Download - enpresa-finantzaketarako-baliabideak
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
1/168
Liburu honek UPV/EHUko Euskara eta Eleaniztasuneko Errektoreordetzaren dirulaguntza jasodu
ENPRESAFINANTZAKETARAKO
BALIABIDEAK
Sara Urionabarrenetxea Zabalandikoetxea(Koor.)Ana Beraza Garmendia
Jos Domingo Garca Merino
EUSKARA ETA ELEANIZTASUNEKO
ERREKTOREORDETZAREN SARE ARGITALPENA
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
2/168
1
Aurkibidea1. GAIA: ENPRESEN FINANTZAKETA-ITURRIAK ........................................................ ......................3
1.1. ENPRESAREN FINANTZA-FUNTZIOA ........................................................ ...............................3
1.2. FINANTZA-EGITURA ETA EKONOMIA-EGITURA ...................................................... ............4
1.2.1. Balantzearen aktiboa...................................................................................................................41.2.2. Ondare garbia eta balantzearen pasiboa......................................................................................6
1.3. ENPRESAREN FINANTZA-EGITURAREN ETA EKONOMIA-EGITURAREN ARTEKOOREKA-ERLAZIOAK ..................................................... ........................................................... ............7
1.3.1. Enpresaren zikloak ........................................................ ........................................................... ..71.3.2. Errotazio-funtsa. Epe laburrerako eta luzerako finantzaketa......................................................8
1.4. ENPRESAREN FINANTZAKETA-ITURRIAK............................................................................111.4.1. Ondare garbia eta pasiboa.........................................................................................................121.4.2. Barne-finantzaketa edo autofinantzaketa eta kanpo-finantzaketa.............................................14
1.5. FINANTZA-BALIABIDEEN KOSTUA........................................................................................151.5.1. Kostu esplizituaren eta kostu inplizituaren analisia..................................................................151.5.2. Kostu efektiboa eta urteko tasa baliokidea ........................................................... ....................16
1.6. GALDERAK ETA ARIKETAK.....................................................................................................18
BIBLIOGRAFIA....................................................................................................................................19 2 GAIA: HORNITZAILEEN FINATZAKETA.........................................................................................21
2.1. SARRERA: DEFINIZIOA ETA EZAUGARRIAK........................................................................212.2. ORDAINTZEKO MODURIK OHIKOENAK................................................................................222.3. HORNITZAILEEN FINANTZAKETA-BOLUMENAREN ANALISIA ...................................... 232.4. MERKATARITZAKO KREDITUAREN KOSTU EFEKTIBOA ................................................. 242.5. GALDERAK ETA ARIKETAK.....................................................................................................25BIBLIOGRAFIA....................................................................................................................................29
3.GAIA: EPE LABURRERAKO BANKU-MAILEGUA ..................................................... ....................303.1. SARRERA.......................................................................................................................................303.2. MAILEGUEN MERKATARITZAKO EZAUGARRIAK..............................................................313.3. MAILEGU-ERAGIKETAREN KOSTU EFEKTIBOAREN KALKULUA .................................. 32
3.3.1. Mailegu-eragiketa definitzen duten elementuak.......................................................................32
3.3.2. Maileguaren kostu efektiboa.....................................................................................................333.4. MAILEGUAREN UTBAREN KALKULUA.................................................................................343.5. GALDERAK ETA ARIKETAK.....................................................................................................35BIBLIOGRAFIA....................................................................................................................................39
4. GAIA: EPE LABURRERAKO BANKU-FINANTZAKETA: BANKU-DESKONTUA .....................414.1. KONTZEPTUA ETA SAILKAPENA............................................................................................414.2. MERKATARITZAKO DESKONTUA...........................................................................................43
4.2.1. Merkataritzako deskontuaren beharrak.....................................................................................474.2.2. Merkataritzako deskontuaren kostu-elementuak .................................................. ....................524.2.3. Deskontu-lerro arrunt baten finantza-balorazioa: eragiketaren efektiboa, deskontua eta kostuefektiboaren kalkulua .................................................... ........................................................... ..........54
4.3. MERKATARITZAKO DESKONTU-ERAGIKETA BATEN UTBa ............................................ 584.4. DESKONTUAREN KUDEAKETA ERAGINKORRA ....................................................... ..........60
4.5. GALDERAK ETA ARIKETAK.....................................................................................................61BIBLIOGRAFIA....................................................................................................................................69
5. GAIA: EPE LABURRERAKO BANKU-FINANTZAKETA: KREDITU-POLIZA ............................705.1. SARRERA. BANKU-KONTU KORRONTEAK...........................................................................705.2. KREDITU-KONTU KORRONTEAK. FUNTZIONAMENDUA ETA EZAUGARRIAK ...........715.3. HANBURGOKO METODOA EDO INTERES-KITAPENERAKO SALDO-METODOA..........725.4. KREDITU-KONTU KORRONTEAREN KOSTU EFEKTIBOAREN KALKULUA...................76
5.4.1. A prioriko kostu efektiboa........................................................................................................775.4.2. A prioriko gutxi gorabeherako kostu efektiboa .................................................... ....................785.4.3. Kostu historikoa edo a posteriorikoa ........................................................... .............................79
5.5. KREDITU-POLIZA BATEN UTBaren KALKULUA...................................................................805.6. GALDERAK ETA ARIKETAK.....................................................................................................81BIBLIOGRAFIA....................................................................................................................................92
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
3/168
2
6. GAIA: FACTORING-a..........................................................................................................................936.1. FACTORING-aren DEFINIZIOA ETA EZAUGARRI NAGUSIAK ............................................. 93
6.2. FACTORING-AK ESKAINITAKO ZERBITZUAK ETA BEREN FUNTZIONAMENDUA..........966.3. FACTORING-AREN ABANTAILAK ETA ERAGOZPENAK..................................................1006.4. FACTORING-AREN KOSTUA ETA UTB-A. FAKTORE BALDINTZATZAILEAK..............1016.5. GALDERAK ETA ARIKETAK...................................................................................................102BIBLIOGRAFIA..................................................................................................................................105
7.GAIA. ENPRESA-ORDAINDUKOAK .......................................................... ..................................... 1077.1. KONTZEPTUA ETA EZAUGARRIAK .......................................................... ...........................1077.2. ENPRESA-ORDAINDUKOEN MERKATUAREN JATORRIA ETA BILAKAERA ...............109
7.2.1. Enpresa-ordaindukoen lehen mailako merkatua.....................................................................1107.2.2. Enpresa-ordaindukoen bigarren mailako merkatua ........................................................ ........112
7.3. ENPRESA-ORDAINDUKOEN JAULKIPENAREN KOSTU EFEKTIBOAREN ANALISIA..1147.4. GALDERAK ETA ARIKETAK...................................................................................................114BIBLIOGRAFIA..................................................................................................................................117
8. GAIA: EPE LUZERAKO BANKU-MAILEGUAK............................................................................1188.1. EPE LUZERAKO MAILEGUEN KONTZEPTUA ETA EZAUGARRIAK ............................... 1188.2. MAILEGU INDEXATUAK .......................................................... ............................................... 119
8.2.1. Interes-tasen aldakortasuna.....................................................................................................119
8.2.2. Mailegu indexatuetan ordaindu beharreko kantitateen zehaztapena.......................................123
8.2.4. UTBaren kalkulua mailegu indexatuetan ............................................................. ..................1288.3. PARTAIDETZAKO MAILEGUAK.............................................................................................1308.4. MAILEGUAK DIBISATAN ......................................................... ............................................... 1368.5. MAILEGU SINDIKATUAK ......................................................... ............................................... 1388.6. GALDERAK ETA ARIKETAK...................................................................................................139BIBLIOGRAFIA..................................................................................................................................144
9.GAIA: LEASINGa................................................................................................................................1459.1. LEASINGAREN KONTZEPTUA ETA EZAUGARRIAK..........................................................1459.2. LEASING MOTAK ................................................... ........................................................... ........149
9.2.1. Leasing finantzarioa ...................................................... ......................................................... 1499.2.2. Leasing operatiboa..................................................................................................................151
9.2.3. Lease-back-a...........................................................................................................................152
9.3. LEASINGAREN EBALUAZIO FINANTZARIO ETA FISKALA ............................................. 154
9.4. GALDERAK ETA ARIKETAK...................................................................................................158BIBLIOGRAFIA......................................................................................................................................166
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
4/168
Enpresaren finantzaketa-iturriak
3
LEHENENGO ZATIA: SARRERA
1. GAIA: ENPRESEN FINANTZAKETA-ITURRIAK
1.1. Enpresaren finantza-funtzioa.
1.2. Enpresaren finantza-egitura eta ekonomia egitura.
1.2.1. Balantzearen aktiboa.
1.2.2. Ondare garbia eta balantzearen pasiboa.
1.3. Enpresaren finantza-egituraren eta ekonomia-egituraren arteko oreka-
erlazioak.
1.3.1. Enpresaren zikloak.
1.3.2. Errotazio-funtsa. Epe laburrerako eta epe luzerako finantzaketa.
1.4. Enpresaren finantzaketa-iturriak.
1.4.1. Berezko baliabideak eta besteren baliabideak.
1.4.2. Barne-finantzaketa edo autofinantzaketa eta kanpo-finantzaketa.
1.5. Finantza-baliabideen kostua.
1.5.1. Kostu esplizituaren eta kostu inplizituaren analisia.
1.5.2. Kostu efektiboa eta urteko tasa baliokidea.
1.6. Galderak eta ariketak.
1.1. ENPRESAREN FINANTZA-FUNTZIOA
Enpresa, besteak beste, finantza-ikuspuntutik defini daiteke. Enpresak, sortzen
den unetik, finantza-behar batzuk sortzen ditu, eta haiei aurre egiteko finantza-
baliabideak behar ditu. Enpresa-jarduera guztia garatu ahal izateko (produkzio-
faktoreak eskuratzea, hornikuntzak ordaintzea, langileen soldatak, eta beste gastu orokor
batzuk), beharrezkoa da finantza-baliabideen erabilgarritasuna. Surez Surez-ek (1996,
28. or.) dioenez, enpresa da denboran zehar sortzen diren finantzaketa- eta inbertsio-
proiektuen multzoa.
Finantza-funtzioak bi azpifuntzio nagusi garatzen ditu: zentzu hertsian harturik,
kapitala lortzea eta, zentzu zabalean, inbertsio-funtzioa. Funtzio nagusi bi horietaz
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
5/168
Enpresaren finantzaketa-iturriak
4
gainera, beste funtzio zehatzago batzuk ere garatzen ditu; adibidez, diruzaintza
kudeatzea, zergak kudeatzea, segurtasuna kudeatzea eta dibidendu-politika zehaztea.
Ikasgai honetan, aipatutako lehenengo funtzioaz arituko gara. Finantzaketa da
enpresak funtzionatzeko beharrezko dituen diru-baliabideak lortzea, negozioarenhelburuak kontuan izanik, eta kostu, epe eta zenbateko onuragarrienaren arabera. Diru-
baliabide horien jatorria finantzaketa-iturriak dira.
Beharrezko finantzaketa-iturriak lortzea erlazionatuta dago enpresaren beraren
helburuarekin akzioen balioa akziodunentzat maximizatzea. Kasu gehienetan,
merkatuaren akatsek ez dute Modiggliani-k eta Miller-ek egiten duten finantza-egiturari
buruzko proposamena gauzatzea ahalbidetzen. Beraz, finantza-egiturarik egokiena
ezartzea erabaki garrantzitsua da enpresaren finantza-zuzendaritzarentzat.
1.2. FINANTZA-EGITURA ETA EKONOMIA-EGITURA
1.2.1. Balantzearen aktiboa
Enpresaren finantza-baliabideen beharra beraren inbertsio multzoaren
araberakoa da. Horrela, finantza-baliabideak lortzea enpresaren barnean emango zaien
erabilerarekin estuki loturik dago. Beraz, enpresak gara ditzakeen inbertsioekin hasiko
gara.
