nº 140 agosto 2015

Exemplar xentileza deste establecemento

O domingo 30 de agosto o vilalbés David Filgueiras actuará como mantedor do Cer-

tame Literario Concello de Vilalba no acto de entrega dos premios desta edición. 7-8

Ante os baixos prezos do leite, os gandeiros e gandei-

ras saíron á rúa co apoio doutros colectivos. 20-21

O sector lácteo chairego, en loita

O pregón, a cargo de David Filgueiras Rama

agro

Xermade acolle unha nova edición

entre o 17 e o 20 de setembro. 15

O Encontro Internacionalde Torneiros da Madeira deGalicia, un referente nosector aos seus 15 anos

sociedade

A nova presidenta da Deputación Provincial estréase á

fronte do organismo provincial tras catro anos como vo-

ceira do Grupo Provincial Popular. 17

Elena Candia: “O noso proxecto de goberno

céntrase no benestar das persoas e na

colaboración cos Concellos”

actualidadeBenvido San Ramón!Coa “Xira dos Maiores” comezan as festas

da capital da Terra Chá

A música das patronais vilalbesas, que este ano se ven concentradas debido ao ca-

lendario, cínguese ás orquestras máis recoñecidas do panorama galego. 7-10

As novas destasúltimas semanasson desas queche fan pensarseriamente enque tipo de so-ciedade vivimos: unha mulleracaba coa vida do seu bebé nunhacapela en Toledo, un pai mata assúas dúas fillas en Pontevedra,unha nai abandona ao seu pe-queno con só unhas horas de vidanun cubo do lixo en Madrid... Cada vez que se producen estetipo de sucesos a sociedade tentaxustificalos baixo o paraugas duntrastorno mental. Se atentar contraa vida dun neno é difícil de enten-der, máis custa comprender quepode pasar pola cabeza dun pai oudunha nai para matar aos seuspropios fillos. En 1960 o psiquiatra Phillip Res-nick realizou unha ampla investi-gación na que estableceu cincotipos de causas que podían levar aun pai ou nai a matar ao seu fillo.Un primeiro tipo é o que se deno-minou “altruista”. Nestes casos amotivación principal é liberar aofillo dun sufrimento, polo xeralunha enfermidade ou unha disca-pacidade. O asasinato prodúceseporque se confía en que o neno

deixará de sufrir e estará mellor. Un segundo tipo sería a existenciadun trastorno mental que faga per-der o contacto coa realidade e enconsecuencia se acabe coa vida dofillo. Un caso especial é o deno-minado síndrome de Munchausenpor poder, no que se fai enfermarao neno a propósito co obxectivode obter atención médica. Na cró-nica negra de España temos ocaso de Isabel Padilla que acabaracoa vida do seu marido e dous dosseus catro fillos nos anos 90.O terceiro tipo que describiu Res-nick está relacionado con situa-cións de violencia no fogar oumalos tratos. En moitos casos amorte do menor prodúcese dexeito accidental debido a violen-cia exercida contra el. Dentrodesta categoría atoparíase o sín-drome do neno zarandeado, queexplica un conxunto de altera-cións clínicas que presentaban osnenos de curta idade (menoresdun ano) ao seren sacudidos deforma reiterada nun intento de

calmar os seuschoros. Motivos econó-micos ou de re-x e i t a m e n t osocial conforman

unha cuarta categoría. A vergoñaou a escaseza de medios fan queas nais oculten os seus embarazose se desfagan dos cativos nadamáis nacer, coma no caso de Ma-drid.O último tipo coñecese como fili-cidio por vinganza ou síndromede Medea debido á sacerdotisagrega que matou aos seus dous fi-llos para provocarlle ao seu pai,Jason, o maior dano posible. Esteúltimo tipo é por desgracia un dosmáis comúns e o que maior reper-cusión alcanza nos medios de co-municación. Na maior parte doscasos, despois de cometer os asa-sinatos o pai ou a nai fan unha ten-tativa de suicidio. ¿É por qué nono fai antes? é a pregunta que sefan moitas persoas. Pois porque omotivo de acabar coa vida dos fi-llos é unicamente que a parella so-brevivinte lle quede un sufrimentode por vida. Nestes casos cando o odio dominaa mente, non hai lugar para nadamáis.

2 colaboraciónsagosto 15

Ambiente de festexos. Citas oca-sionais que acostuman ser familia-res, amigables ou imprevistos quexorden sobre a marcha. Todos elesson acontecementos variados conpreparativos tradicionais na com-paña con entusiasmo extraordi-nario para que pasando ben sepoda dicir irrepetibles festexosna honra de San Ramón e SantaMaría. Os da nova ola contanprimordialmente que os da“valla ao servizo do Pobo” co-legueen axeitadamente todos naprocura do bo tempo que é moiimportante para que os organi-zadores coas súas programa-cións se vexan satisfeitos e nondefrauden a ninguén. Tamén énecesario para animar as xun-tanzas dos convidados e saír ásrúas para disfrutar alegremente damúsica das bandas, das orquestrase dos grupos enxebres de gaiteirosque en tódolos pobos cos xigantese cabezudos son a satisfacción in-fantil máis alegre preferentementea todas as demais; aínda que caberecordar aquel grupo enxebre Bri-sas do Rañego que a súa presenzatan popular se facía sentir en todoo Pobo.A beirarrúa sempre atenta disfrutaescoitando as conversas dos “con-tacontos” que non cansan de darlleá “sen óso” de tertulia en tertulia eque din o que saben e non saben oque din… Mira como os turistas eos peregrinos do Camiño de San-tiago disfrutan facéndolle fotos ao“artefacto ao servizo do Pobo” para

enviar polo móbil aos seus amigosou familiares tal exemplar insta-lado na vía pública bautizado conome de “ocupa” que o concelleirode turno disque ordenou á súa pri-vilexiada situación sen contar cos

donos da fachada de cara creán-dose a si mesmo xuridicamente unestado nin máis nin menos cha-mado “prevaricación” con dedica-ción especial aquel que agora noné. Merece a pena facerlle unha ho-menaxe para dedicarlle o nomedunha rúa ou propoñerlle ao presi-dente do partido a nivel nacional lleconceda a Medalla de Mérito ó tra-ballo nun próximo Consello de Mi-nistros antes que deixe a Moncloa.A valla ao servizo do Pobo agardaaos seus convidados de honra entreos que se atopa don Urbano TraxoNove, ilustrísimo visitante e admi-rador nato de toda a comarca daTerra Chá fiel ás tradicións doPobo, que disfruta coa súa capaaterciopelada paseando polas rúase as xuntanzas cotiás e familiares

moi devoto e afeccionado á músicaenxebre e clásica.A beirarrúa, coas súas vivencias ru-tineiras, anda unha miguiña atare-ada: está pendente de opinións dequen chega para que lle conten deque comunidade veñen turistas eperegrinos; mentres goza do día adía esperando que chegue o SanRamón para mirar as procesións ásque con tanta solemnidade acodenun sen fin de devotos e devotas.Coma sempre, a pandillada davalla ao servizo do Pobo está des-exando pasalo ben e xa cole-gueando “de lo lindo” paradisfrutar de tódolos acontecemen-tos festeiros xunto cos da nova olapara armar o caseto na xira deno-minada “anti” pola anticipaciónaos festexos tradicionais que se-guen sendo coma antes. Ás doce damañá do día 30 repique de campáse as clásicas chamadas bombas depalenque anunciando o comezo. O31 día das alboradas da Banda deMúsica con pasarrúas e acto se-guido Misa de honra aos Santos eseguidamente Procesión. Ao me-diodía, Concerto de Bandas. Polatarde: partido de fútbol e segundoconcerto musical. E, á noite, pri-meira gran verbena ata a madru-gada coas correspondentesorquestas e aí vai o San Ramón...

Conclusión:¡Festexos tradicionais!

Añoranzas do pasado...

¡O que bailou, bailou!

Que lle quiten o bailado..

A valla ao servizo do Pobo e a beirarrúacon convidados de honra

Ramón Paz Guntín - A Casa dos Marios

Pablo Veiga

Paseantes e festeiros

Verán quente no agro galegoe non precisamente debido áclimatoloxía, que tamén. Estavez, a enésima crise no sectorlácteo polos pírricos prezosdo leite, que apenas compen-san os custes de producióndas granxas, polo que nova-mente asistimos a un presentee un futuro no campo nadapositivo. Ante esta realidade, os gan-deiros están en pe de guerrareclamando solucións a seme-llante desfeita, antes de verseabocados a pechar os seus nego-cios. E como en ocasións prece-dentes, subidos ós tractoresmanifestan ese desacougo que osinvade. De forma pacífica e civi-lizada, visualizando as penuriasdesa Galicia Rural sempre mal-tratada, reclamando o apoio dasinstitucións e da cidadanía. Ca-beceiras de bisbarras onde a im-portancia do leite é fundamentaldentro das economías locaisasistiron a esas protestas. SantaComba, Arzúa, Melide, Lalín,Chantada e Vilalba foron escena-rios dunhas concorridas tractora-das, aínda que menos numerosasque aquelas dos anos oitenta por-que a desaparición de explota-cións gandeiras foi unhaconstante no último cuarto de sé-culo.E por riba de mel, filloas. Di orefraneiro galego. Isto ven ó casopolas frases ofensivas e inacep-tables que os propios afectadostiveron que escoitar. En primeirolugar, que unha responsable po-lítica de máximo nivel utilice overbo “pasear” para referirse aesa primeira concentración detractores que tivo lugar na vilacoruñesa de Santa Comba, é

cando menos insensato. Porqueesa señora debería darse de contaque os gandeiros que vimos con-ducindo os tractores polas rúas,previamente a ese “paseo” tive-ron que deixar o traballo feito, édicir, muxir as súas correspon-dentes vacas para vender un pro-duto cun prezo similar a haitrinta anos, alimentalas a elas eás súas crías, deixar todo en con-dicións, cambiar o mono de tra-ballo pola camisa e logo subir ótractor e “pasear”. Outras perlas lingüísticas foronas lanzadas polo híper coñecidoempresario leiteiro por antono-masia, que aludiu, en primeirolugar ás ganas de festa por partedos sindicatos agrarios, e comoremate outro improperio candoinvitou a visitar as casas dosgandeiros, como de ben estabanamañadas e os coches que nelashabía, froito do esforzo, sinaloufinalmente. Afirmacións deste tipo, feitaspor persoas tan significativascomo as citadas, son a proba evi-dente que as solucións reclama-das polos afectados por esesprezos indecentes non as vanatopar desde arriba. Aparte dedemostrar unha insensibilidade,totalmente fora de lugar e irres-petuosa, as tractoradas non teñennin un ápice de festa nin depaseo, senón todo o contrario.Certamente, estamos ante unproblema estrutural, porque vende vello este litixio. Un escoitaos mesmos discursos e cánticosdesde hai décadas e polas razónsque sexan, non se dan atopadosolucións axeitadas. Tampoucoestán faltos de razón cando esesmesmos que fan tales afirma-cións, reclaman a unión dos gan-deiros non só para protestarsenón para buscaren remediosdefinitivos. O cooperativismo ea diversificación son dúas op-cións que poderían axudar a uncampo galego en declive. Nin-gún país moderno do noso en-torno permite que o sectorprimario esmoreza. Temosexemplos onde con agudeza einiciativa se superan as dificulta-des. Pero con improperios earroutadas verbais non amaña-mos nada.

Matar aos fillosLara Real Lema, psicóloga en Psies Psicoloxía

Marabillosa-mente

Aínda que os gandeiros galegos fixeron o esforzo de modernizarse para reducir o custe da produción do leite, a mala

xestión da Administración ponos en mans da industria láctea que os obriga a firmar o prezo que ela quere.

X. Varela

3colaboracións agosto 15

Na chamada era da información, acantidade de datos que podemos con-seguir na rede é inmensa, así comotodo aquilo que compartimos, quetende a ser cada vez máis público, de-móstranos o poder que alcanza inter-net, e non só a nivel particular, senóntamén empresarial.A información é poder, e polo tanto asúa seguridade é o baluarte de moitosgobernos, empresas e cidadáns, con-cepto que non é novo, como ben podeverse claramente ao longo da nosahistoria, así como a protección da de-vandita información.No ano 2014 o noso país sufriu 64ataques dos denominados de alto im-pacto (dun total de 500 perpetradoscontra infraestruturas críticas, e dototal de 18.000 incidencias detecta-das), que son aqueles que buscan ouque teñen como obxectivo destruírinstalacións estratéxicas, interrompero subministro das enerxías, etc.Estes ataques ten como denominadorcomún o uso de Internet como mé-todo de actuación, e para iso, os asal-tantes, utilizan miles de ordenadoressen que o usuario do equipo o saiba,son os chamados botnet u ordenado-res zombis (nome que provén dosmortos viventes escravizados).A través destes terminais controladosa distancia (xa que foron infectadoscon algún tipo de virus capaz de con-trolar ese ordenador de forma re-mota), e como xa dixemos, codescoñecemento do seu dono, sonutilizados ou ben por unha soa persoa,ou por unha organización criminal,para realizar os coñecidos como ci-berdelitos.Por todo o que fomos explicando, po-dería ser que calquera de nós estea aser vítima destas organizacións e queestean a utilizar os nosos computado-res para perpetrar algún tipo de delito.

A escalada que estamos a sufrir, só enEspaña, é moi elevada, dos 18.000ataques que xa sinalamos liñas atrásque se detectaron, no que levamos de2015, xa superamos esta cifra, despoisde ser contabilizados polo momento23.000, sendo o terceiro país, tras osEstados Unidos e Reino Unido, quemáis ataques recibe.Entón a pregunta que nos xorde:¿Qué podemos facer?, aparte de teractualizados os sistemas operativos xaos programas dos nosos ordenadores,ter un bo antivirus e ter uns bos hábi-tos de uso; en España, e concreta-mente na cidade de León, atópase oInstituto Nacional de Ciberseguri-dade, polas súas siglas o INCIBE).Dependente do Ministerio de Indus-tria, Enerxía e Turismo, é a entidadede referencia para o desenvolvementoda ciberseguridade e a confianza di-xital dos cidadáns, da rede académicae investigación española, e das em-presas, especialmente para sectoresestratéxicos.A súa función polo tanto, é dar res-postas a incidentes relacionados couso das novas tecnoloxías, aumen-tando así a capacidade de detección ealerta temperá de novos tanques eameazas, desenvolvendo medidaspreventivas, e reforzando a ciberse-guridade; sendo este centro líder dediferentes actuacións a nivel nacionale tamén internacional.A maioría das persoas que traballanno INCIBE, son enxeñeiros informá-

ticos e de telecomunicacións, aíndaque tamén se nutre de físicos e mate-máticos, despois de ter que pasartodos eles unha serie de probas de se-lección de dificultade crecente e ondedeben demostrar as súas habilidadestécnicas.As novas empresas do sector contra-tan hackers, que serían os encargadosde resolver os problemas), os hipsters,que transformarán unha solución nunproduto de mercado, e os hustlers, queserán os que consigan o financia-mento.Pero non so prodúcense ataques diri-xidos por organizacións criminais,senón que tamén os Estados entre siutilizan estes medios para conseguirinformación doutros países.No fondo todo ten un trasfondo eco-nómico, e este mercado iguala ou su-pera ás drogas, tendo tres patas: aciberdelincuencia, cuxas principaisvítimas son os cidadáns e cuxas ame-azas máis comúns son os fraudes; ociberespionaxe, que afecta a empresase gobernos; e o ciberterrorismo.Este último, o ciberterrorismo, está apreocupar máis aos expertos, pois deutilizar internet para a propaganda e oreclutamento, pasaron a utilizar estemedio para atacar infraestruturas crí-ticas, existindo altas probabilidades deque poidan causar vítimas e non sódanos económicos.Hoxe en día todos os sistemas opera-tivos están expostos, non só os quefuncionan con Windows, xa que os

virus informáticos se foron sofisti-cando ao longo dos últimos anos, asícomo as tabletas e os smartphones,que tampouco son 100% seguros.O centro INCIBE non esperan só arecibir ataques, senón que tamén vi-xían internet, poñendo trampas, espe-rando a que sexan atacados, para asípoder identificar a procedencia doasalto, e do mesmo modo obter infor-mación sobre as ferramentas malicio-sas e os virus utilizados.Van traballar para aumentar a con-fianza dixital de empresas e cidadáns,protexendo a privacidade dos usua-rios, e fomentando o establecementode mecanismos para a prevención.Tamén intentan fomentar nos usua-rios unha cultura da seguridade da in-formación, concienciando,sensibilizando e formando para queentre todos poidamos poñer máis ba-rreiras aos ataques.O INCIBE destinará esforzos para aprotección dos sectores estratéxicos,básicos para a sociedade e a econo-mía, ademais de ofrecer servizos deinformación e resposta a colectivos eprofesionais expertos para mellorar osniveis de ciberseguridade en España;e por último, e de forma gratuíta,axuda ao cidadán para que evite e re-solva os problemas de seguridade quepoden xurdir ao navegar por Internet.Polo tanto e por último, cabe destacarque a misión deste centro é reforzar aciberseguridade, a confianza e a pro-tección da información e privacidadenos servizos da Sociedade da Infor-mación, como ben indican na páxinaweb.En España e grazas a este centro, eví-tanse moitos dos ataques que se in-tentan perpetrar e que poden afectartanto aos cidadáns como empresas e,en xeral, ao propio país, sendo un doscentros de referencia a nivel mundial.

Nos cremos que toda comercia-lizadora eléctrica debería ser to-talmente transparente; pero,lamentablemente, case a diariochégannos casos de enganos ausuarios, na súa maioría porparte de comerciais con malasprácticas, e tamén das grandescompañías. Por iso, cremos queo máis xusto é mantervos beninformados. Porque somos osprimeiros en animarvos a ter enconta as diversas opcións queofrece o mercado actualmente,pero sen letra pequena de pormedio. Para continuar cos capí-tulos anteriores agora imos falardos descontos milagrosos; unhamentira que, a pesar de levarmoito tempo en marcha, nondeixa de estar de rabiosa actua-lidade. Ás veces trátase de pe-quenas reduccións no coste fixoda factura que, como non nosexplican todo ben, pensamosque afecta a toda a factura,cando o certo é que repercutemoito menos do que pensamosna nosa factura. Outras vecesfalan de porcentaxes de descon-tos elevados, pero isto nondeixa de ser unha artimaña co-mercial; xa que cada comercia-lizadora marca as porcentaxessobre distintos presos. Por iso, oque ó final importa non é o tantopor cento de descontó; senón oprezo do kw. Debido á comple-xidade da factura da luz e oocultismo do sector dos prezosda enerxia atopámonos quesomos vulnerables e estamosexpostos a que as forzas de ven-das que forman comerciais nosenganen con facilidade poloque, unha vez máis, insistimosen que non deixedes ver a fac-tura a calquera descoñecido,que comparedes varios prezoscon varias compañías e que con-sultedes se tedes algún tipo depenalización na actual compa-ñía (as vixencias dos contratossuelen ser dunha anualidade) ese estades a asinar algunha novapermanencia. Se tedes contra-tado algún tipo de mantementonon dubidedes en preguntar quecubre dito servizo para valorarse o queredes seguir pagandoou, pola contra, dalo de baixapara evitar a súa renovación au-tomática.Agardamos que esta informa-ción vos sirva de axuda e recor-dámovos que estamos ádisposición para calquera dú-bida ou consulta. Só vos decidi-des a quen lle confiades aelectricidade do voso fogar ounegocio.

Enerxía e aforro

coa Asesoría

Enerxética

Terra Chá

Mentiras dexigantes (III)

o recuncho do criminólogo

Centro INCIBEPablo Filgueiras e Aranzazu Rodilla,

expertos en Seguridade e Criminólogos

á

4 sociedadeagosto 15

Baixo a dirección da monitora Laura

Roca, o grupo de Zumba do colexio de

Moncelos ofreceu unha exhibición de

preto dunha hora na que bailaron core-

ografías e convidaron ao público asis-

tente a participar para rematar coa

degustación duns petiscos.

