako. Planak honakojarduera-fase hauek ezartzen ditu:– Datuak hartzea eta oraingo egoeraren planoak egitea (00-01-15etik 01-01-15era).– Kanpoko aholkularitzak kontratatzea, egokitzapen-proiektuak egiteko (00-06-01etik 02-06-31ra).– Proiektuak egitea (00-10-02tik 02-12-31ra).– Obrak egitea (01-05-01etik 03-12-31ra).Saileko aurrekontuetan ez dago partida berezirik, oztopoak ezabatzea berariaz aipatzen duenpartidarik; hala ere, Sailburuordetzaren barne-kontabilitatean erakunde horrek egindako jarduerakberariaz jasota daude. Informazio horren arabera, 2002ko martxora arte 17 berrikuntza-lanegin ziren bederatzi komisariatan, bi trafiko-basetan eta sei arreta-bulegotan; gainera, zentralbat eta komisaria bat ere eraiki ziren. 2002rako 14 berrikuntza-obra egin nahi ziren bederatzikomisariatan eta bost arreta-zentrotan, eta 2003rako bederatzi berrikuntza-obra daude aurreikusita,zazpi komisariatan, hiru arreta-bulegotan eta zentral batean. Obren multzo osoaren aurrekontua3,9 milioi eurokoa da.Lau urterako planak aurreikusitako lan-taldea, batetik, proiektuak egiteko eta obrak betearaztekoardura duen kanpoko aholkularitzak osatzen du, eta bestetik, barrualdean, proiektuarenzuzendaritzak, proiektuburuak eta talde teknikoak, eta azken horrek, proiektuburuarekin batera,proiektuen ikuskapena egingo du, horiek amaitu ondoren, baita obren jarraipena ere, egitendiren bitartean.

HerrizaingoSaila


13. koadroa. LAU URTERAKO PLANAK, AHALEGIN EKONOMIKOA ETAIKUSKAPEN- NAHIZ KONTROL-NEURRIAK (Jarraipena)

HerrizaingoSaila

Prozesuaren jarraipena eta kontrola, bestalde, asteroko bileretan gauzatzen da, eta bilerokproiektuburuak eta zuzendariak egiten dituzte. Proiektuak egiteko fasean, jarraipen batzordeariberariaz kontrataturiko Kanpoko Aholkularitza gehitzen zaio. Komite horiei esleituriko eginkizunakhonako hauek dira: erabakiak hartzea, proiektuaren garapenaren jarraipena egitea, ezarritakoetapen epeak bete egiten direla bermatzea eta emaitzak onestea. Aipaturiko bilerak ez ezik,proiektuburuak aurrerakuntzari buruzko txostena lantzen du hiruhileko bakoitzean, eta horizuzendaritzari ematen dio, berorrek balioztatzeko.

Orain arte, Sailak ez du lau urterako planik edo beste programa berezirik landu, indarrekoaraudia indarrean sartu baino lehenagoko eraikinetan edo lokaletan oztopo arkitektonikoak etakomunikazio mailakoak apurka-apurka ezabatzeko. Etorkizun hurbilean ere ez dauka halakorikegiteko asmorik. Oinplano berriko eraikinen berrikuntza- eta eraikuntza-obrak, bestalde, SailekoLau Urterako Aurrekontuan planifikatzen dira; horiek, elkarrizketaturiko profesionalen iritziz,100eko 70ean onak dira irisgarritasunaren baldintzak hobetzeko eta indarreko araudia betetzeko.Sailaren titularitatekoak diren berrikuntza-obrak eta oinplano berriko eraikinen eraikuntza, bestealde batetik, Osakidetzako Arkitektura eta Injinerutza Zuzendaritzak kontrolatzen eta ikuskatzenditu: proiektua egin ondoren (horren onespenik gabe ezin baitira burutu), obrak betearazibitartean eta horiek amaitu ondoren. Gainera, Osasun Sailak ikuskapenak egiten ditu, bai zentropublikoetan eta bai hitzarturiko zentro pribatuetan. Ikuskapenaren ostean, txostena eman eta,bertan, indarreko araudia betetzeko maila aurkezten da, irisgarritasuna ere kontuan hartuta,eta, akatsik egonez gero, zentroari idatziz jakinarazten zaio, eta horrek kasuan kasuko akatsazuzendu behar du.Osakidetzaren dirulaguntza duten udal-kontsultetan egindako berrikuntza-obren edo eraikuntzaberriko obren kasuan, egoera batzorde batek baloratzen du; horrek, besteak beste, planoakirisgarritasunari buruzko indarreko araudiarekiko duten egokitzapena segurtatzen du. Bestalde,lana amaitu ondoren, Arkitektura Zuzendaritzak emandako dirulaguntzak erabilera egokia duelaikuskatzeko eta egiaztatzeko ardura dauka.

Osasun Saila

Berrikuntza- edo handitze-lan guztiak egiteko irizpidea, berriz, irisgarritasunari buruzko baldintzetaraahalik eta gehien egokitzea da, eta Baliabide Orokorren Zuzendaritzako Bulego Teknikokolangileek jarraipena eta kontrola egiten dute. Zentro sorberrietarako proiektuei dagokienez,araudi aplikagarria guztiz betetzen da. Proiektua lehiaketa atera eta Eusko Jaurlaritzaren zerbitzutikkanpoko profesionalek betetzen badute, obren jarraipena egiten da, betearaztea proiektuarenaraberakoa dela egiaztatzeko, kasuan kasuko erakundeek onetsi ondoren.

Ogasun etaHerriAdministrazioSaila

Justiziaren arloko egoitza ia guztiak erakuntza oso berrikoak dira eta, horrenbestez, irisgarritasunarenarazoa ondo konponduta dago; horrenbestez, Justizia Sailburuordetzako arduradunek ez dutebeharrezkotzat jo irisgarritasunari buruzko lau urterako plana idazterik. Nolanahi ere, Sailakagindutako eraikuntza- edota berrikuntza-proiektuek, udal-ikuskapenak ez ezik, Saileko teknikarienikuskapena ere izaten dute, eta horiek obra-proiektuak eta horien gauzatzea aztertzen dituzte,indarreko araudira egokitzen direla segurtatuz.

Justizia, Laneta GizarteSegurantzaSaila

Bere zentrorik ez edukitzean, Gizarte Arazoetarako Sailburuordetzak ez du irisgarritasunariburuzko lau urterako planik egin; izan ere, Ogasun eta Herri Administrazio Sailak daukaeskumena, Eusko jaurlaritzako egoitzetan egin beharreko obren diseinuari eta kalitateari loturikojarduera guztietarako.

GizarteGaietarakoSailburuor-detza

Lehen ere esan dugunez, arazoak daude erakundeek irisgarritasunaren gaira bideraturikoahalegin ekonomikoa zehazteko, batez ere gastu horiek aurrekontu-partida berezieileporatu ezin zaizkielako. Kontuan hartu behar da, horri dagokionez, irisgarritasunarenarloko jarduera asko (bai berrikuntza-obrak, bai eraikuntzakoak edo bai laguntza-programak), sarritan, jarduera eta aurrekontu-partida orokorragoetan sartzen direla etapraktikan ezinezkoa dela bakoitzaren edukia zehaztea. Halaber, ageri-agerikoa da,


horrenbestez, berrikuntzako eta eraikuntza berriko obra askok (berez irisgarritasunahobetzera bideraturik ez daudenak) eragina dutela helburu hori lortzeko orduan, obrakindarreko legeriaren arabera egiten direnean.

Nolanahi ere, hurrengo koadroan jarduketen (horiei buruzko informazio ekonomikoalortu dugunean) zenbateko ekonomikoa adierazi dugu:

25 Gaiei buruzko informazioa eman duten sailak baino ez dira aipatu.

14. koadroa. AZKEN IKASTURTEETAKO AHALEGIN EKONOMIKOA25

HezkuntzaSaila

Hezkuntza Sailak, 2002an, 3,6 milioi euro bideratu nahi izan ditu, oztopo arkitektonikoakezabatzeko obrak egitera, 30 ikastetxetan.Bestalde, Hezkuntza Sailak kontzertaturiko ikastetxeetako oztopo arkitektonikoak ezabatzerabideraturiko aurrekontua 90.452 eurokoa da 2003an.

Industria,Merkataritzaeta TurismoSaila

Industria, Merkataritza eta Turismo Sailak Euskadiko eskaintza turistikorako irisgarritasununibertsala sustatzera bideraturiko zenbateko orokorra 90.152 eurokoa da 2002an, aurrekourteko zenbateko berbera. Zenbateko horretatik, guztira 65.428 euro eman dira.

EtxebizitzaSailburuor-detza

Etxebizitza Sailburuordetzak, 2001ean eta 2002an, 4.515.762 euroko diru-laguntza eman die94 udalerriri, lau urterako planak eta hobekuntza-obrak egiteko, irisgarritasunaren arloan.2003rako, Euskadiko udalerriei 2,7 milioi euroko diru-laguntzak eman zitzaizkien. EtxebizitzakoPlan Zuzentzaileak 11,5 milioi euroko laguntzak eman nahi ditu 2002 eta 2005 bitartean. Diru-laguntzen kudeaketarako, 168.000 euroko gastua egin da. Irisgarritasunaren arloko Aholku-laritza Zerbitzuaren urteroko kostua, berriz, 60.000 euro ingurukoa da.

HerrizaingoSaila

Egindako obren eta Herrizaingo Sailburuordetzaren Lau Urterako Planaren eremuan egitekodaudenen aurrekontua 3,9 milioi eurokoa da.

Osasun Saila Osasun Sailak, 2002an, 500.000 euroko partida zeukan, Udaletxeak eta udal-titularitatekoosasun-zentroak egokitzeko obrei diru-laguntzak emateko.

Aipagarria da, azkenik, sail bakoitzak etorkizunean irisgarritasunaren arloan egin nahidituen jarduerak honako hauek direla:

– Ogasun eta Herri Administrazio Sailak, orokorrean, irisgarritasunaren egokitasunmailari buruzko ikerketak egiten jarraitu nahi du, bere eskumeneko eraikinetan egitendiren jarduketetan. Arlo honetako jarduera zehaztzat, laster Bilboko Gran Vía 85kalean dagoen eraikineko irisgarritasuna egokitzeko obrak egin nahi dira,elbarritasunen bat duten pertsona guztiak bertara sartu ahal izateko.

– Osasun Saileko arduradunek, etorkizuneko proiektutzat, osasun-zentroak egokitzenjarraitzea aipatu zuten, zentro horietako profesional arduradunek eskabidea eginahala.

– Oraintsu eraikitako eraikinak direnez, euren irisgarritasuna egokia dela jotzen da;hala ere, Justizia Sailburuordetzako Baliabide Materialen Zuzendaritzako arduradunekdiotenez, irisgarritasunari buruzko oraingo araudiarekiko egokitzapena aztertuko da,Sailak araudi hori promulgatu baino lehen eraikitako edo berrituriko egoitza guztieidagokienez.


– Kultur Ondareko Zuzendaritzaren arduradunek esandakoaren arabera, udal-liburutegien sarearen funtzionamendua sustatzeko diru-laguntzen lerroarekinjarraitzeko asmoa dute.

– Gizarte Arazoetarako Sailburuordetzak ikerketa bat egin du irisgarritasunarenegokitasunari eta elbarritasunari buruz, eta, 2003an, gorrentzako zeinuen hizkuntzakointerprete-zerbitzua jarri nahi du martxan.

– 68/2000 Dekretuak hirigintzaren arloan sarturiko aldaketa nagusia oinezkoen ibilbideenedo oinezkoen nahiz ibilgailuen ibilbide mistoen luzetarako maldarik handienari buruzkoada (bide publikoak, parkeak, plazak, hornidura komunitarioetarako nahiz zerbitzupublikoetarako irisgarritasuna...). Ordura arte, Hirigintza Oztopoak Ezabatzeko Araudiariburuzko 59/1981 Dekretu indargabetuan ezarritako parametroa % 8,33koa zen, etaorain % 6koa da. Hala eta guztiz ere, lehengo nahiz oraingo dekretuetan ezarritakoarenarabera, baldintza horiek betetzeko ezintasuna justifikatzen denean, malda handiagoakegon daitezke, baina irisgarritasuna bermatzeko neurri egokiak hartuta. Dekretuabetetzeko eskumena gehienbat udalerriek dutela kontuan hartuta, hirigintza garapenekoeremu berrien plan partzialak idazteko orduan udalerriek izango dute malda horiekerrespetatzearen erantzukizuna. Hala eta guztiz ere, zentzuzko denbora igarotakoan,araudi berri horren aplikazioaren emaitzaren jarraipena egiteko ardura LurraldeAntolamendu eta Ingurumen Sailak edukiko du.

– Etorkizuneko proiektutzat, elkarrizketetan beti halakotzat aurkeztu ez arren,aipagarriak dira honako hauetan ezarritako eta betearazi gabeko neurriak:Etxebizitzaren Plan Zuzentzailea, EHU integratzeko Plana eta Herrizaingo SailarenIrisgarritasuna Sustatzeko Lau Urterako Plana.

Kontsultaturiko erakunde bakoitzak azterturiko arloetan egindako jarduerak honakotaula honetan daude laburbilduta:

1. Irisgarritasuna sustatzeko lau urterako plana edo antzeko beste planen bat egotea.2. Programa finantzatzeko aurrekontu-partida berezia egotea.3. Irisgarritasuna hobetzeko egindako ahalegin ekonomikoaren zehaztapena.4. Sailera atxikitako egoitzen ikuskapena eta kontrola egiteko neurri bereziak.5. Sailak ekitaldi honetarako eta hurrengoetarako aurreikusitako proiektuak, irisgarritasuna sustatzeari lotutakoak.

28. taula. LAU URTERAKO PLANAK, AHALEGIN EKONOMIKOA,IKUSKAPEN-NEURRIAK ETA PROIEKTUAK, SAILEK AURREIKUSITAKOAK

52

Etxebizitza SailburuordetzaGizarte Arazoetarako SailburuordetzaEuskal Herriko UnibertsitateaHezkuntza SailaSegurtasun SailburuordetzaLurralde Antolamendu SailaOsasun SailaNekazaritza eta Arrantza SailaIndustria, Merkataritza eta Turismo SailaKultur Ondareko ZuzendaritzaKultur Zabalkundeko ZuzendaritzaKiroleko ZuzendaritzaGazteriako ZuzendaritzaJustizia, Enplegu eta Gizarte Segurantza SailaOgasun eta Herri Administrazio Saila

BaiEzBaiEzBaiEzEzEzEzEzEzEzEzEzEz

3Saila 1 4

BaiEzEzBaiEzEzEzEzBaiEzEzEzEzEzEz

BaiEzEzBaiBaiEzBaiEzBaiEzEzEzEzEzEz

BaiBaiBaiEzBaiBaiBaiEzEzBaiEzEzEzBaiBai

EzEzBaiBaiBaiEzBaiEzBaiBaiEzEzBaiBaiBai


Taulatik atera daitezkeen ondorioak honako hauek dira:

– Irisgarritasuna Sustatzeari buruzko Legeak erakunde guztiei ezarritako baldintza izanarren, lege hori onetsi denetik bost urte igarotakoan, Eusko jaurlaritzak ez daukaIrisgarritasuna Sustatzeko Lau Urterako Planik, bere sail guztiak barruan hartzendituenik.

– Egoera sail desberdinen arabera aztertuta ikusten denez, azterturiko hiru erakundekIrisgarritasuna Sustatzeko Lau urterako Plana dute. Bi kasutan, gainera, ez da halakoplan bat, jarduera-plan zabalagoak baizik, eta horietan zehatz jasota daudeirisgarritasunari loturiko alderdiak.

– Beste alde batetik, Irisgarritasunari buruzko Planik eduki ez arren, Ogasun eta HerriAdministrazio Sailak (Eusko Jaurlaritzako sailen arteko eraikinen kudeaketaren arduraduen saila) egoeraren jarraipen osoa egin du bere eraikin guztietan, eta horietarikogehienak 20/1997 Legean ezarritako baldintzetara egokitu ditu.

– Guztiarekin ere, Herrizaingo Sailak egindakoa eta diseinatua da Eusko JaurlaritzakIrisgarritasuna Sustatzeko duen Lau Urterako Plan bakarra.

– Zenbateko ekonomikoei dagokienez, ageri-agerikoak dira arlo horretan egindakogastuaren kalkulua egiteko arazoak. Azpimarratzeko modukoa da, hala eta guztizere, azken bi urteotan gutxienez hamaika milioi euro bideratu direla (1.800 milioipezeta), irisgarritasunari loturiko jarduerak egiteko; ia-ia horren erdia, izan ere,Etxebizitza eta Gizarte Arazoetarako Sailak udalerrietako lau urterako planei etairisgarritasuna hobetzeko obrei emandako diru-laguntzek osatzen dute.

3. EAEko ADMINISTRAZIO AUTONOMIKOAREN EGOITZENIRISGARRITASUNA


Gainerako erakundeen kasuan bezala, Euskal Autonomia Erkidegoko administrazioaosatzen duten erakundeek (erabilera publikoko eraikin eta egoitza askoren titulartzat),euren instalazioetan eta, batez ere, hiritarrei zerbitzuak emateko erabiltzen direnetan,bete egin behar dituzte Euskal Autonomia Erkidegoko indarreko araudiakirisgarritasunaren arloan ezarritako baldintzak. Erantzukizun hori erakunde guztiek dutenarren, administrazio autonomikoak bermatu behar du gehienbat irisgarritasuna, kontuanhartuta EAEko lurralde historikoetan arlo horietako zerbitzuak (osasunean, hiri-segurtasunean, hezkuntzan, enpleguan, kulturan edo justizian) kasuan kasuko erakundeekematen dituztela.

Udal- eta foru-egoitzen irisgarritasunaren egokitasun maila aztertzean esan dugun bezala,arlo honen diagnostiko orokorra egin nahi duen edozein ikerketatik kanpo gelditzen da,gelditu ere, oraingo araudiak ezarritako baldintza guztiak egoitza autonomiko guztietanzein neurritan betetzen diren aztertzea. Hori dela eta, aurreko kapituluetan bezala,egoitzen lagin jakina aztertu dugu, baita Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazioarenbarruko erakundeek jendeari zerbitzua emateko erabiltzen dituzten eraikinak ere.

Azterturiko eraikinak aukeratzeko orduan, hauxe hartu da aintzat:


– Administrazio-lanak egiteko egoitzei dagokienez, azterketan honetan lehentasunaeman zaie jendeari zerbitzuak emateko eta biztanleen oinarrizko beharrizanakbetetzeko eraikinei. Ikuspegi horretatik begiratuta, lehentasuna eman zaio osasun-zentroen, ospitaleen, eskolen, bigarren hezkuntzako ikastetxeen, unibertsitate-fakultateen, Ertzaintzaren komisarien eta justizia-jauregien azterketari.

– Hala eta guztiz ere, administrazio-egoitzen egoera ere ikertu da, batez ere hiritarreksarrien erabiltzen dituzten sailetako lurralde ordezkaritzen eta Lakuako multzoarenegoera.

– Geografiaren ikuspegitik begiratuta, informazioa errazago biltzeko, eta egoitzaautonomiko guztien lagin adierazgarria lortu nahi ez dela kontuan hartuta, lehentasunaeman zaie hiru hiriburuetako eta horien eragin-aldeko egoitzei.

Azterketa hau egiteko orduan, foru-egoitzen eta hiru hiriburuetako egoitzen egoeraikuskatzeko egin den bezala, lurralde historiko bakoitzean irisgarritasunaren arloan lanegiten duten irabazi asmorik gabeko zenbait elkarteren lankidetza eskatu da26 .

Gainerako kasu guztietan bezala, eraikin bakoitzaren balorazioa errazteko (helburu nagusiaErkidegoko egoitzen irisgarritasunaren egokitasun mailaren ikuspegi panoramikoaedukitzea zela kontuan hartuta, eta ez lokal guztietako oztopoen azterketa zehatza egitea),aurreko kapituluan aipaturiko sailkapena aukeratu da.

Egoitza autonomikoetan ere irisgarritasuna baino ez da aztertu, eta albo batera utzi dirazerbitzuen erabilerari berari loturiko beste gai batzuk. Nolanahi ere, kasuan kasukoikuskapenak egiteko orduan, kontuan hartu da azterturiko eraikin askoren konplexutasunhandia; izan ere, horietariko batzuek, esate baterako, ospitaleek, solairu asko eta milakametro karratu betetzen dituzte. Horrela, eraikin mota bakoitzeko leku zehatzetarakoirisgarritasuna aztertzea erabaki da27 , eta, oro har, eraikinak gurpildun aulkian edomuletekin dabilen pertsona bati lokalean ohiko arreta jasotzeko edo tramite egokiaegiteko aukerarik ematen ote dion aztertu da.

3.2. Azterturiko egoitzak

Guztira, 273 egoitza autonomiko aztertu dira EAE osoan: 71 Araban, 71 Gipuzkoaneta 131 Bizkaian. Egoitza-kopurua Bizkaian handiagoa izatea, batez ere, Bilboko eremuanbiztanle kopururik handiena pilatuta egotearen eraginezkoa da, baita zona horretanospitaleak, osasun-etxeak, komisariak, fakultateak eta institutuak ugariagoak izateareneraginezkoak ere.

26 Kasu honetan, honako hauen lankidetza eskatu da: Eginaren Eginez, Araban; Gipuzkoako Ezindu FisikoenFederazio Koordinatzailea, Gipuzkoan; eta Bizkaiko Ezindu Fisikoen Federazio Koordinatzailea, Bizkaian.Lehen esan dugunez, hiru erakunde horietariko bakoitzak erreferentziako pertsona edo taldea proposatuzuen, ikuskapenaren ardura edukitzeko; horrek, lehen esan dugunez, ez du esan nahi erakunde horiekazterketaren emaitza edo metodologia berenganatzen dutenik.

27 Adibide batzuk aipatzeagatik, ospitaleetan, anbulatorioetan eta osasun-etxeetan harrerako erakusmahairakoirisgarritasuna eta gutxienez gelen edota kontsulta-gelen solairu baterako irisgarritasuna; fakultateen etainstitutuen kasuan, atezaintzarako irisgarritasuna eta gutxienez gela baterakoa nahiz kafetegirakoa; justizia-jauregietan, informazio-mahairako irisgarritasuna eta gutxienez auzien sala baterako irisgarritasuna, etaadministrazio-bulegoetan, azkenik, harrerako mahairako irisgarritasuna.


%

29. taula. LURRALDE BAKOITZEAN AZTERTURIKO EGOITZAK

Egoitza kopurua


GUZTIRA

Lurraldea

7113171

273

254926

100

Emaitzak aztertzeko eta aurkezteko orduan, ebaluaturiko eraikinak euren erabilerarenedota horren administrazioaren ardura duen erakundearen arabera bildu dira. Eraikinenmultzoa zazpi taldetan banatu da:

– Osasuna. Osakidetzaren menpeko osasun-zerbitzu guztiak (osasun-zentroak,anbulatorioak eta ospitaleak).

– Segurtasuna. Ertzaintzaren komisariak.– Unibertsitateko hezkuntza. Euskal Herriko Unibertsitatearen menpeko zentroak

eta fakultateak.– Bigarren hezkuntza. Bigarren hezkuntzako ikastetxeak (DBH eta LH), Hezkuntza

Sailaren menpekoak. Lehen hezkuntzako ikastetxeak udalerrien kapituluan aztertudira.

– Justizia. Instrukzio epaitegiak, lehen auziko epaitegiak, zigor- nahiz gizarte-epaitegiak, epaitegiko sendagileen klinikak, atxilotuari eman beharreko orientaziosozialerako zerbitzuak, biktimari laguntzeko zentroak, dekanotzak, fiskaltzak, erregistrozibilak eta Justizia Sailaren menpeko beste zerbitzu batzuk.

– Administrazio egoitzak. Hemen sailburuordetza batzuen lurralde-ordezkaritzaksartu dira (Hezkuntza, Kultura, Etxebizitza, Trafikoa, Industria, Lana eta Osasuna),baita elkarteen erregistroak, Osasun Saileko administrazio-egoitza batzuk eta Lakuakosailen arteko multzoa ere (egoitza bakartzat hartu den multzoa).

– Beste batzuk. Kategoria honen barruan, era askotako arlotan diharduten erakundeautonomiko batzuk sartu dira. Hain zuzen ere, Langaiko eta Arartekoaren egoitzak,hiru hiriburuetan, eta Emakunderen, HAEE, Legebiltzarra, Eustat, Lehendakaritzaeta Ertzaintzaren akademia Arkauten.

Arloka, azterturiko eraikinak ondoren adierazitakoaren arabera banaturik daude:

%

30. taula. AZTERTURIKO EGOITZAK, ZERBITZU MOTAREN ARABERA

Egoitza kopurua

OsasunaSegurtasunaUnibertsitate-hezkuntzaBigarren hezkuntzaJustiziaAdministrazio-egoitzakBeste batzuk

GUZTIRA

Zerbitzua

78173826732912

273

296

159

26105

100


Ia laginaren erdia bi arlo arlotan sarturiko egoitzek osatzen dute: osasunaren eta justizia-administrazioari loturiko zerbitzuen arloak. Lehenengoen kasuan, era askotako ospitaleaketa osasun-etxeak daude lurralde osoan, eta horrek justifikatu egiten du azterturikoegoitza guztien artean ordezkaritza hain handia edukitzea. Justiziari loturiko egoitzenkasuan, horren kopuru handia justizia-jauregi bakoitzaren barruko zerbitzuindependenteen kopuru handiaren eraginezkoa da; hori, hiritarrek gehien erabiltzendituzten egoitzak izan ez arren, aztertu beharreko eraikinen zerrendan islatzen da.

3.3. Egoitza autonomikoen irisgarritasunaren balorazioa

Ikuspegi orokorretik begiratuta, egoitza autonomikoen irisgarritasunaren balorazioapositiboa da: lehen adierazitako irizpideen arabera, 295 lokal (azterturiko guztien %71,6) irisgarritasun egokikoak dira, 50 lokal (% 18,3) irisgarritasun mugatukoak diraeta 28 (% 9,9) irisgarritasun ezegokikoak. Ikuspegi horretatik begiratuta, egoitzaautonomikoetako irisgarritasunaren egokitasun maila nahiko hobea da, udal- eta foru-egoitzetako irisgarritasunarena baino.

Orain esan dugunez, hala eta guztiz ere, azterturiko eraikinen zerrendan JustiziaAdministrazioko egoitzen ordezkaritza handiagoa egon daiteke, eta horiek, gero ikusikodugunez, irisgarritasunaren egokitasun maila oso handia dute. Horren eraginez, halakoeraikinetako irisgarritasunaren egokitasunak irudi orokor positiboagoa dauka. Hala ere,justizia-jauregietako egoitzen multzoa murriztuz gero, azterturiko 73 zerbitzuak horiek hartzendituzten hamabi eraikinetan bilduta, emaitzak aldatu egiten dira, baina ez asko: irisgarritasunegokiko egoitzen kopurua % 71tik % 64ra, irisgarritasun mugatuko egoitzen kopurua %18tik % 23ra eta irisgarritasun ezegokiko egoitzen kopurua % 9tik % 11ra igarotzen da.

Nolanahi ere, lurralde historikoen eta jarduera-eremuen araberako azterketa zehatzagobatek agerian jartzen duenez, desberdintasun handiak daude egoitza autonomikoenirisgarritasunaren egokitasun mailari dagokionez.

3.3.1. Irisgarritasunaren egokitasuna lurraldeen arabera

Irisgarritasunaren egokitasun maila lurraldeka aztertuta ikusten denez, Bizkaian eta Arabanegoera pozgarria lortu da, eta bertan azterturiko eraikin guztien % 76 eta % 80irisgarritasun egokikoak dira, hurrenez hurren. Aldiz, Gipuzkoako Lurralde Historikoanegoera ez da hain ona, eta azterturiko 71 egoitzetatik % 55ek soilik dute irisgarritasunegokia. Detektaturiko irisgarritasun ezegokien mailari dagokionez, egoerarik onenaAraban dago, eta bertan azterturiko eraikin guztien % 4k soilik dute irisgarritasun ezegokia(hiru eraikin). Bizkaian eta Gipuzkoan, bestalde, egoera antzekoa da, % 11rekin eta %12rekin, hurrenez hurren, irisgarritasun ezegokia duten eraikinei dagokienez. Azkenik,irisgarritasun mugatuaren aldetik, aipagarria da Gipuzkoan kalifikazio hori jaso duteneraikinen kopuru handia (ia azterturiko guztien herena).

Horrenbestez, oro har, hiru lurralde historikoen balorazio orokorra oso positiboa izanarren, egoera nahiko desberdina da lurralde batetik bestera: Araban irisgarritasun egokikoeraikin kopurua oso altua eta irisgarritasun ezegokiko eraikin kopurua oso baxua;Bizkaian, irisgarritasun egokiko eraikinak ere oso ugariak dira, baina irisgarritasun


ezegokikoak ere asko dira (hamabost eraikin, % 11). Gipuzkoan, bestalde, irisgarritasunezegokiko eraikinen kopurua Bizkaikoaren antzekoa da; hala ere, irisgarritasun egokikoeraikinen kopurua oso txikia da, beste bi lurraldeei dagokienez.

Lurralde bakoitzeko eremu bakoitzari buruzko datuak aztertuta ikusten denez,desberdintasun nagusiak Osasunean eta Hezkuntzan daude. Izan ere, Gipuzkoako osasun-zerbitzu guztien irisgarritasunaren egokitasuna % 42ra baino ez da iristen, eta beste bilurraldeetan % 75 ingurukoa da: osasun-zentro batzuen eta buruko osasun-zentro batzuenirisgarritasun mugatuak edo ezegokiak azaltzen du hori, batez ere Gipuzkoako OspitaleMultzoa kontuan hartuta.

Irisgarritasunmugatukoak

31. taula. IRISGARRITASUNAREN EGOKITASUNAREN BALORAZIOA,LURRALDEKA (%)

Irisgarritasunegokikoak


GUZTIRA

Lurraldea

15,712,232,4

18,3

4,211,512,7

9,9

Irisgarritasunezegokikoak

80,076,354,9

71,6

3.3.2. Irisgarritasunaren egokitasuna arloka

Irisgarritasunaren egokitasuna hiritarrek eraikin bakoitzean jasotako zerbitzu motarenarabera aztertuta ikusten denez, desberdintasun handiak daude egoitza batzuetatikbesteetara. Horrela, arlo batzuetan, adibidez, Justizian, irisgarritasun egokiko eraikinenehunekoa ia % 95ekoa da; beste batzuetan (esaterako, bigarren hezkuntzako zentroenkasuan), ostera, % 42ra ere ez da iristen. Lorturiko emaitzak hurrengo taulan adierazitadaude:

OsasunaSegurtasunaUnibertsitate-hezkuntzaBigarren hezkuntzaJustiziaAdministrazio-egoitzakBeste batzuk

GUZTIRA

Irisgarritasunmugatukoak

32. taula. IRISGARRITASUNAREN EGOKITASUNAREN BALORAZIOA, ARLOKA (%)

IrisgarritasunegokikoakZerbitzuak

24,411,831,526,91,4

20,725,0

18,3

7,711,813,130,74,13,4

25,0

9,9

Irisgarritasunezegokikoak

67,976,555,241,994,575,950,0

71,6

Taulan adierazitako datuetatik, honako ohar hauek egin daitezke:

– Irisgarritasunaren egokitasuna bermatzeari lotutako egoerarik akasdunena bigarrenhezkuntzako eta lanbide heziketako zentroetan gertatzen da, hiru hiriburuetan. Halako


hiru zentrotik ia batek irisgarritasun ezegokia dauka, eta, alderdi honetan, lurraldehistorikoen artean ez dago desberdintasun handirik. Irisgarritasun egokia neurritxikiagoan bermatzen dutenak ere halako zentroak dira. Gainera, gogoratu beharradago, udal-egoitzei buruzko kapituluan lehen hezkuntzako zentroak aztertu direnean,egoerarik txarrena eurok zutela (horien kudeaketa, neurri batean, Hezkuntza Sailakegiten du).

