enpresa finantzaketarako baliabideak · enpresa-jarduera guztia garatu ahal izateko...

Liburu honek UPV/EHUko Euskara eta Eleaniztasuneko Errektoreordetzaren dirulaguntza jaso du

ENPRESA FINANTZAKETARAKO

BALIABIDEAK

Sara Urionabarrenetxea Zabalandikoetxea(Koor.) Ana Beraza Garmendia

José Domingo García Merino

EUSKARA ETA ELEANIZTASUNEKO

ERREKTOREORDETZAREN SARE ARGITALPENA

1

Aurkibidea 1. GAIA: ENPRESEN FINANTZAKETA-ITURRIAK ..............................................................................3

1.1. ENPRESAREN FINANTZA-FUNTZIOA .......................................................................................3 1.2. FINANTZA-EGITURA ETA EKONOMIA-EGITURA ..................................................................4

1.2.1. Balantzearen aktiboa...................................................................................................................4 1.2.2. Ondare garbia eta balantzearen pasiboa......................................................................................6

1.3. ENPRESAREN FINANTZA-EGITURAREN ETA EKONOMIA-EGITURAREN ARTEKO OREKA-ERLAZIOAK ............................................................................................................................7

1.3.1. Enpresaren zikloak .....................................................................................................................7 1.3.2. Errotazio-funtsa. Epe laburrerako eta luzerako finantzaketa ......................................................8

1.4. ENPRESAREN FINANTZAKETA-ITURRIAK............................................................................11 1.4.1. Ondare garbia eta pasiboa.........................................................................................................12 1.4.2. Barne-finantzaketa edo autofinantzaketa eta kanpo-finantzaketa.............................................14

1.5. FINANTZA-BALIABIDEEN KOSTUA........................................................................................15 1.5.1. Kostu esplizituaren eta kostu inplizituaren analisia..................................................................15 1.5.2. Kostu efektiboa eta urteko tasa baliokidea ...............................................................................16

1.6. GALDERAK ETA ARIKETAK.....................................................................................................18 BIBLIOGRAFIA....................................................................................................................................19

2 GAIA: HORNITZAILEEN FINATZAKETA.........................................................................................21 2.1. SARRERA: DEFINIZIOA ETA EZAUGARRIAK........................................................................21 2.2. ORDAINTZEKO MODURIK OHIKOENAK................................................................................22 2.3. HORNITZAILEEN FINANTZAKETA-BOLUMENAREN ANALISIA ......................................23 2.4. MERKATARITZAKO KREDITUAREN KOSTU EFEKTIBOA .................................................24 2.5. GALDERAK ETA ARIKETAK.....................................................................................................25 BIBLIOGRAFIA....................................................................................................................................29

3.GAIA: EPE LABURRERAKO BANKU-MAILEGUA .........................................................................30 3.1. SARRERA.......................................................................................................................................30 3.2. MAILEGUEN MERKATARITZAKO EZAUGARRIAK..............................................................31 3.3. MAILEGU-ERAGIKETAREN KOSTU EFEKTIBOAREN KALKULUA ..................................32

3.3.1. Mailegu-eragiketa definitzen duten elementuak.......................................................................32 3.3.2. Maileguaren kostu efektiboa.....................................................................................................33

3.4. MAILEGUAREN UTBAREN KALKULUA.................................................................................34 3.5. GALDERAK ETA ARIKETAK.....................................................................................................35 BIBLIOGRAFIA....................................................................................................................................39

4. GAIA: EPE LABURRERAKO BANKU-FINANTZAKETA: BANKU-DESKONTUA .....................41 4.1. KONTZEPTUA ETA SAILKAPENA............................................................................................41 4.2. MERKATARITZAKO DESKONTUA...........................................................................................43

4.2.1. Merkataritzako deskontuaren beharrak.....................................................................................47 4.2.2. Merkataritzako deskontuaren kostu-elementuak ......................................................................52 4.2.3. Deskontu-lerro arrunt baten finantza-balorazioa: eragiketaren efektiboa, deskontua eta kostu efektiboaren kalkulua .........................................................................................................................54

4.3. MERKATARITZAKO DESKONTU-ERAGIKETA BATEN UTBa ............................................58 4.4. DESKONTUAREN KUDEAKETA ERAGINKORRA .................................................................60 4.5. GALDERAK ETA ARIKETAK.....................................................................................................61 BIBLIOGRAFIA....................................................................................................................................69

5. GAIA: EPE LABURRERAKO BANKU-FINANTZAKETA: KREDITU-POLIZA ............................70 5.1. SARRERA. BANKU-KONTU KORRONTEAK...........................................................................70 5.2. KREDITU-KONTU KORRONTEAK. FUNTZIONAMENDUA ETA EZAUGARRIAK ...........71 5.3. HANBURGOKO METODOA EDO INTERES-KITAPENERAKO SALDO-METODOA..........72 5.4. KREDITU-KONTU KORRONTEAREN KOSTU EFEKTIBOAREN KALKULUA...................76

5.4.1. A prioriko kostu efektiboa........................................................................................................77 5.4.2. A prioriko gutxi gorabeherako kostu efektiboa ........................................................................78 5.4.3. Kostu historikoa edo a posteriorikoa ........................................................................................79

5.5. KREDITU-POLIZA BATEN UTBaren KALKULUA...................................................................80 5.6. GALDERAK ETA ARIKETAK.....................................................................................................81 BIBLIOGRAFIA....................................................................................................................................92

2

6. GAIA: FACTORING-a ..........................................................................................................................93 6.1. FACTORING-aren DEFINIZIOA ETA EZAUGARRI NAGUSIAK .............................................93

6.2. FACTORING-AK ESKAINITAKO ZERBITZUAK ETA BEREN FUNTZIONAMENDUA..........96 6.3. FACTORING-AREN ABANTAILAK ETA ERAGOZPENAK ..................................................100 6.4. FACTORING-AREN KOSTUA ETA UTB-A. FAKTORE BALDINTZATZAILEAK..............101 6.5. GALDERAK ETA ARIKETAK...................................................................................................102 BIBLIOGRAFIA..................................................................................................................................105

7.GAIA. ENPRESA-ORDAINDUKOAK ...............................................................................................107 7.1. KONTZEPTUA ETA EZAUGARRIAK .....................................................................................107 7.2. ENPRESA-ORDAINDUKOEN MERKATUAREN JATORRIA ETA BILAKAERA ...............109

7.2.1. Enpresa-ordaindukoen lehen mailako merkatua.....................................................................110 7.2.2. Enpresa-ordaindukoen bigarren mailako merkatua ................................................................112

7.3. ENPRESA-ORDAINDUKOEN JAULKIPENAREN KOSTU EFEKTIBOAREN ANALISIA..114 7.4. GALDERAK ETA ARIKETAK...................................................................................................114 BIBLIOGRAFIA..................................................................................................................................117

8. GAIA: EPE LUZERAKO BANKU-MAILEGUAK............................................................................118 8.1. EPE LUZERAKO MAILEGUEN KONTZEPTUA ETA EZAUGARRIAK ...............................118 8.2. MAILEGU INDEXATUAK .........................................................................................................119

8.2.1. Interes-tasen aldakortasuna.....................................................................................................119 8.2.2. Mailegu indexatuetan ordaindu beharreko kantitateen zehaztapena.......................................123 8.2.4. UTBaren kalkulua mailegu indexatuetan ...............................................................................128

8.3. PARTAIDETZAKO MAILEGUAK.............................................................................................130 8.4. MAILEGUAK DIBISATAN ........................................................................................................136 8.5. MAILEGU SINDIKATUAK ........................................................................................................138 8.6. GALDERAK ETA ARIKETAK...................................................................................................139 BIBLIOGRAFIA..................................................................................................................................144

9.GAIA: LEASINGa ................................................................................................................................145 9.1. LEASINGAREN KONTZEPTUA ETA EZAUGARRIAK..........................................................145 9.2. LEASING MOTAK ......................................................................................................................149

9.2.1. Leasing finantzarioa ...............................................................................................................149 9.2.2. Leasing operatiboa..................................................................................................................151 9.2.3. Lease-back-a...........................................................................................................................152

9.3. LEASINGAREN EBALUAZIO FINANTZARIO ETA FISKALA .............................................154 9.4. GALDERAK ETA ARIKETAK...................................................................................................158

BIBLIOGRAFIA......................................................................................................................................166

Enpresaren finantzaketa-iturriak

3

LEHENENGO ZATIA: SARRERA

1. GAIA: ENPRESEN FINANTZAKETA-ITURRIAK

1.1. Enpresaren finantza-funtzioa.

1.2. Enpresaren finantza-egitura eta ekonomia egitura.

1.2.1. Balantzearen aktiboa.

1.2.2. Ondare garbia eta balantzearen pasiboa.

1.3. Enpresaren finantza-egituraren eta ekonomia-egituraren arteko oreka-

erlazioak.

1.3.1. Enpresaren zikloak.

1.3.2. Errotazio-funtsa. Epe laburrerako eta epe luzerako finantzaketa.

1.4. Enpresaren finantzaketa-iturriak.

1.4.1. Berezko baliabideak eta besteren baliabideak.

1.4.2. Barne-finantzaketa edo autofinantzaketa eta kanpo-finantzaketa.

1.5. Finantza-baliabideen kostua.

1.5.1. Kostu esplizituaren eta kostu inplizituaren analisia.

1.5.2. Kostu efektiboa eta urteko tasa baliokidea.

1.6. Galderak eta ariketak.

1.1. ENPRESAREN FINANTZA-FUNTZIOA

Enpresa, besteak beste, finantza-ikuspuntutik defini daiteke. Enpresak, sortzen

den unetik, finantza-behar batzuk sortzen ditu, eta haiei aurre egiteko finantza-

baliabideak behar ditu. Enpresa-jarduera guztia garatu ahal izateko (produkzio-

faktoreak eskuratzea, hornikuntzak ordaintzea, langileen soldatak, eta beste gastu orokor

batzuk), beharrezkoa da finantza-baliabideen erabilgarritasuna. Suárez Suárez-ek (1996,

28. or.) dioenez, enpresa da denboran zehar sortzen diren finantzaketa- eta inbertsio-

proiektuen multzoa.

Finantza-funtzioak bi azpifuntzio nagusi garatzen ditu: zentzu hertsian harturik,

kapitala lortzea eta, zentzu zabalean, inbertsio-funtzioa. Funtzio nagusi bi horietaz


4

gainera, beste funtzio zehatzago batzuk ere garatzen ditu; adibidez, diruzaintza

kudeatzea, zergak kudeatzea, segurtasuna kudeatzea eta dibidendu-politika zehaztea.

Ikasgai honetan, aipatutako lehenengo funtzioaz arituko gara. Finantzaketa da

enpresak funtzionatzeko beharrezko dituen diru-baliabideak lortzea, negozioaren

helburuak kontuan izanik, eta kostu, epe eta zenbateko onuragarrienaren arabera. Diru-

baliabide horien jatorria finantzaketa-iturriak dira.

Beharrezko finantzaketa-iturriak lortzea erlazionatuta dago enpresaren beraren

helburuarekin –akzioen balioa akziodunentzat maximizatzea–. Kasu gehienetan,

merkatuaren akatsek ez dute Modiggliani-k eta Miller-ek egiten duten finantza-egiturari

buruzko proposamena gauzatzea ahalbidetzen. Beraz, finantza-egiturarik egokiena

ezartzea erabaki garrantzitsua da enpresaren finantza-zuzendaritzarentzat.

1.2. FINANTZA-EGITURA ETA EKONOMIA-EGITURA

1.2.1. Balantzearen aktiboa

Enpresaren finantza-baliabideen beharra beraren inbertsio multzoaren

araberakoa da. Horrela, finantza-baliabideak lortzea enpresaren barnean emango zaien

erabilerarekin estuki loturik dago. Beraz, enpresak gara ditzakeen inbertsioekin hasiko

gara.

Enpresaren egoera-balantzearen aktiboak erakusten ditu enpresak egindako

inbertsioak. Horregatik esaten da ekonomia-egitura dela. Aktiboa modu honetan sailka

dezakegu:

• Aktibo finkoa (ibilgetua edo epe luzerako inbertsioak): inbertsioa ekitaldi

ekonomiko batean baino gehiagotan berreskuratzen da amortizazioaren

bidez. Horregatik deitzen zaio epe luzerako ziklo.

• Aktibo korrontea (epe laburrerako inbertsioak): ekitaldi ekonomiko batean

baino gehiagotan berreskuratzen da.


5

AKTIBO EZ-KORRONTEA edo EPE LUZERAKO INBERTSIOAK

AKTIBO UKIEZINA I+G gastuak

Patenteak, lizentziak, markak

Aplikazio informatikoak

Eskualdatze-eskubideak... IBILGETU MATERIALA Instalazio teknikoak eta makineria

Altzariak...

HIGIEZINEN INBERTSIOAK Lurrak eta eraikinak FINANTZA-IBILGETUA Beste enpresa batzuetako parte-hartzeak

Epe luzerako balore-zorroa...

AKTIBO KORRONTEA edo EPE LABURRERAKO INBERTSIOAK

IZAKINAK Lehengaiak

Bidean dauden produktuak

Produktu bukatuak MERKATARITZAKO ZORDUNAK Zordunak (bezeroak, administrazio

publikoak...)

Hainbat zordun EPE LABURRERAKO INBERTSIOAK Enpresei emandako epe laburrerako kredituak

Epe laburrerako finantza-inbertsioak ERABILGARRIA Kutxa

Bankuak

Aktiboa likideziaren arabera ordenatzen da balantzean, likidezia txikienetik

handienera.

Inbertsio horiek guztiak bi motatako eraldatze-prozesuetan barneratu daitezke;

haien iraupenak oinarrizko zikloak baldintzatzen ditu:

• Ibilgetuaren berriztatze-zikloa edo epe luzerako zikloa:

Enpresak aktibo ez-korrontean egindako inbertsioak berreskuratzeko behar duen

batez besteko denbora da, eta haren iraupena ibilgetuko ondasunen bizitza

erabilgarriaren araberakoa da.

• Ustiapen-zikloa edo epe laburrerako zikloa:

Enpresak aktibo korrontean egindako inbertsioak berreskuratzeko behar duen

batez besteko denbora da, eta haren iraupena batez besteko heltze-aroaren araberakoa

da.


6

1.2.2. Ondare garbia eta balantzearen pasiboa

Ekoizpen-jarduera garatzeko eta ondasunak eskuratzeko funtsen beharra dauka

enpresak. Erabiltzen dituen finantza-baliabideak balantzearen pasiboan agertzen dira:

hau da, pasiboak erabilitako baliabideen jatorria erakusten digu.

Pasiboa hainbat irizpideren arabera sailka daiteke:

I) Funtsen galdagarritasunaren arabera

- Pasibo ez-korrontea, epe luzerakoa edo baliabide iraunkorrak: urtebete baino

galdagarritasun handiagoa daukaten baliabideak dira.

- Pasibo korrontea edo epe laburrerakoa: urtebete baino galdagarritasun

txikiagoa daukaten baliabideak dira.

II) Funtsen jabetasunaren arabera

- Ondare garbia edo berezko baliabideak. Jabeek edo akziodunek egindako

ekarpenak dira, hala nola kapital soziala eta erreserbak, amortizazioak eta

funts galdurako diru-laguntzak.

- Besteren baliabideak. Zorrek edo galdagarritasun-epea duten funtsek osatzen

dute talde hori, haien epemuga edozein izanda ere. Beraz, hartzekodunak

dira baliabide horien jabeak.

III) Funtsen jatorriaren arabera

- Barne-finantzaketa edo autofinantzaketa. Enpresaren barnean sortutako

finantza-baliabideak dira. Baliabide horiek ez datoz kanpotik egindako

ekarpen batetik (Durán, 1992, 270. or.). Adibidez, amortizazioak eta banatu

gabeko mozkinak.

- Kanpoko finantzaketa. Enpresatik kanpoko inbertitzaileek egindako

ekarpenak dira.


7

Laburbilduz:

Amortizazioak Erreserbak

Barne-finantzaketa edo autofinantzaketa

Kapital soziala

Berezko baliabideak

Jesapenak Leasing-a

Epe luzerako banku-mailegua

Kapital iraunkorrak

Enpresa-ordaindukoak Factoring-a

Kreditu-poliza Merkataritzako

deskontua Epe laburrerako banku-mailegua

Hornitzaileak

Pasibo korrontea

Zorrak Kanpo-finantzaketa

1.3. ENPRESAREN FINANTZA-EGITURAREN ETA EKONOMIA-

EGITURAREN ARTEKO OREKA-ERLAZIOAK

1.3.1. Enpresaren zikloak

Lehen azaldu den moduan, enpresan bi ziklo bereizten dira. Alde batetik,

ibilgetuaren berriztatze-zikloa edo epe luzerako zikloa dugu. Ziklo hori enpresak aktibo

finkoan egindako inbertsioak berreskuratzeko behar duen batez besteko denbora da, eta

haren iraupena ibilgetuko ondasunen bizitza erabilgarriaren araberakoa da. Hau da,

denbora horretan aktibo ez-korrontea osatzen duten ondasunak irizpide teknikoen eta

ekonomikoen arabera erabili ahal izango dira, eta haien balio-galera ekoizpen-kostuei

gehitzen zaie, pixkanaka-pixkanaka, amortizazio-prozesuaren bidez.

Beraz, ikuspegi ekonomikotik bizitza erabilgarria honako hau da: ondasun baten

erabileratik sortutako errendimenduak ondasun hori berrituko edo ordezkatuko balitz

lortuko liratekeenak baino handiagoak diren denbora-tartea. Beraz, amortizazioa

ekoizpen-prozesuan parte hartzeagatik ondasunak jasaten duen balio-galeraren

zenbatespena da. Balio-galera hori ez da alderdi teknikoen arabera definitu behar, baizik

eta alderdi ekonomikoen arabera. Balio-galera horrek dakarren kostua produktuen

kostura pasatu behar da.


8

Beste zikloa ustiapen-zikloa edo epe laburrerako zikloa da, eta batez besteko

heltze-aro ekonomiko izena hartzen du. Batez besteko heltze-aroa zera da: diru-unitate

bat inbertitzen denetik kobrantzaren bidez berreskuratzen den arte pasatzen den

denbora. Beraz, osagai hauek barne hartzen ditu:

BHA ekonomikoa: Batez besteko biltegiratze-epea + Batez besteko ekoizpen-epea +

Batez besteko salmenta-epea + Batez besteko kobrantza-epea.

Hala ere, epe laburrean egindako inbertsio horien zati bat ustiapen-zikloak berak

finantzatuko du, hornitzaileen finantzaketaren bidez. BHA ekonomikoari hornitzaileen

finantzaketa kentzen badiogu, BHA finantzarioa lortuko dugu, hau da, lehengaiak

hornitzaileari ordaintzen zaizkionetik kobrantzaren bidez berreskuratu arte pasatzen den

batez besteko denbora.

BHA finantzarioa: Batez besteko biltegiratze-epea + Batez besteko ekoizpen-epea +

Batez besteko salmenta-epea + Batez besteko kobrantza-epea – Batez besteko

ordainketa-epea

1.3.2. Errotazio-funtsa. Epe laburrerako eta luzerako finantzaketa

Balantzean azaltzen den informazioak eta hura ordenatzeko erabilitako

irizpideek garrantzi handia dute finantza-zuzendariarentzat. Beharrezkoa da nolabaiteko

korrespondentzia izatea erabilitako finantzaketa-iturrien eta egindako inbertsioaren

Prod. bukatua bilteg. Ekoizpena

Lehengaiak biltegiratzea

Lehengaiak eskuratzea

Ekoizpenaren hasiera

Ekoizpenaren amaiera

Salmenta

Kobrantzaren atzerapena

Soberakina


9

artean; hau da, finantza-baliabideen lorpena haiek izango dituzten erabilerek

baldintzatzen dute. Inbertsioen ezaugarriek finantzaketa erak baldintzatzen dituzte;

epeari, kostuari, malgutasunari eta abarri buruzko hainbat baldintza dituzte.

Ildo horretatik, aipatu beharra dago finantza-oreka minimoaren araua: aktibo

jakin bat finantzatzeko erabiltzen diren kapitalek enpresan egon behar dute aktibo haren

likidezia berreskuratzeko behar den denboran, gutxienez.

Epe luzerako aktiboen finantzaketari dagokionez, egokiena ibilgetuaren

amortizazio teknikoa finantza-amortizazioarekin bat etortzea litzateke; enpresa aktiboan

inbertitutako funtsak berreskuratzen diren heinean, finantzaketari dagozkion funtsak

itzultzen dira.

Aktibo korronteari dagokionez, berreskuratze-epearen antzeko galdagarritasuna

daukaten baliabideen bidez finantzatu behar litzateke.

FINANTZA-OREKA MINIMOA

AKTIBO EZ-

KORRONTEA

AKTIBO

KORRONTEA

PASIBO

KORRONTEA

KAPITAL

IRAUNKORRAK

Beharrezkoa da finantza-oreka minimoaren arau hori apur bat zehaztea:

• Aktibo korrontearen zati bat etengabe berritzen da, eta, beraz, izaera

iraunkorra hartzen du. Zati horrek, nahiz eta likidoa izan, finantza-ikuspegi

batetik funtsen ibilgetze bat eragiten du, zeren enpresak bere jarduera-

erritmoa mantentzeko aktibo horien gutxieneko maila bat behar baitu.

Aipatutako arrazoiengatik, partida horiek ezin dira finantzatu urtebetetik

beherako epemuga duten baliabideekin.

• Epe laburrerako inbertsioaren berreskuratze-epea luzaraz dezaketen faktore

batzuk daude. Adibidez, ekoizpen-prozesuko matxurak, horniduretako

atzerapenak, bezeroen berankortasuna, grebak eta beste ezusteko batzuk

direla eta, diruzaintzako tentsioak edo likidezia-arazoak sor daitezke

enpresan; izan ere, enpresak ordainketa-konpromisoei aurre egin behar die,


10

inbertitutako kapitala berreskuratu baino lehen, lehen aipatutako

arrazoiengatik.

• Inbertsioen balio-galerak sor daitezke, hala nola bezeroen kaudimen-

gabeziak, izakinen balio-galerak… Beraz, aktibo korronteak une jakin batean

duen balioarekin ezin zaio pasibo korronteari aurre egin (adibidez, bezeroren

batek epemugan ordaintzen ez duenean).

Hiru faktore horiek direla eta, kobrantzen eta ordainketen arteko desfase

posibleak ekiditeko, segurtasun-marjina baten beharra dago; segurtasun-marjina horri

errotazio-funts deritzo (segurtasuneko finantza-stocka). Helburu horrekin, hau onartzen

da: aktibo ez-korronteko inbertsioak epe luzerako baliabideekin finantzatu behar dira,

baina, gainera, aktibo korrontearen zati bat epe luzerako baliabideekin finantzatu behar

da.

Finantza-kaudimenaren oinarrizko arauak dioenez, enpresako kapital

iraunkorrek nahikoak izan behar dute, aktibo ez-korrontea finantzatzeaz gainera, aktibo

korrontearen zati bat ere finantzatzeko. Kapital iraunkorrez finantzatutako aktibo

korrontearen zati horrek errotazio-funtsa du izena. Errotazio-funtsa berme bat da,

ustiapen-ziklotik eratortzen diren kobrantzen eta ordainketen artean sor daitezkeen

behin-behineko desfaseei aurre egin ahal izateko balio duena.

Errotazio-funtsa bi eratan defini eta kalkula daiteke:

Errotazio-funtsa = aktibo korrontea – pasibo korrontea

Errotazio-funtsa = kapital iraunkorra – aktibo ez-korrontea

Errotazio-funts handi batek segurtasun handiagoa ematen du, baina finantza-

kostua ere handiagoa izaten da; izan ere, epe luzerako finantza-baliabideak garestiagoak

ERROTAZIO-FUNTSA

AKTIBO EZ-

KORRONTEA

AKTIBO

KORRONTEA

PASIBO EZ-

KORRONTEA

PASIBO

KORRONTEA


11

izan ohi dira epe laburrerakoak baino. Beraz, finantzetako oinarrizko araua betetzen da:

zenbat eta arrisku handiago, orduan eta errentagarritasun handiago, eta alderantziz.

Enpresak beharrezko duen errotazio-funtsa kalkulatu behar du. EFaren tamaina

faktore hauen araberakoa da:

• Negozioaren izaera

• Enpresaren jarduera-maila

• Epe laburrerako kudeaketa-politikak: hornitzaileen kreditua, bezeroei

emandako kreditua, stocken kudeaketa… Alderdi horiek guztiak

erlazionatuta daude batez besteko ordainketa-epearekin, batez besteko

kobrantza-epearekin eta batez besteko biltegiratze-epearekin, hurrenez

hurren.

Errotazio-funtsaren zenbatespena honako hau da:

Izakinak + Bezeroak - Hornitzaileak = Errotazio-funtsaren beharrak ustiapena

Errotazio-funtsaren beharrak ustiapena + Epe laburrera emandako kredituak – Epe

laburrera lortutako kredituak = Errotazio-funtsaren beharrak

Errotazio-funtsaren beharrak + Diruzaintza = Errotazio-funtsa

Hori bai, zeinu positiboko errotazio-funts batek ematen duen segurtasunak

pasiboko finantza-kostu pixka bat altuagoa du desabantaila; izan ere, epe luzerako

finantza-baliabideen kostua epe laburrerakoena baino altuagoa izaten da, hartzekodunek

arrisku handiagoa hartzen baitute.

Beraz, epe laburrerako eta epe luzerako finantzaketaren arteko banaketa erabaki

beharko du finantza-zuzendariak, kontuan izanik epe luzerako finantzaketak epe

laburrerakoarekin alderatuz daukan gainprezioa eta hura onartzeko prest dagoen

likideziarik ezaren arriskua.

1.4. ENPRESAREN FINANTZAKETA-ITURRIAK

Funtsen galdagarritasunaz gainera, beste oreka-baldintza batzuk ere kontuan izan

behar dira, hala nola jabetasuna eta jatorria.


12

1.4.1. Ondare garbia eta pasiboa

Finantzaketa-iturrien jabetasuna irizpidetzat hartuta, berezko baliabideak eta

besterenak bereizten dira enpresan.

Ondare garbia edo baliabide propioak enpresaren jabeek edo bazkideek egindako

ekarpenak dira. Bertan barneratzen dira kapital soziala, erreserbak eta itzuli behar ez

diren diru-laguntzak. Pasiboa edo besteren baliabideak, aldiz, nolabaiteko

galdagarritasuna daukatenak dira, haien epemuga edozein izanda ere. Beraz, finantza-

zuzendariak enpresaren zorpetze-mailarik egokiena erabaki beharko du.

Besteren finantzaketak berezko baliabideekin alderatuz, abantaila batzuk

eskaintzen ditu, baina, bestalde, desabantaila batzuk ere baditu. Beraz, besteren

baliabideen eta berezko baliabideen artean oreka bat ezarri beharko da.

Besteren finantzaketaren abantailak honako hauek dira:

a) Abantaila politikoak: zorpetzeak ez dio hartzekodunari enpresaren zuzendaritzan

parte hartzeko eskubiderik ematen. Aldiz, bazkideek, kapital sozialaren jabe

direnek, enpresako batzar orokorrean boto-eskubidea daukate.

b) Abantaila ekonomikoak

b.1.) Abantaila fiskalak. Besteren finantzaketatik sortzen diren finantza-gastuak

fiskalki kengarriak direnez, aurrezki fiskala sortzen dute. Finantza-gastuak kendu

egiten dira ekitaldi bakoitzean enpresak lortutako sarreretatik, eta, horrenbestez,

emaitza garbi txikiago bat lortzen da. Beraz, zergen ordainketa txikitu egiten da, eta

zorren kostu efektiboa ordaindutako interesak baino txikiagoa izaten da. Horrela,

zorren kostu efektibo garbia (efektu fiskala kontuan hartuta) ordaindutako interes

gordinak baino txikiagoa da.

Aldiz, berezko baliabideen kasuan hori ez da gertatzen; izan ere, dibidenduak

sozietateen gaineko zergagatik ordaindu beharreko kuota kalkulatu ondoren

banatzen dira.

b.2.) Abantaila finantzarioak. Besteren baliabideen abantailak palanka-efektu

finantzario delakotik eratortzen dira. Palanka-maila enpresaren zorpetze-mailari

dagokio. Pasibo/ondare garbi ratioak finantza-palanka du izena.


13

Palanka-efektu finantzarioa enpresako finantza-egiturak berezko baliabideen

errentagarritasunean (errentagarritasun finantzarioan) daukan eraginean oinarritzen

da.

Enpresan hainbat motatako errentagarritasunak izaten dira1:

- Errentagarritasun finantzarioa, hau da, berezko baliabideena edo

akziodunena: interesen ondorengo mozkina berezko baliabideez zatituz

lortzen da.

- Errentagarritasun ekonomikoa edo orokorra: enpresak garatutako inbertsio

guztietatik lortutako errentagarritasuna da, finantzaketa modua edozein

izanda ere. Interesen aurretiko mozkina enpresako baliabide guztiez zatituz

lortzen da.

- Zorren errentagarritasuna edo kostua: enpresaren hartzekodunei dagokien

errentagarritasuna da. Finantza-gastuak besteren baliabideez zatituz lortzen

da.

Zorren kostuaren eta errentagarritasun ekonomikoaren artean dagoen erlazioaren

arabera, akziodunek errentagarritasun ekonomikoa baino errentagarritasun

handiagoa edo txikiagoa lortuko dute. Beraz, enpresaren finantza-egiturak

errentagarritasun finantzarioa edo berezko baliabideen errentagarritasuna

baldintzatzen du.

Errentagarritasunari dagokion erlazio hau betetzen da:

Ef: errentagarritasun finantzarioa edo berezko baliabideen errentagarritasuna

OG

IOME f =

Ee: errentagarritasun ekonomikoa

1 Errentagarritasun ekonomikoa, finantzarioa eta zorraren kostu gordinak zein garbiak izan daitezke: gordinak, zerga aurrekoak badira, eta garbiak, zerga ondorengoak badira. Haien eta palanka-efektu finantzarioaren arteko erlazioa bete dadin, magnitude guztiak modu berean kontuan hartu behar dira, hau da, termino gordinetan edo termino garbitan.

garbia Ondare

Pasiboa)(f ZKEEE ee −+=


14

POG

IAMEe +

=

ZK: zorraren kostua

Pasiboa

InteresakZK =

Zorren kostua errentagarritasun ekonomikoa baino txikiagoa denean, palanka-

efektu finantzarioa positiboa izaten da, eta besteren finantzaketa erabiltzeak

mesede egiten die akziodunei. Kasu horretan, akziodunen errentagarritasuna

enpresaren errentagarritasun orokorra baino handiagoa da. Gainera, zorpetzea

zenbat eta handiagoa izan, orduan eta handiagoa da zorrak errentagarritasun

finantzarioan eragiten duen efektu positiboa.

Aldiz, zorraren kostua errentagarritasun ekonomikoa baino handiagoa denean,

palanka-efektu finantzarioa negatiboa izaten da, eta, kasu horretan, besteren

finantzaketa erabiltzeak kalte egiten die akziodunei. Gainera, zorpetzea zenbat

eta handiagoa izan, orduan eta handiagoa da zorrak errentagarritasun

finantzarioan eragiten duen efektu negatiboa.

Besteren finantzaketak, abantailez gainera, eragozpenak ere baditu: eragozpenik

handiena da epe luzeago edo laburrago batean dirua itzuli egin behar dela. Mota

horretako finantzaketak aurrez ezarritako ordainketak egitea eskatzen du, eta enpresaren

kaudimen finantzarioa arriskuan jar dezake. Interesen ordainketa-kostua finkoa denez,

zenbat eta palanka-efektu finantzarioa handiagoa izan, orduan eta handiagoa izango da

enpresak hartzen duen arriskua. Zenbat eta zorpetze-maila handiagoa izan, hainbat eta

handiagoa izango da zorrengatik enpresak ordaindu beharrekoei ezin aurre egiteko

probabilitatea. Noizbait espero den kaudimen-gabeziaren kostua hain handia izan

daiteke, non besteren baliabideek dakarten abantaila fiskala gaindi baitezake. Hori

gertatuko balitz, une horretatik aurrera zorpetze-maila handitzea ez litzateke

komenigarria izango.

1.4.2. Barne-finantzaketa edo autofinantzaketa eta kanpo-finantzaketa

Funtsen jatorriaren arabera, barne-finantzaketa (autofinantzaketa) eta kanpo-

finantzaketa bereiz daitezke.

Autofinantzaketak erreferentzia egiten die enpresak berak bere jardueraren

ondorioz, finantza-merkatuetara jo gabe, lortzen dituen funtsei. Talde horren barruan,


15

mantentze-autofinantzaketa —hau da, amortizazioak eta zuzkidurak (bai aktiboarenak

bai pasiboarenak)— daude. Mantentze-autofinantzaketa ekoizpen-ekipoaren higadura

estaltzera eta enpresaren ondare garbia eraginik gabe mantentzera bideratzen da.

Bestalde, aberaste-autofinantzaketa dugu. Hori enpresaren ekoizpen-ahalmena,

tamaina... handitzeko egindako inbertsioak finantzatzera zuzentzen da, eta balantzean

erreserben barruan ageri da; funts horien jabeak akziodunak dira, baina ez dira

banatzen: enpresan metatzen dira.

Kanpo-finantzaketa, aldiz, finantza-merkatuetatik dator, hau da, enpresaren

kanpotik. Bai kapital propioa, bai diru-laguntzak, propioak izan arren, kanpokoak dira;

ez dira galdagarriak, baina ezta enpresaren jardueraren bidez sortuak ere. Besteren

finantzaketa ere kanpo-finantzaketaren barnean sartzen da.

1.5. FINANTZA-BALIABIDEEN KOSTUA

1.5.1. Kostu esplizituaren eta kostu inplizituaren analisia

Nahiz eta kostua finantzaketa-iturri bat aukeratzeko irizpide bakarra ez izan,

finantzaketa-iturri bakoitzaren kostua ezagututa:

• Kostu txikiena duten baliabide finantzarioak aukeratu ditzakegu.

• Ezaugarri desberdinak dituzten finantzaketa-iturriak homogeneiza daitezke.

• Finantzaketa-kostuak estaltzen ez dituzten inbertsioak baztertu ditzakegu.

Erabilitako baliabide finantzarioek, haien jatorria edozein izanda ere, kostu bat

daukate. Kostua bi motatakoa izan daiteke:

a) Kostu esplizitua

b) Kostu inplizitua Kostu esplizitua sortzen da, enpresak lortutako baliabide finantzarioak direla-eta

aurretiaz zehaztutako errenboltsoak egin behar dituenean edo haiek kalkulatzeko era

aurretiaz zehazten denean.

Hala ere, aurretiaz zehaztutako ordainketak ez dituzten beste finantzaketa-iturri

batzuk ere badaude, hala nola akziodunek egindako ekarpenak. Kasu horretan, pentsa

dezakegu baliabide horien kostua zero dela, baina argi dago akziodunek egindako

ekarpenengatik sari bat espero dutela, dibidenduen bidez, doako akzioen bidez…

Finantzaketa-iturri baten kostu inplizitua kalkulatzeko, haren aukera-kostua zenbatetsi


16

behar da. Aukera-kostua funtsak proiektu batean erabiltzeagatik egiteari uzten zaion

arrisku-maila berdineko ordezko inbertsiorik onenaren errentagarritasuna da.

Suarez-ek dioenez (1998, 548. or.), finantzaketa-iturriaren kostua arrisku

ekonomikoekin eta finantzarioekin estuki erlazionatuta dago, eta, beraz, baita

enpresaren finantza-egiturarekin ere. Hala, finantza-zuzendariak finantzaketa-iturri bat

aukeratzeko orduan, haren kostuaz gainera, beste iturrien kostuan izango duen eragina

ere kontuan hartu beharko du.

1.5.2. Kostu efektiboa eta urteko tasa baliokidea

Finantza-eragiketa baten kostu efektiboa zera da: eragiketaren ondorioz

sortutako diru-sarrerak eta irteerak berdintzen dituen kapitalizazio konposatuko legearen

tasa efektiboa. Eragiketa definitzen duen legea kapitalizazio konposatuarena denean eta

ordaindu beharreko interesa urtekoa eta konstantea denean, interes hori kostua da.

Aldiz, baldin eta eragiketak beste merkataritza-ezaugarri batzuk baditu, kostua ez da

interesarekin bat etorriko.

Finantza-iturri baten kostu efektiboa honela kalkula daiteke:

∑∑== +

=+

m

jj

n

tt kk 1

j

1

t

)1(

I

)1(

S

Non:

St = t unean jasotako diru-sarrerak.

Ij = t unean ordaindutako diru-irteerak.

k = eragiketaren urteko kostu efektiboa.

Bestalde, Espainiako Bankuak kreditu-erakundeak eragiketen tasa efektibo ofiziala

kalkulatzera behartzen ditu, bezeroak bere eragiketen errendimenduari buruz

informatzeko. Tasa efektibo ofizial horri Urteko Tasa Baliokide (UTB) deitzen zaio, eta

eragiketen gardentasunari eta bezeroen babesari buruzko 1990eko irailaren 7ko

Espainiako Bankuko Zirkularraren arabera (CBE 8/90) arautzen da. Aipatutako zirkular

horrek seigarren arauan honako hau dio:

"Kontratuaren ematea beharrezkoa den kasuetan edo bezeroak horrela eskatzen

duenean, kreditu-erakundeek kontratuan bertan adierazi beharko dute, kontratuaren


17

baldintzei eta eragiketaren zenbateko efektiboari erreferentzia eginez, beraren kostu edo

errendimendu efektiboa, urteko tasa baliokidearen (UTB) bidez. Hori zortzigarren

zirkularrean zehaztutako arauen bidez egingo da, eragiketaren iraupena bertako parte-

hartzaileek erabakitakoa izango dela kontuan hartuz, betiere beren betebeharrak

zehaztasunez eta puntualtasunez betetzen badituzte".

Zortzigarren arauak honako hau dio: "Kostu edo errendimendu hori urteko

ordainketa-tasaren portzentajetan adieraziko da, edozein datatan eragiketan zehar

jasotako eta emandako balio eguneratu efektiboarekin berdinduz. Kontzeptu guztien

arabera, saldoaren soberakinaren zenbatekoa gaineratuz, hurrengo ataletan jasotzen

diren salbuespenekin eta zehazpenekin."

Erakundeek adierazpen matematiko honetan jasotzen den baliokide finantzarioa

kontuan izan beharko dute:

∑∑=

−

=

− +=+n

m

t

km

n

n

t

knmn iRiD

11

)1()1(

Non:

D = diru-ateratzeak

R = amortizazioen ordainketak, interesak edo bestelako gastuak, eragiketen kostu

edo errendimendu efektiboetan gaineratuta

n = emate-kopurua

m = R-ren bidez adierazitako ordainketa-kopuruak

tn= baliokidetasun-datatik n diru-ateratzera arte igarotako denbora

tm = baliokidetasun-datatik m diru-ateratzera arte igarotako denbora

ik = epe baten tasa efektiboa, tn eta tm zenbaki osoetan adierazia

Urteko Tasa Baliokidea (i) honako hau da:

i = (1+ ik)k -1

k = urtean zehar aukeratutako epea zenbat aldiz errepikatzen den.