O Club Fluvial de Begonte acollía actividades para pequenos e maio-

res o 8 de agosto con motivo do Festival 27373 organizado por Cas-

tiñeiro Milenario que, ademais de música e o Aberto de Billarda,

contou cunha demostración de fiado da man da Asociación Bolbo-

reta Fiandeira.

Despois dos éxitos recollidos co seu queixo azul, Queixerías Prestes

amplía as súas instalacións para trasladar a súa elaboración ao po-

lígono industrial de Vilalba. E, ademais da variedade de queixos que

viñan producindo, sacan ao mercado un novo queixo con leite de

vaca e cabra e outro de tipo parmesano, pero con menos curación:

‘Capricho da Chaira’.Félix Jorquera pónse á fronte das ondas radiofónicas da Mariña

a través da programación local e a xestión da emisora RadioVoz

con estudos en Ribadeo e dúas frecuencias: 102.3 para a Mariña

Central e Oriental e 88.5 para a Mariña Occidental. A información

comarcal, de luns a venres, entre as once e as doce da mañá con

Diana Mandiá.

A Asociación Cultural A. Iglesia Alvariño de Muimenta, coa cola-

boración da Deputación de Lugo, proxectaba o pasado venres 21

de agosto o documental ‘A última viaxe do Afiador’. Os asistentes

disfrutaron da proxección ao aire libre no campo da igrexa vella;

pero tamén da exposición de diferentes moas antigas, de empu-

xar, en bicicleta ou en moto.

Café Vintage Alborada abría as súas portas na rúa Campo de

Puente de Vilalba fai unhas semanas. Os seus responsables cele-

braron a inauguración con clientes e amigos.

5colaboracións agosto 15

Levo varios anos asistindo á Ro-

maría Labrega da Chaira nos Vila-

res, en Guitiriz. Este mesmo ano

leva cumprido 25 edicións, o que

non é pouco e polo tanto tremen-

damente meritorio nos tempos que

corren.

A Romaría ten acadado un éxito

importante desde a súa creación

aló por 1990, no mesmo ano do

pasamento do poeta vilarego Xosé

María Díaz Castro e por ela pasa-

ron numerosos grupos do noso

folclore, importantes pregoeiros e

sobre todo, recrearonse numerosas

tarefas e xogos do rural chairego

que fixeron as delicias dos asisten-

tes ao longo dos anos como así re-

flexa a memória gráfica e o boca a

boca dos veciños.

Eu, asistente tardío, xa non vivín

ese esplendor nos últimos anos, e

aínda así, son testemuña directa

dunha paulatina decadencia desta

festa etnográfica e cultural.

Xa non vivín a recreación das ma-

llas, as familias que asistían ao

xantar campestre foron diminu-

índo e os xogos tradicionais foron

deixando paso a colchonetas, in-

chables e mesmo xogos de es-

puma algún ano para os máis

cativos.

Non hai exposicións de oficios tra-

dicionais, teñen traído exhibicións

de cans de pastoreo de ovellas e

patos de Navarra, de pouca tradi-

ción na Chaira, exhibicións de

todo terreos 4x4

no monte e

mesmo as sega-

doras deixaron

de ruxir por

falta de partici-

pantes.

Non hai gaiteiros e a

música tradicional foi

suplantarda por dúos

máis apropiado para

ceas baile de restau-

rante que para un

evento ligado ao medio

rural.

Quedan só concursos

de cans, de Sega de ga-

daña e poucas máis ac-

tividades que teñan que ver coa

tradición labrega e chairega,

mesmo teñen desaparecido con-

cursos sinxelos como os de tirar da

corda, carreiras de sacos ou os que

se viron algún ano de apuxar rolos

de herba.

A asistencia non a motiva a Roma-

ría en si senón actividades moi

concretas como as carreiras a pé

de atletas que rematada a proba

marchan de contado e o mesmo

ocorre coas competicións de caba-

los ou as dos 4x4 no monte.

A Romaría vai polo tanto dei-

xando cada ano de ser Romaría,

deixando de ser Labrega e dei-

xando de ser Chairega no sentido

tradicional da Terra Chá. Mentras,

vemos como noutros lugares

gañan arraigo as celebracións máis

vinculadas á terra, ao rural, á tra-

dición e á cultura propias...

Este ano a Asociación de Veciños

ten solicitado a declaración de

festa de interese turístico mentras

ese posible interese decae polo

abandono das orixes desta festa

popular máis pendente de acadar

público circunstancial organi-

zando espectáculos de dubidoso

encaixe na filosofía dunha cele-

bración de carácter tradicional be-

bedora da desaparecida Feira do

Sete e da historia e culturas chai-

regas.

Hoxe, o que en boa lóxica debera

contar con exhibicións de oficios

labregos, xogos populares para

nenos e maiores, concursos do

campo e mesmo

promover a par-

ticipación activa

de tódolos veci-

ños orgullosos

da súa parro-

quia, tense convertido

nunha carreira atlética

federada, de hípica, de

vehículos que destrozan

o monte e de música de

bachata ou hinchabeis

que os máis cativos

poden atopar en calquer

festa.

A cultura, a tradición, a

etnografía chairega, dei-

xaron paso á mediocri-

dade e a vulgaridade e o interese

turístico resulta máis que dubi-

doso.

Aínda, despois de 25 meritorios

anos de existencia se pode mudar

o rumbo e beber do pasado da Ro-

maría Labrega da Chaira para re-

tomar un futuro explendoroso

doutros 25 anos volvendoa nece-

saria, porque agora mesmo tense

convertido en prescindible.

Visitantes tan importantes como

Manuel María, pregoeiros tan ad-

mirables como Xulio Xiz, Tareixa

Novo, Luís de Patricio, Marica

Campo, o mesmo Segundo López

e outros moitos e participantes de

grupos como os Diplomáticos de

Monte Alto, os Cuchufellos, Leilía

e membros de numerosas agrupa-

cións tradicionais etc, serían partí-

cipes deste cambio e por suposto

os máis importantes, numerosos

veciños e veciñas que deixaron de

encher a carballeira para o xantar

campestre de ducias de familias en

convivencia e alegría.

Contanme algúns veciños de tem-

pos nos que era dificil coller sitio

para xantar e hoxe o panorama an-

tóxase moi diferente. A asistencia

ao xantar (verdadeira medida

dunha romería popular) agás acti-

vidades puntuais de certos espec-

tàculos decaeu cada ano e o

interese parece máis posto en ideas

alonxadas da filosofía orixinal que

no propio nome e concepto da Ro-

maría Labrega da Chaira.

Tentar competir e amitar festas

que non teñen nada que ver e non

apostar pola idea na que foi con-

cebida, pode levar á desaparición

ou o que sería peor, à homologa-

ción con calquera festa parroquial

sin máis interés que para os pro-

pios organizadores e o seu entorno

máis achegado.

A Romaría Labrega da Chaira me-

rece recuperar a súa identidade, a

súa razón de ser, e toca xusto

agora, no remate dun cuarto de sé-

culo que supoña unha renovación

que bebe das raíces, do máis fondo

do respeto ao que somos, do res-

peto e admiración a nós mesmos,

á orixe Labrega, chairega e galega.

Doutra maneira, non paga a pena.

Houbo unha época na que criamos

que eramos un país rico. Vover a

vista atrás, cara os últimos anos do

século vinte e os oito primeiros do

vinteún é un exercicio moi reco-

mendábel, sobre todo se se fai con

certa visión crítica. A nosa clase

política, coidando ter resoltos os

problemas da xente en todos os

ámbitos básicos da vida humana -

sanidade, educación, vivenda...-

lanzouse a unha decidida carreira

para “poñernos no mapa” mediante

as máis fantásticas construcións:

auditorios, centros de interpreta-

ción de cousas varias -nunca enten-

dín o concepto-, museus, estadios

deportivos, paseos marítimos e flu-

viais, aves, aeroportos... unha festa.

Chegou a crise e rematou a festa.

Aquelo que construímos maior-

mente cos cartos de Europa -cos

cartos de europeus máis ricos ca

nós, habería que dicir-, quedan aí,

moitas veces como mudas teste-

muñas daqueles días de viño e

rosas.

Cando políticos e arquitectos de

sona brindaban por un futuro es-

plendoroso (“tal obra colocará a

Cuspedriños no mapa”, como se

un cartógrafo precisase de tal refe-

rencia) nin uns nin outros repara-

ron en que aqueles cascaróns, unha

vez en uso, ían ser caros de manter,

grazas en moitos casos arquitectu-

ras “de avangarda” pouco dadas a

pensar na sustentabilidade. Tam-

pouco ninguén pensou en que ha-

bería que darlles algún contido que

xustificase tales investimentos,

nunha estrana inversión da secuen-

cia habitual: primeiro a forma, des-

pois a función. Un par de

aeroportos sen avións e mailo caso

absolutamente kafkiano da nosa

Cidade da Cultura son exemplos

acaídos do que digo: ti pon aí un

edificio, canto máis revirado me-

llor, que logo xa veremos para que

serve.

Véñenme a fío estas reflexións

mentres agardo por alguén na Ala-

meda vilalbesa ollando cara o cas-

carón baleiro que teño enfronte, o

edificio de catro alturas situado no

número 19 da Rúa da Pradia que

viu nacer a Manuel Fraga, e que

parece durmir o sono dos xustos

logo dunha custosa reconstrución.

Despois do falecemento da tía

Amadora, a última habitante do

vello caserón, e mentres Fraga

exercía aínda como presidente da

Xunta, alguén pensou que habería

que salvar o inmoble do deteriora-

mento e máis da especulación ur-

banística. Unha louvábel intención.

Para levar adiante a idea constituí-

use unha fundación con nomes de

moitas campanillas (Ana Pastor,

Robles Piquer, Feliciano Barrera,

Fernández Albor, Mariano Rajoy,

Ramón Villares, Romay Beccaría,

Martín Villa, Abel Matutes, Villar

Mir...) que buscou a financiación

precisa para adquirir a propiedade

á familia Fraga en case medio mi-

llón de euros, con importantes

aportacións das desaparecidas

Caixa Galicia e Caixanova (aque-

las mesmas nas que Méndez-Ga-

yoso facían e desfacían, e que

acabaron como acabaron) e os ban-

cos Santander e Pastor.

Dende o ambicioso proxecto ini-

cial, as limitacións da norma urba-

nística que impediron edificar na

horta da finca e as máis importan-

tes, as pecuniarias que impuxo a

nacente crise económica, o reali-

zado coa aportación final da Fun-

dación Villar Mir quedou nunha

discutible reinterpretación da edi-

ficación que garda pouco do espí-

rito orixinal.

Finalizada a reconstrución e inau-

gurada convenientemente a finais

de 2011, aí ficou todo o impulso e

aí segue un edificio baleiro -outro

máis- e despoxado de función al-

gunha. Alén das vagas intencións

manifestadas pola Fundación

(“será un centro de estudos de de-

reito político”, “albergará o arquivo

e a biblioteca de Fraga para que

sexan estudados por expertos”,

“será un centro intelectual impor-

tante en Vilalba”) o proxecto seme-

lla varado polas mesmas dúas

razóns que coñecemos: a econó-

mica -non están os tempos para

festas, xa non existen as caixas e as

administracións teñen moito onde

meter os cartos- e o contido do pro-

xecto en si mesmo ou, máis ben, a

falta del, unha eiva evidente desde

a xestación da idea.

Manuel Fraga foi, sen dúbida, un

dos políticos máis importantes da

segunda metade do século XX en

España, pero non pasará á historia

como teórico da ciencia política,

máis alá dun par de conceptos -

aquel da mayoría natural forte-

mente emparentado coa maioría

silenciosa de Richard Nixon ou a

administración única que ninguén

soubo explicar xamáis-. Parece di-

fícil atraer unha masa crítica de in-

vestigadores que rendabilice o

investimento ao sancta santorum

dun Fraga que, alén da súa dimen-

sión de símbolo, semella esquecido

até polos seus correlixionarios a

penas tres anos despois da súa

morte. Tampouco creo que a sim-

ple recreación museística en torno

á memoria do patrón da dereita

poda darlle moita vida ou, como

mínimo, ingresos suficientes para

sustentarse.

Conviría, porén, que alguén refle-

xione con algunha seriedade acerca

de posibles usos futuros de utili-

dade social que, ao tempo que con-

tribúan a preservar a memoria do

noso conveciño máis coñecido, lle

devolvan á sociedade algo do que

investiu. Non lles parece?

Antón de Guizán

Carta aberta

Rúa da Pradia, 19 por Paulo Naseiro

Romaría? Labrega? da Chaira?

6 colaboraciónsagosto 15

Hai poucos meses que nesta sec-

ción expuxen a crítica situación

do sector lácteo galego, case K.O

por non acadar un prezo de

venda do leite que lle permita ter

uns beneficios que garantan uns

ingresos dignos á poboación

gandeira e investir para moder-

nizar e gañar base territorial as

explotacións. Desde entón non a

situación agravouse, trala libera-

lización do mercado polo fin das

cotas lácteas.

A loita do sector lácteo galego

Tod@s somos sabedores da

grave problemática do sector lác-

teo galego e da súa importancia,

na verquente económica (40%

da produción de leite do Estado

español) e na social, como co-

lumna vertebral da fixación da

poboación do medio rural, sen a

que calquera “Plan de Dinamiza-

ción Demográfica” está abocado

ao fracaso en Galicia.

O prezo do leite en orixe é o

menor na nosa nación de todas as

comunidades autónomas e aboca

ao peche a moitas explotación,

por non cubrir os custos de pro-

dución. Das 9.400 explotacións

lácteas de Galicia, 2.500 (un

27%) perciben menos de 26 cén-

timos por litro, e dentro delas, un

40% (1.000 explotacións) só re-

ciben entre 18 e 22 céntimos,

como xa denunciaron represen-

tantes d@s gandeir@s galeg@s

ante as autoridades do Ministerio

de Agricultura.

Os datos das Contas Económicas

de Galicia, do IGE, reflicten in-

equivocamente que o sector pri-

mario foi o único no que baixou

o emprego no último bienio en

Galicia (e fíxoo cada un dos dous

anos).

A porcentaxe de destrución de

emprego neto no sector primario

foi en 2014 a maior da economía

galega (10,1%...e no sector que

lle seguiu, un 1,4%) e iso está

vencellado coa evolución decre-

cente do prezo do leite, que está

a levar ao peche de moitas explo-

tacións gandeiras, ao impedirlles

mesmo acadar o punto morto (o

de equilibrio entre os totais de

ingresos e de custos).

No sector primario galego, as ex-

plotacións lácteas son desde hai

moitas décadas unha das nosas

principais fortalezas no conxunto

do Estado español: a distribución

por CC,AA. da produción de

leite de vaca reflicte que Galicia

é a primeira, con gran diferenza

(a segunda, Castela–León, non

chega a un terzo da galega), cun

39,4% do total estatal.

As caídas do prezo do leite teñen

sempre, xa que logo, unha gran

repercusión na renda e no em-

prego do noso subsector agro-

gandeiro, pola dependencia

destes ingresos. Galicia está a

ser, con moita diferenza, a comu-

nidade no que é máis baixo. As

que nos seguen (Cantabria e Ara-

gón) superan ao de Galicia nun

7,5%; a de prezo máis alto (Na-

varra)... nun 24,5%!.

Na media das explotacións gale-

gas baixou o prezo do leite un

19% de xaneiro a decembro de

2014 e ese devalar seguiu en

2015. O menor prezo percibí-

rono @s propietari@s das máis

pequenas: mentres que as de de

alomenos 700.001 kg/anos de

cota láctea cobraron 1,4 cénti-

mos/litro máis que o promedio,

nas de menor tamaño (cota infe-

rior a 100.000 kg/ano) o prezo

quedou tres céntimos por baixo

da media.

A liberalización do mercado no

primeiro cuadrimestre de 2015,

coa eliminación do sistema de

cotas lácteas tras tres décadas de

vixencia, introduciu unha nova

incógnita para o futuro do noso

subsector gandeiro.

Seremos compètitivos no mer-

cado mundial? Como están os

prezos do leite de vaca noutros

Estados da UE? O Informe do

11 de decembro de 2014: Milk

market situation recolle os pre-

zos do leite en outubro nos 28

Estados da Unión Europea; o

abano abrangue entre os 0,23 e

0,57 euros, cun prezo medio na

UE-28 de 0,35 euros; o de Es-

paña?: 0,33 euros.

Da incompetencia guberna-

mental

A a fixación dun prezo mínimo

garantido (34 céntimos por litro

é de Francia) por riba dos custos

de produción para asegurar una

renda digna, a garantía de reco-

llida do leite e unha mediación

pública eficaz e gratuíta nos con-

tratos (tres das reivindicacións

da Plataforma pola defensa do

sector lácteo galego) poden so-

lucionar esta gravísima situa-

ción... que se dá cando moit@s

gandeir@a aínda non remataron

de amortizar os cretos que soli-

citaron para mercar as cotas lác-

teas que lles permitisen mellorar

as súas explotacións...e que

agora valen “cero euros”, tras a

“liberalización” do mercado lác-

teo...sen que esa auténtica ex-

propiación fose compensada

polo pago duns custos de tran-

sición á competencia billonario

(nas antigas pesetas) como se

fixo cos fondos públicos (os que

aportamos entre tod@s) nos go-

bernos Aznar có oligopolio eléc-

trico.

A cuarta reivindicación da “Pla-

taforma...” que figura nos carta-

ces da campaña de

mobilizacións no sector lácteo

pode ser a panca para acadar os

obxectivos da poboación gan-

deira galega: gobernos que nos

defendan.

Na Unión Europea non pode

haber cidadáns de primeira e de

segunda categoría, senón en pé

de igualdade, polo que cando

menos debemos igualar ao sector

gandeiro lácteo de Francia. Vai

no soldo dos gobernantes que

lles permita ás persoas das ex-

plotacións gandeiras galegas se-

guir a facer o que mellor saben:

traballar e traballar, e que poidan

seguir facéndoo en Galicia,sen

coller unha vez máis as maletas

para emigrar, dándolle pulo á de-

sertización do noso medio rural.

Nun coñecido debuxo de Caste-

lao, un galego dicía: “As sardi-

ñas virían se os gobernos

quixesen.” Polo resultado da

xuntanza dos distintos sectores

da cadea láctea (produtores, em-

presas lácteas e distribución) coa

Administración central en Ma-

drid o 18 de agosto, parece que a

cousa vai para longo: seguen os

“se procurará” e “se potenciará”,

sen coller a vaca polos cornos...

senón polo rabo, nunha inexpli-

cable brincadeira nun sector que

hai tempo lanzou a mensaxe:

S.O.S., pero nin o goberno ga-

lego nin “o goberno amigo” de

Madrid acoden ao rescate.

A loita do sector lácteo galego e aincompetencia gubernamental

Manuel Roca Cendán

curruncho de economía

A Terra Chá estibo ocupado por

distintos moradores dende os al-

bores da humanidade, dos cales

dan fe os restos das súas mani-

festacións artísticas nas que dei-

xaron patentes os resgos da súa

cultura. Neste caso concreto to-

mamos como exemplo o campo

da ourivería ou traballo de me-

tais preciosos que se desenvol-

veu durante o período histórico

que coñecemos como Cultura

Castrexa, comprendida entre os

s. VIII a.C e I d, marcada

na fase final polo proceso

de aculturación romana

dando paso ó que coñece-

mos como galaico-roma-

nos.

