Docentes e teletraballo: como preparar unespazo seguro?

Grazas á tecnoloxía e a Internet podemos dinamizar o noso traballo cotián no centro

educativo, preparando os contidos de clase, avaliando tarefas e exames desde casa ou

subindo os resultados a algunha ferramenta en liña do centro. Este tipo de plataformas

educativas, ademais, facilitan a comunicación e coordinación co resto do equipo docente

cando non é posible reunirse de forma presencial. Agora ben, se imos traballar fose do

centro ou a desenvolver clases a distancia, son imprescindibles uns bos hábitos de

ciberseguridad.

No sector educativo previr riscos no teletraballo é unha prioridade, debido a que os

docentes xestionan datos persoais: nomes, direccións, teléfonos de contacto e

información privada ou sensible, tanto dos alumnos/ as como das súas familias ou o

persoal do centro. Ao traballar con computadores ou outros dispositivos persoais fose do

centro, a administración destes datos é a nosa responsabilidade. Por iso, debemos

protexer o noso dispositivo e evitar fraudes ou ataques informáticos, que poderían poñer

en risco a información que almacenamos. Nesta serie de artigos contámosvos como

incluír no voso día a día sinxelas pautas de seguridade.

A túa rutina en ciberseguridad paso a paso

• Crea unha conta limitada: debemos controlar o acceso ao sistema operativo para

evitar danalo de forma inconsciente, de maneira que de forma cotiá só estean

activos os permisos necesarios para levar a cabo o noso traballo diario.

Titorial para macOS

Na barra do ‘dock’ accedemos a ‘Preferencias do Sistema’ (roda dentada). Tamén

poderemos localizalo no buscador ou ‘Spotlight’.

Xanela de ‘Preferencias do Sistema’

En ‘Preferencias do Sistema’, buscamos a icona de ‘Usuarios e grupos’.

Xanela de ‘Usuarios e grupos’

Antes de realizar calquera modificación, debemos activar o cadeado da parte

inferior esquerda, facendo clic sobre el para que apareza aberto. Abrirase unha

xanela emerxente para introducir a clave do usuario administrador.

Xanela de ‘Usuarios e grupos’

Facemos clic no símbolo de suma (+) para engadir un usuario.

Menú para engadir un novo usuario

Abrirásenos unha xanela para a creación dun novo usuario e introduciremos o

nome e o contrasinal. Podemos utilizar o contrasinal de iCloud ou crear unha

específica para a conta.

Listaxe dos distintos perfís de permisos que pode ter un novo usuario

Hai distintos tipos de conta que se poden crear en macOS: unha conta de

administrador, que terá todos os permisos, e o resto serán contas con restricións.

Para o traballo diario é suficiente cunha conta estándar.

Xanela de ‘Usuarios e grupos’

Xa está creada unha conta de usuario sen privilexios de administrador. Para

terminar a operación debemos pechar o cadeado para impedir modificacións.

Titorial para Windows

Xanela de ‘Configuración de Windows’

Desde a icona de ‘Inicio’ accedemos á xanela de Configuración (roda dentada) e

buscamos ‘Contas’.

Xanela de ‘Contas’

Facemos clic en ‘Familia e outros usuarios’ para agregar unha nova conta de

usuario.

Xanela de ‘Familia e outros usuarios’

Seleccionamos ‘Agregar outra persoa a este equipo’.

Xanela de ‘Agregar outra persoa a este equipo’

Podemos crear unha conta vinculada a un usuario Microsoft ou un usuario local

facendo clic en ‘Agregar un usuario sen conta Microsoft’.

Xanela de ‘Agregar un usuario sen conta Microsoft’

Ao marcar ‘Non teño os datos de inicio de sesión desta persoa’, o sistema

creará unha conta local no computador.

Menú ao seleccionar ‘Non teño os datos de inicio de sesión desta persoa’

É necesario introducir o nome de usuario, o contrasinal e unha pregunta de

seguridade.

Detalle do novo usuario creado na xanela de ‘Familia e outros usuarios’

Para establecer os permisos da conta faremos clic no usuario que creamos e

accederemos a ‘Cambiar o tipo de conta’.