Enpresaren egoera-balantzearen aktiboak erakusten ditu enpresak egindako
inbertsioak. Horregatik esaten da ekonomia-egitura dela. Aktiboa modu honetan sailka
dezakegu:
Aktibo finkoa (ibilgetua edo epe luzerako inbertsioak): inbertsioa ekitaldi
ekonomiko batean baino gehiagotan berreskuratzen da amortizazioaren
bidez. Horregatik deitzen zaio epe luzerako ziklo.
Aktibo korrontea (epe laburrerako inbertsioak): ekitaldi ekonomiko batean
baino gehiagotan berreskuratzen da.
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
6/168
Enpresaren finantzaketa-iturriak
5
AKTIBO EZ-KORRONTEA edo EPE LUZERAKO INBERTSIOAK
AKTIBO UKIEZINA I+G gastuakPatenteak, lizentziak, markak
Aplikazio informatikoakEskualdatze-eskubideak...
IBILGETU MATERIALA Instalazio teknikoak eta makineriaAltzariak...
HIGIEZINEN INBERTSIOAK Lurrak eta eraikinakFINANTZA-IBILGETUA Beste enpresa batzuetako parte-hartzeak
Epe luzerako balore-zorroa...
AKTIBO KORRONTEA edo EPE LABURRERAKO INBERTSIOAK
IZAKINAK Lehengaiak
Bidean dauden produktuakProduktu bukatuak
MERKATARITZAKO ZORDUNAK Zordunak (bezeroak, administraziopublikoak...)Hainbat zordun
EPE LABURRERAKO INBERTSIOAK Enpresei emandako epe laburrerako kredituakEpe laburrerako finantza-inbertsioak
ERABILGARRIA KutxaBankuak
Aktiboa likideziaren arabera ordenatzen da balantzean, likidezia txikienetikhandienera.
Inbertsio horiek guztiak bi motatako eraldatze-prozesuetan barneratu daitezke;
haien iraupenak oinarrizko zikloak baldintzatzen ditu:
Ibilgetuaren berriztatze-zikloa edo epe luzerako zikloa:
Enpresak aktibo ez-korrontean egindako inbertsioak berreskuratzeko behar duen
batez besteko denbora da, eta haren iraupena ibilgetuko ondasunen bizitzaerabilgarriaren araberakoa da.
Ustiapen-zikloa edo epe laburrerako zikloa:
Enpresak aktibo korrontean egindako inbertsioak berreskuratzeko behar duen
batez besteko denbora da, eta haren iraupena batez besteko heltze-aroaren araberakoa
da.
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
7/168
Enpresaren finantzaketa-iturriak
6
1.2.2. Ondare garbia eta balantzearen pasiboa
Ekoizpen-jarduera garatzeko eta ondasunak eskuratzeko funtsen beharra dauka
enpresak. Erabiltzen dituen finantza-baliabideak balantzearen pasiboan agertzen dira:
hau da, pasiboak erabilitako baliabideen jatorria erakusten digu.
Pasiboa hainbat irizpideren arabera sailka daiteke:
I) Funtsen galdagarritasunaren arabera
- Pasibo ez-korrontea, epe luzerakoa edo baliabide iraunkorrak: urtebete baino
galdagarritasun handiagoa daukaten baliabideak dira.
- Pasibo korrontea edo epe laburrerakoa: urtebete baino galdagarritasun
txikiagoa daukaten baliabideak dira.
II) Funtsen jabetasunaren arabera
- Ondare garbia edo berezko baliabideak. Jabeek edo akziodunek egindako
ekarpenak dira, hala nola kapital soziala eta erreserbak, amortizazioak eta
funts galdurako diru-laguntzak.
- Besteren baliabideak. Zorrek edo galdagarritasun-epea duten funtsek osatzen
dute talde hori, haien epemuga edozein izanda ere. Beraz, hartzekodunak
dira baliabide horien jabeak.
III) Funtsen jatorriaren arabera
- Barne-finantzaketa edo autofinantzaketa. Enpresaren barnean sortutako
finantza-baliabideak dira. Baliabide horiek ez datoz kanpotik egindako
ekarpen batetik (Durn, 1992, 270. or.). Adibidez, amortizazioak eta banatu
gabeko mozkinak.
- Kanpoko finantzaketa. Enpresatik kanpoko inbertitzaileek egindako
ekarpenak dira.
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
8/168
Enpresaren finantzaketa-iturriak
7
Laburbilduz:
AmortizazioakErreserbak
Barne-finantzaketa edoautofinantzaketa
Kapital soziala
Berezko
baliabideakJesapenakLeasing-a
Epe luzerakobanku-mailegua
Kapitaliraunkorrak
Enpresa-ordaindukoakFactoring-a
Kreditu-polizaMerkataritzako
deskontuaEpe laburrerakobanku-mailegua
Hornitzaileak
Pasibokorrontea
ZorrakKanpo-finantzaketa
1.3. ENPRESAREN FINANTZA-EGITURAREN ETA EKONOMIA-
EGITURAREN ARTEKO OREKA-ERLAZIOAK
1.3.1. Enpresaren zikloak
Lehen azaldu den moduan, enpresan bi ziklo bereizten dira. Alde batetik,
ibilgetuaren berriztatze-zikloa edo epe luzerako zikloa dugu. Ziklo hori enpresak aktibo
finkoan egindako inbertsioak berreskuratzeko behar duen batez besteko denbora da, eta
haren iraupena ibilgetuko ondasunen bizitza erabilgarriaren araberakoa da. Hau da,
denbora horretan aktibo ez-korrontea osatzen duten ondasunak irizpide teknikoen eta
ekonomikoen arabera erabili ahal izango dira, eta haien balio-galera ekoizpen-kostuei
gehitzen zaie, pixkanaka-pixkanaka, amortizazio-prozesuaren bidez.
Beraz, ikuspegi ekonomikotik bizitza erabilgarria honako hau da: ondasun baten
erabileratik sortutako errendimenduak ondasun hori berrituko edo ordezkatuko balitz
lortuko liratekeenak baino handiagoak diren denbora-tartea. Beraz, amortizazioa
ekoizpen-prozesuan parte hartzeagatik ondasunak jasaten duen balio-galeraren
zenbatespena da. Balio-galera hori ez da alderdi teknikoen arabera definitu behar, baizik
eta alderdi ekonomikoen arabera. Balio-galera horrek dakarren kostua produktuen
kostura pasatu behar da.
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
9/168
Enpresaren finantzaketa-iturriak
8
Beste zikloa ustiapen-zikloa edo epe laburrerako zikloa da, eta batez besteko
heltze-aro ekonomiko izena hartzen du. Batez besteko heltze-aroa zera da: diru-unitate
bat inbertitzen denetik kobrantzaren bidez berreskuratzen den arte pasatzen den
denbora. Beraz, osagai hauek barne hartzen ditu:
BHA ekonomikoa: Batez besteko biltegiratze-epea + Batez besteko ekoizpen-epea +
Batez besteko salmenta-epea + Batez besteko kobrantza-epea.
Hala ere, epe laburrean egindako inbertsio horien zati bat ustiapen-zikloak berak
finantzatuko du, hornitzaileen finantzaketaren bidez. BHA ekonomikoari hornitzaileen
finantzaketa kentzen badiogu, BHA finantzarioa lortuko dugu, hau da, lehengaiak
hornitzaileari ordaintzen zaizkionetik kobrantzaren bidez berreskuratu arte pasatzen den
batez besteko denbora.
BHA finantzarioa: Batez besteko biltegiratze-epea + Batez besteko ekoizpen-epea +
Batez besteko salmenta-epea + Batez besteko kobrantza-epea Batez besteko
ordainketa-epea
1.3.2. Errotazio-funtsa. Epe laburrerako eta luzerako finantzaketa
Balantzean azaltzen den informazioak eta hura ordenatzeko erabilitako
irizpideek garrantzi handia dute finantza-zuzendariarentzat. Beharrezkoa da nolabaitekokorrespondentzia izatea erabilitako finantzaketa-iturrien eta egindako inbertsioaren
Prod. bukatua bilteg.Ekoizpena
Lehengaiak biltegiratzea
Lehengaiakeskuratzea
Ekoizpenaren hasiera
Ekoizpenarenamaiera
Salmenta
Kobrantzaren atzerapena
Soberakina
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
10/168
Enpresaren finantzaketa-iturriak
9
artean; hau da, finantza-baliabideen lorpena haiek izango dituzten erabilerek
baldintzatzen dute. Inbertsioen ezaugarriek finantzaketa erak baldintzatzen dituzte;
epeari, kostuari, malgutasunari eta abarri buruzko hainbat baldintza dituzte.
Ildo horretatik, aipatu beharra dago finantza-oreka minimoaren araua: aktibojakin bat finantzatzeko erabiltzen diren kapitalek enpresan egon behar dute aktibo haren
likidezia berreskuratzeko behar den denboran, gutxienez.
Epe luzerako aktiboen finantzaketari dagokionez, egokiena ibilgetuaren
amortizazio teknikoa finantza-amortizazioarekin bat etortzea litzateke; enpresa aktiboan
inbertitutako funtsak berreskuratzen diren heinean, finantzaketari dagozkion funtsak
itzultzen dira.
Aktibo korronteari dagokionez, berreskuratze-epearen antzeko galdagarritasuna
daukaten baliabideen bidez finantzatu behar litzateke.
FINANTZA-OREKA MINIMOA
AKTIBO EZ-
KORRONTEA
AKTIBO
KORRONTEA
PASIBOKORRONTEA
KAPITAL
IRAUNKORRAK
Beharrezkoa da finantza-oreka minimoaren arau hori apur bat zehaztea:
Aktibo korrontearen zati bat etengabe berritzen da, eta, beraz, izaera
iraunkorra hartzen du. Zati horrek, nahiz eta likidoa izan, finantza-ikuspegi
batetik funtsen ibilgetze bat eragiten du, zeren enpresak bere jarduera-
erritmoa mantentzeko aktibo horien gutxieneko maila bat behar baitu.Aipatutako arrazoiengatik, partida horiek ezin dira finantzatu urtebetetik
beherako epemuga duten baliabideekin.
Epe laburrerako inbertsioaren berreskuratze-epea luzaraz dezaketen faktore
batzuk daude. Adibidez, ekoizpen-prozesuko matxurak, horniduretako
atzerapenak, bezeroen berankortasuna, grebak eta beste ezusteko batzuk
direla eta, diruzaintzako tentsioak edo likidezia-arazoak sor daitezke
enpresan; izan ere, enpresak ordainketa-konpromisoei aurre egin behar die,
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
11/168
Enpresaren finantzaketa-iturriak
10
inbertitutako kapitala berreskuratu baino lehen, lehen aipatutako
arrazoiengatik.
Inbertsioen balio-galerak sor daitezke, hala nola bezeroen kaudimen-
gabeziak, izakinen balio-galerak Beraz, aktibo korronteak une jakin bateanduen balioarekin ezin zaio pasibo korronteari aurre egin (adibidez, bezeroren
batek epemugan ordaintzen ez duenean).
Hiru faktore horiek direla eta, kobrantzen eta ordainketen arteko desfase
posibleak ekiditeko, segurtasun-marjina baten beharra dago; segurtasun-marjina horri
errotazio-funts deritzo (segurtasuneko finantza-stocka). Helburu horrekin, hau onartzen
da: aktibo ez-korronteko inbertsioak epe luzerako baliabideekin finantzatu behar dira,
baina, gainera, aktibo korrontearen zati bat epe luzerako baliabideekin finantzatu beharda.