Unha das pezas máis desta-

cados e coñecidas da ouri-

vería deste período é o

Torques, un colar ríxido e

redondo aberto na parte an-

terior, posiblemente sím-

bolo de poder empregado

polos nobres da tribo ou re-

putados guerreiros, do

mesmo xeito que posible

atributo divino. Na Terra

Chá, concretamente no

Castro de Viladonga (Cas-

tro de Rei), atopouse en 1911 un

exemplo de torques bañado en

ouro con alma de prata, com-

posto por unha variña circular

da que os terzos inferiores están

recubertos por arame de ouro en-

roscado, cun

remate final

oco en

forma de

landra ou

pera. Na

zona onde

se xuntan a

parte lisa e o

arame dis-

tínguense dúas aplicacións de fi-

ligrana dispostas en espiral

arredor de dous botóns centrais.

Data do s. II-I a. C. e pódese con-

templar a día de hoxe na sala do

Tesouro do Museo Provincial de

Lugo.

Neste mesmo lugar atopamos

outra interesante peza descuberta

en territorio chairego, a arracada

de Bretoña (A Pastoriza), locali-

zada cando uns veciños derriba-

ron unha casa construída na cara

exterior das defensas do castro

do lugar, arredor do 1971. Unha

arracada é un pendente, neste

caso elaborado en ouro por

medio de varias láminas solda-

das que lle

dan unha

forma “arri-

ñ o n a d a ” ,

cun dorso

decorado si-

m e t r i c a -

mente por

medio de

fíos en

forma de serra, torcidos e funicu-

lares. Na parte superior dous pi-

votes enfrontados permitirían

introducir o lóbulo da orella, su-

xeitándose a peza sen necesidade

de perforación.

Outro exemplo de arracada chai-

rega é a que atopamos no Museo

do mencionado Castro de Vila-

donga, e data do s.III-I a.C. Pre-

senta tamén forma “arriñonada”

e o mesmo sistema de láminas

soldadas, pero neste caso xunto

a ela atopouse unha cadeniña

para a súa colocación por detrás

da orella de xeito que a peza que-

dase colgada.

Por último podemos destacar

unha peza de ourivería xa plena-

mente romana do mesmo Castro;

un anel formado por un aro flan-

queado mediante pequenos lóbu-

los que na parte superior

presenta engarzada unha

pedra verde. Este tipo de

aneis romanos é raro atopa-

los nun asentamento cas-

trexo, pero o feito vese

xustificado debido a que a

ocupación principal do

Castro de Viladonga foi ga-

laico- romana tardía, apare-

cendo outras pezas deste

tipo, realizados en acibe-

che, bronce ou ferro.

Estes exemplos non son

máis que unha demostra-

ción da grande destreza e

calidade que acadaron os

ourives galaicos, os cales

souberon combinar a tradi-

ción metalúrxica autóctona coas

innovacións procedentes do

mundo mediterráneo, dando

lugar a fermosas pezas expoñen-

tes da súa cultura das que a Terra

Chá da tamén exemplo.

Descubrindo opatrimonio chairego

Ourivería castrexa da Terra Chá

con Míriam Fernández

Arracada (á esquerda), anel (no centro) e torque (á dereita) de Viladonga.

Modesto Fraga e Pau-

lino Pereiro fanse cos

premios do XLI Cer-

tame Literario convo-

cado polo Concello de

Vilalba. Así o recolle a

acta do xurado que si-

nala como obra gaña-

dora do primeiro

premio ao poemario

“Adagio por outono”

presentado baixo o

lema “Giacomo da

Lentini” e do segundo

premio a “Poemas de

ruxido e barruzo” pre-

sentado co lema “Ba-

rruzo”.

Tralo fallo do xurado -integrado

polo concelleiro de Cultura, José

Antonio Pita, coma presidente; o

director da RAE, Darío Villa-

nueva; a xefa territorial de Cul-

tura, Educación e Ordenación

Universitaria da Xunta en Lugo,

María Carmen Gueimunde; o di-

rector do grupo Radio Principal,

Fidel Fernán; e o xornalista Xulio

Xiz que actúa como secretario-,

os premios serán entregados o

domingo 30 de agosto. Como é

habitual, o día anterior ao San

Ramón será a data na que Mo-

desto Fraga, de Arteixo, reciba os

3.000 euros dos que se dota ao

primeiro premio xunto a un di-

ploma e unha flor natural; men-

tres que ao ferrolán Paulino

Pereiro, lle farán entrega de 1.000

euros, diploma e flor natural.

O fallo do xurado facíase público

nun acto celebrado o luns 24 de

agosto na Casa da Cultura coin-

cidindo coa presentación das

obras premiadas na pasada edi-

ción editadas por Alvarellos coa

colaboración do Concello e a De-

putación Provincial: “Abrindo

fiestras en carne viva”, de Carlos

López, e “Cinza de estrelas”, de

Isabel Vázquez.

Modesto Fraga e Paulino Pereiro, premios doXLI Certame Literario de Vilalba“Adagio por outono” e “Poemas de ruxido e barruzo” son os títulos das obras

presentadas baixo o lema “Giacomo da Lentini” e “Barruzo”, respectivamente

Tamén foron presentadas as obras gañadoras da pasada edición do certameeditadas por Alvarellos

san ramón e santa maría 2015

Enrique Alvarellos, Isabel Vázquez, Gerardo Criado e Carlos López, durante apresentación das obras gañadoras da pasada edición do certame.

Co fallo do xurado do XLI Cer-

tame Literario do Concello de

Vilalba comeza a primeira se-

mana das festas patronais na ca-

pital da comarca.

Vilalba recibía o mércores 26 de

agosto a centos de maiores que

celebraron “a xira da terceira

idade” na área recreativa da

Magdalena; despois de ter xa

iniciado as festas cunha exitosa

iniciativa do Clube de Atletismo

de Vilalba que lograba reunir

arredor de 800 persoas na praza

de Santa María na noite do sá-

bado 22 de agosto para partici-

par na I Carreira Popular

Nocturna de Vilalba.

A quenda da XXII Festa da Bi-

cicleta será o xoves 27 a partir

das sete e media do serán cun

percorrido polas rúas vilalbesas

en bici ou patíns con saída e che-

gada na Praza da Constitución

onde se fará tamén a entrega de

premios e agasallos.

Pola súa banda, o venres 28 ce-

lebraranse dous actos diferencia-

dos: unha homenaxe a Ramón

Chao que inclúe a inauguración

dunha escultura na súa honra no

Hectómetros Literario e o xantar

de confraternidade da asocia-

ción Xuntanza da Terra Chá.

Aínda coincidindo coa Xira, o

domingo será xa a quenda do

pregón da man do médico espe-

cialista en Cardioloxía, David

Filgueiras Rama, e da entrega

dos premios do XLI Certame Li-

terario.

Os días grandes chegarán a co-

mezos da segunda semana das

festas: para o luns 31 e o martes

1 están previstas as actividades

habituais que inclúen o lanza-

mento de bombas de palenque,

pasarrúas a cargo dos grupos lo-

cais de música tradicional e a

Banda de Vilalba, actos litúrxi-

cos cantados polas corais Luar e

Polifónica de Vilalba, sesión

vermú e verbena; ademais do

Trofeo de Fútbol Comisión de

Festas que enfrontará ao con-

xunto xuvenil do Rácing Vilal-

bés co do Viveiro CF o luns 31.

As festas baixarán en intensi-

dade para os maiores o mércores

2 o xoves 3 de setembro, pero

non para os máis pequenos que

poderán disfrutar na praza da

Constitución de inchables e

obradoiros entre as dez da mañá

e as nove do serán.

Clown, maxia e novo circo

Igualmente, o mércores 2 de se-

tembro a praza da Constitución

acollerá un taller-espectáculo de

manualidades e clown, dirixido

a tódolos públicos, a partir das

sete da tarde.

A maxia será a protagonista do

espectáculo “Verán Máxico”

que catro profesionais galegos

ofrecerán a partir das dez da

noite do xoves 3 na praza de

Santa María.

O venres Pistacatro achegará

aos máis pequenos as técnicas

circenses nun obradoiro que se

desenvolverá na praza da Cons-

titución a partir das doce da

mañá previa inscrición. E, ás

sete da tarde, no mesmo escena-

rio: show de malabares e clown

con “Trasno”.

Día das parroquias: Gondaísque

Sesión vermú e verbena haberá

en Vilalba na primeira fin de se-

mana de setembro que fai coin-

cidir a feira co “Día das

Parroquias” no que este ano

Gondaísque será a homenaxeada

durante a celebración relixiosa.

Pasarán por Vilalba durante as

festas de San Ramón e Santa

María algunhas das mellores or-

questras das verbenas en Gali-

cia: Televisión, Filadelfia, París

de Noia e Panorama.

(Ver programación completa

nas páxinas 22 e 23).

Sargadelos estrea figura. A

actual torre de Vilalba, que

entre os século XIV e XVI

formaba parte do Castelo

dos Andrade, xa conta coa

súa réplica en forma de

peza de cerámica galega

co inconfundible deseño

de Sargadelos.

Diferentes persoeiros par-

ticiparon na propia torre,

que actualmente alberga o

Parador, na presentación

desta nova peza que xa se

pode adquirir nas tendas

da firma galega e, por su-

posto, tamén na de Vilalba.

Dúas semanas de festas por SanRamón e Santa María

Sargadelos estrea un deseño sobre a torre dos Andrade

7actualidade agosto 15

A figura foi presentada na propia torre que actualmente forma parte do Parador

de Vilalba.

8 actualidadeagosto 15

Médico especialista en Cardiolo-xía e Electrofisioloxía Cardíaca,David Filgueiras Rama traballa ac-tualmente no Hospital Clínico SanCarlos; pero a finais de agostoexercerá outra labor na súa vilanatal durante as festaspatronais de SanRamón e Santa María.Este ano será este vilal-bés de 38 anos o man-tedor do XLI CertameLiterario de Vilalba ac-tuando como pregoeiro.Nado en 1977, DavidFilgueiras Rama pasoua súa infancia e xuven-tude en Vilalba. A súavocación no ámbito dasaúde levouno a diplo-marse en Fisioterapiapola Universidade deVigo (1998) e a licen-ciarse en Medicina eCirurxía pola Universi-dade de Santiago deCompostela (2003).Posteriormente espe-cializouse en Cardiolo-xía no HospitalUniversitario La Paz(2004-2009) e obtivoun Máster en Electrofi-sioloxía Cardíaca polaUniversidade SanPablo CEU (2013). Completou asúa formación académica en Elec-trofisioloxía Cardíaca Básica naUniversidade de Michigan(EEUU) e, máis tarde, obtivo ograo de Doutor en Medicina conmención internacional pola Uni-versidade Autónoma de Madrid(2014) polo estudo de trastornosdo ritmo cardíaco.No Centro Nacional de Investiga-cións Cardiovasculares (CNIC)centra a súa actividade investiga-dora no desenvolvemento denovos mecanismos e ferramentaspara o tratamento de arritmias car-díacas complexas derivadas de en-

fermidades cardiovasculares conalta prevalencia na poboación enxeral e nas poboacións con altorisco de morta súbita.

En que momento naceu a súa

vocación pola saúde? E, concre-

tamente, pola especialidade en

Cardioloxía e Electrofisioloxía

Cardíaca?

Dende que era pequeno interesá-bame o eido da saúde; pero non foiata o estudo das distintas especia-lidades médicas cando me chamoumáis a atención a Cardioloxía.

Está a traballar na actualidade

no desenvolvemento de novas

técnicas e ferramentas para o

tratamento de arritmias cardía-

cas complexas. Pero, en que con-

siste esta patoloxía e a que se

debe?

Existen distintos tipos de arritmiasou alteracións do ritmo cardíaco,que pode ser excesivamente rá-pido ou excesivamente lento. Omeu grupo de investigación ana-liza os trastornos excesivamente

rápidos que se deben amúltiples causas, inclusoen corazóns normais. Exis-ten casos de alteraciónsconxénitas que as favore-cen ou outras enfermidadesrelacionadas co sistemacirculatorio, coma a hiper-tensión arterial, que predis-poñen para a aparicióndestas alteracións. O ob-xectivo das investigaciónspasa por lograr un diagnós-tico preciso para tratar apatoloxía de forma máiseficaz minimizando orisco.

Cales son eses tratamen-

tos?

Cando a arritmia é prima-ria, pódese tratar con medi-cación –con pastillas decerta eficacia que non estánlibres de efectos secunda-rios- ou procedementos in-vasivos –a través dacolocación de catéteres quese dirixen de forma especí-

fica ao foco da arritmia para elimi-nala- ou intervencións cirúrxicasmáis invasivas para localizar oproblema, pero dun xeito máisagresivo.

E os síntomas que permiten de-

tectar estes problemas cardía-

cos?

O síntoma principal son as palpi-tacións, aínda que existen persoasque poden sentir mareos, dor torá-cica, e incluso perda do coñece-mento. En ocasión a arritmia nonproduce síntomas e o trastorno deritmo detéctase nunha revisión ru-tinaria. En casos graves de arrit-

mias potencialmente letais, algun-has personas poden sufrir mortesúbita.

Antes da súa aparición, que

practicas recomenda para inten-

tar evitar estas e outras cardio-

patías?

Manter unha vida saudable enxeral é a práctica máis recomen-dada para evitar cardiopatías enxeral e tamén as arritmias que xe-ralmente se asocian a outras car-diopatías e factores de riscocardiovascular. É aconsellable in-tentar realizar exercicio físico conregularidade –como camiñar que éo exercicio máis fácil-, ademais delevar unha dieta sa dentro das po-sibilidades de cada un.

Aproveitando un descanso no

seu traballo e coincidindo coas

festas de San Ramón e Santa

María achegarase á súa vila

natal onde o nomearon prego-

eiro este ano. Como acolleu a

proposta para exercer esta

labor?

Con satisfacción e a responsabili-dade de estar a altura das persoasque realizaron estalabor en anos ante-riores. O certo éque foi totalmenteinesperada.

En xeral, con que

frecuencia visitas

a capital chairega?

Realizo visitas curtas a Vilalba conrelativa frecuencia para visitar atoda a miña familia e aos melloresamigos que gardo dende a infan-cia. Xeralmente cada dous mesesvou a Vilalba onde aínda estiven acomezos deste mes.

Que é o que destaca da súa vila?

De Vilalba quédome coa amabili-dade da xente. Xeralmente, se axente ofrece boa acollida, hai máis

posibilidades de que volvas a eselugar.

No seu caso volve para o acto de

clausura do XLI Certame Lite-

rario Concello de Vilalba. Que

nos pode adiantar da súa inter-

vención?

Pretendo relacionar experienciasda miña vida en xeral co ámbitodas festas patronais.

Finalmente, e en relación a un

tema de interese para os veciños

e veciñas de Vilalba de igual

xeito que para os veciños e veci-

ñas de toda a provincia, gustarí-

anos coñecer a súa opinión

profesional sobre o servizo de

hemodinámica durante as 24

horas do día no Hospital Lucus

Augusti. Colectivos veciñais re-

claman a súa posta en marcha

no centro hospitalario de refe-

rencia para unha provincia con

especiais condicións orográficas

que dificultan, nalgúns casos, a

chegada do paciente con infarto

de miocardio antes das dúas pri-

meiras horas consideradas clave

para evitar a morte súbita do

paciente se-

gundo o xefe

de cardioloxía

do HULA,

Carlos Gon-

zález Juana-

tey, que ten

defendido a

capacidade do equipo humano e

o equipamento técnico do centro

hospitalario. Que beneficios cre

que reportaría á poboación un

servizo desas características dis-

poñible as 24 horas do día?

Non coñezo o caso de preto, peroo desexable en casos de infartos demiocardio é contar con acceso a unservizo deste tipo, con garantías,no menor tempo posible de cara aminimizar o risco e as consecuen-cias derivadas do infarto.

“Relacionarei experiencias da miña vida co ámbito das festas de Vilalba durante opregón”

David Filgueiras Rama, médico cardiólogo vilalbés e pregoeiro das festas de San Ramón e Santa María 2015

David Filgueiras Rama.

san ramón e santa maría 2015

“O principal síntoma

das arritmias son as

palpitacións, pero

nalgúns casos non

produce síntomas”

Con moti�o da celebración das Festas na Honra de S. Ramón e

Santa María que cada ano se celebran na Residencia de PersonasMaiores de Vilalba, no centro tivo lugar o pasado venres 21 deagosto unha xornada de xogos populares a cargo da asociacionXotramu de Muimenta na que participaron un gran número de re-sidentes que ademais de pasar un bo rato, recordaron moitosxogos que coñecían dende nenos.

As patronais vilalbesas xa se deixaron sentir na Magdalena coacelebración da Festa da Terceira Idade ou “Xira dos Maiores”.

Tres meses despois de visitar Gali-

cia para participar en varios actos

culturais: a proxección e o debate

sobre o filme “Arriba España”

(1976), de José María Berzosa, da

que é guionista, a presentación do

libro Matar a Franco (Barcelona,

Debate, 2015), de Antonio Batista,

ou a homenaxe que numerosas

personalidades da cultura galega

lle renderon cunha cea en Compos-

tela; Ramón Chao volve para reci-

bir unha nova homenaxe. Desta

volta será na súa vila natal, Vilalba,

con motivo do “Ano de Ramón

Chao” declarado por unanimidade

polas principais entidades culturais

da comarca chairega e ao que se

sumaba máis tarde o Ateneo Repu-

blicano de Galicia.

A Voz de Vilalba, o Instituto de Es-

tudios Chairegos, a Asociación

Cultural Xermolos e a Fundación

Manuel María continúan así coa

recuperación da memoria de im-

portantes persoeiros relacionados

coa cultura chairega

tras o “Ano Antonio

García Hermida” ho-

menaxeando ao escri-

tor, músico e

xornalista afincado en

París polos seus 80

anos.

Cunha escultura no

Paseo dos Soños uni-

rase aos persoeiros re-

coñecidos no

Hectómetro Literario

de Vilalba entre os que se atopa o

seu irmán, o teólogo Xosé Chao

Rego, unha das principais figuras

peninsulares no ámbito do ensaio

sobre temas antropolóxicos e teo-

lóxicos que fora o protagonista do

monolito do ano pasado.

Ramón Chao naceu en Vilalba en

1935 e criouse tocando o piano na

fonda que rexentaban os seus pais.

Aos oito anos trasládase a Madrid

como bolseiro para estudar piano,

harmonía e o Bacharelato e, poste-

riormente, instálase en París grazas

a unha bolsa do Goberno español.

Na capital francesa fíxose xorna-

lista, entrando a traballar en ‘Radio

France’ dende onde dirixiu emi-

sións radiofónicas en galego que

serían prohibidas por Franco.

Tamén traballou como correspon-

dente da revista ‘Triunfo’, crítico

literario en ‘Le Monde’ e colabora-

dor de ‘Le Monde Diplomatique’.

Conta no seu haber con máis de

vinte libros, entre novelas e biogra-

fías, un deles escrito en

galego, O Camiño de

Prisciliano. De feito, na

actualidade é o presidente

da Asociación de Amigos

de Prisciliano.

O recoñecemento a esta

traxectoria vital e profe-

sional desenvolverase nun

acto no Muíño do Rañego

a partir das doce do me-

diodía do venres 28 de

agosto onde se celebrará

unha mesa redonda na que intervi-

rán os representantes das entidades

organizadoras.

A continuación, os asistentes

acompañarán a Ramón Chao ao

son da música de Mini e Mero

xunto a varios gaiteiros ata a escul-

tura conmemorativa elaborada por

Valdi e que quedará para sempre

formando parte da paisaxe no Hec-

tómetro Literario do Paseo dos

Soños.

A homenaxe popular rematará cun

xantar de confraternidade no res-

taurante A Nova Ruta; neste senso,

a organización aconsella efectuar

reserva previa no teléfono 646 413

890.

“Merecida” homenaxe

O xornalista vilalbés e amigo do

homenaxeado que tamén partici-

pará nos actos, Moncho Paz, insiste

no merecemento desta distinción

que pon fin ao procedemento de re-

habilitación da súa figura na vila

tras “o rexeitamento que Ramón

Chao percibía na vila coa publica-

ción da novela de inspiración auto-

biográfica O lago de Como na que

os seus veciños e veciñas vían re-

flectidas figuras de Vilalba incluída

na obra baixo o pseudónimo de

Reigada”.