– Unibertsitate-hezkuntzako zetroetan ere, egoera ez da ona: aztertutako 38 zetroetatik,% 55ek irisgarritasun egokia dauka; % 31k irisgarritasun mugatua, eta % 13kirisgarritasun ezegokia. Lurraldeka, aldiz, egoera oso anitza da: Arabako campusean,aztertutako zentro guztiak irisgarritasun egokia dute; Bizkaian % 55ek soilik duteirisgarritasun egokia, eta Gipuzkoan % 33k. Lurralde horretan, unibertsitateko hirufakultatek edo zentrok soilik dute irisgarritasun mugatua.

– Beste muturrean, justizia Administrazioari lotutako egoitzek dute egokitasun mailarikhandiena irisgarritasunean. Aztertutako 73 egoitzetatik, 69 irisgarritasun egokikoakdira, hiru irisgarritasun ezegokikoak eta bat irisgarritasun mugatukoa. Hemen erelurralde batetik bestera ez dago desberdintasun handirik.

– Ertzaintzaren egoitzek ere irisgarritasun egokiaren maila handia dute. Aztertutako17 komisarietatik, hamahiruk irisgarritasun egokia dute, bik irisgarritasun ezegokiaeta beste bik irisgarritasun mugatua.

– Osasun-zerbitzuen irisgarritasuna nahiko egokia dela esan daiteke, nahiz eta Justiziakoeta Segurtasuneko zerbitzuen mailetara ez iritsi: Osakidetzako osasun-zentroen biherenak irisgarritasun egokikoak dira eta % 7,7 irisgarritasun ezegokikoak.

– Hala eta guztiz ere, lurralde batetik bestera egoera oso desberdina da; izan ere,Gipuzkoan, osasun-zerbitzuetako irisgarritasunaren egokitasuna Araban eta Bizkaianbaino nahiko txikiagoa da. Egin-eginean ere, lurralde horretan, aztertutako 21 egoitzen% 42k soilik dute irisgarritasun egokia, eta irisgarritasun ezegokiaren ehunekoa erebeste lurraldeetan baino handiagoa da (% 14,3, eta batez bestekoa % 7,7 da).

– Lurralde-ordezkaritzetako administrazio-egoitzetan ere, irisgarritasunaren egokitasunahandia da, hau da, lokal guztien % 75 irisgarritasun egokikoak dira eta % 3,4irisgarritasun ezegokikoak. Dirudienez, ez dago sail bakoitzerako jarduera-jarraibideberezirik, eta aztertutako guztien arteko bitan soilik (kultura eta hezkuntza) baloratudira egokitzat, hiru lurralde-ordezkaritzetan.

– Gainerako eraikinei dagokienez, horietariko batzuetan, esate baterako, EuskoLegebiltzarrean, egoera anitza da. Jakina, erakunde oso desberdinak edo banaketaguztiz desberdinekoak direnez, ezin daiteke ondorio orokorrik atera: aztertutakohamaika egoitzetatik seik irisgarritasun egokia dute, hiruk irisgarritasun mugatua etabeste hiruk irisgarritasun ezegokia. Irisgarritasun ezegokiko egoitzetatik bi Langairenaketa beste bat Eusko Jaurlaritzarena dira.

3.4. Ondorioak

Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazioari lotutako 272 eraikin hauetakoirisgarritasunaren egokitasuna aztertu ondoren, honako ondorio hauek atera daitezke:

– Oro har, irisgarritasun egokiaren maila handia dago; hain zuzen ere, aztertutakoegoitza guztien artean, % 71 irisgarritasun egokikoak dira, eta % 9,9 irisgarritasunezegokikoak.


– Lurralde batetik bestera desberdintasun nabaria dago; hori, neurri batean, lurraldebakoitzean balorazioa talde desberdinak egin eta balorazio-irizpideak berdin-berdinakez izatearen ondoriozkoa da. Datuek agerian jartzen dutenez, nolanahi ere,Gipuzkoako egoera beste bi lurraldeetan baino txarragoa da, eta egoerarik onenaAraban dago.

– Halaber, eraikin bakoitzeko erabileraren eta administrazio-egoitzaren araberakodesberdintasun handiak daude: justizia Administrazioko eta Ertzaintzarenkomisarietako lokaletan irisgarritasun ia guztiak dira egokiak; bigarren hezkuntzakoeta lanbide heziketako zentroetan, aldiz, egoera askoz ere txarragoa da.

Sail desberdinek irisgarritasunaren egokitasunaren gaiarekin duten konpromiso maila(arlo honetan jarduera orokorrak eta planifikatuak egotearen ala ez egotearen araberaneurturiko konpromisoa), dirudienez, faktore garrantzitsua da egoitzen artekodesberdintasunak ulertzeko. Izan ere, Irisgarritasunari buruzko Lau Urterako Planaaplikazio-fasean duen sail bakarrak, Segurtasun Sailburuordetzak, batez bestekotik gorakoemaitzak ditu.

Irisgarritasunaren egokitasun maila handia duen beste saila Justiziarena da, eta horrek,azken urteotan, zentro berriak eraikitzeko politika aktiboa eduki du. Bigarren faktoregarrantzitsua, horrenbestez, zentroen eraikuntza-politika dela dirudi, sail bakoitzak azkenurteotan jarraituriko politika. Egin-eginean ere, irisgarritasun egokiaren mailarik handienaazken urteotan eraikin berriak eraikitzeko politika garatu duten sailetan dago, eta horietan,gainera, sailen arteko sakabanatzea txikia da: egoeraren adibiderik onena justizia-jauregieketa Ertzaintzaren komisariek eskaintzen dute; izan ere, sail horietan, jendeari sarritanoinplano berrikoak diren eraikinetan eskaintzen zaio arreta, oraintsu eraikitakoeraikinetan, eta eraikinon eginkizun bakarra horixe da, horrexetarako diseinaturikbaitaude, eta gainera, ez dute sakabanatze handirik lurraldearen barruan.Irisgarritasunaren egokitasunaren kontrola, kasu hauetan, onartzeko modukoerantzukizuna da.

Aldiz, bigarren hezkuntzako sarea eta, neurri txikiagoan, Osakidetzaren sarea eraikinzaharren inguruan egituraturik dago (Autonomia Erkidegoa sortu aurreko eraikinak,Estatuko Administraziotik transferituak); eraikin horien jatorrizko erabilera beste batzen, eta lurralde osoan sakabanatuta daude. Halako kasuetan, jasotako jaraunspena(konplexua, lurralde mailako sakabanatzearen eta neurri txikiko zentroak ugaritzearenondorioz) ez da behar bezala konpentsatu, arkitektura araudiaren eskakizunetaraegokitzeko beharrezko ahalegina eginez.

Ageri-agerikoa da, nolanahi ere, hipotesi horrek egoera neurri batean baino ez duelaazaltzen; izan ere, oinplano berriko eraikin askok ez dituzte baldintzak betetzen,irisgarritasun egokikoak direla jotzeko, eta oraindik, horietan egindako egokitzapenaketa zuzentze-neurriak ez dira nahikoak.

ONDORIOAK


– Hiri inguruaren, eremu publikoen, eraikinen, garraiobideen eta komunikazioko bideenirisgarritasuna funtsezko elementua da, hiritar guztiek oinarrizko eskubideak erabili ahalizateko, Irisgarritasunaren eremu honetan, erreferentziako elementutzat hartu beharda diseinu unibertsalaren kontzeptua; horrenbestez, gizartea bera bertakokideen aniztasunera egokitu behar da, eta, horretarako, beharrezko aldaketaksartu beharko ditu, pertsona guztiek bizitzaren arlo den-denetan erabateko partaidetzaeduki dezaten. Aintzat hartu behar da gizartearen egokitzapen hori bide eraginkorbakarra dela, pertsonen berdintasuna eta euren eskubideen errespetua lortzeko.

– Euskal Autonomia Erkidegoko legeriak nahikotasun-printzipioa bermatzeneta babesten du. Horrela, erabilera publikoa duten eraikinen irisgarritasunaridagokionez, berori baita txosten honen helburua, Euskal Autonomia Erkidegoakirisgarritasuna bermatzeko neurriak arautzen dituen arau-multzoa dauka.

– EAEn irisgarritasunaren arloan indarrean dagoen araudia jarduketa-eremu orokorbatean egituratzen da, Irisgarritasuna Sustatzeari buruzko abenduaren 4ko 20/1997Legeak zehaztutakoa; halaber, esku-hartze eremu desberdinetan aplikatzeko modukobaldintza teknikoetan ere egituratzen da, eta baldintza horiek lege hori garatzenduten bi dekretuetan jasota daude, hau da, apirilaren 11ko 68/2000 Dekretuan(hiri inguruen, eremu publikoen, eraikinen eta informazioko nahiz komunikaziokosistemen irisgarritasun-baldintzei buruzko arau teknikoak onetsi dituena) eta uztailaren10eko 126/2001 Dekretuan (garraioaren arloko irisgarritasun-baldintzei buruzkoarau teknikoak onetsi dituena).

– Legea ezinbesteko elementua eta aurrerapauso handia izan da, lehengoegoerari dagokionez; izan ere, horri esker, zehapen-araubideko arauak sartu dirua,eta horiek funtsezko zutabea osatzen dute araua ondo aplikatzea eta betetzeakontrolatzeko. Hala eta guztiz ere, gogoratu behar da horren arauketarenalderdi batzuek zalantzak sortzen dituztela. Hain zuzen ere, 5.000.000pezetarainoko (30.051 euro) zehapen larriak eta arinak ezartzeko eskumena dutenorganoak zehazteari lotutako interpretazio-zalantzak, legeko 21 b) artikuluanezarritakoaren arabera.

– Legeak hiri inguruen, eremu publikoen, eraikinen, garraioen eta informazioko nahizkomunikazioko sistemen (erabilera eta zerbitzu publikoa dutenak) irisgarritasunabermatzeko eta sustatzeko diseinatu duen oinarrizko tresna, bestalde,irisgarritasuna sustatzeko lau urterako plana da. Programa horren bitartez,administrazioek eta gainerako erakunde publiko guztiek hauxe egin behar dute:


egoeraren diagnostikoa eta egokitu beharreko kanpoko eremuen, eraikinen etakomunikazioen inbentarioa; lehentasun-ordenaren finkapena, eta horretan kontuanhartuko da eraginkortasun handiagoa eta pertsonen erabilera; eta finantzako pro-grama ekonomikoaren eta egokitzapenak betearazteko egutegiaren onespena.

– Hala eta guztiz ere, legean administrazioek eta gainerako erakunde publikoek lauurterako lehenengo plana prestatzeko finkatutako epea aspaldi igaroondoren, eta txosten hau egiteko datu-bilketa ixteko unean, legearen agindua 7udalek soilik zuten beteta: Amurrio, Azpeitia, Eskoriatza, Getaria, Gueñes, Orioeta Urretxu.

– Betetze eza orokor hori era askotako zergatiek eta arrazoiek azaltzendute, txostenean adierazitakoaren arabera: hiri inguru nahiz eremu publiko ugarikoudalerri ertainetan eta handietan halako programak prestatzearen konplexutasuna,udalerri txikien arazo ekonomikoak eta teknikoak, egoeren aniztasuna (aldundieneta Eusko Jaurlaritzako sailen eskumen-eremuei dagokienez), etab.

– Nolanahi ere, legeak agindutakoa bete beharrekoa da eta lau urterakoprogramak egin behar dira, ezinbestekoak baitira pertsona guztien irisgarritasunabermatzeko eta sustatzeko.

– Beste alde batetik, programa horiek prestatuta egon ez arren, administrazioeta herri-erakunde asko era guztietako jarduketak egiten ari dira, eureneskumeneko eremuetan irisgarritasuna bermatzeko eta sustatzeko, baina horrenemaitzak desberdinak dira, bai lurralde batetik bestera eta bai sektore batetik bestera.

– Udal-eraikinen irisgarritasunari dagokionez, egoera ez da inondik inoraere pozgarria; horrenbestez, nekez uler daiteke abenduaren 4ko 20/1997 Legeanirisgarritasuna sustatzeko aurreikusitako programen prestakuntza hasi duen udalerrikopuru txikia.

– Foru aldundien zerbitzu publikoko eraikinen irisgarritasun maila apur bathobea da, neurri batean gizarte-zerbitzu espezializatuen egoera bikainari esker.Kulturako, kiroleko eta gazteentzako zentroen egoera, aldiz, nabarmen hobetzekomodukoa da.

– Egoitza autonomikoen irisgarritasun mailari dagokionez, egindakoazterketatik ateratzen denez, Lakuan zentralizaturiko zerbitzuen egoera udal- etaforu-egoitzena baino askoz ere hobea da.

– Nolanahi ere, eta maila autonomikoari dagokionez, lurralde batetik bestera aldehandia dago. Lortutako datuetatik ateratzen denez, egoerarik txarrenaGipuzkoakoa da.

– Azkenik, eta ikuspegi sektorialetik begiratuta, egoerarik txarrenahezkuntzan (bai bigarren hezkuntzan eta bai lanbide heziketan nahiz unibertsitatean)eta osasunean dago. Aipagarria da Gipuzkoako Ospitale Multzoaren egoerakezkagarria.

GOMENDIOAK


1. Herri administrazioek, euren jarduketa-eremuaren barruan, diseinuunibertsalaren kontzeptua hartu beharko dute. Horrenbestez, jarduketahorren oinarrizko helburuak honako hauek izango dira:

– Eraikitako inguruen, produktuen eta komunikazioen irisgarritasuna,ulergarritasuna eta erabilgarritasuna lortzea, pertsona guztiei dagokienez, horienadina, altuera, pisua edo gaitasuna edozein izan arren, eta pertsonok bizitzaosoan eduki ditzaketen egoera berri guztiak kontuan hartuta.

– Autonomia kontzeptuari garrantzi ahalik eta handiena ematea: diseinuunibertsalak irisgarritasun eta erabilera autonomoa ahalbidetu behar die pertsonaguztiei.

– Hiritar guztien beharrizanen aniztasuna kontuan hartzea, horrenbestez, ingurua“sortu” egin behar da, diseinuaren hasiera-hasierako faseetatik, guztienbeharrizanetara eta, beraz, mugikortasun urria eta iragankorra edo iraunkorraduen edozein pertsonaren beharrizanetara egokitzen diren ezaugarriekin.

– Kideen aniztasunera gizarte osoak egokitu behar duela onartzea, beharrezkoaldaketa guztiak sartuta, pertsona guzti-guztien erabateko partaidetzabermatzeko, bizitzaren arlo guztietan; gizarteak aniztasunera egokitu behar izatehori, bestalde, pertsonen berdintasunerako eta horien eskubideen errespeturakobide eraginkor bakarra da.

2. Elbarritasunen bat duten pertsonen elkarteen partaidetza sustatu beharda, jarduketen hasierako planifikazioaren fasetik. Horri dagokionez,kontsultako mekanismoren bat egituratu behar da, elkarte horiek herri guztietanparte hartzeko, hasierako planifikaziotik hasita, herrilanen proiektuak diseinatzendirenean, horien irisgarritasuna bermatu ahal izateko.

3. Eraikuntzako teknikariek eta inguru fisikoaren diseinuan nahizeraikuntzan parte hartzen duten profesional guztiek informazio etaheziketa egokia eduki behar dute, elbarritasunaren arloko politikarieta irisgarritasuna bermatzeko neurriei buruz. Horretarako, beharrezkoada diseinu unibertsalaren filosofia sartzea, inplikaturiko profesio guztien heziketa-curriculumean, metodo nahiz material pedagogikoetan eta irakasleak birziklatzekoprogrametan.

4. Halakorik egin ez duten herri administrazioek irisgarritasuna sustatzekolau urterako planak egin beharko dituzte berehala.

Irisgarritasuna Sustatzeari buruzko abenduaren 4ko 20/1997 Legeko 13. artikuluanezarritako berariazko aginduaren arabera, ezinbestekoa da herri administrazio eta

erakunde guztiek lau urterako lehenengo plana berehala prestatzea, hiri inguruen,eremu publikoen, eraikinen, garraioen eta informazioko nahiz komunikaziokosistemen (erabilera edo zerbitzu publikoa dutenak) irisgarritasuna sustatzeko.

5. Udal-zerbitzuak dituzten eraikinei buruz lortutako datuak aztertu ondoren,gure iritziz, ahalegin handia egin behar da horien irisgarritasuna lortzeko,kontuan hartuta hiritarrak gehien erabiltzen dituzten eta hurbilago dituztenadministrazio-egoitzak direla.

Nolanahi ere, udalek ahalik eta lehenen egin beharreko lau urterako programeneremuan, lehentasunezkoa da euren titularitatekoak diren eta mantendubehar dituzten ikastetxeen irisgarritasuna. Horretarako, Eusko JaurlaritzakoHezkuntza Sailarekiko lankidetzan, hitzarmenen edo beste formula batzuen bitartez,halako zentroen irisgarritasuna lau urterako lehenengo planean programatu etabetearazi beharko litzateke.

6. Foru aldundiei dagokienez, euren erantzukizuna duten gizarte zerbitzuetarakoeraikinen irisgarritasun maila nahiko onargarria dela ikusita, gure ustez, unehonetan elbarritasuna duten pertsonentzako zentroetako jarduketei etakulturako, kiroleko eta gazteentzako zentroetako jarduketei eman beharzaie lehentasuna.

7. Eusko Jaurlaritzak, azkenik, bere titularitatekoak diren ikastetxeetakojarduketei (bigarren hezkuntza, lanbide heziketa,...) eta osasun-zentroetakojarduketei eman behar die lehentasuna, Donostiako ospitale-multzoarenegoera berezia kontuan hartuta, bertan egoera oso txarra detektatu baitairisgarritasunari dagokionez.

8. Oro har, komenigarria izango litzateke zerbitzuak itzartzeko orduanirisgarritasunari lotutako baldintzak ezartzea, erakunde pribatuekin zerbitzu-emateak itzartzeko orduan; gainera, gizarte zerbitzuen arloan ikusitako emaitzaona aintzat hartuz, beste sektore batzuetara hedatu beharko litzateke zentroenhomologaziorako baldintza berezien araudi baten zehaztapena.

9. Lau urterako programen betetzea eta betearaztea kontrolatu egin beharda. Programak egin ondoren, beharrezko neurriak hartu behar dira horiekkudeatzeko eta betearazteko.

Horri dagokionez, beharrezkoa da administrazio-unitate batzuei programa horiekegiteko eta horien betearaztea sustatzeko nahiz kontrolatzeko ardura esleitzea.Administrazioen eskalaren arabera, ardura hori zentralizatzearen edodeszentralizatzearen komenigarritasuna ebaluatu beharko da.

10. Beharrezko sustapen-neurriak hartu behar dira, adierazitako helburuakbetetzeko eta, orokorrean, irisgarritasuna sustatzeko. Komenigarria da eginkizunakadministrazio desberdinen artean banatzea, neurri interesgarri batzuk dirulaguntzabarik ez gelditzeko, beste zenbait neurrik laguntza guztiak lortzen dituzten bitartean,eremu honetan, irisgarritasunerako Euskadiko Kontseiluak eskumenen mugapenhobea proposa dezake.

11. Batik bat, argitze hori beharrezkoa da udalei obrak egiteko etairisgarritasuneko udal-programak idazteko eman beharreko dirulaguntzenarloan. Halaber, beharrezkoa da udalek informazio gehiago edukitzea, bai zenbaiterakundek (esate baterako, IMSERSO, ONCE, etab.) halako programakfinantzatzeko eskaintzen dituzten aukerei buruz, bai foru aldundiek programokegiteko edota kontrolatzeko baliabide teknikorik ez duten udalerriei eskainitakolankidetzari buruz.

12. Irisgarritasunaren arloko arazoetan diharduten irabazi asmorik gabekoerakundeak sustatu behar dira. Horretarako, herri administrazioek irabaziasmorik gabeko erakundeei zuzendutako dirulaguntza-deialdietan, irisgarritasunaberariaz hartu beharko da kontuan. Era berean, beharrezkoa da erakundeokirisgarritasuneko, mugikortasuneko edo gizarte zerbitzuetako udal-kontseiluetanparte hartzea, hau da, irisgarritasunaren eremuan hiritarren partaidetza bideratzekosortu diren kontseiluetan.

13. Foru aldundiek handitu egin beharko dituzte autonomia pertsonaleraeta laguntza teknikoak lortzera bideraturiko banakako diru-laguntzetarakoaurrekontuak. Udalek, bestalde, laguntza-programak sustatzen jarraitubeharko dute, programotan irisgarritasunari lotutako gaiak jorratzen direnean,baldin eta halako programarik badute, edo bestela, halako programarik eduki ezean,inplementatu egin beharko dituzte.

14. Norbanakoen jardueraren kontroleko eta esku hartzeko eginkizuneidagokienez (batez ere udal eskumeneko eginkizunak), horiek ondo betetzekobeharrezkoa da udaletako ikuskapen-zerbitzuak indartzea eta aldundienlankidetza lortzea, baita 20/1997 Legean legalitatea berrezartzeko eta urratzeakzehatzeko ezarritako mekanismoak zorrotz aplikatzea ere.

Bestalde, 68/2000 Dekretuan irisgarritasunaren araudia betetzeari buruz arauturikosalbuespenak aplikatzen direnean, udalek Irisgarritasunerako Euskadiko Kontseilurabideratu beharko dituzte salbuespen-espedienteak, salbuespenok zein kasutanaplikatu diren jakinaraztea ez baita nahikoa.

15. Argitu egin behar da Irisgarritasuna Sustatzeari buruzko abenduaren4ko 20/1997 Legeko zehapen-araubidea.

Txosten hau egitean kontsultaturiko udal teknikariek zalantzak agertu dituzte zenbaitarlotan egin beharreko interpretazioari buruz, besteak beste, legean ezarritakozehapenak ezartzeko organo eskudunak zehazteari buruz. Horrenbestez,komenigarria da araua aldatzea edo, nahikoa izanez gero, detektaturiko zalantzakargitzeko nahiz interpretatzeko zirkularra formulatzea.

16. Eusko Jaurlaritzako sailek praktika egokien eskuliburuak, ebaluazioak,prozedurako gidaliburuak, zabalkundeko nahiz heziketako jarduerak etaabar landu beharko dituzte, mugikortasun urriko pertsonek irisgarritasunerakoduten eskubidea sustatzeko eta bultzatzeko.

1. ERANSKINA / ANEXO 1.

UDAL BULEGOEN IRISGARRITASUNMAILA UDALERRIZ UDALERRI /

GRADO DE ACCESIBILIDAD DE LASDEPENDENCIAS LOCALES POR

MUNICIPIOS

(Ikus 197-501 orrialdeak liburu honen bukaeran)