Finantza-kaudimenaren oinarrizko arauak dioenez, enpresako kapital
iraunkorrek nahikoak izan behar dute, aktibo ez-korrontea finantzatzeaz gainera, aktibo
korrontearen zati bat ere finantzatzeko. Kapital iraunkorrez finantzatutako aktibo
korrontearen zati horrek errotazio-funtsa du izena. Errotazio-funtsa berme bat da,
ustiapen-ziklotik eratortzen diren kobrantzen eta ordainketen artean sor daitezkeen
behin-behineko desfaseei aurre egin ahal izateko balio duena.
Errotazio-funtsa bi eratan defini eta kalkula daiteke:
Errotazio-funtsa = aktibo korrontea pasibo korrontea
Errotazio-funtsa = kapital iraunkorra aktibo ez-korrontea
Errotazio-funts handi batek segurtasun handiagoa ematen du, baina finantza-
kostua ere handiagoa izaten da; izan ere, epe luzerako finantza-baliabideak garestiagoak
ERROTAZIO-FUNTSA
AKTIBO EZ-
KORRONTEA
AKTIBO
KORRONTEA
PASIBO EZ-
KORRONTEA
PASIBO
KORRONTEA
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
12/168
Enpresaren finantzaketa-iturriak
11
izan ohi dira epe laburrerakoak baino. Beraz, finantzetako oinarrizko araua betetzen da:
zenbat eta arrisku handiago, orduan eta errentagarritasun handiago, eta alderantziz.
Enpresak beharrezko duen errotazio-funtsa kalkulatu behar du. EFaren tamaina
faktore hauen araberakoa da:
Negozioaren izaera
Enpresaren jarduera-maila
Epe laburrerako kudeaketa-politikak: hornitzaileen kreditua, bezeroei
emandako kreditua, stocken kudeaketa Alderdi horiek guztiak
erlazionatuta daude batez besteko ordainketa-epearekin, batez besteko
kobrantza-epearekin eta batez besteko biltegiratze-epearekin, hurrenezhurren.
Errotazio-funtsaren zenbatespena honako hau da:
Izakinak + Bezeroak - Hornitzaileak = Errotazio-funtsaren beharrak ustiapena
Errotazio-funtsaren beharrak ustiapena + Epe laburrera emandako kredituak Epe
laburrera lortutako kredituak = Errotazio-funtsaren beharrak
Errotazio-funtsaren beharrak+ Diruzaintza = Errotazio-funtsa
Hori bai, zeinu positiboko errotazio-funts batek ematen duen segurtasunak
pasiboko finantza-kostu pixka bat altuagoa du desabantaila; izan ere, epe luzerako
finantza-baliabideen kostua epe laburrerakoena baino altuagoa izaten da, hartzekodunek
arrisku handiagoa hartzen baitute.
Beraz, epe laburrerako eta epe luzerako finantzaketaren arteko banaketa erabaki
beharko du finantza-zuzendariak, kontuan izanik epe luzerako finantzaketak epe
laburrerakoarekin alderatuz daukan gainprezioa eta hura onartzeko prest dagoen
likideziarik ezaren arriskua.
1.4. ENPRESAREN FINANTZAKETA-ITURRIAK
Funtsen galdagarritasunaz gainera, beste oreka-baldintza batzuk ere kontuan izan
behar dira, hala nola jabetasuna eta jatorria.
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
13/168
Enpresaren finantzaketa-iturriak
12
1.4.1. Ondare garbia eta pasiboa
Finantzaketa-iturrien jabetasuna irizpidetzat hartuta, berezko baliabideak eta
besterenak bereizten dira enpresan.
Ondare garbia edo baliabide propioak enpresaren jabeek edo bazkideek egindako
ekarpenak dira. Bertan barneratzen dira kapital soziala, erreserbak eta itzuli behar ez
diren diru-laguntzak. Pasiboa edo besteren baliabideak, aldiz, nolabaiteko
galdagarritasuna daukatenak dira, haien epemuga edozein izanda ere. Beraz, finantza-
zuzendariak enpresaren zorpetze-mailarik egokiena erabaki beharko du.
Besteren finantzaketak berezko baliabideekin alderatuz, abantaila batzuk
eskaintzen ditu, baina, bestalde, desabantaila batzuk ere baditu. Beraz, besteren
baliabideen eta berezko baliabideen artean oreka bat ezarri beharko da.
Besteren finantzaketaren abantailak honako hauek dira:
a) Abantaila politikoak: zorpetzeak ez dio hartzekodunari enpresaren zuzendaritzan
parte hartzeko eskubiderik ematen. Aldiz, bazkideek, kapital sozialaren jabe
direnek, enpresako batzar orokorrean boto-eskubidea daukate.
b) Abantaila ekonomikoak
b.1.) Abantaila fiskalak. Besteren finantzaketatik sortzen diren finantza-gastuak
fiskalki kengarriak direnez, aurrezki fiskala sortzen dute. Finantza-gastuak kendu
egiten dira ekitaldi bakoitzean enpresak lortutako sarreretatik, eta, horrenbestez,
emaitza garbi txikiago bat lortzen da. Beraz, zergen ordainketa txikitu egiten da, eta
zorren kostu efektiboa ordaindutako interesak baino txikiagoa izaten da. Horrela,
zorren kostu efektibo garbia (efektu fiskala kontuan hartuta) ordaindutako interes
gordinak baino txikiagoa da.
Aldiz, berezko baliabideen kasuan hori ez da gertatzen; izan ere, dibidenduak
sozietateen gaineko zergagatik ordaindu beharreko kuota kalkulatu ondoren
banatzen dira.
b.2.) Abantaila finantzarioak. Besteren baliabideen abantailak palanka-efektu
finantzario delakotik eratortzen dira. Palanka-maila enpresaren zorpetze-mailari
dagokio. Pasibo/ondare garbi ratioak finantza-palanka du izena.
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
14/168
Enpresaren finantzaketa-iturriak
13
Palanka-efektu finantzarioa enpresako finantza-egiturak berezko baliabideen
errentagarritasunean (errentagarritasun finantzarioan) daukan eraginean oinarritzen
da.
Enpresan hainbat motatako errentagarritasunak izaten dira1
:
- Errentagarritasun finantzarioa, hau da, berezko baliabideena edo
akziodunena: interesen ondorengo mozkina berezko baliabideez zatituz
lortzen da.
- Errentagarritasun ekonomikoa edo orokorra: enpresak garatutako inbertsio
guztietatik lortutako errentagarritasuna da, finantzaketa modua edozein
izanda ere. Interesen aurretiko mozkina enpresako baliabide guztiez zatituz
lortzen da.
- Zorren errentagarritasuna edo kostua: enpresaren hartzekodunei dagokien
errentagarritasuna da. Finantza-gastuak besteren baliabideez zatituz lortzen
da.
Zorren kostuaren eta errentagarritasun ekonomikoaren artean dagoen erlazioaren
arabera, akziodunek errentagarritasun ekonomikoa baino errentagarritasun
handiagoa edo txikiagoa lortuko dute. Beraz, enpresaren finantza-egiturak
errentagarritasun finantzarioa edo berezko baliabideen errentagarritasuna
baldintzatzen du.
Errentagarritasunari dagokion erlazio hau betetzen da:
Ef: errentagarritasun finantzarioa edo berezko baliabideen errentagarritasuna
OG
IOMEf =
Ee: errentagarritasun ekonomikoa
1Errentagarritasun ekonomikoa, finantzarioa eta zorraren kostu gordinak zein garbiak izan daitezke: gordinak, zerga
aurrekoak badira, eta garbiak, zerga ondorengoak badira. Haien eta palanka-efektu finantzarioaren arteko erlazioabete dadin, magnitude guztiak modu berean kontuan hartu behar dira, hau da, termino gordinetan edo terminogarbitan.
garbiaOndare
Pasiboa)(f ZKEEE ee +=
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
15/168
Enpresaren finantzaketa-iturriak
14
POG
IAMEe
+=
ZK: zorraren kostua
PasiboaInteresakZK =
Zorren kostua errentagarritasun ekonomikoa baino txikiagoa denean, palanka-
efektu finantzarioa positiboa izaten da, eta besteren finantzaketa erabiltzeak
mesede egiten die akziodunei. Kasu horretan, akziodunen errentagarritasuna
enpresaren errentagarritasun orokorra baino handiagoa da. Gainera, zorpetzea
zenbat eta handiagoa izan, orduan eta handiagoa da zorrak errentagarritasun
finantzarioan eragiten duen efektu positiboa.
Aldiz, zorraren kostua errentagarritasun ekonomikoa baino handiagoa denean,
palanka-efektu finantzarioa negatiboa izaten da, eta, kasu horretan, besteren
finantzaketa erabiltzeak kalte egiten die akziodunei. Gainera, zorpetzea zenbat
eta handiagoa izan, orduan eta handiagoa da zorrak errentagarritasun
finantzarioan eragiten duen efektu negatiboa.
Besteren finantzaketak, abantailez gainera, eragozpenak ere baditu: eragozpenik
handiena da epe luzeago edo laburrago batean dirua itzuli egin behar dela. Mota
horretako finantzaketak aurrez ezarritako ordainketak egitea eskatzen du, eta enpresaren
kaudimen finantzarioa arriskuan jar dezake. Interesen ordainketa-kostua finkoa denez,
zenbat eta palanka-efektu finantzarioa handiagoa izan, orduan eta handiagoa izango da
enpresak hartzen duen arriskua. Zenbat eta zorpetze-maila handiagoa izan, hainbat eta
handiagoa izango da zorrengatik enpresak ordaindu beharrekoei ezin aurre egiteko
probabilitatea. Noizbait espero den kaudimen-gabeziaren kostua hain handia izan
daiteke, non besteren baliabideek dakarten abantaila fiskala gaindi baitezake. Hori
gertatuko balitz, une horretatik aurrera zorpetze-maila handitzea ez litzateke
komenigarria izango.
1.4.2. Barne-finantzaketa edo autofinantzaketa eta kanpo-finantzaketa
Funtsen jatorriaren arabera, barne-finantzaketa (autofinantzaketa) eta kanpo-
finantzaketa bereiz daitezke.
Autofinantzaketak erreferentzia egiten die enpresak berak bere jarduerarenondorioz, finantza-merkatuetara jo gabe, lortzen dituen funtsei. Talde horren barruan,
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
16/168
Enpresaren finantzaketa-iturriak
15
mantentze-autofinantzaketa hau da, amortizazioak eta zuzkidurak (bai aktiboarenak
bai pasiboarenak) daude. Mantentze-autofinantzaketa ekoizpen-ekipoaren higadura
estaltzera eta enpresaren ondare garbia eraginik gabe mantentzera bideratzen da.
Bestalde, aberaste-autofinantzaketa dugu. Hori enpresaren ekoizpen-ahalmena,
tamaina... handitzeko egindako inbertsioak finantzatzera zuzentzen da, eta balantzean
erreserben barruan ageri da; funts horien jabeak akziodunak dira, baina ez dira
banatzen: enpresan metatzen dira.
Kanpo-finantzaketa, aldiz, finantza-merkatuetatik dator, hau da, enpresaren
kanpotik. Bai kapital propioa, bai diru-laguntzak, propioak izan arren, kanpokoak dira;
ez dira galdagarriak, baina ezta enpresaren jardueraren bidez sortuak ere. Besteren
finantzaketa ere kanpo-finantzaketaren barnean sartzen da.1.5. FINANTZA-BALIABIDEEN KOSTUA
1.5.1. Kostu esplizituaren eta kostu inplizituaren analisia
Nahiz eta kostua finantzaketa-iturri bat aukeratzeko irizpide bakarra ez izan,
finantzaketa-iturri bakoitzaren kostua ezagututa:
Kostu txikiena duten baliabide finantzarioak aukeratu ditzakegu.
Ezaugarri desberdinak dituzten finantzaketa-iturriak homogeneiza daitezke.