Moncho Paz asegura que “volve

con ganas, tras cinco anos conse-

cutivos, á súa vila natal por estas

datas que lle traen recordos da súa

infancia”.

Ramón Chao será homenaxeado na súa vila natal cunha escultura no HectómetroLiterario do Paseo dos Soños

9actualidade agosto 15

Ramón Chao con Prisciliano.AcivroStudio15

san ramón e santa maría 2015

10 actualidadeagosto 15

A� a��e� �a�ciai� ��� ��ácticas etradicións codificadas que teñencomo obxectivo someter ou de-fenderse mediante a técnica. Exis-ten varios estilos e escolas. Undeles é o Taikic-System creadopor Yee Seil, un dos mestres parti-cipantes na XIV ConvenciónMundial de Artes Marciais Gali-budo 2015 que se celebrará en Vi-lalba entre o venres 4 e o domingo6 de setembro.

En que técnicas e sistemas de

aprendizaxe se basea este mé-

todo?

O Taikic-System é un método ba-seada na versatilidade, eficiencia eenerxía de forma que un practi-cante debe aprender que, a travésda actividade, desenvolverá estascaracterísticas que o farán, non sóloitar mellor; senón tamén mo-verse con máis eficacia, ter recur-sos técnicos variados para cadasituación, pensar de maneira máisresolutiva e empreñar a súa forzae o seu ánimo da forma máis axei-tada.Un loitador de Taikic traballatodos os aspectos do combate hu-mano: as súas accións inclúen téc-nicas de boxeo, pateo, atrapes,desequilibrios, barridos, técnicasde presión e golpeo a puntos vi-tais, loita no chan manexo de múl-tiples armas tradicionais oumodernas e unha longa lista deadestramentos especiais que com-pletan a actividade e a fan inago-table.Para todo isto, o practicante deTaikic adestra o seu corpo, a súamente e o seu espírito en harmo-nía, aprendendo como principalelemento, que os inimigos máisimportantes están dentro dunmesmo.

Cales son as principais diferen-

zas con respecto a outros méto-

dos?

Posiblemente non existan diferen-zas radicais, pero se as houberaconsistiría ns súa complexidade evariedade de acción. Un das má-ximas do Taikic é canto máis me-llor. É dicir, tratamos de abarcartodos os aspectos do combate senlimitacións. Igualmente, os seus adestramentos

tamén posúen peculiaridades úni-cas coma, por exemplo, os ades-tramentos acuáticos que serealizan na piscina ou no mar, osadestramentos en supervivencia ecombate con armas modernas ou

as probas que se realizan antes dosexames –progresivamente máisdifíciles e perigosas segundo ograo ao que se enfronta o alumnoou alumna- que consisten en exer-cicios de adestramento cotián parafavorecer a psicomotricidade, a re-acción nerviosa e a experimenta-ción de retos.

Que nivel de preparación física

require a súa práctica?

Ao comezo ningunha. Vaise cons-truíndo durante o camiño do ades-tramento. En estadios avanzadosun practicante de Taikic é capaz deter unha forma física completa queabarca todos os ámbitos do desen-volvemento deportivo. O primeiro que se traballan as cla-ses, por lóxica, é a preparación fí-sica para desenvolver avelocidade, resistencia, mobili-dade, forza e a relaxación do prac-ticante como primeiroachegamento á técnica marcialeducando aposición e o xesto. Codominio do corpo, mellora nas co-nexións nerviosas facilitando a co-rrecta reacción ante situacións derisco.As sesións están programadas cunmicro-ciclo semanal que axuda atraballar todos os sectores corpo-rais de forma completa e equili-brada, logrando un rápidodesenvolvemento e dominio das

facultades físicas e psicomotrices,moi importantes estas últimas paraobter equilibrio, coordinación eprecisión.

Falaba de probas cada vez máis

complexas a medida que o

alumnado avanza de nivel. Pero,

en que consisten?

O practicante, para superar o cin-turón negro, por exemplo, debesuperar 23 probas para posterior-mente pasar ao examen técnico,teórico e práctico. Dentro do mé-todo para amarelo debe superarseunha proba, cinco para laranxa,oito para verde e 13 para azul. Deexame a exame repítense as ante-riores con maior dificultade eagréganse outras novas. Algúnsexemplos son o lanzamento de pe-

lotas a certa distancia que debenevitar ou de obxectos volantes quedeben coller antes de que toquen ochan ou a defensa dos ataquesnunha emboscada na rúa; ademaisdoutras probas de defensa dura ebranda, equilibrio, concentración,sexto sentido, honra, etc.

Que aspectos positivos destaca

do Taikic?

A súa capacidade para dar respos-tas prácticas aos problemas co-múns da vida. Creo que o Taikic,máis que un método de autode-fensa, é un medio de autodesen-volvemento que reflicte os nososerros para poder perfeccionarnos.Pódese definir como un camiñopara a harmonía na acción porquebusca o desenvolvemento total dopracticante a nivel físico ou men-tal, e ao mesmo tempo, cultiva atranquilidade durante a axitación,o combate interno contra osmedos, dúbidas, odio, ego, igno-rancia, etc. Utiliza a acción parachegar á non-acción.

Ademais de dar a coñecer a súa

técnica, que outros aspectos pre-

tende transmitir aos participan-

tes da XIV Convención Mundial

de Artes Marciais Galibudo

2015?

Achegar un medio de ensinanzaque dea respostas ás múltiples in-quietudes dos loitadores. Igual-mente, pretendo dar a coñecer

unha forma de entender a acción eo seu adestramento a través do se-minario de demostración onde tra-tarei de resumir as principaiscaracterísticas do Taikic-System,tanto a mans baleiras coma conarmas.Pero tamén me gustaríapoder explicar certos principios fi-losóficos claves para entender aactitude e o pensamento correctoante os problemas e que poden re-sultar de utilidade a calquera quebusque ferramentas de superación.

Que valoración lle merece a or-

ganización de encontros deste

tipo onde se da cabida a diferen-

tes tipos de artes marciais?

As Artes Marciais teñen un nexocomún que identifica aos que aspracticamos: filosofía de vida eintegración, a través da súa prác-tica, dunha serie de valores e com-portamentos que nos identifican erepresentan. E este tipo de eventosonde todos aprendemos de todosson excepcionais e especialmenteútiles para min.

Esperando que a convención

sexa un éxito, desexámoslle

unha agradable estancia en Vi-

lalba. Coñece xa a zona? Que es-

pera encontrar en Vilalba?

Non teño o pracer de coñecer a lo-calidade; pero, sen dúbida, teñomoi boas referencias sobre ela.Agardo degustar a súa gastrono-mía da que xa me falaron.

“O Taikic é un camiño para a harmonía na acción porque busca o desenvolvemento totaldo practicante a nivel físico e mental cultivando a tranquilidade durante o combate interno

contra os medos, dúbidas...”

Yee Seil, mestre do sistema Taikic

Yee Seil.

san ramón e santa maría 2015

Ademais de Yee Seil (Ponteve-dra), participarán no Galibudo2015 Juan Gómez (Barcelona) eLawrence Oleriana (Filipinas) queofrecerán demostracións de Ju-koshoto Ryu e Modern Kali Es-krima Arnis Tapado,respectivamente.O responsable da organización doencontro, Antonio Montes, desta-caba durante a súa presentación “aimportancia de eventos destas ca-racterísticas porque as artes mar-ciais están excesivamenteenmarcadas nun contexto compe-titivo, pero é necesario recuperaros seus valores tradicionais”.Igualmente, o responsable da or-ganización facía referencia á súa

indicación como primeira toma decontacto coas artes marciais, xaque “non é precisa unha prepara-ción previa nin física nin técnica”.Pola súa banda, o concelleiro dedeportes do Concello de Vilalba,José Antonio Pita Paz, destacabaa atracción que supón o Galibudopara a visita de persoas de diferen-tes procedencias a Vilalba nomarco das súas festas patronais.

Inscricións

As prazas son limitadas, polo quea inscrición se realiza por rigorosaorde de entrada a través da webwww.centervilalba.com. A organi-zación solicita a colaboración dosparticipantes coa achega de 1 kg

de alimentos non perecedoirosque se entregarán ao Banco deAlimentos de Lugo.

Programación

Ademais da habitual recepción ereunión dos membros do WorldMoo Duk Kwan e da C.I.A.A.M.que se desenvolverá o venres; aprogramación mantense coma nasúltimas edicións nas que se desen-volveron clases con cada un dosmaestros convidados e unha clasecomparativa con todos eles o sá-bado. Xa o domingo será aquenda dunha saída de confrater-nidade, este ano ao Museo e oCastro de Viladonga e á Murallade Lugo.

O Galibudo 2015 achega a Vilalba tres modalidades de artes marciais

11actualidade agosto 15

Eduardo Baamonde, xunto á vice-presidenta do Instituto de EstudosChairegos, Marisa Barreira, pre-senta o libro "Vilalba e a TerraChá - Acuarelas" nun acto queterá lugar o venres 28 de agostono salón de actos da Casa da Cul-tura de Vilalba a partir das oito doserán. O libro, editado polo IESCHA epertencente ao proxecto editorial"Cadernos de Viaxe", está inclu-ído no convenio que o colectivoasinou no seu momento coa Áreade Cultura e Turismo-Vicepresi-dencia Primeira da Deputación deLugo para desenvolver no pre-sente ano 2015.A contido da publicación é, nestecaso, fundamentalmente visual efroito da observación directa a péde rúa.Trátase de trasladar ao so-porte de libro un percorrido artís-tico pola Terra Chá e,

especialmente, por Vilalba. A in-tención é trazar unha guía de lo-calizacións de interesepatrimonial, paisaxístico, arqui-tectónico e, en definitiva, culturaldesta comarca a través de bosque-xos feitos en acuarela. Paralela-mente aos fitos de maior intereseturístico –sobradamente reprodu-cidos en fotos, vídeos, etc.- engá-dense outros recantos menoscoñecidos que, sen dúbida, axu-dan a retratar unha terra, os seustraballos, os seus productos e a assúas xentes.Tanto os debuxos coma as acua-relas deben mostrar un aire de es-pontaneidade propio dos apuntessacados do natural. Pequenas im-prontas realizadas in situ e escenassinxelas froito dunha rápida ob-servación que nutren un cadernoque o artista vai configurando amedida que percorre a súa viaxe.

O Grupo Municipal Socialistapropón para o pleno extraordina-rio solicitado a redución do Im-posto de Bens Inmobles, logo deter comprobado “a pasividade edesinterese do equipo de go-berno por falar dos temas queafectan de xeito directo á econo-mía dos vilalbeses e vilalbesas”.Dito estudo analizaría “a posibi-lidade de pasar do 0,5 actual ao0,4% no urbano e do 0,4 ao 0,3%no rural”.Segundo sinalan os socialistas, asuba dos valores catastrais daque foron informados os veciñoscontou coa máxima opacidade edesvencellamento por parte doConcello, polo que o PSOE deVilalba, ademais de pedir contasao respecto, propón unha redu-ción que suporía pagar 50 eurosmenos tendo como referencia unvalor catastral de 50.000 euros.

Deste xeito, critican “a nefastaxestión do responsable de econo-mía na lexislatura anterior,Agustín Baamonde”, subraiandoque “fomos forzados a un plande axuste estatal para poder facerfronte ao pago a acreedores- untotal de dous millóns de euros-para regularizar a situación eco-nómica e financeira do Conce-llo”, recorda o concelleirosocialista Luis Fernández, quepuntualiza que “a forte débedanas arcas municipais limita a ca-pacidade inversora e de gastoprecisos para o desenvolvementodun municipio como o de Vi-lalba”.Para os socialistas, “o equipo degoberno trata de suplir esta dé-beda cos cartos de todos os veci-ños e veciñas, aumentando afiscalidade dos tributos munici-pais”.

O alcalde do Concello de Castro deRei, o popular Francisco Balado,recorda que “a Deputación de Bes-teiro pretendeu que o Concello con-cedese a licenza de actividade doCentro de Recría de Castro Ribeirasde Lea sen ter aportado o certifi-cado final de obra que lle foi requi-rido entre os meses de abril e maiodeste ano -cando aínda era presi-dente do organismo provincial-xunto a outra documentación nece-saria para a posta en marcha da súaactividade”.O rexedor local considera que “estefeito evidencia a pouca sensibili-dade que tiña o Sr. Besteiro e o seu

equipo co cumprimento da norma-tiva urbanística; xa que pretendíaque o Concello obviara un trámiteimprescindible na posta en marchade calquera actividade ou obra”.O alcalde popular asegura que “enningún caso imos ceder á presión eá chantaxe dos socialistas nin do Sr.Besteiro e, aínda a pesar de estar in-teresados en conceder a licenza deactividade do Centro de Recría porentender que é útil aos intereses dosgandeiros, reiteramos a preceptivaexistencia do certificado final deobra do Centro para conceder a li-cenza de actividade”.Así respondía Balado ás críticas do

deputado provincial do PSOE,Pablo Rivera Capón, durante a trac-tora en defensa do sector lácteo quetivo lugar en Sarria onde acusaba aogoberno de Candia de “castigar porcapricho aos produtores de leite coseu bloqueo ao Centro de Recría”.Os socialistas defenden que “aposta en marcha destas instalaciónsinxectarían máis de 4 millóns deeuros ao ano na provincia, en clarobeneficio dos miles de profesionaisque viven directa ou indirectamentedo sector lácteo, e aforraría miles decustes aos gandeiros, que non teríanque levar a recriar fóra de Galiciaas súas novillas”.

Ata finais de agosto permane-cerá na Casa da Cultura de Vi-lalba a exposición con pinturasen óleo sobre lenzo de CheloPena, baixo a organización doIESCHA, en horario de dez emedia a unha e media -polasmañás- e de seis a oito -polas tar-des- de luns a venres e de onceda mañá a unha do mediodía, ossábados. Natural da parroquia de Santaba-lla, Chelo Pena formouse na es-cola unitaria da LigaSantaballesa, cursou o Bachare-lato no Instituto de Vilalba, paraposteriormente formarse na es-cola de Enfermaría Salus Infir-morum de A Coruña.Traballadora do CHUAC desdeo ano 1974, onde aínda continúaa súa extensa carreira na sani-dade pública.A súa afección polas manualida-des, e sobre todo pola pintura,foi unha constante na súa vida, apesar de que a súa preparaciónprofesional foi tardía. Asiste acursos de aprendizaxe e poste-rior especialización en pintura aoóleo impartidos por profesores

de Belas Artes e pintores de di-versosestudios en A Coruña.Neste intre é cando descubre agran facilidade que adquire áhora de plasmar nos seus cadrosas instantáneas que lle emocio-nan e lle motivan. Comparte ex-posicións en diversas ocasiónscon outros pintores da zona,onde as críticas a destacan polagran expresividade, naturali-dade, colorido e nitidez das súaspinturas.A súa primeira exposición en so-litario non podía ser noutro lugarque na terra que a viu nacer, San-taballa, o pasado mes de maio doano en curso. Alí, tras colleitarun gran éxito de afluencia e re-cibir gran número de loanzas ecríticas positivas á súa obra, aní-mase firmemente a compartirtodos os seus lenzos co seupobo, estendendo as súas fron-teiras, ampliando os seus hori-zontes, e sobre todo esperandoque todo aquel que se acerque adisfrutar das súas pinturas seleve un grato recordo da súa arte,a arte do seu pobo, da súa terra...

Eduardo Baamonde ofrece unpercorrido artístico pola TerraChá a través dun novo libro editadopolo IESCHA

O PSOE de Vilalba propón o estudoda redución do IBI como medida deaforro para os vilalbeses nun plenoextraordinario

As pinturas en óleo sobre lenzode Chelo Pena, expostas naCasa da Cultura

Balado: "É preciso o certificado final de obra paraconceder a licenza de actividade do Centro de Recría”

O xurado do II Certame Mª JoséVázquez Verdes convocado polasXuventudes Socialistas de Vi-lalba, proclama gañadoras a Va-nesa Otero Orosa e InésPoupariña nas categorías xeral einfantil polos seus relatos “Vidapor vida” e “Tempo de desconto”,respectivamente.Nesta segunda edición do certamepublicaranse nun libro un total deseis traballos finalistas xunto cosdous relatos gañadores de ámba-las dúas categorías: “É igual” deDavid Sobral, “About the motel,dear” de Manu Gil, “Os ollos dosespíritos”, “A encrucillada dotempo” e “Feireante de palabrasde fume”, de Isabel Blanco, e “Acasa encantada”, de Zaida Currás.Os rapaces e rapazas da agrupa-ción vilalbesa agradecen a todosos participantes a súa contribucióna este certame e á cultura galega,xa que en palabras do seu secreta-rio xeral, Rodrigo Pavón, “todasas obras presentadas fan que anosa cultura medre e certificanque nunha vila como a nosa a cre-ación literaria precisa ter o prota-gonismo que merece”.A entidade convocante agradecetamén a colaboración dos mem-bros do xurado: o xornalista Mon-cho Paz, a profesora no IESBasanta Silva, Carmen Cabaneiro,e o docente e membro do IES-CHA, Chema Felpeto.

Inés Poupariñae Vanesa Otero,premios de relatobreve

vilalba

castro de rei

Casa do Concello de Vilalba.

12 �ociedadeagosto 15

sociedade

U �al de 100 euros que se abo-narán como donativo á FAD (Fun-dación de Axuda á Drogadicción)foron recadados este ano polasXuventudes Socialistas de Vilalbaco terceiro Sport in Río.Como en anos anteriores, estestorneos deportivos e solidariosque se desenvolveron ao longo detres días na Área Recreativa daMadalena gozaron de gran emo-ción con resultados moi axusta-dos, incentivando unhacompetitividade sana entre a xu-ventude. “Fomentar o deporteentre os mozos e mozas da vila éunha prioridade para nós, postoque o Concello non demostra nin-gún interese nesta tarefa”, afirmouRodrigo Pavón, Secretario Xeraldas Xuventudes Socialistas, des-tacando que “se unha agrupaciónxuvenil é quen de asumir o pesoorganizativo deste evento, quedademostrada a desgana e falta devontade dos que gobernan estepobo”. O colectivo socialista tamén con-sidera importante a participaciónfeminina, posto que nesta ocasióntres dos equipos que participaroneran mixtos, e un feminino. “Gús-tanos ver que cada ano acodenmáis mulleres e se normaliza a súaparticipación en eventos deporti-vos, propósito que semella indife-rente para o Concello”. Nesta liña,dúas parellas mixtas do equipo devoleibol profesional de Lugo,Emevé, fixeron unha exhibiciónpara todos os asistentes a estes tor-neos, rematando por convidalos a

xogar nun partido amigable.Finalmente, entregáronse os pre-mios aos tres primeiros equipos devoleibol e de fútbol, que disputa-ron a final no derradeiro día dotorneo. Na categoría masculina da

carreira popular, Antonio Souto fí-xose co primeiro premio, LuisBarro co segundo e Abel Rochelaco terceiro. María Souto gañou nacategoría feminina, quedando ensegunda posición Emma Longa-rela.

A agrupación xuvenil socialistaagradece o patrocinio dos locaisde Vilalba que se ofreceron a co-laborar, entregando como premiosaos gañadores e gañadoras produ-tos típicos da vila ou entradas para

algúns establecementos, sempreapoiando e fomentando o comer-cio local. Conclúen agradecendotamén a todos os participantes queano a ano demostran a importan-cia de organizar torneos como oSport in Río.