18

Hala ere, UTBren kalkuluan finantzaketa eskatzean sortutako gastu guztiak ez

dira kontuan hartzen; aitzitik, aipatutako zirkularretan azaltzen diren eta bankuak bere

onurarako kobratzen dituen gastuak soilik barneratzen dira. Izan ere, bankuak kobratu

arren, beretzat diru-sarrerak ez diren gastuak daude.

1.6. GALDERAK ETA ARIKETAK

1. Palanka-efektu finantzarioa positiboa izateak honako hau adierazten du:

a) Zorpetze-maila sektorearen batez besteko zorpetze-maila baino handiagoa dela.

b) Zorraren kostua arriskurik gabeko interes-tasa baino txikiagoa dela.

c) Zorraren kostua errentagarritasun finantzarioa baino txikiagoa dela.

d) Zorraren kostua errentagarritasun ekonomikoa baino txikiagoa dela.

e) c eta d zuzenak dira.

2. Enpresa batek 5 milioi euroko interesen eta zergen aurretiko mozkina (ustiapen-

mozkina) lortu du. Enpresa hori finantza-egiturarik egokiena pentsatzen ari da,

eta bi aukera aztertzen ari da: zorrak finantzaketaren % 30 (30 milioi) edo % 70

(70 milioi) izatea. Zorraren kostu gordina % 6 eta berezko baliabideei eskatutako

errentagarritasuna % 10 badira, zein izango litzateke aukerarik egokiena?

Zerga-tasa: % 28.

3. Enpresa batek zergen ondorengo % 8ko errentagarritasun finantzarioa lortu

du. Zorraren kostu garbia (zergen ondorengoa) % 4 bada, zein da

errentagarritasun ekonomiko gordina, baliabideen % 40 propioak baldin badira?

Zerga-tasa: % 32,5.

4. Finantza-iturriei dagokienez, hobeak dira:

a) Galdagarritasun-epe handiagoa dutenak.

b) Autofinantzaketatik sortutakoak kanpo-finantzaketakoak baino, enpresak berak

sortu baititu eta jabe bakarra baita.

c) Epe luzerakoak laburrerakoak baino, enpresak inbertsioa berreskuratzeko denbora

nahikoa izan dezan.

d) Propioak besterenak baino, galdagarritasun-eperik ez dutelako.

e) Propioak besterenak baino, palanka-efektu finantzarioa negatiboa denean.


19

5. Enpresa batek 1.000.000 euroko aktiboa dauka, eta haren berezko baliabideak

700.000 euro dira. Besteren baliabideengatik ordaindu beharreko finantza-gastuak

15.000 euro dira. Interesen eta zergen aurretiko mozkina 70.000 euro da. Zerga-

tasa % 35 da.

a) Errentagarritasun ekonomikoa finantzarioa baino baxuagoa da.

b) Zergen ondoren, errentagarritasun ekonomikoa % 7 da, eta finantzarioa % 5,10.

c) Errentagarritasun ekonomikoa, zergen aurretik, % 8,5 da, eta finantzarioa, zergen

ondoren, % 6,5.

d) Enpresaren palanka-efektuaren ratioa 2 izango balitz, gainerako datuak konstante

mantenduz, errentagarritasun finantzarioa, zerga ondoren, % 11,5 izango litzateke.


BIBLIOGRAFIA

BLANCO, E. (2003): La TAE y la tasa financiero-fiscal de las operaciones financieras,

Ed. Editorial Club Universitario, Alacant.

BREALEY, R. eta MYERS, S. (1998): Fundamentos de financiación empresarial.

McGraw-Hill, Madril.

DE PABLO, A. eta FERRUZ, L. (1996): Finanzas de empresa. Centro de estudios

Ramón Areces, Madril.

DURAN, J.J. (1992): Economía y dirección financiera de la empresa. Pirámide, Madril.

FERRUZ, L. (2002): Dirección financiera. Gestión 2000, Bartzelona.

GARCÍA TABUENCA, A.; MERINO, F. eta RUBIO, D. (2003): La financiación de la

pequeña y mediana empresa en España, 1975-2000: problemas, mercados y

financiación institucional. Instituto de Estudios Económicos, Madril.

MASCAREÑAS, J. eta LEJARRIETA, G. (1993): Análisis de la estructura de capital

de la empresa. Eudema Universidad, Madril.

MENEU, V.; JORDA, M.P. eta BARREIRA, M.T. (1994): Operaciones financieras en

el mercado español. Ariel, Bartzelona.

PÉREZ-CARBALLO, A.; PÉREZ-CARBALLO, J. eta VELA, E. (1997): Principios de

gestión financiera de la empresa. Alianza, Madril.


20

SUÁREZ, A.S. (1998): Decisiones óptimas de inversión y financiación en la empresa.

Pirámide, Madril.

TERMES, R. (1998): Inversión y coste de capital. McGraw-Hill, Madril.

Hornitzaileen finantzaketa

21

BIGARREN ZATIA: ENPRESEN EPE LABURRERAKO

FINANTZAKETA-ITURRIAK

2 GAIA: HORNITZAILEEN FINATZAKETA.

2.1. Sarrera: definizioa eta ezaugarriak.

2.2. Ordaintzeko modurik ohikoenak.

2.3. Hornitzaileen finantzaketa-bolumenaren analisia.

2.4. Hornitzaileen kostuaren analisia.


2.1. SARRERA: DEFINIZIOA ETA EZAUGARRIAK

Merkataritzako kreditua edo hornitzailearen kreditua enpresek gehien erabiltzen

duten finantzaketa-iturria da. Hornitzaileen finantzaketa edo merkataritzako kreditua

jasotako salgaiak ordaintzeko hornitzaileek epe bat ematean datza. Ordainketaren

atzerapen hori honako faktore hauen araberakoa da:

• Jarduera-sektorea

• Bezeroaren garrantzia eta kaudimena

• Hornitzaileak jarraitutako merkataritza-politika

• Bi aldeen negoziatzeko boterea

Finantzaketa-iturri horren ezaugarri nagusiak bi dira:

• Automatismoa: normalean ez da hornitzaileekin aurretiaz negoziatu

beharreko finantzaketa-iturria izaten. Kasu gehienetan hornitzaileak berak

proposatzen duen aukera bat da. Horregatik, merkataritzako kreditua

erabiltzen den finantzaketa-iturririk ohikoenetariko bat da.

• Doakotasun-itxura: hasiera batean kostu espliziturik ez daukala iruditu arren,

badauka. Hornitzaileak, askotan, goiz ordaintzeagatiko deskontuak

eskaintzen ditu, eta, aprobetxatzen ez bada, kostua sortzen da.

• Malgutasuna: normalean enpresaren jarduera mailara egokitzen da, hau da,

erosketa-politikaren araberakoa da.


22

Banku-kreditua hain garestia denez, merkataritzako kreditua enpresa ertainen eta

txikien finantzaketa-iturririk garrantzitsuena eta banku-finantzaketaren ordezko ona

bihurtu da .

2.2. ORDAINTZEKO MODURIK OHIKOENAK

Enpresek beren hornitzaileei egiten dizkieten ordaintzeko modurik ohikoenak

honako hauek dira:

a) Aurretiazko ordainketa: hornitzaileak salgaiak eman baino lehen ordaintzen da. Ez da

kreditua.

b) Kobrantza edo itzulpena: artikuluak ontziratu ostean baina bezeroak salgaiak eduki

baino lehen ordaintzen da. Hornitzaileak noranzko bietako ontziratze-ordainketaren

kostuaren arriskua hartzen du. Kasu horretan ere ez da krediturik ezta goiz ordaintzeagatik

deskonturik ere eskaintzen.

c) Merkataritzako eskurakoa: “eskurako ordainketa” gertatzen denean, erosleak

hornitzaileari salgaiak ordaintzeko egun batzuetako epea, gehienez “00 egun”, izaten du,

eta, beraz, kreditua da. Adibidez: “Neto 7”

d) Fakturaz faktura: kasu horretan, aurreko eskaerako faktura hurrengo eskaera ematen

denean ordaintzen da. Hori kreditu-ematea da.

e) Termino arruntetan: “d/O0 Neto Oe”. Adibidez: “2/10 Neto 30”. Salgaien ordainketa

atzeratzeko aukera dago. Epe zehatz baterako ordaintzeko aukera eskaintzen da, baina

aurreragoko epe batean ordainduz gero, goiz ordaintzeagatiko deskontu bat eskaintzen da.

0 O0 Oe

E E (1-d)

f) Hileroko kuota. “d/O0 EOM (End of Month) Neto Oe”. Adibidez: “2/10 EOM Neto

30”. Hilabete batean zehar hainbat ordainketa-agindu igortzen diren negozioetan

erabiltzen da. Kasu horretan, ez litzateke ekonomikoa izango faktura bakoitzean

deskontu bat egitea, eta, horren ondorioz, erosleak hilabete osoko erosketa guztiak

barneratzen dituen ordainketa bakarra egiten du. Hilabetearen bukaera arte erositako

izakinak hurrengo hilean zehar ordaintzen dira. Hilabetearen hasieran ordaintzen bada,

goiz ordaintzeagatiko deskontu bat eskaintzen da.


23

X-1/31 O0 Oe

E E (1-d)

X-1/1

g) Urtarokotasuna duen fakturazioa: “d/O0 Neto Oe, T”. Adibidez: “2/10 EOM Neto

30, Abuztuak 1”. Horrek adierazten du epe jakin baten barrruan egindako erosketak data

jakin batzuetan ordaindu behar direla.

X-1/31 O0 Oe

E E (1-d)

h) Kontsignazioa: izakinen ordainketa enpresa erosleak burututako salmenta baino

beranduago egingo da. Bezeroak salgaiak saldu arte mantentzen ditu, eta epe horretarako

kreditu bat ematen da. Hornitzaileak tituluen jabetza izango du, beraren bezeroak saldu

arte.

2.3. HORNITZAILEEN FINANTZAKETA-BOLUMENAREN ANALISIA

Hornitzaileen finantzaketak enpresak erositako salgaien ordainketaren

atzerapenean dauka jatorria. Ordainketa-epea historikoki salgaiak eta fakturak berrikusteko

beharrezkoa zen epe moduan sortu zen. Baina, egun, epe hori laburtu egin da, eta

ordainketaren atzerapena finantzaketa-iturri gehigarri modura erabil daiteke; beraz,

finantzaketa-formula horren kostua eta zenbatekoa aztertu beharko dira.

Horrela, merkataritzako kredituak urteko erosketa kopuru osoarekin eta eskainitako

ordainketaren atzerapenarekin harreman estu bat mantentzen du.

Hornitzaileek emandako finantzaketa-bolumenaren zenbatekoari dagokionez, bi

kontzeptu aztertuko ditugu:


24

Batez besteko finantzaketa osoa: hornitzaileek enpresari eskaintzen dioten

finantzaketaren zenbatekoaren batez bestekoa adierazten du.

Batez besteko finantzaketa osoa = 365

eO )1( dE −

eO : ordainketaren batez besteko atzerapena (egunetan).

E: urteko erosketen zenbatekoa.

d: goiz ordaintzeagatiko deskontua.

Hornitzaileak emandako ordainketaren atzerapen osoa aprobetxatzen bada,

hornitzaileak emandako finantzaketa maximoa izango da. Zenbatekoa honako hau

izango da:

d)-(1 365

Oosoa tafinantzake besteko Batez e E×=

Horrela kalkulatu dugun BFO hornitzaileak emandako finantzaketa maximoa da.

Ordainketa aurreratzen bada, lortutako finantzaketa txikiagoa izango da.

Batez besteko finantzaketa garbia: izakinen kontuak sortutako beharren

gainetik hornitzaileengandik enpresak lortutako finantzaketa, hau da, izakinak

finantzatzeko erabili ez den hornitzailearen finantzaketaren zatia, eta, beraz, beste

inbertsioetara bidera daitekeena.

Batez besteko finantzaketa garbia: Batez besteko finantzaketa osoa - Batez

besteko stock-a.

q = erosketa sorta ekonomikoa.

Ss = segurtasuneko stock-a

D = eskaeren arteko batez besteko denbora (egunetan).

2.4. MERKATARITZAKO KREDITUAREN KOSTU EFEKTIBOA

Merkataritzako kredituaren kostu efektiboa: ordainketaren atzerapena erabili

eta epemugan ordaintzeagatik goiz ordaintzeagatiko deskontua galtzean agertzen den

kostua.


25

E

E(1- d)

O0 Oe

Eragiketaren kostu efektiboa kalkulatzeko, honako formula hau erabiliko dugu:

∑∑== +

=+

m

jj

n

tt kk 1

j

1

t

)1(

I

)1(

S

0

0

365Oe-O0

Oe-O

365

Oe-O

365

EE (1 d)

(1 k)

1(1 k)

1 d

1k 1

1-d

− =+

+ =−

= −

Hornitzailearen finantzaketaren kostua ezagutzeak ahalbidetzen du erabakitzea

ea eskura ordaintzea, eta, aldi berean, ordezko finantzaketa-iturri batera jotzea ala,

alderantziz, epemugan ordaintzea egokiagoa den.

Azpimarratu beharra dago, interes-tasa azken urteotan nabarmenki jaitsi dela

baina hornitzaileak eskainitako deskontua (eta, beraz, hornitzaileek eskainitako

finantzaketaren kostua) konstante mantendu dela. Beraz, kasu askotan finantzaketa-

mota hori erlatiboki garestitu egin dela esan daiteke.


1. Hornitzaile batek honako ordainketa baldintza hauek eskaintzen dizkigu: “Neto

90”. Urteko erosketa-bolumena 240.000 euro da. Erosten duen guztia saltzen bada,

zein izango da batez besteko finantzaketa garbia eskaerak bi hilean behin egiten

badira?

E (1 d) 240.000Batezbesteko Finantzaketa Osoa Oe 90 59.178

365 365

−= = × =


26

e

E(1-d)DE(1-d) 365Batezbesteko Finantzaketa Garbia O Ss

365 2

× = − +

240.000240.000 6Batezbesteko Finantzaketa Garbia 90 39.178365 2

= × − =

2. Gure enpresaren finantza-plana berrikusten ari gara, eta erabiltzen diren

finantza-baliabideak ebaluatzea erabaki dugu. Gure hornitzaile nagusiak

kobrantza-baldintza hauek eskaintzen dizkigu: “1/15 Neto 60”; normalean, erdia

15 egunetara ordaintzen dugu deskontua aprobetxatzeko, eta gainerako erdia 60

egunetara. Stock-politikaren arabera, eskaerak 15 egunean behin egiten dira,

erosketa-bolumena 250.000 euro da, eta urtean zehar kontsumoa konstantea da.

a) Kalkula ezazu batez besteko finantzaketa osoa eta batez besteko

finantzaketa garbia.

b) Nola aldatuko lirateke batez besteko finantzaketa osoa eta batez besteko

finantzaketa garbia emandako finantzaketa-baldintzak “1/15 Neto 45”

izango balira?

c) Nola aldatuko luke emandako finantzaketa hornitzaileen atzerapena

aprobetxatuko eta goiz ordaintzeagatiko deskontua galduko bagenu?

d) Hilero eskaerak egiten baditugu, zein izango litzateke batez besteko

finantzaketa garbia baldintzak 1/15 Neto 60 badira eta erdia 15 egunetara

ordaintzen badugu?

3. Kalkula itzazu “1/5 Neto 60” baldintzak eskaintzen dizkigun hornitzailearen

deskontua ez aprobetxatzeak dakarren kostua eta batez besteko finantzaketa

osoa, erosketa-bolumena 114.000 euro bada eta hilero eskaerak egiten

baditugu.

e

E (1 d) 114.000(1 0,01)Batezbesteko Finantzaketa Osoa 60 18.552,33

365 365O

− −= = =

0

Oe-O0

Oe-O

365155

EE (1 d)

(1 k)

1 1k 1 1 %6,9

1-d 1-0,01

− =+

= − = − =


27

4. Enpresa batek hornitzaileari 75 egunetara ordaintzen dio. Hornitzaileak

eskainitako goiz ordaintzeagatiko deskontua % 2 da lehenengo 15 egunetan

ordaintzen badu. Interesatzen al zaio enpresari banku-finantzaketara jotzea

likidezia handiagoa edukitzeko eta 15 egun baino lehenago ordaintzea, banku-

finantzaketaren kostua urteko % 10 bada?

Hornitzailearen kredituaren urteko kostu efektiboa: % 13,07

Banku-finantzaketara jotzea interesatzen zaio.

5. Merkataritzako-enpresa batek bere hornitzaile nagusiarengandik honako

ordainketa-baldintza hauek jaso ditu: “2/10 Neto 90”, baina hornitzaileak ohartarazi

dio ezarritako 90 egunak baino beranduago ordaintzen badu, hilabete bakoitzeko

atzerapenarengatik % 1eko zigorra metatuko diola. Kalkula ezazu finantzaketaren

urteko kostu efektiboa honako kasu hauetan:

a) Goiz ordaintzeagatiko deskontua aprobetxatzen du.

b) Goiz ordaintzeagatiko deskontua ez du aprobetxatzen eta 90 egunetara

ordaintzen du.

c) 120 egunetara ordaintzen du.

d) 150 egunetara ordaintzen du.

6. Gainerako aldagaiak konstante mantenduz, hornitzaileen batez besteko

finantzaketa osoa gehitu egingo da:

a) Hornitzaileak emandako goiz ordaintzeagatiko deskontua handitzen bada.

b) Biltegian metatutako izakinen batez besteko bolumena handitzen bada.

c) Hornitzaileak emandako atzerapen-epea gutxitzen bada.

d) Egindako erosketa-bolumena gutxitzen bada.

e) Deskontua aprobetxatzen dugun erosketa-bolumena gutxitzen bada, erosketa-bolumen

osoa konstante mantenduz.

7. Enpresa batek bere hornitzaile nagusiarengandik honako ordainketa-baldintza

hauek jaso ditu: 1/10 NETO 90. Urteko erosketa-bolumena 200.000 euro dela eta

kontsumoa urtean zehar konstante dela kontuan hartuz, erantzun ezazu baieztapen

hauetatik zein den zuzena. Erabil ezazu urte naturala.


28

a) 10 egunean behin eskabideak egiten badira, erdia 10 egunetara eta beste erdia 90

egunetara ordainduz, batez besteko finantzaketa garbia 29.835,61 euro da.

b) 20 egunean behin eskabideak egiten badira, erdia 10 egunetara eta beste erdia 90

egunetara ordainduz, batez besteko finantzaketa garbia 24.410,96 euro da.

c) 10 egunean behin eskabideak egiten badira eta enpresak goiz ordaintzeagatiko

deskontua aprobetxatzen ez badu, batez besteko finantzaketa garbia 46.109,59 euro da.

d) a eta c zuzenak dira.

e) Aurreko guztiak zuzenak dira.

8. Enpresa batek batez besteko saldo hauek ditu:

Izakinak: 85.000 euro

Bezeroak: 145.000 euro

Diruzaintza: 35.000 euro

Bestalde, bere ohiko finantza-entitateak epe laburrerako finantzaketa eskaintzen

dio % 7ko interes-tasan, eta enpresa horrek ez du nahi bere ustiapeneko errotazio-

funtsa 100.000 euro baino gehiago izaterik.

Jakinik hornitzaileak “2/10 Neto X” baldintzak eskaintzen dizkiola eta urteko

erosketa-bolumena 800.000 euro dela, enpresak hornitzaileak eskaintzen diona

onar dezan:

a) X 143 egun izan daiteke, eta eskura egindako ordainketa % 50 baino

gehiago.

b) X 100 egun baino gutxiago izan daiteke.

c) X 120 egun izan daiteke, eta eskura egindako ordainketa % 40 baino

gehiago.

d) X 100 egun izan daiteke, eta eskura egindako ordainketa % 23.

e) Eskura egindako ordainketa % 35 baino gutxiago izan daiteke.


29

BIBLIOGRAFIA

CALVO, A. eta BONILLA, M. I. (1999): “Los efectos del crédito comercial sobre la

actividad económica y el sistema financiero”. Boletín Económico del ICE, 2.610

zk., martxoaren 15-21 astea, 15.-24. or.

DURAN, J. J. (1992): Economía y dirección financiera de la empresa. Pirámide,

Madril.

GARCÍA, V. eta CISNEROS, A. J. (1994): “Financiación de proveedores versus pago

al contado”. Actualidad Financiera, 47 zk., abenduaren 19-25 astea, F-675.-689.

or.

ROJO, M. (1987): “Fuentes de financiación de la empresa: El crédito comercial o de

proveedores”. Actualidad Financiera, 39 zk., urriaren 19-25 astea, 1955.-1979.

or.

SUÁREZ, A. S. (1998): Decisiones óptimas de inversión y financiación en la empresa.

Pirámide, Madril.

Epe laburrerako banku- maileguak

30

3.GAIA: EPE LABURRERAKO BANKU-MAILEGUA

3.1. Sarrera.

3.2. Maileguen merkataritzako ezaugarriak.

3.3. Mailegu-eragiketaren kostu efektiboaren kalkulua.

3.3.1. Mailegu-eragiketa definitzen duten elementuak.

3.3.2. Mailegu-eragiketaren kostu efektiboa.

3.4. Maileguaren UTBaren kalkulua.


3.1. SARRERA

Aktibo korrontearen osaera eta egitura direla eta, enpresak likidezia txikia izan

dezake. Kasu horretan, enpresak epe laburrerako banku-maileguetara jo dezake (Durán,

1992, 287. or.). Finantzaketa-iturri horrek finantza-erakundearekin aurretiazko negoziazioa

eskatzen duenez, ez dauka hornitzaileen kredituak duen automatismoa (Suárez, 1998, 367.

or.).

Epe laburrerako banku-finantzaketa, nagusiki hiru motatakoa izan daiteke:

1. Epe laburrerako banku-mailegua.

2. Kreditu-poliza kontuak.

3. Banku-deskontua.

Banku-finantzaketako eragiketetan, finantza-erakundeek bezeroari konpentsazio edo

kontraprestazio batzuk eskatzen dizkiote. Konpentsazio horiek, funtsen, lagapenaren

zenbatekoari eta epeari estuki lotuta egon daitezke, edo zeharkakoak izan daitezke.

Mailegu- eta kreditu-eragiketak kontratu batean zehazten dira, eta merkataritzako notario

batek esku hartzen duen poliza baten bidez formalizatzen dira (Palomo eta Mateu, 2000, 87.

or.).

Banku-kreditua emateko erabakia eta beraren baldintzak, mailegua eskatzen duen

enpresaren kaudimenaren eta diru horrekin finantzatuko den inbertsioak kutxako fluxuak


31

eragiteko ahalmenaren araberakoa izango dira. Hori dela eta, finantza-erakundeak

bezeroaren analisi sakon bat egiten du, eragiketaren balorazioan nahikoa baliabide eta

denbora erabiliz (Tomás et al. 2002, 21. or.). Gastu horiek bezeroari eransten zaizkio, eta

eragiketaren kostua handitzea eragiten dute.

Azken bi finantzaketa erak hurrengo gaietan ikusiko direnez, hirugarren gai honetan

epe laburrerako banku-mailegua aztertuko dugu. Epe laburrerako banku-mailegua banku-

entitateak mailegu-hartzaileari ordainketa bakar baten bidez egiten dion kapital-ematea da.

Mailegu-hartzailea ordainketa bakar batean edo batzuetan kapitala eta dagozkion interesak

itzultzera konprometitzen da, eragiketaren epemuga eta amortizazio-sistema kontuan

izanik. Finantzaketa-iturri horren ezaugarriak honako hauek dira (De Pablo eta Ferruz,

1996, 365. or.):

• Enpresak ordainketa bakar batean jasotzen du erakundeak ematen dion

finantzaketa.

• Interesak zenbateko osoaren gain ordaintzen dira, erabat erabili zein zati bat

erabili.

• Mailegu-hartzaileak zenbateko printzipala eta interesak aurretiaz adostutako

epeetan itzuli beharko ditu.

3.2. MAILEGUEN MERKATARITZAKO EZAUGARRIAK

Maileguen merkataritzako ezaugarriak arrazoi hauengatik sortzen dira (Meneu et.

al., 1994, 260. or.):

• Finantza-erakundeek, hartzen duten arriskua dela eta, kontratuen formalizazioan

baldintza batzuk edo berme gehigarriak eska ditzakete.

• Aurretiaz aipatu dugunez, mailegu baten formalizazioak kudeaketa-gastu batzuk

eragiten ditu. Gastu horiek komisioen bidez konpentsatzen dira.

• Inbertsiorako sustapen-politikei esker, finantzaketarako baldintzak hobetu

daitezke. Bankuen ikuspegitik eta enpresa-proiektuen ebaluazioak kontuan

hartuz, ETEei kreditu gutxiago ematen zaie, tamaina handiko enpresekin

alderatuta. Horren ondorioz, administrazioak ETEek banku-finantzaketa lortzea


32

errazten duten laguntza-sistema batzuk garatu ditu (García Tabuenca, 2003, 329.

or.).

Banku-maileguen merkataritzako ezaugarririk ohikoenak bi taldetan banatzen dira:

• Bi aldeko merkataritzako ezaugarriak. Gastu horiek mailegu-hartzailearen

kostua eta mailegu-emailearen errentagarritasuna gehitzea dakarte. Talde horren

barruan honako hauek aurkitzen dira: irekiera-komisioa, azterketa-gastuak,

aurretiazko kitapen-komisioa…

• Alde bateko merkataritzako ezaugarriak. Gastu horiek mailegu-hartzailearen

kostua edo mailegu-emailearen errentagarritasuna gehitzea dakarte; horietako

eragin bat izan dezakete, baina biak aldi berean inoiz ez. Talde horretan

barneratzen dira: diruz lagundutako interes-tasak, ordaindu gabeko kapitala

murrizten duten diru-laguntza zuzenak…

Elementu horiek guztiak maileguaren eragiketaren kostu efektiboaren gain eragina

izango dute. Beraz, maileguaren kostua ez du interes-tasak soilik baldintzatzen; izan ere,

gainerako kostu-elementuak ere kontuan hartu beharko dira. Hala ere, finantza-erakundeak

eragiketaren errentagarritasuna ez ezik, eragiketatik sortutako negozioa ere (konpentsazioa,

enpresaren langileen artean bezeroak lortzea…) kontuan hartu beharko dute. Hori dela eta,

enpresarentzat kalkulatzeko zaila den kostu bat sorraraziko da (Cantalapiedra, 2002, 46.

or.).

3.3. MAILEGU-ERAGIKETAREN KOSTU EFEKTIBOAREN KALKULUA

3.3.1. Mailegu-eragiketa definitzen duten elementuak

Kreditu- eta mailegu-eragiketa bat definitzen duten elementuak eta banku edo

kutxetan negoziatzerakoan oinarrizkoak direnak, hauek dira:

a) Helburua: eskatzen den diru kopuruak ezarritako helburua betetzeko nahikoa

izan behar du.

b) Kopurua: mailegu bidez lortzen den diru kopurua aurkeztutako bermeen menpe

dago:

- Berme pertsonalak


33

- Berme errealak

c) Epea: ematen den finantzaketa-epea kapitalaren erabileraren araberakoa da.

d) Amortizazio-sistema: amortizazio-sistemarik ohikoenak hiru dira: metodo

amerikarra (interesak aldizka ordaintzen dira, eta printzipala bukaeran);

amortizazio-kuota konstantearen sistema (une horretarako ordaindu gabeko

kapitalaren gaineko interesak aldizka ordaintzen dira, eta printzipala kuota

konstantearen bidez); eta sistema frantsesa (une horretarako ordaindu gabeko

kapitalaren gaineko interesak eta printzipalaren amortizazioa barneratzen dituen

amortizazio-termino konstanteak ordaintzen dira).

e) Kostua: hainbat osagai kontuan izan behar dira (interes-tasa, irekiera-komisioa,

azterketa-komisioa, amortizazio-aseguruaren primak, aldez aurretiko

amortizazio-komisioa, aldez aurretiko kitapen-komisioak, notario-gastuak).

3.3.2. Maileguaren kostu efektiboa

Maileguaren kostu efektiboa: zorraren ondorioz sortutako diru-sarreren eta

irteeren balio eguneratuak berdinduz lortzen da.

∑∑== +

=+

m

jj

n

tt kk 1

j

1

t

)1(

I

)1(

S

( )∑= +

=+

+++

++

=n

tt

t

k

M

1n

n2

210

1k)(1

M...

k)(1

M

k)(1

ME

E0: hasierako unean enpresak benetan jasotako zenbatekoa, hau da, maileguaren

zenbateko nominala - negoziaketaren hasierako gastuak.

M1, ... ,Mn: enpresak egiten dituen aldizkako ordainketen kopurua. Ordainketa

horiek interesak eta kapitalaren errenboltsoa (amortizazioa) barne hartzen dituzte.

k: eragiketaren kostu efektiboa.

Maileguaren kostua sorrarazten duen elementu bakarra interesa balitz, eta

ordainketa urteroko aldizkakotasunarekin eta ekitaldi-amaieran egingo balitz:

kostu efektiboa = interes nominala


34

Hala ere, berdinketa hori betetzea eragozten duten faktore batzuk daude. Beraz, epe

laburrerako banku-mailegu baten kostu efektiboan eragina duten faktoreak honako hauek

dira:

• Aldizkakotasuna interesen ordainketan. Interesen ordainketen aldizkakotasuna

urtebetetik beherakoa bada, maileguaren kostu efektiboa mailegu horren interes-

tasa nominala baino handiagoa izango da.

• Hasierako komisioak. Hasierako komisioek maileguaren kostu efektiboa

handitzea eragiten dute.

• Banku-konpentsazioak. Maileguak banku-konpentsazioak eskatzen dituenean,

mailegu-hartzaileak eskatutako maileguaren zati bat kontu korrontean edo

aurrezki-kontuan mantendu behar du. Banku-konpentsazioak daudenean,

maileguaren kostu efektiboa handitu egiten da.

3.4. MAILEGUAREN UTBAREN KALKULUA

Espainiako Bankuak kreditu-erakundeak tasa efektibo ofiziala kalkulatzera

behartzen ditu, bezeroak eragiketen errendimenduari buruz informatzeko. Tasa efektibo

ofizial horri Urteko Tasa Baliokidea deritzo (UTB). UTBa eragiketen gardentasunari eta

bezeroen babesari buruzko 1990eko irailaren 7ko Espainiako Bankuko Zirkularraren

arabera (CBE 8/90) arautzen da.

Aipatutako zirkularretik ateratzen den ondorio nagusia da UTBa kalkulatzerakoan

honako alderdi hauek kontuan izan behar direla:

• Erakundearen alde sortzen diren komisioak eta gastuak barneratu egiten dira; ez

dira inoiz hirugarrenen aldeko gastu osagarriak barneratuko eta UTBan

barneratu ez diren gastuak argi zehaztu behar dira.

• Erakundeak diru-laguntzak edo subentzio publikoak jasotzen baditu, ez dira

UTBan barneratuko. Izan ere, UTBak soilik onuradunak benetan ordaindutako

diru-zenbatekoak kontuan hartzen ditu.

• Aseguru eta berme gastuak. Hala ere, finantza-erakundeari kredituaren diru-

itzultzea bermatzeko helburuarekin ordaindutako aseguruaren primak kontuan


35

hartuko dira kasu hauetan: kredituaren onuradunaren hiltze, elbarritasun edo

langabezia kasuan eta erakundeak kreditua eman ahal izateko asegurua bete

beharreko baldintza gisa ezartzen duenean.

• Berankortasunaren ondorioz sortutako kitapenak edo likidazioak modu bereizian

kontuan hartuko dira.

UTBa tresna egokia da finantza-eskaintzak elkarrekin konparatzeko.


1. Kalkulatu mailegu honen kostu efektiboa:

� Nominala: 10.000 €.

� Iraupena: urte bat.

� Urteko interes-tasa nominala: % 8.

� Sei hileko interesen ordainketa kasu hauetan:

a) Amortizazio-metodo amerikarra. Ke = % 8,16

b) Amortizazio-kuota konstantearen metodoa. Ke = % 8,16

c) Amortizazio-metodo frantsesa edo amortizazio-termino konstantearen

metodoa. Ke = % 8,16

2. Enpresa batek 24.000 euroko mailegu bat negoziatzen du honako baldintza

hauetan:

� Epemuga: urtebete.

� Urteko interes-tasa nominala: % 6, sei hilez behin ordaintzekoa.

� Irekiera-komisioa: % 0,5

� Ikasketa-gastuak: 200 euro.

� Artesaria: maileguaren nominalaren gaineko % 0,3.

Bestalde, Eusko Jaurlaritzak sei hilez behin interesen % 50eko diru-laguntza bat

ematen dio mailegu-hartzaileari.

Maileguaren nominala epemugan itzuliko da bere osotasunean.


36

Mailegu-hartzailearen urteko kostu efektiboa eta mailegu-emailearen

errentagarritasuna honako adierazpen hauen bidez, hurrenez hurren, kalkulatuko

dira:

a) 1

2

11e2

1

e

r) (1

24.360

r) (1

360 23.680 eta

)k (1

24.360

)k (1

360 23.608

++

+=

++

+=

b) 1

2

11e2

1

e

r) (1

24.720

) (1

720 23.680 eta

)k (1

24.360

)k (1

360 23.680

++

+=

++

+=

r

c) 1

2

11e2

1

e

r) (1

24.720

r) (1

720 23.880 eta

)k (1

24.360

)k (1

360 23.880

++

+=

++

+=

d) 1

2

11e2

1

e

r) (1

24.720

r) (1

720 23.680 eta

)k (1

24.360

)k (1

360 23.608

++

+=

++

+=

e) 1

2

11e2

1

e

r) (1

24.360

r) (1

360 23.608 eta

)k (1

24.720

)k (1

720 23.680

++

+=

++

+=

3. Demagun honako mailegu-eragiketa hau:

� Nominala: 6.000 €.


� Urteko interes-tasa nominala: % 8, sei hilez behin ordaintzekoa.


� Notaritza-gastuak: 12 €.

Maileguaren nominala epemugan itzuliko da bere osotasunean.

a) Eragiketaren urteko kostu efektiboa % 8,381 da.

b) Eragiketaren urteko kostu efektiboa % 8,937 da.


37

c) Eragiketaren urteko tasa baliokidea % 8,381 da.

d) Eragiketaren urteko tasa baliokidea % 8,937 da.

e) Eragiketaren urteko tasa baliokidea % 8,761 da.

4. Kalkula itzazu mailegu honen UTBa (Urteko Tasa Baliokidea) eta mailegu-

hartzailearen kostu efektiboa:

� Nominala: 30.000 €


� Urteko interes-tasa nominala: % 7,5, hiru hilez behin ordaintzekoa

� Amortizazio-sistema frantsesa

� Irekiera-komisioa: % 1

� Notario-gastuak: % 0,5

30.000 0,005 30.000 0,01 30.000 29.550Efektiboa = − × − × =

1

4 0,01875

30.0007.854,827a

a= =

( ) ( ) ( ) ( )379,10%

1

827,854.7

1

827,854.7

1

827,854.7

1

827,854.7550.29

1

4

3

4

2

4

1=⇒

++

++

++

+= k

kkkk

30.000 0,01 30.000 29.700UTBEfektiboa = − × =

( ) ( ) ( ) ( )1 2 3 1

4 4 4

7.854,827 7.854,827 7.854,827 7.854,82729.700 9,478%

11 1 1UTB

UTBUTB UTB UTB

= + + + ⇒ =++ + +

5. Demagun mailegu-eragiketa hau:

� Nominala: 24.000 €.


� Urteko interes-tasa nominala: % 5,5, sei hilez behin ordaintzekoa.



38

� Azterketa-gastuak: 250 €.

� Notario-gastuak: nominalaren gaineko % 0,5

� Ordaindu beharreko interesen gaineko % 50eko diru-laguntza bat jasoko dugu

(Diru-laguntza interesak ordaintzeko unean jasoko da).

� Metodo amerikarraren arabera amortizatuko da.

Kalkula ezazu:

a) Espainiako Bankuaren araberako UTBa. UTB = % 4,9256

b) Mailegu-hartzailearen kostu efektiboa. Ke = % 5,4677

c) Mailegu-emailearen errendimendu efektiboa. Ee = % 7,8062

6. Demagun honako mailegu-eragiketa hau:

� Nominala: 30.000 €.


� Urteko interes-tasa efektiboa: % 9.

� Irekiera-komisioa: % 1.

� Azterketa-gastuak: 120 €.

� Notario-gastuak: nominalaren gaineko % 0,5.

� Amortizazio-termino konstanteak eta lau hilez behin ordaintzekoa.

� Funts galdurako diru-laguntza: nominalaren gaineko % 3. Diru-laguntza lehen

lauhilekoaren bukaeran dagoen ordaindu gabeko kapitalaren gain kalkulatuko da,

eta une horretan bertan jasoko da.

Kalkula ezazu:

a) Mailegu-hartzailearen kostu efektiboa. Ke = % 7,28

b) Espainiako Bankuaren araberako UTBa. UTB = % 6,4573

c) Mailegu-emailearen errendimendu efektiboa. E = % 11,4093


39

7. Datorren ekitaldian GADEM enpresak erosketa-bolumena 150.000 euro handituko

du. Enpresa, behar hori finantzatzeko, bi aukera hauek baloratzen ari da:

hornitzaileak eskainitako baldintzak (1/5 Neto 60) onartu edo mailegua eskatu behar

den kopuruan. Mailegua eskatzekotan, kreditu-erakundeak ezarritako baldintzak

hauek izango lirateke:

� Interes-tasa nominala, hiru hilez behin ordaingarria: % 6

� Ikasketa-komisioa: 50 euro.

� Notario-gastuak: nominalaren gaineko % 0,5.

� Amortizazio-sistema: hiru hilean behingo amortizazio-termino konstanteak.

Oharra: erosketa-bolumena datorren ekitaldian zehar uniformeki handituko da.

BIBLIOGRAFIA

CANTALAPIEDRA, M. (2002): “Cómo analizan las entidades de crédito el riesgo de

nuestra empresa”. Estrategia Financiera, 189 zk., azaroa, 46.-50. or.

DE PABLO, A. eta FERRUZ, L. (1996): Finanzas de empresa. Centro de estudios Ramón

Areces, Madril.

DURAN, J. J. (1992): Economía y dirección financiera de la empresa. Pirámide, Madril.

GARCÍA TABUENCA, A.; MERINO, F. eta RUBIO, D. (2003): La financiación de la

pequeña y mediana empresa en España, 1975-2000: problemas, mercados y

financiación institucional. Instituto de Estudios Económicos, Madril.

MENEU, V.; JORDA, M. P. eta BARREIRA, M. T. (1994): Operaciones financieras en el

mercado español. Ariel, Bartzelona.

PALOMO, R. J. y MATEU, J. L. (2000): Productos, instrumentos y operaciones de

inversión. Instituto Superior de Técnicas y Prácticas Bancarias, Madril.