Finantzaketa-kostuak estaltzen ez dituzten inbertsioak baztertu ditzakegu.
Erabilitako baliabide finantzarioek, haien jatorria edozein izanda ere, kostu bat
daukate. Kostua bi motatakoa izan daiteke:
a) Kostu esplizitua
b) Kostu inplizituaKostu esplizitua sortzen da, enpresak lortutako baliabide finantzarioak direla-eta
aurretiaz zehaztutako errenboltsoak egin behar dituenean edo haiek kalkulatzeko era
aurretiaz zehazten denean.
Hala ere, aurretiaz zehaztutako ordainketak ez dituzten beste finantzaketa-iturri
batzuk ere badaude, hala nola akziodunek egindako ekarpenak. Kasu horretan, pentsa
dezakegu baliabide horien kostua zero dela, baina argi dago akziodunek egindako
ekarpenengatik sari bat espero dutela, dibidenduen bidez, doako akzioen bidez
Finantzaketa-iturri baten kostu inplizitua kalkulatzeko, haren aukera-kostua zenbatetsi
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
17/168
Enpresaren finantzaketa-iturriak
16
behar da. Aukera-kostua funtsak proiektu batean erabiltzeagatik egiteari uzten zaion
arrisku-maila berdineko ordezko inbertsiorik onenaren errentagarritasuna da.
Suarez-ek dioenez (1998, 548. or.), finantzaketa-iturriaren kostua arrisku
ekonomikoekin eta finantzarioekin estuki erlazionatuta dago, eta, beraz, baitaenpresaren finantza-egiturarekin ere. Hala, finantza-zuzendariak finantzaketa-iturri bat
aukeratzeko orduan, haren kostuaz gainera, beste iturrien kostuan izango duen eragina
ere kontuan hartu beharko du.
1.5.2. Kostu efektiboa eta urteko tasa baliokidea
Finantza-eragiketa baten kostu efektiboa zera da: eragiketaren ondorioz
sortutako diru-sarrerak eta irteerak berdintzen dituen kapitalizazio konposatuko legearen
tasa efektiboa. Eragiketa definitzen duen legea kapitalizazio konposatuarena denean eta
ordaindu beharreko interesa urtekoa eta konstantea denean, interes hori kostua da.
Aldiz, baldin eta eragiketak beste merkataritza-ezaugarri batzuk baditu, kostua ez da
interesarekin bat etorriko.
Finantza-iturri baten kostu efektiboa honela kalkula daiteke:
== +
=+
m
jj
n
tt kk 1
j
1
t
)1(
I
)1(
S
Non:
St= t unean jasotako diru-sarrerak.
Ij= t unean ordaindutako diru-irteerak.
k = eragiketaren urteko kostu efektiboa.
Bestalde, Espainiako Bankuak kreditu-erakundeak eragiketen tasa efektibo ofiziala
kalkulatzera behartzen ditu, bezeroak bere eragiketen errendimenduari buruz
informatzeko. Tasa efektibo ofizial horri Urteko Tasa Baliokide (UTB) deitzen zaio, eta
eragiketen gardentasunari eta bezeroen babesari buruzko 1990eko irailaren 7ko
Espainiako Bankuko Zirkularraren arabera (CBE 8/90) arautzen da. Aipatutako zirkular
horrek seigarren arauan honako hau dio:
"Kontratuaren ematea beharrezkoa den kasuetan edo bezeroak horrela eskatzen
duenean, kreditu-erakundeek kontratuan bertan adierazi beharko dute, kontratuaren
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
18/168
Enpresaren finantzaketa-iturriak
17
baldintzei eta eragiketaren zenbateko efektiboari erreferentzia eginez, beraren kostu edo
errendimendu efektiboa, urteko tasa baliokidearen (UTB) bidez. Hori zortzigarren
zirkularrean zehaztutako arauen bidez egingo da, eragiketaren iraupena bertako parte-
hartzaileek erabakitakoa izango dela kontuan hartuz, betiere beren betebeharrak
zehaztasunez eta puntualtasunez betetzen badituzte".
Zortzigarren arauak honako hau dio: "Kostu edo errendimendu hori urteko
ordainketa-tasaren portzentajetan adieraziko da, edozein datatan eragiketan zehar
jasotako eta emandako balio eguneratu efektiboarekin berdinduz. Kontzeptu guztien
arabera, saldoaren soberakinaren zenbatekoa gaineratuz, hurrengo ataletan jasotzen
diren salbuespenekin eta zehazpenekin."
Erakundeek adierazpen matematiko honetan jasotzen den baliokide finantzarioakontuan izan beharko dute:
=
=
+=+
n
m
t
km
n
n
t
knmn iRiD
11
)1()1(
Non:
D = diru-ateratzeak
R = amortizazioen ordainketak, interesak edo bestelako gastuak, eragiketen kostu
edo errendimendu efektiboetan gaineratuta
n = emate-kopurua
m = R-ren bidez adierazitako ordainketa-kopuruak
tn= baliokidetasun-datatik n diru-ateratzera arte igarotako denbora
tm= baliokidetasun-datatik m diru-ateratzera arte igarotako denbora
ik = epe baten tasa efektiboa, tneta tmzenbaki osoetan adierazia
Urteko Tasa Baliokidea (i) honako hau da:
i = (1+ ik)k -1
k = urtean zehar aukeratutako epea zenbat aldiz errepikatzen den.
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
19/168
Enpresaren finantzaketa-iturriak
18
Hala ere, UTBren kalkuluan finantzaketa eskatzean sortutako gastu guztiak ez
dira kontuan hartzen; aitzitik, aipatutako zirkularretan azaltzen diren eta bankuak bere
onurarako kobratzen dituen gastuak soilik barneratzen dira. Izan ere, bankuak kobratu
arren, beretzat diru-sarrerak ez diren gastuak daude.
1.6. GALDERAK ETA ARIKETAK
1. Palanka-efektu finantzarioa positiboa izateak honako hau adierazten du:
a) Zorpetze-maila sektorearen batez besteko zorpetze-maila baino handiagoa dela.
b) Zorraren kostua arriskurik gabeko interes-tasa baino txikiagoa dela.
c) Zorraren kostua errentagarritasun finantzarioa baino txikiagoa dela.
d) Zorraren kostua errentagarritasun ekonomikoa baino txikiagoa dela.
e) c eta d zuzenak dira.
2. Enpresa batek 5 milioi euroko interesen eta zergen aurretiko mozkina (ustiapen-
mozkina) lortu du. Enpresa hori finantza-egiturarik egokiena pentsatzen ari da,
eta bi aukera aztertzen ari da: zorrak finantzaketaren % 30 (30 milioi) edo % 70
(70 milioi) izatea. Zorraren kostu gordina % 6 eta berezko baliabideei eskatutako
errentagarritasuna % 10 badira, zein izango litzateke aukerarik egokiena?
Zerga-tasa: % 28.
3. Enpresa batek zergen ondorengo % 8ko errentagarritasun finantzarioa lortu
du. Zorraren kostu garbia (zergen ondorengoa) % 4 bada, zein da
errentagarritasun ekonomiko gordina, baliabideen % 40 propioak baldin badira?
Zerga-tasa: % 32,5.
4. Finantza-iturriei dagokienez, hobeak dira:
a) Galdagarritasun-epe handiagoa dutenak.
b) Autofinantzaketatik sortutakoak kanpo-finantzaketakoak baino, enpresak berak
sortu baititu eta jabe bakarra baita.
c) Epe luzerakoak laburrerakoak baino, enpresak inbertsioa berreskuratzeko denbora
nahikoa izan dezan.
d) Propioak besterenak baino, galdagarritasun-eperik ez dutelako.
e) Propioak besterenak baino, palanka-efektu finantzarioa negatiboa denean.
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
20/168
Enpresaren finantzaketa-iturriak
19
5. Enpresa batek 1.000.000 euroko aktiboa dauka, eta haren berezko baliabideak
700.000 euro dira. Besteren baliabideengatik ordaindu beharreko finantza-gastuak
15.000 euro dira. Interesen eta zergen aurretiko mozkina 70.000 euro da. Zerga-
tasa % 35 da.
a) Errentagarritasun ekonomikoa finantzarioa baino baxuagoa da.
b) Zergen ondoren, errentagarritasun ekonomikoa % 7 da, eta finantzarioa % 5,10.
c) Errentagarritasun ekonomikoa, zergen aurretik, % 8,5 da, eta finantzarioa, zergen
ondoren, % 6,5.
d) Enpresaren palanka-efektuaren ratioa 2 izango balitz, gainerako datuak konstante
mantenduz, errentagarritasun finantzarioa, zerga ondoren, % 11,5 izango litzateke.
e) c eta d zuzenak dira.
BIBLIOGRAFIA
BLANCO, E. (2003):La TAE y la tasa financiero-fiscal de las operaciones financieras,
Ed. Editorial Club Universitario, Alacant.
BREALEY, R. eta MYERS, S. (1998): Fundamentos de financiacin empresarial.
McGraw-Hill, Madril.
DE PABLO, A. eta FERRUZ, L. (1996): Finanzas de empresa. Centro de estudios
Ramn Areces, Madril.
DURAN, J.J. (1992):Economa y direccin financiera de la empresa. Pirmide, Madril.
FERRUZ, L. (2002):Direccin financiera. Gestin 2000, Bartzelona.
GARCA TABUENCA, A.; MERINO, F. eta RUBIO, D. (2003): La financiacin de la
pequea y mediana empresa en Espaa, 1975-2000: problemas, mercados y
financiacin institucional. Instituto de Estudios Econmicos, Madril.
MASCAREAS, J. eta LEJARRIETA, G. (1993): Anlisis de la estructura de capital
de la empresa. Eudema Universidad, Madril.
MENEU, V.; JORDA, M.P. eta BARREIRA, M.T. (1994): Operaciones financieras en
el mercado espaol. Ariel, Bartzelona.
PREZ-CARBALLO, A.; PREZ-CARBALLO, J. eta VELA, E. (1997):Principios de
gestin financiera de la empresa. Alianza, Madril.
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
21/168
Enpresaren finantzaketa-iturriak
20
SUREZ, A.S. (1998): Decisiones ptimas de inversin y financiacin en la empresa.
Pirmide, Madril.
TERMES, R. (1998):Inversin y coste de capital. McGraw-Hill, Madril.
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
22/168
Hornitzaileen finantzaketa
21
BIGARREN ZATIA: ENPRESEN EPE LABURRERAKO
FINANTZAKETA-ITURRIAK
2 GAIA: HORNITZAILEEN FINATZAKETA.
2.1. Sarrera: definizioa eta ezaugarriak.
2.2. Ordaintzeko modurik ohikoenak.
2.3. Hornitzaileen finantzaketa-bolumenaren analisia.
2.4. Hornitzaileen kostuaren analisia.
2.5. Galderak eta ariketak.
2.1. SARRERA: DEFINIZIOA ETA EZAUGARRIAK
Merkataritzako kreditua edo hornitzailearen kreditua enpresek gehien erabiltzen
duten finantzaketa-iturria da. Hornitzaileen finantzaketa edo merkataritzako kreditua
jasotako salgaiak ordaintzeko hornitzaileek epe bat ematean datza. Ordainketaren
atzerapen hori honako faktore hauen araberakoa da:
Jarduera-sektorea
Bezeroaren garrantzia eta kaudimena
Hornitzaileak jarraitutako merkataritza-politika
Bi aldeen negoziatzeko boterea
Finantzaketa-iturri horren ezaugarri nagusiak bi dira:
Automatismoa: normalean ez da hornitzaileekin aurretiaz negoziatu
beharreko finantzaketa-iturria izaten. Kasu gehienetan hornitzaileak berakproposatzen duen aukera bat da. Horregatik, merkataritzako kreditua
erabiltzen den finantzaketa-iturririk ohikoenetariko bat da.