Antón Rodríguez eLaura Novoa, ambosalumnos de primaria docolexio San Tomé doCarballo, Taboada,foron os gañadores doprimeiro e o segundopremio do I Certame deRedacción XornalísticaMariña Folgueira con-vocado pola Asocia-ción de Veciños deReigosa.Ambos recollían perso-almente o premio nunacto homenaxe á xor-

nalista do que toma o nome ocertame celebrado o domingo 16de agosto conducido pola presi-denta da asociación, Elba Sanda-mil, que contou coasintervencións musicais de Mini eMero. Tamén se achegaron aocentro sociocultural desta parro-quia pastoricense familiares,amigos e veciños de Mariña Fol-gueira, ademais de catro dosmembros do xurado -Carlos Rei-gosa, Rosa Sierra, Ángel Basantae Primitivo Iglesias- do quetamén formaba parte LoisCaeiro.

Os rapaces premiados obtiveroncadanseu lote de libros en ga-lego, ademais dun agasallo sor-presa; pero tamén o profesorpromotor do concurso no centroeducativo, Fiz Rodríguez, reco-llía outros dous lotes de libros etamén a escultura do lugués LuísLoureira denominada “Peiteandoo Porvir” como premio para ocolexio ao que tamén lle corres-pondeu unha obra dun autor domunicipio. Carlos Reigosa, pre-sente no acto, dedicaba “Intra-mundi” ao CEIP San Tomé doCarballo.

Os torneos solidarios do Sport in Río conseguen

recadar 100 euros para donar á Fundación de

Axuda á Drogadición

Reigosa homenaxea a Mariña Folgueira coa entrega de premios do seu I Certame

de Redacción Xornalística

Mozos e mozas participaron nos torneos de voleibol e fútbol durante o III

Sport in Río que contou coa participación de profesionais do Emevé.

O acto contou coa intervención musical de Mini e Mero.

O restaurante Anllo volve repetirpremio no XI Concurso de Tapasde Muimenta despois de alzarsecun deles nas últimas tres edi-cións. Nesta ocasión, fíxose copremio do xurado; mentres que opúblico proclamaba vencedora átapa do Asador O Cabuxo.Ambos eran os máis votados polopúblico –cunha media de 8,59 e8,58 puntos-; pero tamén remata-ban na mesma posición tralo re-conto dos votos do xuradoprofesional integrado polos profe-sionais participantes e a xunta di-rectiva da Asociación deEmpresarios de Muimenta. Cunhapuntuación media de 8 e 7,60 paraO Cabuxo e o Anllo. Tendo enconta as bases do concurso, o pre-mio do xurado foi outorgado aoAnllo que ademais foi o local queobtivo un maior número de pape-letas coa puntuación máximaentre o público: 267.Por outra banda, foi o Alvariño oque despachou o maior número detapas desta edición, entre o mér-

cores 12 e o sábado 15 de agosto,con 644 das 3.562 tapas despacha-das entre os seis locais participan-tes que 404 persoas visitaron nasúa totalidade.E, entre o público participante, Es-ther López, Ángeles Ferreiro eFran Fraile fixéronse con cadan-seu vale de compra por valor de100 euros que poderán gastar nosnegocios socios do colectivo em-presarial nun prazo de 30 días des-pois da súa entrega efectuada omartes 25 de agosto nun acto noque tamén recibiron o seu corres-pondente diploma os establece-mentos gañadores antes deconvidar aos asistentes e degustarde novo as súas tapas.Igualmente, entre os 404 partici-pantes que completaron a ruta dosseis establecementos participan-tes, Andrés López, de Duanco, re-sultou gañador dun vale decompra para gastar nos locais so-cios da Asociación de Empresa-rios de Muimenta ata un máximode 300 euros.

O Cabuxo e o Anllo, premios do XIConcurso de Tapas de Muimenta

Os premiados dispoñen dun mes para gastar os seus vales de compra en Muimenta.

O director xeral de AdministraciónLocal, José Alberto Pazos Cou-ñago, asinou o venres 14 de agostoen Lugo cinco convenios de cola-boración para a mellora de infraes-truturas e equipamentos nosconcellos de Begonte, Cospeito,Pantón, Ribas de Sil e Vilalba quesupoñen unha achega de preto de

200.000 euros. Tres destes convenios, os de Cos-peito, Ribas de Sil e Vilalba, asi-náronse ao abeiro dunha orde desubvencións da Vicepresidenciapara a creación e/ou mellora dasinfraestruturas, dotacións, instala-

cións e equipamentos vinculadosá prestación de servizos munici-pais destinadas a concellos gale-gos en 2015.Así, a Xunta subvencionará con40.000 euros ao Concello de Cos-peito para que realice a pavimen-tación de varias vías municipais eao de Vilalba 28.000 euros cos que

acondicionará o camiño rural deRegovide a Carregal.Estas axudas están cofinanciadaspolo Fondo Europeo Agrícola deDesenvolvemento Rural (FEA-DER) no marco do Programa deDesenvolvemento Rural de Gali-

cia. Este programa, ao igual que aXunta, ten entre as súas priorida-des “a mellora da calidade de vidanas zonas rurais” e por iso o Go-berno galego decidiu apoiar eco-nomicamente a aquelas actuaciónscuxo obxectivo sexa mellorar asinfraestruturas e equipamentos deuso público e, por tanto, dos servi-zos municipais que os conce-llos prestan aos seus veciños eveciñas.

Fondo de Compensación

Ambiental

Doutra banda, asináronsetamén dous convenios con Be-gonte e Pantón, ao abeiro dasaxudas do Fondo de Compen-sación Ambiental. O FCA éunha iniciativa que a Xuntapuxo en marcha hai cinco anospara que, por primeira vez enGalicia, os concellos galegos

puideran beneficiarse das explota-cións de enerxía eólica, grazas aocanon eólico..Nesta ocasión, o Concello de Be-gonte recibirá 35.000 euros para aampliación da rede de saneamentoda parroquia de Illán.

O PSdeG de Cospeito tivo coñe-cemento, recentemente, da inten-ción do SERGAS de recortar ohorario do servizo de pediatríano Centro de Saúde da Feira doMonte onde actualmente o facul-tativo atende consultas os luns emércores a xornada completa.Ante a posibilidade de que o ho-rario se vexa reducido a dúashora nunha única xornada sema-nal, os socialistas solicitaronunha reunión co alcalde coa in-tención de obter informaciónsobre o tema, así coma as medi-das que pretende tomar o Conce-llo ao respecto e que o grupomunicipal socialista está deci-dido a apoiar para evitar o re-corte.A voceira socialista no munici-pio, Rosa Morán, asegura que“nos preocupa moito o goteo derecortes que se veñen produ-cindo. Con medidas coma estanon se potencia o rural. Máis beno que se consegue é que, cadavez, menos xente se quede a vivirno noso concello”.“Aínda estamos a agardar a res-posta do rexedor; pero, de non terresposta, levaremos este asuntoao Pleno de finais de mes”, con-clúe Morán.

Un tramo da estrada provincialLU- P- 6513 que une os conce-llos de Vilalba con Xermade per-manecía pechado ao tráficodurante unha semana. O deputado popular delegado dexestión territorial, Jesús Carreira,explicou que o motivo do corte,en Camposo de Foxo de Pena-maior, entre os puntos kilométri-cos 2;590 e 10;200, se debe aoinicio dos traballos de pavimen-tación con aglomerado no firme.Carreira manifestou que “debidoá maquinaria empregada paralevar a cabo esa rehabilitación énecesario cortar a estrada á cir-culación polo que se producironcortes de tráfico sinalizados”.A pesar da súa apertura durante afin de semana do 22 e o 23 deagosto, volverá a sufrir pechesata que finalicen as labores.

A Xunta de Galicia achegará376.890 euros a 21 concellos daprovincia de Lugo -entre eles oschairegos de Abadín, Cospeito eOuteiro de Rei- para que mello-ren a accesibilidade e sinaliza-ción dos recursos turísticossituados no medio rural.As subvencións de Turismo deGalicia pretenden que os conce-llos realicen actuacións que po-tencien tanto os seus recursosnaturais -miradoiros e rotas desendeirismo, praias marítimas efluviais- como os bens de inte-rese cultural existentes nas zonasrurais do municipio.Os proxectos subvencionadoscontemplan a ordenación e acon-dicionamento de rotas e do en-torno de elementos naturais epatrimoniais singulares, perotamén a difusión dos recursos tu-rísticos a través da colocación de

sinais convencionais ou de pan-tallas led e do desenvolvementode aplicacións para dispositivosmóbiles, entre outros.A Xunta aposta por potenciar oturismo para inverter a tendencianegativa na economía das zonasrurais e o seu despoboamento,tendo en consideración que o tu-rismo é un sector en expansiónimportante que crea emprego eaumenta a atracción global domedio rural.

Desenvolvemento rural

Esta iniciativa enmárcase na es-tratexia do Goberno galego parapromover o desenvolvementorural, que se aborda dende unhaperspectiva integral con acciónsen distintos ámbitos destinadas adiversificar a economía, mellorarcalidade de vida e conseguir oreequilibrio territorial.

ABANCA e a Asociación de Co-merciantes, Empresarios, Profesio-nais, Gandeiros e Autónomos deMuimenta acaban de renovar a súacolaboración en materia financeira,co obxectivo posto en mellorar oacceso ao crédito dos autónomos epemes desta localidade lucense.O presidente dos empresarios deMuimenta, Orencio Fontela Igle-sias, e o director de zona deABANCA en Lugo Oeste, ÓscarSalgado Seijas, rubricaron unacordo que renova a aposta quemantén a entidade financeira co te-cido empresarial de Galicia.Para facilitar a competitividade nomercado dos asociados, os clientesao novo servizo de financiamentono punto de venda de ABANCA,chamado APLAZOS. Deste xeito,permítese simplificar e axilizar o fi-

n a n c i a -mento ins-tantáneade produ-tos e servi-zos..Os profe-s i o n a i spertencen-tes a estaasociaciónpoderánacceder ás

vantaxes que ofrece o novo Pro-grama Cero Comisións, que per-mite deixar de pagar polomantemento das contas e tarxetas,pero tamén polas transferencias, in-gresos de cheques ou outros servi-zos habituais.O convenio recolle unha ampla ecompetitiva oferta de produtos des-eñados para este fin, entre os quedestacan préstamos para anticiparsubvencións ou aprazar o pago deimpostos, sen xuros ou comisións.O texto asinado tamén recolle ou-tras opcións de financiamento a tra-vés de pólizas de crédito, préstamospersoais e hipotecarios, leasing mo-biliario, avais ou liñas de desconto.Dende as oficinas de ABANCAtamén facilitarase a información re-lativa ás opcións de financiamentoa través do convenio asinado coa

Deputación de Lugo, así como ou-tros convenios do ICO, Igape eSGR. A entidade tamén porá a dis-posición de todos os asociados xes-tores especializados en materia deseguros ou banca electrónica.

A Xunta inviste máis de 100.000 euros namellora de infraestruturas nos concellos deBegonte, Cospeito e Vilalba

O PSOE de Cospeito,

contra a reducción

do horario de pediatría

ABANCA e os empresarios de Muimenta asinan unconvenio para facilitar o financiamento

Pechado porobras un tramoda estrada entreVilalba e Xermade

Abadín, Cospeito e Outeiro deRei reciben axudas da Xuntapara a potenciación dos seusrecursos turísticos do ruralO acondicionamento de rotas e de entornospatrimoniais singulares son algúns dos proxectossubvencionados ademais da colocación de sinaisou o desenvolvemento de aplicacións para móbiles

terra chá

O director xeral de Administración Local durante a sinatura dos convenios

cos cinco alcaldes.

Representantes de ambas entidades durante a sinatura.

cospeito

13actualidade agosto 15

�4 actualidadeagosto 15

O CEIP de Lagostelle abre du-rante o curso as súas portas ás oitoda mañá para favorecer a concilia-ción da vida familiar e laboral dospais e nais traballadoras quepoden, así, deixar os seus fillos efillas no centro escolar ao coidadode persoal do servizo ata a hora deinicio das clases lectivas.O prazo de solicitude para esteservizo aberto en horario de oito anove e media da mañá permaneceaberto ata o 15 de setembro. Osinteresados e interesadas podeninscribirse cumprimentando aficha correspondente e entregán-doa de xeito presencial na Casa doConcello ou a través do correoelectrónico no enderezo rfa-nego@concellodeguitiriz.com.

O Concello de Guitiriz e a comi-sión de festas únense de novopara homenaxear ao doce por ex-celencia da localidade: a torta demillo. Con ese motivo, o venres28 de agosto desenvolverase unhafesta con música, artesanía e,como non, degustación.Dende as doce do mediodía per-manecerán abertos postos de arte-sanía no Campo da Feira e xa apartir da unha servirase a primeiradegustación amenizada por gai-teiros do municipio. Xa cara ascinco da tarde está prevista a co-laboración da Asociación O Ca-daval que achegará xogospopulares coma o serrón, a ra, ozambombazo, a corda, etc.Despois das sete e media con“Abofé que son bos!”, os asisten-tes poderán escoitar os versos demaiores do concello que taméncompoñen e cantan. Ás oito emedia, Antía, Cintia e Sara pro-nunciarán o pregón; xusto antesda segunda degustación previstapara as nove do serán. Xa cara ásdez da noite, Javier e MarcosRoca ofrecerán unha actuaciónmusical.

C ���rso de sobremesasPero, ademais, este ano o consis-

torio convoca un concurso de so-bremesas con ingredientes natu-rais e que premiará aos tresprimeiros clasificados entre tódo-los participantes con 50, 25 e 15euros, respectivamente, e cun di-ploma, ademais da publicación dareceita na web do Concello e noprimeiro xornal ou reviste que pu-blique o mesmo.O xurado, integrado por un repre-sentante da asociación de hosta-leiros, un empresario da venda detortas de millo, un membro da co-misión de festas e o concelleiro deturismo -que actuará como secre-tario do mesmo-; valorarán con 1,2, 3, 3 e 5 puntos as sobremesaspresentadas a partir das sete datarde no Campo da Feira desta-cando, especialmente, as que con-teñan como un dos ingredientesfariña de millo ou utilice comobase a torta. Por inscribirse, polasúa orixinalidade, presentación,innovación e explicación gráficaou oral, tamén obterán cadanseupunto. Os interesados en participarpoden anotarse ata o xoves 27 deagosto na Casa do Concello, a tra-vés do teléfono 982 370 109 oudo enderezo electrónicoinfo@concellodeguitiriz.com.

A localidade chairega de Guitiriz éa elixida para a inauguración, a co-mezos de outubro, do curso 15/16do programa UNED Sénior Eume– Terra Chá, dependente do centroasociado da UNED Sénior da Co-ruña que comprende os municipiosde Aranga, Irixoa, Monfero, Pa-derne, Rianxo e os chairegos deGuitiriz e Xermade aos que uníaeste ano Lousame-. Este programa universitario achegaas súas clases aos maiores de 50anos do ámbito rural interesados enenriquecer o seus coñocementos in-dependentemente do súa formaciónacadémica previa.

O prazo de matrícula para o pri-meiro cuatrimestre, que comprendeos meses de outubro, novembro,decembro e xaneiro, permaneceaberto ata o venres 11 de setembro.Os interesados poden formalizar amatrícula na Casa do Concello porun prezo de 15 euros cada materiaofertada con 30 horas lectivas -mú-sica, informática, tertulias literariase cine-. A maiores, o prezo da for-mación mensual é de 10 euros.O desenvolvemento das clases, naCasa Habanera e na Casa da Mú-sica, non se levará a cabo se non secumpre o cupo mínimo establecidode 15 persoas.

Unha tablet valorada en 300euros para cada membro era opremio para o equipo gañador dafase provincial do concursoD3mobile Metrology Leagueconvocado en colaboración conoutras institucións no que resul-taron vencedores tres alumnosdo IES Poeta Díaz Castro deGuitiriz.Trala recepción do premio, o paidun dos alumnos guitiricensesgañadores reclama a súa reposi-ción, que na categoría provinciallle correspondía entregar á De-putación Provincial, a través dunvídeo denuncia publicado na In-

ternet a través dunha canle doYouTube na que conta con pretode 27.000 siareiros: “Cosas deAndroid”.Charly González asegura que “atablet viña desprecintada e raiadapola parte traseira”. Por iso, so-licita a través da Internet –taména través dunha petición enchange.org “Entrega de un pre-mio justo”- que “sexa entregadoa este alumno o seu merecidopremio polo esforzo na elabora-ción do vídeo gañador da provin-cia novo e debidamenteprecintado para o seu posterioruso e disfrute”.

O novo alcalde de Xer-made, Roberto García Per-nas, e o tenente de alcalde,Carlos Guerra, realizaronunha visita institucional ásinstalacións do Parque Eó-lico Experimental Sota-vento. O xerente de Sotavento,José Núñez, xunto cos res-ponsables das distintasáreas de actuación, ManuelDíaz e Ángel Hermida,foron os encargados de dara coñecer polo miúdo o pro-xecto Sotavento que “éunha instalación importanteno municipio de Xermade, un pro-xecto de referencia mundial aoque debemos apoiar e valorardende o Concello”, segundo o al-calde.Roberto García tamén salientou anecesidade de “apoiar iniciativascoma esta que faciliten o accesoda poboación a información ener-xética obxectiva” e destacou que“as enerxías renovables, a eficien-

cia e o aforro enerxéticos son pia-res fundamentais nos que susten-tar un futuro sostible”.Por outra banda, o concelleiro deTurismo e tenente de alcalde, Car-los Guerra, asegurou que trataráde “explotar e incentivar o enormepotencial turístico do parque im-plicando aos veciños e veciñas”tendo en conta que “é un proxectopouco coñecido a pesar do reco-

ñecemento da UNESCO comocentro destacable a nivel mundialen educación enerxética, turismoresponsable sostible e intelixente”.Ambas institucións comprometé-ronse a colaborar activamente edentro das súas competencias noseidos de actuación que compartenrelacionados co turismo e o medioambiente no concello de Xer-made.

O párroco Luís Ángel RodríguezPatiño promove unha campaña derecollida de sinaturas en apoio aque o Papa Francisco sexa candi-dato ao Premio Nobel da Pazneste 2015 que iniciará na parro-quia xermadense de Momán.Rodríguez Patiño, que se confesaadmirador da traxectoria do pon-tífice, considérao merecedordesta distinción por “buscar a pazno mundo e pretende unha re-

forma da Igrexa”. De feito,nomea ao achegamento entreCuba e os Estados Unidos comoexemplo de mediación do Papa eao seu rol “á prol do achegamentoda Igrexa á mensaxe evanxélica”.As sinaturas tamén se recolleránen Labrada (Guitiriz), Cambás(Aranga) e Xestoso (Monfero) aolongo de varias semanas. Poste-riormente, as sinaturas serán en-viadas á Conferencia Episcopal.

Aberto a inscrición

no programa

'Madrugadores'

para o CEIP de

LagostelleO pai do alumno do IES Poeta Díaz Castro querecibía “unha tablet usada” recolle sinaturas através de change.org

Guitiriz honra á torta de millonunha festa que inclúe concursode sobremesas

Formación para maiores de 55anos co programa UNED Sénior

Denuncian a entrega dunhatablet usada para un dosgañadores guitiricenses doconcurso D3Mobile

A nova corporación municipal de Xermade, visitaas instalacións do Parque Eólico Sotavento

Momán recollerá sinaturas a prol da

candidatura do Papa ao Nobel da Paz

guitiriz

xermade

Torta de millo de Guitiriz.

Representantes do Concello e do parque Sotavento durante a xuntanza.

A aula de Momán do programaUNED Sénior, coordinada polopárroco Luís Ángel RodríguezPatiño, oferta música e medicinapara o primeiro cuadrimestre docurso 15/16.Ao programa antes dirixido amaiores de 55 anos, agora taménpoden acceder os maiores de 50.Os interesados aínda poden for-malizar a súa matrícula, despoisda ampliación do seu prazo, atao 25 de outubro.