SUÁREZ, A. S. (1998): Decisiones óptimas de inversión y financiación en la empresa.

Pirámide, Madril.


40

TOMÀS, J.; AMAT, O. eta ESTEVE, M. (2001): Cómo analizan las entidades financieras

a sus clientes. Ediciones Gestión 2000, S.A.

Epe laburrerako banku-finantzaketa: banku-deskontua

41

4. GAIA: EPE LABURRERAKO BANKU-FINANTZAKETA: BANKU-

DESKONTUA

4.1. Banku-deskontua: kontzeptua eta sailkapena

4.2. Merkataritzako deskontua

4.2.1. Enpresaren merkataritzako deskontuaren beharrak

4.2.2. Merkataritzako deskontuaren kostu-elementuak

4.2.3. Deskontu-lerro arrunt baten finantza-balorazioa: eragiketaren

efektiboaren, deskontuaren eta kostu efektiboaren kalkulua

4.3. Merkataritzako deskontu-eragiketa baten UTBa

4.4. Merkataritzako deskontuaren kudeaketa eraginkorra

4.5. Galderak eta ariketak

4.1. KONTZEPTUA ETA SAILKAPENA

Banku-deskontuaren bidez bankuak enpresa bezeroari mugaeguneratu gabeko

kreditu-titulu baten zenbatekoa aurreratzen dio, bukaera onari baldintzatutako kredituaren

lagapenaren bidez. Bankuak, efektuen nominalaren zenbatekotik, interes eta komisio-gastu

batzuk kenduko ditu.

Banku-deskontuaren barnean, merkataritzako deskontua eta finantza-deskontua

bereizi ditzakegu:

MERKATARITZAKO DESKONTUA merkataritzako efektu bati dagokion

deskontua da, hau da, kobrantzaren atzerapena daukan ondasun edo zerbitzu baten

salmentatik eratorritako eragiketa bati dagokiona. Eragiketa horrek enpresak ordainketaren

atzerapena duten salmenten zenbatekoak aldez aurretik jasotzea ahalbidetzen du. Deskontu

mota horren barnean, kanbio-deskontua aurkitzen da; bertan, merkataritzako efektua

kanbio-letra batean formalizatzen da.

MERKATARITZAKO DESKONTUA


42

Ondasun edo zerbitzu baten salmenta

Banco Igorlea Igorria

Efektuen igorpena

Efektuak edo Letra0

Efektuak edo Letra1

Efectivo= Nominal - gastos descuento Hasierako datan

Nominala Mugaegunean

Iturria: Meneu, V. eta beste batzuk (1994), 417. orrialdea

Igorlea: efektua libratzen edo igortzen duen pertsona fisikoa edo juridikoa.

Igorria: pertsona horren gain igortzen da letra, eta mugaegunean haren zenbatekoa

ordaintzera behartuta dago.

Edukitzailea: mugaegunean libratuari aurkeztuz, tituluaren zenbatekoa itzultzeko

gaitasuna duen pertsona.

FINANTZA-DESKONTUA bankuak bezeroari ematen dion kreditu soil bat da.

Bezeroak berak efektua onartzen du. Beraz, kanbio-letra baten edo batzuen bidez gauzatzen

den banku-kreditu bat da finantza-deskontua. Finantzaketa modu horretan, “finantza-

erakundeak kreditua bezeroari eskaintzen dio, eta finantza-kudeaketa eragiketa hori kanbio-

letra bat edo batzuen bidez gauzatzen dira” (De Pablo y Ferruz, 1996, 368. or.).

FINANTZA DESKONTUA

Bankua

Libratzailea

Bezeroa

Libratua

Efektiboa Hasierako datan

Nominal Mugaegunean

Iturria: Meneu, V. eta beste batzuk (1994), 417. or.


43

Merkataritzako deskontuak eta finantza-deskontuak helburu ezberdinak dituzte:

merkataritzako deskontuaren helburua salerosketa edo zerbitzu eragiketa baten ordainketa

bermatzea da; aldiz, finantza-deskontuak kreditu bat lortzea du helburu.

Eperako salmenten finantzaketa kasu berezia da. Kostu altua daukaten ondasunen

eta zerbitzuen salmentan, sarritan enpresek bezeroei ordaintzeko erraztasunak eskaintzen

dizkiete2. Enpresek nominal berdineko eta aldizkako epemuga korrelatiboko efektuak igorri

ohi dituzte. Eperako salmentak oso ohikoak dira ekipo-ondasunak ekoizten dituzten

enpresetan, kontsumo iraunkorreko ondasunak saltzen dituzten enpresetan, etxebizitza-

sustatzaileetan…

28/1998 Legeak dioenez, eperako salmenta kontratu bat da. Kontratu horren bidez,

aldeetariko batek beste aldeari higigarri bat ematen dio, eta azken horrek ondasun

horrengatik hiru hilabetetik gorako atzerapen osoa edo partzialarekin prezioa ordaintzeko

konpromisoa hartzen du.

Kasu horretan, ez da efektu bakar bat deskontatzera eramaten, baizik eta nominal

berdineko eta epemuga korrelatiboko hainbat efektu. Gainerako eragiketaren ezaugarriak

berdinak dira deskontuak dituenekin alderatuta.

4.2. MERKATARITZAKO DESKONTUA

Merkataritzako deskontua Espainiako enpresen finantzaketa-modurik ohikoena da.

Halaber, finantza-erakundeek erraztasunik handienez ematen duten finantzaketa-tresna da.

(Tomás, et. al., 2002, 69. or.). Mota horretako eragiketak modu bat dira ordainketaren

atzerapena duten ondasunen eta zerbitzuen salerosketa saltzaileari finantzatzeko. Bankuak

ez du itzultzeko edo ez ordaintzeko arriskurik hartzen, baizik eta efektua deskontatzera

eraman duenak.

Deskontua bukaera onari baldintzatuta izaten da, hau da, libratuak ez badu

ordaintzen, bankuak letraren zenbatekoa gehi dagozkion gastuak bezeroari kobratuko

dizkio. Beraz, efektua kobraezin suertatzen bada, finantza-erakundeak bere zenbatekoaren

kobrantza deskontatzera eraman duenari eskatu ahal izango dio. Bankuak berme bikoitza

2 Ondasun higigarrien eperako salmenta Ondasun Higigarrien Eperako Salmentari buruzko uztailaren 13ko 28/1998 Legearen arabera araututa dago. Halaber, interesgarria da Ondasun Higigarrien Eperako Salmentaren Erregistrorako Ordenantza onartzen duen 1999ko uztailaren 19ko Agindua.


44

du: alde batetik, efektuaren igorlearen gain eta, beste alde batetik, deskontatzera eraman

duenaren gain.

Bigarren berme hori eraginkorragoa izateko, batzuetan, finantza-erakundeak

entitatearen kontuan gutxieneko saldo bat mantentzea eskatzen du, non aurreratutako eta

kobratu gabeko zenbatekoa zordundu dezakeen. Horrelako baldintzek garestitu egiten dute

deskontuaren eragiketaren kostua.

Normalean, merkataritzako efektuen deskontuari ekin aurretik, merkataritzako

efektuen kobrantzaren kudeaketa egiten dute bankuek. Eragiketa horietan bankuek ez dute

dirurik aurreratzen, letraren kobrantza-kudeaketaz baino ez dira arduratzen. Beraz, ez da

finantzaketa-zerbitzu bat eskaintzen, administrazio-zerbitzu bat baizik. Efektuen kobrantza-

kudeaketan bezeroak bankuari edo aurrezki-kutxari efektu batzuk aurkezten dizkio

finantza-erakundeak dagokien epemugan kobratu ditzan eta bezeroaren kontuan abona

ditzan. Finantza-erakundeak komisio-agente gisa parte hartzen du, bezeroari kobrantza-

kudeaketa tarifa batzuk kobratuz.

Lehenengo fase horretan bankuak bezeroen kreditu-kalitatea ezagutzeko aukera

izango du, hau da, libratzailearen kaudimena, letraren merkaturagarritasuna (benetan

merkataritzako eragiketa bati dagokion ala ez), igorpenaren epea, itzultzeak eta abar.

Fase hori pasatu ostean, bankuak enpresari deskontuaren muga bat onartuko dio,

hau da, bankua bezero batengandik onartzeko prest dagoen mugaeguneratu gabeko efektu

deskontatuen kopuru maximoa. Muga hori alde bien artean negoziatzen da, baina,

azkenean, bankuak alde batez ezartzen du eta enpresak ezin dezake gainditu.

Santandreu-k dioenez: “bankuak gero eta zorrotzagoak dira, deskontatzen duten

paperaren benetakotasuna eskatuz eta bezero-ordaintzaile txarren papera, batzuetan,

errefusatuz. Horren ondorioz, saltzaileek bezero-ordaintzaile onekin lan egiteko garrantzia

hobeto ulertzen dute; izan ere, haren efektu sortak arazorik gabe onartuko dira.”

Deskontatzera eraman daitezkeen dokumentuak honako hauek dira (Tomás et al.,

2002, 69.-71. or.):

� Kanbio-letra. Kanbio-letra ordainketen atzerapena ahalbidetzen duen kreditu-

igorpenerako agiri bat da. Libratzaileak sinatzen du letra, eta, behin igorriak


45

onartuta, finantza-erakundeari haren deskonturako uzten dio. Letra endosagarria

denez, igorleak beste hirugarren bati letra endosatzea ere gerta daiteke. Kasu

horretan, endosatuak letraren atzeko aldean sinatu behar du, eta berak emango dio

letra finantza-erakundeari haren deskonturako.

� Ordainagiri normalizatuak. Ordainagiria hornitzailearen inprimakian jaulkitzen

da. Hala ere, beharrezkoa da ordainagiri-eredu bati jarraitzea. Bezeroak finantza-

erakundeari uzten dizkion ordainagiriak deskontatzea ahalbidetzen du. Gainera,


46

efektuen bukaera onaren erantzukizuna hartzen du, kanbio-letrek duten tratamendu

eta baliotasun bera onartuz. Ordainagiriak, kanbio-letrak ez bezala, ez dira paper

tinbratuan jaulkitzen, hau da, ordainagiriek ez daukate erantsita ekintza juridiko

dokumentatuen gaineko zergari dagokion tinbrea. Beraz, finantza-erakundeak

ordaintzen dio tinbrea Ogasun Publikoari, baina bezeroari zorduntzen dio efektu-

sorta kitapenaren bidez.

� Merkataritzako ordaindukoa. Sinatzaileak onuradunari edo onuradunaren

agindura zenbateko zehatz bat egun jakin batean ordaintzeko obligazioa adierazten

duen dokumentu endosagarria da. Merkataritzako ordaindukoari kanbio-letrari

eskatzen zaizkion baldintza formal berdinak eskatzen zaizkio, bat izan ezik: letran

igorria adierazi behar da; ordaindukoan, aldiz, ez da beharrezkoa, igorlea eta igorria

pertsona bera baitira. Ordaindukoak enpresak berak jaulkitako eta sortutako

inprimakian edo finantza-erakundeek emandako talonarioetan formalizatzen dira.

Ordaindukoek daukaten formatua txekeen eta ordainagirien antzekoa da. Bertan,

zorraren epemuga, hau da, obligazioa betetzeko mugaeguna, adierazten da.


47

� Ziurtagiriak. Enpresa eta erakunde batzuek epe zehatz batean zorrak ordaintzeko

konpromisoa hartzen duten ziurtagiriak jaulkitzen dituzte. Enpresa publikoek eta

udal-erakundeek, batez ere, erabiltzen dituzte ziurtagiri horiek; izan ere, epe

luzerako ordainketak egiten dituzte. Batzuetan, enpresek zorra ziurtatzen eta

onartzen dute, baina, ordainketa-epea zehazten ez denez, ezin da deskontatzera

eraman. Kasu horretan, beste formula batzuen bidez finantza daitezke, hala nola

kreditu-polizaren bidez.

Sistema informatikoen erabileraren garapenak ordainketa-tresna modu berriak

azaltzea ahalbidetzen du. Izan ere, enpresek tradizionalki efektuak paper-formatuan

eramaten zituzten. Egun, hori ez da beharrezkoa (salbuespen batzuk izan ezik), eta hainbat

aukera sortu dira, hala nola euskarri magnetikoen bidezko efektuen lagapena edo datuen

transmisio elektronikoa (Rovira Val, 1997, 751. or.).

4.2.1. Merkataritzako deskontuaren beharrak

Deskontu-eragiketa efektu-kopuru mugaturako egin daiteke. Hala ere, normalean,

zenbateko maximo eta epe jakin baterako lerro-deskontuak ematen dira. Kasu horretan,

enpresak efektu-sortak uzten ditu. Ondoren, finantza-erakundeak sortaren zenbatekoa

bezeroari abonatzen dio emandako onarpen-muga batera arte erabiltzeko (Tomás, et al.,

2002, 69. or.). Beraz, bi deskontu-egoera hauek daude:


48

• Deskontu sinplea: efektu bat edo multzo bat negoziatzen da, etorkizunean

deskontu gehiago sortuko ez direla kontuan hartuz, hau da, deskontu-kasu

bakanak dira.

• Deskontu-lerroa: deskontu-eragiketa etengabea eta errepikakorra da.

Deskontua egiten duen entitateak aurretiaz merkataritzako arriskua aztertzen du;

horren arabera, muga bat eta aldizka berriztatzeko baldintza batzuk (ordaindu

gabekoen portzentajea, efektu motak...) ezartzen ditu.

Deskontu-lerroan deskontuen eta kobrantzen etengabeko errotazioa izaten da; beraz,

efektuen kobrantza egiten den neurrian, deskontuaren muga berriztatu egiten da. Hori dela

eta, interesgarria da kreditura egindako salmenten batez besteko epemuga edo

merkataritzako deskontuaren muga ezagutzea.

Deskontu-lerroaren gutxieneko muga krediturako salmenten batez besteko

epemugan mugaeguneratu gabeko efektuen zenbatekoa da.

salmentak okrediturakd365

DEmugaen Deskontuar ×=

DE= deskontatu gabeko efektuen zenbatekoa.

d = deskontatu gabeko efektuen batez besteko epemuga (egunetan).

guztiak Salmenta365

Smugaen Deskontuar D×=

S= salmenta guztien zenbatekoa.

D = salmenta guztien batez besteko epemuga (egunetan).

Beraz, enpresak izan ditzakeen deskontu-beharrak bi faktoreren menpe daude:

• Kreditura egindako salmenten bolumena.

• Kreditura egindako salmenten batez besteko epemuga edo efektuen errotazioa

(batez besteko epemuga).

Enpresaren deskontu-beharrak ezagunak direnean, enpresa banku batera edo

gehiagotara joan daiteke deskontu-lerroa eskatzera. Merkataritzako deskontu-eragiketa bat


49

analizatzean, finantza-erakundeek faktore hauek kontuan hartu behar dituzte (Tomás et al.,

2002, 72. or.):

• Igorriaren kalitatea: merkataritzako deskontuaren eragiketak analizatzean,

finantza-erakundeek igorrien kalitatea kontuan hartu behar dute. Horretarako,

zer enpresa mota den, haren jarduera-sektorea, haren kaudimena, haren izen ona

eta gainerako finantza-erakundeekin mantentzen duen erlazioa aztertu beharko

dira. Analisi hori oso garrantzitsua da eragiketaren arriskua, neurri batean,

igorrien kalitatearen araberakoa baita. Izan ere, finantza-erakundeak galerak

izango lituzke, igorria eta igorlea aldi berean kobraezin bihurtuko balira.

• Efektuen epemuga: mailegu-hartzaileak hartutako finantza-obligazioaren

printzipala ordaindu behar duen epea. Zenbat eta epemuga luzeagoa izan,

arriskua orduan eta handiagoa izaten da; ondorioz, finantza-erakundeak

eskainitako baldintzak okerragoak izaten dira.

• Efektuen zenbatekoa: efektuen zenbatekoak analizatzean, igorlearen bezeroen

kontzentrazio-maila egiaztatu behar da. Kontzentrazio-maila esanguratsua da,

adibidez, igorlearen fakturazioaren % 25 baino gehiago diren igorriak

daudenean. Beharrezkoa bada, igorri bakoitzaren azterketa sakon bat egin

beharko da.

• Enpresaren egoerari buruzko datuak: balantzea, emaitzen kontua, ratio

garrantzitsuenak...

• Deskontatu beharreko efektuei buruzko ezaugarriak: efektuen batez besteko

balioa, batez besteko epemuga, onartutako efektuen portzentajea... Informazio

hori bankuak jadanik ezagut dezake aurretiaz efektuen kobrantza-kudeaketa egin

badu.

Nolanahi ere, merkataritzako deskontuaren arriskua mugatuta dago; izan ere,

finantza-erakundeak galerak izango lituzke soilik igorlea eta igorria aldi berean kobraezin

bihurtuko balira (Tomás et al., 2002, 69. or.). Gainera, finantza-erakundeek arriskuak

kontzentratu nahi ez dituztenez, emandako deskontu-lerroaren muga zenbat eta handiagoa

izan, eskainitako baldintzak orduan eta okerragoak izaten dira.


50

Gainera, finantza-erakundeak, eragiketa mota horietan hartzen den arriskua

murrizteko helburuarekin, konpentsazioak eskatzen ditu, hala nola kontuan gutxieneko

saldo bat mantentzea, nominen ordainketa, gizarte-aseguruak, PFEZaren konturako

atxikipenak, bazkideen eta administratzaileen kontu pertsonalak…). Eragiketa horiek

guztiek, arriskua murrizteaz gainera, finantza-erakundearen errentagarritasuna handitzen

dute. Konpentsazio horiek mantendu behar dituen enpresak, aldiz, kostu handiagoa hartu

beharko du (De Pablo eta Ferruz, 1996, 369. or.).

Finantzaketa-baldintza hobeak lortzeko helburu duten kontraprestazio modu horiek

oso ohikoak izaten dira enpresak bankuarekin dituen negoziazioetan.

1. ADIBIDEA

Enpresa baten urteko salmentak 1.200.000 euro dira, eta urte osoan zehar

uniformeki banatzen dira. Salmenta horiek 30 eguneko epemuga duten efektuen bidez

kobratzen dira.

67,287.3 365

000.200.1salmentak Eguneroko ==

euro 14,630.98 3067,287.3 mugaen Deskontuar =×=

2 ADIBIDEA

900.000 euroko urteko salmentak dituen enpresa batek deskontu-lerroaren zer

muga behar du kobrantzak modu honetan ematen badira?

% 20 eskura

% 20 30 egunetara

% 30 45 egunetara

% 30 60 egunetara

Salmentak urtean zehar uniformeki banatzen dira.

900.000Eguneroko salmentak 2.465,75

365= =


51

493,15 eskura

493,15 30 egunetara

739,72 45 egunetara

739,72 60 egunetara

Eguneroko salmentak: 2.465,75

Guztira 493,15 euro dira eskura kobratzekoak, eta 1.972,59 euro kreditura, egunero.

Kreditura egindako salmenten batez besteko epemuga modu honetan kalkulatzen da:

egun 46,8751.972,602

60739,7345739,7330493,15d =×+×+×=

Beharrezkoa den deskontu-lerroak muga hau izan beharko luke:

Kreditu lerroaren muga 1.972,59 46,875 92.465,15= × =

Deskontu-lerroa honela ere kalkula zitekeen:

Fakturazio osoaren batez besteko epemuga hau izango litzateke:

egun 37,52.465,75

60739,7345739,7330493,150 493,15D =×+×+×+×=

8,465.9237,5753,465.2mugalerroaren Deskontu =×=

3. ADIBIDEA

900.000 euroko urteko salmentak dituen enpresa batek deskontu-lerroaren zer

muga behar du kobrantzak modu honetan ematen badira?

% 20 eskura

% 20 30 egunetara

% 30 45 egunetara

% 30 60 egunetara

Salmenten % 50 120 egunetan eta gainerako % 50a uniformeki banatzen da.

% 50 x 900.000 = 450.000 €-ko salmentak 120 egunetan. 450.000/120 = 3.750 €

eguneroko salmentak. Horietatik, 750 € 20 egunetara, 1.125 € 45 egunetara, eta 1.125 € 60

egunetara.


52

d = 44,375 egunekoa bada, gure deskontuaren lerroan eskatu beharko dugun mugak

hau izan beharko du: 3.000 x 44,375 = 133.125 €

4.2.2. Merkataritzako deskontuaren kostu-elementuak

Merkataritzako deskontuak kostu-elementu hauek ditu:

a) Bankuak aplikatzen duen deskontu-tasa3. Aurretiaz kobratzen da, eta askea

da. Efektuaren epemugaren araberakoa da: zenbat eta epe luzeagoa, orduan eta

deskontu handiagoa.

b) Kobrantza-kudeaketaren komisioak. Efektuaren nominalaren gain aplikatzen

dira, eta, helbideratuta, onartuta edo abalatuta dauden ala ez dauden kontuan

izanik, efektuei hainbat komisio kobratzen zaie (helbideratu gabeei, onartu

gabeei eta abalatu gabeei komisio handiagoak kobratzen zaizkie, kobratzeko

tramiteak handiagoak eta bermeak txikiagoak baitira). Komisio hori ez da

epemugaren arabera aldatzen, eta, sarrita,n gutxienezko komisio bat izaten da

deskontatutako efektu bakoitzeko. Komisio hori kobrantza-kudeaketaren

zerbitzuagatik kobratzen da, eta finantzaketa-zerbitzuaz gain egiten den zerbitzu

gehigarri bat da.

c) Tinbrea: ekintza juridiko dokumentatuen gaineko zergari dagokio, eta letraren

igorleak ordaintzen du. Letra estatuak jaulkitako inprimaki ofizial batean edo

paper tinbratuan dokumentatu behar da, hau da, kanbio-letraren zenbatekoaren

araberako agiri zigilatuan egingo da nahitaez. Ordaindu beharreko tinbrearen

zenbatekoa letran adierazten den kopuruaren araberakoa izango da. Kanbio-

letrak behar baino zenbateko txikiagoko agiri zigilatuan eginez gero, zordunaren

aurkako ekintza judizialak garatzeko arazoak sor daitezke igorriak ez-ordaintzea

suertatuko balitz; izan ere, legeetan emandako eraginkortasuna galduko lukete

letrek. Inprimakia erostean, ekintza juridiko dokumentatuen gaineko zerga

ordaintzen da4. Ordaindu beharreko zenbatekoa ondare-eskualdaketa eta ekintza

3 Beste deskontu-modalitate bat dago: forfait-deskontua. Deskontu mota horretan dagoen kostu-elementu bakarra interes-tasa da. Komisioak ez dira modu bereizian aplikatzen, deskontu-tasan barneratuta baitaude. Kasu horretan, deskontu-tasa deskontu-lerro arruntetan aplikatzen dena baino handiagoa izaten da. 4 Deskontatzera eramandako paperean, merkataritzako ordaindukoa izan zein ordainagiria izan, “NO A LA ORDEN” espresuki adierazten bada, tinbrea ordaintzea ez da beharrezkoa, baina, kasu horrretan, nahiz eta deskontatzera eraman ahal izan, efektu kobraezinaren kasuan indar exekutatzailea txikiagoa izaten da.


53

juridiko dokumentatuen gaineko zergari buruzko abenduaren 30eko 18/1987

Gipuzkoako Foru Arauaren arabera ezartzen da. Tinbrearen zenbatekoa letren

nominalen araberako ezarpen-taulatik lortzen da5:

Oinarri zergagarria (euroak) Euroak

24,04 euroraino 0,06

24,05tik 48,08raino 0,12

48,09tik 90,15eraino 0,24

90,16tik 180,30eraino 0,48

180,31tik 360,61eraino 0,96

360,62tik 751,27raino 1,98

751,28tik 1.502,53raino 4,21

1.502,54tik 3.005,06raino 8,41

3.005,07tik 6.010,12raino 16,83

6.010,13tik 12.020,24raino 33,66

12.020,25tik 24.040,48raino 67,31

24.040,49tik 48.080,97raino 134,63

48.080,98tik 96.161,94raino 269,25

96.161,95tik 192.323,87raino 538,51

192.323,87 €-tik gorako zenbatekoak direnean, 6,01 edo zati bakoitzeko

0,018030 euroan likidatuko da, eta beti ere eskudirutan ordainduko da.

d) Gainera, deskontu-lerroa irekitzeagatik ikasketa-gastu batzuk sortzen dira.

Normalean, eragiketa formalizatzen denean ordaintzen dira, eta eragiketaren

kostua handitzea sorrarazten dute. Gastu horiek kontratua indarrean dagoen

epean deskontatzera eramandako efektu guztien artean banatuko dira.

e) Sarritan bankuak beste era bateko kontraprestazioak eskatzen ditu:

gutxienezko saldo bat edukitzea, nominak helbideratzea, kreditu-txartelak izatea

eta abar. Elementu horiek guztiak kontuan izan behar lirateke, nahiz eta sarritan

zaila izan balioestea.

5 Bestalde, sei hilabete baino epemuga luzeagoetarako, nominalaren zenbatekoa bikoiztu egin behar da ezarpen-kuota kalkulatzeko.


54

4.2.3. Deskontu-lerro arrunt baten finantza-balorazioa: eragiketaren efektiboa,

deskontua eta kostu efektiboaren kalkulua

Deskontu-eragiketa baten kostu efektiboa kalkulatzeko, gainerako finantza-

eragiketetan bezala, diru-sarrerak eta irteerak berdindu beharko dira sortzen diren unea

kontuan hartuz.

∑∑== +

=+

m

jj

n

tt kk 1

j

1

t

)1(

I

)1(

S

Deskontu-eragiketa batean hasierako unean jasotzen den diru-sarrera bakarra izaten

da. Efektiboa deskontatzera eramandako efektuaren zenbateko nominala ken deskontu-

gastuak izango da.

Efektiboa : Nominala – Deskontu gastuak

Nominala

0 t

Deskontuaren gastuak modu honetan kalkulatuko dira6:

TcN360

tdN D ++

××=

non,

D: deskontuaren gastuak.

N: efektuaren nominala.

d: bankuak aplikatzen duen urteko interes-tasa nominala batekotan (ez

ehunekotan).

t: funtsak aurreratu direnetik efektuaren epemugara arteko denbora.

c: efektuaren kobrantza-kudeaketaren komisioa. 6 Bankuek merkataritzako urtea (360 egun) kontuan hartzen dute deskontu-tasa, eta, oro har, interes zordunak kalkulatzerakoan. Aldiz, finantza-erakundeek interesak ordaintzen dituztenean, kapitalizazio sinplea eta urte naturala (365 egun) erabiltzen dituzte interesak kalkulatzeko.


55

T: letraren tinbrea.

Efektiboaren kalkulua honela egingo da:

E = N - D

TcN360

td -1N E −−

×=

Deskontuaren kostu efektiboa modu honetan egingo da:

∑∑== +

=+

m

jj

n

tt kk 1

j

1

t

)1(

I

)1(

S

t

365

365

365

365 365

NE

(1 k)

N Nk 1 1

tEN 1-d -cN-T

360

edo

E D Dk 1 1 1

E E

t

t

t t

=+

= − = −

×

+ = − = + −

Efektu-sorta bat deskontatzera eramateko, nominal bakoitzaren epemuga kontuan

hartu beharko da.

( )∑∑

∑

∑∑

==

=

==

+=

−−

−×

+=

+=

+

m

jt

jm

j

jj

j

j

m

jt

m

jj

n

tt

j

j

k

NTcN

tdN

k

kk

1365

1

1365

j

1

j

1

t

1360

1

)1(

NE

)1(

I

)1(

S

Non:

kopuruaegun -aurrerapen efektuaren N:t

nominala efektuarenduen epemugamomentuan t:N

jj

jj


56

4. ADIBIDEA

Kalkula itzazu ezaugarri hauek dituen kanbio-letra baten efektiboa eta kostu

efektiboa:

� Nominala: 5.000 euro

� Epemuga: 90 egun

� Deskontu-tasa: % 6

� Kobrantza-kudeaketaren komisioa: % 0,5

� Tinbrea: 16,83 euro

17,883.483,165.0000,005360

900,06 -15.000TcN

360

td -1N E =−×−

××=−−

××=

Deskontuaren gastuak interesen, komisioen eta tinbreen batuketaren emaitza dira.

116,8316,835.0000,005360

900,065.000 D =+×+

××=

Deskontuaren kostu efektiboa hau izango da:

∑∑== +

=+

m

jj

n

tt kk 1

j

1

t

)1(

S

)1(

E

t

365

365

NE

(1 k)

Nk 1 100

E

t

=+

= − ×

10,06 %100117,883.4

000.5 90

365

=×

−

=k

5. ADIBIDEA

Kalkula ezazu aurreko kasuko kostu efektiboa baina letraren nominalaren

gain % 5eko atxikipena egiten dela eta atxikipen horrengatiko ordainsaria urteko %

1eko nominala dela kontuan hartuz.


57

Atxikipena eta dagokion ordainsaria hauek dira:

0,616 365

9025001,0M

2505.0000,05 R

=

××=

=×=7

Beraz, kostua honela kalkulatuko da:

∑∑== +

=+

m

jj

n

tt kk 1

j

1

t

)1(

I

)1(

S

10,57 %100125017,883.4

616,0250000.5 90

365

=×

−

−−−=k

6. ADIBIDEA

Demagun ezaugarri hauek dituen efektu bat deskontatzera eramaten dela:

12.000 euroko nominala, epemuga 60 egunetara, % 4,5eko deskontu-tasa eta % 0,3ko

kobrantza-kudeaketaren komisioa eta 33,66 euroko tinbrea. Kalkulatu urteko kostu

efektiboa.

t 60E N 1- d cN T 12.000 1- 0,045 0,003 12.000 33,66 11.840,34

360 360 = × × − − = × × − × − =

N t 12.000 4,5 60 + cN T +0,003 12.000 33, 66 159, 66€

100 360 100 360

dD

× ×= × + = × × + =

D = N – E = 12.000 – 11.840,34 = 159,66 €

Deskontuaren kostu efektiboa hau izango da:

∑∑== +

=+

m

jj

n

tt kk

S

1

j

1

t

)1(

I

)1(

36536560N 12.000

1 100 1 100 %8,489E 11.840,34

t

eK

= − × = − × =

7 Bankuak kapitalizazio sinplearen formula eta urte naturala (365 egun) erabiltzen ditu ordainsaria kalkulatzeko.


58

Ke =

36536560tD 159,66

1 + - 1 100 1 + - 1 100 %8,489E 11.840,34

× = × =

4.3. MERKATARITZAKO DESKONTU-ERAGIKETA BATEN UTBa

Espainiako Bankuak 8/90 Zirkularrean, bederatzigarren arauaren laugarren atalean,

ezarritako arauen arabera, merkataritzako deskontuaren urteko tasa baliokidearen kalkulua

egiterakoan:

• Kobrantza-kudeaketaren komisioari dagokionez, efektu bakoitzeko entitateak

ezarritako minimoez gaineko zenbatekoa kontuan hartu behar da.

• 15 egunetik beherako mugaeguna duten efektuak ez dira deskontatuen artean

barneratu behar, haien kostuak kobrantza-zerbitzuen artean barneratzen dira.

Modu bereizian likidatuko dira.

• Hirugarrenei ordaindu beharreko kostuak (Notario-gastuak edo zergak) ez dira

barneratzen. Beraz, tinbrea edo posta-gastuak ez dira barneratzen, kopuru hori

finantza-entitateak ez baitu jasotzen.

365

UTB

UTB

DUTB 1 1 100

E

t = + − ×

Edo

1E

NUTB

t

365

UTB

−

=

non

DUTB: interesak gehi entitateak ezarritako gutxienekoaren gaineko kobrantza-

kudeaketaren komisioa.

DUTB = interesak + gutxieneko komisioaren

gainekoa

E UTB: nominala ken UTBaren araberako deskontu eragiketaren gastuak.


59

E UTB = Nominala - interesak – gutxieneko komisioaren gainekoa

= Nominala – interesak –(kobrantza-kudeaketaren komisioa –

gutxieneko komisioa) = N - DUTB

UTB kalkulatzean sortutako komisioen zenbateko osoa ez barneratzearen arrazoia

zera da: komisioen zati bat ez dagokio kreditu-eragiketari, entitateak prestatutako

kobrantza-kudeaketaren zerbitzuari baizik. Beraz, komisioen zati hori ez barneratzea

nahitaezkoa da; zirkularrean tarifatutako gutxieneko komisioak kanpo uztea Espainiako

Bankuaren asmotzat jo daiteke (Lafuente y Soto, 1998, 43. or.).

Efektu sorta bat deskontatzerakoan, arautegiak horrela ez zehaztu arren, finantza-

erakundeek UTBa kalkulatzean batez besteko epemuga kontuan hartu ohi dute. Beraz,

UTBa horrela kalkulatuta, kostu efektiboaren hurbilketa bat besterik ez da. Batez besteko

epemuga honela kalkulatzen da:

+++×++×+×=

m21

mm2211 N..NN

nN...nNnNn bestekoabatez

non:

Ni= ni epemuga duen nominala

ni = Ni efektuaren epemugara arte geratzen den egun-kopurua

eta kasu horretan UTBaren kalkulua honela izango da:

batez.

1

365j n

j

UTB

N

UTB 1E

mn

j n

=

=

= −

∑

7. ADIBIDEA

Kalkula itzazu ezaugarri hauek dituen kanbio-letra baten urteko kostu

efektiboa eta UTBa:

� Nominala: 5.000 euro


60

� Epemuga: 90 egun

� Deskontu-tasa: % 6

� Kobrantza-kudeaketaren komisioa: % 0,5

� Gutxieneko komisioa: 5 euro

� Tinbrea: 16,83 euro

Kostu efektiboa hau izango da:

365

90

90E 5.000 0,06 5.000 0,005 5.000 16,83 4.883,17

360

5.000k 1 100 %10,0634

4.883,17

= − × × − × − =

= − × =

UTBa, aldiz, hau izango da:

euro 4.905 5) - 5.000 x (0,005- 360

90 x 5.000 x 0,06 - 5.000 EUTB ==

euro 95 5) - 5.000 x (0,005 360

90 x 5.000 x 0,06 DUTB =+=

365

9095U 1 1 100 %8,09

4.905TB

= + − × =

4.4. DESKONTUAREN KUDEAKETA ERAGINKORRA

Deskontuaren kostua minimizatzeko, alderdi hauek kontuan hartu behar dira:

a. Efektuak igortzeko erari dagokionez, alde batetik, komeni da efektu

helbideratuak eta onartuak izatea, horrela komisio txikiago batzuen aplikazioa

lortuko baita. Beste alde batetik, komisio minimoak direla eta, efektuen zenbateko

nominalak egokia izan behar du.

b. Deskontua finantza-entitateekin negoziatzeari dagokionez, entitateari

negozioa eskaintzea egokia izan daiteke, modu horretan baldintza hobeak lor

baitaitezke. Deskontu-tasa negoziatu beharra dago, lehentasunezko tasatik ahalik eta

hurbilen egon dadin eta, atxikipenak ere, halakorik balego, negoziatu egin behar


61

dira (erabilera askekoak, ordaindu gabeko kopuruaren araberakoak eta aldizka

berrikusgarriak izan daitezen). Aldi berean, interesgarria izan daiteke gutxienez bi

finantza-erakunde erabiltzea. Ez da komeni banku bakar baten menpe izatea; izan

ere, arazoak sortzen badira, finantzaketarik gabe gera daiteke enpresa.

c. Efektuen deskontuari dagokionez, kontuan izan behar da deskontatzen diren

efektuen kalitate, epemuga eta abarren arabera entitate batzuetan beste batzuetan

baino baldintza hobeak lor daitezkeela; beraz, komenigarria da hainbat entitatetan

informatzea. Gainera, efektuak ahalik eta lehen deskontatzea gomendatzen da; izan

ere, kostu finkoak direla eta, deskontu-epea zenbat eta laburragoa izan, orduan eta

handiagoa izango da kostu efektiboa. Bestalde, efektu bakoitza dagokion deskontu-

lerroan deskontatuko da, ez dagokion beste lerro batean deskontatzeak kostu

gehigarria ekar baitiezaioke.

d. Deskontuaren kostuaren auditoriari dagokionez, aldizka deskontuaren kostu

efektiboa kontrolatuko da; horretarako, egunak, interes-tasa, aplikatutako komisioak

eta abar aztertuko dira.

Jarraian, eperako salmenta-eragiketak aztertuko dira. Horiek finantzatzeko bi bide

konparatuko dira: alde batetik, deskontua eta, bestetik, mailegua.


8. ADIBIDEA

Demagun seihileko epemuga korrelatiboa duten 4.500 euroko 4 efektu igorri

direla ezaugarri hauek dituen deskontu-lerro batean:

Deskontu-tasa:

t ≤≤≤≤ urtebete ⇒⇒⇒⇒ d = % 4

t > urtebete ⇒⇒⇒⇒ d = % 4,25

Letren kobrantza-kudeaketaren komisioa: % 0,2

a) Kalkula itzazu letra multzo horren deskontua, efektiboa eta kostu efektiboa.

b) Enpresak ordezko finantzaketa-iturri moduan mailegua erabili nahiko balu,

eta maileguaren kostu-elementu bakarra interes-tasa dela kontuan hartuz,


62

zenbatekoa izan beharko luke maileguaren interes-tasak deskontu-lerroaren

baliokidea izateko?

4.50040,002 x24.500 x 0,04252

3 x 4.500 x 0,0425 1 x 4.500 x 0,04

2

1 x 4.500 x 0,04 D =××++++=

D = 975,37 euro

E N D 4 4.500 - 975,37 17.024,63 euro= − = × =

4.500 4.500 4.500 4.500

1/2 urte 1 urte 3/2 urte 2 urteE= 17.024,63

22 3 42 2 2 2

4.500 4.500 4.500 4.50017.024,63 k %2,2663 k %4,58396

(1 k ) (1 k ) (1 k ) (1 k )= + + + ⇒ = ⇒ =

+ + + +

( ) ( ) ( ) ( )1 3 2

2 2

4.500 4.500 4.500 4.50017.024,63 k %4,58396

1 11 1k kk k

= + + + ⇒ =+ ++ +

( )( )

( )( )

( )( )

( )( )1 3 2

2 2

4.500 1 0,002 4.500 1 0,002 4.500 1 0,002 4.500 1 0,00217.024,63

1 11 1

i %4,4147

i ii i

× − × − × − × −= + + +

+ ++ +⇒ =

% 4,4147ko urteko interes-tasa efektiboa (edo, bestela esanda, urteko % 4,367ko

interes-tasa nominala, sei hilez behin ordaintzekoa).

9. ADIBIDEA

BITE, S.A. enpresak 18.000 euroko salmenta bat egin du, eta, hura

ordaintzeko, bezeroari finantzaketa eskaini dio. Helburu horrekin, nominal berdina

eta sei hileko epemuga korrelatiboa duten 4 efektu igorri ditu. Efektuen deskontua

baldintza hauetan egingo da:

Epemuga urtebetekoa edo txikiagoa bada, urteko deskontu-tasa nominala % 4

da.