Doakotasun-itxura: hasiera batean kostu espliziturik ez daukala iruditu arren,
badauka. Hornitzaileak, askotan, goiz ordaintzeagatiko deskontuak
eskaintzen ditu, eta, aprobetxatzen ez bada, kostua sortzen da.
Malgutasuna: normalean enpresaren jarduera mailara egokitzen da, hau da,
erosketa-politikaren araberakoa da.
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
23/168
Hornitzaileen finantzaketa
22
Banku-kreditua hain garestia denez, merkataritzako kreditua enpresa ertainen eta
txikien finantzaketa-iturririk garrantzitsuena eta banku-finantzaketaren ordezko ona
bihurtu da .
2.2. ORDAINTZEKO MODURIK OHIKOENAK
Enpresek beren hornitzaileei egiten dizkieten ordaintzeko modurik ohikoenak
honako hauek dira:
a) Aurretiazko ordainketa:hornitzaileak salgaiak eman baino lehen ordaintzen da. Ez da
kreditua.
b) Kobrantza edo itzulpena: artikuluak ontziratu ostean baina bezeroak salgaiak eduki
baino lehen ordaintzen da. Hornitzaileak noranzko bietako ontziratze-ordainketaren
kostuaren arriskua hartzen du. Kasu horretan ere ez da krediturik ezta goiz ordaintzeagatik
deskonturik ere eskaintzen.
c) Merkataritzako eskurakoa: eskurako ordainketa gertatzen denean, erosleak
hornitzaileari salgaiak ordaintzeko egun batzuetako epea, gehienez 00egun, izaten du,
eta, beraz, kreditua da. Adibidez: Neto 7
d)Fakturaz faktura:kasu horretan, aurreko eskaerako faktura hurrengo eskaera ematen
denean ordaintzen da. Hori kreditu-ematea da.
e) Termino arruntetan:d/O0Neto Oe. Adibidez: 2/10 Neto 30. Salgaien ordainketa
atzeratzeko aukera dago. Epe zehatz baterako ordaintzeko aukera eskaintzen da, baina
aurreragoko epe batean ordainduz gero, goiz ordaintzeagatiko deskontu bat eskaintzen da.
0 O0Oe
EE (1-d)
f) Hileroko kuota. d/O0 EOM (End of Month) Neto Oe. Adibidez: 2/10 EOM Neto
30. Hilabete batean zehar hainbat ordainketa-agindu igortzen diren negozioetan
erabiltzen da. Kasu horretan, ez litzateke ekonomikoa izango faktura bakoitzean
deskontu bat egitea, eta, horren ondorioz, erosleak hilabete osoko erosketa guztiak
barneratzen dituen ordainketa bakarra egiten du. Hilabetearen bukaera arte erositako
izakinak hurrengo hilean zehar ordaintzen dira. Hilabetearen hasieran ordaintzen bada,
goiz ordaintzeagatiko deskontu bat eskaintzen da.
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
24/168
Hornitzaileen finantzaketa
23
X-1/31 O0 Oe
EE (1-d)
X-1/1
g) Urtarokotasuna duen fakturazioa: d/O0Neto Oe, T. Adibidez: 2/10 EOM Neto
30, Abuztuak 1. Horrek adierazten du epe jakin baten barrruan egindako erosketak data
jakin batzuetan ordaindu behar direla.
X-1/31 O0 Oe
EE (1-d)
h) Kontsignazioa: izakinen ordainketa enpresa erosleak burututako salmenta baino
beranduago egingo da. Bezeroak salgaiak saldu arte mantentzen ditu, eta epe horretarakokreditu bat ematen da. Hornitzaileak tituluen jabetza izango du, beraren bezeroak saldu
arte.
2.3. HORNITZAILEEN FINANTZAKETA-BOLUMENAREN ANALISIA
Hornitzaileen finantzaketak enpresak erositako salgaien ordainketaren
atzerapenean dauka jatorria. Ordainketa-epea historikoki salgaiak eta fakturak berrikusteko
beharrezkoa zen epe moduan sortu zen. Baina, egun, epe hori laburtu egin da, eta
ordainketaren atzerapena finantzaketa-iturri gehigarri modura erabil daiteke; beraz,
finantzaketa-formula horren kostua eta zenbatekoa aztertu beharko dira.
Horrela, merkataritzako kredituak urteko erosketa kopuru osoarekin eta eskainitako
ordainketaren atzerapenarekin harreman estu bat mantentzen du.
Hornitzaileek emandako finantzaketa-bolumenaren zenbatekoari dagokionez, bi
kontzeptu aztertuko ditugu:
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
25/168
Hornitzaileen finantzaketa
24
Batez besteko finantzaketa osoa: hornitzaileek enpresari eskaintzen dioten
finantzaketaren zenbatekoaren batez bestekoa adierazten du.
Batez besteko finantzaketa osoa =
365
eO )1( dE
eO : ordainketaren batez besteko atzerapena (egunetan).
E: urteko erosketen zenbatekoa.
d: goiz ordaintzeagatiko deskontua.
Hornitzaileak emandako ordainketaren atzerapen osoa aprobetxatzen bada,
hornitzaileak emandako finantzaketa maximoa izango da. Zenbatekoa honako hau
izango da:
d)-(1365
OosoatafinantzakebestekoBatez e E=
Horrela kalkulatu dugun BFO hornitzaileak emandako finantzaketa maximoa da.
Ordainketa aurreratzen bada, lortutako finantzaketa txikiagoa izango da.
Batez besteko finantzaketa garbia: izakinen kontuak sortutako beharren
gainetik hornitzaileengandik enpresak lortutako finantzaketa, hau da, izakinakfinantzatzeko erabili ez den hornitzailearen finantzaketaren zatia, eta, beraz, beste
inbertsioetara bidera daitekeena.
Batez besteko finantzaketa garbia: Batez besteko finantzaketa osoa - Batez
besteko stock-a.
q = erosketa sorta ekonomikoa.
Ss = segurtasuneko stock-a
D = eskaeren arteko batez besteko denbora (egunetan).
2.4. MERKATARITZAKO KREDITUAREN KOSTU EFEKTIBOA
Merkataritzako kredituaren kostu efektiboa: ordainketaren atzerapena erabili
eta epemugan ordaintzeagatik goiz ordaintzeagatiko deskontua galtzean agertzen den
kostua.
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
26/168
Hornitzaileen finantzaketa
25
E
E(1- d)O0 Oe
Eragiketaren kostu efektiboa kalkulatzeko, honako formula hau erabiliko dugu:
== +
=
+
m
jj
n
tt kk 1
j
1
t
)1(
I
)1(
S
0
0
365Oe-O0
Oe-O
365
Oe-O
365
EE (1 d)
(1 k)1
(1 k)1 d
1k 1
1-d
=
+
+ =
=
Hornitzailearen finantzaketaren kostua ezagutzeak ahalbidetzen du erabakitzea
ea eskura ordaintzea, eta, aldi berean, ordezko finantzaketa-iturri batera jotzea ala,
alderantziz, epemugan ordaintzea egokiagoa den.
Azpimarratu beharra dago, interes-tasa azken urteotan nabarmenki jaitsi dela
baina hornitzaileak eskainitako deskontua (eta, beraz, hornitzaileek eskainitako
finantzaketaren kostua) konstante mantendu dela. Beraz, kasu askotan finantzaketa-
mota hori erlatiboki garestitu egin dela esan daiteke.
2.5. GALDERAK ETA ARIKETAK
1. Hornitzaile batek honako ordainketa baldintza hauek eskaintzen dizkigu: Neto
90. Urteko erosketa-bolumena 240.000 euro da. Erosten duen guztia saltzen bada,
zein izango da batez besteko finantzaketa garbia eskaerak bi hilean behin egiten
badira?
E (1 d) 240.000Batezbesteko Finantzaketa Osoa Oe 90 59.178
365 365
= = =
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
27/168
Hornitzaileen finantzaketa
26
e
E(1-d)DE(1-d) 365Batezbesteko Finantzaketa Garbia O Ss
365 2
= +
240.000240.000 6Batezbesteko Finantzaketa Garbia 90 39.178
365 2= =
2. Gure enpresaren finantza-plana berrikusten ari gara, eta erabiltzen diren
finantza-baliabideak ebaluatzea erabaki dugu. Gure hornitzaile nagusiak
kobrantza-baldintza hauek eskaintzen dizkigu: 1/15 Neto 60; normalean, erdia
15 egunetara ordaintzen dugu deskontua aprobetxatzeko, eta gainerako erdia 60
egunetara. Stock-politikaren arabera, eskaerak 15 egunean behin egiten dira,
erosketa-bolumena 250.000 euro da, eta urtean zehar kontsumoa konstantea da.
a) Kalkula ezazu batez besteko finantzaketa osoa eta batez besteko
finantzaketa garbia.
b) Nola aldatuko lirateke batez besteko finantzaketa osoa eta batez besteko
finantzaketa garbia emandako finantzaketa-baldintzak 1/15 Neto 45
izango balira?
c) Nola aldatuko luke emandako finantzaketa hornitzaileen atzerapena
aprobetxatuko eta goiz ordaintzeagatiko deskontua galduko bagenu?
d) Hilero eskaerak egiten baditugu, zein izango litzateke batez besteko
finantzaketa garbia baldintzak 1/15 Neto 60 badira eta erdia 15 egunetara
ordaintzen badugu?
3. Kalkula itzazu 1/5 Neto 60 baldintzak eskaintzen dizkigun hornitzailearen
deskontua ez aprobetxatzeak dakarren kostua eta batez besteko finantzaketa
osoa, erosketa-bolumena 114.000 euro bada eta hilero eskaerak egiten
baditugu.
e
E (1 d) 114.000(1 0,01)Batezbesteko Finantzaketa Osoa 60 18.552,33
365 365O
= = =
0
Oe-O0
Oe-O
3651
55
EE (1 d)
(1 k)
1 1k 1 1 %6,91-d 1-0,01
=+
= = =
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
28/168
Hornitzaileen finantzaketa
27
4. Enpresa batek hornitzaileari 75 egunetara ordaintzen dio. Hornitzaileak
eskainitako goiz ordaintzeagatiko deskontua % 2 da lehenengo 15 egunetan
ordaintzen badu. Interesatzen al zaio enpresari banku-finantzaketara jotzea
likidezia handiagoa edukitzeko eta 15 egun baino lehenago ordaintzea, banku-
finantzaketaren kostua urteko % 10 bada?
Hornitzailearen kredituaren urteko kostu efektiboa: % 13,07
Banku-finantzaketara jotzea interesatzen zaio.
5. Merkataritzako-enpresa batek bere hornitzaile nagusiarengandik honako
ordainketa-baldintza hauek jaso ditu: 2/10 Neto 90, baina hornitzaileak ohartarazi
dio ezarritako 90 egunak baino beranduago ordaintzen badu, hilabete bakoitzeko
atzerapenarengatik % 1eko zigorra metatuko diola. Kalkula ezazu finantzaketaren
urteko kostu efektiboa honako kasu hauetan:
a) Goiz ordaintzeagatiko deskontua aprobetxatzen du.
b) Goiz ordaintzeagatiko deskontua ez du aprobetxatzen eta 90 egunetara
ordaintzen du.
c) 120 egunetara ordaintzen du.
d) 150 egunetara ordaintzen du.
6. Gainerako aldagaiak konstante mantenduz, hornitzaileen batez besteko
finantzaketa osoa gehitu egingo da:
a) Hornitzaileak emandako goiz ordaintzeagatiko deskontua handitzen bada.
b) Biltegian metatutako izakinen batez besteko bolumena handitzen bada.
c) Hornitzaileak emandako atzerapen-epea gutxitzen bada.
d) Egindako erosketa-bolumena gutxitzen bada.
e) Deskontua aprobetxatzen dugun erosketa-bolumena gutxitzen bada, erosketa-bolumen
osoa konstante mantenduz.