2. ERANSKINA

IRISGARRITASUNA SUSTATZEKOPOLITIKA AKTIBOAK UDALERRIZ

UDALERRI


Badu

Irisg

arrit

asun

ezko

Uda

l Egi

tara

ua

Beste

era

kund

e ba

tzuek

in ze

nbait

hitz

arm

en si

natu

dira

irisg

arrit

asun

a ho

betze

ko

Badir

a ar

auzk

o bid

eak

ahalm

en u

rriko

per

tsone

n elk

arte

ek u

dalar

en p

olitik

etan

par

teha

rtzek

o

2000

eta 2

001

urte

etan

, iris

garri

tasu

nare

kin ze

rikus

ia du

ten

biler

ak eg

in d

ira ah

almen

urrik

o pe

rtson

en ta

ldeek

in, e

dota

haie

k ga

i hor

ri bu

ruzk

o es

kaer

ak e

gin

ditu

zte

2000

n ed

o 20

01ea

n, ir

abaz

teko

asm

orik

ez d

uten

era

kund

eei l

agun

tzak

emat

eko

egita

rau

bat i

raga

rri ze

n, ir

isgar

ritas

una

hobe

tzeko

2000

n ed

o 20

01ea

n ud

alak

bana

kako

lagu

ntze

n eg

itara

u ba

t ira

garri

zuen

,iri

sgar

ritas

una

hobe

tzeko

Irisg

arrit

asun

a de

la et

a, b

anak

ako

diru

-lagu

ntze

n es

kabi

deak

jaso

dira

oin

arriz

kogi

zarte

zerb

itzue

tan

Diru

-lagu

ntza

k ald

e ba

tera

utzi

ta, a

razo

ak d

aude

her

ritar

rek

irisg

arrit

asun

az e

ginda

koes

kaer

a ze

hatza

k jas

otze

ko e

ta h

oriei

aur

re e

gite

ko

Badi

tu ir

isgar

ritas

unar

i bur

uzko

uda

l ord

enan

tzak

Irisg

arrit

asun

a su

statze

ko a

smoz

, aur

reko

ntua

n be

raria

zko

kont

u-sa

il ba

t ize

ndat

uada

uka

2002

urte

an

2002

ko a

urre

kont

uan,

irisg

arrit

asun

a su

statze

ko b

erar

iazko

kon

tu-sa

ilean

, zen

bat

euro

dau

de iz

enda

tuta

bur

u ba

koitz

eko

2001

urte

an u

dalak

zenb

at e

uro

xahu

tu d

itu ir

isgar

ritas

unea

n bu

ru b

akoi

tzeko

Lege

an a

urre

ikusit

ako

zigor

ara

ubid

ea u

daler

rian

zorro

tz ez

artze

nde

la us

te d

u

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inet

an b

errit

ze-la

nak

egite

n dir

en b

itarte

an, u

dalak

arau

zko

ikusk

etak

egi

ten

ditu

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inet

ako

berri

tze-la

nak

buka

tzean

, uda

lak a

rauz

koiku

sket

ak e

gite

n di

tu

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inak

jaso

tzeko

lana

k eg

iten

diren

bita

rtean

, uda

lakar

auzk

o iku

sket

ak e

gite

n di

tu

Her

ritar

rek

erab

iltze

n di

tuzte

n er

aikin

ak ja

sotze

ko la

nak

buka

tzean

, uda

lak a

rauz

koiku

sket

ak e

gite

n di

tu

Ikus

katze

-lana

egi

teko

, beh

arre

zkoa

irud

itzen

zaio

tekn

ikari

gehi

ago

kont

rata

tzea

Abad

iño

Ez Ez Ez Ez Bai

Bai

Bai

Bai

Ez Ez Ez Ez Ez Bai

Ez Ez – 0

Abal

tzis

keta

Ez Ez Ez Ez Ez Bai

Bai

EzEz Ez Ez Ez Ez Bai

Ez Ez –

Ed/E

de

Aban

to y

Cié

rvan

a

Tram

itean

Ez Ez Ez Ez Ez Ez Bai

Ez Ez Ez Bai

Ez Bai

Ez Bai

9,3

9,3

Adun

a

Ez Ez

Ed/E

de

Bai

Bai

Ed/E

de

Ed/E

de

Ed/E

de

Ez Bai

Ez Ez Bai

Ez Ez Ez – 9

Aia

Ez Ez

Ed/E

de

Bai

Ez Bai

Ez EzEz Bai

Ez Ez Bai

Ez Ez Ez – 11,2

Ajan

giz

Ez Ez

Ed/E

de

Bai

Bai

Bai

Bai

EzEz Ez Ez Ez Ez Ez Ez Ez – 0

Albi

ztur

Ez Ez Ez Bai

Bai

Ez Ez EzEz Ez Ez Ez Ez Ez Ez Ez –

Ed/E

de

Aleg

ría-

Dul

antz

i

Tram

itean

Bai

Ed/E

de

Bai

Bai

Ed/E

de

Ed/E

de

Bai

Ez Ez Ez Bai

Bai

Bai

Bai

Ez –

Ed/E

de

Alki

za

Ez Bai

Bai

Bai

Ed/E

de

Bai

Bai

EzEz Ez Ez Bai

Si Ez Bai

Ez –

Ed/E

de

Altz

o

Ez

Ed/E

de

Ez Ez Ez

Ed/E

de

Ed/E

de

Ez

Ed/E

de

Ed/E

de

Ed/E

de

Ed/E

de

Ed/E

de

Ed/E

de

Ez Ez –

Ed/E

de


Badu

Irisg

arrit

asun

ezko

Uda

l Egi

tara

ua

Beste

era

kund

e ba

tzuek

in ze

nbait

hitz

arm

en si

natu

dira

irisg

arrit

asun

a ho

betze

ko

Badir

a ar

auzk

o bid

eak

ahalm

en u

rriko

per

tsone

n elk

arte

ek u

dalar

en p

olitik

etan

par

teha

rtzek

o

2000

eta 2

001

urte

etan

, iris

garri

tasu

nare

kin ze

rikus

ia du

ten

biler

ak eg

in d

ira ah

almen

urrik

o pe

rtson

en ta

ldeek

in, e

dota

haie

k ga

i hor

ri bu

ruzk

o es

kaer

ak e

gin

ditu

zte

2000

n ed

o 20

01ea

n, ir

abaz

teko

asm

orik

ez d

uten

era

kund

eei l

agun

tzak

emat

eko

egita

rau

bat i

raga

rri ze

n, ir

isgar

ritas

una

hobe

tzeko

2000

n ed

o 20

01ea

n ud

alak

bana

kako

lagu

ntze

n eg

itara

u ba

t ira

garri

zuen

,iri

sgar

ritas

una

hobe

tzeko

Irisg

arrit

asun

a de

la et

a, b

anak

ako

diru

-lagu

ntze

n es

kabi

deak

jaso

dira

oin

arriz

kogi

zarte

zerb

itzue

tan

Diru

-lagu

ntza

k ald

e ba

tera

utzi

ta, a

razo

ak d

aude

her

ritar

rek

irisg

arrit

asun

az e

ginda

koes

kaer

a ze

hatza

k jas

otze

ko e

ta h

oriei

aur

re e

gite

ko

Badi

tu ir

isgar

ritas

unar

i bur

uzko

uda

l ord

enan

tzak

Irisg

arrit

asun

a su

statze

ko a

smoz

, aur

reko

ntua

n be

raria

zko

kont

u-sa

il ba

t ize

ndat

uada

uka

2002

urte

an

2002

ko a

urre

kont

uan,

irisg

arrit

asun

a su

statze

ko b

erar

iazko

kon

tu-sa

ilean

, zen

bat

euro

dau

de iz

enda

tuta

bur

u ba

koitz

eko

2001

urte

an u

dalak

zenb

at e

uro

xahu

tu d

itu ir

isgar

ritas

unea

n bu

ru b

akoi

tzeko

Lege

an a

urre

ikusit

ako

zigor

ara

ubid

ea u

daler

rian

zorro

tz ez

artze

nde

la us

te d

u

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inet

an b

errit

ze-la

nak

egite

n dir

en b

itarte

an, u

dalak

arau

zko

ikusk

etak

egi

ten

ditu

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inet

ako

berri

tze-la

nak

buka

tzean

, uda

lak a

rauz

koiku

sket

ak e

gite

n di

tu

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inak

jaso

tzeko

lana

k eg

iten

diren

bita

rtean

, uda

lakar

auzk

o iku

sket

ak e

gite

n di

tu

Her

ritar

rek

erab

iltze

n di

tuzte

n er

aikin

ak ja

sotze

ko la

nak

buka

tzean

, uda

lak a

rauz

koiku

sket

ak e

gite

n di

tu

Ikus

katze

-lana

egi

teko

, beh

arre

zkoa

irud

itzen

zaio

tekn

ikari

gehi

ago

kont

rata

tzea

Aram

a

Tram

itean

Ez Ez Ez Bai

Ez Bai

EzEz Ez Ez Ez Ez Ez Ez Ez –

Ed/E

de

Anoe

ta

Tram

itean

Ez Ez Ez Bai

Ez Bai


Ed/E

de

Ando

ain

Tram

itean

Ez Ez Ez Bai

Ez Bai

EzBai

Ez Ez Ez Bai

Ez Ez Ez –

Ed/E

de

Amez

keta

Ez Ez Ez Ez Ez Bai

Bai

EzEz Ez Ez Ez Ez Ez Ez Ez – 3,1

Amur

rio

Bai

Bai

Ez Bai

Bai

Bai

Bai

EzEz Bai

Ez Ez Bai

Ez Ez Bai

6,4

1,8

Amor

ebie

ta-

Etxa

no

Bai

Bai

Ez Ez Ez Bai

Si Bai

Bai

Ez Ez

Ed/E

de

Ed/E

de

Ed/E

de

Bai

Ed/E

de

Ed/E

de

9,3

Amor

oto

Tram

itean

Ez

Ed/E

de

Ez Bai

Ez Ez

Ed/E

de

Ez Bai

Ez Ez Ez Bai

Ez Bai

Ed/E

de

0

Añan

a

Ez Ez

Ed/E

de

Ez Bai

Ez Bai


Ez Ez –

Ed/E

de

Arak

aldo

Ez Ez Bai

Bai

Bai

Bai

Bai

Ed/E

de

Ez Ez Ez Ez Ez Ez Ez Ez – 0

Aram

aio

Ez Ez Ez Ez Bai

Ed/E

de

Ed/E

de

Bai

Ez Bai

Ez Ez Ez Bai

Ez Ez –

Ed/E

de


Badu

Irisg

arrit

asun

ezko

Uda

l Egi

tara

ua

Beste

era

kund

e ba

tzuek

in ze

nbait

hitz

arm

en si

natu

dira

irisg

arrit

asun

a ho

betze

ko

Badir

a ar

auzk

o bid

eak

ahalm

en u

rriko

per

tsone

n elk

arte

ek u

dalar

en p

olitik

etan

par

teha

rtzek

o

2000

eta 2

001

urte

etan

, iris

garri

tasu

nare

kin ze

rikus

ia du

ten

biler

ak eg

in d

ira ah

almen

urrik

o pe

rtson

en ta

ldeek

in, e

dota

haie

k ga

i hor

ri bu

ruzk

o es

kaer

ak e

gin

ditu

zte

2000

n ed

o 20

01ea

n, ir

abaz

teko

asm

orik

ez d

uten

era

kund

eei l

agun

tzak

emat

eko

egita

rau

bat i

raga

rri ze

n, ir

isgar

ritas

una

hobe

tzeko

2000

n ed

o 20

01ea

n ud

alak

bana

kako

lagu

ntze

n eg

itara

u ba

t ira

garri

zuen

,iri

sgar

ritas

una

hobe

tzeko

Irisg

arrit

asun

a de

la et

a, b

anak

ako

diru

-lagu

ntze

n es

kabi

deak

jaso

dira

oin

arriz

kogi

zarte

zerb

itzue

tan

Diru

-lagu

ntza

k ald

e ba

tera

utzi

ta, a

razo

ak d

aude

her

ritar

rek

irisg

arrit

asun

az e

ginda

koes

kaer

a ze

hatza

k jas

otze

ko e

ta h

oriei

aur

re e

gite

ko

Badi

tu ir

isgar

ritas

unar

i bur

uzko

uda

l ord

enan

tzak

Irisg

arrit

asun

a su

statze

ko a

smoz

, aur

reko

ntua

n be

raria

zko

kont

u-sa

il ba

t ize

ndat

uada

uka

2002

urte

an

2002

ko a

urre

kont

uan,

irisg

arrit

asun

a su

statze

ko b

erar

iazko

kon

tu-sa

ilean

, zen

bat

euro

dau

de iz

enda

tuta

bur

u ba

koitz

eko

2001

urte

an u

dalak

zenb

at e

uro

xahu

tu d

itu ir

isgar

ritas

unea

n bu

ru b

akoi

tzeko

Lege

an a

urre

ikusit

ako

zigor

ara

ubid

ea u

daler

rian

zorro

tz ez

artze

nde

la us

te d

u

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inet

an b

errit

ze-la

nak

egite

n dir

en b

itarte

an, u

dalak

arau

zko

ikusk

etak

egi

ten

ditu

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inet

ako

berri

tze-la

nak

buka

tzean

, uda

lak a

rauz

koiku

sket

ak e

gite

n di

tu

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inak

jaso

tzeko

lana

k eg

iten

diren

bita

rtean

, uda

lakar

auzk

o iku

sket

ak e

gite

n di

tu

Her

ritar

rek

erab

iltze

n di

tuzte

n er

aikin

ak ja

sotze

ko la

nak

buka

tzean

, uda

lak a

rauz

koiku

sket

ak e

gite

n di

tu

Ikus

katze

-lana

egi

teko

, beh

arre

zkoa

irud

itzen

zaio

tekn

ikari

gehi

ago

kont

rata

tzea

Arra

zua-

Ubar

rund

ia

Ez Ez Ez Ez Bai

Ez Si EzEz Ez Ez Ez Ez Ez Ez Ez –

Ed/E

de

Atze

ntal

es

Ez Ez

Ed/E

de

Ez Ez Ez Ez EzEz Ez Ez Ez Ez Ez Ez Ez –

Ed/E

de

Arra

tzu

Ez Ez

Ed/E

de

Ez Ez Bai

Bai


Aret

xaba

leta

Ez Ez Ez Bai

Bai

Bai

Bai


Ed/E

de

Arra

nkud

iaga

Ez Ez Bai

Bai

Bai

Bai

Bai

Ez

Ed/E

de

Ez Ez Ez Ez Ez Ez Ez – 0

Arra

sate

/Mon

drag

ón

Ez Bai

Ez Bai

Bai

Bai

Si Bai

Ez Bai

Bai

Ez Ez Bai

Ez Si 2,4

10,8

Arm

iñon

Ez Ez Ez Bai

Bai

Bai

Bai

EzEz Ez Ez Ez Ez

Ed/E

de

Ez Ez –

Ed/E

de

Arrie

ta

Ez Bai

Ed/E

de

Bai

Bai

Ed/E

de

Ed/E

de

EzEz Ez Ez Ez Ez Ez Ez Bai

231,

3

Ed/E

de

Arte

a

Tram

itean

Ez

Ed/E

de

Ez Ez Ez Ez Bai

Bai

Si Ez Ez Ez Ez Ez Bai

7,9

32,4

Artz

inie

ga

Ez Ez

Ed/E

de

Ed/E

de

Ez

Ed/E

de

Ed/E

de



Badu

Irisg

arrit

asun

ezko

Uda

l Egi

tara

ua

Beste

era

kund

e ba

tzuek

in ze

nbait

hitz

arm

en si

natu

dira

irisg

arrit

asun

a ho

betze

ko

Badir

a ar

auzk

o bid

eak

ahalm

en u

rriko

per

tsone

n elk

arte

ek u

dalar

en p

olitik

etan

par

teha

rtzek

o

2000

eta 2

001

urte

etan

, iris

garri

tasu

nare

kin ze

rikus

ia du

ten

biler

ak eg

in d

ira ah

almen

urrik

o pe

rtson

en ta

ldeek

in, e

dota

haie

k ga

i hor

ri bu

ruzk

o es

kaer

ak e

gin

ditu

zte

2000

n ed

o 20

01ea

n, ir

abaz

teko

asm

orik

ez d

uten

era

kund

eei l

agun

tzak

emat

eko

egita

rau

bat i

raga

rri ze

n, ir

isgar

ritas

una

hobe

tzeko

2000

n ed

o 20

01ea

n ud

alak

bana

kako

lagu

ntze

n eg

itara

u ba

t ira

garri

zuen

,iri

sgar

ritas

una

hobe

tzeko

Irisg

arrit

asun

a de

la et

a, b

anak

ako

diru

-lagu

ntze

n es

kabi

deak

jaso

dira

oin

arriz

kogi

zarte

zerb

itzue

tan

Diru

-lagu

ntza

k ald

e ba

tera

utzi

ta, a

razo

ak d

aude

her

ritar

rek

irisg

arrit

asun

az e

ginda

koes

kaer

a ze

hatza

k jas

otze

ko e

ta h

oriei

aur

re e

gite

ko

Badi

tu ir

isgar

ritas

unar

i bur

uzko

uda

l ord

enan

tzak

Irisg

arrit

asun

a su

statze

ko a

smoz

, aur

reko

ntua

n be

raria

zko

kont

u-sa

il ba

t ize

ndat

uada

uka

2002

urte

an

2002

ko a

urre

kont

uan,

irisg

arrit

asun

a su

statze

ko b

erar

iazko

kon

tu-sa

ilean

, zen

bat

euro

dau

de iz

enda

tuta

bur

u ba

koitz

eko

2001

urte

an u

dalak

zenb

at e

uro

xahu

tu d

itu ir

isgar

ritas

unea

n bu

ru b

akoi

tzeko

Lege

an a

urre

ikusit

ako

zigor

ara

ubid

ea u

daler

rian

zorro

tz ez

artze

nde

la us

te d

u

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inet

an b

errit

ze-la

nak

egite

n dir

en b

itarte

an, u

dalak

arau

zko

ikusk

etak

egi

ten

ditu

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inet

ako

berri

tze-la

nak

buka

tzean

, uda

lak a

rauz

koiku

sket

ak e

gite

n di

tu

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inak

jaso

tzeko

lana

k eg

iten

diren

bita

rtean

, uda

lakar

auzk

o iku

sket

ak e

gite

n di

tu

Her

ritar

rek

erab

iltze

n di

tuzte

n er

aikin

ak ja

sotze

ko la

nak

buka

tzean

, uda

lak a

rauz

koiku

sket

ak e

gite

n di

tu

Ikus

katze

-lana

egi

teko

, beh

arre

zkoa

irud

itzen

zaio

tekn

ikari

gehi

ago

kont

rata

tzea

Aspa

rren

a

Tram

itean

Bai

Ed/E

de

Ez Ez Ez Bai

Ed/E

de

Bai

Bai

Ez Ez Bai

Ez Ez Bai

4,5 0

Astig

arra

ga

Tram

itean

Ez Ez Bai

Bai

Bai

Bai

EzEz Bai

Ez Ez Bai

Ez Ez Ez –

Ed/E

de

Ayal

a/Ai

ara

Ez Ez

Ed/E

de

Bai

Bai

Bai

Bai

EzEz Ez Ez Ez Bai

Ez Ez Ez – 0

Azpe

itia

Bai

Bai

Bai

Bai

Bai

Bai

Bai

EzEz Bai

Ez Bai

Bai

Ez Ez Bai

Ed/E

de

53,6

7

Baki

o

Ez Ez

Ed/E

de

Ez Bai

Ez Bai

EzEz Ez Ez Ez Ez Ez Bai

Ez –

Ed/E

de

Balm

ased

a

Ez Ez Ez Ez Bai

Ez Bai

EzEz Ez Ez Bai

Bai

Ez Ez Ez –

Ed/E

de

Bara

kald

o

Ez Bai

Bai

Bai

Bai

Bai

Bai

EzBai

Bai

Ez Ez Si Bai

Bai

Ez – 3,2

Barr

ika

Ez Ez Ez Ez Ez Ez Ez Bai

Ez Ez Ez Ez Ez Bai

Ez Ez –

Ed/E

de

Aule

sti

Ez Ez

Ed/E

de

Bai

Bai

Bai

Bai

EzEz Bai

Ez Ez Ez Ez Ez Ez – 0

Baño

sde

Ebr

o

Ez Ez

Ed/E

de

Bai

Bai

Ed/E

de

Ed/E

de



Badu

Irisg

arrit

asun

ezko

Uda

l Egi

tara

ua

Beste

era

kund

e ba

tzuek

in ze

nbait

hitz

arm

en si

natu

dira

irisg

arrit

asun

a ho

betze

ko

Badir

a ar

auzk

o bid

eak

ahalm

en u

rriko

per

tsone

n elk

arte

ek u

dalar

en p

olitik

etan

par

teha

rtzek

o

2000

eta 2

001

urte

etan

, iris

garri

tasu

nare

kin ze

rikus

ia du

ten

biler

ak eg

in d

ira ah

almen

urrik

o pe

rtson

en ta

ldeek

in, e

dota

haie

k ga

i hor

ri bu

ruzk

o es

kaer

ak e

gin

ditu

zte

2000

n ed

o 20

01ea

n, ir

abaz

teko

asm

orik

ez d

uten

era

kund

eei l

agun

tzak

emat

eko

egita

rau

bat i

raga

rri ze

n, ir

isgar

ritas

una

hobe

tzeko

2000

n ed

o 20

01ea

n ud

alak

bana

kako

lagu

ntze

n eg

itara

u ba

t ira

garri

zuen

,iri

sgar

ritas

una

hobe

tzeko

Irisg

arrit

asun

a de

la et

a, b

anak

ako

diru

-lagu

ntze

n es

kabi

deak

jaso

dira

oin

arriz

kogi

zarte

zerb

itzue

tan

Diru

-lagu

ntza

k ald

e ba

tera

utzi

ta, a

razo

ak d

aude

her

ritar

rek

irisg

arrit

asun

az e

ginda

koes

kaer

a ze

hatza

k jas

otze

ko e

ta h

oriei

aur

re e

gite

ko

Badi

tu ir

isgar

ritas

unar

i bur

uzko

uda

l ord

enan

tzak

Irisg

arrit

asun

a su

statze

ko a

smoz

, aur

reko

ntua

n be

raria

zko

kont

u-sa

il ba

t ize

ndat

uada

uka

2002

urte

an

2002

ko a

urre

kont

uan,

irisg

arrit

asun

a su

statze

ko b

erar

iazko

kon

tu-sa

ilean

, zen

bat

euro

dau

de iz

enda

tuta

bur

u ba

koitz

eko

2001

urte

an u

dalak

zenb

at e

uro

xahu

tu d

itu ir

isgar

ritas

unea

n bu

ru b

akoi

tzeko

Lege

an a

urre

ikusit

ako

zigor

ara

ubid

ea u

daler

rian

zorro

tz ez

artze

nde

la us

te d

u

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inet

an b

errit

ze-la

nak

egite

n dir

en b

itarte

an, u

dalak

arau

zko

ikusk

etak

egi

ten

ditu

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inet

ako

berri

tze-la

nak

buka

tzean

, uda

lak a

rauz

koiku

sket

ak e

gite

n di

tu

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inak

jaso

tzeko

lana

k eg

iten

diren

bita

rtean

, uda

lakar

auzk

o iku

sket

ak e

gite

n di

tu

Her

ritar

rek

erab

iltze

n di

tuzte

n er

aikin

ak ja

sotze

ko la

nak

buka

tzean

, uda

lak a

rauz

koiku

sket

ak e

gite

n di

tu

Ikus

katze

-lana

egi

teko

, beh

arre

zkoa

irud

itzen

zaio

tekn

ikari

gehi

ago

kont

rata

tzea

Barr

undi

a

Ez Ez

Ed/E

de

Bai

Bai


Ed/E

de

Basa

uri



Ed/E

de

Ed/E

de

Bedi

a

Ez Ez Ez Bai

Bai

Bai

Bai

EzEz Bai


Beiz

ama

Tram

itean

Ez Ez Bai

Bai

Bai

Bai


Ed/E

de

Bera

ntev

illa

Ez Ez

Ed/E

de

Bai

Bai

Bai

Bai


Ed/E

de

Bera

steg

i

Ez Ez

Ed/E

de

Ez Ez Ez Ez EzEz Ez Ez Ez Ez Ez Ez Ez – 0

Berm

eo

Ez Ez Ez Ez Bai

Ez Bai

EzBai

Bai

Ez Ez Ez Ez Ez Ez –

Ed/E

de

Bilb

ao

Tram

itean

Bai

Bai

Ez Bai

Ez Bai

EzBai

Bai

Ez Bai

Ez Ez Ez Bai

0,8

1,1

Beas

ain

Tram

itean

Bai

Ez Ez Bai

Ed/E

de

Ed/E

de

EzEz Bai

Ez Ez Bai

Ez Bai

Ed/E

de

–

Ed/E

de

Berg

ara

Tram

itean

Bai

Ez Ez Bai

Ez Bai

EzEz Bai

Ez Bai

Bai

Ez Ez Bai

3,7

1,5


Badu

Irisg

arrit

asun

ezko

Uda

l Egi

tara

ua

Beste

era

kund

e ba

tzuek

in ze

nbait

hitz

arm

en si

natu

dira

irisg

arrit

asun

a ho

betze

ko

Badir

a ar

auzk

o bid

eak

ahalm

en u

rriko

per

tsone

n elk

arte

ek u

dalar

en p

olitik

etan

par

teha

rtzek

o

2000

eta 2

001

urte

etan

, iris

garri

tasu

nare

kin ze

rikus

ia du

ten

biler

ak eg

in d

ira ah

almen

urrik

o pe

rtson

en ta

ldeek

in, e

dota

haie

k ga

i hor

ri bu

ruzk

o es

kaer

ak e

gin

ditu

zte

2000

n ed

o 20

01ea

n, ir

abaz

teko

asm

orik

ez d

uten

era

kund

eei l

agun

tzak

emat

eko

egita

rau

bat i

raga

rri ze

n, ir

isgar

ritas

una

hobe

tzeko

2000

n ed

o 20

01ea

n ud

alak

bana

kako

lagu

ntze

n eg

itara

u ba

t ira

garri

zuen

,iri

sgar

ritas

una

hobe

tzeko

Irisg

arrit

asun

a de

la et

a, b

anak

ako

diru

-lagu

ntze

n es

kabi

deak

jaso

dira

oin

arriz

kogi

zarte

zerb

itzue

tan

Diru

-lagu

ntza

k ald

e ba

tera

utzi

ta, a

razo

ak d

aude

her

ritar

rek

irisg

arrit

asun

az e

ginda

koes

kaer

a ze

hatza

k jas

otze

ko e

ta h

oriei

aur

re e

gite

ko

Badi

tu ir

isgar

ritas

unar

i bur

uzko

uda

l ord

enan

tzak

Irisg

arrit

asun

a su

statze

ko a

smoz

, aur

reko

ntua

n be

raria

zko

kont

u-sa

il ba

t ize

ndat

uada

uka

2002

urte

an

2002

ko a

urre

kont

uan,

irisg

arrit

asun

a su

statze

ko b

erar

iazko

kon

tu-sa

ilean

, zen

bat

euro

dau

de iz

enda

tuta

bur

u ba

koitz

eko

2001

urte

an u

dalak

zenb

at e

uro

xahu

tu d

itu ir

isgar

ritas

unea

n bu

ru b

akoi

tzeko

Lege

an a

urre

ikusit

ako

zigor

ara

ubid

ea u

daler

rian

zorro

tz ez

artze

nde

la us

te d

u

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inet

an b

errit

ze-la

nak

egite

n dir

en b

itarte

an, u

dalak

arau

zko

ikusk

etak

egi

ten

ditu

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inet

ako

berri

tze-la

nak

buka

tzean

, uda

lak a

rauz

koiku

sket

ak e

gite

n di

tu

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inak

jaso

tzeko

lana

k eg

iten

diren

bita

rtean

, uda

lakar

auzk

o iku

sket

ak e

gite

n di

tu

Her

ritar

rek

erab

iltze

n di

tuzte

n er

aikin

ak ja

sotze

ko la

nak

buka

tzean

, uda

lak a

rauz

koiku

sket

ak e

gite

n di

tu

Ikus

katze

-lana

egi

teko

, beh

arre

zkoa

irud

itzen

zaio

tekn

ikari

gehi

ago

kont

rata

tzea

Eran

dio

Tram

itean

Bai

Ed/E

de

Bai

Bai

Ez Bai

Bai

Bai

Bai

Ez Ez Ez Ez Ez Bai

1,9

Ed/E

de

Elor

rio

Tram

itean

Ez Ez Ez Bai

Ez Bai

Bai

Ez Ez Ez Ez Bai

Si Ez Ez – 0

Elgo

ibar

Tram

itean

Ez Ez Ez Bai

Ez Bai

Bai

Ez Ez Ez Ez Bai

Bai

Ez Bai

5,8

1,2

Eldu

ain

Ez Ez Ez

Ed/E

de

Bai

Bai

Bai


Ed/E

de

Elbu

rgo

/Bur

gelu

Ez Ez Ez Ez Bai

Ez Bai


Eiba

r

Tram

itean

Bai

Ed/E

de

Ez Bai

Ez Bai

EzEz Bai

Ez Ez Bai

Bai

Ez Bai

23,6

55,4

Dur

ango

Tram

itean

Bai

Ez Ez Ez Ez Ez Bai

Ez Bai


Ed/E

de

Don

ostia

-Sa

n Se

bast

ián

Tram

itean

Bai

Bai

Ez Ez Ez Ez Bai

Bai

Bai

Ez Bai

Bai

Ez Bai

Bai

3,2

1,6

Cam

pezo

/Kan

pezu

Ez Ez

Ed/E

de

Ez Ez

Ed/E

de

Ed/E

de


Bust

uria

Ez Ez Ez Bai

Bai

Bai

Bai


Ed/E

de


Badu

Irisg

arrit

asun

ezko

Uda

l Egi

tara

ua

Beste

era

kund

e ba

tzuek

in ze

nbait

hitz

arm

en si

natu

dira

irisg

arrit

asun

a ho

betze

ko

Badir

a ar

auzk

o bid

eak

ahalm

en u

rriko

per

tsone

n elk

arte

ek u

dalar

en p

olitik

etan

par

teha

rtzek

o

2000

eta 2

001

urte

etan

, iris

garri

tasu

nare

kin ze

rikus

ia du

ten

biler

ak eg

in d

ira ah

almen

urrik

o pe

rtson

en ta

ldeek

in, e

dota

haie

k ga

i hor

ri bu

ruzk

o es

kaer

ak e

gin

ditu

zte

2000

n ed

o 20

01ea

n, ir

abaz

teko

asm

orik

ez d

uten

era

kund

eei l

agun

tzak

emat

eko

egita

rau

bat i

raga

rri ze

n, ir

isgar

ritas

una

hobe

tzeko

2000

n ed

o 20

01ea

n ud

alak

bana

kako

lagu

ntze

n eg

itara

u ba

t ira

garri

zuen

,iri

sgar

ritas

una

hobe

tzeko

Irisg

arrit

asun

a de

la et

a, b

anak

ako

diru

-lagu

ntze

n es

kabi

deak

jaso

dira

oin

arriz

kogi

zarte

zerb

itzue

tan

Diru

-lagu

ntza

k ald

e ba

tera

utzi

ta, a

razo

ak d

aude

her

ritar

rek

irisg

arrit

asun

az e

ginda

koes

kaer

a ze

hatza

k jas

otze

ko e

ta h

oriei

aur

re e

gite

ko

Badi

tu ir

isgar

ritas

unar

i bur

uzko

uda

l ord

enan

tzak

Irisg

arrit

asun

a su

statze

ko a

smoz

, aur

reko

ntua

n be

raria

zko

kont

u-sa

il ba

t ize

ndat

uada

uka

2002

urte

an

2002

ko a

urre

kont

uan,

irisg

arrit

asun

a su

statze

ko b

erar

iazko

kon

tu-sa

ilean

, zen

bat

euro

dau

de iz

enda

tuta

bur

u ba

koitz

eko

2001

urte

an u

dalak

zenb

at e

uro

xahu

tu d

itu ir

isgar

ritas

unea

n bu