Epemuga urtebetetik gorakoa bada, urteko deskontu-tasa nominala % 4,25 da.


63

Efektuen kudeaketa-komisioa: % 0,2

BITE enpresak finantzaketa-iturri horretatik sortutako finantza-gastu guztiak

bezeroari erasateko asmoa badauka,

a) Zein izango da letra bakoitzaren balio nominala?

b) Finantzaketa horrek zer urteko kostu efektibo dakar bezeroarentzat?

c) Sortutako behar finantzarioak estaltzeko epe laburrerako beste mailegu

baten baldintzek (maileguaren nominala eta urteko interes-tasa nominala) zein

izan behar dute, deskontu-lerroaren kostu efektibo berdina izan dezan eta %

0,5eko hasierako komisio bat kobratzen dela kontuan hartuz.

10. ADIBIDEA

Azter ezazu, finantza-ikuspuntutik, 12.000 euroko eperako salmenta baten

finantzaketa-eragiketa. Enpresak salmenten % 20 eskura kobratuko du, eta

gainerako % 80a nominal berdineko eta hiruhileko epemuga korrelatiboko 8

efektutan. Deskontu-lerroaren baldintzak:

t ≤≤≤≤ sei hilabete ⇒⇒⇒⇒ d = % 4,5

sei hilabete < t ≤≤≤≤ urtebete ⇒⇒⇒⇒ d = % 5

t > urtebete ⇒⇒⇒⇒ d = % 5,5

Efektuen kobrantza-kudeaketaren komisioa % 0,5 da.

Egin ezazu efektiboaren eta kostuaren kalkulua finantza-gastuak enpresak

hartzen dituen kasurako eta baita bezeroari erasaten zaizkion kasurako ere.

Ordezko finantzaketa-iturri moduan mailegu bat eskaintzen digute baldintza

hauetan:

Urteko interes-tasa nominala: % 6

Hasierako komisioa: % 0,75

Demagun finantza-gastuak bezeroak hartzen dituela; zein finantzaketa-iturri

komeni da, deskontu-lerroa ala mailegua?


64

11. ADIBIDEA

Efektu multzo bat deskontatu behar dugu. Urriaren 30ean, finantza-entitateak

baldintza hauek eskaini dizkigu:

Deskontu-tasa:

Egunak Deskontua

30 % 4,50

60 % 4,50

90 % 4,50

120 % 5,00

180 % 5,00

360 % 5,00

> 360 % 6,50

Komisioak:

Mota Efektua Komisioa Minimoa Posta-gastuak

1 Helbideratu gabea % 0,70 5 0,24

2 Helbideratua baina

onartu gabea

% 0,60 3 0,24

3 Helbideratua eta onartua % 0,50 3 0,24

Deskontatzeko asmoa daukagun efektu multzoak ezaugarri hauek ditu:

Efektua Nominala Epemuga Deskontu mota

1 6.000 euro 2010-aza-16 Helbideratu gabea

2 6.000 euro 2010-abe-28 Helbideratua baina onartu gabea

3 1.500 euro 2011-ots-06 Helbideratu gabea

4 400 euro 2011-ots-15 Helbideratua eta onartua

5 2.500 euro 2011-mai-11 Helbideratu gabea

GUZTIRA 16.400 euro


65

Tinbrea:

Oinarri zergagarria (euroak) Euroak

24,04 euroraino 0,06

24,05tik 48,08raino 0,12

48,09tik 90,15eraino 0,24

90,16tik 180,30eraino 0,48

180,31tik 360,61eraino 0,96

360,62tik 751,27raino 1,98

751,28tik 1.502,53raino 4,21

1.502,54tik 3.005,06raino 8,41

3.005,07tik 6.010,12raino 16,83

6.010,13tik 12.020,24raino 33,66

12.020,25tik 24.040,48raino 67,31

24.040,49tik 48.080,97raino 134,63

48.080,98tik 96.161,94raino 269,25

96.161,95tik 192.323,87raino 538,51

Kalkula itzazu efektu multzo horren kostu efektiboa eta UTBa.

12. ADIBIDEA

Etxetresna elektrikoak saltzen dituen MERCASA, S.A. enpresak finantza-

kudeatzaile berri bat kontratatu nahi du, eta SARRIKOra jotzen du hezkuntza ona

duen gestore baten bila. Kontratuan zehazten den helburu nagusietariko bat epe

laburrerako eragiketen finantzaketaren baldintzen berrikuspena da.

Egun, 48.000 euroko salmenta batzuei dagozkien lau hiruhileko epemuga

korrelatiboko merkataritzako efektuak ditu. Enpresak finantza-gastuak bezeroari

erasaten dizkio, eta, beraz, bezeroek jasaten dituzte.


66

Tinbreen taula honako hau da:

Oinarri zergagarria (eurotan) Euroak

3.005,07tik 6.010,12ra 16,83

6.010,13tik 12.020,24ra 33,66

12.020,25etik 24.040,48ra 67,31

24.040,49tik 48.080,97ra 134,63

Egun, MERCASA, S.A.-k ezaugarri hauek dituen deskontu-lerroa kontratatuta

dauka:

Interes-tasa:

� 180 egunetik beherako epemugatarako: % 3,75

� 180 egunetik gorako epemugatarako: % 4

Kobrantza-kudeaketaren komisioa: % 0,18

Kobrantza-kudeaketaren komisio minimoa: 6 euro letrako

Ohiko finantza-erakundearen arduraduna bisitatu ondoren, orain arte erabilitako

finantzaketa-baliabidea aldatu beharko lukeen erabaki behar du. Horretarako,

ordezko finantzaketa-aukera hau egokia litzatekeen balioetsi beharko du:

Urtebeteko epemugako mailegua.

Hasierako komisioa: nominalaren gaineko % 0,5

Urteko interes-tasa nominala: % 3,75

Sistema frantsesaren bidezko amortizazioa, eta ordainketak hiru hilekoak dira:

1.- Zein da letren deskontuaren urteko kostu efektiboa kontratatutako kreditu-

lerroan? Zein da eragiketaren UTBa, deskontatu beharreko letren nominalak

mantentzen badira?

2.- Letrak ez deskontatzea eta, kobratzeko, haien epemugara arte itxaron

egiten bada, mailegua finantzaketa-iturritzat hartzea interesgarria izango al

litzateke?


67

13. ADIBIDEA

“SINGASTOS” enpresak deskontu-lerro berri bat kontratatu du herriko kreditu-

erakunde batekin. Adostasunez ezarritako baldintzak hauek dira:

Deskontu-tasa:

Egunak Deskontua

t ≤ 60 % 4,00

60 < t≤≤≤≤ 240 % 4,50

t> 240 % 5,50

Kobrantza-kudeaketa komisioa: % 0,5 (komisio minimoa: 3 euro)

Posta-gastuak: 0,12 euro

Egun, 2010eko urriaren 26an, deskontatu gabeko eta tinbratutako letra hauek ditu:

Efektua Nominala Epemuga

1 7.500 euro 2010-12-21

2 550 euro 2011-02-24

3 8.100 euro 2011-08-8

GUZTIRA 16.150 euro

1. Zein izango litzateke letra bakoitzaren deskontuaren kostu efektiboa?

2. Zein izango litzateke eragiketaren UTBa? (Kontuan hartu efektu

bakoitzaren epemuga erreala).

Ohiko hornitzaileetariko batek kobrantza-baldintza hauek eskaini dizkio: “1/5 Neto

90 egun.”

3. Zer da komenigarriagoa: letraren bat deskontatzea ala hornitzaileak

eskainitako ordainketa atzeratua aprobetxatzea, letrak hornitzaileak

eskainitako finantzaketa erabili arren, kobrantza-kudeaketan utziko direla

kontuan hartuz?

14. ADIBIDEA

Deskontu-eragiketa baten UTBa:


68

a) Urteko kostu efektiboa baino handiagoa izango da, haren kalkuluan

kobrantza-kudeaketaren komisio minimoa kontuan hartzen baita.

b) Urteko kostu efektiboa baino handiagoa izango da, kobrantza-kudeaketaren

komisioa zenbateko minimora heltzen ez denean.

c) Urteko kostu efektiboa baino handiagoa izango da, kobrantza-kudeaketaren

komisioak zenbateko minimoa gainditzen duenean.

d) Urteko kostu efektiboa baino txikiagoa izango da, haren kalkuluan tinbrea ez

baita barneratzen.

e) Aurrekoetatik bat ere ez.


69

BIBLIOGRAFIA

ARGIBAY, M. (2004): Productos y servicios en banca. Ideaspropias, Vigo.

DE PABLO, A. eta FERRUZ, L. (1996): Finanzas de empresa. Centro de estudios Ramón

Areces, Madril.

LAFUENTE, M. eta SOTO, J. M. (1998): “Descuento comercial: efecto de las comisiones

sobre la TAE”. Actualidad Financiera¸ iraila, 43.-50. or.



ROVIRA, R. (1997): “El descuento de efectos: solicitud y nuevas modalidades en soporte

magnético”. Técnica Contable, 49 (587), 745.-756. or.

SANTANDREU, E. (1994): Gestión de créditos, cobros e impagados. Ediciones Gestión

2000, S.A. Bartzelona.

TOMÀS, J.; AMAT, O. eta ESTEVE, M. (2001): Cómo analizan las entidades financieras

a sus clientes. Ediciones Gestión 2000, S.A.

Epe laburrerako banku-finantzaketa: kreditu-poliza

70

5. GAIA: EPE LABURRERAKO BANKU-FINANTZAKETA: KREDITU-

POLIZA

5.1. Sarrera. Banku-kontu korronteak

5.2. Kreditu-kontu korronteak. Funtzionamendua eta ezaugarriak

5.3. Hanburgoko metodoa edo interes-kitapenerako saldo-metodoa

5.4. Kreditu-kontu korrontearen kostu efektiboaren kalkulua

5.4.1. A prioriko kostu efektiboa

5.4.2. A prioriko gutxi gorabeherako kostu efektiboa

5.4.3. A posterioriko kostu efektiboa

5.5. UTBaren kalkulua kreditu-kontu korrontean


5.1. SARRERA. BANKU-KONTU KORRONTEAK

Kontu korrontea alde biren arteko eragiketa bat da: kontuaren edukitzailea eta kontu

korrontea duena; bi horien artean kapitalen truke bat ezartzen da, eta epealdi zehatz

batzuetan kitapena egiten da (Fanjul, J.L.; Almoguera, A. eta González, C.; 350. or.).

Finantza-eragiketa horren ezaugarriak hauek dira:

- Askotariko prestazio eta kontraprestazioak.

- A priori ez da posible kapitalen zenbatekoa eta epemuga ezagutzea.

- Epe laburrerako eragiketa da. Hala ere, sarritan erdiautomatikoki berritzen

denez, finantzaketa-iturri iraunkor bihurtzen da.

- Eragiketa horretan, normalean, kapitalizazio sinplea erabiltzen da interesak

kalkulatzeko.

Banku-kontu korronteak banku-entitatearen eta bezeroaren artean dauden kontu

korronteen modalitateetako bat dira. Bi motatako kontu korronte hauek daude: gordailu-

kontu korrontea eta kreditu-kontu korrontea.


71

Gordailu-kontu korronteen bidez titularrak funts-gordailu bat ezartzen du, eta

finantza-erakunde batean aurretiaz abisatu gabe saldo erabilgarria handitu, gutxitu edo

erabat atera dezake. Gordailu-kontu korronteen ezaugarri nagusiak hauek dira:

- Titularrak aurretiaz abisatu gabe saldo erabilgarria handitu, txikitu edo guztiz

atera dezake.

- Diru-ateratzeak eta sarrerak: efektiboan, taloi bidez edo edozein motatako kargu

eta abonu bidez egin daitezke.

- Bere izaeragatik, gordailu-ezartzailearen aldeko saldo hartzekoduna izan ohi du.

- Zordunketek saldo erabilgarria gainditzen badute, zorpekoak gertatzen dira

kontu korrontean. Beraz, printzipioz ez da finantzaketa-iturri bat, eta, izatekotan,

kasu zehatz batean izango da.

Kontu korronte mota aipagarrienak honako hauek dira: “superkontuak” edo

ordainsari handiko kontuak, finantza-kontuak eta aurrezki-libretak (Palomo eta Mateu,

2000, 76. or.).

Kreditu-kontu korronteen bidez aurretiaz ezarritako muga baterainoko finantzaketa

lortzeko aukera ematen dio bankuak bezeroari. Kreditu-kontu korronteetan fede-emaile

publiko baten esku-hartzea ohikoa izaten da. Gainera, kasu gehienetan, poliza batean

formalizatzen dira; izan ere, esku hartzeko prozeduraren erraztasunak eta kostuak poliza

formalizazio-tresnarik egokiena izatea eragiten dute (Instituto Superior de Técnicas y

Prácticas Bancarias, 1980-2004, 893. or.). Horregatik, kreditu-kontuek kreditu-poliza izena

hartzen dute. Kreditu-polizetan hainbat berme eskatzen dira, hala nola berme errealak.

Irakasgai honetan ikusiko ditugun kontu korronteak kredituzkoak dira; izan ere,

finantzaketa-tresnak dira (ez aurrezki-tresnak).

5.2. KREDITU-KONTU KORRONTEAK. FUNTZIONAMENDUA ETA

EZAUGARRIAK

Finantza-tresna honen bidez, kreditu-erakundeek dirua bezeroaren eskura ezartzen

dute muga maximo batekin. Onuradunak dirua erabili ahal izateko, kontu bat irekitzen da,

eta dirua taloi bidez atera dezake. Kontu korronte batean bi motatako funtsen mugimenduak

sortzen dira (González, 1992, 324. or.):


72

Normalena saldo zorduna izatea da, baina baliteke mugaren gaineko gaindituak

(diru-ateratzeek ezarritako muga gainditzen badute) edo saldo hartzekodunak (diru-sarrerak

ateratzeak baino handiagoak izan badira) ere izatea. Saldo horiei (zordun, hartzekodun eta

gainditu) kitapen edo interes-tasa desberdinak aplikatzen zaizkie. Beraz, interes-tasa

hartzekoduna, zorduna eta gainditua daude (Meneu et al., 1994, 385. or.).

Kreditu-polizan, ezinezkoa da kapitalen zenbatekoa eta epemuga a priori ezagutzea,

denboran zeharreko diru-sarrerak eta ateratzeak bezeroaren borondatearen arabera egiten

baitira (Meneu et al., 1994, 385. or.).

Batzuetan, kreditu-poliza kreditu malgutzat hartzen da, erabilitako saldoaren gain

soilik ordaintzen baitira interesak. Maileguetan, aldiz, interesak printzipalaren gain

ordaintzen dira diruaren erabilera edozein izanda ere. Erabili gabeko saldoaren gain

erabilgarritasun-komisio bat ordaindu beharko da. Komisio hori interes-tasa baino txikiagoa

izaten da. Beraz, finantzaketa-iturri hori interesgarria da, batez ere, enpresak etorkizunean

izango duen finantzaketa-beharra zehaztasunez ezagutzen ez duenean. Gainera, dirua

edozein unetan itzul daiteke aurretiaz ezarritako egutegirik edo amortizazio-sistemarik

gabe.

Eragiketa honen kostuak hauek dira: irekiera-komisioa, fede-emaile publikoak

polizaren esku-hartzeagatik kobratzen dituen gastuak eta kredituaren erabileratik

eratorritako gastuak (erabili gabeko saldoren gaineko komisioa eta erabilitakoaren gaineko

interesak). Kitapenak hiru hilean behin izan ohi dira.

5.3. HANBURGOKO METODOA EDO INTERES-KITAPENERAKO SALDO-

METODOA

Kreditu-erakundeak diru-sarrerak eta ateratzeak aldizka eta a posteriori balioztatzen

ditu data horretara arte sortutako interesak zehaztuz. Une hori kitapen-data da (Meneu et

al., 1994, 386. or.).

Kapitalizazio sinplearen legea erabili ohi da banku-kontu korronteak balioztatzeko.

Interesen kitapenerako, berriz, Hanburgoko metodoa erabiltzen da: kapitalen etengabeko

mugimenduek sorrarazten duten kontabilitate-saldoen arabera interesak zehaztean datza.

Ondoren, interesen kalkulua eta kitapena zehazten da.


73

Kontu korronteak aurkezteko hainbat eredu daude, baina guk honako hau erabiliko

dugu:

Kapitalak Saldoa Merkataritzako

zenbakiak

Data Azalpena

Zorduna Hartzekoduna

Epemuga

Balio-data Zorduna Hartzekoduna

Egunak

Zorduna Hartzeko-

duna

Iturria: Fanjul et. al. (1996)

Non:

Data: kontu-idazpena egiten den eguna.

Azalpena: kontuan egiten den karguaren edo abonuaren deskribapena.

Kapitalak (Zorduna): bankuak ezartzen duen zenbatekoa.

Kapitalak (Hartzekoduna): bezeroak ezartzen duen zenbatekoa.

Epemuga (Balio-data): kobrantza edo ordainketa egiten den data8.

8 Espainiako Bankuak 8/1990 karguen eta abonuen balioztapenari buruzko mugak ezartzen ditu; hain zuzen ere, mugarik arruntenak honako hauek dira: ZORDUNKETEN BALIO-DATA:

1. TXEKEAK. 1.1. Leihatilan edo konpentsazio bidez jaulkitako bulegoan ordaindutakoak. Ordainketaren egun berean. 1.2. Beste sukurtsalen batek edo finantza-erakunderen batek irmo ordaindutakoak. Ordainketaren egun

berean. Horretarako, bulego ordaintzaileak bere zigilua ezarriko du ordainketaren eguna zehazteko. Baldintza hori betetzen ez bada, kontuan egindako zordunketa egunaren balio-datarekin zordunduko da.

1.3. Beste sukurtsalen batek edo finantza-erakunderen batek kobratzeko hartuak, kontu igorrian zordundu den egun berean.

2. DIRU-ATERATZEAK. Ordainketaren egun berean. 3. TRANSFERENTZIA-AGINDUAK, EMATE-AGINDUAK ETA ANTZEKOAK. Zordunketaren egun

berean. ABONUEN BALIO-DATA: 1. DIRU-SARRERAK ESKUDIRUTAN. Ordainketa-zerbitzuei buruzko azaroaren 13ko 16/2009 Legearen

arabera abonuaren balio-data ezin izango da abonua egin zen egunaren ondorengo lan-egun bat. 2. TXEKE ETA ABARREN BIDEZKO DIRU-SARRERAK. 2.1. Finantza-erakundearen beraren kargura. Diru-sarreraren egun berean (bulegoa edozein izanda ere). 2.2. Beste finantza-erakunde baten kargura. Diru-sarreraren ondorengo bigarren laneguna (Espainiako Bankua

barne). 3. BANKU-TRANSFERENTZIAK, EMATE-AGINDUAK ETA ANTZEKOAK. 3.1. Espainian, finantza-erakunde berean aginduak. Agindu-emaileari zordundutako egun berean. 3.2. Espainian, beste finantza-erakunde baten aginduak. Agindu-emaileari zordundutako ondorengo bigarren

laneguna (horretarako, data hori transferentziari buruzko informazioan azaldu behar da).


74

Egunak: interesak kalkulatzeko epemugatik igarotzen diren egunak.

Merkataritzako zenbakiak (Zorduna): merkataritzako zenbaki zordunak kapital

zordunei dagozkie.

Merkataritzako zenbakiak (Hartzekoduna): merkataritzako zenbaki

hartzekodunak kapital hartzekodunei dagozkie.

Sortutako interesen likidazioa kalkulatzeko jarraitu beharreko pausoak hauek dira:

l.- Hasierako kapitala edo saldoaren zenbatekoa apuntatu.

2.- Egunero gertatzen diren mugimenduak apuntatu, balio-dataren arabera

ordenatuz.

3.- Dagokion saldoa kalkulatu (zorduna edo hartzekoduna) mugimendu bakoitza

gertatzen denean.

4.- Saldo bakoitzari dagokion egun kopurua kalkulatu, hau da, mugimendu bat

gertatzen denetik beste mugimendu bat gertatzen den arte pasatzen den egun kopurua.

5.- Saldoaren merkataritzako zenbakiak kalkulatu, saldoa iraupenaz biderkatuz;

kalkulua egunetan egin, eta ehunez zatitu. Merkataritzako zenbakiak zordunak,

hartzekodunak eta gaindituak izan daitezke saldo motaren arabera. Saldo batek muga

gainditzen badu, zenbakiak kalkulatzerakoan, saldoa bi zatitan banatzen da: zati bat,

mugara artekoa, merkataritzako zenbaki zordunak kalkulatzeko erabiliko da, eta beste

zatia, gainerakoa, merkataritzako zenbaki gaindituak zehazteko erabiliko da (Bonilla eta

Ivars, 1994, 365. or.).

100

kopuruaegun Saldoazenbakiak zaMerkatarit

×=

6.- Likidazio datara helduta, saldoaren merkataritzako zenbakien batura kalkulatu

(zenbaki zordunak, hartzekodunak eta gaindituak).

7.- Erabilitako batez besteko saldo zorduna merkataritzako zenbakien batuketa bider

ehun eta azken kitapenaren datatik aurrerako egun kopuruaz zatituz kalkulatuko da.

Erabili gabeko batez besteko saldoa, polizaren mugaren eta erabilitako batez

besteko saldo zordunaren arteko diferentzia izango da.


75

kopuruaegun n Kitapenare

100 zordunak zenbaki zakoMerkatarit zorduna saldo besteko batez oErabilitak ∑ ×

=

saldoa besteko batez oErabilitak - mugaPolizaren zorduna saldo besteko batez gabeko Erabili =

8.- Interesak kalkulatu. Horretarako, aurreko emaitza urteko interes-tasaz

(ehunekotan) biderkatu behar da eta urteak dituen egun kopuruaz zatitu. Modu horretan,

ordaindu beharreko interesen zenbatekoa kalkulatzen da, eta zenbateko hori azken eguneko

kapitalen saldoari gehituko zaio azken saldoa lortzeko.

Interesak honela kalkulatuko dira:

360zi

zordunak zenbaki zakoMerkatarit

zi

360

egunak zordunak saldo besteko Batez interesak zordunen Saldo

×

=××=

365hi

nak hartzekodu zenbaki zakoMerkatarit

hi

365

egunak nak hartzekodu saldo besteko Batez interesak nen hartzekodu Saldo

×

=××=

360

gi

gaindituak zenbaki zakoMerkatarit

gi

365

egunak gaindituak saldo besteko Batez interesak gaindituen Saldo

×

=××=

9.- Banku-kontu korrontearen itxiera-saldoa kalkulatzeko, azken saldoari interesen

kitapena gehitu behar zaio (dagokion zeinuarekin)9.

Kitapenaren ondorengo saldo finala = Likidazioaren aurretiazko saldoa + Iz+Ig-Ih+c

x EGBS

Non:

Iz: saldo zordunen gaineko interesak.

Ig:: saldo gaindituen gaineko interesak.

Ih: saldo hartzekodunen gaineko interesak.

9 Gure kalkuluetan ez dugu zerga-efekturik kontuan hartuko. Beraz, interes hartzekodunen zerga-atxikipena ez dugu kontuan hartuko.


76

C: erabilgarritasun-komisioa

EGBS: erabili gabeko batez besteko saldoa.

5.4. KREDITU-KONTU KORRONTEAREN KOSTU EFEKTIBOAREN

KALKULUA

Kreditu-poliza batean gastuak sorrarazten dituzten elementuak hauek dira:

a. Hasierako gastuak:

- Irekiera-komisioa (c´): kreditu-poliza eman aurretik sortutako hasierako gastuak,

zerbitzuak, ikasketak… direla eta, irekiera-komisioa kobratzen da. Teorian,

polizaren mugaren menpekoak ez direnez, gastu finkotzat hartu beharko lirateke;

praktikan, ordea, kredituaren mugaren gaineko portzentaje bat izan ohi da (Arthur

Andersen, 1999, G-30. or.).

- Formalizazio-gastuak (g): fede-emaile publikoak kobratzen ditu polizaren

kontratua formalizatzeko, eta kredituaren mugaren gaineko portzentaje bat da.

Kreditu-polizak poliza berriztagarri moduan negoziatzea komenigarria da. Izan

ere, polizarekin jarraitzea erabakitzen bada, ez da beharrezkoa izango hasierako

gastuak berriro ordaintzea. Horrela, ordaindutako hasierako gastuen eragina urteetan

zehar banatuko da (Arthur Andersen, 1999, G-30. or.).

b. Erabilitako saldoaren gaineko interes-tasa. Normalean, hiru hilez behin

ordaintzekoa.

Batez besteko saldo zorduna kalkulatzerakoan ez dira gaindituak kontuan hartu

behar; izan ere, gaindituek ez dituzte batez besteko saldo zordunak gehitzen

(Instituto Superior de Técnicas y Prácticas Bancarias, 1980-2004, 1.367. or.).

c. Erabilgarritasun-komisioa (c): erabili gabeko saldoaren gaineko portzentajea.

Normalean, hiru hilez behin ordaintzekoa. Dirua mugaraino bezeroaren eskura

mantentzeagatik kobratzen da, nahiz eta ez erabili, erabilgarritasun-komisioa.

Kalkuluaren oinarria epealdiaren erabili gabeko batez besteko saldoa da. EGBSa

batez besteko saldo zordunaren eta kredituaren mugaren arteko diferentzia da

(Instituto Superior de Técnicas y Prácticas Bancarias, 1980-2004, 1367. or.).


77

Kreditu-poliza baten kostu erreala a priori zehaztea ezinezkoa da, egingo den

erabileraren araberakoa baita. Beraz, hasiera batean gutxi gorabehera kalkula daiteke

erabiliko den saldoaren zenbatespenean oinarrituz. Benetako kostua a posteriori besterik ez

dugu jakingo. Nolanahi ere, kreditu-polizaren kostua lau faktorek baldintzatzen dute:

interes-tasak, erabilgarritasun-komisioak, hasierako gastuek eta polizaren erabilera-mailak

(Arthur Andersen, 1999, G-31. or.). Zenbat eta gehiago erabili poliza, muga gainditzen ez

den bitartean, hasierako gastuek eta erabilgarritasun-komisioak duten eragina hainbat eta

txikiagoa izango da.

Hortaz, nahiz eta funtsen erabilera askea izan eta interes-tasaren ordez erabili

gabeko kapitalaren gaineko erabilgarritasun-komisioa (interes-tasa baino txikiagoa)

ordaindu, enpresak erabiltzea espero duen batez besteko saldoa ahalik eta hoberen egokitu

beharko du kreditu-polizara.

5.4.1. A prioriko kostu efektiboa

Finantza-tresna horren kostuaren kalkulua a priori egiteak hurbilketa modura

bakarrik balio digun arren, garrantzitsua da, finantzaketa-beharra daukan pertsonarentzat

finantzaketa-iturrien hautaketa a priori egin behar baita.

Kreditu-kontuaren a prioriko kostua harentzat aurreikusitako erabileratik eratortzen

diren diru-sarrerak eta irteerak berdintzen dituen eguneratze-tasa modura kalkulatuko da.

∑∑== +

=+

m

jj

n

tt

1 priori a

j

1 priori a

t

)k1(

I

)k1(

S

Beraz, poliza zenbat eta gehiago erabili, hainbat kostu txikiagoa izango du. Horren

ondorioz, nahiz eta funtsen erabilera askea izan eta interes-tasa ordaindu beharrean erabili

gabeko saldoaren gaineko erabilgarritasun-komisioa (interes-tasa baino baxuagoa)

ordaindu, enpresak eskatzen duen kreditu-polizaren muga espero duen batez besteko

saldora ahalik eta hoberen doitu beharko du.

Metodo horrek dituen eragozpenak honako hauek dira:

- Oso zaila da kontuan sortuko diren mugimenduak aurretiaz ezagutzea.


78

- Gertatzen diren mugimendu kopuru handiak eguneratze-tasaren kalkulua zailtzen

du. Hori dela eta, diru-sarrerak eta irteerak une bakar batean egin direlako sinplifikazioa

egin dugu.

5.4.2. A prioriko gutxi gorabeherako kostu efektiboa

Banku-praktikan gutxi gorabeherako kostu efektiboa a priori kapitalizazio

sinplearen bidez kalkulatu ohi da; kalkulua honako hau da:

0 gutxi gora-behera tSarrerak (1 k t) Irteerak+ × =

Urtebeteko kontratua bada eta interesak hiru hilez behin likidatzen badira, gutxi

gorabeherako kostu efektiboa a priori kalkulatzeko, formula hau erabiliko litzateke:

( )

0 gutxi gora-behera 0

0 gutxi gora-behera

gutxi gora-behera 4

gutxi gora-behera 4

t 1 C (1 k ) C Gastu Finantzarioak

C k Gastu Finantzarioak

D k 4 (D i ) 4 c (L D) g L c´ L

D k D j 4

= + = +

=

× = × × + × × − + × + ×

× = × + ( )

gutxi gora-behera 4

c (L D) g L c´ L

L D L L k j 4 c g c´

D D D

× × − + × + ×

−= + × × + × + ×

Sei hileko kontratua bada eta interesak hiru hilez behin kitatzen badira, gutxi

gorabeherako kostu efektiboa a priori kalkulatzeko, formula hau erabiliko litzateke:

( )


0 gutxi gora-behera

gutxi gora-behera 4

gutxi go

1 1t C (1 k ) C Gastu Finantzarioak

2 21

C k Gastu Finantzarioak21

D k 2 (D i ) 2 c (L D) g L c´ L2

D k

= + × = +

× × =

× × = × × + × × − + × + ×

× ( )ra-behera 4

gutxi gora-behera 4

D j 4 c (L D) 2 g L 2 c´ L

L D L L k j 4 c 2 g 2 c´

D D D

= × + × × − + × × + × ×

−= + × × + × × + × ×

Hiru hileko kontratua bada eta interesak hiru hilez behin kitatzen badira, gutxi

gorabeherako kostu efektiboa a priori kalkulatzeko, formula hau erabiliko litzateke10:

10 Batzuetan, kontratuan poliza luzagarria izateko aukera ezartzen da. Kasu horretan, berriztapenean gastu gehigarririk ez kobratzea adostu daiteke; ondorioz, formalizazio- eta irekiera-gastuak ez lirateke berriro barneratuko.


79

( )


0 gutxi gora-behera

gutxi gora-behera 4

gutxi gora-behera

1t C (1 k ) C Gastu Finantzarioak

41

C k Gastu Finantzarioak41

D k (D i ) c (L D) g L c´ L4

D k

= + = +

× × =

× × = × + × − + × + ×

× = ( )4

gutxi gora-behera 4

D j 4 c (L D) 4 g L 4 c´ L

L D L L k j 4 c 4 g 4 c´

D D D

× + × × − + × × + × ×

−= + × × + × × + × ×

D: erabiltzea espero den batez besteko saldo zorduna

L: muga

Nahiz eta planteamendu horrek muga batzuk izan (besteak beste, gastuak sortu diren

unea ez da kontuan izan), oso erabilgarria da; izan ere, kalkulu erraz baten bidez kostu

totalaren gain kostu-elementu bakoitzaren eragina zehaztea ahalbidetzen du.

5.4.3. Kostu historikoa edo a posteriorikoa

A posteriori, egindako mugimenduak ezagutu ondoren, kreditu-polizaren kostu

erreala kalkulatu ahal izango da.

Kostu efektiboaren kalkuluan benetako diru-sarrerak eta irteerak kontuan izango

dira. Kalkuluak sinplifikatzeko, diru-sarrerak eta irteerak erabilitako batez besteko saldoan

bilduko dira. Beste alde batetik, irekiera-komisioa kreditu-polizaren iraupena osatzen duten

epealdien artean proportzionalki banatuko da. Nahiz eta interesen kitapena eta polizaren

kostua epealdi laburragorako kalkulatu ahal izan, adibidez, hiruhileko baterako,

formalizazio-gastuak eta irekiera-komisioa poliza sinatu den epealdiari dagozkio eta

polizaren epealdia urtebetekoa izaten da. Beraz, hasierako gastuak kitapen bakoitzean

proportzionalki banatuko dira.

Hasierako kapitala: epealdi osoko Batez besteko saldo zorduna + Batez besteko

saldo gainditua – Batez besteko saldo hartzekoduna – Irekiera-komisioari dagokion zati

proportzionala izango da.

Bukaerako kapitala kalkulatzeko, batez besteko saldoaren itzulketa eta finantza-

gastuen ordainketa kontuan hartuko ditugu11.

11 Interes gordinak kontuan hartuko ditugu, hau da, zerga-atxikipena kontuan hartu gabe.


80

∑∑== +

=+

m

jj

n

tt

1 posteriori a

j

1 posteriori a

t

)k1(

I

)k1(

S

n

365Irekiera komisioa Formalizazio gastuakErabilitako Saldoa - (1 k) Erabilitako Saldoa Finantza gastuak

Poliza likidazioaren frakzio kopurua

Irekiera komisioa +FormalizaziogaEBSZ+GBS-BSH -

+ × + = +

n

365stuak(1+ k) = EBSZ+GBS-BSH+Finantza gastuak

Poliza likidazioaren frakzio kopurua

5.5. KREDITU-POLIZA BATEN UTBaren KALKULUA

Espainiako Bankuak, kreditu-kontu baten UTBa kalkulatzeko, arau hauek ezartzen

ditu:

1.- Irekiera-gastuei eta hasierako beste gastu batzuei dagokien UTBaren zatia

erabilitako kredituaren mugaren gain aplikaturik kalkulatzen da, guztiz erabilita

egongo balitz bezala. Kontratuaren iraupenean zehar banatuko dira. Kontratuaren

iraupena ezarrita ez badago, lehenengo urtean zehar banatuko dira.

2.- Interesei dagokien UTBaren zatia erabilitako batez besteko saldoen gain

kalkulatzen da. Kreditu horien kitapenean, kalkuluak benetan erabilitako batez

besteko saldoen gain egingo dira. Komisioengatiko hasierako karguak ez dira

erabileratzat hartuko.

3.- Ez dira erabilgarritasun-komisioak kontuan hartzen; izan ere, kreditua erabat

erabilitzat hartuko da.

UTBa kalkulatzeko, diru-sarrerak eta irteerak berdinduko ditugu zirkularrean egiten

diren iruzkinak kontuan hartuta12.

n

365Irekiera komisioa Erabilitako Batezbesteko Saldo Zorduna - (1 UTB) EBSZ Interes zordunak

Polizaren likidazioaren frakzio kopurua

× + = +

12 Eskuliburu batzuek aurreko adierazpenetik nolabait deduzi daitekeen beste adierazpen hau erabiltzen dute:

−

+ +

−

+ = 1 Muga 4

komisioa Irekiera

1 1 komisioa Irekiera - saldoa o Erabilitak

Interesak 1 UTB

4 4

baina hurbilpen moduan bakarrik erabili beharko litzateke.


81


1. ARIKETA

Enpresa bat ezaugarri hauek dituen kreditu-poliza bat aztertzen ari da:

� Muga: 60.000 euro

� Urteko interes-tasa nominala: % 7 hiru hilez behin ordaintzekoa

� Epemuga: 6 hilabete

� Irekiera-komisioa: mugaren gaineko % 0,5

� Formalizazio-gastuak: mugaren gaineko % 0,2

� Erabilgarritasun-komisioa: hiru hileko % 0,15.

Kalkula ezazu kreditu-poliza horren a prioriko gutxi gorabeherako kostua,

batez bestez egingo den erabilera-mugaren % 75 izango dela aurreikusten bada.

09066,045.000

60.000005,02

45.000

60.0000,0022

45.000

000.4560.0000,00154 0,07k e =××+××+−××+=

Zer gertatuko litzakete batez besteko erabilera % 50 bakarrik izango balitz?

104,030.000

60.000005,02

30.000

60.0000,0022

30.000

000.3060.0000,00154 0,07k e =××+××+−××+=

2. ARIKETA

Demagun ezaugarri hauek dituen kreditu-poliza eskatzen dela:


� Urteko interes-tasa nominala: % 7 hiru hilez behin ordaintzekoa

� Epemuga: 6 hilabete

� Irekiera-komisioa: mugaren gaineko % 0,5

� Formalizazio-gastuak: mugaren gaineko % 0,2

� Erabilgarritasun-komisioa: hiru hilean behin, % 0,15.

Kalkula ezazu kreditu-poliza horren a prioriko kostua, lehenengo hiruhilekoan

batez beste egingo den erabilera % 60 eta bigarrenean % 90 izango dela aurreikusten

bada.

Horrela ordaindutako interesak eta komisioak hauek izango dira:


82

Hasieran

Hasierako komisioak 0,005 x 60.000 0,002 x 60.000 420 euro= + =

Lehenengo hiruhilekoa

60.000

36.000 erabiltzen dut

24.000 ez dut erabiltzen

1

90interesak 0,07 x x 36.000 630 euro

360= =

Erabilgarritasun-komisioa1=0,0015 x 24.000 = 36 euro

Bigarren hiruhilekoa

60.000

54.000 erabiltzen dut: (36.000 + 18.000 gehigarriak)

6.000 ez dut erabiltzen

2

90interesak 0,07 x x 54.000 945 euro

360= =

Erabilgarritasun-komisioa2 = 0,0015 x 6.000 = 9 euro

9,4549 %k

k)(1

54.954

k)(1

666420

k)(1

18.000 36.000

2

1

4

1

4

1=⇒

++

++=

++

Bigarren hiruhilekoan polizaren erabilera % 50 izango balitz?

3. ARIKETA


83

Kalkula ezazu ezaugarri hauek dituen kreditu-polizaren kostu efektiboa: muga 15.000

euro, urteko interes-tasa % 7 hiru hilez behin ordaintzekoa eta erabilgarritasun-

komisioa % 0,15. Saldo hartzekodunaren ordainsaria urteko % 0,5 da.

Kontuan sortu diren mugimenduak honako hauek izan dira:

Kapitalak

Data Azalpena Zordun.

Hartzek

.

Balio-data

11-08-22 2.000 _11-08-22

11-09-14 3.750 11-09-15

11-09-16 10.000 11-09-16

11-09-16 _ 2.500 11-09-18

11-09-20 _ 3.000 11-09-21

11-09-31 2.100 11-09-30

11-10-15 4.000 11-10-15

Interesen kitapena: 11-10-31.

Aurreko hiruhilekotik datorren saldo zorduna (11-07-31): 1.000 euro

SOLUZIOA:

BALIO-DATA ZORRA HARTZEK. SALDOA EGUNAK

ZENBAKI

HARTZEKODUNAK

ZENBAKI

ZORDUNAK

2011/07/31 1.000 -1.000 22 220

2011/08/22 2.000 -3.000 24 720

2011/09/15 3.750 750 1 8

2011/09/16 10.000 -9.250 2 185

2011/09/18 2.500 -6.750 3 203

2011/09/21 3.000 -3.750 9 338

2011/09/30 2.100 -5.850 15 878

2011/10/15 4.000 -9.850 16 1.576

2011/10/31 -9.850 92 8 4.119


84

Zenbaki zordunak: 4.119

Zenbaki hartzekodunak: 8

09,8007,0360

100 4.119 interesak zordunen Saldo =××=

01,0005,0365

100 8 interesak nen hartzekodu Saldo =××=

Interesen likidazioa: 80,08 euro.