7. Enpresa batek bere hornitzaile nagusiarengandik honako ordainketa-baldintza
hauek jaso ditu: 1/10 NETO 90. Urteko erosketa-bolumena 200.000 euro dela eta
kontsumoa urtean zehar konstante dela kontuan hartuz, erantzun ezazu baieztapen
hauetatik zein den zuzena. Erabil ezazu urte naturala.
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
29/168
Hornitzaileen finantzaketa
28
a) 10 egunean behin eskabideak egiten badira, erdia 10 egunetara eta beste erdia 90
egunetara ordainduz, batez besteko finantzaketa garbia 29.835,61 euro da.
b) 20 egunean behin eskabideak egiten badira, erdia 10 egunetara eta beste erdia 90
egunetara ordainduz, batez besteko finantzaketa garbia 24.410,96 euro da.
c) 10 egunean behin eskabideak egiten badira eta enpresak goiz ordaintzeagatiko
deskontua aprobetxatzen ez badu, batez besteko finantzaketa garbia 46.109,59 euro da.
d) a eta c zuzenak dira.
e) Aurreko guztiak zuzenak dira.
8.Enpresa batek batez besteko saldo hauek ditu:
Izakinak: 85.000 euro
Bezeroak: 145.000 euro
Diruzaintza: 35.000 euro
Bestalde, bere ohiko finantza-entitateak epe laburrerako finantzaketa eskaintzen
dio % 7ko interes-tasan, eta enpresa horrek ez du nahi bere ustiapeneko errotazio-
funtsa 100.000 euro baino gehiago izaterik.
Jakinik hornitzaileak 2/10 Neto X baldintzak eskaintzen dizkiola eta urteko
erosketa-bolumena 800.000 euro dela, enpresak hornitzaileak eskaintzen diona
onar dezan:
a) X 143 egun izan daiteke, eta eskura egindako ordainketa % 50 baino
gehiago.
b) X 100 egun baino gutxiago izan daiteke.
c) X 120 egun izan daiteke, eta eskura egindako ordainketa % 40 baino
gehiago.
d) X 100 egun izan daiteke, eta eskura egindako ordainketa % 23.
e) Eskura egindako ordainketa % 35 baino gutxiago izan daiteke.
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
30/168
Hornitzaileen finantzaketa
29
BIBLIOGRAFIA
CALVO, A. eta BONILLA, M. I. (1999): Los efectos del crdito comercial sobre la
actividad econmica y el sistema financiero.Boletn Econmico del ICE, 2.610
zk., martxoaren 15-21 astea, 15.-24. or.
DURAN, J. J. (1992): Economa y direccin financiera de la empresa. Pirmide,
Madril.
GARCA, V. eta CISNEROS, A. J. (1994): Financiacin de proveedores versuspago
al contado.Actualidad Financiera, 47 zk., abenduaren 19-25 astea, F-675.-689.
or.
ROJO, M. (1987): Fuentes de financiacin de la empresa: El crdito comercial o de
proveedores. Actualidad Financiera, 39 zk., urriaren 19-25 astea, 1955.-1979.
or.
SUREZ, A. S. (1998):Decisiones ptimas de inversin y financiacin en la empresa.
Pirmide, Madril.
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
31/168
Epe laburrerako banku- maileguak
30
3.GAIA: EPE LABURRERAKO BANKU-MAILEGUA
3.1. Sarrera.3.2. Maileguen merkataritzako ezaugarriak.
3.3. Mailegu-eragiketaren kostu efektiboaren kalkulua.
3.3.1. Mailegu-eragiketa definitzen duten elementuak.
3.3.2. Mailegu-eragiketaren kostu efektiboa.
3.4. Maileguaren UTBaren kalkulua.
3.5. Galderak eta ariketak.
3.1. SARRERA
Aktibo korrontearen osaera eta egitura direla eta, enpresak likidezia txikia izan
dezake. Kasu horretan, enpresak epe laburrerako banku-maileguetara jo dezake (Durn,
1992, 287. or.). Finantzaketa-iturri horrek finantza-erakundearekin aurretiazko negoziazioa
eskatzen duenez, ez dauka hornitzaileen kredituak duen automatismoa (Surez, 1998, 367.
or.).
Epe laburrerako banku-finantzaketa, nagusiki hiru motatakoa izan daiteke:
1. Epe laburrerako banku-mailegua.
2. Kreditu-poliza kontuak.
3. Banku-deskontua.
Banku-finantzaketako eragiketetan, finantza-erakundeek bezeroari konpentsazio edo
kontraprestazio batzuk eskatzen dizkiote. Konpentsazio horiek, funtsen, lagapenaren
zenbatekoari eta epeari estuki lotuta egon daitezke, edo zeharkakoak izan daitezke.
Mailegu- eta kreditu-eragiketak kontratu batean zehazten dira, eta merkataritzako notario
batek esku hartzen duen poliza baten bidez formalizatzen dira (Palomo eta Mateu, 2000, 87.
or.).
Banku-kreditua emateko erabakia eta beraren baldintzak, mailegua eskatzen duen
enpresaren kaudimenaren eta diru horrekin finantzatuko den inbertsioak kutxako fluxuak
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
32/168
Epe laburrerako banku- maileguak
31
eragiteko ahalmenaren araberakoa izango dira. Hori dela eta, finantza-erakundeak
bezeroaren analisi sakon bat egiten du, eragiketaren balorazioan nahikoa baliabide eta
denbora erabiliz (Toms et al.2002, 21. or.). Gastu horiek bezeroari eransten zaizkio, eta
eragiketaren kostua handitzea eragiten dute.
Azken bi finantzaketa erak hurrengo gaietan ikusiko direnez, hirugarren gai honetan
epe laburrerako banku-mailegua aztertuko dugu. Epe laburrerako banku-mailegua banku-
entitateak mailegu-hartzaileari ordainketa bakar baten bidez egiten dion kapital-ematea da.
Mailegu-hartzailea ordainketa bakar batean edo batzuetan kapitala eta dagozkion interesak
itzultzera konprometitzen da, eragiketaren epemuga eta amortizazio-sistema kontuan
izanik. Finantzaketa-iturri horren ezaugarriak honako hauek dira (De Pablo eta Ferruz,1996, 365. or.):
Enpresak ordainketa bakar batean jasotzen du erakundeak ematen dion
finantzaketa.
Interesak zenbateko osoaren gain ordaintzen dira, erabat erabili zein zati bat
erabili.
Mailegu-hartzaileak zenbateko printzipala eta interesak aurretiaz adostutakoepeetan itzuli beharko ditu.
3.2. MAILEGUEN MERKATARITZAKO EZAUGARRIAK
Maileguen merkataritzako ezaugarriak arrazoi hauengatik sortzen dira (Meneu et.
al., 1994, 260. or.):
Finantza-erakundeek, hartzen duten arriskua dela eta, kontratuen formalizazioan
baldintza batzuk edo berme gehigarriak eska ditzakete.
Aurretiaz aipatu dugunez, mailegu baten formalizazioak kudeaketa-gastu batzuk
eragiten ditu. Gastu horiek komisioen bidez konpentsatzen dira.
Inbertsiorako sustapen-politikei esker, finantzaketarako baldintzak hobetu
daitezke. Bankuen ikuspegitik eta enpresa-proiektuen ebaluazioak kontuan
hartuz, ETEei kreditu gutxiago ematen zaie, tamaina handiko enpresekin
alderatuta. Horren ondorioz, administrazioak ETEek banku-finantzaketa lortzea
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
33/168
Epe laburrerako banku- maileguak
32
errazten duten laguntza-sistema batzuk garatu ditu (Garca Tabuenca, 2003, 329.
or.).
Banku-maileguen merkataritzako ezaugarririk ohikoenak bi taldetan banatzen dira:
Bi aldeko merkataritzako ezaugarriak. Gastu horiek mailegu-hartzailearen
kostua eta mailegu-emailearen errentagarritasuna gehitzea dakarte. Talde horren
barruan honako hauek aurkitzen dira: irekiera-komisioa, azterketa-gastuak,
aurretiazko kitapen-komisioa
Alde bateko merkataritzako ezaugarriak. Gastu horiek mailegu-hartzailearen
kostua edo mailegu-emailearen errentagarritasuna gehitzea dakarte; horietakoeragin bat izan dezakete, baina biak aldi berean inoiz ez. Talde horretan
barneratzen dira: diruz lagundutako interes-tasak, ordaindu gabeko kapitala
murrizten duten diru-laguntza zuzenak
Elementu horiek guztiak maileguaren eragiketaren kostu efektiboaren gain eragina
izango dute. Beraz, maileguaren kostua ez du interes-tasak soilik baldintzatzen; izan ere,
gainerako kostu-elementuak ere kontuan hartu beharko dira. Hala ere, finantza-erakundeak
eragiketaren errentagarritasuna ez ezik, eragiketatik sortutako negozioa ere (konpentsazioa,
enpresaren langileen artean bezeroak lortzea) kontuan hartu beharko dute. Hori dela eta,
enpresarentzat kalkulatzeko zaila den kostu bat sorraraziko da (Cantalapiedra, 2002, 46.
or.).
3.3. MAILEGU-ERAGIKETAREN KOSTU EFEKTIBOAREN KALKULUA
3.3.1. Mailegu-eragiketa definitzen duten elementuak
Kreditu- eta mailegu-eragiketa bat definitzen duten elementuak eta banku edo
kutxetan negoziatzerakoan oinarrizkoak direnak, hauek dira:
a) Helburua: eskatzen den diru kopuruak ezarritako helburua betetzeko nahikoa
izan behar du.
b) Kopurua:mailegu bidez lortzen den diru kopurua aurkeztutako bermeen menpe
dago:
- Berme pertsonalak
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
34/168
Epe laburrerako banku- maileguak
33
- Berme errealak
c) Epea:ematen den finantzaketa-epea kapitalaren erabileraren araberakoa da.
d) Amortizazio-sistema: amortizazio-sistemarik ohikoenak hiru dira: metodo
amerikarra (interesak aldizka ordaintzen dira, eta printzipala bukaeran);
amortizazio-kuota konstantearen sistema (une horretarako ordaindu gabeko
kapitalaren gaineko interesak aldizka ordaintzen dira, eta printzipala kuota
konstantearen bidez); eta sistema frantsesa (une horretarako ordaindu gabeko
kapitalaren gaineko interesak eta printzipalaren amortizazioa barneratzen dituen
amortizazio-termino konstanteak ordaintzen dira).
e) Kostua:hainbat osagai kontuan izan behar dira (interes-tasa, irekiera-komisioa,
azterketa-komisioa, amortizazio-aseguruaren primak, aldez aurretiko
amortizazio-komisioa, aldez aurretiko kitapen-komisioak, notario-gastuak).
3.3.2. Maileguaren kostu efektiboa
Maileguaren kostu efektiboa: zorraren ondorioz sortutako diru-sarreren eta
irteeren balio eguneratuak berdinduz lortzen da.
== +
=+
m
jj
n
tt kk 1
j
1
t
)1(I
)1(S
( )
= +
=+
+++
++
=
n
tt
t
k
M
1n
n2
210
1k)(1
M...
k)(1
M
k)(1
ME
E0: hasierako unean enpresak benetan jasotako zenbatekoa, hau da, maileguaren
zenbateko nominala - negoziaketaren hasierako gastuak.
M1, ... ,Mn: enpresak egiten dituen aldizkako ordainketen kopurua. Ordainketa
horiek interesak eta kapitalaren errenboltsoa (amortizazioa) barne hartzen dituzte.
k:eragiketaren kostu efektiboa.