ru b

akoi

tzeko

Lege

an a

urre

ikusit

ako

zigor

ara

ubid

ea u

daler

rian

zorro

tz ez

artze

nde

la us

te d

u

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inet

an b

errit

ze-la

nak

egite

n dir

en b

itarte

an, u

dalak

arau

zko

ikusk

etak

egi

ten

ditu

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inet

ako

berri

tze-la

nak

buka

tzean

, uda

lak a

rauz

koiku

sket

ak e

gite

n di

tu

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inak

jaso

tzeko

lana

k eg

iten

diren

bita

rtean

, uda

lakar

auzk

o iku

sket

ak e

gite

n di

tu

Her

ritar

rek

erab

iltze

n di

tuzte

n er

aikin

ak ja

sotze

ko la

nak

buka

tzean

, uda

lak a

rauz

koiku

sket

ak e

gite

n di

tu

Ikus

katze

-lana

egi

teko

, beh

arre

zkoa

irud

itzen

zaio

tekn

ikari

gehi

ago

kont

rata

tzea

Erm

ua

Ez Ez Ez Ez Bai

Bai

Bai

EzEz Bai

Bai

Bai

Bai

Bai

Ez Bai

107,

2

1,8

Errig

oiti

Ez Ez Ez Ez Ez Bai

Bai


Ed/E

de

Etxe

barr

i

Tram

itean

Ez Ez Bai

Bai

Bai

Bai

Bai

Ez Bai

Ez Ez Ez Ez Ez Bai

1,1

22,8

Foru

a

Ed/E

de

Ed/E

de

Ez Ez Ez

Ed/E

de

Ed/E

de

Ez

Ed/E

de

Ed/E

de

Ed/E

de

Bai

Bai

Bai

Bai

Ez –

Ed/E

de

Frui

z

Ez Ez

Ed/E

de

Ez Ez Ez Ez EzEz Ez Bai

Ez Bai

Ez Ez Ez – 50

Gab

iria

Ez Ez Ez Bai

Bai

Bai

Bai

Bai

Ez Bai

Ez Ez Ez Bai

Ez Ez – 48,6

Gal

dam

es



Gat

ika

Tram

itean

Ez Ez Ez Ez Ez Ez EzEz Ez Ez Ez Ez Ez Ez Bai

Ed/E

de

0

Esko

riatz

a

Bai

Si Ez Bai

Bai

Bai

Bai

Bai

Ez Bai

Ez Ez Bai

Ez Ez Bai

7,7

58,1

Gai

ntza

Ez Ez Ez Ez Ez Bai

Bai

EzEz Bai


Ed/E

de


Badu

Irisg

arrit

asun

ezko

Uda

l Egi

tara

ua

Beste

era

kund

e ba

tzuek

in ze

nbait

hitz

arm

en si

natu

dira

irisg

arrit

asun

a ho

betze

ko

Badir

a ar

auzk

o bid

eak

ahalm

en u

rriko

per

tsone

n elk

arte

ek u

dalar

en p

olitik

etan

par

teha

rtzek

o

2000

eta 2

001

urte

etan

, iris

garri

tasu

nare

kin ze

rikus

ia du

ten

biler

ak eg

in d

ira ah

almen

urrik

o pe

rtson

en ta

ldeek

in, e

dota

haie

k ga

i hor

ri bu

ruzk

o es

kaer

ak e

gin

ditu

zte

2000

n ed

o 20

01ea

n, ir

abaz

teko

asm

orik

ez d

uten

era

kund

eei l

agun

tzak

emat

eko

egita

rau

bat i

raga

rri ze

n, ir

isgar

ritas

una

hobe

tzeko

2000

n ed

o 20

01ea

n ud

alak

bana

kako

lagu

ntze

n eg

itara

u ba

t ira

garri

zuen

,iri

sgar

ritas

una

hobe

tzeko

Irisg

arrit

asun

a de

la et

a, b

anak

ako

diru

-lagu

ntze

n es

kabi

deak

jaso

dira

oin

arriz

kogi

zarte

zerb

itzue

tan

Diru

-lagu

ntza

k ald

e ba

tera

utzi

ta, a

razo

ak d

aude

her

ritar

rek

irisg

arrit

asun

az e

ginda

koes

kaer

a ze

hatza

k jas

otze

ko e

ta h

oriei

aur

re e

gite

ko

Badi

tu ir

isgar

ritas

unar

i bur

uzko

uda

l ord

enan

tzak

Irisg

arrit

asun

a su

statze

ko a

smoz

, aur

reko

ntua

n be

raria

zko

kont

u-sa

il ba

t ize

ndat

uada

uka

2002

urte

an

2002

ko a

urre

kont

uan,

irisg

arrit

asun

a su

statze

ko b

erar

iazko

kon

tu-sa

ilean

, zen

bat

euro

dau

de iz

enda

tuta

bur

u ba

koitz

eko

2001

urte

an u

dalak

zenb

at e

uro

xahu

tu d

itu ir

isgar

ritas

unea

n bu

ru b

akoi

tzeko

Lege

an a

urre

ikusit

ako

zigor

ara

ubid

ea u

daler

rian

zorro

tz ez

artze

nde

la us

te d

u

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inet

an b

errit

ze-la

nak

egite

n dir

en b

itarte

an, u

dalak

arau

zko

ikusk

etak

egi

ten

ditu

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inet

ako

berri

tze-la

nak

buka

tzean

, uda

lak a

rauz

koiku

sket

ak e

gite

n di

tu

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inak

jaso

tzeko

lana

k eg

iten

diren

bita

rtean

, uda

lakar

auzk

o iku

sket

ak e

gite

n di

tu

Her

ritar

rek

erab

iltze

n di

tuzte

n er

aikin

ak ja

sotze

ko la

nak

buka

tzean

, uda

lak a

rauz

koiku

sket

ak e

gite

n di

tu

Ikus

katze

-lana

egi

teko

, beh

arre

zkoa

irud

itzen

zaio

tekn

ikari

gehi

ago

kont

rata

tzea

Get

aria

Bai

Bai

Ed/E

de

Ez Ez Ez Ez EzEz Bai


Ed/E

de

Gor

dexo

la

Ez Ez Ez Bai

Ez

Ed/E

de

Ed/E

de

Ed/E

de

Ez

Ed/E

de

Ez Ez Ez Bai

Ez Ez –

Ed/E

de

Güe

ñes

Bai

Bai

Bai

Ez Bai

Ez Bai

Bai

Ez Ez Ez Bai

Bai

Ez Ez Bai

3

Ed/E

de

Her

nani

Ed/E

de

Ed/E

de

Ed/E

de

Ed/E

de

Ez

Ed/E

de

Ed/E

de

Ed/E

de

Ed/E

de

Bai

Ez Ez Bai

Ed/E

de

Ed/E

de

Ez –

Ed/E

de

Hon

darr

ibia

Ez Ez

Ed/E

de

Ez Bai

Ez Bai

Ed/E

de

Ez Bai

Ez Ez Si Bai

Ez Bai

Ed/E

de

Ed/E

de

Ibar

ra

Ez Ez Ez Ez Ez Bai

Bai

EzEz Ez Ez Ez Bai

Ez Ez Ez –

Ed/E

de

Ger

nika

-Lu

mo

Ez Ez

Ed/E

de

Bai

Bai

Ez Ez EzEz Bai

Ez Ez Ez Ez Ez Bai

3,9

0,6

Gór

liz

Ez Bai

Ed/E

de

Bai

Bai

Bai

Bai

EzEz Bai


Ed/E

de

Har

ana/

Valle

de A

rana

Tram

itean

Ez Bai

Ez Bai

Ez Bai

EzEz Ez Ez Bai

Ez Ez Ez Ez –

Ed/E

de

Her

nial

de

Ez Ez

Ed/E

de

Bai

Bai

Ed/E

de

Ed/E

de



Badu

Irisg

arrit

asun

ezko

Uda

l Egi

tara

ua

Beste

era

kund

e ba

tzuek

in ze

nbait

hitz

arm

en si

natu

dira

irisg

arrit

asun

a ho

betze

ko

Badir

a ar

auzk

o bid

eak

ahalm

en u

rriko

per

tsone

n elk

arte

ek u

dalar

en p

olitik

etan

par

teha

rtzek

o

2000

eta 2

001

urte

etan

, iris

garri

tasu

nare

kin ze

rikus

ia du

ten

biler

ak eg

in d

ira ah

almen

urrik

o pe

rtson

en ta

ldeek

in, e

dota

haie

k ga

i hor

ri bu

ruzk

o es

kaer

ak e

gin

ditu

zte

2000

n ed

o 20

01ea

n, ir

abaz

teko

asm

orik

ez d

uten

era

kund

eei l

agun

tzak

emat

eko

egita

rau

bat i

raga

rri ze

n, ir

isgar

ritas

una

hobe

tzeko

2000

n ed

o 20

01ea

n ud

alak

bana

kako

lagu

ntze

n eg

itara

u ba

t ira

garri

zuen

,iri

sgar

ritas

una

hobe

tzeko

Irisg

arrit

asun

a de

la et

a, b

anak

ako

diru

-lagu

ntze

n es

kabi

deak

jaso

dira

oin

arriz

kogi

zarte

zerb

itzue

tan

Diru

-lagu

ntza

k ald

e ba

tera

utzi

ta, a

razo

ak d

aude

her

ritar

rek

irisg

arrit

asun

az e

ginda

koes

kaer

a ze

hatza

k jas

otze

ko e

ta h

oriei

aur

re e

gite

ko

Badi

tu ir

isgar

ritas

unar

i bur

uzko

uda

l ord

enan

tzak

Irisg

arrit

asun

a su

statze

ko a

smoz

, aur

reko

ntua

n be

raria

zko

kont

u-sa

il ba

t ize

ndat

uada

uka

2002

urte

an

2002

ko a

urre

kont

uan,

irisg

arrit

asun

a su

statze

ko b

erar

iazko

kon

tu-sa

ilean

, zen

bat

euro

dau

de iz

enda

tuta

bur

u ba

koitz

eko

2001

urte

an u

dalak

zenb

at e

uro

xahu

tu d

itu ir

isgar

ritas

unea

n bu

ru b

akoi

tzeko

Lege

an a

urre

ikusit

ako

zigor

ara

ubid

ea u

daler

rian

zorro

tz ez

artze

nde

la us

te d

u

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inet

an b

errit

ze-la

nak

egite

n dir

en b

itarte

an, u

dalak

arau

zko

ikusk

etak

egi

ten

ditu

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inet

ako

berri

tze-la

nak

buka

tzean

, uda

lak a

rauz

koiku

sket

ak e

gite

n di

tu

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inak

jaso

tzeko

lana

k eg

iten

diren

bita

rtean

, uda

lakar

auzk

o iku

sket

ak e

gite

n di

tu

Her

ritar

rek

erab

iltze

n di

tuzte

n er

aikin

ak ja

sotze

ko la

nak

buka

tzean

, uda

lak a

rauz

koiku

sket

ak e

gite

n di

tu

Ikus

katze

-lana

egi

teko

, beh

arre

zkoa

irud

itzen

zaio

tekn

ikari

gehi

ago

kont

rata

tzea

Idia

zaba

l

Ez Ez Ez Bai

Bai

Bai

Bai

EzEz Bai

Ez Ez Bai

Ez Ez Ez – 0

Ikaz

tegi

eta

Ez Ez

Ed/E

de

Bai

Bai

Bai

Bai

EzEz Ez Ez Ez Bai

Ez Ez Ez –

Ed/E

de

Irur

a

Ez Ez Ez Bai

Bai

Bai

Bai

EzEz Bai


Ed/E

de

Itsas

ondo

Tram

itean

Ez

Ed/E

de

Ez Bai

Ez Bai


Ez Ez –

Ed/E

de

Kor

tezu

bi

Ez Ez

Ed/E

de

Ez Bai

Ed/E

de

Ed/E

de


Ez Ez – 0

Irun

Tram

itean

Ez Bai

Ez Bai

Ez Bai

EzEz Ez Ez Ez Bai

Ez Ez Ez –

Ed/E

de

Irur

aiz-

Gau

na


EzBai

Ez Ez Ez Ez Ez Ez Ez –

Ed/E

de

Iurr

eta

Ez Ez Bai

Bai

Ed/E

de

Ez Bai


Ibar

rang

elu

Ez Ez

Ed/E

de

Ed/E

de

Ed/E

de

Ed/E

de

Ed/E

de

EzEz Ez Ez Ez Ez

Ed/E

de

Ez Ez – 0

Kar

ranz

aH

aran

a

Tram

itean

Ez

Ed/E

de

Bai

Bai

Bai

Bai

EzEz Ez Bai

Ez Ez Ez Ez Ez –

21,7


Badu

Irisg

arrit

asun

ezko

Uda

l Egi

tara

ua

Beste

era

kund

e ba

tzuek

in ze

nbait

hitz

arm

en si

natu

dira

irisg

arrit

asun

a ho

betze

ko

Badir

a ar

auzk

o bid

eak

ahalm

en u

rriko

per

tsone

n elk

arte

ek u

dalar

en p

olitik

etan

par

teha

rtzek

o

2000

eta 2

001

urte

etan

, iris

garri

tasu

nare

kin ze

rikus

ia du

ten

biler

ak eg

in d

ira ah

almen

urrik

o pe

rtson

en ta

ldeek

in, e

dota

haie

k ga

i hor

ri bu

ruzk

o es

kaer

ak e

gin

ditu

zte

2000

n ed

o 20

01ea

n, ir

abaz

teko

asm

orik

ez d

uten

era

kund

eei l

agun

tzak

emat

eko

egita

rau

bat i

raga

rri ze

n, ir

isgar

ritas

una

hobe

tzeko

2000

n ed

o 20

01ea

n ud

alak

bana

kako

lagu

ntze

n eg

itara

u ba

t ira

garri

zuen

,iri

sgar

ritas

una

hobe

tzeko

Irisg

arrit

asun

a de

la et

a, b

anak

ako

diru

-lagu

ntze

n es

kabi

deak

jaso

dira

oin

arriz

kogi

zarte

zerb

itzue

tan

Diru

-lagu

ntza

k ald

e ba

tera

utzi

ta, a

razo

ak d

aude

her

ritar

rek

irisg

arrit

asun

az e

ginda

koes

kaer

a ze

hatza

k jas

otze

ko e

ta h

oriei

aur

re e

gite

ko

Badi

tu ir

isgar

ritas

unar

i bur

uzko

uda

l ord

enan

tzak

Irisg

arrit

asun

a su

statze

ko a

smoz

, aur

reko

ntua

n be

raria

zko

kont

u-sa

il ba

t ize

ndat

uada

uka

2002

urte

an

2002

ko a

urre

kont

uan,

irisg

arrit

asun

a su

statze

ko b

erar

iazko

kon

tu-sa

ilean

, zen

bat

euro

dau

de iz

enda

tuta

bur

u ba

koitz

eko

2001

urte

an u

dalak

zenb

at e

uro

xahu

tu d

itu ir

isgar

ritas

unea

n bu

ru b

akoi

tzeko

Lege

an a

urre

ikusit

ako

zigor

ara

ubid

ea u

daler

rian

zorro

tz ez

artze

nde

la us

te d

u

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inet

an b

errit

ze-la

nak

egite

n dir

en b

itarte

an, u

dalak

arau

zko

ikusk

etak

egi

ten

ditu

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inet

ako

berri

tze-la

nak

buka

tzean

, uda

lak a

rauz

koiku

sket

ak e

gite

n di

tu

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inak

jaso

tzeko

lana

k eg

iten

diren

bita

rtean

, uda

lakar

auzk

o iku

sket

ak e

gite

n di

tu

Her

ritar

rek

erab

iltze

n di

tuzte

n er

aikin

ak ja

sotze

ko la

nak

buka

tzean

, uda

lak a

rauz

koiku

sket

ak e

gite

n di

tu

Ikus

katze

-lana

egi

teko

, beh

arre

zkoa

irud

itzen

zaio

tekn

ikari

gehi

ago

kont

rata

tzea

Laba

stid

a

Tram

itean

Ez Ez Bai

Bai

Bai

Bai

EzBai

Bai

Bai

Ez Bai

Bai

Ez Bai

Ed/E

de

Ed/E

de

Lagu

ardi

a

Ez Ez

Ed/E

de

Bai

Bai

Bai

Bai

EzEz Ez Ez Ez

Ed/E

de

Ed/E

de

Ez Ez –

Ed/E

de

Lant

arón

Tram

itean

Bai

Bai

Bai

Bai

Bai

Bai


Bai

Ez – 0

Lega

zpi

Tram

itean

Ez Ez Bai

Bai

Bai

Bai

EzEz Bai

Bai

Ez Bai

Ez Ez Ez – 20,6

Lego

rret

a

Ez Ez

Ed/E

de

Ez Ez

Ed/E

de

Ed/E

de

Bai


Ed/E

de

Ed/E

de

Legu

tiano

Ez Ez Ez Bai

Bai

Ez Bai

EzEz Bai

Ez Ez

Ed/E

de

Bai

Ez Bai

7,5

8,1

Leke

itio

Tram

itean

Ez Bai

Ed/E

de

Bai

Ez Bai

EzBai

Bai

Ez Ez Bai

Ez Ez Ez –

Ed/E

de

Lem

oa

Ez Ez

Ed/E

de

Bai

Bai

Bai

Bai

Bai

Ez Ez Ez Ez

Ed/E

de

Bai

Ez Ez – 0

Lane

stos

a

Ez Ez Ez Ez Ez

Ed/E

de

Ed/E

de


Ed/E

de

Leio

a

Tram

itean

Bai

Bai

Bai

Bai

Ez Bai

Ez

Ed/E

de

Ez Ez Ez Bai

Ez Ez Ez – 4,2


Badu

Irisg

arrit

asun

ezko

Uda

l Egi

tara

ua

Beste

era

kund

e ba

tzuek

in ze

nbait

hitz

arm

en si

natu

dira

irisg

arrit

asun

a ho

betze

ko

Badir

a ar

auzk

o bid

eak

ahalm

en u

rriko

per

tsone

n elk

arte

ek u

dalar

en p

olitik

etan

par

teha

rtzek

o

2000

eta 2

001

urte

etan

, iris

garri

tasu

nare

kin ze

rikus

ia du

ten

biler

ak eg

in d

ira ah

almen

urrik

o pe

rtson

en ta

ldeek

in, e

dota

haie

k ga

i hor

ri bu

ruzk

o es

kaer

ak e

gin

ditu

zte

2000

n ed

o 20

01ea

n, ir

abaz

teko

asm

orik

ez d

uten

era

kund

eei l

agun

tzak

emat

eko

egita

rau

bat i

raga

rri ze

n, ir

isgar

ritas

una

hobe

tzeko

2000

n ed

o 20

01ea

n ud

alak

bana

kako

lagu

ntze

n eg

itara

u ba

t ira

garri

zuen

,iri

sgar

ritas

una

hobe

tzeko

Irisg

arrit

asun

a de

la et

a, b

anak

ako

diru

-lagu

ntze

n es

kabi

deak

jaso

dira

oin

arriz

kogi

zarte

zerb

itzue

tan

Diru

-lagu

ntza

k ald

e ba

tera

utzi

ta, a

razo

ak d

aude

her

ritar

rek

irisg

arrit

asun

az e

ginda

koes

kaer

a ze

hatza

k jas

otze

ko e

ta h

oriei

aur

re e

gite

ko

Badi

tu ir

isgar

ritas

unar

i bur

uzko

uda

l ord

enan

tzak

Irisg

arrit

asun

a su

statze

ko a

smoz

, aur

reko

ntua

n be

raria

zko

kont

u-sa

il ba

t ize

ndat

uada

uka

2002

urte

an

2002

ko a

urre

kont

uan,

irisg

arrit

asun

a su

statze

ko b

erar

iazko

kon

tu-sa

ilean

, zen

bat

euro

dau

de iz

enda

tuta

bur

u ba

koitz

eko

2001

urte

an u

dalak

zenb

at e

uro

xahu

tu d

itu ir

isgar

ritas

unea

n bu

ru b

akoi

tzeko

Lege

an a

urre

ikusit

ako

zigor

ara

ubid

ea u

daler

rian

zorro

tz ez

artze

nde

la us

te d

u

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inet

an b

errit

ze-la

nak

egite

n dir

en b

itarte

an, u

dalak

arau

zko

ikusk

etak

egi

ten

ditu

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inet

ako

berri

tze-la

nak

buka

tzean

, uda

lak a

rauz

koiku

sket

ak e

gite

n di

tu

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inak

jaso

tzeko

lana

k eg

iten

diren

bita

rtean

, uda

lakar

auzk

o iku

sket

ak e

gite

n di

tu

Her

ritar

rek

erab

iltze

n di

tuzte

n er

aikin

ak ja

sotze

ko la

nak

buka

tzean

, uda

lak a

rauz

koiku

sket

ak e

gite

n di

tu

Ikus

katze

-lana

egi

teko

, beh

arre

zkoa

irud

itzen

zaio

tekn

ikari

gehi

ago

kont

rata

tzea

Lem

oiz

Ez Ez Bai

Bai

Bai

Ez Bai

Ez

Ed/E

de

Ez Ez Ez Ez Ez Ez Ez –

Ed/E

de

Lezo

Tram

itean

Ez

Ed/E

de

Ez Bai

Ez Ez Bai

Bai

Bai

Ez Ez Bai

Bai

Ez Ez –

Ed/E

de

Liza

rtza

Tram

itean

Ez Ez Bai

Bai

Bai

Bai


Ez Ez –

Ed/E

de

Loiu

Ez Ez

Ed/E

de

Ez Bai

Ez Bai


Men

daro

Ez Ez Ez Bai

Bai

Bai

Bai

EzEz Bai


Ed/E

de

Meñ

aka

Ez Ez

Ed/E

de

Bai

Bai

Bai

Bai


Ed/E

de

Ed/E

de

Mar

kina

-Xe

mei

n

Tram

itean

Bai

Ed/E

de

Bai

Bai

Bai

Bai

EzEz Bai

Bai

Ez Ez Bai

Ez Ez – 1,3

Mar

uri/

Jata

be

Ez Ez Bai

Ez Bai

Ez Bai


Ed/E

de

11

Men

dexa

Ez Ez Ez Ez Bai

Ez Bai

Bai

Ez Bai


Mor

eda

de Á

lava

Ez Ez

Ed/E

de

Ez Ez Ez Bai



Badu

Irisg

arrit

asun

ezko

Uda

l Egi

tara

ua

Beste

era

kund

e ba

tzuek

in ze

nbait

hitz

arm

en si

natu

dira

irisg

arrit

asun

a ho

betze

ko

Badir

a ar

auzk

o bid

eak

ahalm

en u

rriko

per

tsone

n elk

arte

ek u

dalar

en p

olitik

etan

par

teha

rtzek

o

2000

eta 2

001

urte

etan

, iris

garri

tasu

nare

kin ze

rikus

ia du

ten

biler

ak eg

in d

ira ah

almen

urrik

o pe

rtson

en ta

ldeek

in, e

dota

haie

k ga

i hor

ri bu

ruzk

o es

kaer

ak e

gin

ditu

zte

2000

n ed

o 20

01ea

n, ir

abaz

teko

asm

orik

ez d

uten

era

kund

eei l

agun

tzak

emat

eko

egita

rau

bat i

raga

rri ze

n, ir

isgar

ritas

una

hobe

tzeko

2000

n ed

o 20

01ea

n ud

alak

bana

kako

lagu

ntze

n eg

itara

u ba

t ira

garri

zuen

,iri

sgar

ritas

una

hobe

tzeko

Irisg

arrit

asun

a de

la et

a, b

anak

ako

diru

-lagu

ntze

n es

kabi

deak

jaso

dira

oin

arriz

kogi

zarte

zerb

itzue

tan

Diru

-lagu

ntza

k ald

e ba

tera

utzi

ta, a

razo

ak d

aude

her

ritar

rek

irisg

arrit

asun

az e

ginda

koes

kaer

a ze

hatza

k jas

otze

ko e

ta h

oriei

aur

re e

gite

ko

Badi

tu ir

isgar

ritas

unar

i bur

uzko

uda

l ord

enan

tzak

Irisg

arrit

asun

a su

statze

ko a

smoz

, aur

reko

ntua

n be

raria

zko

kont

u-sa

il ba

t ize

ndat

uada

uka

2002

urte

an

2002

ko a

urre

kont

uan,

irisg

arrit

asun

a su

statze

ko b

erar

iazko

kon

tu-sa

ilean

, zen

bat

euro

dau

de iz

enda

tuta

bur

u ba

koitz

eko

2001

urte

an u

dalak

zenb

at e

uro

xahu

tu d

itu ir

isgar

ritas

unea

n bu

ru b

akoi

tzeko

Lege

an a

urre

ikusit

ako

zigor

ara

ubid

ea u

daler

rian

zorro

tz ez

artze

nde

la us

te d

u

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inet

an b

errit

ze-la

nak

egite

n dir

en b

itarte

an, u

dalak

arau

zko

ikusk

etak

egi

ten

ditu

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inet

ako

berri

tze-la

nak

buka

tzean

, uda

lak a

rauz

koiku

sket

ak e

gite

n di

tu

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inak

jaso

tzeko

lana

k eg

iten

diren

bita

rtean

, uda

lakar

auzk

o iku

sket

ak e

gite

n di

tu

Her

ritar

rek

erab

iltze

n di

tuzte

n er

aikin

ak ja

sotze

ko la

nak

buka

tzean

, uda

lak a

rauz

koiku

sket

ak e

gite

n di

tu

Ikus

katze

-lana

egi

teko

, beh

arre

zkoa

irud

itzen

zaio

tekn

ikari

gehi

ago

kont

rata

tzea

Mor

ga

Ez Ez

Ed/E

de

Ez Ez Ez Ez EzEz Ez Ez Ez Ez Ez Ez Ez –

Ed/E

de

Mur

ueta

Ez Ez

Ed/E

de

Ez Bai

Ed/E

de

Ed/E

de

EzBai

Bai

Ez Ez Ez Ez Ez Ez – 11,6

Nab

arni

z

Ez Ez Ez Bai

Bai

Bai

Bai

Ez

Ed/E

de

Ez Ez Bai

Ez Ez Ez

Ed/E

de

– 0

Nav

arid

as

Tram

itean

Ez Ez Bai

Bai

Bai

Bai


Ez Ez – 53,8

Oko

ndo

Ez Ez

Ed/E

de

Bai

Bai

Bai

Bai

Bai

Bai

Bai

Ez Ez Bai

Bai

Ez Ez –

Ed/E

de

Oña

ti

Tram

itean

Ez Ez Ez Bai

Ez Bai

EzEz Bai

Ez Bai

Bai

Ez Ez Bai

3,4

1,6

Ore

ndai

n


Ez Ez Ez Ez Ez Bai

Ez Ez – 0

Ore

xa

Ez Ez Ez Ez Ez Ez Ez EzEz Ez Ez Ez Ez Ez Ez Ez – 0

Mux

ika



37,2 0

Ord

izia

Ez Ez Bai

Ez Bai

Ez Bai

EzEz Bai

Ez Ez Bai

Ez Ez Bai

2 2


Badu

Irisg

arrit

asun

ezko

Uda

l Egi

tara

ua

Beste

era

kund

e ba

tzuek

in ze

nbait

hitz

arm

en si

natu

dira

irisg

arrit

asun

a ho

betze

ko

Badir

a ar

auzk

o bid

eak

ahalm

en u

rriko

per

tsone

n elk

arte

ek u

dalar

en p

olitik

etan

par

teha

rtzek

o

2000

eta 2

001

urte

etan

, iris

garri

tasu

nare

kin ze

rikus

ia du

ten

biler

ak eg

in d

ira ah

almen

urrik

o pe

rtson

en ta

ldeek

in, e

dota

haie

k ga

i hor

ri bu

ruzk

o es

kaer

ak e

gin

ditu

zte

2000

n ed

o 20

01ea

n, ir

abaz

teko

asm

orik

ez d

uten

era

kund

eei l

agun

tzak

emat

eko

egita

rau

bat i

raga

rri ze

n, ir

isgar

ritas

una

hobe

tzeko

2000

n ed

o 20

01ea

n ud

alak

bana

kako

lagu

ntze

n eg

itara

u ba

t ira

garri

zuen

,iri

sgar

ritas

una

hobe

tzeko

Irisg

arrit

asun

a de

la et

a, b

anak

ako

diru

-lagu

ntze

n es

kabi

deak

jaso

dira

oin

arriz

kogi

zarte

zerb

itzue

tan

Diru

-lagu

ntza

k ald

e ba

tera

utzi

ta, a

razo

ak d

aude

her

ritar

rek

irisg

arrit

asun

az e

ginda

koes

kaer

a ze

hatza

k jas

otze

ko e

ta h

oriei

aur

re e

gite

ko

Badi

tu ir

isgar

ritas

unar

i bur

uzko

uda

l ord

enan

tzak

Irisg

arrit

asun

a su

statze

ko a

smoz

, aur

reko

ntua

n be

raria

zko

kont

u-sa

il ba

t ize

ndat

uada

uka

2002

urte

an

2002

ko a

urre

kont

uan,

irisg

arrit

asun

a su

statze

ko b

erar

iazko

kon

tu-sa

ilean

, zen

bat

euro

dau

de iz

enda

tuta

bur

u ba

koitz

eko

2001

urte

an u

dalak

zenb

at e

uro

xahu

tu d

itu ir

isgar

ritas

unea

n bu

ru b

akoi

tzeko

Lege

an a

urre

ikusit

ako

zigor

ara

ubid

ea u

daler

rian

zorro

tz ez

artze

nde

la us

te d

u

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inet

an b

errit

ze-la

nak

egite

n dir

en b

itarte

an, u

dalak

arau

zko

ikusk

etak

egi

ten

ditu

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inet

ako

berri

tze-la

nak

buka

tzean

, uda

lak a

rauz

koiku

sket

ak e

gite

n di

tu

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inak

jaso

tzeko

lana

k eg

iten

diren

bita

rtean

, uda

lakar

auzk

o iku

sket

ak e

gite

n di

tu

Her

ritar

rek

erab

iltze

n di

tuzte

n er

aikin

ak ja

sotze

ko la

nak

buka

tzean

, uda

lak a

rauz

koiku

sket

ak e

gite

n di

tu

Ikus

katze

-lana

egi

teko

, beh

arre

zkoa

irud

itzen

zaio

tekn

ikari

gehi

ago

kont

rata

tzea

Orio Ba

i

Bai

Ez Ez Bai

Ez Bai

Bai

Ez Bai

Ez Bai

Bai

Ez Ez Bai

Ed/E

de

2,5

Orm

aizt

egi

Ez Ez Ez Bai

Bai

Bai

Bai

EzEz Ez Ez Ez Bai

Ez Ez Ez –

Ed/E

de

Ortu

ella

Tram

itean

Ez Ez Ez Bai

Ez Bai

Bai

Bai

Bai

Ez Bai

Ed/E

de

Ez Ez Bai

Ed/E

de

2,1

Ribe

raBa

ja

Ez Ez Ez Bai

Bai


Ed/E

de

Sam

anie

go

Ez Ez

Ed/E

de

Bai

Bai

Bai

Bai


Ed/E

de

San

Mill

án/

Done

mili

aga

Ez Ez Ez Bai

Bai

Bai

Bai

EzEz Ez Ez Ez Bai

Ez Ez Ez – 73,8

Sant

urtz

i

Tram

itean

Bai

Bai

Bai

Bai

Ed/E

de

Ed/E

de

Bai

Ez Bai


Ed/E

de

Sest

ao1

Tram

itean

Bai

Ez

Ed/E

de

Ed/E

de

Ed/E

de

Ed/E

de

Ed/E

de

Ez Ez Ez Bai

Bai

Ed/E

de

Ez Bai

2,8

Ed/E

de

Peña

cerr

ada-

Uriza

harr

a

Ez Ez Ez Ez Ez Bai

Bai


Ed/E

de

Salva

tierr

a/Ag

urai

n

Tram

itean

Bai

Ez Ez Bai

Ez Bai

EzBai

Ez Ez Bai

Bai

Ez Ez Bai

15 0,2

120

02ko

aza

roar

en b

ukae

raz

gero

ztik

, Ses

taok

o ud

alak

bad

u Ir

isga

rrita

sun

Pla

nari

buru

zko

proi

ektu

bat

uda

lerr

irako

.