17,477.492

100 4.119 zorduna saldo besteko batez oErabilitak =×=

10.522,834.477,17-15.000 zorduna saldo besteko batez gabeko Erabili ==

Erabilgarritasun-komisioa = 0,0015 x 10.522,83 = 15,78 euro

Azkeneko saldoa: 9.850 + 80,08 + 15,78 = 9.945,86 euro.

4. ARIKETA

Kreditu-poliza baten ezaugarriak honako hauek dira:

� Kreditu-polizaren muga: 6.000 euro

� Saldo hartzekodunaren interes-tasa: % 0,4

� Saldo zordunaren interes-tasa: % 8

� Gainditutako saldoaren interes-tasa: % 22

� Hiru hileko erabilgarritasun-komisioa: % 0,5

� 11/07/01ean hasierako saldo zorduna : 500 euro

� Urteko poliza bati dagozkion eta aurreko hiruhileko batean ordaindutako

gastuak:

Hasierako komisioa: % 0,5

Formalizazio-gastuak: % 0,2

a) Interesen likidazioa egin ezazu, lehenengo hiruhilekoan izandako mugimenduak

honako hauek izan direla kontuan hartuz:


85

Kapitalak

Data Azalpena Zorra Hartzekoa

Balio-data

11-07-01 11-07-01

11-07-01 100 __ 11-07-01

11-07-04 1.200 __ 11-07-04

11-07-12 1.500 __ 11-07-12

11-07-14 1.600 __ 11-07-14

11-07-18 __ 1.000 11-07-18

11-07-20 2.500 __ 11-07-20

11-07-28 __ 1.500 11-07-28

11-07-29 __ 300 11-07-29

11-08-02 __ 5.000 11-08-02

11-08-12 1.500 __ 11-08-12

11-08-17 1.800 __ 11-08-17

11-08-23 __ 500 11-08-23

11-09-21 3.500 __ 11-09-21

11-09-28 __ 600 11-09-28

11-10-01 11-10-01

b) Halaber, kalkula itzazu interesen likidazioaren kostu efektiboa eta UTBa.


86

SOLUZIOA:

Kapitalak Balio-data Saldoa Egunak Merkataritzako zenbakiak


Zorra Hartzekoa Zordunak Hartzekodunak Gaindituak

11-07-01 500

11-07-01 100 __ 11-07-01 600 3 18

11-07-04 1.200 __ 11--07-04 1.800 8 144

11-07-12 1.500 __ 11-07-12 3.300 2 66

11--07-14 1.600 __ 11-07-14 4.900 4 196

11-07-18 __ 1.000 11-07-18 3.900 2 78

11-07-20 2.500 __ 11-07-20 6.400 8 480 32

11-07-28 __ 1.500 11-07-28 4.900 1 49

11-07-29 __ 300 11-07-29 4.600 4 184

11-08-02 __ 5.000 11-08-02 400 10 40

11-08-12 1.500 __ 11-08-12 1.100 5 55

11--08-17 1.800 __ 11--08-17 2.900 6 174

11--08-23 __ 500 11--08-23 2.400 29 696

11-09-21 3.500 __ 11-09-21 5.900 7 413

11-09-28 __ 600 11-09-28 5.300 3 159

11-10-01 11-10-01

92 2.712 40 32


87

( )

t0 t

n

365

92

365

92

365

C (1 UTB) C

Irekiera komisioa Erabilitako Saldoa - (1 UTB) Erabilitako Batezbesteko Saldo Zorduna Interesak

4

Irekiera komisioa EBSZ - (1 ) EBSZ

430

2947,83 14

zUTB I

UTB

+ =

× + = +

+ = +

− × +

2947,83 60, 27

UTB %9,461671

= +

=

5. ARIKETA

Kreditu-poliza batek baldintza hauek eskaintzen ditu:


� Merkataritzako zenbaki zordunen batura: 9.200

� Polizaren kitapen-egun kopurua: 2010eko azken hiruhilekoa (92 egun).

Erabilgarritasun-komisioa dela-eta 150 euro ordaindu badira, ehunekotan zenbateko

komisioa aplikatu da?

a) % 1

b) % 0,6

c) % 0,8

d) % 1,25

e) % 1,5

6. ARIKETA

Kreditu-poliza baten kontratuak baldintza hauek ezartzen ditu:

Polizaren muga eurotan 100.000

Irekiera-komisioa % 1

Interes-tasa hartzekoduna % 0,10

Interes-tasa zorduna % 6

Gainditutakoaren gaineko interes-

tasa

% 18

Erabilgarritasun-komisioa % 0,50


88

Interesen kitapena 2011/03/31n egin ezazu, kontuan harturik 2010/12/31n

hasierako saldo zorduna 50.000 euro zela eta kontuaren mugimenduak hauek izan

direla:

Balio-data Kapital zordunak Kapital hartzekodunak Hasierako saldoa

Aben-31 50.000

Urt-01 1.000 -

Urt-04 5.050 -

Urt-12 10.375 -

Urt-14 14.784 -

Urt-18 - 27.000

Urt-23 60.000 -

Urt-27 - 15.000

Urt-30 10.000 -

Ots-04 - 35.794

Ots-07 12.000 -

Ots-15 4.050 -

Ots-19 - 108.653

Ots-28 27.398 -

Mar-04 7.974 -

Mar-09 8.432 -

Mar-12 1.567 -

Mar-21 3.854 -

Mar-27 12.999 -

Polizaren muga doitzea eta 80.000 euro gutxitzea interesgarria izango

litzateke? Arrazoitu ezazu zure erantzuna.

7. ARIKETA

Baieztapen hauetatik, zein da zuzena?

a) Kreditu-poliza baten kostua beraren erabileraren araberakoa izango da.

b) Hasierako gasturik ez balego, kreditu-poliza baten kostua ez litzateke

beraren erabileraren menpekoa izango.


89

c) Muga gainditzen ez bada, , kreditu-poliza bat zenbat eta gehiago erabili,

orduan eta kostu efektibo txikiagoa izango du.

d) Kreditu-poliza finantzaketa-aukera egokia da enpresak zehatz-mehatz

dakienean zenbat diru beharko duen eta noiz beharko duen .

e) a eta c zuzenak dira.

8. ARIKETA

LAGAN enpresak hurrengo urtean bere jarduera-maila igoko duela aurreikusten du.

Horren ondorioz, beraren aktibo korrontearen finantzaketa-beharra handituko da.

Egindako zenbatespenak adierazten du beharrezkoa izango den batez besteko

finantzaketa gehigarria 300.000 euro dela. Behar berri hori finantzatzeko, LAGAN-ek

aukera hauek ditu:

- Ezaugarri hauek dituen urtebeteko epemuga duen mailegua eskatzea:

urteko interes-tasa nominala % 5,5, hiru hilez behin ordaintzekoa. Irekiera-

komisioa 150 euro eta nominalaren gaineko % 0,4ko notario-gastuak, hiru

hilean behingo sistema frantsesaren bidez amortizatuz.

- Kontratatua duen deskontu-lerroan bezeroei igorritako tinbrerik gabeko

merkataritzako efektuak deskontatzea. Deskontu-lerroaren baldintzak honako

hauek dira:

Deskontu mota:

Egunak Deskontua

t≤90 % 4,75

90<t≤180 % 5,75

t>180 % 6,25

Kobrantza-kudeaketaren komisioa: nominalaren gaineko % 0,8; letrako

komisio minimoa 6 euro da.

Urteko erosketa-bolumena 8.000.000 euro da, eta kopuru horren % 20 eskura,

% 20 60 egunetara, % 30 120 egunetara eta gainerako % 30 240 egunetara

ordainduko du.


90

- Urteko kreditu-poliza bat, hiru hileko interesen kitapenarekin, baldintza

hauetan kontratatzea:

Irekiera-komisioa % 0,5

Formalizazio-gastuak % 0,75

Interes-tasa hartzekoduna % 0,10

Interes-tasa zorduna % 4,5

Gaindituaren gaineko interes-tasa % 18

Erabilgarritasun-komisioa % 0,50

Finantzaketa-beharrak urtean zehar homogeneoak izango ez direnez, behar

errealen gainetik % 20ko muga kontratatuko da.

9. ARIKETA

Kalkula ezazu kreditu-poliza honen kostu erreala: muga 15.000 euro, urteko

interes-tasa % 7 hiru hilez behin ordaintzekoa eta erabilgarritasun-komisioa % 0,15.

Saldo hartzekodunaren ordainsaria urteko % 0,5 da.

Kontuan sortu diren mugimenduak hauek izan dira:

Kapitalak Data Kontzeptua

Zordun Hartzek

Balio-data

11-06-22 2.000 _11-06-22

11-07-14 3.750 11-07-15

11-07-16 10.000 11-07-16

11-07-16 _ 2.500 11-07-18

11-07-20 _ 3.000 11-07-21

11-07-31 2.100 11-07-31

11-08-15 4.000 11-08-15

Interesen likidazioa: 11-08-31.

Aurreko hiruhilekotik datorren saldo zorduna: 1.000 euro


91

SOLUZIOA:

Kapitalak Balio-data Saldoa Egunak Zenbakiak


Zord. Hartz. Zorr Hartz.

11-10-06 1.000 22 220

11-06-22 2.000 __

11-06-22 3.000 23 690

11-07-14 __ 3.750 11-07-15 750 1

7,5

11-07-16 10.000 __ 11-07-16 9.250 2 185

11-07-16 __ 2.500 11-07-18 6.750 3 202,5

11-07-20 __ 3.000 11-07-21 3.750 10 375

11-07-31 2.100 __ 11-07-31 5.850 15 877,5

11-08-15 4.000 __ 11-08-15 9.850 16 1.576

11-08-31 92 4.126 7,5

Zenbaki zordunak: 4.126

Zenbaki hartzekodunak: 7,5

23,8007,0360

100 4.126 interesak zordunen Saldo =××=

01,0005,0365

100 7,5 interesak unen hartzaekod Saldo =××=

Interesen likidazioa: Iz –Ih = 80,23 - 0,01 = 80,22 euro.

78,484.492

100 4.126 saldoa besteko batez oErabilitak =×=

10.515,224.484,78-15.000 zorduna saldo besteko batez gabeko Erabili ==

Erabilgarritasun-komisioa = 0,0015 x 10.515,22 = 15,77 euro

Azkeneko saldoa: 9.850 + 80,22 + 15,77 = 9.945,99 euro.


92

BIBLIOGRAFIA

ARTHUR ANDERSEN (1999): Manual de la dirección de finanzas. Aranzadi, Iruñea, kap.

G.

BONILLA, M. eta IVARS, A. (1994): Matemática de las operaciones financieras (Teoría

y práctica). AC, Madril.

FANJUL, J. L.; ALMOGUERA. A. eta GONZÁLEZ, C (1996): Análisis de las

operaciones financieras. Civitas, Madril.

GONZÁLEZ, V. T. (1993): Operaciones financieras, bancarias y bursátiles. Ediciones de

las Ciencias Sociales, Madril, 5. kap.

INSTITUTO SUPERIOR DE TÉCNICAS Y PRÁCTICAS BANCARIAS (ISTPB) (1980-

2001): Agenda bancaria y de costes financieros. ISTPB, S. L., Madril, TOMO I.



PALOMO, R. J. eta MATEU, J. L. (2000): Productos, instrumentos y operaciones de


Factoring-a

93

6. GAIA: FACTORING-a

6.1. Factoring-aren definizioa eta ezaugarri nagusiak

6.2. Factoring-ak eskainitako zerbitzuak eta beren funtzionamendua

6.3. Factoring-aren abantailak eta eragozpenak

6.4. Factoring-aren kostua eta UTBa. Faktore baldintzatzaileak


6.1. FACTORING-aren DEFINIZIOA ETA EZAUGARRI NAGUSIAK

Factoring-a enpresa bezeroari eragiketaren zenbatekoa zordunarekin adostasunez

ezarritako epemuga baino lehen jasotzeko aukera eskaintzen dion produktu/zerbitzu bat da.

Gainera, hornikuntzaren kobrantza bermatzeko aukera ere eskaintzen du. Halaber,

administrazio-zerbitzu multzo bat eskaintzeko aukera barneratzen du, hala nola, hainbat

kontabilitate-agiriren jarraipena (fakturak, txostenak eta abar), igorpena, kontrola, kobrantza-

kudeaketa eta kitapena (Santandreu eta beste batzuk; 1998, 38. or.).

Factoring-enpresek hiru hastapenen arabera lan egiten dute13:

• Osotasuna: faktoreak bezeroaren krediturako faktura guztiekin lan egiteko

eskubidea du, eta ez soilik a priori kobrantza-arazoa azaltzen dutenekin.

• Esklusibotasuna: enpresa bakoitzak factoring-enpresa bakar baten zerbitzuak

kontrata ditzake.

• Enpresaren salmentei dagokienez, faktorearen aldez aurretiko baimena:

faktoreak ontzat hartu beharko ditu enpresa bezeroak egiten dituen eperako

salmenta guztiak. Factoring-enpresek duten abantaila bat merkataritza-jarduera

ondo ezagutzea da.

Egungo merkatuaren ezaugarriak eta lehiakortasun-maila direla eta, enpresak bere

bezeroei kredituak eskaintzera behartuta daude. Horren ondorioz, enpresak, alde batetik,

13 Irizpide horietaz gain, beste bi hauek ere kontuan har daitezke: saneamendu-bermearen klausula; klausula horren arabera, erabiltzaileak faktorearen aurrean emandako kredituen egiatasunaren eta indarraldiaren erantzukizuna hartzen ditu. Kontraprestazio-klausula: klausula horren arabera, bezeroak faktoreari ordaintzeko konpromisoa hartzen du. (Carretero Sánchez, A; 2000, 17. or.).

Factoring-a

94

kreditura egindako salmentak finantzatu beharko ditu, eta, beste alde batetik, sor daitezkeen

ordaingabeak edo kreditu kobraezinak estali beharko ditu.

Prozesu judizialen ohiko eragozpenez gainera, esportazioen kasuan egoitza atzerriko

herrialde batean duen bezero baten aurka juridikoki jarduteko eragozpenak ere kontuan hartuz,

factoringa formula egokia da enpresa esportatzaileentzat (Torres, 1987, 370. or.).

Halaber, factoring-zerbitzuak interesgarriak dira zordun gisa administrazio publikoa

duten enpresentzat. Zorduna administrazio publikoa den kasuetan, kredituak araudi berezi

baten arabera araututa daude; izan ere, administrazio publikoa ez da inoiz kobraezintzat

hartzen14.

Factoring eta merkataritzako deskontua antzekoak dira; izan ere, finantzaketa-formula

horren bidez funtsak mugaeguneratu gabeko zorren aurka aurreratzen dira. Hala ere,

factoringaren eta merkataritzako deskontuaren arteko desberdintasunak hauek dira (Gallardo,

1995, 69. or.):

1. Errekurtsorik gabeko factoring-a bada, factoring-enpresak ez ordaintzeko arriskua

hartzen du, beti ere ez ordaintzeko arrazoia zordunaren kaudimen-gabezia bada.

Merkataritzako deskontuan finantza-erakundeak ez du arrisku hori hartzen.

2. Deskontuaren kasuan, kobrantza-kudeaketa epemugara artekoa da. Factoring-aren

kasuan, kobrantza-kudeaketak auzibidea ere barneratzen du, hori beharrezkoa

denean.

3. Factoring-enpresak emandako finantzaketa zordunen kaudimenaren araberakoa

izango da errekurtsorik gabeko factoring-a bada. Merkataritzako deskontuaren

kasuan, aldiz, efektuen deskonturako muga enpresa bezeroaren edo libratzailearen

eta zordunaren araberakoa izaten da.

4. Factoringak deskontuak eskaintzen ez dituen zenbait administrazio-zerbitzu

eskaintzen ditu: bezeriaren ikerketa, kontabilitatea…

14 Administrazio Publikoen Kontratuei buruzko Legearen 100. artikuluaren arabera, ekainaren 16ko 2/2000 Errege-Dekretuak onartuta, Administrazioen aurrean kobrantza-eskubideak dituzten kontratatzaileek eskubide horiek finantza-erakunde bati laga diezazkiokete zuzendaritzaren arabera. Finantza-sistema erreformaren neurriei buruzko Azaroaren 22ko 44/2002 Legeak, bere arrazoi-azalpenean, hau adierazten du: III kapituluaren helburua enpresa txikiek eta ertainek factoring-aren bidez finantzatzeko aukera zabaltzea eta Administrazioen aurrean dituzten kredituak denak batera lagatzea ahalbidetzea da.

Factoring-a

95

5. Merkataritzako deskontuan hainbat deskontu-lerro finantza-erakunde batekin baino

gehiagorekin kontrata daitezke. Factoringean esklusibotasun-printzipioaren menpe

gauzatzen da eragiketa.

6. Factoringean, enpresa bezeroak kredituzko salmenta guztiak eraman diezazkioke

factoring-enpresari; merkataritzako deskontuan, berriz, bakarrik igorpen-funtzioa

duten efektuetan gauzatzen diren kredituzko salmentak. Beraz, negozio-bolumena

handiagoa izaten da factoringaren kasuan.

Eragiketa bat factoring-eragiketatzat hartzeko, honako ezaugarri hauek izan behar ditu:

1. Lagatako kredituek lagatzailearen enpresa-jardueratik sortuak izan behar dute.

2. Kontratuaren beste aldeak kreditu-erakunde gisa erregistratuta egon beharko du15.

Factoring-a honela defini daiteke: FAKTORE izeneko bitartekari baten bidez egiten

den administrazio- eta finantza-zerbitzuen multzoa da. ENPRESA BEZERO deritzon enpresak

bere epe laburrerako merkataritzako kredituak kontratu bidez lagatzen dizkio faktore deritzon

enpresari. Faktorea lagatako kredituen administrazioaz, kobrantzaz eta finantzaketaz

arduratuko da, eta ZORDUNAk dakarren ez-ordaintzeko arriskua hartuko du..

Nahiz eta factoring-kontratua saltzaileak eta faktoreak sinatutako kontratu bat izan,

eragiketan hiru aldek parte hartzen dute: faktorea, bezeroa eta zorduna. Hala ere,

esportaziorako faktoring-ean faktorea bikoiztu egiten da: herrialde esportatzailearen faktorea

(faktore esportatzailea) eta herrialde inportatzailearen faktorea (faktore inportatzailea). Bi

faktore horiek partaidetzako akordioen bidez funtzionatzen dute.

15 Gainera, Factoring Erakundeen Erregistroan ere erregistratuta egon behar dute. Bestalde, sektorea ordezkatzen duen erakunde bat dago, Espainiako Factoring Elkartea (Asociación Española de Factoring), alegia.

Factoring-a

96

Kreditura egindako salerosketa

FAKTOREA (Factoring enpresa)

BEZEROA EDO FABRIKATZAILEA

(Gu)

Kredituaren lagapena

ZORDUNA edo EROSLEA

Zorraren kobrantza

• FAKTOREA. Factoring-zerbitzuak eskaintzen dituen enpresa da.

• BEZEROA. Faktorearekin bere erosleen kontra dituen kredituen lagatzea

kontratatzen duen merkataritza- edo industria-enpresa da.

• ZORDUNA. Enpresa bezeroari produktuak erosten edo haren zerbitzuak

jasotzen dituen enpresa; faktoreari lagatako kredituen zordun bihurtzen da.

6.2. FACTORING-AK ESKAINITAKO ZERBITZUAK ETA BEREN

FUNTZIONAMENDUA

Factoring-ak hainbat zerbitzu mota eskaintzen ditu (Gallardo, 1995, 62.-63. or.):

• Finantzaketa. Finantzaketa lortzeko modu bat baino gehiago dago:

- Lagatako faktura sorta bakoitzaren berehalako aurrerapena (“Tiroi” metodoa).

- Kreditu-kontuen sistema bat. Horrela, bezeroak dirua eskura izango du

zorroaren gain adostasunez ezarritako portzentajeraino (poliza-metodoa).

Edonola ere, factoring-enpresak lagatako fakturen zenbateko osoa ez du

aurreratzen, baizik eta % 80-% 90 soilik.

• Bezeroen ikerketa eta sailkapena. Zerbitzu horren bidez, factoring-enpresak

zordunari buruzko informazio osoa biltzen du, zordun bakoitzari dagokion kreditu-

muga ezartzeko.

Factoring-a

97

• Lagatako faktura-zorroaren kontrol informatikoa.

• Kobrantza-kudeaketa. Lagatako fakturen kobrantzaz arduratzen da epemuga

iristean eta baita ordainketaren erreklamazioaz ere, salmentan ezarritako epea

gainditzen denean.

Factoring-enpresak fakturen epemugak eta sektoreko ohiko kobrantza-praktikak

eta erabilerak errespetatzeko konpromisoa hartzen du, bezeroaren eta enpresaren

arteko erlazioari kalte ez egiteko (Candelario Macías, 2000; 795. or.).

• Kaudimen-gabezia arriskuaren estaldura. Kaudimen-gabeziaren bermeak

factoring-enpresari lagatako eta kobratu gabeko fakturen zenbatekoa zordun

bakoitzari ezarritako mugaraino estaltzen du. Edonola ere, factoring-ak ez-

ordaintzeko arriskua osotasunean estaltzen du; hori bai, soilik kaudimen-gabezia

arrazoiengatik sortutako kasuetan. Izan ere, ez ditu inoiz estaltzen lagatzailearen

eta zordunaren artean gerta daitezkeen desadostasunengatik sortutako kaudimen-

gabeziak (Grases, 2000, 25. or.).

Kreditu-arriskua kreditu-aseguru baten bidez ere estal daiteke. Kreditu-aseguruak

industria eta merkataritzako enpresei beren produktuen erosleen ez-ordaintzeko arriskuaren

kontrako estaldura eskaintzen du. Aseguru-kontratuari buruzko Legearen 69. artikuluak honela

dio: “Kreditu-kontratuaren bidez, legean eta kontratuan ezarritako baldintzen araberako mugen

artean, aseguratzailea behartuta dago aseguratuari bere zordunen behin betirako kaudimen-

gabeziatik sortutako galerengatik kalte-ordaina ematera”.

70. artikuluan honako hau esaten da: “Aseguratuaren jakinarazpenetik sei hilabetera

(…) aseguratzaileak aseguratuari estalduraren % 50 (…) abonatuko dio kalte-ordainaren

kontura eta behin-behineko moduan.”

Beraz, factoringaren eta kreditu-aseguruaren arteko desberdintasunak hauek dira

(Gallardo, 1995, 69. or.):

• Kreditu-aseguruak ez ditu kobrantza-kudeaketa, bezeroen administrazioa eta

aurretiazko ordainketa barneratzen.

• Factoring-enpresak erlazio askoz estuagoa du bere bezeroarekin, beste zerbitzu

mota batzuk ere, hala nola kobrantza-kudeaketa, eskaintzen baititu. Kreditu-

Factoring-a

98

aseguruan enpresa aseguratzaileak ez-ordaintzeko egoera suertatzen denean soilik

esku hartzen du. Factoring-ean merkataritzako kudeaketa osoa lagatzen da

(Instituto Superior de Técnicas y Prácticas Bancarias, 2004, 705. or.).

• Enpresa faktoreak zorraren % 100 estaltzen du. Kreditu-aseguruan, aldiz, arriskua

enpresa aseguratzailearen eta aseguratuaren artean banatzen da.

• Factoring-ean arriskua modu automatiko batean estaltzen da. Kreditu-aseguruan,

berriz, zordunaren ez-betetzea prozesu judizialen arauen menpe geratzen da.

• Aseguratzaileak hartzekoduna subrogatzen du kalte-ordaina ematen denean;

enpresa faktoreak, aldiz, kreditua berehala berreskuratzen du, eta kitapenaren

egun zehatza bermatzen da.

• Kreditu-aseguruak bai merkataritzako kreditua bai finantza-kreditua estaltzen

ditu.

Aipatutako zerbitzu guztiak ez dira beti eskaintzen. Zerbitzuen eskaintza factoring

motaren araberakoa da. Ildo horretatik, honako factoring mota hauek daude:

• Eragiketako parte-hartzaileen egoitzaren arabera:

o Factoring nazionala, saltzailea (lagatzailea) eta eroslea (zorduna) herrialde

berekoak direnean.

o Esportaziorako factoring-a, saltzailea (lagatzailea) eta eroslea (zorduna)

herrialde berekoak ez direnean.

Bi factoring mota horien arteko desberdintasuna hau da: esportaziorako factoring-ean

faktorea erdibanatu egiten da.

• Arriskuaren arabera:

o Factoring errekurtsoduna: kasu horretan, enpresa faktoreak ez du lagatako

kredituen ez-ordaintzeko arriskua hartzen. Ez-ordaintzeko arriskua bezeroen

kargura geratzen da. Ikuspegi juridiko batetik, merkataritzako deskontua eta

factoring-a antzekoak dira. Bi motatakoa izan daiteke:

- Kobrantza-kudeaketa sinplea.

Factoring-a

99

- Funtsen aurrerapena.

o Errekurtsorik gabeko factoring-a: kasu horretan, funts-aurrerapeneko eta

kobrantza-kudeaketako zerbitzuez gainera, zordunen kaudimen-gabeziaren

estaldura ere eskaintzen du. Fakturaren zenbatekoaren osotasuna berma daiteke

eta, berez, bermatu egiten da.

o Bloke moduko lagapena edo bulk factoring: kasu horretan, salmenta-zorroaren

kudeaketa, kredituaren kontrola eta zorren kobrantzaren erantzukizuna

bezeroak, ez faktoreak, bere gain hartzen ditu. Hala ere, ez-ordaintzeko

arriskua estali egiten da.

• Kitapen-unearen arabera:

o Kitapena epemugan edo zehaztutako datan.

o Kitapena kobratzeko datan.

o Kitapena kobratzeko datan, epemugatik 90 eguneko mugarekin.

• Zordunak kredituaren lagapena ezagutzen duen unearen arabera:

o Jakinarazpenarekin. Kasu horretan, factoring-zerbitzuak kontratatzen dituen

enpresak bere bezeroei jakinarazten die factoring-enpresa fakturen kobrantzaz

arduratuko dela.

o Jakinarazpenik gabe edo konfidentziala. Batzuetan, bezeroari ez zaio

interesatzen factoring-kontratua sinatu duela jakitea. Kasu horretan, saltzailea

bezeroen fakturen kobrantza-kudeaketaz arduratzen da, eta haiek faktoring-

eragiketaz konturatu ere ez dira egiten (Sesto, 1998, 339. or.). Romerok

dioenez (1999, 55. or.), kredituen lagapena efektiboa izateko, ez da

beharrezkoa zordunak horren berri izatea edo baimena ematea.

Factoring-eragiketen funtzionamendua hau da (Arthur Andersen, 1999, G-47-48, or.):

i. Factoring-enpresak bere enpresa bezeroaren eskakizuna analizatzen du, normalean

galdera sorta baten bidez, eta aurrekontratu bat prestatzen du adostasunez

ezarritako baldintzekin.

Factoring-a

100

ii. Kontratua sinatu ondoren, bezeroak jaulkitako eta adostutako faktura guztiak

enpresa faktoreari lagatzen zaizkio. Faktura horiekin batera, agiri hauek ere ematen

dira: zordunari edo bezeroari bidalitako fakturaren kopia, emate-agiria eta, baldin

badago, kobrantza-agiria (letra, ordainagiria, ordaindukoa, etab.).

iii. Agirien analisiaren ondoren, enpresa faktoreak kontratuaren arabera dihardu.

Enpresa faktoreak lagatako kreditu batzuk errefusa ditzake, kontratuaren arabera,

agiri-ematearen ondorengo 24 lanorduetan edo enpresak nahi duen unean.

6.3. FACTORING-AREN ABANTAILAK ETA ERAGOZPENAK

Factoringaren bezeroa bai enpresa handia, bai enpresa txikia edo ertaina izan

daiteke. Enpresa handietan, factoringaren helburua enpresa faktoreari kobrantzen finantza-

kudeaketa lagatzea izan ohi da. ETEetan, aldiz, factoringaren helburua funtsak lortzea eta

enpresaren jarraipenari kalte egin diezaieketen bezeroen kaudimen-gabeziaren arriskua

ekiditea da. (Ferruz, 2000, 113. or.). Hala ere, factoring-ak enpresa guztientzat honako

abantaila hauek eskaintzen ditu:

Abantailak

• Kreditura egiten diren salmentetan kobrantza-aurrerapen bat ekar dezake, eta

likidezia handiagoa lortu.

• Ez ordainketaren eta kanbio-tasaren arriskuaren estaldura.

• Enpresaren zuzendaritzak negozioan benetan eragiten duten lanetan jarduteko

denbora gehiago izango du.

• Bezeroen kreditu-kalitateari buruzko ezagupen handiagoa ematen du (Ferruz,

2000, 113. or.).

• Zorpetze-maila gutxitu eta kaudimena handitu egiten ditu.

Laburbilduz, factoringaren erabileraren abantailak ekonomiko-finantzarioak eta

kudeaketarekin erlazionatutakoak izaten dira.

Eragozpenak

Factoring-a

101

• Kostua altua da beste finantzaketa-iturri batzuekin konparatuz, adibidez,

merkataritzako deskontuarekin alderatuta. Hala ere, kontuan hartu behar da

zerbitzu gehiago eskaintzen dituela (Nueno eta Pregel, 1997, 78. or.).

• Bezeroekiko independentziaren galera.

• Faktoreak irizpideak ezartzen ditu enpresa baten bezero-zorroa sailkatzeko eta

haren arriskua ebaluatzeko. Horren ondorioz, enpresa faktoreak kontu batzuk

atzera bota ditzake. Hori dela eta, bezero-zorroa murriztuko da, eta, gainera, bezero

“arriskutsuen” arriskua estali gabe geratuko da.

6.4. FACTORING-AREN KOSTUA ETA UTB-A. FAKTORE

BALDINTZATZAILEAK

Factoring-eragiketa batean kontuan hartu beharreko kostu-elementuak hauek dira:

- Faktore-tarifa. Tasa horrek administrazio-zerbitzu guztiak estaltzen ditu

(arriskuaren estaldura ere barneratzen du). Komisio hori aldagai batzuen

araberakoa izaten da, hala nola: fakturen batez besteko zenbatekoa, negozio-

bolumena, epemuga, hartutako arriskua… (Ferruz, 2000, 111. or.)

- Aurrerapenen gaineko interes-tasa. Aurreratutako zenbatekoaren eta epearen

araberakoa izaten da.

UTBa kalkulatzerakoan, 8/1990 zirkularrean hau zehazten da:

“Gutxienez administrazio-zerbitzua prestatzen den factoring-eragiketetan,

finantzaketari dagokion UTBak ez du faktore-tarifa barneratuko. Finantzaketa

merkataritzako deskontu batean gauzatzen bada, ez dira aurreko d) atalean azaltzen

diren salbuespenak ezarriko, hau da, kudeaketa-komisio minimoa eta 15 egunetik

beherako epemuga duten kredituak kalkulutik kanpo geratuko dira.”

Aurrerantzean, kostua irteerak eta sarrerak berdintzen dituen tasa gisa kalkulatuko

da, arau orokorrari jarraituz.

∑∑=

−

=

− +=+n

m

t

km

n

n

t

knmn iRiD

11

)1()1(

Factoring-a

102


1. ARIKETA

Lauburu S.A. elkarteak muntaia-piezak ekoizten ditu, ondoren

automobilgintzako multinazional bati saltzeko. Azken urtean diruzaintza-arazoak

izan ditu, multinazionalak letrak oso berandu ordaintzen baititu. Horren ondorioz,

Lauburuk hornitzaileekin dituen lehengaien ordainketa-betebeharrak epemugan ezin

ditu bete.

Merkataritzako deskontua finantzaketa-iturri moduan erabili ezin duenez

gero, factoring-enpresa batera jotzea erabaki du baldintza hauetan:

� Administrazio-zerbitzuaren komisioa = nominalaren gaineko % 0,6.

� Arrisku-estalduraren komisioa = nominalaren gaineko % 0,8.

� Kobrantza-kudeaketaren komisioa = nominalaren gaineko % 0,5.

� Epemuga = hiru hilabete.

� Deskontu-tasa = Euribor-a + % 2.

� Aurreratutako zenbatekoa = % 80.

� Lagatako kreditua = 30.000 €.

� Kredituaren aurrerapen maximoa = % 80.

Kalkula ezazu eragiketaren urteko kostu efektiboa, Euribor-a % 4,6 dela

ematen badugu. Egin kalkulu berdina epemuga 3 hilabetekoa eta 4 hilabetekoa balitz.

∑∑== +

=+

m

jj

n

tt kk 1

j

1

t

)1(

I

)1(

S

39612

324.0000,066 tarifaInteres =××= 396

12

324.0000,066 tarifaInteres =××=

Factoring-a

103

( )123

1

000.24396570000.24

k+=−−

k = % 17,86

UTB

1 1

E Nominala

(1 ) (1 )

n m

t jt jUTB UTB= =

=+ +∑ ∑

( )123

1

000.24396000.24

UTB+=−

UTBa = % 6,881

2. ARIKETA

Enpresa batek erakunde publiko bati lehengaiak saltzen dizkio. Erakunde

publiko horrek birjapen-metodoaren bidez ordaintzen du. Salgai-sorten arteko

denbora oso luzea denez gero, batzuetan diruzaintza-arazoak sortzen dira.

Likidezia-arazo horiei aurre egin ahal izateko, kontabilitateko sailak factoring-

zerbitzuak kontratatzea erabaki du helburu hauekin:

- Salmenten finantzaketa lortzea salgaien igorpenaren dataren menpe egon

gabe.

- Kobrantza-kudeaketa administratiboa enpresatik kanpo egitea.

Factoring-enpresak baldintza hauek ezartzen ditu 30 egunetara ordaindu

beharreko 12.000 euroko fakturazio baterako.

Faktore-komisioa = % 2,2

Kredituaren aurrerapen maximoa = % 80

Aurrerapenaren interes-tasa = % 6 60 egunera arteko epemugarako; % 6,5

120 egunera arteko epemugarako; % 7 180 egunera arteko epemugarako.

Kalkula itzazu eragiketaren kostu efektiboa eta UTBa.

3. ARIKETA

Factoring-ari dagokionez, baieztapen hauetatik zein da zuzena?

Factoring-a

104

a) Factoring errekurtsodunak enpresak ez-ordaintzeko arriskua lagatzea

ahalbidetzen du.

b) Enpresak a priori ordaingabeak suertatuko zaizkiola pentsatzen duen

fakturak bakarrik utziko dizkio faktoreari.

c) Ordainketa-epea zenbat eta txikiagoa izan, orduan eta handiagoa izango da

komisio finkoen eragina kostuan.

d) Errekurtsorik gabeko factoring-eragiketan enpresak kobrantza-kudeaketaren

gastuak faktoreari lagatzea lortzen du; factoring errekurtsoduna denean,

berriz, enpresak berak hartzen ditu.


4. ARIKETA

Enpresa batek 187.500 euroko salmenta du. Salmentaren % 20 eskura eta gainerakoa

60 egunetara egiten da. Factoring-enpresa baten zerbitzuak kontratatu ditu baldintza

hauekin:

Aurreratutako zenbatekoa: % 80.

Administrazio-zerbitzuaren komisioa: finantzatzera eramandako nominalaren

% 0,5.

Kobrantza-kudeaketaren komisioa: finantzatzera eramandako nominalaren %

0,35.

Arrisku-estalduraren komisioa: finantzatzera eramandako nominalaren % 0,8.

Aurrerapenaren gaineko deskontu-tasa: % 5.

Kalkula ezazu factoring-eragiketaren urteko kostu efektiboa:

a) % 5,22 b) % 21,14 c) % 42,29 d) % 19,57 e) % 16,52

Factoring-a

105

BIBLIOGRAFIA

ARTHUR ANDERSEN (1999): Manual de la dirección de finanzas. Aranzadi, Iruñea, G

kap.

CANDELARIO MACÍAS, I. (2000): “Comparaciones entre el Factoring y el Seguro de

Crédito ante la situación de insolvencia” Revista Española de Seguros, Urria-

Abendua, 104, 771.-823. or.

CARRETERO SÁNCHEZ, A. (2000): “Las actividades de factoring y su tratamiento

contable” Partida Doble, Martxoa, 109, 14.-37. or .

FERRUZ, L. (2000): Análisis de las operaciones financieras. Civitas, Madril.

GALLARDO, J. (1995): “El factoring”. Boletín Económico de ICE, 2451 zk., 61.-70. or.

GALINDO, A. (1999): “Problemática y novedades en la regulación del factoring”

Actualidad Financiera, iraila, 45.-49. or.

GRASES, J.C. (1998): “El factoring” Harvard-Deusto Finanzas & Contabilidad, uztaila-

abuztua, 24, 24.-29. or.

INSTITUTO SUPERIOR DE TÉCNICAS Y PRÁCTICAS BANCARIAS (ISTPB) (2004):

Práctica, normalización y regulación del sistema y los medios de pago. ISTPB, S.

L., Madril.

NUENO, P. eta PREGEL, G. (1997): “Ventajas e inconvenientes del factoring” Harvard-

Deusto Finanzas & Contabilidad, iraila-urria, 19, 76.-80. or.

ROMERO, M. (1999): “El factoring, una herramienta para ganar competitividad”

Estrategia financiera, otsaila, 148, 53.-58. or.

SANTANDREU, E.; SANTANDREU, P. eta SANTANDREU, M. (1998): Confirming,

factoring y renting. Gestión 2000, Bartzelona.

SESTO, M. (1998): Introducción a las finanzas¸ UNED, Madril.

SANTANDREU, E.; SANTANDREU, P. eta SANTANDREU, M. (1998): Confirming,

factoring y renting. Gestión 2000, Bartzelona.

Factoring-a

106

TORRES, J. (1987): “Nuevos desarrollos para el fomento de las exportaciones: el factoring

y el forfaiting”. Actualidad Financiera, iraila, 34, 1.709.-1.721. or.

Enpresa-ordaindukoak

107

7.GAIA. ENPRESA-ORDAINDUKOAK

7.1. Kontzeptua eta ezaugarriak.

7.2. Enpresa-ordaindukoen jatorria eta bilakaera

7.2.1. Lehen mailako merkatua

7.2.2. Bigarren mailako merkatua

7.3. Enpresa-ordaindukoen jaulkipenaren kostu efektiboaren analisia


7.1. KONTZEPTUA ETA EZAUGARRIAK

Enpresa-ordainduko bat modu legalean jaulkitako dokumentu pribatu bat da. Agiri

horren bidez, pertsona batek (igorlea edo harpideduna) beste bati (hartzailea edo

onuraduna) diru kopuru jakin bat dokumentuan ezartzen den data zehatz batean (epe

laburrean) ordaindu behar dio (Mochón, 1991, 57. or.); ordainketa-promes bat da.