Maileguaren kostua sorrarazten duen elementu bakarra interesa balitz, eta
ordainketa urteroko aldizkakotasunarekin eta ekitaldi-amaieran egingo balitz:
kostu efektiboa = interes nominala
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
35/168
Epe laburrerako banku- maileguak
34
Hala ere, berdinketa hori betetzea eragozten duten faktore batzuk daude. Beraz, epe
laburrerako banku-mailegu baten kostu efektiboan eragina duten faktoreak honako hauek
dira:
Aldizkakotasuna interesen ordainketan. Interesen ordainketen aldizkakotasuna
urtebetetik beherakoa bada, maileguaren kostu efektiboa mailegu horren interes-
tasa nominala baino handiagoa izango da.
Hasierako komisioak. Hasierako komisioek maileguaren kostu efektiboa
handitzea eragiten dute.
Banku-konpentsazioak. Maileguak banku-konpentsazioak eskatzen dituenean,
mailegu-hartzaileak eskatutako maileguaren zati bat kontu korrontean edo
aurrezki-kontuan mantendu behar du. Banku-konpentsazioak daudenean,
maileguaren kostu efektiboa handitu egiten da.
3.4. MAILEGUAREN UTBAREN KALKULUA
Espainiako Bankuak kreditu-erakundeak tasa efektibo ofiziala kalkulatzera
behartzen ditu, bezeroak eragiketen errendimenduari buruz informatzeko. Tasa efektibo
ofizial horri Urteko Tasa Baliokidea deritzo (UTB). UTBa eragiketen gardentasunari etabezeroen babesari buruzko 1990eko irailaren 7ko Espainiako Bankuko Zirkularraren
arabera (CBE 8/90) arautzen da.
Aipatutako zirkularretik ateratzen den ondorio nagusia da UTBa kalkulatzerakoan
honako alderdi hauek kontuan izan behar direla:
Erakundearen alde sortzen diren komisioak eta gastuak barneratu egiten dira; ez
dira inoiz hirugarrenen aldeko gastu osagarriak barneratuko eta UTBan
barneratu ez diren gastuak argi zehaztu behar dira.
Erakundeak diru-laguntzak edo subentzio publikoak jasotzen baditu, ez dira
UTBan barneratuko. Izan ere, UTBak soilik onuradunak benetan ordaindutako
diru-zenbatekoak kontuan hartzen ditu.
Aseguru eta berme gastuak. Hala ere, finantza-erakundeari kredituaren diru-
itzultzea bermatzeko helburuarekin ordaindutako aseguruaren primak kontuan
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
36/168
Epe laburrerako banku- maileguak
35
hartuko dira kasu hauetan: kredituaren onuradunaren hiltze, elbarritasun edo
langabezia kasuan eta erakundeak kreditua eman ahal izateko asegurua bete
beharreko baldintza gisa ezartzen duenean.
Berankortasunaren ondorioz sortutako kitapenak edo likidazioak modu bereizian
kontuan hartuko dira.
UTBa tresna egokia da finantza-eskaintzak elkarrekin konparatzeko.
3.5. GALDERAK ETA ARIKETAK
1.Kalkulatu mailegu honen kostu efektiboa:
Nominala: 10.000 .
Iraupena: urte bat.
Urteko interes-tasa nominala: % 8.
Sei hileko interesen ordainketa kasu hauetan:
a)Amortizazio-metodo amerikarra. Ke = % 8,16
b)Amortizazio-kuota konstantearen metodoa. Ke = % 8,16
c) Amortizazio-metodo frantsesa edo amortizazio-termino konstantearen
metodoa. Ke = % 8,16
2. Enpresa batek 24.000 euroko mailegu bat negoziatzen du honako baldintza
hauetan:
Epemuga: urtebete.
Urteko interes-tasa nominala: % 6, sei hilez behin ordaintzekoa.
Irekiera-komisioa: % 0,5
Ikasketa-gastuak: 200 euro.
Artesaria: maileguaren nominalaren gaineko % 0,3.
Bestalde, Eusko Jaurlaritzak sei hilez behin interesen % 50eko diru-laguntza bat
ematen dio mailegu-hartzaileari.
Maileguaren nominala epemugan itzuliko da bere osotasunean.
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
37/168
Epe laburrerako banku- maileguak
36
Mailegu-hartzailearen urteko kostu efektiboa eta mailegu-emailearen
errentagarritasuna honako adierazpen hauen bidez, hurrenez hurren, kalkulatuko
dira:
a)1
2
11e2
1
e
r)(1
24.360
r)(1
36023.680eta
)k(1
24.360
)k(1
36023.608
++
+
=+
+
+
=
b)1
2
11e2
1
e
r)(1
24.720
)(1
72023.680eta
)k(1
24.360
)k(1
36023.680
++
+
=+
+
+
=
r
c)1
2
11e2
1
e
r)(1
24.720
r)(1
72023.880eta
)k(1
24.360
)k(1
36023.880
++
+
=+
+
+
=
d)1
2
11e2
1
e
r)(1
24.720
r)(1
72023.680eta
)k(1
24.360
)k(1
36023.608
++
+
=+
+
+
=
e)1
2
11e2
1
e
r)(124.360
r)(1
36023.608eta)k(124.720
)k(1
72023.680+
+
+
=+
+
+
=
3. Demagun honako mailegu-eragiketa hau:
Nominala: 6.000 .
Iraupena: urte bat.
Urteko interes-tasa nominala: % 8, sei hilez behin ordaintzekoa.
Irekiera-komisioa: % 0,5
Notaritza-gastuak: 12 .
Maileguaren nominala epemugan itzuliko da bere osotasunean.
a) Eragiketaren urteko kostu efektiboa % 8,381 da.
b) Eragiketaren urteko kostu efektiboa % 8,937 da.
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
38/168
Epe laburrerako banku- maileguak
37
c) Eragiketaren urteko tasa baliokidea % 8,381 da.
d) Eragiketaren urteko tasa baliokidea % 8,937 da.
e) Eragiketaren urteko tasa baliokidea % 8,761 da.
4. Kalkula itzazu mailegu honen UTBa (Urteko Tasa Baliokidea) eta mailegu-
hartzailearen kostu efektiboa:
Nominala: 30.000
Iraupena: urte bat.
Urteko interes-tasa nominala: % 7,5, hiru hilez behin ordaintzekoa
Amortizazio-sistema frantsesa
Irekiera-komisioa: % 1
Notario-gastuak: % 0,5
30.000 0, 005 30.000 0, 01 30.000 29.550Efektiboa = =
14 0,01875
30.0007.854,827a
a= =
( ) ( ) ( ) ( )379,10%
1
827,854.7
1
827,854.7
1
827,854.7
1
827,854.7550.29
1
4
3
4
2
4
1 =
+
+
+
+
+
+
+
= kkkkk
30.000 0,01 30.000 29.700UTBEfektiboa = =
( ) ( ) ( ) ( )1 2 3 1
4 4 4
7.854,827 7.854,827 7.854,827 7.854,82729.700 9,478%
11 1 1UTB
UTBUTB UTB UTB
= + + + =+
+ + +
5. Demagun mailegu-eragiketa hau:
Nominala: 24.000 .
Iraupena: urte bat.
Urteko interes-tasa nominala: % 5,5, sei hilez behin ordaintzekoa.
Irekiera-komisioa: % 1
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
39/168
Epe laburrerako banku- maileguak
38
Azterketa-gastuak: 250 .
Notario-gastuak: nominalaren gaineko % 0,5
Ordaindu beharreko interesen gaineko % 50eko diru-laguntza bat jasoko dugu
(Diru-laguntza interesak ordaintzeko unean jasoko da).
Metodo amerikarraren arabera amortizatuko da.
Kalkula ezazu:
a) Espainiako Bankuaren araberako UTBa. UTB = % 4,9256
b) Mailegu-hartzailearen kostu efektiboa. Ke = % 5,4677
c) Mailegu-emailearen errendimendu efektiboa. Ee = % 7,8062
6. Demagun honako mailegu-eragiketa hau:
Nominala: 30.000 .
Iraupena: urte bat.
Urteko interes-tasa efektiboa: % 9.
Irekiera-komisioa: % 1.
Azterketa-gastuak: 120 .
Notario-gastuak: nominalaren gaineko % 0,5.
Amortizazio-termino konstanteak eta lau hilez behin ordaintzekoa.
Funts galdurako diru-laguntza: nominalaren gaineko % 3. Diru-laguntza lehen
lauhilekoaren bukaeran dagoen ordaindu gabeko kapitalaren gain kalkulatuko da,
eta une horretan bertan jasoko da.
Kalkula ezazu:
a) Mailegu-hartzailearen kostu efektiboa. Ke = % 7,28
b) Espainiako Bankuaren araberako UTBa. UTB = % 6,4573
c) Mailegu-emailearen errendimendu efektiboa. E = % 11,4093
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
40/168
Epe laburrerako banku- maileguak
39
7. Datorren ekitaldian GADEM enpresak erosketa-bolumena 150.000 euro handituko
du. Enpresa, behar hori finantzatzeko, bi aukera hauek baloratzen ari da:
hornitzaileak eskainitako baldintzak (1/5 Neto 60) onartu edo mailegua eskatu behar
den kopuruan. Mailegua eskatzekotan, kreditu-erakundeak ezarritako baldintzak
hauek izango lirateke:
Interes-tasa nominala, hiru hilez behin ordaingarria: % 6
Ikasketa-komisioa: 50 euro.
Notario-gastuak: nominalaren gaineko % 0,5.
Amortizazio-sistema: hiru hilean behingo amortizazio-termino konstanteak.
Oharra: erosketa-bolumena datorren ekitaldian zehar uniformeki handituko da.
BIBLIOGRAFIA
CANTALAPIEDRA, M. (2002): Cmo analizan las entidades de crdito el riesgo de
nuestra empresa. Estrategia Financiera, 189 zk., azaroa, 46.-50. or.
DE PABLO, A. eta FERRUZ, L. (1996): Finanzas de empresa. Centro de estudios RamnAreces, Madril.
DURAN, J. J. (1992):Economa y direccin financiera de la empresa. Pirmide, Madril.
GARCA TABUENCA, A.; MERINO, F. eta RUBIO, D. (2003): La financiacin de la
pequea y mediana empresa en Espaa, 1975-2000: problemas, mercados y
financiacin institucional. Instituto de Estudios Econmicos, Madril.
MENEU, V.; JORDA, M. P. eta BARREIRA, M. T. (1994): Operaciones financieras en el
mercado espaol. Ariel, Bartzelona.
PALOMO, R. J. y MATEU, J. L. (2000): Productos, instrumentos y operaciones de
inversin. Instituto Superior de Tcnicas y Prcticas Bancarias, Madril.
SUREZ, A. S. (1998): Decisiones ptimas de inversin y financiacin en la empresa.
Pirmide, Madril.
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
41/168
Epe laburrerako banku- maileguak
40
TOMS, J.; AMAT, O. eta ESTEVE, M. (2001): Cmo analizan las entidades financieras
a sus clientes. Ediciones Gestin 2000, S.A.
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
42/168
Epe laburrerako banku-finantzaketa: banku-deskontua
41
4. GAIA: EPE LABURRERAKO BANKU-FINANTZAKETA: BANKU-
DESKONTUA
4.1. Banku-deskontua: kontzeptua eta sailkapena
4.2. Merkataritzako deskontua
4.2.1. Enpresaren merkataritzako deskontuaren beharrak
4.2.2. Merkataritzako deskontuaren kostu-elementuak
4.2.3. Deskontu-lerro arrunt baten finantza-balorazioa: eragiketaren
efektiboaren, deskontuaren eta kostu efektiboaren kalkulua
4.3. Merkataritzako deskontu-eragiketa baten UTBa
4.4. Merkataritzako deskontuaren kudeaketa eraginkorra
4.5. Galderak eta ariketak
4.1. KONTZEPTUA ETA SAILKAPENA
Banku-deskontuaren bidez bankuak enpresa bezeroari mugaeguneratu gabeko
kreditu-titulu baten zenbatekoa aurreratzen dio, bukaera onari baldintzatutako kredituaren
lagapenaren bidez. Bankuak, efektuen nominalaren zenbatekotik, interes eta komisio-gastu
batzuk kenduko ditu.