Selección de ‘Cambiar o tipo de conta’

Os distintos tipos de conta locais que se poden crear en Windows son: unha conta

de administrador, que terá todos os permisos, e unha conta de usuario estándar,

que terá certas restricións. A conta de usuario estándar é suficiente para o traballo

diario.

• Actualiza o sistema e o teu antivirus para mellorar a protección do

dispositivo. Todas as aplicacións deben estar actualizadas. Ademais, é importante

manter un antivirus instalado e facer unha revisión de seguridade cada certo

tempo.

Titorial para macOS

Xanela de ‘Preferencias do Sistema’

Para actualizar o sistema temos dúas opcións. A primeira consiste en ir a

‘Preferencias do Sistema’ e pulsar ‘Actualización de software’.

Xanela de ‘Acerca deste Mac’

A outra alternativa é ir a ‘Acerca deste Mac’ e facer clic no botón de

‘Actualización de software’.

Xanela de ‘Actualización de software’

Nesta xanela mostrarase unha lista de todos os programas a actualizar.

"Detalle de ‘Máis información’"

Unha vez seleccionadas as actualizacións, hai que pulsar o botón de ‘Instalar

agora’.

"Xanela de ‘Instalar agora’"

Esta xanela indícanos o proceso das actualizacións.

Titorial para Windows

Detalle de xanela de ‘Configuración de Windows’

Para actualizar o sistema desde a icona de ‘Inicio’ accedemos á xanela de

‘Configuración’ (roda dentada) e buscamos ‘Actualización e seguridade’.

Xanela de ‘Actualización e seguridade’

Na parte superior indícase a versión actual do sistema e as posibles actualizacións

a instalar. Estas actualizacións divídense en dúas: as actualizacións principais,

actualizacións de sistemas ou de seguridade que se descargan e instalan

automaticamente; e a lista doutras actualizacións opcionais dispoñibles, que o

usuario decide se descargar e instalar ou non.

Detalle de descargas de actualizacións

Móstrase o detalle da descarga e instalación das actualizacións.

• Utiliza o antivirus. É importante manter un antivirus instalado e facer unha revisión

de seguridade cada certo tempo.

Despois de actualizar os programas do sistema, procederemos a actualizar e

revisar o equipo co antivirus. Existe unha gran variedade de antivirus

(https://www.osi.es/es/herramientas-gratuitas?herramienta_selec%5B0%5D=115)

que se poden catalogar segundo o grao de protección, servizos integrados e o tipo

de equipo ao que está orientado. A modo de exemplo usaremos un dos máis

comúns, que é gratuíto pero ofrece complementos de pago.

Titorial para macOS

Despregable do antivirus na barra superior

Para actualizar o antivirus accedemos a el desde o ‘ dock’ ou na xanela de

aplicacións. Na barra superior podemos seleccionar a opción ‘Buscar

actualizacións’ ou ‘ Check for Updates’, en inglés.

Xanela principal do antivirus AVG

Tamén se pode realizar a actualización do antivirus desde a xanela principal

pulsando o botón de actualización. Para realizar unha revisión do computador

pulsaremos o botón ‘ Scan Mac’.

Xanela da análise do computador

O programa automaticamente empezará a buscar virus ou malware dentro do

sistema.

Xanela do resultado da análise do antivirus AVG

Unha vez terminada a revisión, na pantalla mostrarase un informe dos problemas

que atopou. Normalmente, o antivirus pode tratar de desinfectar os ficheiros

afectados de forma automática. Se non é posible, poñeraos en corentena para

evitar que poidan activarse ou nos ofrecerá eliminalos. En casos complexos pode

ser preferible contactar cun profesional que nos axude coa desinfección do equipo.

Titorial para Windows

Xanela principal do antivirus AVG

Para actualizar á última versión do antivirus pulsaremos o botón de ‘Actualizar’.

Detalle da xanela de ‘Actualizar’

Pulsando no botón de ‘Buscar Actualizacións’ localizarase a última versión a

instalar.

Xanela de reinicio despois de actualizar o antivirus

Unha vez o programa actualícese pode requirir o reinicio do equipo.

Xanela do antivirus AVG

Para realizar unha revisión do computador pulsaremos o botón de ‘Análise

intelixente’.