Enpresa-ordaindukoa finantzaketa behar duen enpresa batek jaulkitako eta

partikularrek erositako titulu bat da, eta, beraz, funtsen eskatzaileak eta eskaintzaileak diren

agenteen artean harreman zuzena lortzen da. Eragiketa hori finantza-desbittzaren

testuinguruan barneratzen da. Tresna horrek enpresa jaulkitzaileen hartzekodunak

dibersifikatzea ahalbidetzen du. Horrela, zenbait hartzekodunen mendekotasun gehiegizkoa

saihesten da (Athur Andersen, 1999, I-24. or.). Espainian hori ez da guztiz horrela; izan ere,

banku-entitateek titulu mota horien ezarreran funtzio aktibo bat jokatzen dute.

Titulu horien epemuga 18 hilebetera artekoa izan daiteke. Beraz, hertsiki ez da epe

laburrerako finantzaketa-iturri bat. Hala ere, praktikan enpresa gehienek 6 hilabetetik

beherako epemuga duten ordainduko-jaulkipenak egiten dituzte. Azken urteetan egindako

jaulkipenei buruzko datuek diotenez:


108

15 egun 1 hilabete 2 hilabete 3 hilabete 6 hilabete 9 hilabete 12 hilabete 18 hilabete GUZTIRA

2006 A 100.673,53 56.820,05 12.041,96 20.154,06 40.655,98 1748,72 11.963,980 1237,41 245.295,88

2007 A 161.786,82 79.611,20 18.440,25 34.754,13 47.342,30 5.314,29 30.768,62 5.589,33 383.435,94

2008 A 59.600,99 40.314,09 13.957,62 46.411,54 37.670,61 3.770,83 18.117,48 1.033,19 220.876,36

2009 A 37.778,23 25.244,86 8.404,30 26.24,17 30.162,51 3.772,24 4.585,57 3.462,89 139.534,75

Iturria: Aktibo Finantzarioen Bitartikarien Erakundea (Asociación de Intermediarios de Activos Financieros-

AIAF)

Jaulkipenaren kolokazioaren arrakasta jaulkitzailearen eta beraren kaudimenaren

araberakoa izaten da. Izan ere, titulu horiek aurkezten duten bermea enpresa

jaulkitzailearen ondarea eta kaudimena izan ohi dira. Beraz, finantzaketa-tresna hori irudi

ona daukaten enpresek eta inbertitzaile txikien artean harrera ona duten enpresa handiek

soilik erabil dezakete (Arthur Andersen, 1999, I-24. or.).

Enpresa-ordaindukoak deskontura jaulkitako tituluak dira. Beraz, finantza-iturri

horren kostua errenboltso-balioaren (normalean, balio nominala) eta jaulkipen-prezioaren

arteko diferentzia izango da; azken hori errenboltso-balioa baino txikiagoa izango da.

Titulu horien beste ezaugarri bat negoziagarriak izatea da. Hau da, tituluen erosleek

saldu egin ditzakete eta beren inbertsioa berreskura dezakete, epemugari itxaron gabe. Zor

hori finantza-merkatuetan birnegoziatzeak likidezia handiagoa ematen die tituluei banku-

zorrarekin konparatuta eta, ondorioz, funts-emaileek eskatu beharreko likidezia-saria

kreditu-erakundeek eskatutakoa baino txikiagoa izaten da. Ordaindukoen jaulkipenak,

dagokion finantza-merkatuan kotizatu ahal izateko, baldintza batzuk bete behar ditu, eta

Balore Merkatuko Komisio Nazionalean –CNMV- erregistratu behar da. Horren ondorioz,

jaulkipenen nominala oso altua izaten da. Beraz, finantzaketa-iturri hori interesgarria da

finantzaketa-bolumena handia denean.

Laburbilduz, enpresa-ordaindukoak errenta finkoko balore negoziagarri gisa defini

daitezke, beren instrumentazioa edozein izanik ere, seriatuak edo seriatu gabeak. Gainera,

epe laburrerako epemuga izaten dute, eta kaudimena duten enpresa handiek deskontura

jaulkitakoak izaten dira.

Abantailak


109

• Ordaindukoen jaulkipenari esker, enpresak epe laburrerako finantzaketa lor

dezake; hori epe ertainerako eta luzerako finantzaketa bihur daiteke ordaindukoen

jaulkipen sistematiko baten bidez.

• Enpresa eskala handian zorpetzea ahalbidetzen du, finantza-erakundeen menpe

soilik egon barik.

• Jaulkitzaileek eta inbertitzaileek beste aktibo batzuekin baino kostu txikiagoak eta

errentagarritasun handiagoak lor ditzakete, banku-marjinen aurrezkia dela eta.

Beraz, kostua epe laburrerako banku-finantzaketa baino txikiagoa da; izan ere,

normalean, ordaindukoak merkatuko interes-tasak edo bankuek ezartzen

dituztenak baino interes-tasa txikiagoetan jaulkitzen dira. Tituluen edukitzailearen

ikuspuntutik ere, interesgarria da titulu horiek eskuratzea, epemuga bereko banku-

gordailuekin lor daitekeen errentagarritasuna baino handiagoa lor baitaiteke.

• Zenbateko eta epeen malgutasun handia.

Eragozpenak

• Jaulkipenaren gastuak handiak direnez, ez da finantzaketa-tresna interesgarria

finantzaketa-beharrak handiak ez direnean.

• Jaulkitzen dituzten enpresek handiak eta kaudimen handikoak izan behar dute.

7.2. ENPRESA-ORDAINDUKOEN MERKATUAREN JATORRIA ETA

BILAKAERA

Enpresa-finantzaketarako iturri honek AEBn du jatorria. Herrialde horretan,

“commercial paper”-aren (aktibo mota horien ingelesezko izendapena) jaulkipena XIX.

mendearen hasieran hasi zen, banku-kredituaren aukera modura (Mochón, 1991, 57. or.).

Bere jatorrian hornitzaileei ordaintzeko tresna bat izan zen, baina, aldi berean, haiek

ere ordainketa-tresna gisa erabiltzen zutenez, finantza-tresna bilakatu zen. Modu horretan,

funtsak biltzeko baliabide moduan pixkanaka-pixkanaka finkatu zen ordaindukoa, eta galdu

egin zuen merkataritzako eragiketa bat adierazteko derrigortasuna.

Espainian 1970eko hamarkadaren amaieran hasten dira lehen jaulkipenak, hasiera

batean enpresa publikoek jaulkiak, merkatuez zein banku-bitartekaritzaz baliatu gabe,


110

kolokaziorako agente propioak erabiliz. 1982tik aurrera, eragiketa kontzertatuak hasi ziren,

lehenengo Madrilen eta gero Bartzelonan (Mochón, 1991, 57. or.). Era berean, jaulkipenak

ziurtatzen dituzten bankuen ezarpenak garatu ziren.

Beste herrialde batzuetan, batez ere Estatu Batuetan, ordaindukoen merkatuaren

garapena finantza-kalifikazioko agentziei (rating agentzia) esker erraztu da. Hala ere,

Espainian agentzia horien garapena txikiagoa zela eta, CNMVak jaulkitzaileen nahitaezko

erregistroa komisioan ezartzera behartu zuen, azken inbertitzailea defendatzeko asmoz

(Mochón, 1991, 57. or.). Balore horien jaulkipena balore-merkatuaren araudiari lotuta

dago; balore negoziagarritzat hartzen dira, bakarrik baldin eta Balore Merkatuen Legeak

ezarritako baldintzak betetzen baditu. Beraz, publikoari oro har eskaintzeak balore horien

jaulkipena erregistratzea eskatzen du.

Enpresa-ordaindukoei maiatzaren 29ko 14/1985 Legea (Finantza Aktibo Zehatz

batzuei buruzko Erregimen Fiskala) eta urriaren 23ko 2027/1985 Errege-Dekretua

aplikatzen zaizkie.

Finantza-tresna horrek lortutako garrantzia mugatua da, enpresa handiek eta eremu

operatibo mugatuko erakundeek soilik erabiltzen baitute.

7.2.1. Enpresa-ordaindukoen lehen mailako merkatua

Enpresa-ordaindukoen jaulkipena bi modutan egin daiteke: era programatuan edo

programatu gabekoan.

Programatu gabeko jaulkipenak. Eskaeraren lehentasunetara egokitzen diren

ordaindukoen jaulkipen bakanak dira. Ez daude aurretiaz ezarritako programa bati

loturik; aitzitik, eskaeraren lehentasunen arabera eta neurrira egindako banako

jaulkipenetan gauzatzen dira (Meneu eta beste batzuk, 1994, 338. or.).

Jaulkipen programatuak. Programa batean enpresa jaulkitzaileak enpresa-

ordaindukoak zirkulazioan jarriko dituela adierazten da, aldez aurretik ezarritako

baldintza batzuen menpe. Bertan, jaulkiko den zenbatekoa, programaren gehienezko

iraupena, jaulkipenen aldizkakotasuna, balioak ezarriko diren epeak, etab.

adieraziko dira. Jaulkipen mota ere, hau da, serie zenbakituan edo neurrira egingo

den, programan adierazten da.


111

Jaulkipen programatuetan jaulkipenaren prozedurari buruzko araudi bat

CNMVren Erregistroan erregistratuko den foiletoan agertuko da, eta hau zehaztuko

da16: entitate parte-hartzaileak, prezioak eratzeko eta zenbatekoak esleitzeko

mekanismoak, bermeak eta abar. Informazio hori sinplifikatzeko aukera egongo da

profesionalak ez diren inbertitzaileek enkante edo antzeko prozeduretan parte

hartzerik ez dutenean.”

Seriean egindako jaulkipen programatuak jaulkipen jarraitua edo irekia

izeneko prozeduraren bidez egiten dira, programa baten gehienezko iraupena

urtebetera mugatuz, lehenengo harpidetzarako ezarritako datatik hasita (1993ko

uztailaren 12ko Ministro Agindua).

Enpresa-ordaindukoak zenbakitutako seriean edo neurrira jaulki daitezke. Programa

menpeko ordaindukoak seriean edo neurrira izan daitezke; programatu gabeko jaulkipenak,

aldiz, beti neurrira izaten dira.

Seriean egindako jaulkipenetan, jaulkipenaren ezaugarriak aldez aurretiaz ezartzen

ditu igorleak. Modalitate hori igorri ahal izateko, CNMVak erregularki erabilitako

programak, zeinen helburua publikoaren aurrezkia lortzea den, bere erregistroetan

inskribatzea eskatzen du.

Neurrira egindako jaulkipenek malgutasun handiagoa izaten dute; izan ere,

diseinaturiko programaren mugen barnean, ordaindukoak inbertitzaileen eskaeretara

egokitzen dira, batez ere epemugari eta banakako zenbateko nominalari dagokionez.

Jaulkipen horiek ez dira CNMVean inskribatzen, eta merkatuaren hazkundearen

arrazoi nagusietakoa izan dira. Balio nominal handikoak dira, eta lehenengo mailan

egiten den ordaindukoen esleipena negoziaketa zuzenaren bidezkoa izaten da.

Ordaindukoen ezarrerari dagokionez, enkante lehiakorren bidez edo ezarrera pribatuen

bidez egin daiteke.

16 Egun Europako Kontseilu eta Parlamentuaren azaroaren 4ko 2003/71/CE direktibak baloreak publikora eskaintzen direnean edo negoziaketarako onartzen direnean argitaratu beharreko foiletoek bete behar dituzten baldintzak arautzen ditu. Arautegi horrek jaulkipen foiletoak estandarizatu eta batu egin nahi ditu, eta Espainiako legeriara 5/2005 Errege Dekretuaren bidez pasatu da. Hala ere, arautegi horrek ez du 12 hilabetetik beherako epemuga duten ordaindukoen gain eragiten, zeinak, gaiaren hasieran adierazi genuen bezala, jaulkipen gehienak diren. Horregatik, ez dugu araudi hori aztertuko, 12 hilabeteko epemuga duten enpresa-ordaindukoei buruzko araudia garatzeke baitago. Momentuz, jaulkipen horiek eta arautzen dituzten foileto informatiboak 1993ko uztailaren 12ko Ministro Aginduaren arabera arautzen dira.


112

Enkante lehiakorretan, jaulkitzaileak eskaintzen duen zenbateko nominala eta

eskaintza handiagoak jaso ondoren, jaulkipen bakoitzaren bolumen gordina ezartzen

da. Enkanteak agente baten bitartekaritzarekin egin daitezke, normalean banku baten

bidez edo beste edozein finantza-erakunderen bidez, edo hori gabe ere bai. Normalean,

enpresa handiek bultzatu duten seriean egindako jaulkipenetan erabiltzen dira, eta

jaulkitzaileak aukeratutako finantza-erakundeak enkantera joaten dira (Parejo, 2000,

134. or.).

Bestalde, ordaindukoen ezarrera pribatuan, normalean neurrira egindako jaulkipenetan,

inbertitzailearen eta jaulkitzailearen arteko kontaktu zuzena ezartzen da, bolumena,

epea eta interes-tasa adostuz (tasak ezartzerakoan, eta negoziaketa-prozesuaren

emaitza hori izan arren, aurretiazko enkanteak erreferentziatzat hartzen dira).

7.2.2. Enpresa-ordaindukoen bigarren mailako merkatua

Ordaindukoak jaulki ondoren, bigarren mailako merkatuan negoziagarriak izango dira.

Merkatu horretan bi maila daude: bitartekari finantzarioen artean funtzionatzen duen antolatu

gabeko merkatua eta, bestalde, merkatu antolatua. Espainian enpresa-ordaindukoak

negoziatzen diren zor pribatuko bi merkatu antolatu daude17: handizkako merkatua den Aktibo

Finantzarioen Bitartekarien Erakundea (AFBE) eta Espainian funtzionatzen duten burtsetariko

baten errenta finkoko merkatua, batez ere, Madrilgoa (Parejo, 2000, 134. or.). Hala ere,

enpresa-ordaindukoen eragiketa gehienak AFBE merkatuan egiten dira. AFBE handizkako

merkatua da; izan ere, negoziatutako tituluek inbertitzaile txikientzat erakargarriak ez diren

nominal handiak dituzte. Merkatu horretan parte hartu ahal izateko, beharrezkoa da bertako

kidea izatea. Horretarako, hainbat baldintza bete behar dira. Merkatu horretan inbertitu nahi

duten inbertitzaile txikiek finantza-erakunde batera joko dute, ordaindukoak eskuratzeko.

Finantza-erakundeek ordaindukoak erakargarriagoak eragiteko, nominalak zatitzen dituzte.

Kasu horretan, inbertitzaile txikiek ordaindukoen frakzioak eros ditzakete.

Bigarren mailako merkatua, jaulkipen askotan kolokazio edo ezarrera aseguratzen

duten bitartekari finantzarioek eurek indartzen dute, eta, beraz, bigarren mailako

17 Praktikan, Espainian errenta finkoko hiru merkatu antolatu mota daude: kontuko idazpenen merkatua, non zor publiko anotatua (estatuko zorra) soilik negoziatzen den; errenta finkoko burtsa-merkatua, non izaera pribatuko errenta finkoko aktiboak negoziatzen diren; AFBEko errenta finkoko merkatua, non zor pribatua eta estatukoa ez den zor publikoa negoziatzen diren.


113

merkatuaren ezinbesteko osagai bihurtzen dira. Horrela, ordaindukoen jaulkipenen likidezia

eta erakargarritasuna eragiten dute (Instituto Superior de Técnicas y Prácticas Bancarias,

1980-2004, 898. or.).

Bigarren mailako merkatuan egiten diren eragiketa ohikoenak edukitzaileei modu

irmoan egiten zaien erosketa (epemugako erosketa bat da, baina ondorengo salmentaren

aukera posible da) edo berreroste-hitzarmenekin egindako erosketa18 (saltzaileak tituluak

berrerosteko konpromisoa hartzen du, hau da, ordaindukoaren salerosketa gauzatzen da, baina

aurretik adostasunez ezarritako datan eta prezioan ondoren berrerosteko konpromisoarekin;

“repos” izena hartzen dute) dira. Bigarren mailako eragiketak, askotan, enpresek dituzten

diruzaintzaren soberakinak kolokatzeko asmoz egiten dira. Horregatik, “repos” eragiketek

garrantzi handia dute.

Jaulkipenaren kolokazioak arrakasta izateko, haren errendimenduak estatuak

jaulkitako tituluena (batez ere, Altxor Letrak; izan ere, haien epemuga ordaindukoenetara

gehien hurbiltzen diren tituluak dira) baino handiagoa izan beharko du, eta, aldi berean,

banku-finantzaketarena baino txikiagoa, jaulkitzailearentzat interesgarria suertatu ahal

izateko (Parejo, 2000, 134. or.). Bigarren mailako merkatuan tituluak eskaintzen duen

Barne Errendimenduaren Tasa (BET) negoziatzen da. Beraz, ordaindukoa erosi baino

lehen, komenigarria izaten da ordaindu beharreko efektiboa ezagutzea. Efektiboa errenta

finkoko AFBEko merkatuaren Barne Errendimenduaren Tasari buruzko martxoaren 24ko

2/1994 zirkularraren arabera kalkulatzen da:

a) 376 egunetik gorako epemugatarako, aplikatu beharreko formula hau da:

( )365BET1

NominalaEfektiboa

n

+=

b) 376 egun edo 376 egunetik beherako epemugatarako, beste formula hau

aplikatuko da:

×+=

BET365

1

NominalaEfektiboa

n

18 Aurten, 2005eko irailera arte kontratatutako ordaindukoen bolumenetik, 86.386,49 euro epemugara negoziatu ziren, eta 220.902,45 euro “repos” eragiketetan.


114

non “n” epemugara arteko epea da.

7.3. ENPRESA-ORDAINDUKOEN JAULKIPENAREN KOSTU EFEKTIBOAREN

ANALISIA

Finantzaketa-iturri honen kostu efektiboa kalkulatzeko, adierazpen hau erabil

dezakegu:

∑

∑∑

=

==

+=

+=

+m

jt

m

jj

n

tt

k

kk

1 365

j

1

j

1

t

)1(

NE

)1(

I

)1(

S

Enpresa jaulkitzaileak benetan jasotako efektiboa kalkulatzeko, finantza-erakundeek

kobratzen dituzten ezarpen-gastu batzuk kontuan hartu beharko ditugu.


1. ARIKETA

Kalkula ezazu inbertitzaile batek ordaindu beharreko jaulkipen-prezioa 100.000

euroko balio nominala daukan enpresa-ordainduko bat harpidetzeko. Urteko interes-

tasa nominala % 6 da, eta epemuga 180 egun. Kalkula ezazu kostu efektiboa ere.

Zero unean jasotako efektiboa:

100.000E 97.126,13

1801 0,06

365

= = + ×

= JP

Urteko kostu efektiboa:

∑

∑∑

=

==

+=

+=

+m

jt

m

jj

n

tt

k

kk

1 365

j

1

j

1

t

)1(

NE

)1(

I

)1(

S


115

( )0912,6 %

1

100.00097.126,13

365

180

=+

=

k

k

2. ARIKETA

Kalkula ezazu ezaugarri hauek dituen enpresa-ordainduko baten kostu efektiboa:

jaulkitzen diren tituluen balio nominala 100.000 euro da, urteko interes-tasa nominala

% 6 , epemuga 180 egun eta ezarpen-komisioa % 0,2.

3. ARIKETA

Baieztapen hauetatik, zein da zuzena?

a) Ordaindukoak enpresa jaulkitzaileak deskontura jaulkitako errenta aldakorreko

baloreak dira.

b) Enpresa-ordaindukoak hipoteka-bermerik gabe jaulkitako tituluak dira.

c) Lortutako errendimendua tituluaren balio nominal eta errenboltsobalioaren

arteko diferentzia da.

d) a eta b zuzenak dira.

e) b eta c zuzenak dira.

4. ARIKETA

Inbertitzaile batek 20.000 euroko nominala duen ordainduko bat erosi du; epemuga

25 egun eta eskainitako errendimendua % 2 dira. Erakunde jaulkitzaileak jasan duen

ezarpen-komisioa nominalaren gaineko % 0,25 bada, baieztapen hauetatik, zein da

zuzena?

a) Inbertitzaileak ordaindu behar duen efektiboa 19.972 euro da.

b) Inbertitzaileak ordaindu behar duen efektiboa 19.694 euro da.

c) Inbertitzaileak jasoko duen errendimendua jaulkitzaileak jasango duen urteko

kostu efektiboa baino handiagoa izango da.

d) Epemuga handiagoa izango balitz, gainerako baldintzak konstante mantenduz,

efektiboa handiagoa izango litzateke.


116

e) a eta c zuzenak dira.

5. ARIKETA

Kalkula ezazu Hidrocantábrico enpresak X urteko maiatzaren 15ean jaulkitako eta X

urteko azaroaren 16ko epemuga duten enpresa-ordaindukoek inbertitzaile bati

eskaintzen dioten BETa, X urteko ekainaren 21ean haien kotizazioa balio

nominalaren gaineko % 98,273 dela kontuan hartuz.

334,4%BET

BET365

1481

NN98273,0

06,0365

1801

NJP

=⇒

×+=×

×+=


117

BIBLIOGRAFIA

ARTHUR ANDERSEN (1999): Manual de la dirección de finanzas. Aranzadi, Iruñea, I

kap.

INSTITUTO SUPERIOR DE TÉCNICAS Y PRÁCTICAS BANCARIAS (ISTPB) (1980-

2001): Agenda Bancaria y de Costes Financieros. ISTPB, S. L. Madril.



MOCHÓN, F. (1991): “El mercado de pagarés de empresa”. Papeles de Economía

Española, 49, 57-65. or.



PAREJO, J. A.; CUERVO, A.; CALVO, A. eta RODRÍGUEZ, L. (2000): Manual de

sistema financiero español. Ariel, Bartzelona.

Epe luzerako banku-maileguak

118

8. GAIA: EPE LUZERAKO BANKU-MAILEGUAK

8.1. Epe luzerako maileguen kontzeptua eta ezaugarriak

8.2. Mailegu indexatuak

8.2.1. Interes-tasen aldakortasuna

8.2.2. Mailegu indexatuetan ordaindu beharreko kantitateen

zehaztapena

8.2.3. Mailegu indexatuen UTBaren kalkulua

8.3. Partaidetzako maileguak

8.4. Maileguak dibisatan

8.5. Mailegu sindikatuak


8.1. EPE LUZERAKO MAILEGUEN KONTZEPTUA ETA EZAUGARRIAK

Oro har, epe laburrerako eta epe luzerako maileguen artean ez dago

ezberdintasun handirik. Beraz, 3. gaian ikusitakoa epe luzerako maileguetan ere

aplika daiteke. Epe luzerako maileguen ezaugarriak honako hauek dira:

1. Mailegu horien iraupena urte bat baino handiagoa izaten da; iraupenik

ohikoena 3-30 urte artekoa da.

2. Aplikatzen den interes-tasa finkoa zein aldakorra izan daiteke; azken hori

ohikoena da. Interes-tasa mistoko maileguak ere eskaintzen dira.

Azken hamarkadetan, interes-tasaren aldakortasunak merkatuaren baldintza

aldakorretara egokitzen diren finantza-eragiketa berriak eskaintzeko beharra bultzatu

du. Interes-tasa aldakorrak eragiketak malgutzea ahalbidetzen du; izan ere, interes

tasa aldakorrak maileguak finantza-ingurunearen baldintza orokorretara egokitzen

du. Hori dela eta, ordura arte interes-tasa finkora kontratatutako banku-eragiketak

pixkanaka-pixkanaka interes-tasaren mugimenduen araberako kostu edo ordainsaria

duten eragiketa indexatuez (indize baten araberakoak) ordezkatu dira.

Mailegu-eragiketa batek mailegu-emailearen aldetik arrisku bat hartzea dakar;

zenbat eta epea luzeagoa izan, hainbat eta handiagoa izango da ziurgabetasuna. Hori


119

dela eta, mailegu-emailea babesten duten bermeak izatea ohikoa izaten da.

Eskatutako bermeen artean honako hauek bereizten dira (Palomo eta Mateu, 2000,

94. or.):

• Berme pertsonalak: bermatzailea bere ondasunekin erantzuten du zorren

aurrean (soldata, sarrerak…).

• Berme errealak: bermatzaileak elementu zehatzekin erantzuten du;

elementu ohikoenak hauek dira:

o Pignoraziozko berme errealak, balore higigarriz osatuak, edo balore

higigarri bermedunak: balore higigarriak, salgaiak, kanbio-letrak,

akzioak, kontu korronteak.

o Ondasun higiezinen gaineko hipoteka-berme errealak: etxe-bizitzak,

merkataritzako lokalak…

o Hipoteka-bermeen eta pignoraziozko bermeen arteko ezberdintasun

bat honako hau da: hipoteka-bermeak mailegu-hartzailearen eskuetan

daude; pignoraziozko bermeak, aldiz, mailegu-emaileen eskuetan

daude.

Mailegu-hartzaileak eskainitako bermeak, batzuetan, ez dira nahikoak izaten.

Kasu horretan, finantza-erakundeak abal bat edo gehiago aurkeztea eska dezake.

Abal horiek kuotak ordainduko dituzte, mailegu-hartzaileak ordaintzen ez baditu.

Horrela, abal-emaileak, bere ondasun batzuekin edo guztiekin, hartzekodunen

aurrean duten zorraren ordainketa erantzukizun solidarioaren bidez bermatuko du.

ETEk, bermeak eta abalak lortzeko zailtasunak direla eta, elkarrekiko berme-

elkarteetara jotzen dute. Hasiera batean finantza-erakunde horiek izaera mutualista

zuten, baina administrazio publikoek elkarte horietan gero eta gehiago parte hartzen

dute erakunde horien finantza-porrota saihesteko (García Tabuenca, 2003, 305. or.).

8.2. MAILEGU INDEXATUAK

8.2.1. Interes-tasen aldakortasuna

Amortizazio eta interesen ordainketa-epeen luzapena dela eta, finantza-

erakundeek hartzen duten interes-arriskua (merkatuko interes-tasaren aldaketen

ondorioz galerak sortzeko arriskua) handitu egiten da. Hori dela eta, interes

aldakorreko maileguak gero eta ohikoagoak dira. Mailegu mota horretan, interes-tasa


120

aurretiaz ezarritako arau baten arabera aldatzen da. Normalena da erreferentziazko

interes-tasa baten arabera ezartzea aldakortasuna. Horrela, mailegu bat indexatua

izango da, finantza-erakundeak maileguan aplikatuko duen interes-tasa indize zehatz

baten eboluzioaren araberakoa denean. Mailegu mota horiek badute ezaugarri nagusi

bat: ezinezkoa da zordunak itzuli behar dituen kapitalak aurretik ezagutzea.

Interes-tasa aldakorreko hipoteka-maileguetan, Espainiako Bankuaren

uztailaren 22ko 5/94 Zirkularraren arabera, Espainiako Bankuak erregularki

argitaratzen duen erreferentziazko indize indize-eskaintza mugatu bat zehazten da:

• Urte baterako banku arteko tasa: MIBOR, egun Euriborak ordezkatzen du

tasa hori. Euribor: eurogunean diharduten hainbat bankuk beren artean

egindako eragiketetan erabiltzen duten batez besteko interes-tasa da.

Eurogunean 60 banku garrantzitsuenek eurotan elkarri egiten dizkioten

maileguen eskaintzaren interes-tasa da (Espainiako bankuak: BBVA,

SCH eta CECA).

• Bigarren mailako merkatuan 2-6 urte bitarteko hondar-bizitza duen zor

publikoaren barne-errendimenduaren tasa.

• Aurrezki-kutxen erreferentziazko indize aktiboa: hilero formalizatutako 1-

3 urte bitarteko mailegu pertsonalei eta etxebizitza askea erosteko

eskatutako hiru urtetik gorako epemuga duten hipoteka-kredituei

aplikatutako tasen batezbesteko tasaren % 90 da (CECA).

• Etxebizitza askea erosteko eskatutako hiru urte baino gehiagorako

hipoteka-kredituen zenbatekoaz haztatutako tasen batez bestekoa da

(IRPH).

Mailegu indexatuek, gainerako epe luzerako maileguek dituzten ezaugarriez

gainera, beste ezaugarri hauek ere dituzte:

• Normalean, hasierako epealdi batean interes-tasa finkoa aplikatzen da.

• Aplikatuko den interes-tasa erreferentziazko interes-tasari berrikusketa-

datan marjina edo diferentzial bat gehituz kalkulatuko da. Diferentziala ez

da kontratuaren iraupenean zehar aldatuko.

• Erreferentziazko interes-tasak objektiboa izan behar du.


121

• Finantza-erakundeak interes-tasaren aldaketak jakinarazi behar dizkio

bezeroari.

• Urteko kostu efektiboa bakarrik a posteriori kalkula daiteke.

Erreferentziazko indizea aldizka berrikusi behar denez gero, zordunak

ordaindu beharreko amortizazio-terminoen kuantifikazioa zaildu egiten

da.

Mailegu indexatuen kasu berezi bat hipoteka-maileguak dira. Hipoteka-

maileguak pertsona fisiko edo juridiko batek emandako eta hipoteka-berme erreala

duten maileguak dira. Mailegu mota hori eskritura publikoan formalizatu, eta Jabetza

Erregistroan inskribatzen da. Hipotekatutako ondasunak eragiketari zuzenki erantsita

daudenez, kredituak berme handiago bat eskaintzen du, hipoteka exekutatzeko

aukera ematen baitu zordunak hartutako konpromisoa betetzen ez badu.

Hipoteka-maileguek ezaugarri hauek dituzte:

• Epe luzeko mugaeguna daukate.

• Maileguaren zenbatekoa hipotekatutako ondasunaren tasazio-balioaren

araberakoa da.

• Normalean interes-tasa aldakorra daukate. Erreferentziazko indize

ohikoenak hauek dira: Euribor, IRPH, CECA.

• Hipoteka-mailegu bat kontratatzean sortzen diren gastuei dagokienez,

gainerako maileguetan sortzen diren gastuez gainera (irekiera-komisioa

eta azterketa- eta formalizazio-gastuak), beste gastu espezifiko batzuk ere

sortzen dira. Ildo horretatik, gastu hauek bereizi ditzakegu: hasierako

gastuak, aldizkako gastuak eta gastu finalak (8.1. irudia begiratu).

• Azkenik, mailegu horietan kontuan hartu beharreko beste ezaugarri bat

aurretiazko kitapenagatiko komisioa eta amortizazio partzialagatiko

komisioa dira. Gastu horiek mailegu-emailearen aldeko komisio baten

bidez zigortzen dute mailegua; haren zenbatekoa aurretiaz amortizatutako

kapitalaren gaineko portzentaje bat da19.

19 2007/41 Abenduaren 7ko legeak gehienezko komisioak arautzen zituen hipoteka-legearen aldaketa ekarri du. Modu horretan, aurretiazko kitapenagatiko gehienezko komisioa, interes aldakorreko mailegu baten kasuan, % 1etik % 0,5era jaitsi da, eta subrogazioarengatik kobratzen denarekin berdindu da. Gainera, mailegua lehenengo bost urteetan kitatzen bada, penalizazioa % 0,25 izango da.


122

8.1. Irudia. Hipoteka-mailegu baten formalizazioan sortutako gastuak

Sute-asegurua

Hasierako gastuak

Tasazioa

Erregistroko egiaztapena

Formalizazioaren aurretiko gastuak

Formalizazio gastuak

Irekiera- komisioa

Hipoteka-eraketako gastuak

Notario-gastuak

IAJD (Ek. jur. Dok. zerga)

Erregistro-gastuak

Gestoria-gastuak

Aldizkako gastuak

Notario-gastuak

IAJD (Ek. jur. Dok. zerga)

Erregistro-gastuak

Gestoria-gastuak

Gastu finalak

Hipoteka-maileguaren amortizazio partziala gauzatzen bada, mailegu-

hartzaileari bi aukera eskaintzen zaizkio:

a) Epea gutxitzea. Kasu horretan, eragiketaren epea amortizatutako

kapitalaren arabera gutxituko da, amortizazio-terminoak konstante

mantenduz.

b) Amortizazio-terminoa gutxitzea. Kasu horretan, epea ez da aldatzen;

amortizazio-terminoa, berriz, aldatu egiten da.

Gainera, maileguaren erabateko kitapenaren kasuan, aurretiaz aipatutako

hipoteka ezerezteko gastuak jabetza-erregistroan ordaindu beharko dira.

Azkenik, hipoteka-mailegua kitatu eta hipoteka-eragiketa berri bat

kontratatzean, gerta daiteke finantzaketa-eragiketa osoak hasierako eragiketak baino

Interes finkoko maileguetan % 0,5eko portzentajea igo ahal izango da (kontratuan sinatutako maximora arte) bakar-bakarrik kitapena egiten den uneko interes-tasak hipotekan sinatutakoa baino altuagoak badira. Edonola ere, komisio mota hori beti negoziagarria izango da.


123

kostu efektibo handiagoa ekartzea, gastu gehigarri batzuk sortzen baitira. Hipoteka-

mailegua birfinantzatzean hiru aukera izaten dira:

a) Subrogazioa: hasierako hipoteka kitatu gabe hipoteka beste finantza-

erakunde batera aldatzean datza. Mailegu-hartzaileak mailegua

interes-tasa hobeak eskaintzen dizkion beste finantza-erakunde batera

aldatzea da. Subrogazioak interes-tasen aldaketa soilik ahalbidetzen

du, eta maileguaren gainerako baldintzak (besteak beste, amortizatu

gabeko kapitala eta amortizazio-epea) errespetatu behar dira20.

b) Mailegu-berritzea: hasierako hipoteka mantenduz, finantza-

erakundearekin berarekin baldintzak negoziatzean datza. Mailegu-

berritzea biderik errazena da, hain zuzen ere, bankuarekin edo

kutxarekin berarekin hipotekaren baldintzetariko batzuk aldatzeko

adostean datza, hau da: interes-tasaren jaitsiera, interesen kalkuluaren

aldaketa, interes-tasa finkoko mailegua interes-tasa aldakorreko

maileguaren truke aldatzea (edo alderantziz) edo erreferentziazko

indizea ordeztea, etab. Hasiera batean, aukera horren bidez ez da

eskritura publikoaren gasturik sortzen, bankuaren agiri bat, kontratu

pribatuaren antzeko zerbait, besterik ez baita beharrezkoa.

c) Hipoteka-aldaketa: hasierako hipoteka kitatu eta hipoteka berri bat

negoziatzean datza. Kasu horretan, beharrezkoa da kitapenagatiko

komisio osoa ordaintzea.

8.2.2. Mailegu indexatuetan ordaindu beharreko kantitateen

zehaztapena

Mailegu indexatuen amortizazio-sistemak, amortizazio-terminoen arabera, bi

motatan sailkatu daitezke:

a) Amortizazio-termino aurredeterminatuakdituzten amortizazio-

sistemak.

b) Amortizazio-termino postdeterminatuakdituzten amortizazio-

sistemak.

20Beste pertsona baten eskubide eta betebeharrak hartzen dituen etxe-bizitza baten erosleak gauzatutako ekintzak ere subrogazio deritze. Etxe-bizitza hori bermetzat duen aurretik emandako maileguaren kasua izan daiteke. Etxe-bizitza eraikuntza finantzatzeko hipoteka-mailegua lortu zuen sustatzaileari zuzenean erosten zaionean ohikoa izaten da subrogazioa.


124

Mailegu indexatuen amortizazio-sistemak edozein mailegu motatan

erabilgarri direnen antzekoak dira, hala nola sistema amerikarra, amortizazio-kuota

konstantearen sistema eta sistema frantsesa. Eragiketa mota horietako ezaugarri

bereziak direla eta, amortizazio-sistemak egokitu egin behar dira. Lehenengo bi

sistemen kasuan, interes-kuota epealdi bakoitzaren hasieran zehaztuko da, epealdi

horretan aplikatuko den interes-tasa ezartzen denean.

Termino aurredeterminatuak dituzten sistemak

Termino postdeterminatuak dituzten sistemak

Mailegu indexatuen amortizazio-sistemen sailkapena

sailkapenakapenasailkapenapréstamos indizados Amortizazio-termino ezaguna

Iraupena ezezaguna

Amortizazio-termino ezezaguna

Iraupena ezaguna

Eragiketa mota horietako ezaugarri bereziak direla eta, amortizazio-sistemak

egokitu egin behar dira.

Mailegua amortizazio-sistema frantsesaren bidez amortizatzen bada, sortzen

den arazoa zera da: amortizazio-termino konstanteak eta interes-tasa aldakorrak

bateragarri egitea. Finantza-erakundeek, arazo horri irtenbide bat aurkitzeko, hainbat

aukera eskaintzen dituzte; irtenbiderik ohikoenak honako hauek dira:

• Amortizazio-termino aurredeterminatuak dituen amortizazio-sistema

frantsesa: amortizazio-terminoak konstante mantentzean eta, aldi berean,

maileguaren iraupena interes-tasaren aldaketetara egokitzean datza.

Horrela, amortizazio-terminoa konstante mantentzen da, nahiz eta

hasieran aurreikusitako interes-kuotan eta amortizazio-kuotan aldaketak

izan. Amortizazio-terminoak ordaintzen jarraituko behar da mailegua

erabat itzuli arte.

• Amortizazio-termino postdeterminatuak dituen amortizazio-sistema

frantsesa: amortizazioaren iraupena mantentzean eta, aldi berean,

amortizazio-terminoak interes-tasaren aldaketetara egokitzean datza.


125

Hala, interes-tasa berrikusi ondoren, beharrezkoa izango da amortizazio-

terminoa birkalkulatzea.

1. ADIBIDEA

Baldintza hauek dituen mailegu bat aztertuko dugu:

� Nominala: 72.000 €


� Urtean behingo amortizazioa.

� Lehenengo urtean zehar aplikatuko den interes-tasa: % 3

� Hurrengo urteetan aplikatuko den interes-tasa: EURIBOR + % 0,5

� Iraupena: 6 urte

� Euriborraren eboluzioaren aurreikuspena:

0 urtea 1 urtea 2 urtea 3 urtea 4 urtea 5 urtea 6 urtea

4,7 4,9 4,5 4,25 4,0 3,9 3,9

Kalkula itzazu urteko kostu efektiboa eta UTBa kasu hauetan:

a) Kuota konstanteko amortizazio-sistemaren bidez amortizatzen da.

b) Sistema frantsesaren bidez amortizatzen da.

b.1) Amortizazio-terminoak konstante mantenduz eta

maileguaren iraupena interes-tasaren aldaketetara egokituz

amortizatzen da (Amortizazio-termino aurredeterminatuak

dituen amortizazio-sistema frantsesa).

b.2.) Amortizazioaren iraupena mantenduz eta amortizazio-

terminoak interes-tasaren aldaketetara egokituz amortizatzen da

(Amortizazio-termino postdeterminatuak dituen amortizazio-

sistema frantsesa).

a) Amortizazio- kuota konstanteko amortizazio-sistema


126

0

t t t

t t 1

72.000A 12.000

6I A

I i

C

n

a

C −

= = =

= += ×

Urtea Erreferentziak

o indizea

Ondoriozko

interes-tasa

Amortizazio -

kuota (At)

Interes-

kuota (It)

Amortizazio-

terminoa (at)

Ordaindu

gabeko

kapitala(Ct)

0 72.000

1 % 3 12.000 2.160 14.160 60.000

2 % 4,9 % 5,4 12.000 3.240 15.240 48.000

3 % 4,5 % 5,0 12.000 2.400 14.400 36.000

4 % 4,25 % 4,75 12.000 1.710 13.710 24.000

5 %4,0 % 4,5 12.000 1.080 13.080 12.000

6 %3,9 % 4,4 12.000 528 12.528 0

( ) ( ) ( ) ( ) ( )65432 1

528.12

1

080.13

1

710.13

1

400.14

1

240.15

1

160.14000.72005,0000.72

eeeeee kkkkkk ++

++

++

++

++

+=×−

ke = % 4,54334

b) Amortizazio-sistema frantsesa

b.1) Amortizazio-termino aurredeterminatuak dituen amortizazio-sistema

frantsesa (Amortizazio-termino konstanteak eta maileguaren iraupen aldakorra).