Badu

Irisg

arrit

asun

ezko

Uda

l Egi

tara

ua

Beste

era

kund

e ba

tzuek

in ze

nbait

hitz

arm

en si

natu

dira

irisg

arrit

asun

a ho

betze

ko

Badir

a ar

auzk

o bid

eak

ahalm

en u

rriko

per

tsone

n elk

arte

ek u

dalar

en p

olitik

etan

par

teha

rtzek

o

2000

eta 2

001

urte

etan

, iris

garri

tasu

nare

kin ze

rikus

ia du

ten

biler

ak eg

in d

ira ah

almen

urrik

o pe

rtson

en ta

ldeek

in, e

dota

haie

k ga

i hor

ri bu

ruzk

o es

kaer

ak e

gin

ditu

zte

2000

n ed

o 20

01ea

n, ir

abaz

teko

asm

orik

ez d

uten

era

kund

eei l

agun

tzak

emat

eko

egita

rau

bat i

raga

rri ze

n, ir

isgar

ritas

una

hobe

tzeko

2000

n ed

o 20

01ea

n ud

alak

bana

kako

lagu

ntze

n eg

itara

u ba

t ira

garri

zuen

,iri

sgar

ritas

una

hobe

tzeko

Irisg

arrit

asun

a de

la et

a, b

anak

ako

diru

-lagu

ntze

n es

kabi

deak

jaso

dira

oin

arriz

kogi

zarte

zerb

itzue

tan

Diru

-lagu

ntza

k ald

e ba

tera

utzi

ta, a

razo

ak d

aude

her

ritar

rek

irisg

arrit

asun

az e

ginda

koes

kaer

a ze

hatza

k jas

otze

ko e

ta h

oriei

aur

re e

gite

ko

Badi

tu ir

isgar

ritas

unar

i bur

uzko

uda

l ord

enan

tzak

Irisg

arrit

asun

a su

statze

ko a

smoz

, aur

reko

ntua

n be

raria

zko

kont

u-sa

il ba

t ize

ndat

uada

uka

2002

urte

an

2002

ko a

urre

kont

uan,

irisg

arrit

asun

a su

statze

ko b

erar

iazko

kon

tu-sa

ilean

, zen

bat

euro

dau

de iz

enda

tuta

bur

u ba

koitz

eko

2001

urte

an u

dalak

zenb

at e

uro

xahu

tu d

itu ir

isgar

ritas

unea

n bu

ru b

akoi

tzeko

Lege

an a

urre

ikusit

ako

zigor

ara

ubid

ea u

daler

rian

zorro

tz ez

artze

nde

la us

te d

u

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inet

an b

errit

ze-la

nak

egite

n dir

en b

itarte

an, u

dalak

arau

zko

ikusk

etak

egi

ten

ditu

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inet

ako

berri

tze-la

nak

buka

tzean

, uda

lak a

rauz

koiku

sket

ak e

gite

n di

tu

Her

ritar

rek

erab

iltzen

ditu

zten

eraik

inak

jaso

tzeko

lana

k eg

iten

diren

bita

rtean

, uda

lakar

auzk

o iku

sket

ak e

gite

n di

tu

Her

ritar

rek

erab

iltze

n di

tuzte

n er

aikin

ak ja

sotze

ko la

nak

buka

tzean

, uda

lak a

rauz

koiku

sket

ak e

gite

n di

tu

Ikus

katze

-lana

egi

teko

, beh

arre

zkoa

irud

itzen

zaio

tekn

ikari

gehi

ago

kont

rata

tzea

Sond

ika


Ez Ez

Ed/E

de

Ed/E

de

Ed/E

de

Ed/E

de

Ez Bai

1,8

9,3

Sope

lana

Ez Ez

Ed/E

de

Ez Bai

Ez Bai


Ed/E

de

Tolo

sa

Ez Bai

Ez Ez Ez Ez Ez Bai

Bai

Bai

Ez Ez Bai

Si Bai

Ez –

Ed/E

de

Truc

ios-

Turt

zioz

Ez Ez Ez Bai

Bai

Ed/E

de

Ed/E

de


49,9

57,6

Uba

o-M

iraba

lles

Ez Ez Ez Ez Ez

Ed/E

de

Ed/E

de

Ed/E

de

Ez Ez Ez Ez Ez

Ed/E

de

Ez Bai

1,5 1

Urd

uña-

Ord

uña

Ez Ez Ez Ez Ez

Ed/E

de

Ed/E

de


Ez Ez –

Ed/E

de

Urn

ieta

Ez Ez Ez Bai

Bai

Bai

Bai

Bai

Ez Ez Ez Bai

Ed/E

de

Ez Ez Ez –

Ed/E

de

Urr

etxu

Bai

Bai

Ed/E

de

Ez Bai

Ez Bai

EzEz Bai

Ez Ez Si Ez Ez Bai

22,9

36,7

Valle

de

Tráp

aga

Tram

itean

Ez Ez Ez Ez Ez Bai

Bai

Ez Bai

Ez Ez Bai

Bai

Ez Bai

9,5

2,9

Sora

luze

Tram

itean

Bai

Bai

Bai

Bai

Bai

Bai

EzEz Bai


Ed/E

de


Badu

Irisg

arrita

sune

zko U

dal E

gitara

ua

Beste

erak

unde

batzu

ekin

zenb

ait hi

tzarm

en si

natu

dira i

risga

rritas

una h

obetz

eko

Badir

a arau

zko b

ideak

ahalm

en ur

riko p

ertso

nen e

lkarte

ek ud

alaren

poli

tiketa

n part

eha

rtzek

o

2000

eta 2

001

urtee

tan, ir

isgarr

itasu

narek

in ze

rikus

ia du

ten bi

lerak

egin

dira a

halm

enur

riko p

ertso

nen t

aldee

kin, e

dota

haiek

gai h

orri

buru

zko e

skae

rak eg

in dit

uzte

2000

n edo

200

1ean

, irab

aztek

o asm

orik

ez du

ten er

akun

deei

lagun

tzak e

matek

oeg

itarau

bat ir

agarr

i zen

, irisg

arrita

suna

hobe

tzeko

2000

n edo

2001

ean u

dalak

bana

kako

lagu

ntzen

egita

rau ba

t irag

arri zu

en, ir

isgarr

itasu

naho

betze

ko

Irisga

rritas

una d

ela et

a, ba

naka

ko di

ru-lag

untze

n esk

abide

ak ja

so di

ra oin

arrizk

o giza

rteze

rbitz

uetan

Diru

-lagu

ntzak

alde

bater

a utzi

ta, ar

azoa

k dau

de he

rritar

rek ir

isgarr

itasu

naz e

ginda

koes

kaera

zeha

tzak j

asotz

eko e

ta ho

riei a

urre

egite

ko

Badit

u iris

garri

tasun

ari bu

ruzk

o uda

l ord

enan

tzak

Irisga

rritas

una s

ustat

zeko

asmo

z, au

rreko

ntuan

berar

iazko

kontu

-sail b

at ize

ndatu

ada

uka 2

002

urtea

n

2002

ko au

rreko

ntuan

, irisg

arrita

suna

susta

tzeko

berar

iazko

kontu

-saile

an, z

enba

t euro

daud

e ize

ndatu

ta bu

ru ba

koitz

eko

2001

urtea

n uda

lak ze

nbat

euro

xahu

tu dit

u iris

garri

tasun

ean b

uru b

akoit

zeko

Lege

an au

rreiku

sitak

o zigo

r arau

bidea

udale

rrian

zorro

tz ez

artze

nde

la us

te du

Herri

tarrek

erab

iltzen

dituz

ten er

aikine

tan be

rritze

-lana

k egit

en di

ren bi

tartea

n, ud

alak

arauz

ko ik

uske

tak eg

iten d

itu

Herri

tarrek

erab

iltzen

dituz

ten er

aikine

tako b

erritz

e-lan

ak bu

katze

an, u

dalak

arau

zko

ikusk

etak e

giten

ditu

Herri

tarrek

erab

iltzen

dituz

ten er

aikina

k jas

otzek

o lan

ak eg

iten d

iren b

itarte

an, u

dalak

arauz

ko ik

uske

tak eg

iten d

itu

Herri

tarrek

erab

iltzen

dituz

ten er

aikina

k jas

otzek

o lan

ak bu

katze

an, u

dalak

arau

zko

ikusk

etak e

giten

ditu

Ikusk

atze-l

ana e

gitek

o, be

harre

zkoa

irud

itzen

zaio

teknik

ari ge

hiago

kontr

atatze

a

Villa

buen

ade

Ála

va

Ez Ez

Ed/E

de

Bai

Bai

Ed/E

de

Ed/E

de


Vito

ria-

Gast

eiz

Tram

itean

Bai

Ez Ez Bai

Ez Bai

Bai

Bai

Bai

Ez Ez Bai

Ez Bai

Bai

Ed/E

de

Ed/E

de

Zald

íbar

Tram

itean

Ez Ez Bai

Bai

Bai

Bai

EzEz Ez Ez Bai

Bai

Ez Bai

Ez – 5,2

Zald

ibia

Ez Ez Ez Bai

Bai

Ez Ez EzEz Bai

Bai

Ez Bai

Bai

Ez Ez – 0

Zam

bran

a

Tram

itean

Ez

Ed/E

de

Ez Ez

Ed/E

de

Ed/E

de

EzEz Ez Ez Ez

Ed/E

de

Ed/E

de

Ed/E

de

Ez –

Ed/E

de

Zam

udio

Ez Ez Ez Ez Bai

Ez Bai

EzEz Ez Bai

Ez Ez

Ed/E

de

Ez Bai

6

Ed/E

de

Zara

tam

o

Ez Ez Ez Bai

Bai

Ed/E

de

Ed/E

de

Bai

Ez Ez Ez Ez Ez Ez Ez Ez –

Ed/E

de

Zebe

rio

Ez Ez Ez

Ed/E

de

Ed/E

de

Bai

Bai


Zest

oa

Tram

itean

Bai

Ez Ez Bai

Ez Bai

Bai

Bai

Bai

Ez Ez Bai

Ez Ez Bai

2,7

0,6

Yéco

ra

Ez Ez

Ed/E

de

Ez Ez

Ed/E

de

Ed/E

de


Zest

oa

Tram

itean

Bai

Ed/E

de

Ez Bai

Bai

Bai

Bai

Bai

Bai

Ez Bai

Si Bai

Ez Bai

Ed/E

de

10,5

3. ERANSKINA

ERREFERENTZIA BIBLIOGRAFIKOAKETA ARAUZKOAK


ARAUZKO ERREFERENTZIAK

NAZIOARTEKO ARAUDIA

Nazio Batuak

• 1982ko abenduaren 3ko 37/52 Ebazpena, Elbarritasuna duten PertsonentzakoMundu Ekintzaren Programa onetsi zuena.

• 1993ko abenduaren 20ko 48/96 Ebazpena, Elbarritasuna duten Pertsonen AukeraBerdintasunari buruzko Arau Bateratuak onetsi zituena.

Europako Kontseilua

• R(92)6 zenbakidun Gomendioa, elbarritasuna duten pertsonen integrazioaren arlokopolitika koherenteari buruzkoa.

• 1996ko maiatzaren 3ko Europako Gutun Soziala (berrikusia).

• ResAP(2001)1 Ebazpena, 2001eko otsailaren 15ekoa, “Kontzepzio unibertsalarenprintzipioak eraikitako inguruan lan egiten duten profesionalen multzoarenheziketarako programetan sartzea” deritzonari buruzkoa.

• ResAP(2001)3 Ebazpena, 2001eko urriaren 25ekoa, “Elbarritasuna duten pertsonenerabateko hiritartasunerantz, integrazio-teknologia berriei esker” deritzonariburuzkoa.

Europar Batasuna

• Batzordeak Kontseiluari elbarriak berregokitzeari buruz egindako jakinarazpena:horien mugikortasuna ekiditen duten oztopoak ezabatzea. (JAK. (75) 432, 1975ekouztailaren 25ekoa).

• Kontseiluaren 89/392/EEE Zuzentaraua, 1989ko ekainaren 14koa, estatukideenmakinei buruzko legeriak hurbiltzeari buruzkoa. (HAMABI, L 183. zenbakia, 1989koekainaren 29koa).


• Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 95/16/EE Zuzentaraua, 1995ekoekainaren 29koa, estatukideek igogailuei buruz dituzten legeriak hurbiltzeari buruzkoa.(HAMABI, L 213. zenbakia, 1995eko irailaren 7koa).

• Kontseiluaren eta Estatukideen Gobernuetako ordezkarien ebazpena, kideok 1996koabenduaren 20an Kontseiluan bilduta, elbarritasuna duten pertsonen berdintasunariburuzkoa (HAMABI, C 012. zenbakia, 1997ko urtarrilaren 13koa)

• Kontseiluaren 2000/78 EE Zuzentaraua, 2000ko azaroaren 27koa, enpleguan etaokupazioan tratamendu berdintasunerako eremu orokorra ezartzeari buruzkoa. (12,L 303/16, 2000ko abenduaren 2koa).

• Oinarrizko Eskubideen Gutuna (12, 364/01, 2000ko abenduaren 18koa).

• Europako Parlamentuak emandako Ebazpena, Batzordeak Kontseiluari, EuropakoParlamentuari, Komite Ekonomiko nahiz Sozialari eta Eskualdeen Komiteari egindakojakinarazpenari buruz: “Elbarrientzat oztoporik ez duen Europarantz” (JAK.(2000)284– HAMABI C21/E, 2002/01/24koa).

ESTATUKO ARAUDIA

• Ekainaren 23ko 2187/1978 Errege Dekretua, Hirigintza Diziplinaren Araudia onetsizuena, Lurzoruaren eta Hiri Antolamenduaren Araubideari buruzko Legea garatzeko(1978ko irailaren 18ko EAO).

• Apirilaren 7ko 13/1982 Legea, elbarriak gizarteratzeari buruzkoa (1982ko apirilaren30eko EAO).

• Maiatzaren 19ko 556/1989 Errege Dekretua, eraikinen irisgarritasunerakogutxieneko neurriei buruzkoa (1989ko maiatzaren 23ko EAO).

• Ekainaren 21eko 3/1990 Legea, jabetza horizontalari buruzko 49/1960-Legeaaldatu zuena, elbarriak euren etxebizitzan ondo bizitzeko akordioak errazago hartzeko(1990eko ekainaren 22ko EAO).

• Urriaren 3ko 1/1990 Lege Organikoa, Hezkuntza Sistemaren AntolamenduOrokorrari buruzkoa (1990eko urriaren 4ko EAO).

• Azaroaren 27ko 1435(1992 Errege Dekretua, Kontseiluaren 89/392/EEEZuzentaraua aplikatzeko xedapenei buruzkoa, eta zuzentarau hori, berriz, estatukideekmakinen arloan dituzten legeriak hurbiltzeari buruzkoa da (1992ko abenduaren 11koEAO).

• Maiatzaren 30eko 15/1995 Legea, higiezinen gaineko jabariaren mugei buruzkoa,elbarriei oztopo arkitektonikoak ezabatzeko (1995eko maiatzaren 31ko EAO)


• Abuztuaren 1eko 1314/1997 Errege Dekretua, Europako Parlamentuaren etaKontseiluaren 95/16/EE Zuzentaraua (igogailuei buruzkoa) aplikatzeko xedapenakeman zituena (1997ko irailaren 30eko EAO).

• Apirilaren 6ko 8/1999 Legea, jabetza horizontalari buruzko uztailaren 21eko 49/1960 Legea berritu duena (1990eko apirilaren 8ko EAO).

• Azaroaren 5eko 38/1999 Legea, eraikinak antolatzeari buruzkoa (1999ko azaroaren6ko EAO).

• Apirilaren 6ko 8/1999 Legea, jabetza horizontalari buruzko uztailaren 21eko 49/1960 Legea berritu duena (1999ko apirilaren 8ko EAO).

• Abenduaren 23ko 10/2002 Lege Organikoa Hezkuntzaren Kalitateari buruzkoa(2002ko abenduaren 24ko EAO).

EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ARAUDIA

Araudi autonomikoa

• Martxoaren 23ko 59/1981 Dekretua, hirigintzako oztopoak ezabatzeko araudiariburuzkoa (1981eko maiatzaren 21eko EHAA).

• Azaroaren 25eko 27/1983 Legea, “Euskal Autonomia Erkidegoko ErakundeKomunen eta Lurralde Historikoetako Foru Organoen arteko Harremanak”deritzonari buruzkoa (1983ko abenduaren 10eko EHAA).

• Abenduaren 19ko 291/1983 Dekretua, oztopo arkitektonikoak ezabatzeko araudiariburuzkoa (1984ko urtarrilaren 19ko EHAA, 1984ko urtarrilaren 27ko EHAAkoakatsen zuzenketa).

• Uztailaren 16ko 5/1993 Legea, Euskal Autonomia Erkidegoko Erakunde Komuneneta Lurralde Historikoetako Foru Organoen arteko Harremanei buruzko Legeaaldatzen duena (1993ko uztailaren 20ko EHAA).

• Uztailaren 20ko 211//1993 Dekretua, Gazteen Informazio Zerbitzuen onarpenofiziala arautzeari buruzkoa (1993ko irailaren 7ko EHAA).

• Martxoaren 15eko 132/1994 Dekretua, Euskal Autonomia Erkidegoan Lurzoruareneta Hiri Antolamenduaren Araubideari buruzko Legezko testu bategina onetsi zuenekainaren 26ko 1/1992 Legegintzako Errege Dekretua aplikatzeari buruzkoa(1996ko apirilaren 7ko EHAA).

• Urriaren 18ko 406/1994 Dekretua, haur eta gazte taldeen egonaldirako etaostaturako aterpetxeak eta instalazioak antolatzeari buruzkoa (1994ko urriaren 26koEHAA).


• 1996ko azaroaren 21eko Agindua, Industria, Nekazaritza eta Arrantza Sailburuakemana, igogailuen sarbideetan solairuko adierazleen instalazioa arautzeari buruzkoa(1997ko urtarrilaren 29ko EHAA).

• Kulturako Sailburuak 1997ko azaroaren 12an emandako agindua, haur eta gaztetaldeen egonaldirako eta ostaturako aterpetxeen eta instalazioen antolamenduariburuzko urriaren 18ko 406/1994 Dekretua garatzen duena (1997ko azaroaren25eko EHAA).

• Itsu-txakurrei buruzko azaroaren 21eko 17/1997 Legea (1997ko abenduaren 11koEHAA).

• Abenduaren 4ko 29/1997 Legea, irisgarritasuna sustatzeari buruzkoa (1997koabenduaren 24ko EHAA).

• Kanpoko protesiei, gurpildun aulkiei, ortesiei eta protesi bereziei buruzko prestazioortoprotesikoa arautzeari buruzko 9/1997 Dekretua (1997ko otsailaren 12koEHAA), 2000ko apirilaren 4ko 62/2000 Dekretuak aldatua (2000ko maiatzaren3ko EHAA).

• Otsailaren 20ko 2/1998 Legea, Euskal Autonomia Erkidegoko Herri Administrazioenzehapen ahalgoari buruzkoa (1998ko martxoaren 11ko EHAA).

• Martxoaren 10eko 40/1998 Dekretua, Euskal Autonomia Erkidegoko GizarteZerbitzuen baimena, erregistroa, homologazioa eta ikuskapena arautzen duena(1998ko apirilaren 2ko EHAA).

• Martxoaren 10eko 41/1988 Dekretua, hirugarren adinerako egoitzako gizartezerbitzuei buruzkoa (1998ko apirilaren 7ko EHAA).

• Euskal Autonomia Erkidegoko kirolari buruzko ekainaren 11ko 14/1998 Legea(1998ko ekainaren 25eko EHAA).

• Apirilaren 11ko 68/2000 Dekretua, hiri inguruen, eremu publikoen, eraikinen etainformazio nahiz komunikazio sarbideen irisgarritasun-baldintzei buruzko arauateknikoak onetsi zituena (2000ko ekainaren 12ko EHAA).

- I. eranskina: Parametro antropometrikoak.- II.eranskina: Hiri inguruko irisgarritasunari buruzko baldintza teknikoak.- III. eranskina: Eraikinetako irisgarritasunari buruzko baldintza teknikoak.- IV. eranskina: Komunikazioko irisgarritasuna.- V. eranskina: Urbanizazioetako eta eraikinetako berrikuntza, handitze edo aldatze

obrak.

• Maiatzaren 9ko 76/2000 Dekretua, Enplegurako Orientazio Zerbitzuetanenpleguaren orientazio-ekintzak garatzeko laguntzak egituratzen dituena (2000komaiatzaren 30eko EHAA).


• Urriaren 12ko 2002/2000 Dekretua, menpekotasuna duten pertsonentzako egunekozentroei buruzkoa (2000ko azaroaren 8ko EHAA).

• Uztailaren 30eko 199/2002 Dekretua, AUZOLAN Programa egituratzen duena,bazterkeria egoeran edo arriskuan dauden pertsonak laneratzeko (2002ko irailaren13ko EHAA).

• Urriaren 17ko 2002/2000 Dekretua, menpekotasuna duten adineko pertsonentzakoeguneko zentroei buruzkoa (2000ko azaroaren 8ko EHAA).

• Abenduaren 5eko 256/2000 Dekretua, elbarritasuna duten pertsonentzakoaparkaleku-txartela arautzen eta txartel hori Elkarteko eredu bateratura egokitzenduena (2000ko abenduaren 29ko EHAA).

• Abenduaren 26ko 308/2000 Dekretua, hiriko eta eraikitako ondarea birgaitzekojarduketei buruzkoa (2000ko abenduaren 30eko EHAA).

• Uztailaren 10eko 126/2001 Dekretua, garraiobideen irisgarritasun-baldintzei buruzkoarauak onetsi dituena (2001eko uztailaren 24ko EHAA).

• 2001eko maiatzaren 29ko 102/2001 Dekretua, hotelen antolamendua ezartzenduena (2001eko ekainaren 14ko EHAA).

• Maiatzaren 7ko 100/2002 Dekretua, Euskal Autonomia Erkidegoko nekazaritza-sustapenerako eta garapenerako laguntzak arautzen dituena (2002ko maiatzaren20ko EHAA).

• Kultura Sailburuak 2002ko maiatzaren 8an emandako Agindua, Euskal AutonomiaErkidegoko udaletako eta mankomunitateetako liburutegi-azpiegiturak sortzeko etaberritzeko dirulaguntzen emakida arautzen duen Agindua egokitzen duena, hori2002ko ekitaldian aplikatzeko (2002ko maiatzaren 23ko EHAA).

• 20/1997 Legearen arabera kontzertaturiko ikastetxeetan laguntzen deialdia egitekoAgindua, irisgarritasuna sustatzeko eta, horrela, hezkuntza-beharrizan bereziakdituzten ikasleak kontzertaturiko ikastetxeetan eskolatzeko (2002ko maiatzaren 8koEHAA).

• Etxebizitza eta Gizarte Arazoetarako Sailburuak 2002ko ekainaren 14an emandakoAgindua, babes ofizialeko etxebizitzak adjudikatzeko prozedurari buruzkoa (2002koekainaren 28ko EHAA).

• Etxebizitza eta Gizarte Arazoetarako Sailburuak 2002ko abenduaren 30eanemandako Agindua, udalei eta bigarren mailako beste erakunde batzuei emanbeharreko dirulaguntzen emakida arautzen duena, irisgarritasun-planak egitekoeta hobekuntza-obrak gauzatzeko nahiz ekipamendu egokia lortzeko, hiri inguruareneta eraikinen irisgarritasuna bermatu ahal izateko (2002ko abenduaren 31koEHAA).


• Abenduaren 30eko 315/2002 Dekretua, babes ofizialeko etxebizitzen araubidearieta etxebizitzaren nahiz lurzoruaren arloko finantza-neurriei buruzkoa (2002koabenduaren 31ko EHAA).

• Etxebizitza eta Gizarte Arazoetarako Sailburuak 2002ko abenduaren 30eanemandako agindua, Babes Ofizialeko Etxebizitzen Diseinurako Ordenantzak onetsidituena (2002ko abenduaren 31ko EHAA).

Arabako Lurralde Historikoko Araudia

• 1995eko azaroaren 22ko Hitzarmena, Gizarte Ongizateko Foru Erakundearen etaGasteizko Udalaren artekoa, oztopoak ezabatzeko (1996ko apirilaren 1eko ALHAO).

• Abenduaren 16ko 35/1998 Foru Araua, Pertsona Fiskoen Errentaren gainekoZergari buruzkoa (1998ko abenduaren 21eko ALHAO).

• Otsailaren 29ko 13/2000 Foru Dekretua, elbarrien ohiko etxebizitzan egindakoinbertsioaren eraginezko murrizketa aplikagarria izateko kasuak zehazten dituena(2000ko martxoaren 15eko ALHAO).

• Elbarritasuna duten pertsonei zuzendutako Laguntzen Deialdi Publikoa (2002kootsailaren 15eko 20. ALHAO).

• Urriaren 8ko 177/2002 Foru Dekretua, 2002an Arabako Lurralde HistorikokoEremu Publikoen irisgarritasun-baldintzak hobetzera bideraturiko laguntzetarakodeialdia eta horien esleipenerako oinarriak onesten dituena, eta horien zenbatekoa210.481,58 eurokoa da (2002ko urriaren 18ko ALHAO).

• Diputatuen Kontseiluak otsailaren 4an emandako 10/2003 Foru Dekretua, 2003anArabako Lurralde Historikoko Eremu Publikoen irisgarritasun-baldintzak hobetzerabideraturiko laguntzetarako deialdia eta horien esleipenerako oinarriak onestendituena (2003ko otsailaren 14ko ALHAO).

• Diputatuen Kontseiluak urtarrilaren 28an hartutako 44/2003 Erabakia, GasteizkoUdalarekin sinaturiko lankidetza-hitzarmena 2003. urterako luzatzen duena, taxi-bonoaren erabilerari buruzko Programa garatzeko, Araban elbarritasun fisikoa dutenpertsonen garraio alternatiborako bidetzat (2003ko otsailaren 14ko ALHAO).

Bizkaiko Lurralde Historikoko Araudia

• Urtarrilaren 12ko 17/1993 Foru Dekretua, Bizkaian garraiobide jakinen gainekoZerga berezia aplikatzeari buruzkoa.

• Azaroaren 9ko 7/1944 Foru Araua, Balio Erantsiaren gaineko Zergari (BEZ)buruzkoa (1994ko abenduaren 14ko BAO).

• Abenduaren 21eko 10/1998 Foru Araua Pertsona Fisikoen Errentaren gainekoZergari buruzkoa (1998ko abenduaren 29ko BAO).


• Ekainaren 6ko 72/2000 Foru Dekretua elbarrien ohiko etxebizitzan egindakoinbertsioaren eraginezko murriztapena aplikatzeko kasuak zehazten dituena (2002kouztailaren 19ko BAO).

• Ekainaren 4ko 106/2002 Dekretua, elbarritasuna duten pertsonei 2002rakolaguntzen emakidarako deialdi publikoa onetsi duena (2002ko ekainaren 14ko BAO).

• Uztailaren 29ko 132/2002 Foru Dekretua, Pertsona Fisikoen Errentaren gainekoZergari buruzko Araudia onetsi duena (2002ko abuztuaren 23ko BAO).

• Azaroaren 18ko 172/2002 Foru Dekretua, mugikortasun urriko pertsonen garraiorakoibilgailuen korporazio-irudia ezartzen duena (2002ko abenduaren 3ko BAO).

Gipuzkoako Lurralde Historikoko Araudia

• Abenduaren 29ko 102/1992 Foru Dekretua, Gipuzkoako Lurralde Historikokozerga-araudia Balio Erantsiaren gaineko Zergari buruzko abenduaren 28ko 37/1992Legera egokitzen duena (1992ko abenduaren 31ko GAO)

• 1997ko irailaren 15eko Hitzarmena, Lan eta Gizarte Arazoetarako Ministerioaren(Migrazioen eta Gizarte Zerbitzuen Institutua, IMSERSO), ONCE Fundazioaren etaGipuzkoako Foru Aldundiaren arteko lankidetzari buruzkoa, irisgarritasunaren arlokoplan berezia egiteko (1998ko otsailaren 25eko GAO).

• Martxoaren 3ko 20/1998 Foru Dekretua, Gipuzkoako Lurralde Historikoko zerga-araudia Zerga Bereziei buruzko abenduaren 28ko 38/1992 Legean ezarritakoraegokitzen duena (1998ko martxoaren 17ko GAO).

• Urriaren 31ko 84/2000 Foru Dekretua, Pertsona Fisikoen Errentaren gainekoZergari buruzko abenduaren 24ko 8/1998 Foru Arauko alderdi batzuk garatu dituenekainaren 22ko 59/99 Foru Dekretua aldatu duena (2000ko azaroaren 15eko GAO).

• Maiatzaren 2ko 38/2001 Foru Dekretua, elbarritasuna duten pertsonentzakobanakako laguntzen emakida arautu duena (2001eko maiatzaren 17ko GAO).

• Urriaren 16ko 62/2001 Foru Dekretua, oztopo arkitektonikoak ezabatzeko etagizarte zerbitzuen kudeaketarako bulegoak gaitzeko inbertsiorako laguntzak onetsidituena, Gipuzkoako Lurralde Historikoan (2001eko urriaren 26ko GAO).

• Abenduaren 18ko 68/2001 Foru Dekretua, Pertsona Fisikoen Errentaren gainekoZergaren Araudia onetsi duena (2001eko abenduaren 31ko GAO).

• Maiatzaren 7ko 26/2002 Foru Dekretua, Gipuzkoako Lurralde Historikoko GizarteZerbitzuen arloko inbertsiorako laguntzen deialdia onetsi duena (2002ko maiatzaren27ko GAO).

• Uztailaren 9ko 41/2002 Foru Dekretua, Gipuzkoako Foru Aldundiko eskumenekoerrepideko bidaiarien garraio publikoko linea erregularretan zerbitzua ematen duten


ibilgailuak berriztatzeko eta modernatzeko laguntza-programa arautzeko oinarriakonetsi dituena (2002ko uztailaren 17ko GAO).

• Urriaren 1eko 55/2002 Foru Dekretua, mugikortasun arazo larriak edukitzearenondorioz garraio publiko arrunta erabili ezin duten pertsonen garraiobidealternatibotzat taxia erabiltzeko laguntzak onetsi dituena (2002ko urriaren 11koGAO).

• Urtarrilaren 28ko 4/2003 Foru Dekretua, Gipuzkoako Lurralde Historikoko GizarteZerbitzuen arloko inbertsiorako laguntzen deialdia onetsi duena (2003ko otsailaren12ko GAO).

BESTE AUTONOMIA ERKIDEGO BATZUETAKO ARAUDIA

Andaluzia

• Maiatzaren 5eko 32/1992 Dekretua, Andaluziako oztopo arkitektonikoak,hirigintzakoak nahiz garraiokoak ezabatzeko eta irisgarritasunerako baldintzateknikoak ezartzeko arauak onetsi dituena (1992ko maiatzaren 23ko JAAO).

• Uztailaren 21eko 133/1992 Dekretua, maiatzaren 5eko 72/1992ko Dekretuarenaplikazioan araubide iragankorra ezarri duena; azken horren bitartez, Andaluziakooztopo arkitektonikoak, hirigintzakoak nahiz garraiokoak ezabatzeko etairisgarritasunerako arau teknikoak onetsi ziren (1992ko uztailaren 23ko JAAO).

• Abenduaren 26ko 298/1995 Dekretua, juntako eta bertako enpresetako eraikinak,establezimenduak eta instalazioak 1992ko maiatzaren 5eko Dekretura egokitzekoirizpideei buruzkoa -oztopo arkitektonikoak, hirigintzakoak nahiz garraiokoakezabatzeko eta irisgarritasunerako arau teknikoei buruzko dekretua (1996ko otsailaren6ko JAAO).

• Azaroaren 23ko 5/1998 Legea, ikusmen-arazoak dituzten pertsonek Andaluzianitsu-txakurrak erabiltzeari buruzkoa (1998ko abenduaren 12ko JAAO).

• Otsailaren 9ko 19/1999 Dekretua, oztopo arkitektonikoak, hirigintzakoak,garraiokoak nahiz komunikaziokoak ezabatzea eta irisgarritasuna ezartzea sustatzeariburuzkoa (1999ko martxoaren 15eko JAAO).

• Martxoaren 31ko 1/1999 Legea, Andaluzian elbarritasuna duten pertsoneilaguntzeari buruzkoa (1999ko apirilaren 17ko JAAO).

• 2001eko uztailaren 9ko Agindua, toki erakundeetarako dirulaguntzak ezartzen etaarautzen dituena, 2001ean oztopo arkitektonikoak, hirigintzakoak eta garraiokoakezabatzeko irisgarritasun-planak egiteko (2001eko uztailaren 21eko JAAO).


Aragoi

• Apirilaren 7ko 3/1997 Legea, oztopo arkitektonikoak, hirigintzakoak, garraiokoaknahiz komunikaziokoak ezabatzeari eta irisgarritasuna sustatzeari buruzkoa (1997koapirilaren 18ko AAO).

Asturias

• Apirilaren 6ko 5/1995 Legea, irisgarritasuna sustatzeari eta oztopoak ezabatzeariburuzkoa (1995eko apirilaren 19ko APAO).

Kanariak

• Apirilaren 6ko 8/1995 Legea, oztopo fisikoak nahiz komunikaziokoak ezabatzearieta irisgarritasuna sustatzeari buruzkoa (1995eko apirilaren 24ko KAO).

• Irailaren 18ko 227/1997 Dekretua, oztopo fisikoak nahiz komunikaziokoakezabatzeari nahiz irisgarritasunari buruzko apirilaren 6ko 8/1995 Legearen araudiaonetsi duena (1997ko azaroaren 21ko KAO).

• Uztailaren 9ko 148/2001 Dekretua, oztopo fisikoak nahiz komunikaziokoakezabatzeari eta irisgarritasunari buruzko apirilaren 6ko 8/1995 Legeko araudia onetsiduen irailaren 18ko 227/1997 Dekretua aldatu duena (2001eko uztailaren 18koKAO).

Kantabria

• Irailaren 24ko 3/1996 Legea, oztopo arkitektonikoak, hirigintzakoak nahizkomunikaziokoak ezabatzeari eta irisgarritasunari buruzkoa (1996ko urriaren 2koKAAO).

Gaztela-Mantxa

• Maiatzaren 24ko 1/1994 Legea, Gaztela-Mantxan oztopoak ezabatzeari eta sarbideaksustatzeari buruzkoa (1994ko ekainaren 24ko GMAO).

• Abenduaren 2ko 158/1997Dekretua, Gaztela-Mantxako irisgarritasun-kodeariburuzkoa (1997ko abenduaren 5eko GMAO).

Gaztela eta Leon

• Ekainaren 24ko 3/1998 Legea, oztopoak gainditzeari eta irisgarritasuna sustatzeariburuzkoa (1998ko uztailaren 1eko GLAO).

• Abuztuaren 30eko 217/2001 Dekretua, oztopoak ezabatzeari eta irisgarritasunasustatzeari buruzko araudia onetsi duena (2001eko irailaren 4ko GLAO).


Katalunia

• Azaroaren 25eko 20/1991 Legea, oztopo arkitektonikoak ezabatzeari etairisgarritasuna sustatzeari buruzkoa (1991eko abenduaren 4ko KGAO).

• Urriaren 8ko 10/1993 Legea, itsu-txakurrekin doazen ikusmen-arazoko pertsonenirisgarritasuna arautzeari buruzkoa (1993ko urriaren 15eko KGAO).

• Uztailaren 13ko 6/1994 Legegintzako Dekretua, oztopo arkitektonikoak ezabatzearieta irisgarritasuna sustatzeari buruzko azaroaren 25eko 20/1991 Legea azaroaren26ko 30/1992 legera egokitzen duena -Herri Administrazioen Araubide Juridikoarieta Administrazio Prozedura Erkideari buruzko Legea- (1994ko uztailaren 27koKGAO).

• Martxoaren 24ko 135/1995 Dekretua, oztopo arkitektonikoak ezabatzeko nahizirisgarritasuna sustatzeko eta irisgarritasun Kodea onesteko azaroaren 25eko20/1991 Legea garatu duena (1995eko apirilaren 28ko KGAO).