UNED Sénior, taménen Momán

15actualidade agosto 15

xermade

O Encontro Internacional de Tor-neiros da Madeira en Galicia éunha iniciativa única na penínsulaque se celebra no municipio deXermade dende fai 15 anos paradivulgar un oficio tradicional, do-cumentar técnicas e coñecemen-tos e trasladar á sociedade as súasorixes e o potencial artístico ecreativo que ofrece. Ao longo de catro días Xermadereúne a profesionais recoñecidosinternacionalmente que compar-ten a súa sabedoría e experienciacon actividades formativas, expo-

sicións e demostracións, aotempo que achegan ao público enxeral o mundo do torneado. Pro-cedentes de Francia ou Portugalcoma no caso de Christian Del-hon e Idalio Díaz, respectiva-mente, chegan profesionais aXermade para acompañar a ou-tros recoñecidos torneiros gale-gos nas demostracións que serealizarán entre a tarde do xoves17 e a mañá do domingo 20 desetembro. Este ano tamén actua-rán como relatores o pontés JoséGarcía Otero e vilalbés Julio

Guntín Currás aos quehai que engadir a Lolo deSeveriano, “O Mestre”no traballo coa llerga queel mesmo forxa, templa eafía.“A valía técnica e o reco-ñecemento internacionaldos relatores foron as ca-racterísticas baralladas áhora de contar con estesgrandes mestres tornei-ros” asegura VicenteLedo- un dos promotoresdeste encontro xunto aodesaparecido FernandoVérez- que actúa este anocomo organizador doevento xunto a outras en-tidades colaboradorascoma a Asociación deAmigos da Madeira dasPontes ou voluntarios domunicipio en detrimentoda Fundación Centro Ga-lego de Artesanía e doDeseño.Aínda así, como eventoconsolidado, agarda reci-bir curiosos, autodidactasou profesionais de Fran-cia, o Reino Unido, Por-tugal e o resto de Españaque poderán descubrir ouperfeccionar técnicas ecompartir experiencias

con outras persoas, algunhasdelas xa coñecidas. É que “comoo seu propio nome indica, o En-contro sirve para reunir á xente.Ten tamén un valor afectivo quese engade ao valor artesán e artís-tico que cada ano se vai incre-mentando ata convertelo nunreferente en toda España”. Haique lembrar que esta iniciativaserviu para “transmitir á poboa-ción un profundo coñecementodeste oficio artesán que foi au-mentando a calidade da súa téc-nica en Galicia onde

anteriormente os obxectos elabo-rados era utilitarios”.Tamén serviu o Encontro para“fomentar a aparición de empre-sas de referencia no sector queagora venden tornos e ferramentae maquinaria especializada”. Ealgunhas delas estarán presentesno XV Encontro de Torneiros daMadeira expoñendo as súas ferra-mentas como outra das propostasdo seu programa. Igualmente, opavillón municipal acollerá a ex-posición de pezas torneadas apor-tadas polos participantes; mentresque a mostra itinerante de ma-deira torneada “CONtornos” per-manecerá aberta na bibliotecamunicipal no mesmo horario doencontro: das dez e media damañá ata as sete e media da tarde.Os relatores estranxeiros, nestecaso Christian Delhon e IdalioDías, terán a responsabilidade de

facer a escolma de pezas para aexposición itinerante que o vin-deiro ano chegará a Xermadepolas mesmas datas. Será o sá-bado 19 a partir das seis da tarde;pero, antes, serán participarán endiferentes demostracións de tor-neado para os inscritos.

O programa do Encontro complé-tase cun espazo de iniciación aotorneado que se desenvolverá osábado 19 entre as catro e sete emedia da tarde supervisado polosmonitores.

Poxa e venda de camisetas para

axudar no seu financiamento

Coa poxa de pezas torneadas do-adas polos torneiros asistentes e acompra de camisetas conmemo-rativa desta edición do EncontroInternacional de Torneiros daMadeira -por un prezo de 10euros-, pódese colaborar co man-temento deste evento.

Mecenazgo Dixital no marco da

RSE

A empresa estati.co, mecenas di-xital do Programa de Volunta-riado Dixital da Xunta,impulsado pola Amtega e a Di-

rección Xeral de Xuventude eVoluntariado, está a colaborar coConcello de Xermade no desen-volvemento dun espazo web paraa difusión do Encontro Interna-cional de Torneiros da Madeiraen Galicia: www.encontrodetor-neiros.org.

O Encontro Internacional de Torneiros da Madeira “transmite un profundocoñecemento deste oficio artesán que foi aumentando a calidade das

súas técnicas en Galicia”

Exposición e visitantes da duodécima edición do Encontro (arriba) e detalle de

pezas torneadas (abaixo).

Tornear consiste, basicamente, enlabrar con diferentes ferramentasun anaco de madeira mentres estásuxeito a unha máquina, o torno,que o fai xirar.O torneado é unha das técnicasmais lonxevas empregadas paratraballala madeira, o parecer deorixe europeo, pois as pezas maisantigas que se coñecen feitas conun torno son etruscas (Centro daactual Italia) do século VIII a.C. eoutro do século VI a.C. atopadona Alta Babiera (Sur de Alemaña).En Exipto atopouse un baixorre-levo onde se representa a un arte-

sán e o seu axudante traballandonun torno na tumba de Petosiris(necrópole de Tuna el-Gebel,preto da antiga cidade de Jmun)datado polos investigadores entrefinais do século IV e comezos doséculo III a.c.En Galicia resulta difícil conse-guir probas históricas do seu usotanto pola ausencia de documen-tación, como polo tipo de materiaprima empregada e os factoresambientais que inflúen na súaconservación.

www.encontrodetorneiros.org

Algo de historia

A presidenta da Deputación deLugo, Elena Candia, xunto ao pre-sidente da Confederación Hidro-gráfica do Miño-Sil, FranciscoMarín, acordaron iniciar os trámi-tes de redacción dun protocolo decolaboración entre os dous entes eque implicará un investimento dedous millóns de euros na posta envalor de espazos fluviais da pro-vincia. A presidenta da Deputación expli-cou que cada administración asu-mirá o 50% do total dun

investimento que se dirixirá a ac-tuacións na área de referencia daConfederación Hidrográfica Miño-Sil, para a realización de obras talescomo construcións de paseos flu-viais, adecuación de sendas ou

áreas recreativas, entre outras.“Pequenas actuacións demandadaspolos concellos e que repercutiránna mellor saúde dos nosos ríos e namellora da calidade de vida dosnosos veciños”, asegurou Candia.A responsable da institución infor-mou de que as actuacións decidi-ranse en coordinación cosconcellos “aos que escoitaremos xaque non nos podemos esquecer doprincipio de autonomía local e daparticipación que se ten que darentre esta institución e os munici-

pios”, polo que, engadiu, “apro-veitaremos cada decisión parademostrar que a Deputación é unhacasa de todos os concellos da pro-vincia de Lugo”.En canto aos prazos establecidos,

Elena Candia dixo que hoxe se deuorde de iniciar a redacción do pro-tocolo de colaboración entre a De-putación e a ConfederaciónHidrográfica do Miño-Sil, que pos-teriormente se materializará nafirma dun convenio, e prevese queno último trimestre de 2015 “es-tean redactados cada un dos pro-xectos que se desenvolverán nosmunicipios con cargo a este proto-colo. Os destinatarios últimos sonos municipios e empezaremos xa arecibir propostas”.

A presidenta da instituciónprovincial explicou que estaé unha nova mostra da claracolaboración e do bo enten-demento entre administra-cións, ao tempo que quixoagradecer “a boa disposi-ción do presidente da Con-federación Hidrográfica doMiño-Sil para “sacaradiante este proxecto, quelle trasladamos dende a ins-titución”. Candia engadiu que “a dina-mización dos pequenosconcellos pasa pola posta en

valor do entorno e dos recursos dosnosos ríos” e fixo fincapé na nece-sidade de promover iniciativas di-namizadoras do turismo e decumprir coas obrigas medioam-bientais.

A Deputación de Lugo destinapreto de 60.000 euros a potenciara actividade formativa do Cam-pus Universitario de Lugo. Enconcreto, as achegas da adminis-tración provincial diríxense, porun lado, a fomentar as titulaciónsde máster, e por outro lado, á re-alización de cursos de verán naprovincia.A presidenta da Deputación,Elena Candia, e o reitor da USC,Juan Viaño, xunto ao vicerreitorde coordinación do Campus Uni-versitario de Lugo, Javier Bueno,asinaron os dous convenios decolaboración, que poñen de ma-nifesto o apoio firme e decisivoda administración provincial coa

USC.Un dosconveniosaprobadosd i r í x e s eao fo-mento dastitulaciónsde másterno Cam-pus deL u g o ,para cuxafinalidadea Deputa-

ción achega un importe de30.000 euros. “A través destacontribución permitiremos pro-mocionar estas titulacións e quese melloren os recursos humanose materiais, ata o punto de querecibirán axuda dez titulaciónsde máster oficial que se impartenen Lugo”, matizou a presidenta.En canto ao segundo dos conve-nios asinados, a través dun im-porte de 20.800 euros, aDeputación de Lugo promocionaos cursos de verán da USC quese imparten na provincia deLugo. Neste ano, incrementá-ronse nun 67% o número de pro-postas, pasando de 15 a 25, cuntotal de 438 alumnos.

O goberno provincial xa está a tra-ballar na elaboración dos orza-mentos da Deputación para 2016.De feito, a presidenta deu conta dafutura creación dunha comisión naque, por vez primeira, estarán pre-

sentes os grupos da oposición. Con este propósito, tamén avan-zou o comezo da rolda de xuntan-zas coas asociacións de caráctermáis social da provincia para aelaboración deste orzamentos,pola prioridade que o Gobernoprovincial está a dar ao benestarde todos os lucenses. Estas xun-tanzas continuarán coas que man-terá con agrupacións culturais,deportivas, e cos Concellos, “por-que eles saben mellor cales son as

necesidades dos seus veciños”.

Saldar débedas cos Concellos en

materia de benestar

Anteriormente, a presidenta daDeputación de Lugo, Elena Can-

dia, avanzara que a pretensión dogoberno provincial é a de dotar ácorrespondente partida orzamen-taria dos fondos suficientes du-rante as contas de 2016 para saldaras débedas contraídas cos Conce-llos en materia do Servizo deAxuda no Fogar.A presidenta da institución reite-rou o compromiso da Deputaciónco benestar e, neste senso, están atraballar “para atender ás reclama-cións dos municipios que solicitan

o cumprimento do decreto de ser-vizos sociais, despois de que o an-terior goberno provincial senegase a atender maioritariamenteo Servizo de Axuda no Fogar”.

Incremento de medio millón de

euros para o SAF

Nese sentido, a institución provin-cial aprobou na xunta de gobernodo venres 14 de agosto as subven-cións en réxime de concorrenciacompetitiva para gastos correntesdo Servizo de Axuda no Fogar namodalidade de prestación básica,por un importe de 1,2 millóns deeuros, tras incrementar a partidaen medio millón de euros.“Con estas cifras, a Deputación deLugo destina un 71,43% máis queo anterior Goberno bipartito aoServizo de Axuda no Fogar básicode cada Concello lucense”, asegu-raron durante unha rolda deprensa o voceiro do grupo provin-cial popular, Carlos Armesto e avicepresidenta segunda e depu-tada de benestar, igualdade e xu-ventude, Mari Teijeiro.

“Populismo e discriminación”

Pola súa banda, os socialistas acu-san ao executivo de Candia de dis-criminar aos 33 Concellos nos quenon goberna o PP co reparto de

axudas ao Servizo de Axuda noFogar. O voceiro do Grupo ProvincialSocialista, Francisco CamposConde, destacaba “o populismo eas mentiras de Candia, que incre-mentou a partida para estas axu-das só por intereses partidistas”;posto que o “60% dos fondos sonpara os 33 Concellos do PP, fronteao 30% para os 27 do PSOE e ao10% para os de BNG e indepen-dentes”.De feito, o voceiro socialista ex-plicaba que “Vilalba é o Concelloque máis cartos recibe con

132.050 euros. Pola contra, Vi-veiro que ten máis habitantes queo municipio vilalbés conta con31.832 euros”. En calquera caso,son menos que o Concello deMondoñedo, do que Candia é al-caldesa, que con 4.000 habitantesé un dos máis beneficiados xa querecibirá 37.061 euros.Outro dos exemplos que destacaCampos Conde é “Sarria que mul-tiplica por 10 a poboación mindo-niense e recibe 4.557 euros” ou“Burela que, co dobre de veciños,percibirá tres veces menos fondosque o municipio mindoniense”.

A Deputación e a CHMS investirán 2 millóns de eurosna posta en valor de espazos fluviais da provincia

A Deputación destina preto de 60.000

euros a potenciar a actividade formativa

do Campus Universitario de Lugo

“Os orzamentos da Deputación saldarán a débeda contraída cos Concellos cunincremento de fondos destinados á axuda no fogar”

16 actualidadeagosto 15

#SanMarcos

Representantes de ambas entidades durante a xuntanza.

Viaño, Candia e Bueno durante a sinatura dos convenios.

O Grupo Provincial Socialistadenuncia que Candia retorna ocaciquismo á Deputación deLugo e lamenta que negue aoslucenses Presupostos Participati-vos no 2016, destruíndo un pro-xecto máis do Goberno deGómez Besteiro, que foi pio-neiro en España, así como un re-ferente en prol da democracia eda transparencia na xestión pú-blica. O deputado provincial do PSOE,Álvaro Santos Ramos, acusa aCandia de “tentar camuflar a súapolítica caciquil, vendendo fume

e anunciando a creación dunhacomisión con PSOE e BNG,cando os tres grupos políticoscon representación na instituciónxa temos vías legais, perfecta-mente definidas e establecidas,para participar na elaboracióndas contas provincias. E máis,Candia sabe, perfectamente, quenecesita do apoio de socialista enacionalista para aprobar os or-zamentos, pois contamos coamaioría. Pola contra, os veciñossó teñen esta oportunidade fa-cendo Presupostos Participati-vos”.

O voceiro popular, Carlos Armesto, e a presidenta da Deputación, Elena

Candia adiantaron a creación dunha comisión para a elaboración dos

Orzamentos Provinciais do 2016.

Os socialistas critican que se lles negue aoslucenses uns Presupostos Participativos para o 2016

17actualidade agosto 15

A popular Elena Candia conver-tíase o 24 de xuño na primeirapresidenta da Deputación Pro-vincial de Lugo nos seus 179anos de historia tras accedertamén á alcaldía do seu munici-pio natal, Mondoñedo, en maiodeste 2015.Durante a constitución da novacorporación provincial, o rexe-dor da Pontenova, Darío Cam-pos, proposto á última horapolos socialistas ante a negativados deputados nacionalistas deapoiar ao alcalde de Bece-rreá, Manuel Martínez, porestar imputado, obtiña 12apoios na primeira votación.O mesmo número de votosrecibía Elena Candia que xu-raba o cargo e pronunciaba oseu discurso debido ao errodo secretario do ente provin-cial, José Mourelle Cillero,que se decatou entón de queao non saír elixido presidenteou presidenta por maioría ab-soluta na primeira votación,é necesaria unha segunda.Finalmente, nunha segundavotación, Elena Candia ob-tiña de novo 12 votos empa-tando con Darío Campos; xaque Manuel Martínez emitíao seu voto en branco despoisde terse votado a si mesmona primeira votación. Ante oempate, a rexedora mindo-niense convertíase na presi-denta da Deputación portratarse da lista máis votada.���� �frontou os cambios

tralas eleccións municipais do

24 de maio e o Pleno de cons-

titución da corporación pro-

vincial do 24

de xuño que

lle dan ac-

ceso á alcal-

día de

Mondoñedo

e á presiden-

cia da Depu-

tación?

Con moita ilusión, proxectos eganas de traballar. Os cidadánsdemándannos un traballo e unharesposta aos seus problemas conseriedade e a esixencia de faceloben.

Sorprendida polos resultados

da votación no Pleno de cons-

titución da corporación pro-

vincial?

Cando se gañan as elecciónsnon debería sorprender gober-nar. Somos o partido que gañouas eleccións, coñecemos a insti-tución, temos un programa degoberno e ímolo cumprir.

Dende entón pasaron xa preto

de dous meses e, neste tempo,

trala constitución do equipo

de goberno as súas principais

accións estiveron vinculadas

ao benestar e a cooperación

cos Concellos de cara ao man-

temento dos servizos aos lu-

censes. Pero, que outros

asuntos considera

prioritarios?

O benestar e axudar atodos os Concellos daprovincia de Lugo é aprioridade deste go-berno. Temos que tra-ballar cos veciños eveciñas que máis o

necesitan e con todos os muni-cipios. A Deputación é unha ins-titución para axudar aosConcellos, coa peculiaridade deque en Lugo hai moitos peque-nos. Esa asistencia, esa colabo-

ración técnica, económica e xu-rídica, debe prestarse en base ásnecesidades e con respecto á lei,sen prexuízo de que teñamoscerta autonomía para marcar al-gunhas prioridades. As nosasson, precisamente, aquelas queresolven problemas dos quemáis o necesitan.

Tras unhas semanas no go-

berno provincial, o 20 de xullo

mantiña un encontro co Presi-

dente da Xunta. Que acordos

destacaría do

mesmo? E que

relación pre-

tende manter

co executivo

galego?

A Deputaciónde Lugo queretraballar dexeito coordi-nado coa Xuntade Galicia, co-laborando conlealdade pararesolver os pro-blemas de todosos lucenses.Trasladeille aNúñez Feijóoque a nosa prio-ridade é o be-nestar etraballar cos ve-ciños que máiso necesitan, co-ordinando a

planificación das infraestruturassociais e amosando a vontade departicipar en todos os proxectosdirixidos a paliar situacións dedesigualdade. Tamén lle comu-niquei as nosas propostas decara o futuro; como o pulo aosector turístico para poñer envalor a declaración como patri-monio da humanidade dos ca-miños de Santiago e sumandoforzas para acadar este recoñe-cemento para a Ribeira Sacra.Tamén lle pedín que manteña aspolíticas de discriminación po-sitiva cara á provincia que xadesenvolve a Xunta de Galicia.

Esas son algunhas das liñas do

seu proxecto de goberno. Que

outros rasgos pretende que o

definan?

Un proxecto que nace tendo enconta as necesidades da provin-cia e dos nosos veciños, cen-trado no benestar das persoas ena colaboración cos Concellos.

O sector primario é un dos

piares económicos da provin-

cia. Nese sentido, o equipo de

goberno provincial incluíu a

pesca nunha das súas áreas de

actuación; pero, na actuali-

dade, é o sector lácteo o que

está a vivir unha complexa si-

tuación. As mobilizacións con-

vocadas pola Plataforma en

Defensa do Leite Galego da

que forman parte non só coo-

perativas e organizacións

agrarias; senón tamén outros

colectivos sociais e mesmo

Concellos de diversas cores

políticas visibilizan esta crise.

Cal é a posición da Deputa-

ción ante a situación e as peti-

cións dos gandeiros?

De total apoio ao sector lácteo.É un sector prioritario para aprovincia lucense. Tanto o Mi-nisterio coma a Xunta están tra-ballando porque é unhasituación moi preocupante querequire un esforzo serio. Haimoitas familias que teñen unhasituación difícil e un futuro in-certo e as administracións temosque axudalas.

E sobre unha posible moción

de censura por parte da tota-

lidade dos deputados da opo-

sición que aparte aos

populares do goberno da De-

putación, cal é a súa

postura?

O obxectivo é gober-nar por e para todosos lucenses. Nonperdo o tempo enanalizar o resto dassituacións. Non pode-mos estar preocupa-dos ou condicionados polo feitode que alguén se enfade ou sereconcilie. Ninguén retrasa atoma de decisións por ese mo-tivo. Dende esta corporación es-tamos traballando porque axente necesítanos e non perde-mos o tempo en pensar noutros

temas. Temos unha folla de rutae estamos tomando decisiónscun horizonte temporal de catroanos.