Xanela do antivirus AVG

Unha vez terminada a revisión, mostrarase na pantalla un informe dos problemas

que atopou, como ameazas do navegador, virus, malware e outros problemas

avanzados. De forma automática o antivirus pode tratar de desinfectar os ficheiros

maliciosos. Se non é posible, estes poñeranse en corentena para evitar que poidan

executarse ou nos ofrecerá eliminalos. Nun caso máis complexo pode ser preferible

contactar cun profesional que nos asista na protección do equipo.

• Organiza os teus arquivos. Ter un espazo de traballo ordenado é

importante para evitar posibles filtracións de información persoal ou de

terceiras persoas. Debemos crear arquivos diferenciados para os

documentos propios, como fotos ou textos privados, e para o contexto

laboral, como información sobre as clases ou o alumnado.

Detalle de la estructura de carpetas en un Mac

Detalle de la estructura de carpetas en Windows

• Crea copias de seguridade nun disco duro externo. Para evitar perdas

de información importantes a nivel laboral, é necesario realizar copias de

forma periódica, mellor nun dispositivo externo. Este tamén o debemos

protexer e manter seguro, gardándoo nun lugar diferente. Cada vez úsanse

máis servizos virtuais que nos permiten almacenar os nosos arquivos e

documentos na nube, neste caso pode ser conveniente protexer a

información sensible facendo uso dun programa de cifrado

(https://www.osi.es/es/actualidad/blog/2019/07/24/aprende-cifrar-tus-archivos-antes-

de-subirlos-la-nube). Ademais, sempre que sexa posible é recomendable

utilizar o sistema de almacenamento que ofreza a plataforma do centro

educativo.

Titorial para macOS

Xanela de ‘Preferencias do Sistema’

Accedemos á aplicación ‘Time Machine’. Este programa instalado por defecto en

macOS permite restaurar se é necesario todo o sistema, só algúns arquivos ou un

arquivo individualmente.

Xanela principal de ‘Time Machine’

Para usar o ‘Time Machine’ necesitaremos un disco duro onde gardar a copia

de seguridade ou backup. Cando conectamos o disco duro externo por primeira

vez poida que pregúntenos que se queremos usalo para o ‘Time Machine’, sendo

necesario borrar o contido anterior.

Diálogo de advertencia de uso de disco duro externo como disco de respaldo do ‘Time Machine’

Unha vez seleccionado o disco duro onde se realizarán as copias,

automaticamente o programa arrincará creando as particións en necesarias.

Xanela de preparación do disco duro externo para ser usado por ‘Time Machine’

Cando termine, o disco duro estará preparado para almacenar a copia de

seguridade.

Xanela

de

‘Time

Machine’ realizando unha copia de seguridade

Automaticamente programarase a primeira copia de seguridade de todo o

sistema no disco duro. Como as copias en ‘Time Machine’ son incrementales, a

primeira copia adoita levar máis tempo, xa que se almacena todo o sistema. As

seguintes copias que se realicen só almacenarán os cambios realizados desde a

copia anterior.

Xanela de ‘Time Machine’ para informar de que terminou a copia

Unha vez finalizada, aparecerá a notificación correspondente.

Titorial para Windows

Detalle do ‘Panel de control’

No ‘Panel de control’ faremos clic na opción ‘Copias de seguridade e

restauración’. Esta ferramenta permite restaurar o sistema completo se é

necesario.

Detalle da xanela de ‘Copias de seguridade e restauración’ (Windows 7)

Iniciaremos a copia facendo clic en ‘Configurar copias de seguridade’..

Xanela de elección de disco duro para realizar a copia’

Seleccionaremos o disco duro externo onde se gardarán as copias de seguridade.

Xanela para elixir o tipo de copia de seguridade

Debemos especificar o tipo de copia de seguridade a realizar. Se seleccionamos

‘Deixar a Windows que elixa’, crearase de forma predeterminada unha imaxe do

sistema operativo, Pero se eliximos ‘Deixarme elixir’, poderemos escoller que

cartafoles poñer na copia de seguridade.

Xanela para elixir que información gardar dentro da copia

O sistema comezará a realizar o proceso de copia ao pulsar ‘Gardar

configuración e executar copia de seguridade’.

Xanela de inicio do proceso de copia de seguridade

Na xanela emerxente indicarásenos o estado do proceso e a súa finalización.

Fonte: Oficina de Seguridad del Internauta