• Uztailaren 27ko 204/1999 Dekretua oztopo arkitektonikoak ezabatzeari nahizirisgarritasuna sustatzeko eta irisgarritasun kodea onesteko martxoaren 24ko135/1995 Dekretuko 6. kapituluari idazkera berria eman diona (1999ko abuztuaren3ko KGAO).

Extremadura

• Ekainaren 18ko 8/1997 Legea, Extremadurako irisgarritasuna sustatzeari buruzkoa(1997ko uztailaren 3ko EXAO).

• Abenduaren 22ko 153/1997 Dekretua, Extremadurako irisgarritasuna sustatzeariburuzko Legearen araudia onetsi duena (1998ko urtarrilaren 24ko EXAO).

Galizia

• Abuztuaren 20ko 8/1997 Legea, Galiziako Autonomia Erkidegoan oztopoarkitektonikoak ezabatzeari eta irisgarritasuna sustatzeari buruzkoa (1997koabuztuaren 29ko GAAO)

• Urtarrilaren 28ko 35/2000 Dekretua, Galiziako Autonomia Erkidegoko oztopoarkitektonikoak ezabatzeari eta irisgarritasuna sustatzeari buruzko legea garatzekozein betearazteko araudia onetsi duena (2000ko otsailaren 29ko GAAO).

• Martxoaren 22ko 66/2001 Dekretua, turismo-baimenen prozeduretako interesatueksuteen aurkako prebentziorako nahiz babeserako eta irisgarritasunerako araudiabetetzeari buruz aurkeztu behar duten dokumentazioa ezartzen duena (2001ekoapirilaren 2ko GAAO).


Balearrak

• Maiatzaren 4ko 3/1993 Legea, oztopo arkitektonikoak ezabatzeari eta irisgarritasunahobetzeari buruzkoa (1993ko maiatzaren 20ko BUAO).

• Uztailaren 27ko 96/1994 Dekretua, oztopo arkitektonikoak ezabatzeari etairisgarritasuna hobetzeari buruzko araudia onetsi zuena (1994ko irailaren 20koBUAO).

• Martxoaren 31ko 5/1999 Legea, itsu-txakurrei buruzkoa (1999ko apirilaren 10ekoBUAO).

Errioxa

• Uztailaren 19ko 5/1994 Legea, oztopo arkitektonikoak ezabatzeari eta irisgarritasunasustatzeari buruzkoa (1994ko uztailaren 23ko ERAO).

• Maiatzaren 31ko 1/2000 Legea, ikusmen-arazoak dituzten pertsonekin doazen itsu-txakurrei buruzkoa (2000ko ekainaren 3ko ERAO).

• Apirilaren 18ko 19/2000 Dekretua, oztopo arkitektonikoei eta hirigintzakoei lotutakoirisgarritasunaren araudia onetsi duena, uztailaren 19ko 5/1994 Legearen alderdibatzuk aldatuta (2000ko maiatzaren 20ko ERAO).

Madril

• Ekainaren 22ko 8/1993 Legea, oztopo arkitektonikoak ezabatzeari eta irisgarritasunasustatzeari buruzkoa (1993ko ekainaren 29ko MAO).

• Azaroaren 23ko 153/1997 Dekretua, oztopo arkitektonikoak ezabatzeko etairisgarritasuna sustatzeko fondoaren araubide juridikoa ezarri zuena (1997koazaroaren 20ko MAO).

• Uztailaren 23ko 138/1998 Dekretua, oztopo arkitektonikoak ezabatzeari etairisgarritasuna sustatzeari buruzko ekainaren 22ko 8/1993 Legeko xedapen teknikobatzuk aldatu zituena (1998ko uztailaren 30eko MAO).

• Abenduaren 21eko 23/1998 Legea, itsu-txakurrekin doazen itsuen edo ikusmenarazoak dituzten pertsonen irisgarritasunari buruzkoa (1999ko urtarrilaren 4ko MAO).

• Maiatzaren 20ko 71/1999 Dekretua, oztopo arkitektonikoak ezabatzearen etairisgarritasuna sustatzearen arloko zehapen-araubidea garatzeko araudia onetsi zuena(1999ko maiatzaren 28ko MAO).


Murtzia

• Ekainaren 4ko 39/1987 Dekretua, oztopo arkitektonikoak ezabatzeari buruzkoa(1987ko abuztuaren 14ko MUAO).

• 1991ko urriaren 15eko Agindua, eremu publikoetarako eta eraikinetarakoirisgarritasunari buruzkoa (1991ko azaroaren 11ko MUAO).

• Uztailaren 26ko 3/1994 Legea, itsu-txakurren erabiltzaileak diren itsuei buruzkoak(1994ko uztailaren 30eko MUAO).

• Apirilaren 7ko 5/1995 Legea, etxebizitza-eraikinetako bizigarritasun-baldintzei etairisgarritasuna sustatzeari buruzkoa (1995eko maiatzaren 4ko MUAO).

Nafarroa

• Uztailaren 11ko 4/1988 Foru Araua, oztopo fisikoei eta sentsorialei buruzkoa(1988ko uztailaren 15eko NAO).

• Ekainaren 29ko 124/1989 Foru Dekretua, oztopo fisikoei eta sentsorialei buruzkouztailaren 11ko 4/1988 Foru Araua garatzeko eta aplikatzeko araudia onetsi zuena(1989ko uztailaren 21eko NAO).

• Martxoaren 15eko 57/1990 Foru Dekretua, garraioetako oztopo fisikoak etasentsorialak ezabatzeko araudia onetsi zuena (1990eko martxoaren 26ko NAO).

• Apirilaren 4ko 7/1995 Foru Araua, eremu irekietan nahiz mugatutako beste eremubatzuetan sartzeko, bertatik ibiltzeko eta gelditzeko askatasuna arautzen duena, itsu-txakurrekin doazen itsuei edo ikusmen-arazo larriak dituzten pertsonei dagokienez(1995eko apirilaren 12ko NAO).

Valentzia

• Abenduaren 12ko 193/1988 Dekretua, oztopo arkitektonikoak ezabatzeko etairisgarritasunerako arauak onetsi zituena (1989ko otsailaren 2ko VAO).

• Maiatzaren 5eko 1/1998 Legea, oztopo arkitektonikoak hirigintzakoak etakomunikaziokoak ezabatzeari eta irisgarritasuna sustatzeari buruzkoa (1998komaiatzaren 7ko VAO).


BIBLIOGRAFIA

• ALEGRE, LL. eta CASADO, N.: “Guía para la redacción de un plan municipal deaccesibilidad”. Saila: 54. agiria, Elbarritasuna duten Pertsonentzako Prebentziorakoeta Arretarako Errege Patronatua, Madril, 2000.

• ARAGALL, F.: “ Diseño para todos. Un conjunto de instrumentos”. ONCE Fundazioa,2000.

• NORMALIZAZIORAKO ETA ZERTIFIKAZIORAKO ESPAINIAKO ELKARTEA: “Accesibilidad en laedificación y el urbanismo: Criterios generales de diseño”. Saila: UNE txostena,14.500. zenbakia, Madril, 2001.

• NORMALIZAZIORAKO ETA ZERTIFIKAZIORAKO ESPAINIAKO ELKARTEA: “Accesibilidad en laedificación: Acceso a los edificios”. Saila: UNE txostena, 41.522. zenbakia, Madril,2001.

• NORMALIZAZIORAKO ETA ZERTIFIKAZIORAKO ESPAINIAKO ELKARTEA: “Accesibilidad en laedificación: Espacios higiénico-sanitarios”. Saila: UNE txostena, 41.523. zenbakia,Madril, 2001.

• NORMALIZAZIORAKO ETA ZERTIFIKAZIORAKO ESPAINIAKO ELKARTEA: “Accesibilidad en laedificación: Espacios de comunicación horizontal”. Saila: UNE txostena, 41.520.zenbakia, Madril, 2002.

• BELLY DION ENTERPRISES LTD: “International best practice in universal design: Acomparative study”. Winnipeg, Canadian Institute on Barrier Free Design, 2000.

• CÁBADA, J.M.: “Accesibilidad para todo y para todos”. Polibea, 58. zenbakia,2001.

• CASADO, N. eta VALLS, R,: “Análisis comparado de las normas autonómicas yestatales de accesibilidad” Saila: Agiriak, 47. zenbakia, Elbarritasunari buruzkoErrege Patronatua, Madril, 2001.

• IRISGARRITASUNA SUSTATZEKO KOORDINAZIO BATZORDE NAGUSIA (CCPT): “Manual Euro-peo para un Entorno Construido Accesible”. Rijswijk, Holanda, 1990.


• EUROPAKO BATZORDEA: “Por una Europa Accesible a turistas con discapacidades.Manual para la Industria del Turismo”. Luxenburgo, 1996.

• EUROPAKO KONTSEILUA: “Guía de principios y directrices en materia de accesibili-dad”. Estrasburgo, 1993.

• CHARD, G. and COUCH, R: “Access to higher education for the disabled student: Abuilding survey at the University of Liverpool”. Disability and Society, 13. liburukia,4. zenbakia, 1998, 603-623. orr.

• DE BENITO, J. eta BESTE BATZUK: “Curso básico sobre accesibilidad (con seguridad)del medio físico. Selección de materiales”. Saila: Agiriak, 15. zenbakia,Elbarritasunari buruzko Errege Patronatua, Madril, 2002.

• “Declaración de Beijing sobre los derechos de las personas con discapacidad enel nuevo milenio”, 2000ko martxoaren 12koa.

• “Declaración de Barcelona”, 1995eko martxoaren 24koa.

• ANDALUZIAKO HERRIAREN DEFENDATZAILEA: “Las barreras en Andalucía. La accesibi-lidad y la eliminación de barreras arquitectónicas, urbanísticas y en el transpor-te en Andalucía”. Sevilla, 1994.

• GIZARTE EKINTZA SAILA. “2000ko memoriak”. Bilbo, Bizkaiko Foru Aldundia, 2001.

• BIZKAIKO FORU ALDUNDIKO GIZARTE EKINTZA SAILA. 2001eko memoria, Bilbo, 114.orrialdea, 2002.

• ARABAKO FORU ALDUNDIA. GIZARTE ONGIZATE SAILA. “2001eko memoria”, Gasteiz,109. orrialdea, 2002.

• ARABAKO FORU ALDUNDIA. GIZARTE ONGIZATE SAILA. GIZARTE ONGIZATEKO FORU INSTITUTUA.“2000ko memoria”, Gasteiz, 110. orrialdea, 2001.

• GIPUZKOAKO FORU ALDUNDIA. “2000ko memoria”. Donostia, Gipuzkoako ForuAldundia, 2001.

• GIPUZKOAKO FORU ALDUNDIA. “2001ko memoria”. Donostia, Gipuzkoako ForuAldundia, 2001.

• ETXEBIZITZA, ARKITEKTURA ETA HIRIGINTZA ZUZENDARITZA NAGUSIA ETA MIGRAZIOEN ETA

GIZARTE ZERBITZUEN INSTITUTUA: “Guía Técnica de Accesibilidad en la Edificaciónde 2001”. Madril, 2001.

• INSTITUT MUNICIPAL DE PERSONES AMB DISMINUCIO: “Criterios de accesibilidad en laorganización de actos públicos municipales. Fomento de la participación de laspersonas con disminución”. Bartzelona, Ajuntament de Barcelona, 2000.


• “IX seminario iberoamericano sobre accesibilidad al medio físico.” Madrilen egina,2000ko urriaren 9an eta 10ean. Elbarritasuna duten Pertsonentzako Prebentziorakoeta Arretarako Errege Patronatua, Madril, 2000.

• JUNCA, J.A.: “Accesibilidad universal. Diseño sin discriminación”. Migrazioen etaGizarte Zerbitzuen Institutua, Madril, 2002.

• MIG COMMUNICATIONS: “The Accesibility Checklist. An Evaluation System forBuildings and Outdoor Settings”. Berkeley, 1993.

• SUSTAPEN MINISTERIOA, LAN ETA GIZARTE ARAZOETARAKO MINISTERIOA ETA ELBARRIEN

ORDEZKARIEN ESPAINIAKO KOMITEA (CERMI). “Plan Estatal de Accesibilidad”. Madril,1999.

• LAN ETA GIZARTE ARAZOETARAKO MINISTERIOA ETA INSTITUT UNIVERSITARI D’ESTUDIS EUROPEUS:“Plan de accesibilidad ACCEPLAN. El libro verde de la accesibilidad en Espa-ña”. Madril, 2002.

• OCU: “Movilidad y barreras arquitectónicas: accesibilidad para todos”. OCU-Compra Maestra, 258. zenbakia, 2002, 1-6. orr.

• AVALOS, E.: “Promoción de la accesibilidad: una cuestión de Justicia”. HileroEguneratuz, 11. zenbakia, 2001.

• THE NORDIC COMMITTEE ON DISABILITY: “The Nordic Approach”. Vallingby, Suedia,1994.

• VERDUGO, M.A. eta BORJA, F. : “Hacia una nueva concepción de la discapacidad”.Salamanca, Amaru, 1999.

• ZENBAIT AUTORE. “Encuentro internacional sobre eliminación de barreras arqui-tectónicas”. Iruñea, urtarrilaren 17-18, 2003. Txostenak eta jakinarazpenak. Iruñea,Nafarroako Ezindu Fisikoen Koordinazio Elkartea, 2003.

1. ERANSKINA / ANEXO 1.

UDAL BULEGOEN IRISGARRITASUNMAILA UDALERRIZ UDALERRI /

GRADO DE ACCESIBILIDAD DE LASDEPENDENCIAS LOCALES POR

MUNICIPIOS

198 ARARTEKO. INFORME EXTRAORDINARIO AL PARLAMENTO VASCO

ABADIÑO

–

Bai / Sí

Bai / Sí

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Bai / Sí

Ez / No

Udalak 1998tik aurrera egindako eraikuntza berriko obrek betetzen dituzte irisgarritasun baldintzak /Las obras municipales de nueva planta posteriores a 1998 cumplen requisitos de accesibilidad

Udalaren eraikinetan 1998tik aurrera egindako berriztatze-lanek hobetu egin dituzte irisgarritasun baldintzak /Las reformas realizadas en edificios municipales a partir de 1998 han mejorado condiciones de accesibilidad

Munta txikiagoko obrak egin dira bereziki irisgarritasuna hobetzeko /Se han realizado obras de menor cuantía específicamente destinadas a la mejora de la accesibilidad

2002ko aurrekontuan berariazko kontu-sail bat izendatua dago, udalaren bulegoetako irisgarritasuna hobetzeko /Dispone de partida presupuestaria específica en 2002 para la mejora de la accesibilidad en dependencias municipales

Udalaren bulegoetan irisgarritasuna hobetzeko asmoz, 2002an buru bakoitzeko aurreikusi den inbertsioaren zenbatekoa /Cuantía de la inversión per cápita prevista para la mejora de la accesibilidad en dependencias municipales en 2002

Udalaren bulegoetan badute zeinu bidezko hizkuntzaren interpretatzaile bat /Dispone de intérprete de lenguaje de signos en dependencias municipales

Udalaren bulegoetan badira araudiarekin bat datozen adierazle eta seinaleak /Dispone de indicadores y señalizaciones acordes a la normativa en las dependencias municipales

Badira epe luzerako zenbait proiektu, udalaren bulegoetan irisgarritasuna hobetzearekin zerikusirik dutenak /Existen proyectos a largo plazo relacionados con la mejora de la accesibilidad en las dependencias municipales

2001ean erakundeei eman zaizkien diru-laguntzen zenbatekoa, eurotan, buru bakoitzeko /Importe per cápita en euros de las subvenciones a entidades concedidas en 2001

2001ean bideratu diren banakako diru-laguntzen zenbatekoa, eurotan, buru bakoitzeko (finantza-iturria edozein dela ere) /Importe per cápita en euros de las ayudas económicas individuales tramitadas en 2001 (indistinta la fuente de financiación)

Herritarrek erabiltzen dituzten eraikinak berriztatzeko obrak egin dira 2001ean /Se han realizado obras de reforma de edificios de uso público en 2001

Herritarrek erabiltzeko eraikuntza berriko zenbait eraikin jaso dira 2001ean /Se han construido edificios de nueva planta de uso público en 2001

Herritarren erabilerarako edo zerbitzurako bulegoetan, 2001ean bukatu diren berriztatze-lanak /Obras de reforma de dependencias de uso o servicio público finalizadas en 2001

Berriztatzeko obrak /Obras de reforma

Ez dute araudia betetzen /Incumplen la normativa

Jasotako salaketak /Denuncias recibidas

Ezarritako zigorrak /Sanciones impuestas

0 1 2 3 4 5

0

0

0

1

199ACCESIBILIDAD EN EDIFICIOS DE USO PÚBLICO

HERRITARREK ERABILTZEKO DIREN UDAL BULEGOEN IRISGARRITASUN MAILA,MUGIKORTASUNAREN IKUSPEGITIK /

NIVEL DE ACCESIBILIDAD DE LAS DEPENDENCIAS MUNICIPALES DE USO PÚBLICO,DESDE LA PERSPECTIVA DE LA MOVILIDAD

(ABADIÑO)

Guztira (Z=11) /Total (N=11)

Irisgarriak /Accesibles

Irisgarritasun mugatukoak /Accesibilidad limitada

Iristezinak /Inaccesibles

%100 / 100% %36 / 36% %36 / 36% %28 / 28%

Zerbitzu orokorrak / Servicios generales Gizarte zerbitzuak / Servicios sociales

Irisg. mugatukoak /Acc. limitada%40 / 40%Iristezinak /

Inaccesibles%60 / 60%

Informazio orokorra / Información general = 2Udaltzaingoa / Policía municipal = 1

Udalbatza aretoa / Salón de plenos = 1Idazkaritza / Secretaría = 1

Jubilatuen etxeak / Hogares de jubilados = 2


%100 / 100%

Hezkuntza / Educación

Irisg. mugatukoak /Acc. limitada%50 / 50%

Udal eskolak / Escuelas municipales = 2


%50 / 50%

Kultura / Cultura


Kultur etxeak eta liburutegiak / Centros culturales y bibliotecas = 2


%50 / 50%


ABALTZISKETA

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(ABALTZISKETA)





%100 / 100% %33 / 33% %0 / 0% %67 / 67%



%100 / 100%

Informazio orokorra / Información general = 1Tasak eta kontribuzioak kobratzea / Cobro de tasas y contribuciones = 1

Udalbatza aretoa / Salón de plenos= 1Idazkaritza / Secretaría = 1

Oinarrizko gizarte zerbitzuak / Servicios sociales de base = 1Gazteentzako egoitzak eta aterpetxeak / Residencias y albergues juveniles = 1


%50 / 50%

Kultura / Cultura



%100 / 100%

Iristezinak /Inaccesibles%50/ 50%



%67 / 67%


Iristezinak /Inaccesibles%33 / 33%

Kirolak / Deportes


%100 / 100%

Parte hartzeko kiroldegiak / C. deportivos de participación = 1


ABANTO Y CIÉRVANA-ABANTO ZIERBENA

Bai / Sí

Bai / Sí

Bai / Sí

Ed /Ede / Ns/Nc

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Bai / Sí

Bai / Sí














Herritarren erabilerarako edo zerbitzurako bulegoen eraikuntzak, 2001ean bukatutakoak /Construcciones de dependencias de uso o servicio público finalizadas en 2001





0 5 10 15 20 30

0

0

1

8

25

Eraikuntzak /Construcciones




0 1 2 3 4 5

0

0

0

2




(ABANTO Y CIÉRVANA-ABANTO ZIERBENA)





%100 / 100% %12 / 12% %29 / 29% %59 / 59%



Informazio orokorra / Información general = 4Enplegu-zerbitzuak / Servicios de empleo = 1

Komun publikoak / Retretes públicos = 1Udaltzaingoa / Policía municipal = 1

Tasak eta kontribuzioak kobratzea / Cobro de tasas y contribuciones = 1Udalbatza aretoa / Salón de plenos = 1

Idazkaritza / Secretaría = 1

Oinarrizko gizarte zerbitzuak / Servicios sociales de base = 2Jubilatuen etxeak / Hogares de jubilados = 3

Gazteentzako egoitzak eta aterpetxeak / Residencias y albergues juveniles= 1


Kultura / Cultura

Kultur etxeak eta liburutegiak / Centros culturales y bibliotecas = 4Museoak / Museos = 1

Zineak eta antzokiak / Cines y teatros = 1Euskaltegiak / Euskaltegis= 1


%43 / 43%




%100 / 100%



Kirolak / Deportes


%100 / 100%

Parte hartzeko kiroldegiak / C. deportivos de participación = 5Ikuskizunetarako kiroldegiak / C. deportivos de espectáculo = 2



%17 / 17%



ADUNA

–

Bai / Sí

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

Ed /Ede / Ns/Nc

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

0

1




(ADUNA)





%100 / 100% %30 / 30% %0 / 0% %70 / 70%


Informazio orokorra / Información general = 1Tasak eta kontribuzioak kobratzea / Cobro de tasas y contribuciones= 1




Kultura / Cultura



%50 / 50%





Kirolak / Deportes


%100/ 100%



%100 / 100%


%50 / 50%


%50 / 50%


AIA

–

Bai / Sí

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

11,18

Ez / No

Ez / No
















(AIA)





%100 / 100% %75 / 75% %0 / 0% %25 / 25%



Oinarrizko gizarte zerbitzuak / Servicios sociales de base = 1Eguneko zentroak / Centros de día = 1

Kultura / Cultura

Kultur etxeak eta liburutegiak / C. culturales y bibliotecas = 1


%100 / 100%



%100 / 100%

Haurtzaindegiak eta haur eskolak / Guarderías y escuelas infantiles = 1Udal eskolak / Escuelas municipales = 1

Kirolak / Deportes

Ikuskizunetarako kiroldegiak / C. deportivos de espectáculo = 1



%100 / 100%


%100 / 100%


%50 / 50%


AJANGIZ

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(AJANGIZ)





%100 / 100% %0 / 0% %0 / 0% %100 / 100%




Oinarrizko gizarte zerbitzuak / Servicios sociales de base = 1


%100 / 100%

Kultura / Cultura



%100 / 100%


%100 / 100%


ALBIZTUR

–

Bai / Sí

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

–

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

0

1




(ALBIZTUR)





%100 / 100% %14 / 14% %14 / 14% %72 / 72%



%100 / 100%

Informazio orokorra / Información general = 1Udalbatza aretoa / Salón de plenos = 1




%100 / 100%





%50 / 50%

Kultura / Cultura



%100 / 100%


ALEGRÍA-DULANTZI

–

Bai / Sí

Bai / Sí

Ed/Ede / Ns/Nc

–

Ez / No

Ez / No

Ed/Ede / Ns/Nc

–

Ed/Ede / Ns/Nc

Ez / No

Ez / No
















(ALEGRÍA-DULANTZI)1





%100 / 100% %90 / 90% %0 / 0% %10 / 10%





Eguneko zentroak / Centros de día = 1

Kultura / Cultura



%100 / 100%



%100 / 100%

Haurt zaindegiak eta haur eskolak / Guarderías y escuelas infantiles = 1

Kirolak / Deportes



%100 / 100%


%100 / 100%


%100 / 100%

1Kontraesaneko edo osatu gabeko informazioa eman da zerbitzu hauei buruz: udal eskolak eta musika, dantza edota antzerki eskolak. /Se ofrece información contradictoria o incompleta sobre los siguientes servicios: escuelas municipales y escuelas de música, danza y/o teatro.


ALKIZA

Bai / Sí

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

40,53

Ez / No

Ez / No
















(ALKIZA)





%100 / 100% %0 / 0% %13 / 13% %87 / 87%





Kultura / Cultura



%100 / 100%


Irisg. mugatukoak /Acc. limitada

%100 / 100%


Kirolak / Deportes



%100 / 100%


%100 / 100%


%100 / 100%


ALTZO

–

–

Bai / Sí

Bai / Sí

220,86

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

0

1




(ALTZO)





%100 / 100% %20 / 20% %10 / 10% %70 / 70%


Informazio orokorra / Información general = 1Idazkaritza / Secretaría = 1


Kultura / Cultura

Kultur etxeak eta liburutegiak / C. culturales y bibliotecas = 1Musika, dantza eta antzerki eskolak / Escuelas de música, danza y teatro = 1

Biltzar aretoak / Salas de congresos = 1


%100 / 100%



%100 / 100%

Haurtzaindegiak eta haur eskolak / Guarderías y escuelas infantiles = 2

Kirolak / Deportes




%50 / 50%


%100 / 100%


%50 / 50%



AMEZKETA

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ed/Ede / Ns/Nc

–

–

Ez / No

Ez / No
















(AMEZKETA)





%100 / 100% %43 / 43% %0 / 0% %57 / 57%





Kirolak / Deportes



%100 / 100%

Kultura / Cultura



%100 / 100%


%100 / 100%


%100 / 100%


AMOREBIETA-ETXANO

Bai / Sí

–

–

Bai / Sí

Bai / Sí

0,74

Ez / No

Ez / No

–

–

Bai / Sí

Bai / Sí



















0 5 10 15 20 30

0

2

10

25

4





0 1 2 3 4 5

0

0

0

3




(AMOREBIETA-ETXANO)





%100 / 100% %42 / 42% %16 / 16% %42 / 42%


Informazio orokorra / Información general = 1Azokak / Mercados = 1


Tasak kobratzea / Cobro de tasas = 1Udalbatza aretoa / Salón de plenos = 1




Kirolak / Deportes



%34 / 34%

Kultura / Cultura

Kultur etxeak eta liburutegiak / C. culturales y bibliotecas = 2Zineak eta antzokiak / Cines y teatros = 1

Euskaltegiak / Euskaltegis = 2


%20 / 20%



%38 / 38%


%100 / 100%







AMOROTO

–

–

Ez / No

Ed/Ede / Ns/Nc

–

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

–

Ez / No

Ez / No
















(AMOROTO)





%100 / 100% %11 / 11% %33 / 33% %56 / 56%





Kultura / Cultura

Kultur etxeak eta liburutegiak / C. culturales y bibliotecas = 1Biltzar aretoak / Salas de congresos = 1

Irisg.mugatukoak /Acc. limitada

%100 / 100%



%100 / 100%


Kirolak / Deportes



%100 / 100%

Irisg.mugatukoak /Acc. limitada

%100 / 100%


%100 / 100%


AMURRIO

Bai / Sí

Bai / Sí

Bai / Sí

Bai / Sí

Ed/Ede / Ns/Nc

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

Ed/Ede / Ns/Nc

Bai / Sí

Bai / Sí



















0 5 10 15 20 30

0

2

9

25

0





0 5 10 15 20 30

0

5

12

25

1




(AMURRIO)





%100 / 100% %37 / 37% %37 / 37% %26 / 26%



Udaltzaingoa / Policía municipal = 1Tasak eta kontribuzioak kobratzea / Cobro de tasas y contribuciones = 1



Hirugarren adinekoen egoitzak / Residencias de tercera edad = 1Eguneko zentroak / Centros de día =

Kultura / Cultura


Museoak / Museos = 1Euskaltegiak / Euskaltegis = 2


%29 / 29%




%100 / 100%


%33 / 33%





Kirolak / Deportes



%60 / 60%


%75 / 75%



ANDOAIN

Bai / Sí

–

Ez / No

Bai / Sí

8,69

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

1,20

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

2

5




(ANDOAIN)





%100 / 100% %0 / 0% %59 / 59% %41 / 41%






Hirugarren adinekoen egoitzak / Residencias de tercera edad = 1Eguneko zentroak / Centros de día = 1

Kultura / Cultura





Lantegi eskolak eta lanbide eskolak / Escuelas taller y casas de oficio = 1


Irisg. mugatukoak /Acc. limitada%33 / 33% Irisg. mugatukoak /

Acc. limitada%100 / 100%




Kirolak / Deportes


%100 / 100%




ANOETA

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Bai / Sí


















0 1 2 3 4 5

0

0

0

2




(ANOETA)





%100 / 100% %44 / 44% %44 / 44% %12 / 12%





Kultura / Cultura

Musika, dantza eta antzerki eskolak / Escuelas de música, danza y teatro = 1


Udal eskolak / Escuelas municipales = 1Lantegi eskolak eta lanbide eskolak / Escuelas taller y casas de oficio = 1


%100 / 100%


%50 / 50%


%100 / 100%


%100 / 100%

Kirolak / Deportes


%100 / 100%




AÑANA

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(AÑANA)





%100 / 100% %33 / 33% %0 / 0% %67 / 67%





Kirolak / Deportes


Kultura / Cultura

Museoak / Museos = 1


%100 / 100%


%100 / 100%


%100 / 100%


%100 / 100%


ARAKALDO

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(ARAKALDO)





%100 / 100% %0 / 0% %0 / 0% %100 / 100%

Zerbitzu orokorrak / Servicios generales




%100 / 100%


ARAMA

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Bai/ Sí

–

–

Ez / No

Ez / No
















(ARAMA)





%100 / 100% %17 / 17% %0 / 0% %83 / 83%




Kirolak / Deportes


Kultura / Cultura



%100 / 100%


%100 / 100%


%100 / 100%


%100 / 100%


ARAMAIO

–

Bai / Sí

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

–

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

1

2




(ARAMAIO)





%100 / 100% %40 / 40% %20 / 20% %40 / 40%


Idazkaritza / Secretaría = 1 Eguneko zentroak / Centros de día = 1

Kultura / Cultura





%100 / 100%


%100 / 100%


%100 / 100%


%100 / 100%

Kirolak / Deportes


%100 / 100%



ARETXABALETA

–

–

Bai / Sí

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(ARETXABALETA)





%100 / 100% %61 / 61% %9 / 9% %30 / 30%


Informazio orokorra / Información general = 1Kontsumitzaileentzako informazioa / Información de consumidores = 1

Azokak / Mercados = 1Komun publikoak / Retretes públicos = 1

Udaltzaingoa / Policía municipal = 1Tasak kobratzea / Cobro de tasas = 1



Hirugarren adinekoen egoitzak / Residencias de tercera edad = 1

Kultura / Cultura


Biltzar aretoak / Salas de congresos = 3Euskaltegiak / Euskaltegis = 1


%17 / 17%




%100 / 100%


%62 / 62% Iristezinak /Inaccesibles%25 / 25%



Kirolak / Deportes

Iristezinak /Inaccesibles%25 / 25% Irisgarriak /

Accesibles%75 / 75%


%100 / 100%




ARMIÑÓN

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(ARMIÑÓN)





%100 / 100% %0 / 0% %0 / 0% %100 / 100%






%100 / 100%


%100 / 100%


ARRANKUDIAGA

Bai / Sí

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

–

Ez / No

Ez / No
















(ARRANKUDIAGA)





%100 / 100% %76 / 76% %12 / 12% %12 / 12%


Informazio orokorra / Información general = 1Komun publikoak / Retretes públicos = 1






%100 / 100%

Haurt zaindegiak eta haur eskolak / Guarderías y escuelas infantiles = 1Udal eskolak / Escuelas municipales = 1


%50 / 50%




%80 / 80%


ARRASATE/MONDRAGÓN

Bai/ Sí

Bai/ Sí

Bai/ Sí

Bai/ Sí

2,60

Ez / No

Ez / No

Ez / No

0,00

–

Bai/ Sí2

Ez / No














2Ez da zehaztu zenbat bulegok betetzen dituzten araudian ezarritako irisgarritasun-baldintzak berriztatze-lanak egin ondoren./No se especifica el número de dependencias que tras las obras de reforma cumplen con las condiciones de accesibilidad establecidas en la normativa.