Condiciona, dalgún xeito, a

súa acción neste goberno en

minoría?

É preciso buscar acordos paratomar algunhas decisións; peroiso é moi saudable en democra-cia. Esta institución é concellode concellos. E os concellosestán liderados por alcaldes dedistintas cores políticas. Proba-blemente sexa a instituciónonde máis necesarios son osacordos, gobernes en maioría ouno. Nós defendémolo sempre,tamén cando estabamos na opo-sición na Deputación. A miñapostura non cambiou agora queformo parte do goberno.

Unhas das súas máis constan-

tes críticas ao anterior equipo

de goberno foi a súa falta de

transparencia e a discrimina-

ción dos Concellos segundo as

súas cores políticas. Que mo-

delo de xestión defende neste

sentido?

Esta Administración non tensentido se traballa de xeito hos-til cos Concellos. O modelo dexestión necesario é aquel que lledá o protagonismo aos Conce-llos; eles marcarán as liñas es-tratéxicas, xa que son eles osque van recibir a cooperacióneconómica, técnica e xurídicado noso goberno provincial.

Vostede goberna tamén nun

deles: Mon-

d o ñ e d o .

Como com-

p a x i n a

ambas res-

ponsabilida-

des?

O meu com-promiso cos

meus veciños e co meu Conce-llo é prioritario. Hai unha alcal-desa e unha presidenta; perorealmente hai un equipo de seispersoas en Mondoñedo e doceen Lugo. Só traballando enequipo se pode levar adianteeste proxecto.

Elena Candia, presidenta da Deputación de Lugo

“O noso proxecto de goberno céntrase no benestar das persoas ena colaboración cos Concellos”

#SanMarcos

Elena Candia.

“O sector lácteo

é prioritario para

a provincia; polo

que ten o apoio

total da Deputación

de Lugo”

“Temos unha

folla de ruta e

estamos tomando

decisións cun

horizonte temporal

de catro anos”

O documento ao que tivo acceso

Sermos Galiza recolle como ob-

xectivos do Banquete de Conxo

2.0 a construción dun “gran mo-

vemento social, cívico e partici-

pativo” de cara a constituír unha

“candidatura nacional galega de

unidade”. Nesta candidatura

confluirían “persoas, colectivos

socias e forzas políticas galegas

segundo o principio democrá-

tico de cada persoa un voto”.

Outro dos obxectivos fixados

sobre o papel consiste en propor

unha candidatura sen “ningún

tipo de dependencia nin obe-

diencia alleas aos intereses da

Nación Galega”. Para isto, reco-

lle o documento, “debe posuír

personalidade xurídica

propia, en coherencia

co suxeito político di-

ferenciado -pobo ga-

lego- que representa”.

Ademais, o manifesto

recolle como obxec-

tivo a consecución dun

“grupo parlamentar

galego soberano nas Cortes” que

defenda “o dereito radical demo-

crático de Galiza a decidir” e o

“combate contra as políticas ne-

oliberais e reaccionarias” que

atentan contra as “condicións de

vida da maioría do pobo ga-

lego”.

No documento aprobado por

unha práctica unanimidade, as

persoas participantes no Ban-

quete de Conxo 2.0 poñen de

manifesto que “Galiza debe

estar presente, e ser actor rele-

vante no escenario que poda

abrirse no Estado español”. “O

momento político descobre

novas posibilidades para o reco-

ñecemento dos dereitos das na-

cións, que o noso País non pode

desaproveitar”, engade.

O documento, que alude á situa-

ción de emerxencia social, á si-

tuación límite dos nosos sectores

produtivos, á precariedade labo-

ral, á mocidade, á problemática

migratoria e demográfica e aos

dereitos das mulleres, reivindica

a dignidade do pobo galego.

“Precisamos máis que nunca

unha ampla

unidade cí-

vica” co fin

amosar a

“ c a p a c i -

dade” e os

“intereses”

do país, que

se atopa

diante dun “desafío histórico”.

“Que ninguén dubide de que

Galiza será capaz de reclamar

soberanía e recoñecemento na-

cional. Galiza precisa existir po-

liticamente con forza e voz

soberana ”, indica o documento.

Membros da Coordinadora

Pola outra banda, a Asemblea do

Banquete de Conxo 2.0 decidiu

constituír unha Coordinadora in-

tegrada por Antía Paz, Alejandro

Lorenzo, Sara Torreiro, Carlos

Ares, Olalla Rodil, Suso Díaz,

Paula Verao, Eliseo Fernández,

Elvira Souto, Iago Lestegás, Ana

Luis Bouza, Xavier Campos,

Xosé Manuel Pereiro, Helena

Pérez, Fernando Souto e Carlos

Méixome.

“Non era fácil”, admite en con-

versa con Sermos Galiza o xor-

nalista Xosé Manuel Pereiro, un

dos promotores do Banquete de

Conxo 2.0, que congregou arre-

dor de 400 persoas nun centro

cívico que ficou pequeno. “Tive-

mos a mesma sensación que o

25 de xullo, é dicir, con indepen-

dencia de que se cumpriran os

obxectivos, todos e todas saímos

con satisfacción e alegría”, sa-

lienta.

A dificultade do proceso residía,

segundo Pereiro, no prazo es-

caso da convocatoria, pouco

máis de quince días, e na con-

fluencia de persoas de “distintas

pólas”. “Había xente libertaria,

de familias máis hard…”, exem-

plifica. Sinala que os debates

“foron duros, pois participaba-

mos entre 40 e 50 persoas”.

“Malia isto, conseguimos chegar

á conclusión en consenso e en

práctica unanimidade”, subliña.

O promotor do Banquete de

Conxo 2.0 recoñece a título de

curiosidade que o asunto que

máis debate xerou foi o do

nome, mais insiste en salientar a

boa sintonía do encontro, no que

todas as persoas advertiron da

necesidade de confluír. “Foi un

acontecemento histórico” e

“acordamos, con toda a diversi-

dade que alí había, traballar por

un grupo parlamentar galego so-

berano”, engade.

Sobre as próximas semanas, Pe-

reiro sinala que se tratará de “se-

guir cara adiante”, co fin de

estender o espírito do Banquete

de Conxo 2.0 ao longo do país e

“cara ao lado”, co fin de “tomar

contacto cos outros movemen-

tos”.

A portavoz do

BNG no Con-

greso, Olaia Fer-

nández Davila,

considera que os

orzamentos xe-

rais do Estado

presentados esta

terza feira no

Congreso polo

ministro Montoro

son unhas contas

para nada acaídas

ás necesidades de

Galiza nin da maioría da pobo-

ación do Estado. Davila, que

censurou o discurso de Montoro

por “hiper trunfalista” e “panfle-

tario”, incide en que esas contas

do estado prevén un recorte de

investimento real en Galiza de

por volta de 20 millóns de

euros, unha tesoirada do 1,7%.

A deputada nacionalista men-

cionou a situación da Seguri-

dade Social “en números

bermellos” e advertiu que se

“non se corrixe a tendencia e as

políticas precarias de emprego,

haberá dificuldades no futuro

coa Seguridade Social”.

Sector lácteo

Davila salientou na súa inter-

vención a grave crise do sector

lácteo galego: “cando miles de

explotacións agro gandeiras

están nunha situación desespe-

rada, resulta que o orza-

mento do estado para

Agricultura non só ca-

rece de partida destinada

a paliar esta crise senon

que por riba recurta o in-

vestimento en Galiza en

19 millóns de euros”.

Por outra parte, o Sindi-

cato Nacional de Comi-

sións Obreiras de Galiza

denunciou esta terza

feira que Galiza perde

22 millóns en investi-

mentos reais nos orzamentos

xerais do Estado (OXE) para o

ano 2016. O secretario xeral do

sindicato, Xosé Manuel Sán-

chez Aguión, afirmou nunha

conferencia de prensa que os

OXE do 2016 son uns "orza-

mentos antisociais" e que ·non

serve para combater o paro, o

empobrecemento da poboación

e a crecente desigualdade no

noso país".

En 2014 só 46 dos 314 concellos

non perderon poboación. No

resto, o ano despediuse con

menos habitantes dos que come-

zou. Nada raro nun país que leva

desde 1986 encadeando máis de-

funcións que nacementos. Se a

isto se lle engade a sangría da

emigración, a perda de poboa-

ción é o resultado lóxico da ecua-

ción.

Nesta perda constante e ano tras

ano de habitantes (en 2013 per-

demos 15.558 e no 2014, 17.245)

non se libra ningún ámbito pobo-

acional, se ben uns sofren máis

que outros. Así, no rural esa

perde de habitantes multiplica

por tres a das zonas urbanas. De

cada 10 habitantes que perde o

noso país, 8 son do rural.

Os dados indican que nos conce-

llos de menos de 5.000 habitan-

tes perdeuse no exercicio pasado

por volta de 13.500 habitantes.

Nos concellos de máis de 50.000

habitantes tamén houbo perda de

poboación, mais foi moito

menor, de 4.500 persoas.

Entre 2.000 e 5.000 habitantes

son os concellos que máis sofren

o golpe da queda demográfica.

Desertización do rural

O 41,2 por cento dos galegos

viven en 70 parroquias (en Ga-

liza hai 3.790), que supoñen o

1,2% da superficie do noso país.

Máis dun millón cento cincuenta

mil persoas concentradas en

menos de 348 kilómetros cadra-

dos, dos perto de 30.000 que ten

Galiza. Cifras que evidencian o

despoboamento e desertización

do rural e que, difundidas polos

Instituto Galego de Estatística en

base a un estudio de 2011, vol-

ven á primeira plana por mor dos

dados do INE que sinalan a

perda de habitantes de Galiza,

principalmente no rural e no in-

terior.

Impulso a unha candidatura para un “grupo parlamentar galego soberano”

Satisfacción, ilusión e alegría foron as palabras máis repetidas tras concluír o Banquete de Conxo 2.0, que acordou, entreoutras medidas, o impulso dunha candidatura en aras da consecución dun “grupo parlamentario galego soberano”, quenon responda a “dependencia” nin “obediencias” alleas a Galiza.

Orzamentos xerais do Estado 2016: tesoirada de20 millóns de euros para Galiza

A deputada nacionalista Olaia Fernández Davila afirma que son unhascontas “electoralistas” e de costas ás necesidades da maioría da poboación. Case 33.000 galeg@s menos nestes 2 últimos anos

Crise demográfica: o rural achegaoito de cada dez habitantes queperde Galiza

18 actualidadeagosto 15

galiza

Olaia Fernández Davila.

Banquete de Conxo 2.0

“Galiza debe estarpresente e seractor relevante noescenario quepoida abrirse no

Estado”

A referencia ao I+D+i como ele-

mento imprescindíbel para o des-

envolvemento económico e albo

dos esforzos de investimento da

Xunta non falta en calquera dis-

curso dun cargo público que se

preze. Porén, a realidade é ben

diferente: Galiza leva anos a ver

como mingua a súa aposta pola

Investigación, o desenvolve-

mento e a innovación. Os dados

de 2013 sinalan que o gasto neste

apartado apenas supuxo o 0,85%

do Produto Interior Bruto (PIB),

un recorte a respecto do ano an-

terior, que fora de 0,88%. Ese

0,85% supón que o noso país

fica por baixo da media estatal

(que anda por volta do 1,3% do

PIB) e moi afastada da media da

Unión Europea, onde esa aposta

supón case máis do 2,1 por cento

do PIB. Cómpre lembrar que no

plan estratéxico deseñado pola

Consellería de Facenda para Ga-

liza sitúa como horizonte en

2020 un investimento do 3%.

Por sectores, o empresarial

supón o 45,9% do I+D+i. No es-

tado a achega deste sector é do

53% e na UE de máis do 63%.

No 2013, só un 0,53% das em-

presas con sede social en Galiza

dedícanse á manufactura en

ramas intensivas en tecnoloxía

alta ou medio alta e só un 1,2%

se situaron nas ramas de servizos

intensivos en formación de tec-

noloxía alta ou punta.

A administración pública repre-

senta o 15% da aposta econó-

mica polo I+D+i, mentres que o

ensino superior e as entidades

privadas sen ánimo de lucro son

o 39,3%.

O persoal adicado en Galiza a In-

vestigación, Desenvolvemento e

Innovación en relación ao total

de emprego en economía é o

1,03%, porcentaxe tamén infe-

rior á media española, que anda

polo 1,3%.

O relevo das mobilizacións na

defensa dun prezo xusto para o

leite chegou a Sarria esta terza

feira, onde centos de tractores -

500 segundo a organización-

ateigaron as rúas na demanda de

solucións a unha crise que afoga

milleiros de explotacións e gran-

xas no país.

“Leite regalado, gandeiro arrui-

nado” volveu ser unha das pala-

bras de orde máis coreadas na

manifestación que percorreu a

vila até A Casa do Concello, para

alén daquelas que exixían á

Xunta que dese o paso de defen-

der un sector fulcral para o rural

galego e o país. Nesta liña,

os sindicatos lembran que

na Galiza están a se pagar os

prezos máis baixos do Es-

tado e onde o 30% das ex-

plotacións perceben moi por

baixo do custo de produ-

ción. "Nin un paso atrás na

defensa d@s gandeir@s

galeg@s' volveu ser unha

das faixas máis aplaudidas

da marcha.

O coordenador de Sectores

Gandeiros da Federación

Rural Galega (Fruga), Elías

Somoza, deixou claro que a

tractorada de Sarria, das que

destacou o apoio do comer-

cio local cun peche solida-

rio, “non vai ser a última

baixo ningún concepto”.

“Mentras aos gandeiros ga-

legos estáselles a dicir que

eñen que producir menos do

que producían en campañas

pasadas, en Extremadura,

Andalucía, Castela estáse-

lles a incentivar a producir

máis”, manifestou Roberto

García, de Unións Agrarias.

As mobilizacións proseguen

esta semana e tamén en se-

tembro, onde para o día 5 deco-

rrerá unha gran tractorada de

5.000 vehículos en Santiago de

Compostela.

A ameaza de feche volve si-

tuarse sobre as factorías de

Alcoa en Galiza (A Coruña e

San Cibrao). Desta volta a res-

ponsabilidade non deriva, como

a finais de 2014, das subastas de

enerxía bonificada; senón que

sería, segundo a dirección da

multinacional, de China. A crise

que afecta a ese país provocou

unha queda da demanda interna

de metais, derivando isto en que

os chineses puxéronse a exportar

metais, tamén aluminio. As con-

secuencias: queda de prezos e de

vendas de Alcoa.

Esta situación foi exposta polo

presidente de Alcoa-España

nunha recente xuntanza con re-

presentantes dos traballadores e

traballadoras das factorías de

San Cibrao, A Coruña e Aviles,

prantas que dan emprego directa

a unhas 1.200 persoas. Rubén

Bartolomé recoñeceu que a si-

tuación actual é complicada e

que de se manter obrigaría a

avaliar medidas que non descar-

taban o fechamento de factorías.

No primeiro trimestre Alcoa ob-

tivo uns benefi-

cios de por volta

de 190 millóns de

euros, mentres

que no segundo

trimestre deste

ano foron de 127

millóns. A multi-

nacional puxo o

ramo ao 2014

cuns beneficios

que superaban os

250 millóns de

euros.

A pensión media situouse en

agosto en Galiza en 749,67

euros, unha cifra que se ben

supón un aumento do 2% a res-

pecto do mesmo mes de 2014,

segue a estar sensibelmente por

baixo da media do estado espa-

ñol, que é de 888,53 euros, 140

euros máis.

Os dados difundidos esta terza

feira polo Instituto Nacional da

Seguridade Social o número de

prestacións polas diferentes cla-

ses de pensións (xubilación, viu-

vidade, incapacidade

permanente,...) supera as

750.000.

No que atinxe ás prestacións por

xubilación, en Galiza hai

465.000 e a media que perceben

é de 849 euros, unha cantidade

tamén inferior á ratio estatal, que

supera os 926 euros, 77 euros

máis.

A mingua do investimentoen I+D+i afasta aínda máisGaliza da media estatal eeuropea

Sarria toma o relevo nas protestas do leitecoa mobilización de 500 tractores

A porcentaxe destinada a investigación, desen-volvemento e innovación caeu até supor ape-nas o 0,85% do PIB, lonxe da media española eda UE.

A dirección sinala o desplome de prezos polas exportacións chinesascomo responsábeis dunhas dificultades que, de se manter, obrigaría a'medidas drásticas'. No primeiro semestre os beneficios da multinacio-nal foron de 220 millóns de euros.

O comercio fechou en solidariedade cos manifestantes, que volverondenunciar o insostíbel da situación e o desleixo de Xunta e Estado.

Aumentaron nese mes un 2% mais seguen moiafastadas do que se paga no Estado español.

As pensións en Galiza seguenen agosto por baixo da mediaestatal: 140 euros menos

Alcoa volve poñer sobre a mesa a posibilidadede fechamento das súas factorías en Galiza

19actualidade agosto 15

galiza

Fotos: @Photolopez e @revistaafriga

Entre aplausos comezaban a cir-cular centos de tractores proce-dentes de municipios dacontorna polas rúas vilalbesaseste xoves 20 de agosto despoisdas doce do mediodía e ata des-pois das dúas e media da tarde.Antes, xa se reuniran importan-tes grupos de gandeiros noutrospuntos da zona coma A Pasto-riza, Meira, Muimenta, Guitiriz,Momán ou Santaballa co obxec-tivo de achegarse á capital da co-marca e mostrar o seu malestarante as perdas que están a pade-cer os produtores e produtoras

galegas en xeral por mor dos bai-xos prezos que perciben das in-dustrias e que, nalgúns casos,son de 22 céntimos de media porcada litro entregado.Gandeiras e gandeiros -mozos engran parte-, representantes desectores vinculados ao sectoragrogandeiro e outros colectivossociais e culturais, organizaciónsagrarias, alcaldes e concelleirosde diversos partidos e munici-pios da comarca chairega e daMariña acompañaron a marchaque transcorría entre cánticos dedenuncia ante a falta de implica-

ción da Xunta ou de apoio ásprotestas do sector gandeiro.“Feijóo escoita, o agro está enloita” ou “Non mires para Ma-drid, o lío do leite témolo aquí”,ademais de “gandeiros unidos,xamais serán vencidos”, foronalgúns dos berros que se puide-ron escoitar durante a protesta naque participaron arredor de 2.000persoas. Igualmente, os 1.000tractores que participaron namarcha contribuíron a convertera vilalbesa na máis multitudina-ria das que se teñen celebradonas últimas semanas en Galicia –

en Comba, Chantada, Arzúa eLalín- antes da convocada polaPlataforma en Defensa do SectorLácteo Galego para este venresen Ordes e para o vindeiro mar-tes 25 de agosto en Sarria. Pero xa o día anterior, o luns 24,a plataforma celebrará unha reu-nión para abordar os seguintespasos a dar en relación á actualsituación que están a vivir osgandeiros e gandeiras galegas aosoportar prezos máis baixos queos doutras comunidades do Es-tado, ademais de enfrontarse áposibilidade de abandono da súa

recollida ou ao incumprimentodos contratos que as propias in-dustrias presentan aos produtorese produtoras.