01 2 3

|

... ( .)n

n i

Ca a a a a cte

a= = = = = =

Gure adibidean:


127

Urtea Erreferentziako

indizea

Ondoriozko

interes-tasa

Amortizazio-

kuota (At)

Interes-

kuota (It)

Amortizazio-

terminoa (at)

Ordaindu

gabeko

kapitala(Dt)

0 72.000

1 % 3 11.131,02 2.160 13.291,02 60.868,98

2 % 4,9 % 5,4 10.850,1 3.286,92 14.137,02 50.018,88

3 % 4,5 % 5,0 11.636,08 2.500,94 14.137,02 38.382,8

4 % 4,25 % 4,75 12.313,84 1.823,18 14.137,02 26.068,96

5 %4,0 % 4,5 12.963,92 1.173,10 14.137,02 13.105,04

6 %3,9 % 4,4 13.105,04 576,62 13.681,66 0,00

( ) ( ) ( ) ( ) ( )65432 1

66,681.13

1

02,137.14

1

02,137.14

1

02,137.14

1

02,137.14

1

02,291.13640.71

kkkkkk ++

++

++

++

++

+=

ke = % 4,550694

b.2) Amortizazio-termino postdeterminatuak dituen amortizazio-sistema

frantsesa (iraupen finkoa eta amortizazio-termino aldakorrak).


indizea

Ondoriozko

interes- tasa

Amortizazio-

kuota (At)

Interes-

kuota (It)

Amortizazio-

terminoa (at)

Ordaindu

gabeko

kapitala(Ct)

0 72.000

1 % 3 11.131,02 2.160,00 13.291,02 60.868,98

2 % 4,9 % 5,4 10.928,10 3.286,92 14.215,02 49.940,88

3 % 4,5 % 5,0 11.586,88 2.497,04 14.083,92 38.354,01

4 % 4,25 % 4,75 12.196,17 1.821,82 14.017,99 26.157,83

5 % 4,0 % 4,5 12.791,12 1.177,10 13.968,22 13.366,72

6 % 3,9 % 4,4 13.366,72 588,14 13.954,85 0,00

( ) ( ) ( ) ( ) ( )65432 1

85,954.13

1

22,968.13

1

99,017.14

1

92,083.14

1

02,215.14

1

02,291.13640.71

kkkkkk ++

++

++

++

++

+=

ke = % 4,5504


128

8.2.4. UTBaren kalkulua mailegu indexatuetan

Aurretiaz aipatu dugunez, mailegu indexatuetan kostu efektiboa a posteriori

soilik kalkula daiteke; hain zuzen ere, erreferentziazko indizearen eboluzioa eta,

ondorioz, epealdi bakoitzari dagokion interes-tasa ezagutu ondoren.

Espainiako Bankuaren 8/90 zirkularrak (8.araua, 6. atala) interes-tasa

aldakorreko eragiketei buruz zera adierazten du: “kontratuan agertuko den UTBa

hasierako erreferentziazko interes-tasa maileguaren iraupen osoan zehar konstante

mantenduz kalkulatzen da. Hasierako erreferentziazko interes-tasa kontratua sinatzen

den unean ezagutzen den erreferentziazko interes-tasa izango da. Hasierako epealdi

baterako interes-tasa finko bat ezartzen bada, hasierako epealdian aplikatuko den

interes-tasa finkoa kontuan hartuko da UTBa kalkulatzean, baina bakarrik hasierako

epealdirako. Salbuespenez, hasierako interes-tasa hamar urte edo gehiagotan, edo

kontratuaren iraupenaren erdia edo gehiagotan (gutxienez, 3 urte), aplikatuko balitz,

UTBa kalkulatzean bakarrik hartuko da kontuan hasierako interes-tasa hori.

Sinplifikazio hori bezeroari jakinarazi beharko zaio.”

2. ADIBIDEA

Aurreko adibideari jarraituz, kalkula ezazu UTBa, kontratua sinatzen den

unean ezagutzen den hasierako erreferentziako indizea % 4,7 bada.


129

a) Amortizazio-kuota konstanteko amortizazio-sistema


indizea

Ondoriozko

interes-tasa

Amortizazio-

kuota (At)

Interes-

kuota (It)

Amortizazio-

terminoa (at)

Ordaindu

gabeko

kapitala(Ct)

0 72.000

1 % 3 % 3 12.000 2.160 14.160 60.000

2 % 4,7 % 5,2 12.000 3.120 15.120 48.000

3 % 4,7 % 5,2 12.000 2.496 14.496 36.000

4 % 4,7 % 5,2 12.000 1.872 13.872 24.000

5 % 4,7 % 5,2 12.000 1.248 13.248 12.000

6 % 4,7 % 5,2 12.000 624 12.624 0

( ) ( ) ( ) ( ) ( )65432 1

624.12

1

248.13

1

872.13

)1

496.14

1

120.15

1

160.14640.71

UTBUTBUTBUTBUTBUTB ++

++

++

++

++

+=

UTB = % 4,68419

b) Amortizazio-sistema frantsesa


indizea

Ondoriozko

interes-tasa

Amortizazio-

kuota (At)

Interes-

kuota (It)

Amortizazio-

terminoa (at)

Ordaindu

gabeko

kapitala(Ct)

0 72.000

1 % 3 % 3 11.131,02 2.160,00 13.291,02 60.868,98

2 % 4,7 % 5,2 10.971,83 3.165,19 14.137,02 49.897,15

3 % 4,7 % 5,2 11.542,37 2.594,65 14.137,02 38.354,78

4 % 4,7 % 5,2 12.142,57 1.994,45 14.137,02 26.212,21

5 % 4,7 % 5,2 12.773,99 1.363.03 14.137,02 13.438,22

6 % 4,7 % 5,2 13.438,22 698,79 14.137,02 0

( ) ( ) ( ) ( ) ( )65432 1

02,137.14

1

02,137.14

1

02,137.14

)1

02,137.14

1

02,137.14

1

02,291.113640.71

UTBUTBUTBUTBUTBUTB ++

++

++

++

++

+=

UTB = % 4,70031


130

8.3. PARTAIDETZAKO MAILEGUAK

ETEen tamaina txikia dela eta, enpresa horiek enpresa handiekin alderatuta

desabantaila asko izaten dituzte finantza-baliabideak lortzeko orduan, batez ere epe

luzerako finantzaketan. Horren ondorioz, batik bat epe laburrerako finantza-

baliabidez baliatu behar dute.

Partaidetzako maileguak amortizazio-eragiketak dira, baina gainerako

eragiketekin alderatuta duten desberdintasunik handiena zera da, interes-tasa bi

elementuz osatuta dagoela: enpresaren eboluzioaren menpekoa ez den zati finko bat,

kontratuan itundu daitekeena, eta enpresa-hartzailearen eboluzioaren araberako zati

aldakor bat. Enpresaren eboluzioa zehazteko erabil daitekeen irizpidea kontratuaren

aldeek adostasunez ezartzen duten edozein irizpide izan daiteke, hala nola mozkin

garbia, negozio-bolumena, ondare osoa, finantza-errentagarritasuna,

errentagarritasun ekonomikoa…(García, Cáceres eta Maroto, 1999; 4. or.).

Interes aldakorrak enpresa-hartzaileak enpresaren eboluzioaren arabera

egindako ordainketak adierazten ditu. Interes finkoak, berriz, enpresaren

eboluzioaren menpekoak ez diren ordainketak dira. Gure ustez, “interes finko” izena

ez da egokiena; izan ere, interes zati horrek ez dauka finkoa izan beharrik

maileguaren iraupenean zehar. “Interes minimo” terminoa erabiltzea egokiagoa

litzateke, konstantea edo ez. Interes aldakorrak “partaidetzako interes” izena hartuko

du. Partaidetzako interesa gutxienez zero balioa hartzeko moduan zehaztuko da, hau

da, enpresaren eboluzioa negatiboa izan arren, interes minimoa kobratuko da21.

Mailegu mota hauen helburua finantza-karga enpresaren emaitza-kontuaren

fluktuazioetara egokitzea da. Horrela, enpresak mozkin positiborik ez duenean, egin

beharreko ahalegin finantzarioa mailegu arrunt batean egin beharrekoa baino

txikiagoa izango da. Egoera hori jarduera oso errentagarria den urteetan

konpentsatuko da maileguaren iraupenean zehar.

Aurretiaz aipatutako arautegiaren Ekainaren 7ko 7/1996 Errege-Dekretuaren

20. artikulu eta abenduaren 18ko 10/1996 Legearen arabera arautzen dira. Arautegi

horren arabera, partaidetzako maileguen ezaugarriak hauek dira:

21 Minimo bat ez ezik, batzuetan interes maximo bat ere ituntzen da, enpresaren eboluzioa faboragarria izanez gero gehiegi ez zigortzeko.


131

• Mailegu-emaileak mailegu-hartzailearen jardueraren eboluzioaren

araberako interes-tasa aldakorra (partaidetzako interes-tasa) jasoko du.

Gainera, enpresaren jardueraren menpe ez dagoen interes-tasa finko bat

(minimoa) ezar daiteke.

• Mailegu-hartzaileak partaidetzako mailegua aurretiaz amortiza dezake

mailegu-hartzailearen funts propioen balio bereko gehikuntza gertatzen

bada.

• Galdagarritasunean duten lehentasunari dagokionez, hartzaile arrunten

ondoren kokatuko dira, hau da, akziodunen antzekoak dira.

• Ordaindutako interes guztiak kengarriak dira sozietateen gaineko zergan.

• Kontuen Ikuskaritza eta Kontabilitate Institutuaren (ICAC) 1996ko

abenduaren 20ko ebazpenaren arabera, partaidetzako maileguak kapital-

murriztapenean eta sozietateen likidazioan soilik hartuko dira

kontabilitate-ondaretzat22.

Partaidetzako maileguen abantailak honako hauek dira (Sotomayor y Toribio,

1999; p. 27-35):

Mailegu-emailearentzat23:

• Aurreikusteko moduko aldizkako errendimenduak lor daitezke, interes-

tasa minimoari dagokionez behintzat; hori ez da gertatzen ekarpena

arrisku-kapital modura egiten bada.

• Epe laburrerako errendimenduak lortzea ahalbidetzen du, mailegu-

emaileak inbertitutako zenbateko guztia berreskuratu arte itxaron gabe,

arrisku-kapitaleko eragiketetan gertatzen den moduan.

• Desinbertsiorako erraztasun handiagoa. Enpresa balioztatzeko zailtasunak

ekiditen ditu. Eragiketa hori arrisku-eragiketetan ezinbestekoa izaten da.

Izan ere, partizipazioa saltzean informazio-asimetria asko sortzen dira.

Inbertsioa mailegua amortizatzen den heinean berreskuratzen da.

Mailegu-hartzailearentzat: 22 Espainiako Enpresen Administrazio eta Kontabilitate Elkartearen (AECA) Kontabilitate Printzipioei buruzko 24. Dokumentuaren arabera: “baliabide horiek, berezko baliabidetzat hartuko ez direnak, 18. Dokumentuan (finantza-pasiboak) garatzen dira, non beren problematika azaltzen den (…). 23 Batez ere, Arrisku Kapitaleko Sozietateek egiten dituzten parte-hartzeekin alderatutako abantailak.


132

• Funts galdurako diru-laguntzekin alderatuta, enpresa-kudeaketa on bat

egitera behartzen du. Horrela, erakunde publikoek partaidetzako mailegu

bat ematen dutenean, diru-laguntza ematen dutenean baino funtsen

erabilera efizienteago bat eragiten dute.

• Dibidenduak ez bezala, interesak fiskalki kengarriak dira.

• Enpresaren jabetzaren lagapena saihestu egiten du, eta enpresaren

kontrola mantentzen da.

• Interesen ordainketa enpresaren eboluzioari egokitzen zaionez gero,

diruzaintza-arazoak gutxitzea eragiten du enpresaren atzeraldietan.

• Amortizazio-epe luzea eta interesen gabealdia.

Hori dela eta, partaidetzako maileguak erakargarriak dira, batez ere, hasiera

batean karga finantzario handia jasan ezin duten enpresentzat (adibidez, enpresa

berriak eta proiektu berri bat gauzatzeko finantzaketa behar dutenak) eta hartzen

duten finantza-kostua proiektuaren eboluzioarekin erlazionatu nahi dutenentzat.

Hala, lehenengo urteetan, zeinetan emaitzak txikiagoak izan daitezkeen, interesak ere

txikiagoak izango dira. Horren truke, urte horiek pasatu ondoren, eta proiektuaren

eboluzioa faboragarria izan bada, segur aski interes handiagoak ordaindu beharko

dira. Beraz, mailegu-emailearentzat mailegu arrunt bat baino arrisku handiagoko epe

luzerako maileguak dira. Eragozpenik handiena banka pribatuak mailegu mota hori

emateko interes falta da.

Edonola ere, mailegu-hartzailearen abantailak mailegu-emailearenak baino

handiagoak direnez gero, administrazioaren laguntza beharrezkoa da, “mailegu gisa

gauzatutako diru-laguntza” bihurtuz. Horregatik, Espainian partaidetzako maileguak

ematen dituzten erakundeak Administrazioari lotuta dauden erakundeak (kapital

publikoa edo mistoa) eta arrisku-kapitaleko sozietateak dira. Kapital publiko edo

erdipublikoko erakundeen artean honako hauek bereizi ditzakegu:

• Berrikuntza Enpresa Nazionala, E.A. (Empresa Nacional de Innovación,

S.A. –ENISA-) (www.enisa.es)24: estatuan partaidetzako maileguak

ematea helburu duen kapital publikoko sozietate anonimoa.

24 Kapital publikoko eta Ekonomi, Indar eta ETE-erako Estatuko Idazkaritzari atxikita dagoen enpresa bat da. www.enisa.es


133

• LUZARO KFE, SA.25: kapital mistoko kreditu-erakunde finantzarioa.

Euskal Autonomia Erkidegoan finkatutako enpresei partaidetzako

maileguak ematea du helburu.

• Compañia Española de Financiación del Desarrollo, COFIDES, S.A.

(www.cofides.es) itzuli beharreko diru-laguntzak bideratzen dituen

kapital mistoko sozietate anonimo bat da. Diru-laguntza horiek kapital-

partaidetza gisa eta partaidetzako mailegu gisa (bihurgarriak eta arruntak

direnak) gauzatu daitezke. Sozietate honek garatzeko bidean dauden

herrialdetan enpresa espainiarrek egindako inbertsioak soilik finantzatzen

ditu. Egun, erakunde hauek parte hartzen dute kapital sozialean: Instituto

Español de Comercio Exterior (ICEX), Instituto de Crédito Oficial (ICO),

Empresa Nacional de Innovación (ENISA), BBVA, SCH eta Banco

Sabadell.

Partaidetzako maileguak ematen dituzten beste erakunde batzuk badaude,

baina partaidetzako maileguen ematea ez da haien jarduera nagusia, hala nola

arrisku-kapitaleko sozietateak. Erakunde horiek partaidetzako maileguak eta

kapitalean parte-hartzeak konbinatzen dituzte. Horrela, espero duten

errentagarritasunaren zati bat aldizka jasotzea bermatzen dute maileguagatik

kobratzen dituzten interesak kobratzean. Horietako erakunde bat Seed Bizkaiko

Kapitala, Arrisku Kapitaleko Erakundeen Elkarte Kudeatzailea, da26. Erakunde hori

sozietate publiko foral bat da, Bizkaiko Foru Aldundiko Ekonomia Sustapenerako

Sailari atxikia, eta arrisku-kapitaleko funts baten kudeatzea, administratzea eta

ordezkatzea du helburu.

3. ADIBIDEA

Azkoitiko enpresa batek mekanizazio-ekipo berri bat erostea erabaki du.

Ekipoaren zenbatekoa 250.000 euro da.

25 Luzaro Kreditu Establezimendu Finantzarioa, Sozietate Anonimoaren kapitala Eusko Jaurlaritza, Euskal Herriko Aurrezki Kutxak, Euskadiko Kutxa, Gipuzkoako Bankua, Bankoa eta ENISA enpresen artean banatuta dago. Haren helburua Euskadin finkatutako ETEn garapena partaidetzako maileguen bidez bultzatzea da. 26 Sozietate horrek jarduera zehatz batzuk garatzen dituzten enpresen sustapena eta garapena du helburu, eta, horretarako, enpresa horietan kapital-partizipazioak hartzen ditu aldi baterako. Jarduera horiek honako hauek dira: proiektu berritzaileen garapena, produktu berriak, merkatuak, ekoizpen-prozesuak, kudeaketa-hobekuntzak, egonkortasuna edo jarraipena, etorkizunerako proiekzioa, enplegu egonkorra sortzea eta aberastasuna sortzea.


134

Luzarok Elkargiren bidez ematen duen partaidetzako mailegu bat

eskatzea aztertzen ari da. Maileguaren baldintzak hauek izango lirateke.


� Finantzaketa maximoa: % 60

� Azterketa-gastuak: % 0,5 x eskatutako zenbatekoa

� Abal-gastuak: % 0,5 x eskatutako zenbatekoa

� Abal-gastuak Eusko Jaurlaritzak ordainduko ditu

� Interes-tasa minimoa: 0,7 x Euriborra

� Partaidetzako interes-tasa: 0,3 x errentagarritasun ekonomikoa

� Interes-tasa maximoa: 1,4 x Euriborra

Sei hilero sistema frantsesaren bidez amortizatuko da eta amortizazio-

terminoak konstante eta postdeterminatuak dira.

Ekipoaren bizitza baliagarria 10 urte denez gero, maileguaren epemuga

10 urte izango da, baina amortizazio-kuoten bi urteko gabealdia dago.

Euriborraren eboluzioaren aurreikuspena zaila denez gero, egungo

mailan mantenduko direlako hipotesiari jarraituko diogu (% 4,7).

Jardueraren eboluzioa eta hedapen-prozesua positiboa direnez gero,

baikorrak gara, eta uste dugu enpresaren errentagarritasun ekonomikoaren

eboluzioa hau izango dela:

t=0 t=1 T=2 t=3 t=4 t=5 t=6 t=7 t=8 t=9

reckonomikoa % 2,0 % 3,0 % 3,5 % 4,5 % 6,50 % 8,0 % 9 % 11 % 12,5 % 15

Kalkula itzazu eragiketaren kostua eta amortizazio-taula

errentagarritasun ekonomikoaren aurreikuspena betetzen bada.

SOLUZIOA

t=0 t=1 t=2 t=3 t=4 t=5 t=6 t=7 t=8 t=9

rekonomikoa % 2,0 % 3,0 % 3,5 % 4,5 % 6,5 % 8,0 % 9 % 11 % 12,5 % 15 Euriborra % 4,7 % 4,7 % 4,7 % 4,7 % 4,7 % 4,7 % 4,7 % 4,7 % 4,7 % 4,7


135

i.t.= partaidetzako i.t. + i.t. minimoa

% 3,89 % 4,19 % 4,34 % 4,64 % 5,24 % 5,69 % 5,99 % 6,59 % 7,04 % 7,79

t.i. maximoa=1,4 x

Eur. % 6,58 % 6,58 % 6,58 % 6,58 % 6,58 % 6,58 % 6,58 % 6,58 % 6,58 % 6,58

i.t. minimoa % 3,29 % 3,29 % 3,29 % 3,29 % 3,29 % 3,29 % 3,29 % 3,29 % 3,29 % 3,29

i.t. definitiboa % 3,89 % 4,19 % 4,34 % 4,64 % 5,24 % 5,69 % 5,99 % 6,58 % 6,58 % 6,58

Urtea Ondoriozko

interes-tasa

Amortizazio-

kuota (At)

Interes-

kuota (It)

Amortizazio-

terminoa (at)

Ordaindu

gabeko

kapitala(Ct)

0 150.000

1/2 % 3,89 2.918 2.918 150.000

1 % 3,89 2.918 2.918 150.000

3/2 % 4,19 3.143 3.143 150.000

2 % 4,19 3.143 3.143 150.000

5/2 % 4,34 7.941,84 3.255 11.196,84 142.058,16

3 % 4,34 8.114,18 3.082,66 11.196,84 133.943,98

7/2 % 4,64 8.207,24 3.107,50 11.314,74 125.736,74

4 % 4,64 8.397,65 2.917,09 11.314,74 117.339,09

9/2 % 5,24 8.448,04 3.074,28 11.522,32 108.891,06

5 % 5,24 8.669,37 2.852,95 11.522,32 100.221,68

11/2 % 5,69 8.804,98 2.851,31 11.656,29 91.416,70

6 % 5,69 9.055,48 2.600,81 11.656,29 82.361,22

13/2 % 5,99 9.263,69 2.466,72 11.730,41 73.097,53

7 % 5,99 9.541,14 2.189,27 11.730,41 63.556,39

15/2 % 6,58 9.754,36 2.091,01 11.845,37 53.802,02

8 % 6,58 10.075,28 1.770,09 11.845,37 43.726,74

17/2 % 6,58 10.406,76 1.438,61 11.845,37 33.319,98

9 % 6,58 10.749,14 1.096,23 11.845,37 22.570,83

19/2 % 6,58 11.102,79 742,58 11.845,37 11.468,05

10 % 6,58 11.468,07 377,30 11.845,37 0

( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )102

53

2

52

2

3

2

1 1

37,845.11...

1

74,314.11

1

84,196.11

1

84,196.11

1

143.3

1

143.3

1

918.2

)1(

918.2750.147

kkkkkkk

k+

+++

++

++

++

++

++

++

=

ke= % 5,101783


136

8.4. MAILEGUAK DIBISATAN

Mailegu horietan titularraren moneta nazionala ez den beste moneta batean

eskatzen da kapitala27. Espainian 1991tik askatasun osoa dago maileguak edozein

dibisatan eskatzeko. Mailegu horien funtzionamendua moneta lokalean egindako

maileguen funtzionamenduaren antzekoa da; hori bai, amortizazio-terminoak

eragiketaren monetan bertan ordaindu behar dira. Kanbio-tasak ez dauka zertan

berdina izan maileguaren zenbateko nominala jasotzen den unean eta ordainketak

egiterakoan. Hori dela eta, eragiketa horien bidez kanbio-arriskua hartzen da.

Kanbio-arriskua dela eta, mailegua interes aldakorrean kontratatzen bada,

mailegu mota horrek daukan interes-arriskuaz gainera, kanbio-arriskua ere kontuan

hartu behar da. Nahiz eta interes finkoko mailegu bat izan, eragiketa ondoren

zehaztutakoa da eta, horren ondorioz, haren kostua ezin izango da ezagutu

maileguaren ordainketa bakoitzean indarrean dagoen kanbio-tasa finkatu arte. Beraz,

eragiketa horiek moneta nazionalean egindakoek baino arrisku handiagoa dakarte.

Hala ere, finantza-merkatuaren ohiko eragiketak dira. Mailegu horien

kontratazioa bi ikuspegitatik egin daiteke. Alde batetik, diru-sarrerak egoitza-

herrialdearen moneta ez den beste moneta batean jasotzen dituzten mailegu-

hartzaileak izan daitezke, zeinek diru-sarrerak jasotzen dituzten dibisan zordundu

nahiago duten kanbio-arriskua saihesteko.

Beste alde batetik, dibisa batean diru-sarrerak jaso arren, beste dibisa batean

zordundu nahiago duten enpresak ere izaten dira, moneta lokalean eta beste dibisatan

aplikatutako interes-tasen arteko diferentziala aprobetxatu nahi edo errenboltsoak

egiterakoan kanbio-tasaren eboluzio faboragarria aurreikusten baitute. Bigarren kasu

horretan, merkatuak eskaintzen dituen kanbio-arriskua estaltzeko tresnak erabiltzeko

aukera dago (dibisen eperako merkatua, dibisen gaineko opzioak eta futuroak, swap-

ak…), zeinek kanbio-arriskua neurri handi edo txiki batean saihestea ahalbidetzen

duten. Aukera hori ematen bada, finantzaketak dibisatan duen kostua, estaldura

barne, eurotan egindako finantzaketa-kostuarekin konparatuko da.

Urteko kostu efektiboa kalkulatzean kanbio-komisioa ere kontuan hartu

beharko da. Komisio hori maileguaren printzipala moneta lokalera aldatzean eta

amortizazio-terminoak dibisaren truke aldatzean kobratzen da. 27 Dibisa anitzeko maileguak eskatzea ere badago, zeinetan maileguaren iraupenean zehar eta likidazioa egiten den bakoitzean, mailegu-hartzaileak dibisaz alda dezakeen.


137

4. ADIBIDEA

Demagun dibisatan eskatutako mailegu batek baldintza hauek dituela:

� Eskatutako zenbatekoa: 60.000 $


� Kanbio-komisioa: % 0,10


� Amortizazio-kuota konstanteko sistema

� Interes-tasa aldakorra:

- Lehenengo urterako hasierako interes-tasa: urteko % 2,5 nominala.

- Hurrengo epealdietarako interes-tasa: Libor dolar + % 0,75 urtero

berrikusgarria.

� Kanbio-tasaren eta dolarraren interes-tasaren hurrengo urteetarako

eboluzioa honako hau da:

t=0 t=1 t=2 t=3 t=4

LIBOR dolar % 4,86 % 5 % 4,75 % 4,5

Kanbio-tasa ($/€) 1,3 1,25 1,2 1,15 1,1

Kalkula ezazu eragiketaren urteko kostu efektiboa, bai dolarretan, bai

eurotan.


138

Urtea Liborra Interes-tasa O.g.

Kapitala Amortizazioa Interesak

Amortizazio-terminoa ($)

Amortizazio- terminoa (€)

Amortizazio-terminoa komisioaren ondoren

(€)

0 60.000

1 % 2,76 % 2,5 45.000 15.000 1.500 16.500 13.200 13.213,21

2 % 2,5 % 3,25 30.000 15.000 1.462,5 16.462,5 13.718,75 13.732,48

3 % 2,75 % 3,5 15.000 15.000 1.050 16.050 13.956,52 13.970,49

4 % 3,5 % 4,25 0 15.000 637,5 15.637,5 14.215,91 14.230,14

( ) ( ) ( )432 1

15.637,5

1

16.050

1

16.462,5

)1(

500.16000.60005,0000.60

kkkk ++

++

++

+=×−

kdolarrak = % 3,2956

( )( ) ( ) ( )432 1

14.230,14

1

13.970,49

1

13.732,48

)1(

13.213,21001,01

3,1

000.60005,0000.60

kkkk ++

++

++

+=−××−

keuroak = % 7,6906

8.5. MAILEGU SINDIKATUAK

Mailegu sindikatuen kasuan, eskatzen den zenbateko handia dela eta,

finantza-erakundeen talde bat eratzen da mailegua emateko. Modu elkartuan,

mailegu-eragiketa bakar bat sinatzen dute. Finantzaketa mota honek, enpresaren

ikuspegitik, finantzaketa-bolumen handiko eskaera eta, finantza-erakundeen aldetik,

sor daitekeen gehiegizko arrisku-kontzentrazioa saihesteko nahia bateratzea

ahalbidetzen du.

Mailegu mota horien ezaugarriak honako hauek dira:

• Paper garrantzitsua jokatzen duten bi entitate daude:

� Banku-zuzendaria:

(i) Eragiketa diseinatzen du bezeroarekin.

(ii) Parte hartu nahi duten banku potentzialak bilatzen ditu.

� Banku-agentea: mailegu-emailearen eta mailegariaren arteko

harremana mantentzen du. Banku-zuzendaria bera izaten da.

• Epe ertain/luzerako mailegua � higiezinetako inbertsioak.


139

• Sindikazio-modalitate bat baino gehiago dago:

� Eragiketa aseguratuak.

� Ahaleginik onenetan oinarritutako sindikazioa.

• Kostu-elementuak:

� Interes-tasa

� Formalizazio-gastuak

� Agentzia-komisioa

� Zuzendaritza-komisioa

� Aseguru-komisioa

� Parte-hartze komisioa

� Erabilgarritasun-komisioa (kreditu-poliza batean formalizatzen

bada)


1. ARIKETA

80.000 euroko produkzio-ekipo bat finantzatu behar du Pasma enpresak. Ekipo

hori finantzatzeko, baldintza hauek dituen mailegu bat analizatuko ditugu:

� Irekiera-gastuak: % 0,5

� Notario-gastuak: % 0,3

� Amortizazio-sistema frantsesa; seihileko amortizazio-termino

postdeterminatuak eta iraupen aurredeterminatua.

� Lehenengo urtean aplikatuko den interes-tasa nominala: % 2

� Hurrengo urteetan aplikatuko den interes-tasa: Euriborra + % 0,5

� Egungo Euriborra: % 4,7



140

� Euriborraren eboluzioaren aurreikuspena:

2011/09/30 2012/09/30 2013/09/30 2014/09/30 2015/09/30

% 4,7 % 4,75 % 4,85 % 4,9 % 5

a) Kalkula itzazu urteko kostu efektiboa eta UTBa.

b) Kalkula itzazu urteko kostu efektiboa eta UTBa, sei hileko

amortizazio-termino aurredeterminatuak eta iraupena aldakorra badira.

2. ARIKETA

X/12/31n ezaugarri hauek dituen partaidetzako mailegu bat eskaini digute:

Maileguaren zenbateko nominala: 30.000 euro

+

×+×

2,5 % Euriborra :maximoa tasa-Interes

da oafinantzariritasun errentagar r :non

3 % - ) 0,3 r 0,7(Euribor :tasa-interes akoPartaidetz

3 % :minimoa tasa-Interes

nominala tasainteres Urtekofra

fra

� Mailegua bere osotasunean amortizatuko da bere epemugan; epemuga = 5

urte.

� Interesen urteroko ordainketa.

� Hasierako komisioa: nominalaren gaineko % 0,5

� Abal-gastuak: nominalaren gaineko % 0,25

� Aurreikusitako eboluzioa:

X/12/31 X+1/12/31 X+2/12/31 X+3/12/31 X+4/12/31 X+5/12/31

Euriborra % 3 % 2,5 % 2,5 % 2 % 2 % 2,5

rf % 4 % 6 % 8 % 10 % 12 % 14

Maileguaren urteko kostu efektiboa honako hau da:

a) % 4,368

b) % 4,460

c) % 4,123

d) % 4,199

e) % 4,503


141

3. ARIKETA

Demagun dibisatan eskatutako mailegu batek baldintza hauek dituela:

� Eskatutako zenbatekoa: 7.000.000 yen




� Amortizazio-termino konstanteko sistema (amortizazio termino

aurredeterminatuak)

� Interes-tasa aldakorra:

• Lehenengo urterako hasierako interes-tasa: urteko % 1 nominala

• Hurrengo epealdietarako interes-tasa: libor yenaren interes-tasa + %

0,70 urtero berrikusgarria

Kanbio-tasa eta liborraren eboluzioa, hurrengo urteetan, hau izango da:

t=0 t=1 t=2 t=3 t=4 t=5 t=6 Libor yen % 1,22 % 1,50 % 1,25 % 1 % 2 % 2 Kanbio-tasa (¥/€) 122,91 125 126 130 137 145 148

Kalkula ezazu eragiketaren urteko kostu efektiboa, bai yenetan eta baita

eurotan ere.

4. ARIKETA

“TXOKOLATE” enpresak, normalean Indonesiarekin (munduko hirugarren

kakao-ekoizlea) harremanetan diharduenez, atzerriko dibisazko mailegu bat

eskatu du, Indonesiako 1.500.000.000 errupiakoa, sei hileko termino bidez 4

urtean itzultzeko. Jarraitu beharreko amortizazio-sistema frantsesa izango da.

Gainera, amortizazio-terminoak konstanteak eta iraupena aurredeterminatua

izango dira (interes-tasen arabera postdeterminatutako amortizazio-

terminoak). Hauek dira finantza-entitateak eskainitako ezaugarriak:

� Irekiera-komisioa: % 0,50 maileguaren nominalaren gain

� Ikasketa-komisioa: % 0,25 maileguaren nominalaren gain


142


� Interes-tasa nominala, urtero berrikusgarria:

� Lehenengo urterako interes-tasa: urteko % 3 nominala

� Hurrengo urteetarako interes-tasa: libor + % 1,25

� Hurrengo urteetarako kanbio-tasa eta Liborraren eboluzioaren

aurreikuspena honako hau da:

11/11/6 12/05/6 12/11/6 13/05/6 13/11/6 14/05/6 14/11/6 15/05/6 15/11/6

Liborra % 4,7 % 4,55 % 4,25 % 4 % 4 % 4 % 4 % 4 % 4

Kanbio-tasa

(IDR/€) 12.360,1 12.250 12.350 12.375 12.400 12.449 12.500 12.570 12.630

Aurreikuspen horiek betetzen badira, honako hau eskatzen da:

1. Kalkula ezazu eragiketaren urteko kostu efektiboa errupiatan.

2. Kalkula ezazu eragiketaren urteko kostu efektiboa eurotan.

3. Aztertu eta justifikatu lortutako emaitzak eta azaldu zergatik gertatzen

den diferentzia bat errupiatan eta eurotan lortutako kostuen artean.

5. Mailegu indexatuetan:

a) UTBa ezin da kalkulatu; izan ere, erreferentziako indizearen

eboluzioaren araberakoa da; beraz, UTB kalkulatzea ez da

derrigorrezkoa finantza-erakundeentzat.

b) Mailegu-emaileak UTBa a posteriori bakarrik kalkulatzen du.

c) Erreferentziako indizeak nola eboluzionatuko duen ez dakienez, aldez

aurretik, UTBa eta urteko kostu efektiboa bat etorriko dira.

d) Hasierako komisioen zenbatekoa ez da kontuan hartzen UTBa

kalkulatzean, bankuak hirugarrenei ordaindu behar izan ezean.

e) Aurrekoetatik bat ere ez.

6. Partaidetzako maileguei dagokienez,


143

a) Hainbat finantza-erakundek enpresa bakar bati ematen dizkioten

maileguak dira.

b) Finantza-erakunde bakar batek hainbat enpresak osatzen duten elkarte

bati ematen dizkion maileguak dira.

c) Interes-tasa enpresaren jardueraren arabera ezartzen da.

d) Mailegu-emaileak enpresaren kudeaketan parte hartzen du, baina ez du

eskubiderik dibidenduak kobratzeko.

e) Mailegu-emaileak enpresaren kudeaketan parte hartzen du, eta

dibidendu minimoa bermatuta dauka.


144

BIBLIOGRAFIA

ALMOGUERA, A. (1996): “Los préstamos a interés variable. Sistemática y

modalidades”. Perspectivas del Sistema Financiero, 54 zk., 31.-50. or.

GARCÍA, J.; CÁCERES, R. eta MAROTO, O. (1999): “Préstamos participativos:

análisis financiero” Actualidad Financiera, 4 zk., monografikoa, 3.-17. or.

GARCÍA TABUENCA, A. (zuz.) (2003): La financiación de la pequeña y mediana

empresa en España 1975-2000, Instituto de Estudios Económicos, Colección

Estudios, Madril.

INSTITUTO SUPERIOR DE TÉCNICAS Y PRÁCTICAS BANCARIAS (ISTPB)

(1980-2001): Agenda Bancaria y de Costes Financieros. ISTPB, S. L. Madril.

MENEU, V.; JORDA, M. P. eta BARREIRA, M. T. (1994): Operaciones financieras

en el mercado español. Ariel, Bartzelona.



SESTO, M. (1998): Introducción a las finanzas¸ UNED, Madril.

SOTO, J. M. (1998): La Tasa Anual Equivalente (TAE) como elemento para la toma

de decisiones en las operaciones de préstamo a tipo de interés variable”

Actualidad Financiera, maiatza, 15.-24. or.

SOTOMAYOR, S. eta TORIBIO, R. (1999): “Los préstamos participativos como

recurso financiero para las PYMES” Boletín ICE Económico: Información

Comercial Española, urtarrila, 2604, 27.-36. or.

Leasing-a

145

9.GAIA: LEASINGa

9.1. Leasingaren kontzeptua eta ezaugarriak

9.2. Leasing motak

9.2.1. Leasing finantzarioa

9.2.2. Leasing operatiboa

9.2.3. Lease-back-a

9.3. Leasingaren ebaluazio finantzarioa eta fiskala


9.1. LEASINGAREN KONTZEPTUA ETA EZAUGARRIAK

Epe ertain eta luzerako enpresen finantzaketa-baliabide bat da leasing-a.

Finantza-eragiketa horrek aktibo ez-korronteko elementuak erabiltzea ahalbidetzen du,

haien jabetza eduki gabe, hasiera batean behintzat. Modu labur batean, leasinga erosteko

aukera duen errentamenduko merkataritzako kontratu gisa defini daiteke (Astorga,

2000, 52. or.). Finantza-errentamenduaren kontzeptu legala kreditu-erakundeen esku-

hartze eta diziplinari buruzko uztailaren 29ko 26/1988 Legearen xedapen gehigarrian

agertzen da:

“Finantza-eragiketa bat finantza-errentamenduko eragiketatzat hartuko da, haren

helburu bakarra etorkizuneko erabiltzailearen zehaztapenei jarraituz eskuratutako

ondasun higiezin edo higigarrien erabileraren lagapena denean; horren truke, xedapen

honek 2. atalean adierazitako kuotak periodikoki ordaindu behar dira. Finantza-

errentamenduaren kontratuak erabiltzailearen aldeko erosteko aukera bat nahitaez

barneratu beharko du. Erabiltzaileak ez badu ondasuna erosten, errentatzaileak beste

erabiltzaile bati utzi ahal izango dio.”

Definizio horretatik, leasing-eragiketak izan behar dituen ezaugarri batzuk

eratortzen dira:

• Erakunde errentatzaileak (leasing-elkartea) ondasunak finantza-

errentamendura zuzentzeko helburu bakarrarekin erosi behar ditu.

• Horrela eskuratutako ondasunak errentariaren merkataritzako jarduerara

zuzendu behar dira.

Leasing-a

146

• Kontratuak bere epemugan erabilgarria izango den errentariaren aldeko

erosteko aukera barneratzea nahitaezkoa da. Horrek ez du esan nahi

errentariak erosteko aukera hori erabiltzeko obligazioa izango duenik.