(ARRASATE/MONDRAGÓN)





%100 / 100% %3 / 3% %81 / 81% %16 / 16%



Azokak / Mercados = 1Udaltzaingoa / Policía municipal = 1Tasak kobratzea / Cobro de tasas = 1




Kultura / Cultura


Zineak eta antzokiak / Cines y teatros = 1Euskaltegiak / Euskaltegis = 2







Kirolak / Deportes



%50 / 50%





%100 / 100%


ARRATZU

–

–

Ez / No

Ed/Ede / Ns/Nc

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(ARRATZU)





%100 / 100% %0 / 0% %0 / 0% %100 / 100%





%100 / 100%


ARRAZUA-UBARRUNDIA

–

Bai / Sí

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Bai / Sí

Ez / No

–

–

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

0

1




(ARRAZUA-UBARRUNDIA)





%100 / 100% %33 / 33% %0 / 0% %67 / 67%






%100 / 100%


%100 / 100%


ARRIETA

–

Bai / Sí

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Bai / Sí

Ez / No

–

–

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

0

1




(ARRIETA)





%100 / 100% %100 / 100% %0 / 0% %0 / 0%





%100 / 100%


%100 / 100%

Kultura / Cultura



%100 / 100%


ARTEA

Bai / Sí

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

–

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

0

2




(ARTEA)





%100 / 100% %25 / 25% %0 / 0% %75 / 75%






%100 / 100%


%100 / 100%




%100 / 100%

Kultura / Cultura



%100 / 100%


ARCENTALES

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(ARCENTALES)





%100 / 100% %0 / 0% %0 / 0% %100 / 100%





%100 / 100%


ARTZINIEGA

Bai / Sí

Bai / Sí

Bai / Sí

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

–

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

0

1




(ARTZINIEGA)





%100 / 100% %67 / 67% %0 / 0% %33 / 33%






%100 / 100%





%50 / 50%





%100 / 100%

Kirolak / Deportes


%67 / 67%

Kultura / Cultura

Kultur etxeak eta liburutegiak / C. culturales y bibliotecas = 2Museoak / Museos = 1



%67 / 67%


ASPARRENA

Bai / Sí

–

Bai / Sí

Bai / Sí

Ed/Ede / Ns/Nc

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

Ed/Ede / Ns/Nc

Ez / No

Bai / Sí


















0 1 2 3 4 5

0

0

0

1




(ASPARRENA)





%100 / 100% %65 / 65% %6 / 6% %29 / 29%






%100 / 100%


Informazio orokorra / Información general = 1Kontsumitzaileentzako informazioa / Información de consumidores = 1Tasak eta kontribuzioak kobratzea / Cobro de tasas y contribuciones = 1



%100 / 100%




%50 / 50%

Kirolak / Deportes


Kultura / Cultura



%50 / 50%


%57 / 57%



ASTIGARRAGA

Bai / Sí

Bai / Sí

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Bai / Sí

Ez / No

–

Ed/Ede / Ns/Nc

Bai / Sí

Bai / Sí



















0 1 2 3 4 5

0

0

0

2





0 5 10 15 20 30

0

0

8

25

0




(ASTIGARRAGA)





%100 / 100% %58 / 58% %42 / 42% %0 / 0%



Oinarrizko gizarte zerbitzuak / Servicios sociales de base= 1Gazteentzako egoitzak eta aterpetxeak / Residencias y albergues juveniles= 1


%100 / 100%






%40 / 40%




%100 / 100%

Kirolak / Deportes


%67 / 67%

Kultura / Cultura





%50 / 50%



AULESTI

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(AULESTI)





%100 / 100% %75 / 75% %6 / 6% %19 / 19%







Gazteentzako egoitzak eta aterpetxeak / Residencias y albergues juveniles = 2


%86 / 86%


%50 / 50%


Kultura / Cultura



%75 / 75%


Biltzar aretoak / Salas de congresos = 1

Kirolak / Deportes



%100 / 100%



AYALA/AIARA

Bai / Sí

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

1,14

Ez / No

Ez / No
















(AYALA/AIARA)





%100 / 100% %13 / 13% %12 / 12% %75 / 75%








%100 / 100%

Udal haurtzaindegiak / Guarderías municipales = 1

Kirolak / Deportes



%100 / 100%


%100 / 100%


%20 / 20%


AZPEITIA

Bai / Sí

Bai / Sí

Bai / Sí

Bai / Sí

55,36

Ez / No

Bai / Sí

Bai / Sí

0

2,63

Bai / Sí

Ez / No


















0 5 10 15 20 30

0

2

13

25

0




(AZPEITIA)





%100 / 100% %73 / 73% %27 / 27% %0 / 0%



Azokak / Mercados = 1Udaltzaingoa / Policía municipal = 1





%83 / 83%



%100 / 100%

Kultura / Cultura

Irisgarriak /Accesibles%25/ 25%




Kirolak / Deportes


%100 / 100%



BAKIO

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

3

2




(BAKIO)





%100 / 100% %81 / 81% %6 / 6% %13 / 13%







Kirolak / Deportes



%100 / 100%


%100 / 100%



%50 / 50%

Kultura / Cultura

Iristezinak /Inaccesibles%25 / 25% Irisgarriak /

Accesibles%75 / 75%


Udal eskolak / Escuelas municipales = 2 Kultur etxeak eta liburutegiak / C. culturales y bibliotecas = 1Musika, dantza eta antzerki eskolak / Escuelas de música, danza y teatro = 1



%83 / 83%


BALMASEDA

–

Bai / Sí

Bai / Sí

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

Ed/Ede / Ns/Nc

Bai / Sí

Ez / No



















0 1 2 3 4 5

0

0

1

0





0 1 2 3 4 5

0

0

0

1




(BALMASEDA)





%100 / 100% %75 / 75% %9 / 9% %16 / 16%



Komun publikoak / Retretes públicos = 1Udaltzaingoa / Policía municipal = 1Tasak kobratzea / Cobro de tasas = 1





%100 / 100%

Kirolak / Deportes



%67 / 67%


%64 / 64%




%100 / 100%

Kultura / Cultura



%33 / 33%







BAÑOS DE EBRO/MAÑUETA

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(BAÑOS DE EBRO/MAÑUETA)





%100 / 100% %33 / 33% %0 / 0% %66 / 66%






%100 / 100%



%100 / 100%


Kirolak / Deportes



%100 / 100%


%100 / 100%


BARAKALDO

Bai / Sí

Bai / Sí

Bai / Sí

Bai / Sí

2,86

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Bai / Sí

Ez / No
















(BARAKALDO)





%100 / 100% %61 / 61% %24 / 24% %15 / 15%








%42 / 42%

Iristezinak / Inaccesibles%8 / 8%

Kultura / Cultura





%83 / 83%



%66 / 66%


Irisg. mugatukoak / Acc. limitada%7 / 7%


BARRIKA

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(BARRIKA)





%100 / 100% %45 / 45% %22 / 22% %33 / 33%


Informazio orokorra / Información general = 1Etxebizitza-zerbitzuak / Servicios de vivienda = 1






%100 / 100%

Kultura / Cultura


%100 / 100%


Kirolak / Deportes



%100 / 100%

Irisg. mugatukoak /Acc. limitada%20 / 20%Irisgarriak /

Accesibles%60 / 60%


BARRUNDIA

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(BARRUNDIA)





%100 / 100% %14 / 14% %57 / 57% %29 / 29%








%100 / 100%

Kultura / Cultura


%100 / 100%


Kirolak / Deportes



%100 / 100%



%60 / 60%


BASAURI

Bai / Sí

–

Bai / Sí

Ed/Ede / Ns/Nc

–

Ed/Ede / Ns/Nc

Ed/Ede / Ns/Nc

Bai / Sí

–

–

Bai / Sí

Bai / Sí



















0 1 2 3 4 5

0

0

2

5





0 1 2 3 4 5

0

0

0

3




(BASAURI)

Guztira (Z= ) /Total (N= )




EZ DA INOLAKO ARGIBIDERIK EMAN /

NO SE HA FACILITADO INFORMACIÓN ALGUNA


BEASAIN

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

3,81

Bai / Sí3

Ez / No4













3 Ez da zehaztu zenbat bulegok betetzen dituzten araudian ezarritako irisgarritasun-baldintzak berriztatze-lanak egin ondoren. /No se especifica el número de dependencias que tras las obras de reforma cumplen con las condiciones de accesibilidad establecidas en lanormativa.

4 Ez da zehaztu zenbat bulegok betetzen dituzten araudian ezarritako irisgarritasun-baldintzak eraiki eta gero. /No se especifica el número de dependencias que tras su construcción cumplen con las condiciones de accesibilidad establecidas en la normativa.




(BEASAIN)








BEDIA

–

Bai / Sí

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Bai / Sí


















0 1 2 3 4 5

0

0

1

0




(BEDIA)





%100 / 100% %17 / 17% %0 / 0% %83 / 83%







%100 / 100%

Kultura / Cultura


%100 / 100%



%25 / 25%


BEIZAMA

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(BEIZAMA)





%100 / 100% %0 / 0% %0 / 0% %100 / 100%






%100 / 100%


%100 / 100%


BERANTEVILLA

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

–

Ez / No

Ez / No
















(BERANTEVILLA)





%100 / 100% %0 / 0% %40 / 40% %60 / 60%





Irisg. mugatukoak /Acc. limitada%25 / 25% Iristezinak /

Inaccesibles%75 / 75%


%100 / 100%


BERASTEGI

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(BERASTEGI)





%100 / 100% %14 / 14% %0 / 0% %86 / 86%






%100 / 100%


%100 / 100%



%100 / 100%

Kultura / Cultura


%100 / 100%

Udal eskolak / Escuelas municipales = 4 Kultur etxeak eta liburutegiak / C. culturales y bibliotecas = 1


BERGARA

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Bai / Sí

Bai / Sí

–

1,19

Ez / No

Ez / No
















(BERGARA)





%100 / 100% %62 / 62% %10 / 10% %28 / 28%



Etxebizitza-zerbitzuak / Servicios de vivienda = 1Azokak / Mercados = 1






%100 / 100%


%100 / 100%

Kultura / Cultura


%100 / 100%

Kultur etxeak eta liburutegiak / C. culturales y bibliotecas= 1Musika, dantza eta antzerki eskolak / Escuelas de música, danza y teatro = 1

Biltzar aretoak / Salas de congresos = 2Museoak / Museos= 1


Kirolak / Deportes



%100 / 100%


BERMEO

Ed/Ede / Ns/Nc

–

Bai / Sí

Ed/Ede / Ns/Nc

–

Ez / No

Ez / No

Ed/Ede / Ns/Nc

–

–

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

1

4




(BERMEO)








BILBAO

–

Bai / Sí

Bai / Sí

Bai / Sí

1,14

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ed/Ede / Ns/Nc

Ed/Ede / Ns/Nc
















(BILBAO)





%100 / 100% %40 / 40% %38 / 38% %22 / 22%



Informazio turistikoa / Información turística = 2Enplegu-zerbitzuak / Servicios de empleo = 1


Udaltzaingoa / Policía municipal = 2Tasak kobratzea / Cobro de tasas = 12Udalbatza aretoa / Salón de plenos = 1

Idazkaritza / Secretaría = 1Beste zerbitzu batzu / Otros servicios = 7

Deszentralizatutako udal bulegoak / Oficinas munic. descentralizadas = 11

Oinarrizko gizarte zerbitzuak / Servicios sociales de base = 11Ibiltarientzako zentroak / Centros de transeúntes = 1

Gazteentzako egoitzak eta aterpetxeak / Residencias y albergues juveniles = 1Gizarte zerbitzu espezializatuak / Servicios sociales especializados = 2

Gizarte zerbitzuen departamentuak / Departamentos de servicios sociales = 1


Kirolak / Deportes




%100 / 100%

Kultura / Cultura

Lantegi eskolak eta lanbide eskolak / Escuelas taller y casas de oficio = 1 Kultur etxeak eta liburutegiak / C. culturales y bibliotecas = 19Musika, dantza eta antzerki eskolak / Escuelas de música, danza y teatro = 2

Museoak / Museos = 6Zineak eta antzokiak / Cines y teatros = 1


%46 / 46%

Irisg. mugatukoak /Acc. limitada%33/ 33%



%43 / 43%




%25 / 25%




%43 / 43%



BUSTURIA

Bai / Sí

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(BUSTURIA)





%100 / 100% %36 / 36% %36 / 36% %28 / 28%






Kirolak / Deportes



%80 / 80%

Hezkuntza / Educación Kultura / Cultura


%100 / 100%


%100 / 100%




%100 / 100%



CAMPEZO/KANPEZU

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(CAMPEZO/KANPEZU)





%100 / 100% %50 / 50% %17 / 17% %33 / 33%





%100 / 100%

Kirolak / Deportes



%100 / 100%


%100 / 100%



%100 / 100%

Kultura / Cultura


%100 / 100%



DONOSTIA-SAN SEBASTIÁN

Bai / Sí

Bai / Sí

Bai / Sí

Bai / Sí

3,70

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

Ed/Ede / Ns/Nc

Bai / Sí

Ed/Ede / Ns/Nc


















0 50 100 150 200 300

0

4

250

250

5




(DONOSTIA-SAN SEBASTIÁN)





%100 / 100% %46 / 46% %34 / 34% %20 / 20%



Informazio turistikoa / Información turística = 1Enplegu-zerbitzuak / Servicios de empleo = 1

Etxebizitza-zerbitzuak / Servicios de vivienda = 1Azokak / Mercados = 1


Udalbatza aretoa / Salón de plenos = 1Beste zerbitzu batzu / Otros servicios = 12

Deszentralizatutako udal bulegoak / Oficinas munic. descentralizadas = 1


Hirugarren adinekoen egoitzak / Residencias de tercera edad= 3Eguneko zentroak / Centros de día = 1

Gazteentzako egoitzak eta aterpetxeak / Residencias y albergues juveniles = 3Gizarte zerbitzuen departamentuak / Departamentos de servicios sociales = 2


Kirolak / Deportes



%70 / 70%


%45 / 45%



Irisgarriak / Accesibles%11 / 11%

Kultura / CulturaIristezinak /Inaccesibles%17 / 17%


%45 / 45%





Biltzar aretoak / Salas de congresos = 1Museoak / Museos = 1

Zineak eta antzokiak / Cines y t eatros = 1



%54 / 54%







DURANGO

–

Bai / Sí

Bai / Sí

Bai / Sí

8,95

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

–

Bai / Sí

Ez / No


















0 50 100 150 200 300

0

10

250

0

100




(DURANGO)





%100 / 100% %56 / 56% %22 / 22% %22 / 22%


Informazio orokorra / Información general = 2Azokak / Mercados= 1



Jubilatuen etxeak / Hogares de jubilados = 1Hirugarren adinekoen egoitzak / Residencias de tercera edad = 1




%100 / 100%


%67 / 67%

Kultura / Cultura





Kirolak / Deportes



%42 / 42%


%75 / 75%





EIBAR

Bai / Sí

Bai / Sí

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

1,74

Bai / Sí

Bai / Sí



















0 5 10 15 20 30

0

0

0

20

25





0 1 2 3 4 5

0

0

0

4




(EIBAR)5





%100 / 100% %37 / 37% %41 / 41% %22 / 22%


Informazio orokorra / Información general= 1Kontsumitzaileentzako informazioa / Información de consumidores= 1

Etxebizitza-zerbitzuak / Servicios de vivienda= 1Azokak / Mercados= 1

Komun publikoak / Retretes públicos= 1Udaltzaingoa / Policía municipal= 1Tasak kobratzea / Cobro de tasas= 1



Hirugarren adinekoen egoitzak / Residencias de tercera edad = 2Gazteentzako egoitzak eta aterpetxeak / Residencias y albergues juveniles = 1


Kirolak / Deportes



%49 / 49%





%100 / 100%

Kultura / Cultura



%25 / 25%



5 Kontraesaneko informazioa eman da udal eskolei buruz. /Se ofrece información contradictoria sobre las escuelas municipales.

Irisg. mugatukoak /Acc. limitada%44 / 44%Irisgarriak /

Accesibles%45 / 45%




ELBURGO

Bai / Sí

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(ELBURGO)





%100 / 100% %100 / 100% %0 / 0% %0 / 0%





%100 / 100%

Kultura / Cultura


%100 / 100%



ELDUAIN

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(ELDUAIN)





%100 / 100% %0 / 0% %0 / 0 % %100 / 100%






%100 / 100%


%100 / 100%

Kultura / Cultura


%100 / 100%



ELGOIBAR

Ed/Ede / Ns/Nc

Bai / Sí

Bai / Sí

Bai / Sí

1,72

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

4,10

Bai / Sí

Bai / Sí



















0 5 10 15 20 30

0

0

17

25

14





0 1 2 3 4 5

0

0

3

2




(ELGOIBAR)6





%100 / 100% %11 / 11% %37 / 37% %52 / 52%



Etxebizitza-zerbitzuak / Servicios de vivienda = 1Komun publikoak / Retretes públicos = 3

Udalt zaingoa / Policía municipal = 1Tasak kobratzea / Cobro de tasas = 1






Kultura / Cultura



%34 / 34%

Musika, dantza eta antzerki eskolak / Escuelas de música, danza y teatro = 1Museoak / Museos = 1




6 Kontraesaneko informazioa eman da udalaren zine eta antzokiei buruz. /Se ofrece información contradictoria sobre los cines y teatros municipales.




ELORRIO

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

0,42

Ez / No

Ez / No
















(ELORRIO)





%100 / 100% %40 / 40% %53/ 53% %7 / 7%







%57 / 57%

Kirolak / Deportes



%100 / 100%


%100 / 100%



%100 / 100%

Kultura / Cultura



%34 / 34%



Zineak eta antzokiak / Cines y teatros = 1




ERANDIO

Bai / Sí

Bai / Sí

Bai / Sí

Bai / Sí

0,07

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

0

3




(ERANDIO)7





%100 / 100% %27 / 27% %73 / 73% %0 / 0%



Enplegu-zerbitzuak / Servicios de empleo = 1



Irisgarriak / Accesibles%13 / 13% Irisgarriak /

Accesibles%62 / 62%



Kultura / Cultura


%100 / 100%







7 Kontraesaneko edo osatu gabeko informazioa eman da zerbitzu hauei buruz: gazteentzako egoitza eta aterpetxeak, musika, dantzaedota antzerki eskolak, azokak, parte hartzeko kiroldegiak, udaltzaingoa, tasa eta kontribuzioak kobratzea, udalbatza-aretoa, idazkaritza,euskaltegiak. /Se ofrece información contradictoria o incompleta sobre los siguientes servicios: residencias y/o albergues juveniles, escuelas de música, danzay/o teatro, mercados, centros deportivos de participación, policía municipal, cobro de tasas y contribuciones, salón de plenos, secretaría yeuskaltegis.


ERMUA

Bai / Sí

Ez / No

Bai / Sí

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

0,11

0,11

Bai / Sí

Bai / Sí



















0 5 10 15 20 30

0

0

13

25

5





0 1 2 3 4 5

0

0

1

0




(ERMUA)





%100 / 100% %58 / 58% %11 / 11% %31 / 31%



Enplegu-zerbitzuak / Servicios de empleo = 1Etxebizitza-zerbitzuak / Servicios de vivienda = 1

Azokak / Mercados = 1Udaltzaingoa / Policía municipal = 1Tasak kobratzea / Cobro de tasas = 1





Kirolak / Deportes



%75 / 75%


%71 / 71%




%50 / 50%

Kultura / Cultura


Haurtzaindegiak eta haur eskolak / Guarderías y escuelas infantiles = 1Lantegi eskolak eta lanbide eskolak / Escuelas taller y casas de oficio = 1




%45 / 45%



%50 / 50%




ERRIGOITI

–

–

Bai / Sí

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(ERRIGOITI)





%100 / 100% %17 / 17% %0 / 0% %83 / 83%







%57 / 57%

Kirolak / Deportes



%100 / 100%


%100 / 100%




%34 / 34%Irisg. mugatukoak /Acc. limitada

%100 / 100%







ESKORIATZA

–

Bai / Sí

Bai / Sí

Bai / Sí

Ed/Ede / Ns/Nc

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

0,28

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

1

1




(ESKORIATZA)





%100 / 100% %43 / 43% %14 / 14% %43 / 43%






Egoitzak / Residencias = 1Eguneko zentroak / Centros de día = 1


Kirolak / Deportes



%66 / 66%


%50 / 50%




%33 / 33%

Kultura / Cultura



%50 / 50%




Museoak / Museos = 1Euskaltegiak / Euskaltegis = 1


%17 / 17%



Oharra: zerbitzu orokorrak, gizarte zerbitzuak eta kultura %100 irisgarriak izango dira 2003ko apirilean. /Nota: los servicios generales, servicios sociales y cultura serán accesibles en un 100% en abril 2003.



ETXEBARRI

Bai / Sí

Bai / Sí

Ez / No

Bai / Sí

1,14

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

3

0




(ETXEBARRI)





%100 / 100% %32/ 32% %5 / 5% %63 / 63%







Kirolak / Deportes



%100 / 100%


%100 / 100%



%100 / 100%

Kultura / Cultura



%25 / 25%




%83 / 83%



FORUA

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Bai / Sí

Ez / No

–

0,05

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

1

0




(FORUA)8





%100 / 100% %50 / 50% %50 / 50% %0 / 0%


Informazio orokorra / Información general = 1

Kirolak / Deportes



%100 / 100%


%100 / 100%

8 Kontraesaneko informazioa eman da kultur etxeei edota liburutegiei buruz. Gainera, ez da inolako argibiderik eman udalerri guztietaneskura dauden administrazio-zerbitzuez. /Se ofrece información contradictoria sobre los centros culturales y/o bibliotecas. Además no se ofrece información alguna sobre los serviciosde carácter administrativo disponibles en todos los municipios.


FRUIZ

–

–

Bai / Sí

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

Ed/Ede / Ns/Nc

49,99

Bai / Sí

Bai / Sí



















0 1 2 3 4 5

0

0

1

0





0 1 2 3 4 5

0

0

0

1




(FRUIZ)





%100 / 100% %71 / 71% %29 / 29% %0 / 0%




%100 / 100%

Kirolak / Deportes



%100 / 100%

Kultura / Cultura


%100 / 100%



GABIRIA

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

1

1




(GABIRIA)





%100 / 100% %0 / 0% %13 / 13% %87 / 87%






%100 / 100%

Kirolak / Deportes



%100 / 100%


%100 / 100%



%100 / 100%

Kultura / Cultura


%100 / 100%



GAINTZA

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(GAINTZA)





%100 / 100% %17 / 17% %0 / 0% %83 / 83%






%100 / 100%

Kirolak / Deportes



%100 / 100%


%100 / 100%


GALDAMES

–

Bai / Sí

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

1

0




(GALDAMES)





%100 / 100% %0 / 0% %22 / 22% %78 / 78%







%100 / 100%



%100 / 100%



Kirolak / Deportes



%100 / 100%


GATIKA

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

1

1




(GATIKA)





%100 / 100% %25 / 25% %33 / 33% %42 / 42%





%100 / 100%

Kirolak / Deportes




%50 / 50%




%50 / 50%

Kultura / Cultura


Haurtzaindegiak eta haur eskolak / Guarderías y escuelas infantiles = 2 Kultur etxeak eta liburutegiak / C. culturales y bibliotecas = 1


%100 / 100%




GERNIKA-LUMO

Bai / Sí

Bai / Sí

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Bai / Sí

Bai / Sí



















0 1 2 3 4 5

0

0

1

0





0 1 2 3 4 5

0

0

0

2




(GERNIKA-LUMO)





%100 / 100% %50 / 50% %19 / 19% %31 / 31%








%100 / 100%


%40 / 40%

Kultura / Cultura






%29 / 29%



Kirolak / Deportes



%100 / 100%


GETARIA

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

1

0




(GETARIA)





%100 / 100% %77 / 77% %5 / 5% %18 / 18%



Komun publikoak / Retretes públicos = 2Udaltzaingoa / Policía municipal =






Kirolak / Deportes



%100 / 100%


%100 / 100%



Kultura / Cultura



%83 / 83%Irisgarriak /Accesibles

%50 / 50%


Museoak / Museos = 1Zineak eta antzokiak / Cines y teatros= 1


%70 / 70%


GODEXOLA

–

Bai / Sí

Bai / Sí

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

–

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

2

1




(GORDEXOLA)





%100 / 100% %38 / 38% %31 / 31% %31 / 31%





Hirugarren adinekoen egitzak / Residencias de tercera edad = 1Eguneko zentroak / Centros de día = 1


Kirolak / Deportes



%100 / 100%


%100 / 100%



%100 / 100%


%100 / 100%




%20 / 20%


GORLIZ

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(GORLIZ)





%100 / 100% %23 / 23% %77 / 77% %0 / 0%







%100 / 100%

Kirolak / Deportes



%50 / 50%


%100 / 100%




%100 / 100%Irisg. mugatukoak /



Kultur etxeak eta liburutegiak / C. culturales y bibliotecas = 1Euskaltegiak / Euskaltegis = 1


GÜEÑES

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

–

Ez / No

Ez / No
















(GÜEÑES)





%100 / 100% %77 / 77% %0 / 0% %23 / 23%







Kirolak / Deportes



%100 / 100%


%100 / 100%



%100 / 100%

Kultura / Cultura



%50 / 50%

Udal eskolak / Escuelas municipales = 1 Kultur etxeak eta liburutegiak / C. culturales y bibliotecas = 3Euskaltegiak / Euskaltegis = 1


%71 / 71%


HARANA/VALLE DE ARANA

–

–

Ez / No

Bai / Sí

Ed/Ede / Ns/Nc

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Bai / Sí

Bai / Sí



















0 1 2 3 4 5

0

0

1

0





0 1 2 3 4 5

0

0

0

1




(HARANA/VALLE DE ARANA)





%100 / 100% %0 / 0% %100 / 100% %0 / 0%






%100 / 100%


%100 / 100%


HERNANI

–

–

Ed/Ede / Ns/Nc

Ed/Ede / Ns/Nc

–

Ed/Ede / Ns/Nc

Ed/Ede / Ns/Nc

Ed/Ede / Ns/Nc

–

0,21

Ed/Ede / Ns/Nc

Ed/Ede / Ns/Nc
















(HERNANI)9





%100 / 100% %75 / 75% %25 / 25% %0 / 0%


Enplegu-zerbitzuak / Servicios de empleo = 1 Oinarrizko gizarte zerbitzuak / Servicios sociales de base = 1Hirugarren adinekoen egoitzak / Residencias de tercera edad = 1



%100 / 100%



%67 / 67%

9 Kontraesaneko informazioa eman da lantegi eskolez edota lanbide eskolez. Gainera, ez da inolako argibiderik eman udalerri guztietaneskura dauden administrazio-zerbitzuez. /Se ofrece información contradictoria sobre las escuelas taller y/o casas de oficios. Además no se ofrece información alguna sobre los serviciosde carácter administrativo disponibles en todos los municipios.


HERNIALDE

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(HERNIALDE)





%100 / 100% %100 / 100% %0 / 0% %0 / 0%






%100 / 100%


%100 / 100%

Kultura / Cultura


%100 / 100%



HONDARRIBIA

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

0,73

Bai / Sí

Bai / Sí



















0 1 2 3 4 5

0

0

1

0





0 1 2 3 4 5

0

0

0

1




(HONDARRIBIA)








IBARRA

Ed/Ede / Ns/Nc

Bai / Sí

Ez / No

Bai / Sí

53,87

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

2,79

Bai / Sí

Bai / Sí



















0 1 2 3 4 5

0

0

2

1





0 1 2 3 4 5

0

0

0

1




(IBARRA)10





%100 / 100% %100 / 100% %0 / 0% %0 / 0%






%100 / 100%


%100 / 100%



%100 / 100%


Kirolak / Deportes



%100 / 100%

10 Osatu gabeko informazioa eman da kultur etxeei edota liburutegiei buruz. /Se ofrece información incompleta sobre los centros culturales y/o bibliotecas.


IBARRANGELU

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(IBARRANGELU)





%100 / 100% %14 / 14% %43 / 43% %43 / 43%





%100 / 100%

Kirolak / Deportes



%100 / 100%

Kultura / Cultura


%100 / 100%



IDIAZABAL

Bai / Sí

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Bai / Sí

Ez / No

–

2,25

Ez / No

Bai / Sí


















0 1 2 3 4 5

0

0

2

0




(IDIAZABAL)





%100 / 100% %47 / 47% %0 / 0% %53 / 53%







%100 / 100%

Kirolak / Deportes



%67 / 67%


%100 / 100%




%67 / 67%

Kultura / Cultura



%50 / 50%




IKAZTEGIETA

–

–

Ez / No

Bai / Sí

111,59

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

6,61

Ez / No

Ez / No
















(IKAZTEGIETA)





%100 / 100% %0 / 0% %50 / 50% %50 / 50%






%100 / 100%

Kultura / Cultura



%100 / 100%


%100 / 100%


IRUN

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

0,49

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

0

1




(IRUN)





%100 / 100% %62 / 62% %29 / 29% %9 / 9%


Informazio orokorra / Información general= 1Kontsumitzaileentzako informazioa / Información de consumidores= 1

Enplegu-zerbitzuak / Servicios de empleo= 2Etxebizitza-zerbitzuak / Servicios de vivienda= 1

Azokak / Mercados= 2Udaltzaingoa / Policía municipal= 1





Kultura / Cultura





%50 / 50%


%83 / 83%






Irisgarriak /Accesibles%67 / 67%


Kirolak / Deportes



%100 / 100%


IRURA

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(IRURA)11





%100 / 100% %16 / 16% %42 / 42% %42 / 42%


Informazio orokorra / Información general= 1Komun publikoak / Retretes públicos= 1

Udaltzaingoa / Policía municipal= 1Tasak eta kontribuzioak kobratzea / Cobro de tasas y contribuciones= 1



Irisg . mugatukoak /Acc. limitada%33 / 33%


%100 / 100%



Kirolak / Deportes


Irisg . mugatukoak /Acc. limitada

%100 / 100%





11 Kontraesaneko informazioa eman da kultur etxeei edota liburutegiei buruz. /Se ofrece información contradictoria sobre los centros culturales y/o bibliotecas.