Banku-deskontuaren barnean, merkataritzako deskontua eta finantza-deskontua
bereizi ditzakegu:
MERKATARITZAKO DESKONTUA merkataritzako efektu bati dagokion
deskontua da, hau da, kobrantzaren atzerapena daukan ondasun edo zerbitzu baten
salmentatik eratorritako eragiketa bati dagokiona. Eragiketa horrek enpresak ordainketaren
atzerapena duten salmenten zenbatekoak aldez aurretik jasotzea ahalbidetzen du. Deskontu
mota horren barnean, kanbio-deskontua aurkitzen da; bertan, merkataritzako efektua
kanbio-letra batean formalizatzen da.
MERKATARITZAKO DESKONTUA
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
43/168
Epe laburrerako banku-finantzaketa: banku-deskontua
42
Ondasun edo zerbitzubaten salmenta
BancoIgorlea Igorria
Efektuen igorpena
Efektuak edoLetra0
Efektuak edoLetra1
Efectivo= Nominal - gastos descuentoHasierako datan
NominalaMugaegunean
Iturria: Meneu, V. eta beste batzuk (1994), 417. orrialdea
Igorlea: efektua libratzen edo igortzen duen pertsona fisikoa edo juridikoa.
Igorria: pertsona horren gain igortzen da letra, eta mugaegunean haren zenbatekoa
ordaintzera behartuta dago.
Edukitzailea: mugaegunean libratuari aurkeztuz, tituluaren zenbatekoa itzultzeko
gaitasuna duen pertsona.
FINANTZA-DESKONTUA bankuak bezeroari ematen dion kreditu soil bat da.
Bezeroak berak efektua onartzen du. Beraz, kanbio-letra baten edo batzuen bidez gauzatzen
den banku-kreditu bat da finantza-deskontua. Finantzaketa modu horretan, finantza-
erakundeak kreditua bezeroari eskaintzen dio, eta finantza-kudeaketa eragiketa hori kanbio-
letra bat edo batzuen bidez gauzatzen dira (De Pablo y Ferruz, 1996, 368. or.).
FINANTZA DESKONTUA
Bankua
Libratzailea
Bezeroa
Libratua
EfektiboaHasierako datan
NominalMugaegunean
Iturria: Meneu, V. eta beste batzuk (1994), 417. or.
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
44/168
Epe laburrerako banku-finantzaketa: banku-deskontua
43
Merkataritzako deskontuak eta finantza-deskontuak helburu ezberdinak dituzte:
merkataritzako deskontuaren helburua salerosketa edo zerbitzu eragiketa baten ordainketa
bermatzea da; aldiz, finantza-deskontuak kreditu bat lortzea du helburu.
Eperako salmenten finantzaketa kasu berezia da. Kostu altua daukaten ondasunen
eta zerbitzuen salmentan, sarritan enpresek bezeroei ordaintzeko erraztasunak eskaintzen
dizkiete2. Enpresek nominal berdineko eta aldizkako epemuga korrelatiboko efektuak igorri
ohi dituzte. Eperako salmentak oso ohikoak dira ekipo-ondasunak ekoizten dituzten
enpresetan, kontsumo iraunkorreko ondasunak saltzen dituzten enpresetan, etxebizitza-
sustatzaileetan
28/1998 Legeak dioenez, eperako salmenta kontratu bat da. Kontratu horren bidez,
aldeetariko batek beste aldeari higigarri bat ematen dio, eta azken horrek ondasun
horrengatik hiru hilabetetik gorako atzerapen osoa edo partzialarekin prezioa ordaintzeko
konpromisoa hartzen du.
Kasu horretan, ez da efektu bakar bat deskontatzera eramaten, baizik eta nominal
berdineko eta epemuga korrelatiboko hainbat efektu. Gainerako eragiketaren ezaugarriak
berdinak dira deskontuak dituenekin alderatuta.
4.2. MERKATARITZAKO DESKONTUA
Merkataritzako deskontua Espainiako enpresen finantzaketa-modurik ohikoena da.
Halaber, finantza-erakundeek erraztasunik handienez ematen duten finantzaketa-tresna da.
(Toms, et. al., 2002, 69. or.). Mota horretako eragiketak modu bat dira ordainketaren
atzerapena duten ondasunen eta zerbitzuen salerosketa saltzaileari finantzatzeko. Bankuak
ez du itzultzeko edo ez ordaintzeko arriskurik hartzen, baizik eta efektua deskontatzera
eraman duenak.
Deskontua bukaera onari baldintzatuta izaten da, hau da, libratuak ez badu
ordaintzen, bankuak letraren zenbatekoa gehi dagozkion gastuak bezeroari kobratuko
dizkio. Beraz, efektua kobraezin suertatzen bada, finantza-erakundeak bere zenbatekoaren
kobrantza deskontatzera eraman duenari eskatu ahal izango dio. Bankuak berme bikoitza
2Ondasun higigarrien eperako salmenta Ondasun Higigarrien Eperako Salmentari buruzko uztailaren 13ko28/1998 Legearen arabera araututa dago. Halaber, interesgarria da Ondasun Higigarrien Eperako SalmentarenErregistrorako Ordenantza onartzen duen 1999ko uztailaren 19ko Agindua.
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
45/168
Epe laburrerako banku-finantzaketa: banku-deskontua
44
du: alde batetik, efektuaren igorlearen gain eta, beste alde batetik, deskontatzera eraman
duenaren gain.
Bigarren berme hori eraginkorragoa izateko, batzuetan, finantza-erakundeak
entitatearen kontuan gutxieneko saldo bat mantentzea eskatzen du, non aurreratutako eta
kobratu gabeko zenbatekoa zordundu dezakeen. Horrelako baldintzek garestitu egiten dute
deskontuaren eragiketaren kostua.
Normalean, merkataritzako efektuen deskontuari ekin aurretik, merkataritzako
efektuen kobrantzaren kudeaketa egiten dute bankuek. Eragiketa horietan bankuek ez dute
dirurik aurreratzen, letraren kobrantza-kudeaketaz baino ez dira arduratzen. Beraz, ez da
finantzaketa-zerbitzu bat eskaintzen, administrazio-zerbitzu bat baizik. Efektuen kobrantza-
kudeaketan bezeroak bankuari edo aurrezki-kutxari efektu batzuk aurkezten dizkio
finantza-erakundeak dagokien epemugan kobratu ditzan eta bezeroaren kontuan abona
ditzan. Finantza-erakundeak komisio-agente gisa parte hartzen du, bezeroari kobrantza-
kudeaketa tarifa batzuk kobratuz.
Lehenengo fase horretan bankuak bezeroen kreditu-kalitatea ezagutzeko aukera
izango du, hau da, libratzailearen kaudimena, letraren merkaturagarritasuna (benetan
merkataritzako eragiketa bati dagokion ala ez), igorpenaren epea, itzultzeak eta abar.
Fase hori pasatu ostean, bankuak enpresari deskontuaren muga bat onartuko dio,
hau da, bankua bezero batengandik onartzeko prest dagoen mugaeguneratu gabeko efektu
deskontatuen kopuru maximoa. Muga hori alde bien artean negoziatzen da, baina,
azkenean, bankuak alde batez ezartzen du eta enpresak ezin dezake gainditu.
Santandreu-k dioenez: bankuak gero eta zorrotzagoak dira, deskontatzen duten
paperaren benetakotasuna eskatuz eta bezero-ordaintzaile txarren papera, batzuetan,
errefusatuz. Horren ondorioz, saltzaileek bezero-ordaintzaile onekin lan egiteko garrantzia
hobeto ulertzen dute; izan ere, haren efektu sortak arazorik gabe onartuko dira.
Deskontatzera eraman daitezkeen dokumentuak honako hauek dira (Toms et al.,
2002, 69.-71. or.):
Kanbio-letra. Kanbio-letra ordainketen atzerapena ahalbidetzen duen kreditu-
igorpenerako agiri bat da. Libratzaileak sinatzen du letra, eta, behin igorriak
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
46/168
Epe laburrerako banku-finantzaketa: banku-deskontua
45
onartuta, finantza-erakundeari haren deskonturako uzten dio. Letra endosagarria
denez, igorleak beste hirugarren bati letra endosatzea ere gerta daiteke. Kasu
horretan, endosatuak letraren atzeko aldean sinatu behar du, eta berak emango dio
letra finantza-erakundeari haren deskonturako.
Ordainagiri normalizatuak. Ordainagiria hornitzailearen inprimakian jaulkitzen
da. Hala ere, beharrezkoa da ordainagiri-eredu bati jarraitzea. Bezeroak finantza-
erakundeari uzten dizkion ordainagiriak deskontatzea ahalbidetzen du. Gainera,
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
47/168
Epe laburrerako banku-finantzaketa: banku-deskontua
46
efektuen bukaera onaren erantzukizuna hartzen du, kanbio-letrek duten tratamendu
eta baliotasun bera onartuz. Ordainagiriak, kanbio-letrak ez bezala, ez dira paper
tinbratuan jaulkitzen, hau da, ordainagiriek ez daukate erantsita ekintza juridiko
dokumentatuen gaineko zergari dagokion tinbrea. Beraz, finantza-erakundeak
ordaintzen dio tinbrea Ogasun Publikoari, baina bezeroari zorduntzen dio efektu-
sorta kitapenaren bidez.
Merkataritzako ordaindukoa. Sinatzaileak onuradunari edo onuradunaren
agindura zenbateko zehatz bat egun jakin batean ordaintzeko obligazioa adierazten
duen dokumentu endosagarria da. Merkataritzako ordaindukoari kanbio-letrari
eskatzen zaizkion baldintza formal berdinak eskatzen zaizkio, bat izan ezik: letranigorria adierazi behar da; ordaindukoan, aldiz, ez da beharrezkoa, igorlea eta igorria
pertsona bera baitira. Ordaindukoak enpresak berak jaulkitako eta sortutako
inprimakian edo finantza-erakundeek emandako talonarioetan formalizatzen dira.
Ordaindukoek daukaten formatua txekeen eta ordainagirien antzekoa da. Bertan,
zorraren epemuga, hau da, obligazioa betetzeko mugaeguna, adierazten da.
-
7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak
48/168
Epe laburrerako banku-finantzaketa: banku-deskontua
47
Ziurtagiriak. Enpresa eta erakunde batzuek epe zehatz batean zorrak ordaintzeko
konpromisoa hartzen duten ziurtagiriak jaulkitzen dituzte. Enpresa publikoek eta
udal-erakundeek, batez ere, erabiltzen dituzte ziurtagiri horiek; izan ere, epe
luzerako ordainketak egiten dituzte. Batzuetan, enpresek zorra ziurtatzen eta
onartzen dute, baina, ordainketa-epea zehazten ez denez, ezin da deskontatzera
eraman. Kasu horretan, beste formula batzuen bidez finantza daitezke, hala nola
kreditu-polizaren bidez.Sistema informatikoen erabileraren garapenak ordainketa-tresna modu berriak
azaltzea ahalbidetzen du. Izan ere, enpresek tradizionalki efektuak paper-formatuan
eramaten zituzten. Egun, hori ez da beharrezkoa (salbuespen batzuk izan ezik), eta hainbat
aukera sortu dira, hala nola euskarri magnetikoen bidezko efektuen lagapena edo datuen
transmisio elektronikoa (Rovira Val, 1997, 751. or.).
4.2.1. Merkataritzako deskontuaren beharrak
Deskontu-eragiketa efektu-kopuru mugaturako egin daiteke. Hala ere, normalean,