Errentariak hiru aukera izango ditu:

o Erosteko aukera egikaritu eta kontratuan aurretiaz zehaztutako prezioan

erosi.

o Kontratua deuseztatu eta leasing-enpresari aktibo finkoko elementua itzuli.

o Kontratua luzatu eta ondasuna erabiltzen jarraitu, dagozkion kuotak

ordainduz.

• Kontratuek ekipoen kalteak estaltzen dituen aseguru bat barneratu behar

dute.

• Ondasunak higiezin edo higigarriak izan daitezke. Beraz, amortizagarriak ez

diren aktiboak (lursailak…) eta kontsumo-ondasunak eragiketa mota

horretatik kanpo geldituko dira.

• Errentariak, errentatzailearen aldeko kontraprestazio modura, aldizka kuotak

ordainduko ditu. Kuota horiek bi osagai izango dituzte: leasing-erakundeak

berreskuratutako ondasunaren prezioa (finantza-amortizazioa) eta finantza-

kargua (interes-kuota). Bestalde, ondasunaren kostuaren berreskurapenari

dagokion kuotaren zatiak beti izaera lineal edo hazkorra izan beharko du.

Leasing-eragiketaren parte-hartzaileak honako hauek dira: leasing-enpresa,

ondasun produktibo zehatz bat behar duen enpresa eta ondasun horren ekoizlea edo

hornitzailea (García Tabuerca, 2003, 347. or.). Leasing-enpresa hornitzaile edo

fabrikatzailearekin bat etor daiteke, hau da, ekoizleak berak leasing-eragiketa bat eskain

dezake. Kasu horretan, eragiketaren eskema bi elementura mugatuko da, leasing-

enpresa eta enpresa bezeroa, alegia.

Leasing-a

147

9.1. Irudia. Leasing-eragiketaren funtzionamendua

Leasing enpresa

Ekipoa behar duen enpresa (Gu)

Ekipo ondasunen enpresa fabrikatzailea

Ondasunaren salerosketa Kuoten ordainketa

Ondasunaren lagapena

Leasing finantzarioak abantaila eta desabantaila hauek ditu:

Abantailak:

• Inbertsioaren % 100 finantzatzea ahalbidetzen du (erosteko aukeraren balioa

ez da finantzatzen). Maileguek, aldiz, % 70 gainditzen ez duen inbertsioaren

portzentajea soilik finantzatzea ahalbidetzen du.

• Ondasunaren jabetza eta erabilera bereiztea ahalbidetzen du. Horrela,

ondasuna erabil daiteke erosi beharrik gabe, eta, aldi berean, ondasunak

jasan dezakeen aurreikusi gabeko balio-galera izateko arriskua ekiditea

ahalbidetzen du.

• Leasing-agatik ordaindutako kuotak fiskalki kengarriak dira, bai interes-

kuota eta baita amortizazio-kuota ere (muga batekin). Bestalde, inbertsioa

mailegu baten bidez finantzatzen bada, amortizazio teknikoaz gainera,

interesak bakarrik izango dira kengarriak.

• Ondasuna leasingaren bidez eskuratuz gero, BEZaren ordainketa kuoten

ordainketara transferitzen da. Ondasuna beste modu batean eskuratzen bada,

BEZa hasieran erabat ordaindu beharko da.

Iturria: Suárez (1998, 351 orr.) Iturria: Suárez (1998, 351 orr.)

Leasing-a

148

Eragozpenak:

• Ondasuna leasingaren bidez eskuratzen bada, beharrezkoa den finantzaketa

ondasunaren bizitza erabilgarria baino epe laburragoan lortu beharko da.

• Leasingean erosteko aukera ordaindu arte eskualdatzen ez denez, enpresak

ezin du ondasunaren jabetza laga une horretara arte. Ondasuna maileguaren

bidez eskuratzen bada, edozein unetan eskualdatu daiteke.

Abantaila eta desabantaila horietatik ondorioztatzen da leasing-eragiketa

interesgarria izango dela ezaugarri hauek dituzten enpresentzat:

• Mozkinak lortzen dituzten eta, horren ondorioz, sozietateen gaineko zerga

ordaindu behar duten enpresak, aurrezki fiskala lor baitezakete.

• Teknologia-maila handiko ekipoak erabiltzen dituzten eta zaharkitze-arrisku

azkarra saihestu nahi duten enpresak, arrisku hori hartu beharko bailukete

ondasuna erosiko balute.

• Hedapen-prozesuan dauden eta horren ondorioz ekipo berriak behar dituzten

enpresak. Enpresa horiek egun ekipoak erosteko beharrezko funtsak ez

badituzte, baina ekipoen bizitza erabilgarria baino epe laburrago batean

eskura baditzakete, aukera ona aurkituko dute finantzaketa-iturri horretan.

Errentariak ordaindu beharreko kuotak kalkulatzean, erosteko aukerak, erabili

zein ez erabili, leasing bidez lortutako finantzaketaren balio txikiagoa dakarrela.

Bestalde, leasing-kontratuek termino aurrez ordaintzekoak barneratzen dituzte. Hala,

ordaindu beharreko kuota kalkulatzeko modua hau izango da28:

t |

EAP (1 )

(1 )n i nLK a i

i= × + +

+

t

EAP-

(1 )

(1 )

n

n i

iLK

a i

+ =

+

non:

P: ondasunaren balioa

28 Leasing-kuotak ondoren ordaintzekoak badira, honela kalkulatuko dira:

t

EAP

(1 )nn iLK a

i= × +

+

Leasing-a

149

LKt: aldizka ordaindu beharreko leasing-kuota

n: ordaindu beharreko leasing-kuota kopurua

i: leasing-enpresak ezarritako interes-tasa

EA: erosteko aukeraren balioa

Erosteko aukerak eta leasing-kuotak balio bera badute, eta, gainera, leasing-kuotak aurrez

ordaintzekoak badira:

tt |

LKP (1 )

(1 )n i nLK a i

i= × + +

+

t

|

PLK

1(1 )

(1 )n i na i

i

= + + +

Leasing-eragiketa bidez agente ekonomiko batek aktibo ez-korronte baten

erabiltzeko eskubideak eskuratzen ditu alokairu-kontratu batean oinarrituta. Leasing

finantzarioa finantzaketa-iturria da; berriz, leasing operatiboa alokairu-eragiketa hutsa

da.

9.2. LEASING MOTAK

Hiru leasing mota daude:

• Leasing finantzarioa

• Leasing operatiboa

• Lease-back-a

9.2.1. Leasing finantzarioa

Espainian eta Europan oro har egiten den kontratu mota da. Eragiketaren bidez

lortutako ondasun motari buruzko mugarik ez dago. Hala, leasing higigarria eta leasing

higiezina bereizi ditzakegu (2004. urteko datuen arabera).

9.2. Irudia. Sektoreen araberako leasing-eragiketaren banaketa.

2010eko inbertsio berria (2010/09/30 arteko datuak)

Leasing-a

150

Iturria: Espainiako Leasing Elkartea (www.ael.es)29

Laburbilduz, leasing-kontratuek aipatutako ezaugarri orokorrak ditu, baina

beraren ezaugarri nagusia zera da: erosteko aukeraren balioa oso txikia dela ondasunak

aukera erabiltzeko unean duen balioarekin alderatuta. Hortaz, erosteko aukera erabili

egin ohi da.

Hori dela eta, leasing-eragiketa, batez ere, ondasun bat eskuratzeko finantzaketa-

eragiketa bat da. Gainera, leasing-kontratuaren iraupena ondasunaren bizitza

erabilgarria baino laburragoa bada, ondasuna beste modu batean erosiko balitz baino

epe laburragoan haren balio osoa fiskalki kengarria izatea lortzen da. Leasingak

ahalbidetzen duen amortizazio azeleratuak ondasunen berriztapena eragiten du; horren

ondorioz, ekipoak zaharkitzen diren sektoreetan ezinbestekoa da.

Ondasunen mantentze eta kontserbazioa errentariaren kargura izaten da.

Funtzionamendu-berme bat ezarri ezean, errentariak errentamendu-kuotak ez

ordaintzeko arrazoi moduan ezin izango du esan ekipoak gaizki funtzionatzen duela edo

akats bat duela. Kontratuan ondasunen aseguruei buruzko klausulak ere barneratzen

dira. Kasu horretan, onuraduna errentatzailea izango da kontratua bukatu arte.

Leasing finantzarioko kontratua ezeztaezina da. Errentariak ez badu adostasunez

ezarritako leasing-kuotetarikoren bat ordaintzen, leasing-enpresak, kontratuan besterik

ez bada zehazten, bi aukera izango ditu:

29 Gorriz eta parentesi artean, ondasun horrek iaz inbertsio osoarekiko izan zuen portzentajea.

Leasing-a

151

• Mugaeguneratutako eta mugaeguneratu gabeko kuoten berehalako

ordainketa eska dezake, baita hondar-balioa ere.

• Ordaindu gabeko kuotak eskatu beharrean, erabilitako materiala berehala

itzultzea eska dezake; eta mugaeguneratutako kuoten ordainketa eta

mugaeguneratu gabeko kuoten gaineko portzentaje bat ere eska dezake

kalte-ordain gisa (ISTPB, 2004, 941. or.).

9.2.2. Leasing operatiboa

Leasing operatiboak leasing finantzarioarekin alderatuta duen ezberdintasun

nagusia zera da: erosteko aukera egikaritzeko unean, beraren balioa ondasunaren

merkatu-baliora hurbiltzen da. Kasu horretan, kuoten ordainketaren bidez ez da

ondasuna eskuratzen; izan ere, ondasuna eskuratu nahi bada, erosteko aukera erabili

egin behar da, erosteko aukeraren balioa merkatu-baliora hurbiltzen dela kontuan

hartuta. Kuotek ondasunaren erabilerak eragindako higadura gehi leasing-erakundearen

funtsen immobilizazioa konpentsatzen duen finantza-kostua estaltzen dute. Hala ere,

erosteko aukeraren kalkulua berdina da. Hori dela eta, ondasuna beste modelo batek

teknologikoki gainditu arren, kontratua deuseztatu egin daiteke eta ekipoa beste modelo

aurreratuago batzuek ordeztu dezakete. Horrela, leasing operatiboa kontratatzen duen

enpresak zaharkitze teknologikoko arriskua saihesten du, leasing finantzarioan gertatzen

ez den bezala.

Leasing finantzarioa finantzaketa-eragiketa bat da, aldiz, leasing operatiboa

zerbitzu-prestazio hutsa da (Meneu, et al. 1994, 298. or.). Hori dela eta, leasing

finantzarioan errentatzailea finantza-erakundea izaten da; leasing operatiboan, aldiz,

errentatzailea ekipo-ondasunen fabrikatzaileak edo hornitzaileak izaten dira.

Ezberdintasun hori abiapuntutzat hartuta, leasing operatiboaren gainerako

ezaugarriak ulergarriak dira. Horrela, leasing operatiboan, leasing finantzarioan ez

bezala, ondasunaren erabileraren maila kontrolatua edo mugatua izaten da; izan ere,

zenbat eta gehiago erabili, hainbat higadura handiagoa izango du.

Kasu horretan, erosteko aukera erabiltzea ez da hain ohikoa, hori enpresaren

behar produktiboaren araberakoa izango baita. Horren ondorioz, leasing operatiboaren

ondasunak estandarrak eta erabilera arruntekoak izaten dira; izan ere, leasing-enpresak

kontratu batean baino gehiagotan eta hainbat errentarirekin amortizatuko ditu

ondasunak. Leasing finantzarioaren kasuan, aldiz, ohikoena erosteko aukera erabiltzea

Leasing-a

152

denez (haren balioa une horretako ondasunaren merkatu-balioaren nahiko azpitik

kokatzen baita), enpresa bezeroak nahi duen ondasuna aukeratu ahal izango du, haren

erabilera enpresa horretara mugatuta geratuko baita.

Leasing operatiboaren eta leasing finantzarioaren arteko beste ezberdintasun bat

honako hau da: leasing operatiboan mantentze- eta konponketa-gastuak

errentatzailearen kontura dira; leasing finantzarioan, aldiz, errentariak hartzen ditu gastu

horiek, eta, horren ondorioz, ondasunaren erabilerari buruzko erabakiak eta sortutako

gastuen erantzukizuna hartzen ditu.

Ondasunaren erabilera, ondasuna erosi gabe, ahalbidetzen duten beste zerbitzu

batzuk ere badaude, hala nola rentig-a. Renting-a leasing operatiboaren antzekoa da,

baina haien artean ezberdintasun hauek daude: leasing operatiboan nahitaezkoa da

erosteko aukera bat barneratzea; rentig-ean, aldiz, ez. Gainera, leasing-kontratuak epe

laburrerakoak edo luzerakoak dira; rentig-ean, berriz, epe laburrerakoak soilik (Parejo,

2000, 106. or.).

9.2.3. Lease-back-a

Lease-backa da jabe batek jadanik erabili duen ibilgetu bat leasing-elkarte bati

saltzea ibilgetu hori berriro ere eskuratzeko alokairu finantzarioko erregimenean.

Eragiketa honetan, ondasunaren jabeak ondasuna kreditu-erakunde bati edo

kredituko finantza-establezimendu bati saltzen dio, zeinak errentamendu finantzarioko

eragiketa helburu duen. Erakunde horrek leasing finantzarioko kontratu baten bidez

berehala alokatzeko konpromisoa hartzen du.

Leasing-a

153

Leasing-enpresa edo finantza-enpresa

Ekipoa erabiltzen duen enpresa bezeroa (Gu)

1

Ondasunaren salmenta

Erosketa-prezioa

Leasing-enpresa edo finantza-enpresa

Ekipoa erabiltzen duen enpresa bezeroa (Gu)

2

Kuoten aldizkako ordainketak

Leasing-erregimenean utzitako ondasuna

Eragiketa horrek helburu asko ditu, hala nola ondasun baten salmentagatiko

likidezia lortzea erabilerari uko egin gabe, edo epe laburrerako zorra epe luzerako zor

bihurtzea (kasu horretan, leasing kosmetiko deritzo). Izan ere, lortutako funtsekin

errentariak epe laburrerako zor osoa edo zati bat amortizatzen du.

Egun, eragiketa horiek ez dute abantaila fiskal handirik; kargu finantzarioek

gastu kengarriak dakartzaten arren, ondasunaren amortizazioak kreditu-

Leasing-a

154

establezimenduari saldu aurretik zuen irizpideari (bizitza erabilgarria eta oinarri

amortizagarria) jarraituko dio. Beraz, egun lease-backa ezin daiteke erabili modu

azeleratuan amortizatzeko. sozietateen gaineko zergaren legeak honela dio bere 11.3.

artikuluan: “baldin eta lagatzen den ondasuna aldez aurretik lagatzaileak lagapen-

hartzaileari eskualdatu badio (lease-backa), lagatzaileak ondasuna amortizatzen jarraitu

beharko du baldintza berdinetan eta eskualdatu aurretik zuen balio beraren gain."

9.3. LEASINGAREN EBALUAZIO FINANTZARIO ETA FISKALA

Aurreko gaietan, finantza-eragiketetan sortzen diren alderdi fiskalak ez dira

aipatu, finantza-tresna gehienetan antzeko eragina baitute. Hala ere, leasing-eragiketa

baten bidez finantzaketa lortzeko kasuan, fiskalitatea ezaugarri bereizgarri bihurtzen da.

Finantzaketa-iturri horren egokitasuna kostu-ikuspegitik analizatzean, beste

finantzaketa-formulekin alderatuta duen fiskaltasun faboragarria kontuan hartu beharko

da, sozietateen gaineko zergan finantza-amortizazioa kengarria baita. Beraz,

konparazioa modu egokiagoan egiteko, egindako ordainketek eta jasotako kobrantzek

egun daukaten balioa kalkulatuko dugu, bai leasing-ean, bai ebaluatutako beste ordezko

finantzaketa-iturrian. Oro har, leasinga epe luzerako maileguarekin konparatzen da,

leasingaren antzik handiena duen finantzaketa-iturria baita (biak kapital iraunkorrak,

besteren baliabideak eta kanpo-finantzaketa dira). Finantza-errentamenduko kontratuen

arautegi fiskala sozietateen gaineko zergari buruzko uztailaren 4ko 7/1996 Foru Arauan

aurkitu daiteke. Hain zuzen ere, haren 116 artikuluaren 4., 5. eta 6. ataletan honako hau

adierazten da30:

“Ondasunaren kostua berreskuratzeari dagokion finantza-errentamenduaren

kuoten zatiaren urteko zenbatekoa kontratuaren iraunaldian ez da aldatuko edo handituz

joango da.”

“Nolanahi ere, zerga-ondorioetarako gastu kengarritzat hartuko da entitate

errentatzaileak ordaindutako karga finantzarioa.”

“Halakotzat hartuko da, halaber, ondasunaren kostua berreskuratzeko

ordaindutako finantza-errentamenduaren kuoten zatia, salbu kontratuaren xedea lursail,

orube edo beste aktibo amortizaezin batzuk direnean (…). Aurreko paragrafoaren

30 1996ko urtarrilaren lehenaren ondoren –data horretan sozietateen gaineko zergari buruzko 43/1995 Legea indarrean sartu zen– egindako finantza-errentamenduko kontratuetan lurralde komunean aplikagarria den araudia aipatutako Legearen 128. artikuluan aurkitu daiteke.

Leasing-a

155

arabera kenkaritzat har daitekeen kopuruaren zenbatekoa ez da handiagoa izango

ondasunaren kostuari amortizazio-koefiziente linealaren bikoitza —Foru Arau honek

11. artikuluaren 2 apartatuan jasotako amortizazio-taularen arabera ondasun horri

dagokiona— aplikatuz ateratzen den emaitza baino. Soberakina hurrengo zergaldietan

har daiteke kenkaritzat, aurretiaz aipatutako mugapean. Aipatu muga kalkulatzeko,

kontuan hartuko da ondasuna noiz jarriko den behar bezala martxan.

VIII. tituluaren II. kapituluan jasotako subjektu pasiboak izanez gero31,

ondasunaren kostuari Foru Arau honek 11. artikuluaren 2 eta 3 apartatuetan32 jasotakoa

aplikatuz ateratzen den amortizazio-koefizientearen bikoitza —1,5ekin biderkatua,

eraikinetarako izan ezik— aplikatzetik lortutako emaitza hartuko da.”33

Azkenik, 37. artikuluaren 1. apartatuan: “Entitatearen ustiapen ekonomikoari

lotutako aktibo finko material berrietan inbertitzeak, lursailak halakotzat hartu gabe,

berekin ekarriko du kuota likidoa inbertsio horien zenbatekoaren % 10 murrizteko

eskubidea.” Eta 2. apartatuan: “Finantza-errentamenduko erregimenean egindako

inbertsioak aurreko apartatuko kenkarira elkartu daitezke, eraikinak izan ezik.”

Ondasuna ez bada leasingaren bidez eskuratzen, ondasunaren amortizazioa

kengarria izango da. Uztailaren 4ko 7/1996 Foru Arauaren 50. artikuluan zera

adierazten da: “Ibilgetu materialaren elementu berriek, eraikinak kanpo utzita, aurreko

artikuluan aipatutako enpresa txikiek34 erosten dituztenean, amortizazio-askatasuna

31 Araudian enpresa txiki eta ertainen kontzeptua azaltzen da. Honako baldintzak hauek betetzen dituena enpresa ertaintzat hartuko da:

a) Ustiapen ekonomiko bat egiten duena.

b) Eragiketa-bolumena 50 milioi euro Gipuzkoan eta 40 milio euro Bizkaian eta Araban baino handiagoa ez duena, Euskal Autonomia Erkidegoarekiko Ekonomia Itunak esandakoaren arabera, edo ibilgetu garbia 43 milioi euro Gipuzkoan eta 12 milioi euro Bizkaian eta Araban baino handiagoa ez duena.

c) 250 langile baino gehiago ez dituena.

d) Goiko baldintzetako bat betetzen ez duten enpresek % 25etik gorako partaidetza, zuzenean edo zeharka, ez izatea enpresa horretan, salbu foru-arau horrek 59. eta 60. artikuluetan hurrenez hurren jasotako arrisku-kapitaleko funtsak edo sozietateak nahiz enpresak sustatzeko sozietateak badira, partaidetza hura azken sozietate horien xedea betetzearen ondorioa denean. 32 Aipatutako apartatuetan higiezin mota bakoitzean aplikagarriak diren amortizazio-koefizienteak (maximoak eta minimoak) eta aparteko arauak adierazten dira. 33 Apartatu honetan estatuko arauarekin alderatuta ezberdintasun bat dago; izan ere, estatuko arauak tamaina txikiko enpresak honela definitzen ditu: “Aurreko epealdi zergagarrian 6 milioi euro baino negozio-bolumen garbi txikiagoa duten enpresak,” baldintza gehigarririk eskatu gabe. 34 49. artikuluak hau dio: “Ondoko baldintza hauek betetzen dituena enpresa txikitzat hartuko da:

a) Ustiapen ekonomiko bat egiten duena.

Leasing-a

156

izango dute martxan jartzen direnetik.” Beraz, leasingak ez dakar inolako abantaila

fiskalik enpresa horietan. Halaber, zera adierazten du: “Ibilgetu materialaren elementu

berriak, eraikinak kanpo utzita, aurreko artikuluan aipatutako enpresa ertainek erosten

dituztenean, foru arau honek 11. artikuluan jasotako taulako amortizazioko gehienezko

koefizientea 1,5ekin biderkatuz ateratzen den koefizientearen arabera amortizatu ahal

izango dira martxan jartzen direnetik. Gainerako enpresetan (handiak direnak)

amortizazio-kuota kengarria izango da, baina 11. artikuluaren 2. apartatuan zehaztutako

mugekin”.

Laburpen gisa:

AMORTIZAZIOAREN

GEHIENEZKO

MUGA

Enpresa txikia Enpresa ertaina Enpresa handia

Sistema orokorra Mugarik gabe Taula fiskalaren ehunekoa x 1,5

Taula fiskalaren ehunekoa

Leasinga Mugarik gabe Taula fiskalaren ehunekoa x 3

Taula fiskalaren ehunekoa x 2

Inbertsioengatiko kenkaria ere aplikagarria izango da, baldin eta inbertsio berri

bat bada, eta finantza-gastuak ere kengarriak izango dira, baldin eta besteren

baliabideen bidez eskuratu badira.

Bi aukeren konparazioa zerga ondorengo ordainketen balio eguneratuaren

kalkuluaren bidez egingo da. Horrela, egin beharreko ordainketen balio eguneratu txikiena

dakarrena izango da finantzaketa-aukera interesgarriena. Leasingaren kuotak urtekoak,

konstanteak eta aurrez ordaintzekoak badira:

b) Eragiketa-bolumena 10 milioi euro Gipuzkoan eta 8 milioi euro Bizkaian eta Araban baino handiagoa ez duena.

c) 50 langile baino gehiago ez dituena.

d) Goiko baldintzetako bat betetzen ez duten enpresek % 25etik gorako partaidetza, zuzenean edo zeharka, ez izatea enpresa horretan, salbu foru arau honek 59. eta 60. artikuluetan, hurrenez hurren, jasotako arrisku-kapitaleko funtsak edo sozietateak nahiz enpresak sustatzeko badira, partaidetza hura azken sozietate horien xedea betetzearen ondorioa denean.”

Leasing-a

157

non:

LKt ordaindu beharreko leasing-kuotak.

T sozietateen gaineko zergaren zerga-tasa.

D inbertsio-kenkaria.

n leasing-kontratuaren iraupena.

k eguneratze-tasa edo kapitalaren batez besteko kostu haztatua.

Finantza-amortizazioaren kenkariaren mugak gainditzen ez badira eta

inbertsioengatiko kenkaria % 10 bada, aurreko adierazpena honela geratuko litzateke:

Non “I” inbertsioaren zenbatekoa den.

Inbertsio bera mailegu baten bidez finantzatuko balitz eta mailegua aurrez

ordaintzekoa dela joz gero (leasingarekin konparagarria izateko), baldin eta urteko

amortizazio-terminoak konstanteak eta inbertsio-kenkaria % 10 izango balira:

Leasing-a

158

non:

at maileguaren ordaindu beharreko amortizazio-terminoak.

GFt epealdiaren finantza-gastuak, hau da, interes-kuota.

A erositako ondasunaren amortizazioa.

T sozietateen gaineko zergaren zerga-tasa.

n maileguaren iraupena.

q ondasunaren bizitza erabilgarria.

I inbertsioaren zenbatekoa.

K eguneratze-tasa edo kapitalaren batez besteko kostu haztatua.


1. ARIKETA

Leasingari dagokionez:

a) Leasing operatiboaren kasuan, arrisku teknikoa errentariak hartzen du.

b) Leasing finantzarioaren kasuan, ondasuna kontratu anitzetan amortizatzen

da.

c) Lease-backaren bidez, berehalako likidezia lortzen da ondasunaren

erabilerari uko egin gabe.

d) Leasing finantzarioaren helburu nagusia bezeroari zerbitzu bat eskaintzea

da.

e) Leasing finantzarioko kontratua noiznahi ezezta dezake enpresa

errentariak.

2. ARIKETA

50.000 euroko ekipo bat ezaugarri hauek dituen leasing-kontratu baten bidez

eskuratzen da: epemuga 5 urte, 1.000 euroko erosteko aukera, urteko interes-tasa

nominala % 6 eta bi hileko kuota aurrez ordaintzekoak. Kalkula ezazu eragiketa

horren leasing-kuota:

a) 1.879,86 euro.

b) 1.918,22 euro.

Leasing-a

159

c) 1.927,74 euro.

d) 1.889,76 euro.

e) 1.924,13 euro.

3.- ARIKETA

2011/01/01ean enpresa batek 100.000 euroko ekipo bat erosi nahi du, eta haren

urteko fakturazio-bolumena 52 milioi euro da. Erosketa finantzatzeko bi aukera

aurkezten zaizkio:

A. Mailegu bat eskatzea.

� Mugaeguna = 3 urte

� Urteko interes-tasa nominala = % 7,5

� Urteroko amortizazio-termino konstante aurrez ordaintzekoak

B. Leasing finantzarioko erregimenean kontratatutako ekipoa.

� Mugaeguna = 3 urte

� Urteko interes-tasa nominala = % 9

� Erosteko aukera = 10.000 euro

� Urteroko kuota konstante aurrez ordaintzekoak

Erabaki bietatik, zein aukera komeni zaio enpresari?

Oharra:

Ogasun Publikoak ezarritako urteko amortizazio maximoa = % 10

Sozietateen gaineko zerga = % 28 (Enpresak abantaila fiskal guztiak

aprobetxatzeko nahiko mozkinak lortzen ditu)

Inbertsio-kenkaria = % 10

Eguneratze-tasa = % 10

Zerga-kuotak hurrengo urtean ordaintzen dira.

Leasing-a

160

SOLUZIOA:

MAILEGUA

Urtea Amortizazio-

terminoa

Interesak Amortizazio-

kuota

Ordaindu gabeko

kapitala

0 35.770,94 0 35.770,94 64.229 1 35.770,94 4.817,18 30.954 33.275 2 35.770,94 2.495,63 33.275 0 3

MAILEGUAREN ORDAINKETEN BALIO EGUNERATUA:

Urtea Amortizazio-

terminoa

Zergen

aurrezkia

Diru-irteera

garbia

Balio

eguneratua

0 35.770,94 35.770,94 35.770,94 1 35.770,94 0 35.770,94 32.519,04 2 35.770,94 12.800,00 22.970,94 18.984,25 3 4.148,81 -4.148,81 -3.117,06 4 3.498,78 -3.498,78 -2.389,71 5 2.800,00 -2.800,00 -1.738,58 6 2.800,00 -2.800,00 -1.580,53 7 2.800,00 -2.800,00 -1.436,84 8 2.800,00 -2.800,00 -1.306,22 9 2.800,00 -2.800,00 -1.187,47

10 2.800,00 -2.800,00 -1.079,52 11 2.800,00 -2.800,00 -981,38

OBE 72.456,91

94,770.35075,0|3|

===aa in&&&&

100.000Pat

( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )111098765

43222Mailegua

1,01

0,2810.000

1,01

0,2810.000

0,11

0,2810.000

1,01

0,2810.000

1,01

0,2810.000

1,01

0,2810.000

1,01

0,2810.000

1,01

0,2812.495,65

1,01

0,2814.817,18

0,1+1

0,2810.000

0,1+1

10.000 -

0,1+1

35.770,94

0,1+1

35.770,9435.770,94 O

+×−

+×−

+×−

+×−

+×−

+×−

+×−

+×−

+×−×−++=BE

OBEMailegua= 72.456,90

Leasing-a

161

LEASING

Urtea Kuota Interesak Amortizazioa

Ordaindu gabeko

kapitala

0 33.444,88 0 33.444,88 58.833,28 1 33.444,88 5.294,99 28.149,89 30.683,39 2 33.444,88 2.761,50 30.683,39 0 3

LEASING-AREN ORDAINKETEN BALIO EGUNERATUA:

Urtea Kuota Zergen

aurrezkia

Diru irteera

garbia

Balio

eguneratua

0 33.444,88 33.444,89 33.444,89 1 33.444,88 33.444,89 30.404,44 2 33.444,88 15.600,00 17.844,89 14.747,84 3 EA=10.000 7.082,60 2.917,40 2.191,89 4 6.373,22 -6.373,22 -4.353,00 5 5.600,00 -5.600,00 -3.477,16 6 5.600,00 -5.600,00 -3.161,05

OBE 69.797,85

89,444.3309,0|3|

===aa in&&&&

3

t

1,09

10.000-100.000

PLK

654

32232 Leasing

1,1

28,020.000

1,1

28,020.000

1,1

28,0)5,761.2(20.000

1,1

28,0)99,294.5(20.000

1,1

28,020.000

1,1

10.000 -

1,1

10.000

1,1

89,444.33

1,1

89,444.3389,444.33O

×−×−×+−

×+−

×−+++=BE

OBELeasing = 69.797,86

4. ARIKETA

20011/1/1ean enpresa batek 1.000.000 euroko kostua duen ekipo berri bat erosi

nahi du. Erosketa hori finantzatzeko, bi aukera ditu:

Leasing-a

162

a) Urteko % 6ko interes-tasa nominala, 3 urteko mugaeguna eta urteroko

amortizazio-termino konstante aurrez ordaintzekoak dituen mailegu bat

eskatzea. Maileguaren hasierako gastuak 10.000 euro dira.

b) Urteko % 8ko interes-tasa nominala, 3 urteko mugaeguna eta urteroko kuota

aurrez ordaintzekoak dituen leasing-kontratu bat egitea. Erosteko aukeraren

balioa eta leasing-kuoten balioa berdinak dira, eta enpresak kontratuaren

epemugan erabili egingo du erosteko aukera. Hasierako gastuak 15.000 euro

dira.

Fiskalki makina berri hori linealki amortiza daiteke 8 urtean, hondar-baliorik ez

duela kontsideratuz.

Hasierako gastuak diruzaintza erabilgarriaren bidez ordainduko dira.

Ezarpen-tasa: % 32,5

Eguneratze-tasa: % 10

Inbertsio-kenkaria: % 10

Urteroko fakturazioa: 20 milioi euro.

Zerga-kuotak hurrengo urtean ordaintzen dira.

SOLUZIOA

MAILEGUA

t| 3|0,06

P 1.000.000a 352.933,785

(1 ) (1 0,06)n ia i a= = =

+ +

( ) ( ) ( )∑∑=

+= +

−+=n

1t1t

1-n

0tt

Mailegua

t

k1

kenkaria nteknikoare oamortizazi eta Interes

k+1

kenkaria Inbertsio. -

k+1

a gastuak Hasierako OBEMailegua

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

( ) ( ) ( ) ( ) ( )76543

22Mailegua

01

0,32562.500

01

0,325187.500

01

0,325187.500

01

0,325207.477,38

01

0,325

01

0,325187.500

0,1+1

100.000

0,1+1

0,32510.000 -

0,1+1

5352.933,78

0,1+1

5352.933,785352.933,7810.000 OBE

1,1,1,1,1,

97,323.226

1,22

+×−

+×−

+×−

+×−

+×−

+×−−×+++=

OBEMailegua = 655.793,92

Leasing-a

163

LEASINGA

LKt It At Ct

2011/01/01 30.384,23 0 30.384,23 945.695,64 2011/02/01 30.384,23 6.304,64 24.079,60 921.616,04 2011/03/01 30.384,23 6.144,11 24.240,13 897.375,92 2011/04/01 30.384,23 5.982,51 24.401,73 872.974,19 2011/05/01 30.384,23 5.819,83 24.564,41 848.409,79 2011/06/01 30.384,23 5.656,07 24.728,17 823.681,62 2011/07/01 30.384,23 5.491,21 24.893,02 798.788,60 2011/08/01 30.384,23 5.325,26 25.058,98 773.729,62 2011/09/01 30.384,23 5.158,20 25.226,04 748.503,58 2011/10/01 30.384,23 4.990,02 25.394,21 723.109,38 2011/11/01 30.384,23 4.820,73 25.563,50 697.545,87 2011/12/01 30.384,23 4.650,31 25.733,93 671.811,94 2012/01/01 30.384,23 4.478,75 25.905,49 645.906,46 2012/02/01 30.384,23 4.306,04 26.078,19 619.828,27 2012/03/01 30.384,23 4.132,19 26.252,04 593.576,22 2012/04/01 30.384,23 3.957,17 26.427,06 567.149,16 2012/05/01 30.384,23 3.780,99 26.603,24 540.545,93 2012/06/01 30.384,23 3.603,64 26.780,59 513.765,33 2012/07/01 30.384,23 3.425,10 26.959,13 486.806,20 2012/08/01 30.384,23 3.245,37 27.138,86 459.667,34 2012/09/01 30.384,23 3.064,45 27.319,78 432.347,56 2012/10/01 30.384,23 2.882,32 27.501,92 404.845,64 2012/11/01 30.384,23 2.698,97 27.685,26 377.160,38 2012/12/01 30.384,23 2.514,40 27.869,83 349.290,55 2013/01/01 30.384,23 2.328,60 28.055,63 321.234,92 2013/02/01 30.384,23 2.141,57 28.242,67 292.992,25 2013/03/01 30.384,23 1.953,28 28.430,95 264.561,30 2013/04/01 30.384,23 1.763,74 28.620,49 235.940,81 2013/05/01 30.384,23 1.572,94 28.811,29 207.129,52 2013/06/01 30.384,23 1.380,86 29.003,37 178.126,15 2013/07/01 30.384,23 1.187,51 29.196,73 148.929,42 2013/08/01 30.384,23 992,86 29.391,37 119.538,05 2013/09/01 30.384,23 796,92 29.587,31 89.950,74 2013/10/01 30.384,23 599,67 29.784,56 60.166,18 2013/11/01 30.384,23 401,11 29.983,13 30.183,05 2013/12/01 30.384,23 201,22 30.183,01 2013/12/31 EA

23,384.30)0066,01(

6006,0|63|

=++

==))

&&a

aK

in36

t

61,006

1

1.000.000PL

( ) ( ) ( ) ( )

( ) ( ) 24n12

n

1t24t

12

2412

2412

n12

1-n

0tt

12

Leasingt

Leasing

k+1

EAt

k1

kenkariakuoten Leasing

k+1

kenkariaGastu -

k+1

kenkaria Inbertsio. -

k+1

aukera Erosteko

k+1

LKgastuak Hasierako OBE

+=

+

=

×−+

−

++=

∑

∑

Leasing-a

164

( )

43

22200797414,0|63

1,1

325,0)68,210.373

1,1

325,0)39,521.322

1,1

325,093,267.304

1,11,1

23,384.30)00797414,01(23,384.30000.15

×+−×+−

−×+−−×++×+=

64(15.320,28

3(42.089,40

60.342,87100.0000,32515.000 -

1,1OBE

3 Leasing a

OBELeasing = 633.079,15

5. ARIKETA

Enpresa batek, hedapen-prozesu bat martxan jarri nahi duenez,

2008/07/31n 6 milioi euroko balioa duen ekipo berri bat erostea aurreikusten du.

Leasing-enpresak ezarritako baldintzak honako hauek dira: urteko % 7ko interes-

tasa nominala, 3 urteko mugaeguna eta hileroko kuota aurrez ordaintzekoak

dituen leasing-kontratu bat egitea. Erosteko aukeraren balioa eta leasing-kuoten

balioa berdinak dira, eta enpresak kontratuaren epemugan erosteko aukera

erabiliko du. Hasierako gastuak 5.000 euro dira.

Ondasuna mailegu baten bidez ere eskuratu daiteke. Maileguaren urteko interes-

tasa nominala % 6 izango da. Bestalde, hileroko kuotak konstanteak eta aurrez

ordaintzekoak izango dira.

6. ARIKETA 2008ko urtarrilaren 1ean 300.000 euroan baloratutako ekipo

informatiko berri batzuk eskuratu dira hiru urtetako epemuga daukan mailegu

baten bidez. Amortizazio-terminoak sei hilez behin aurrez ordaintzekoak dira, eta

urteko interes-tasa nominala %5 da (tasa hori

sei hilean behin ordaintzekoa da). Mailegu horren

hasierako gastuak nominalaren gaineko % 0,5 dira (gastu horiek

kengarriak dira). Ondasunaren bizitza erabilgarria 5 urtekoa baldin bada

eta enpresak urtero 30 milioi euro fakturatzen baditu, zein da 2006. urtean

zehar sortutako aurrezki fiskala eta datorren ekitaldian ordainduko duena?

Inbertsio-kenkaria % 10 da, eta zerga-tasa %32,5.

Fiskalki, makina berri hori linealki amortiza daiteke 10 urtean, hondar-baliorik ez

duela kontuan hartuta.

Hasierako gastuak diruzaintza erabilgarriaren bidez ordainduko dira

Ezarpen-tasa: % 32,5

Leasing-a

165

Eguneratze-tasa: % 10

Inbertsio-kenkaria: % 10

Urteroko fakturazioa: 50 milioi euro.

Zerga-kuotak ordaindu ondorengo ekainaren 30ean ordaintzen dira.

a) 65.026,28 euro.

b) 61.743,27 euro.

c) 51.993,27 euro.

d) 51.505,77 euro.

e) 51.982,47euro

Leasing-a

166

BIBLIOGRAFIA

ASTORGA, J. A. (2000): “Los aspectos fiscales del leasing” Harvard-Deusto Finanzas

& Contabilidad, urt.-ots., 33, 52.-62. or.

INSTITUTO SUPERIOR DE TÉCNICAS Y PRÁCTICAS BANCARIAS (ISTPB)

(1980-2004): Agenda Bancaria y de Costes Financieros. ISTPB, S. L. Madril.

MENEU, V.; JORDA, M. P. y BARREIRA, M. T. (1994): Operaciones financieras en

el mercado español. Ariel, Bartzelona.

PALOMO, R. J. y MATEU, J. L. (2000): Productos, instrumentos y operaciones de


RAMOS, A (2007): “El leasing como fuente de financiación a largo plazo” Análisis

Financiero Internacional, 128. zenbakia, bigarren lauhilekoa, 39.-48. or.

Kapital-zabalkuntzak

167

enpresa finantzaketarako baliabideak · enpresa-jarduera guztia garatu ahal izateko...

Documents