IRURAIZ-GAUNA

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(IRURAIZ-GAUNA)





%100 / 100% %0 / 0% %20 / 20% %80 / 80%






%100 / 100%


%100 / 100%


ITSASONDO

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

–

Ez / No

Ez / No
















(ITSASONDO)





%100 / 100% %15 / 15% %15 / 15% %70 / 70%






%100 / 100%

Kirolak / Deportes



%50 / 50%


%100 / 100%




Kultura / Cultura



%33 / 33%


Udal eskolak / Escuelas municipales = 4 Kultur etxeak eta liburutegiak / C. culturales y bibliotecas = 2Biltzar aretoak / Salas de congresos = 1


IURRETA

–

Bai / Sí

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

1

1




(IURRETA)





%100 / 100% %100 / 100% %0 / 0% %0 / 0%







%100 / 100%


%100 / 100%

Kultura / Cultura


%100 / 100%

Kulturetxeak eta liburutegiak / C. culturales y bibliotecas = 1


KARRANTZA HARANA/VALLE DE CARRANZA

Bai / Sí

Bai / Sí

Bai / Sí

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

5,54

–

Bai / Sí

Bai / Sí



















0 1 2 3 4 5

0

0

1

0





0 1 2 3 4 5

0

0

0

2




(KARRANTZA HARANA/VALLE DE CARRANZA)






%100 / 100%

Kirolak / Deportes


%50 / 50%



%50 / 50%

Kultura / Cultura


%100 / 100%


Kultur etxeak eta liburutegiak / C. culturales y bibliotecas = 2 Parte hartzeko kiroldegiak / C. deportivos de participación = 1





%100 / 100% %33 / 33% %0 / 0% %67 / 67%


KORTEZUBI

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Bai / Sí

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(KORTEZUBI)







%100 / 100%






%100 / 100% %25 / 25% %50 / 50% %25 / 25%


LABASTIDA

Bai / Sí

–

Bai / Sí

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

108,93

14,21

Bai / Sí

Bai / Sí



















0 1 2 3 4 5

0

0

1

0





0 1 2 3 4 5

0

0

0

1




(LABASTIDA)





%100 / 100% %33 / 33% %0 / 0% %67 / 67%







Kirolak / Deportes

Parte hartzeko kiroldegiak / C. deportivos de participación= 1Ikuskizunetarako kiroldegiak / C. deportivos de espectáculo= 1


%100 / 100%


%100 / 100%



%100 / 100%

Kultura / Cultura



%50 / 50%




%17 / 17%



LAGUARDIA

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(LAGUARDIA)





%100 / 100% %29 / 29% %14 / 14% %57 / 57%






%100 / 100%



%50 / 50%


Kultura / Cultura


%100 / 100%

Kirolak / Deportes


Kultur etxeak eta liburut egiak / C. culturales y bibliotecas = 1


LANESTOSA

–

–

Ez / No

Ed/Ede / Ns/Nc

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(LANESTOSA)





%100 / 100% %25 / 25% %0 / 0% %75 / 75%






%100 / 100%

Kultura / Cultura Kirolak / Deportes


%100 / 100%


%100 / 100%



%100 / 100%


LANTARÓN

–

Bai / Sí

Bai / Sí

Ez / No

–

Ez / No

Ed/Ede / Ns/Nc

Ez / No

0,00

–

Bai / Sí

Bai / Sí12














12 Ez da zehaztu zenbat bulegok betetzen dituzten araudian ezarritako irisgarritasun-baldintzak eraiki eta gero. /No se especifica el número de dependencias que tras su construcción cumplen con las condiciones de accesibilidad establecidas en la normativa.





0 1 2 3 4 5

0

0

2

0




(LANTARÓN)13





%100 / 100% %80 / 80% %10 / 10% %10 / 10%






%100 / 100%


%100 / 100%

Kultura / Cultura


%67 / 67%

Kirolak / Deportes





13 Kontraesaneko informazioa eman da komun publikoei buruz. /Se ofrece información contradictoria sobre los retretes públicos.


LEGAZPI

–

Bai / Sí

Ez / No

Bai / Sí

11,44

Ez / No

Ez / No

Ez / No

Ed/Ede / Ns/Nc

0,51

Ez / No

Ez / No
















(LEGAZPI)





%100 / 100% %54 / 54% %27 / 27% %19 / 19%









%100 / 100%

Kirolak / Deportes



%72 / 72%


%100 / 100%




Kultura / Cultura


%25 / 25%










LEGORRETA

–

–

Ez / No

Ed/Ede / Ns/Nc

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(LEGORRETA)





%100 / 100% %77 / 77% %8 / 8% %15 / 15%







%100 / 100%

Kirolak / Deportes



%100 / 100%


%100 / 100%




%40 / 40%


%100 / 100%


Biltzar aretoak / Salas de congresos = 1Zineak eta antzokiak / Cines y teatros = 1



LEGUTIANO

Ez / No

–

Bai / Sí

Bai / Sí

7,52

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(LEGUTIANO)





%100 / 100% %18 / 18% %64 / 64% %18 / 18%






Kirolak / Deportes



%50 / 50%


%100 / 100%




%100 / 100%

Kultura / Cultura



%33 / 33%

Udal eskolak / Escuelas municipales = 1 Kultur etxeak eta liburutegiak / C. culturales y bibliotecas = 2Zineak eta antzokiak / Cines y teatros = 1



LEIOA

Bai / Sí

–

Bai / Sí

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

0,07

Bai / Sí

Bai / Sí



















0 1 2 3 4 5

0

0

4

0





0 1 2 3 4 5

0

0

4

0




(LEIOA)





%100 / 100% %53 / 53% %7 / 7% %40 / 40%



Udaltzaingoa / Policía municipal = 1Udalbatza aretoa / Salón de plenos = 1





Kirolak / Deportes



%60 / 60%


%100 / 100%




Kultura / Cultura




%46 / 46%

Haurtzaindegiak eta haur eskolak / Guarderías y escuelas infantiles = 2Udaleskolak / Escuelas municipales = 9


Kultur etxeak eta liburut egiak / C. culturales y bibliotecas = 2Musika, dantza eta antzerki eskolak / Escuelas de música, danza y teatro = 2



%60 / 60%


LEKEITIO

–

Bai / Sí

Bai / Sí

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

0,13

Ed/Ede / Ns/Nc

Bai / Sí


















0 1 2 3 4 5

0

0

0

1




(LEKEITIO)





%100 / 100% %57 / 57% %0 / 0% %43 / 43%



Enplegu-zerbitzuak / Servicios de empleo = 1Azokak / Mercados = 1

Komun publikoak / Retretespúblicos = 3Udaltzaingoa / Policía municipal = 1Tasak kobratzea / Cobro de tasas = 1





%50 / 50%




%100 / 100%

Kultura / Cultura


%100 / 100%




%43 / 43%


LEMOA

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(LEMOA)








LEMOIZ

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

–

Ez / No

Ez / No
















(LEMOIZ)





%100 / 100% %27 / 27% %18 / 18% %55 / 55%






%100 / 100%


%50 / 50%


Hezkuntza / Educación Kirolak / Deportes


%100 / 100%


%100 / 100%



LEZO

Bai / Sí

–

Bai / Sí

Bai / Sí

2,58

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

Ed/Ede / Ns/Nc

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

1

0




(LEZO)14





%100 / 100% %5 / 5% %79 / 79% %16 / 16%







Kirolak / Deportes



%100 / 100%


%100 / 100%



Kultura / Cultura


%100 / 100%



Musika, dantza eta antzerki eskolak / Escuelas de música, danza y teatro= 2Biltzar aretoak / Salas de congresos= 1

Euskaltegiak / Euskaltegis= 1


%17 / 17%


14 Kontraesaneko informazioa eman da kultur etxe edota liburutegiei buruz. /Se ofrece información contradictoria los centros culturales y/o bibliotecas.


LIZARTZA

Bai / Sí

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

–

Ez / No

Bai / Sí


















0 1 2 3 4 5

0

0

1

1




(LIZARTZA)





%100 / 100% %23 / 23% %15 / 15% %62 / 62%







%100 / 100%

Kirolak / Deportes



%67 / 67%


%100 / 100%




Kultura / Cultura




Udal eskolak / Escuelas municipales = 2 Kultur etxeak eta liburutegiak / C. culturales y bibliotecas = 1Biltzar aretoak / Salas de congresos = 2



LOIU

–

–

Bai / Sí

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

–

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

1

0




(LOIU)





%100 / 100% %44 / 44% %6 / 6% %50 / 50%







%100 / 100%


%67 / 67%


Kultura / Cultura


%67 / 67%

Kirolak / Deportes



%75 / 75%


Kultur etxeak eta liburutegiak / C. culturales y bibliotecas = 3 Parte hartzeko kiroldegiak / C. deportivos de participación = 3Ikuskizunet arako kiroldegiak / C. deportivos de espectáculo = 1


MARKINA-XEMEIN

–

–

Ez / No

Bai / Sí

1,27

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

0,57

–

Ez / No

Ez / No
















(MARKINA-XEMEIN)





%100 / 100% %53 / 53% %16 / 16% %31 / 31%








Kirolak / Deportes



%75 / 75%


%100 / 100%




%67 / 67%

Kultura / Cultura



%50 / 50%








MARURI-JATABE

–

–

Bai / Sí

Bai / Sí

Ed/Ede / Ns/Nc

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

2

0




(MARURI-JATABE)





%100 / 100% %17 / 17% %83 / 83% %0/ 0%






%100 / 100%

Kirolak / Deportes

Ikuskizunetarako kiroldegiak / C. deportivos de espectáculo= 1


%100 / 100%


%100 / 100%


MENDARO

Bai / Sí

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Bai / Sí

Bai / Sí



















0 1 2 3 4 5

0

0

3

0





0 1 2 3 4 5

0

0

0

1




(MENDARO)





%100 / 100% %45 / 45% %10 / 10% %45 / 45%






%100 / 100%

Kirolak / Deportes



%50 / 50%


%100 / 100%




%100 / 100%

Kultura / Cultura



%33 / 33%



MENDEXA

–

Bai / Sí

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

–

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

1

0




(MENDEXA)





%100 / 100% %57 / 57% %43 / 43% %0 / 0%


Komun publikoak / Retretes públicos = 1Tasak eta kontribuzioak kobratzea / Cobro de tasas y contribuciones = 1




Kirolak / Deportes



%100 / 100%


%100 / 100%


%25 / 25%


MEÑAKA

–

Bai / Sí

Ez / No

Bai / Sí

Ed/Ede / Ns/Nc

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Bai / Sí

Ez / No


















0 5 10 15 20 30

0

0

3

10

25




(MEÑAKA)





%100 / 100% %38 / 38% %0 / 0% %62 / 62%






%100 / 100%


%100 / 100%

Kultura / Cultura


%100 / 100%


Kirolak / Deportes



%100 / 100%


MOREDA DE ÁLAVA

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(MOREDA DE ÁLAVA)





%100 / 100% %14 / 14% %29 / 29% %57 / 57%






%100 / 100%


%100 / 100%

Kultura / Cultura


%100 / 100%


Kirolak / Deportes



%100 / 100%


MORGA

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(MORGA)15





%100 / 100% %50 / 15% %0 / 0% %50 / 50%




%100 / 100%

Kultura / Cultura


%100 / 100%


15 Kontraesaneko informazioa eman da udalbatza-aretoari buruz. /Se ofrece información contradictoria sobre el salón de plenos.


MURUETA

–

–

Bai / Sí

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

1

0




(MURUETA)





%100 / 100% %50 / 50% %0 / 0% %50 / 50%







%100 / 100%


%33 / 33%


MUXIKA

–

Bai / Sí

Ez / No

Ed/Ede / Ns/Nc

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(MUXIKA)





%100 / 100% %35 / 35% %18 / 18% %47 / 47%





%100 / 100%

Kultura / Cultura



%40 / 40%







Kirolak / Deportes



%100 / 100%



NABARNIZ

Bai / Sí

–

Bai / Sí

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

–

Ez / No

Ez / No
















(NABARNIZ)





%100 / 100% %13 / 13% %50 / 50% %37 / 37%


Informazio orokorra / Información general = 1Komun publikoak / Retretes públicos = 1Udalbatza aretoa / Salón de plenos = 1






%100 / 100%

Kultura / Cultura



%34 / 34%

Kultur etxeak eta liburutegiak / C. culturales y bibliotecas = 2Biltzararetoak / Salas de congresos = 1




NAVARIDAS

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

–

Ez / No

Ez / No
















(NAVARIDAS)





%100 / 100% %83 / 83% %17 / 17% %0 / 0%






%100 / 100%


%100 / 100%

Kultura / Cultura


%100 / 100%


Kirolak / Deportes



%100 / 100%


OKONDO

Bai / Sí

–

Ed/Ede / Ns/Nc

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

0,00

Ez / No

Ez / No
















(OKONDO)





%100 / 100% %17 / 17% %0 / 0% %83 / 83%






%100 / 100%


%100 / 100%

Kultura / Cultura


%100 / 100%



OÑATI

–

Bai / Sí

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

1,36

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

2

5




(OÑATI)





%100 / 100% %56 / 56% %28 / 28% %16 / 16%









Kirolak / Deportes



%90 / 90%


%100 / 100%




%100 / 100%

Kultura / Cultura



%57 / 57%

Lantegi eskolak eta lanbide eskolak / Escuelas taller y casas de oficio = 2 Kultur etxeak eta liburutegiak / C. culturales y bibliotecas = 5Zineak eta antzokiak / Cines y teatros = 1






ORDIZIA

–

–

Ez / No

Bai / Sí

29,72

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

2,96

Bai / Sí

Bai / Sí



















0 5 10 15 20 30

0

0

2

12

25





0 5 10 15 20 30

0

20

25

0

0




(ORDIZIA)





%100 / 100% %45 / 45% %11 / 11% %44 / 44%



Komun publikoak / Retretes públicos = 3Udaltzaingoa / Policía municipal = 1Tasak kobratzea / Cobro de tasas= 1





Kirolak / Deportes



%75 / 75%


%100 / 100%




%100 / 100%

Kultura / Cultura



%33 / 33%

Haurtzaindegiak eta haur eskolak / Guarderías y escuelas infantiles = 1 Kultur etxeak eta liburutegiak / C. culturales y bibliotecas= 1Musika, dantza eta antzerki eskolak / Escuelas de música, danza y teatro = 1



%33 / 33%



ORENDAIN

Bai / Sí

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ed/Ede / Ns/Nc

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(ORENDAIN)





%100 / 100% %0 / 0% %0 / 0% %100 / 100%






%100 / 100%


%100 / 100%

Kultura / Cultura


%100 / 100%



OREXA

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(OREXA)





%100 / 100% %0 / 0% %100 / 100% %0 / 0%





%100 / 100%


%100 / 100%


ORIO

Bai / Sí

Bai / Sí

Ez / No

Bai / Sí

4,24

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

1,13

Bai / Sí

Bai / Sí



















0 1 2 3 4 5

0

0

2

1





0 1 2 3 4 5

0

0

1

1




(ORIO)





%100 / 100% %71 / 71% %4 / 4% %25 / 25%







%100 / 100%

Kirolak / Deportes



%75 / 75%


%75 / 75%




Kultura / Cultura


%67 / 67%Iristezinak /Inaccesibles%33 / 33%



Kultur etxeak eta liburutegiak / C. culturales y bibliotecas = 1Musika, dantza eta antzerkieskolak / Escuelas de música, danza y teatro = 4



%25 / 25%



ORMAIZTEGI

–

–

Bai / Sí

Ez / No

–

Ez / No

Ed/Ede / Ns/Nc

Ez / No

–

0,00

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

1

0




(ORMAIZTEGI)





%100 / 100% %44 / 44% %38 / 38% %18 / 18%






%100 / 100%

Kirolak / Deportes



%100 / 100%




Kultura / Cultura






Museoak / Museos = 1



ORTUELLA

Bai / Sí

–

Ez / No

Bai / Sí

Ed/Ede / Ns/Nc

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(ORTUELLA)





%100 / 100% %35 / 35% %18 / 18% %47 / 47%







Kirolak / Deportes



%50 / 50%


%50 / 50%




%60 / 60%

Kultura / Cultura


%100 / 100%



Kultur etxeak eta liburutegiak / C. culturales y bibliotecas = 1Euskaltegiak / Euskaltegis= 1





PEÑACERRADA-URIZAHARRA

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

–

Ez / No

Ez / No
















(PEÑACERRADA-URIZAHARRA)





%100 / 100% %34 / 34% %33 / 33% %33 / 33%





%100 / 100%



Kultura / Cultura


%100 / 100%


Kirolak / Deportes



%100 / 100%


RIBERA BAJA/ERRIBERA BEITIA

Bai / Sí

Bai / Sí

Bai / Sí

Bai / Sí

–

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

–

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

1

0




(RIBERA BAJA/ERRIBERA BEITIA)16





%100 / 100% %44 / 44% %0 / 0% %56 / 56%







%50 / 50%




Kultura / Cultura



%50 / 50%




%33 / 33%

16 Kontraesaneko informazioa eman da parte hartzeko kiroldegiei buruz. /Se ofrece información contradictoria sobre los centros deportivos de participación.


SALVATIERRA/AGURAIN

Bai / Sí

–

Bai / Sí

Bai / Sí

15,00

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

0,69

Ez / No

Ez / No
















(SALVATIERRA/AGURAIN)17





%100 / 100% %35 / 35% %30 / 30% %35 / 35%




Jubilatuen etxeak / Hogares de jubilados = 1Hirugarren adinekoen egoitzak / Residencias de tercera edad = 1

Eguneko zentroak / Centros de día = 1Ibiltarientzako zentroak / Centros de transeúntes = 1


Kirolak / Deportes



%50 / 50%


%50 / 50%




Kultura / Cultura


Irisgarriak /Accesibles%40/ 40%









17 Osatu gabeko informazioa eman da hirugarren adinekoen egoitzei buruz. /Se ofrece información incompleta sobre las residencias de tercera edad.


SAMANIEGO

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(SAMANIEGO)





%100 / 100% %17 / 17% %50 / 50% %33 / 33%





%100 / 100%

Kirolak / Deportes



%100 / 100%


%100 / 100%



%100 / 100%

Haurtzaindegiak eta haur eskolak / Guarderías y escuelas infantiles = 1 Kultur etxeak eta liburutegiak / C. culturales y bibliotecas = 1


%100 / 100%


SAN MILLÁN/DONEMILIAGA

–

–

Bai / Sí

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

Ed/Ede / Ns/Nc

Ez / No

Ez / No
















(SAN MILLÁN/DONEMILIAGA)





%100 / 100% %86 / 86% %14 / 14% %0 / 0%






%100 / 100%

Kirolak / Deportes



%50 / 50%


%100 / 100%



SANTURTZI

–

Bai / Sí

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

2

1




(SANTURTZI)





%100 / 100% %39 / 39% %15 / 15% %46 / 46%



Enplegu-zerbitzuak / Servicios de empleo = 2Komun publikoak / Retretes públicos = 1

Udaltzaingoa / Policía municipal = 1Udalbatza aretoa / Salón de plenos = 1









Kultura / Cultura



%25 / 25%



Lant egi eskolak eta lanbide eskolak / Escuelas taller y casas de oficio = 1


Irisgarriak / Accesibles%13 / 13% Irisg. mugatukoak /




%53 / 53%


SESTAO

–

Bai / Sí

Ed/Ede / Ns/Nc

Ed/Ede / Ns/Nc

–

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

Ed/Ede / Ns/Nc

Ed/Ede / Ns/Nc

Ed/Ede / Ns/Nc
















(SESTAO)18





%100 / 100% %25 / 25% %25 / 25% %50 / 50%







Kirolak / Deportes



%50 / 50%


%17 / 17%




Kultura / Cultura


%37 / 37%



Lantegi eskolak eta lanbide eskolak / Escuelas taller y casas de oficio= 4 Kultur etxeak eta liburutegiak / C. culturales y bibliotecas = 3Musika, dantza eta antzerki eskolak / Escuelas de música, danza y teatro = 1



%25 / 25%





18 Kontraesaneko informazioa eman da parte udal eskolei buruz. /Se ofrece información contradictoria sobre las escuelas municipales.


SONDIKA

Bai / Sí

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

–

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

5

0




(SONDIKA)





%100 / 100% %10 / 10% %45 / 45% %45 / 45%







Kirolak / Deportes



%100 / 100%


%33 / 33%



%100 / 100%

Kultura / Cultura







SOPELANA

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Bai / Sí

Bai / Sí



















0 5 10 15 20 30

0

0

24

25

0





0 1 2 3 4 5

0

0

5

5




(SOPELANA)





%100 / 100% %92 / 92% %4 / 4% %4 / 4%



Enplegu-zerbitzuak / Servicios de empleo= 1Komun publikoak / Retretes públicos = 2





Ibiltarientzako zentroak / Centros de transeúntes = 1


%89 / 89%

Kirolak / Deportes



%100 / 100%


%100 / 100%



%100 / 100%

Kultura / Cultura



%75 / 75%



Kulturetxeak eta liburutegiak / C. culturales y bibliotecas = 2Biltzar aretoak / Salas de congresos = 1




SORALUZE-PLACENCIA DE LAS ARMAS

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(SORALUZE-PLACENCIA DE LAS ARMAS)





%100 / 100% %40 / 40% %0 / 0% %60 / 60%









%33 / 33%




%50 / 50%


Haurtzaindegiak eta haur eskolak / Guarderías y escuelas infant iles = 1Udal eskolak / Escuelas municipales = 2



%29 / 29%

Kirolak / Deportes



%100 / 100%


TOLOSA

Bai / Sí

Bai / Sí

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

2,40

Bai / Sí

Ez / No


















0 50 100 150 200 300

0

0

87

250

77




(TOLOSA)19





%100 / 100% %36 / 36% %16 / 16% %48 / 48%


Enplegu-zerbitzuak / Servicios de empleo= 1Etxebizitza-zerbitzuak / Servicios de vivienda = 10

Azokak / Mercados= 1Udaltzaingoa / Policía municipal = 1Tasak kobratzea / Cobro de tasas= 2





%100 / 100%

Kultura / Cultura



%25 / 25%




%6 / 6%


%29 / 29%

Kirolak / Deportes



%67 / 67%Irisg. mugatukoak /



19 Osatu gabeko informazioa eman da zerbitzu hauei buruz: jubilatuen etxeak, hirugarren adinekoen egoitzak, eguneko zentroak, ibiltarienzentroak, toxikomanoak…, eta gazteentzako egoitza eta aterpetxeak. /Se ofrece información incompleta sobre los siguientes servicios: hogares de jubilados, residencias de tercera edad, centros de día, centros detranseúntes, toxicómanos…, y residencias y albergues juveniles.


TRUCIOS-TURTZIOZ

–

Bai / Sí

Ez / No

Bai / Sí

49,90

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

2

0




(TRUCIOS-TURTZIOZ)





%100 / 100% %83 / 83% %0 / 0% %17 / 17%






%100 / 100%

Kirolak / Deportes



%100/ 100%


%100 / 100%



%100 / 100%

Kultura / Cultura


%100/ 100%




UGAO-MIRABALLES

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Bai / Sí

Ed/Ede / Ns/Nc


















0 1 2 3 4 5

0

0

2

0




(UGAO-MIRABALLES)





%100 / 100% %0 / 0% %100 / 100% %0 / 0%






%100 / 100%

Kirolak / Deportes



%100 / 100%


%100 / 100%



%100 / 100%


%100 / 100%



ORDUÑA

–

Bai / Sí

Ez / No

Bai / Sí

4,14

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

–

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

2

2




(ORDUÑA)





%100 / 100% %31 / 31% %0 / 0% %69 / 69%








Kirolak / Deportes



%67 / 67%


%100 / 100%




%100 / 100%

Kultura / Cultura


%100 / 100%



%14 / 14%


URNIETA

Bai / Sí

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(URNIETA)





%100 / 100% %67 / 67% %0 / 0% %33 / 33%



Enplegu-zerbitzuak / Servicios de empleo = 1Etxebizitza-zerbitzuak / Servicios de vivienda = 1






Kirolak / Deportes



%100 / 100%


%100 / 100%



Kultura / Cultura


%100 / 100%


%50 / 50%





%38 / 38%


URRETXU

–

Bai / Sí

Ez / No

Bai / Sí

36,70

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

4,59

Bai / Sí

Ez / No


















0 5 10 15 20 30

0

0

8

25

0




(URRETXU)





%100 / 100% %70 / 70% %26 / 26% %4 / 4%



Enplegu-zerbitzuak / Servicios de empleo = 1Udaltzaingoa / Policía municipal = 1Tasak kobratzea / Cobro de tasas = 1





%100 / 100%

Kirolak / Deportes



%100 / 100%


%100 / 100%



%20 / 20%

Kultura / Cultura



%25 / 25%







VALLE DE TRÁPAGA-TRAPAGARAN

–

Bai / Sí

Bai / Sí

Bai / Sí

11,90

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

2,85

Bai / Sí

Ez / No


















0 5 10 15 20 30

0

30

25

5

1




(VALLE DE TRÁPAGA-TRAPAGARAN)20





%100 / 100% %58 / 58% %21 / 21% %21 / 21%



Enplegu-zerbitzuak / Servicios de empleo = 1Udaltzaingoa / Policía municipal = 1Tasak kobratzea / Cobro de tasas = 1





%71 / 71%


%100 / 100%



%100 / 100%


Kirolak / Deportes



%100 / 100%


Oharra: Irisgarritasunari buruzko udal egitaraua 2002ko abenduan idatzi zen. Oraindik aztertzen ari dira. /Nota: El programa municipal de accesibilidad fue redactado en diciembre 2002. Está en proceso de estudio.

20 Kontraesaneko edo osatu gabeko informazioa eman da zerbitzu hauei buruz: kultur etxeak edota liburutegiak, musika, dantza edotaantzerki eskolak, azokak eta euskaltegiak. /Se ofrece información contradictoria o incompleta sobre los siguientes servicios: centros culturales y/o bibliotecas, escuelas de música, danzay/o teatro, mercados y euskaltegis.


VILLABUENA DE ÁLAVA/ESKUERNAGA

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(VILLABUENA DE ÁLAVA/ESKUERNAGA)





%100 / 100% %20 / 20% %80 / 80% %0 / 0%

Zerbitzu orokorrak / Servicios generales Hezkuntza / Educación




%100 / 100%


%100 / 100%

Kultura / Cultura


%100 / 100%


Kirolak / Deportes



%100 / 100%


VITORIA-GASTEIZ

Bai / Sí

Bai / Sí

Bai / Sí

Ez / No

–

Bai / Sí

Bai / Sí

Bai / Sí

–

Ed/Ede / Ns/Nc

Bai / Sí

Bai / Sí
















(VITORIA-GASTEIZ)





%100 / 100% %27 / 27% %55 / 55% %18 / 18%



Informazio turistikoa / Información turística = 1Udaltzaingoa / Policía municipal = 2Tasak kobratzea / Cobro de tasas = 7


Beste zerbitzu batzu / Otros servicios = 13Deszentralizatutako udal bulegoak / Oficinas munic. descentralizadas = 7



Gazteentzako aterpetxeak / Albergues juveniles = 1Gizarte zerbitzu espezializatuak / Servicios sociales especializados = 5

Gizarte zerbitzuen departamentua / Departamento de servicios sociales = 1


Kirolak / Deportes



%33 / 33%





Kultura / Cultura




%24 / 24%




Biltzar aretoak / Salas de congresos = 1Zineak eta antzokiak / Cines y teatros = 1


%26 / 26%






%53 / 53%



YÉCORA

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(YÉCORA)





%100 / 100% %38 / 38% %0 / 0% %62 / 62%






%100 / 100%


%50 / 50%


Kultura / Cultura


%100 / 100%


Kirolak / Deportes



%100 / 100%


ZALDIBAR

–

Bai / Sí

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

Ed/Ede / Ns/Nc

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

0

1




(ZALDIBAR)





%100 / 100% %35 / 35% %18 / 18% %47 / 47%







Kirolak / Deportes



%50 / 50%


%50 / 50%




Kultura / Cultura



%33 / 33%





%20 / 20%



ZALDIBIA

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

7,21

4,03

Bai / Sí

Ez / No


















0 1 2 3 4 5

0

0

2

2




(ZALDIBIA)





%100 / 100% %23 / 23% %15 / 15% %62 / 62%





Eguneko zentroak / Centros de día = 1Gazteentzako egoitzak eta aterpetxeak / Residencias y albergues juveniles = 1


%100 / 100%

Kirolak / Deportes




%100 / 100%




%100 / 100%

Kultura / Cultura



%33 / 33%




ZAMBRANA

Bai / Sí

–

Ez / No

Ed/Ede / Ns/Nc

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(ZAMBRANA)





%100 / 100% %0 / 0% %50 / 50% %50 / 50%





%100 / 100%


%100 / 100%

Kultura / Cultura


%100 / 100%


Kirolak / Deportes



%100 / 100%


ZAMUDIO

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

3,53

–

Ed/Ede / Ns/Nc

Ez / No
















(ZAMUDIO)





%100 / 100% %22 / 22% %11 / 11% %67 / 67%






%100 / 100%

Kirolak / Deportes



%50 / 50%


%100 / 100%




Kultura / Cultura



%50 / 50%



ZARATAMO

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(ZARATAMO)





%100 / 100% %36 / 36% %9 / 9% %55 / 55%






%100 / 100%


%100 / 100%

Kultura / Cultura




Kirolak / Deportes



%134 / 34%




ZEBERIO

–

–

Ez / No

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Ez / No

–

–

Ez / No

Ez / No
















(ZEBERIO)





%100 / 100% %75 / 75% %0 / 0% %25 / 25%




Oinarrizko gizarte zerbitzuak / Servicios sociales de base = 1Hirugarren adinekoen egoitzak / Residencias de tercera edad= 1


%100 / 100%


%100 / 100%



%50 / 50%

Kultura / Cultura


%100 / 100%




ZESTOA

Bai / Sí

Bai / Sí

Ez / No

Ed/Ede / Ns/Nc

–

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

1,46

Bai / Sí

Bai / Sí



















0 1 2 3 4 5

0

0

5

0





0 1 2 3 4 5

0

0

0

1




(ZESTOA)





%100 / 100% %50 / 50% %32 / 32% %18 / 18%








%100 / 100%

Kirolak / Deportes



%100 / 100%




Kultura / Cultura



%75 / 75%






ZUMARRAGA

–

Bai / Sí

Bai / Sí

Ez / No

–

Ez / No

Ez / No

Bai / Sí

–

Ed/Ede / Ns/Nc

Bai / Sí21

Ed/Ede / Ns/Nc













21 Ez da zehaztu zenbat bulegok betetzen dituzten araudian ezarritako irisgarritasun-baldintzak berriztatze-lanak egin ondoren. /No se especifica el número de dependencias que tras las obras de reforma cumplen con las condiciones de accesibilidad establecidas en lanormativa.




(ZUMARRAGA)22





%100 / 100% %27 / 27% %43 / 43% %30 / 30%






Hirugarren adinekoen egoitzak / Residencias de tercera edad= 1


%40 / 4 0%

Kirolak / Deportes



%29 / 29%





%100 / 100%

Kultura / Cultura



%25 / 25%

Udal eskolak / Escuelas municipales = 1 Kultur etxeak eta liburutegiak / C. culturales y bibliotecas = 3Zineak eta antzokiak / Cines y teatros = 1

22 Osatu gabeko informazioa eman da informazio zerbitzuei buruz. /Se ofrece información incompleta sobre los servicios de información.





erakundearen argitalpenak - ararteko · erabilera publikoa duten eraikinen irisgarritasuna 11 3.2....

Documents