Manifesto

A gran maioría dos comercios dacapital chairega tamén se suma-ron á mobilización pechando assúas portas e, incluso, nalgúnscasos uníndose á protesta que re-mataría diante da Casa do Con-cello de Vilalba coa lectura domanifesto por parte de Fidel Fer-nán no que se recollen os oitosaspectos que os gandeiros e gan-deiras reclaman. Por unhabanda, o establecemento dunprezo xusto para o leite quecubra os custes de produción epermita aos gandeiros e gandei-ras vivir do seu traballo. Poroutra, a garantía da recollida datotalidade da súa produción; perotamén a garantía de negociacióndas condicións do contrato lácteocoas industrias e o impedimentodo uso do leite como produto re-clamo nas grandes distribuido-ras. Tamén propoñen a creacióndun mediador público e gratuítoque garanta a igualdade de con-dicións nas negociacións; oapoio público ao leite galego etamén ao ecolóxico; ademais darecuperación do consumo dosprodutos lácteos a través do im-pulso de campañas de mellora dasúa imaxe entre os máis novos. Aposta en marcha de medidas endefensa do sector lácteo galego

A XIX Poxa de Gando Selecto,organizada pola comisión daXXXI edición da Mostra Exposi-ción de Muimenta – MOEXMU,celebrábase o pasado 18 de xullocunhas vendas que alcanzaron os27.000 euros.Os 19 animais participantes logra-ron venderse por un prezo mediode 1.661 euros a partir dos 1.500ou os 1.800 euros de saída. Oprezo máis alto foi alcanzado porFalcón Stanley Cup 5977, da Gan-

dería Falcón da parroquia pastori-cense de Crecente, cos 3.000euros que pagaron os seus novospropietarios polo que era o últimoexemplar da poxa.O Concello de Cospeito e a Xuntade Galicia, ademais de HermanosFalcón, Piensos Nanfor ou a SATA Vereda, colaboraron coa subastana que se coroaba a gandería Fal-cón ao presentar os animais quealcanzaron un maior prezo devenda debido á súa calidade.

A raza Rubia Gallega está pretode introducirse no mercado deTurquía, despois de que unha ex-pedición de industriais e veteri-narios do país mostraran o seuinterese por adquirir doses deseme para o seu cruzamento in-dustrial con Holstein.A expedición turca asistiu a unhacharla técnica sobre as caracterís-ticas da Rubia Gallega a cargo daveterinaria María Traba orien-tada, sobre todo, aos datos docruce industrial con Holstein oua Nelore. Despois puideron de-gustar a Ternera Gallega Su-

prema – Carne de Rubia Gallegae visitar a nave de testaxe doCorgo e outras dúas explotaciónsgandeiras.A pesar de que o primeiro obxec-tivo da expedición turca era va-lorar a importación de semen defrisón a través de Xenética Fon-tao, tamén se interesaron polasrazas cárnicas. Así chegaron aACRUGA onde aumentaron no-tablemente o seu interese polaimportación de seme de RubiaGallega para o seu cruce indus-trial. Coa introducción da Rubia Ga-

llega en Turquía, ACRUGA in-crementaría a súa presenza enEuropa, onde ata a data a expor-tación de seme se centraba en Po-lonia e Portugal.

Rubia Gallega tamén en Indo-

nesia e en América do Sur

Ademais, recentemente,ACRUGA iniciou negociaciónscon Indonesia e continúa man-tendo unha importante e crecentepresenza en América do Sur,principalmente en Brasil, Vene-zuela e México, ademais dalgúnestado dos EUA coma Texas.

Máis de 1.000 tractores reclaman en Vilalba medidas de apoioao sector lácteo na comarca chairega

Os animais da gandería Falcón

alcanzan os prezos máis altos na XIX

Poxa de Gando Selecto en Muimenta

A Rubia Gallega, a piques de chegar a Turquía

20 agroagosto 15

A Federación Rural Galegaconsidera “moi frustrante a reu-nión sobre o sector lácteo cele-brada o martes 18 de agosto noMinisterio de Agricultura”.Nese sentido, o responsable dossectores gandeiros, Elías So-moza, asegura que “o sectorlácteo galego non pode agardarmáis tempo a que as diferentesadministracións tomen deci-sións. Ou se dan pasos inmedia-tamente para ir camiñando caraa unha solución ou elas seran asúnicas responsables da evolu-ción da contundencia das mobi-lizacións dos gandeiros egandeiras e do avance no des-mantelamento do sector lácteogalego”.“Todo parece indicar que o Mi-

nisterio esta máis preocupadopola subida do IPC que por queos gandeiros e gandeiras gale-gas perciban uns ingresos dig-nos polo seu traballo. Nonsendo sequera capaz de copiar asolución aportada polos france-ses, decide apostar por afundirmáis o sector con chivatazos econsultas a Bruxelas”, critica.É por iso que dende a FRUGAdemandan “a implicación realdo goberno da Xunta, co seupresidente á fronte, na defensadeste sector primario estraté-xico para a Galiza. É hora dedeixarse de boas intencións e debonitas verbas, e de escomenzara recuperar os órganos de inter-locución entre os diferentes ac-tores do sector -que a actual

Xunta se encargou de desman-telar- e de tomar decisións de

goberno que defendan o sectore lle den un proxecto de futuro”.

FRUGA asegura que "o Ministerio de Agricultura prolonga a agoníado sector lácteo galego mentres a Xunta se desentende"

O responsable dos sectores gandeiros da FRUGA, Elías Somoza, partici-para xunto ao alcalde de San Sadurniño, Secundino García Casal, nunacto informativo organizado polo BNG de Vilalba antes da celebración damobilización chairega.

por parte das Administracións,

coma a potenciación do aumento

da base territorial das explota-

cións, tampouco faltaron neste

manifesto que lo-

grou a ovación dos

presentes.

A interpretación do

himno galego ao

son da gaita puxo

remate a unha mo-

bilización que tin-

guiu de diversas

cores, luces e sons

as rúas vilalbesas

nun caloroso día de

verán no que gan-

deiros e gandeiras

arroupados por ou-

tras moitas persoas

sensibilizadas mos-

traron a súa preocu-

pación pola falta de

apoio das Adminis-

tracións ante as difi-

cultades dun sector

que supón unha

gran parte da eco-

nomía galega, en

xeral, e da chairega,

en particular.

De feito, institu-

cións coma o IES-

CHA - que

organizaou unha

táboa redonda sobre

a actual crise do

sector lácteo en Vi-

lalba- ou a UNED

Sénior teñen mani-

festado tamén o seu

apoio ao sector.

Nesa liña, Luciano

López, da Asocia-

ción de Gandeiros

Autónomos de Gui-

tiriz, asegura que

“nas zonas do rural,

se desaparecen os

gandeiros, tamén

desaparecen os co-

mercios e os negocios de servi-

zos”. Por iso cre necesario

“defender o noso” referíndose a

uns prezos xustos para o leite das

explotacións chairegas. Luciano

López demanda “que as industrias

respecten uns prezos mínimos es-

tablecidos previamente nos con-

tratos”.

Outro gandeiro guitiricense, José

Rodríguez, considera que o prezo

do litro de leite debería ser pagado

por riba dos 34 “para garantir un

salario digno para os gandeiros e

gandeiras”. De feito, asegura que

“estamos a producir a perdas e sen

posibilidade de cambiar de indus-

tria recolledora”. O leite da súa

explotación está a ser pagado a

uns 22 céntimos, mentres que

Carlos Andión, de Baroncelle

(Abadín), percibe 29 céntimos por

cada litro de leite entregado.

Aínda así, este último tamén ase-

gura que as explotacións lácteas

están a vivir momentos críticos.

Para Antonio Poy, do Matodoso

(Castro de Rei), “non é viable pro-

ducir por menos de 40 céntimos

cada litro”; xa que “os prezos do

gasoil, piensos ou seguros están a

subir”. Ademais, cre que “as per-

das serán maiores coa reducción

da produción que esixen as indus-

trias”.

Pola contra, Pepe Iglesia, da Pas-

toriza, cre necesario “regular a

producción de xeito que com-

pense traballar”. De feito, consi-

dera que “a eliminación das cotas

non foi unha gran solución. Nos

demais sectores tamén existen

cotas que permiten regular o mer-

cado”.

Igualmente, critica “o uso de tres

baremos nos prezos do leite que

fan cobrar o leite a un prezo medio

por debaixo dos costes de produ-

ción”. Nese sentido, outro gan-

deiro da comarca, Pepe Lage

(Cospeito), aboga porque se tive-

ran en conta as particularidades

galegas onde é máis custos produ-

cir cada litro de leite que noutros

países coma Francia ou Ale-

manña ou noutros lugares da pe-

nínsula. “Estamos en Galicia e

temos o que temos. Os costes de

produción serían máis baixos se

contaramos con fincas máis gran-

des para producir forraxes. Por

isto, agora mesmo, non somos

competitivos e precisamos uns

prezos mínimos que garantan os

custes de produción”.

Máis mobilizacións

A Plataforma en Defensa do Sec-

tor Lácteo Galego vén de acordar

a ampliación e endurecemento das

mobilizacións en demanda dun

acordo de prezos para o leite. Des-

pois da celebración de tractoradas

e mobilizacións nas principais co-

marcas leiteiras, levaranse a cabo

dúas máis: unha en Lugo o xoves

3 de setembro e outra en Compos-

tela o luns 7 onde tamén se cele-

brará unha manifestación a pé o

xoves día 10 coincidindo coas

datas de reunións claves en Bru-

xelas e Madrid.

Axudas de 300 euros por vaca

O Ministerio de Agricultura, Ali-

mentación e Medio Ambiente

anunciou unhas axudas directas

duns 300 euros por vaca para

aquelas explotacións que estean a

vendelo leite por debaixo da súa

rendibilidade.

A ministra, Isabel García Tejerina,

estima que esta axuda podería be-

neficiar a entre 2.500 e 3.000 ex-

plotacións; mentres os sindicatos

agrarios galegos continúan aler-

tando ante esta medida porque “só

en Galicia son máis as explota-

cións que están a producir por de-

baixo da rendibilidade”.

O Sindicato Labrego Galego vén

de solicitar xuntanzas a partir do

mes de setembro cos Concellos de

Abadín, Cospeito, Xermade, Muras

e Guitiriz para instarlles a solicitar

á Xerencia do Catastro que deixe

sen efecto as taxas de regulariza-

ción catastral nas obras agrarias que

estean acollidas a este procede-

mento que xa houbo en Vilalba.

Se ben están a chegar as cartas avi-

sando da revisión catastral ás casas

dos veciños e veciñas de Abadín,

Cospeito, Xermade, Muras e Gui-

tiriz; o procedemento xa comezou

en Abadín, Cospeito e Xermade o

pasado 4 de novembro de 2014 e

rematará o vindeiro 30 de outubro,

mentres que en Muras e Guitiriz, o

proceso botou a andar o 26 de xuño

para concluír o 30 de xullo de 2016.

Un dos motivos para solicitar esta

exención é “a dramática situación

pola que está a pasar o sector lei-

teiro, maioritario na Terra Chá, con

prezos por baixo dos custes de pro-

dución e mesmo con granxas ás

que ameazaron con deixar de reco-

llerlles o leite”. Nestas circunstan-

cias, “resultaría inviable para

moitas explotacións pagar as taxas

de regularizar bens inmobles que

non estean dados de alta no Catas-

tro -60 euros por cada unha- así

como pagar o Imposto de Bens In-

mobles (IBI) dos últimos catro anos

que tería dereito a cobrar o Conce-

llo. Hai que ter en conta que, agora

mesmo, hai granxas que non dan

pagado tódalas facturas que teñen a

fin de mes, como para engadir ou-

tras máis na súa conta de débedas”.

A Xunta destina este ano un total

de 241.000 euros en axudas para o

fomento das razas autóctonas gan-

deiras galegas, entre elas o porco

celta.

A conselleira lembrou que estas

achegas teñen como finalidade

contribuír ao aumento da rendibi-

lidade das explotacións gandeiras

e á modernización do sector gan-

deiro galego en materia de xené-

tica, sanidade e produción animal.

Tamén pretenden mellorar a efi-

ciencia dos sistemas produtivos

agrarios e das calidades nas súas

producións e favorecer a optimi-

zación na utilización das oportuni-

dades e recursos dispoñibles.

Poden acollerse a estas axudas as

Organizacións ou asociacións de

criadores das razas autóctonas ga-

legas, recoñecidas pola Comuni-

dade Autónoma que cumpran,

entre outros requisitos o de carecer

de ánimo de lucro e de estar ofi-

cialmente recoñecidas para a xes-

tión do Libro ou Libros

Xenealóxicos da raza ou razas au-

tóctonas galegas, pola Comuni-

dade Autónoma de Galicia. Son

accións obxecto destas subven-

cións a creación ou mantemento

dos libros xenealóxicos e as que se

deriven do desenvolvemento do

programa de mellora oficialmente

recoñecido para a raza.

A Xunta destina este ano un totalde 241.000 euros ás axudas parao fomento das razas autóctonasgandeiras galegasSon accións obxecto destas subvencións a creaciónou mantemento dos libros xenealóxicos e as que sederiven do desenvolvemento do programa de me-llora oficialmente recoñecido para a raza.

O SLG pedirá en Abadín, Cospeito, Xermade,Muras e Guitiriz que non se cobren atrasos do IBInos inmobles agrarios da revisión catastral

A comarca chairega acolleu dúas mobilizacións nas últimas semanas: Vilalba (arriba) eGuitiriz (abaixo).

agro21agro agosto 15

A organización agraria considera “inviable” para as explotacións pagar astaxas e o IBI dos últimos catro anos ante a “dramática situación do lácteo”.

22 programaciónagosto 15

previa xiravenres 28

xira,sábado 29

XLI certame literario,domingo 30

día do patrónsan ramón,

luns 31

XXII festa da bicicletaxoves 27

HOMENAXE A RAMÓN CHAO12.00 horas: Recepción ao homenaxeado no Muíño do Rañego.13.30 horas: Inauguración de escultura conmemorativa (obra de Valdi)no Hectómetro Literario do Paseo dos Soños.14.30 horas: xantar de confraternidade no restaurante A Nova Ruta(prégase efectuar reserva previa no teléfono 646 413890).

*Acto organizado pola Asociación Cultural Xermolos, a Irmandade Ma-nuel María da Terra Chá, o xornal A Voz de Vilalba, o Instituto de EstudosChairegos e o Ateneo Republicano de Galicia.

COMIDA ANUAL XUNTANZA14.00 horas: a Asociación Xuntanza Terra Chá celebra a súa tradicionalcomida anual durante a que este ano entrega a Don Eugenio BasantaCurbera, a Distinción Honorífica da asociación e a Don Antonio LópezGarcía, a Mención Especial de asociación. O cóctel de benvida terálugar no Parador de Vilalba. Información e reservas a través do ende-rezo electrónico xuntanzaterracha@gmail.com ou dos teléfonos 657081 893 e 630 242 929.

12.00 horas: disparo de 21 bombas de palenque e repique das campásque anuncian os días grandes das festas.13.00 horas: sesión vermú dende a unha do mediodía ata as catro emedia da tarde a cargo da orquestra PARAISO no segundo día da Xira.19.00 horas: proclamación das raíñas das festas e as súas damas dehora na Casa da Cultura.19.45 horas: clausura do XLI Certame Literario no auditorio municipalCarmen Estévez onde intervirá como mantedor do certame DAVID FIL-GUEIRAS RAMA.

10.00 horas: disparo de 21 bombas de palenque e pasarrúas dos gruposENTRE LUSCO E FUSCO e MATO VIZOSO dando comezo ao día do Pa-trón.

12.00 horas: misa solemne na honra a San Ramón cantada pola CoralPolifónica de Vilalba. E, a continuación, procesión coa presenza das ra-íñas das festas, as damas de honra, a comisión de festas e as autorida-des acompañados da Banda de Música de Vilalba e os gruposparticipantes no pasarrúas: Entre lusco e fusco e Mato Vizoso.

14.00 horas: sesión vermú a cargo da orquestra VERSALLES.

16.00 horas: Trofeo de fútbol “Comisión de Fiestas” entre os equipos xu-venís da División Galega de Fútbol VIVEIRO C.F. e R.C. VILLALBÉS noestadio Roca.

22.00 horas: gran verbena coas orquestras VERSALLES e PARÍS DENOIA.

00.00 horas: gran sesión de fogos de artificio a cargo da pirotecnia As-tariz.

día da patroasanta maría,

martes 1

10.00 horas: disparo de 21 bombas de palenque e pasarrúas a cargodos grupos locais PANDERETEIRAS DE ANDRADE e BUXOS VERDES.

12.00 horas: misa solemne na honra a Santa María contada pola CoralLuar de Vilalba. A continuación, haberáprocesión coa presenza das ra-íñas das festas, as damas de honra, a comisión de festas e as autori-dades acompañada da música dos grupos de gaitas BUXOS VERDESe PANDERETEIRAS DE ANDRADE.

13.30 horas: a comitiva desprazarase ata o Hospital Asilo facendo aosresidentes partícipes das festas.

14.00 horas: sesión vermú a cargo da orquestra TELEVISIÓN na Prazada Constitución.

22.00 horas: gran verbena a cargo das orquestras TELEVISIÓN e FI-LADELFIA na Praza da Constitución.

19.30 horas: Xuntanza na Praza da Constitución coa bici e os patíns parafacer un percorrido polas rúas de Vilalba.

Os participantes entrarán no sorteo de agasallos: unha bici, unha tablet,un par de patíns, un monopatín, dúas mochilas, un casco de ciclista edous queixos de San Simón da Costa. Haberá trofeos especiais ao par-ticipante de maior idade e ao de meses portado. Os interesados pode-rán inscribirse ata dúas horas antes da saída na Casa da Xuventude ouno teléfono 982 510 610 de 18.00 a 21.00 horas ata o 27 inclusive.

14.00 horas: sesión vermú a cargo da orquestra MAGOS DE ESPAÑA.18.00 horas: FÚTBOL. Segunda xornada de liga de 3ª División no EstadioMunicipal de A Magdalena entre Racing Club Vilalbés e Alondras Club deFútbol.18.30 horas: amenizará a merenda a Charanga de Vilalba.22.30 horas: Gran verbena coas orquestras MAGOS DE ESPAÑA e FIN DESIGLO.

san ramón e santa maría 2015

10.00 - 21.00 horas: o parque infantil permanecerá aberto dende as dez damañá ata as nove do serán na Praza da Constitución con inchables e outrosxogos, ademais de talleres de pintura de caras.

19.00 horas: taller de manualidades dirixido a tódolos públicos. Espectá-culo de manipulación de obxectos, malabares e clown.

día infantil,mércores 2

23programación agosto 15

san ramón e santa maría 2015

10.00 horas: saída da visita guiada ao Museo e ao Castro de Vila-donga antes de visitar as murallas de Lugo coa XIV Convención In-ternacional de Artes Marciais Galibudo 2015.

11.00 horas: pasarrúas a cargo do grupo de gaitas ENTRE LUSCO EFUSCO.

12.00 horas: misa solemne coa ofrenda á parroquia de “Gondaísque”seguida da procesión na presenza das raíñas das festas, damas dehonra, comisión de festas, veciños e veciñas de Gondaísque e auto-ridades.

14.00 horas: sesión vermú a cargo da orquestra CINEMA.

22.00 horas: gran verbena a cargo da orquestra CINEMA.

10.00 - 10.30 horas: presentación da XIV Convención Internacionalde Artes Marciais e maestros participantes na edición.

10.30 – 14.30 horas: clases con dous dos tres maestros participantesque achegarán os estilos Jukoshoto Ryu, Taikic e Modern Kali Es-krima Arnis Tapado.

13.00 horas: o grupo LA OCA amenizará a sesión vermú do sábado5 de setembro na Praza da Constitución de Vilalba.

14.30 horas: comida de confraternidade.

16.30 – 17.45 horas: clase con outro dos maestros e, a continuación,clase de técnicas comparativas.

21.30 horas: cea de clausura, entrega de galardóns GALIBUDO, cer-tificados e distincións C.I.A.A.M. e WORLD MOO DUK KWAN.

00.00 horas: verbena a cargo de LA OCA e XACOBEO.

12.30 horas: “Un día no circo". Obradoiro de circo para nenos enenas de 6 a 11 anos a cargo de PISTACATRO ata un máximo de 30participantes. A inscrición débese xestionar antes do inicio do obra-doiro entre as 11.30 horas e 12.30 horas por orde de chegada.

19.00 horas: “TRASNO”. Cia. Pistacatro. Show de malabares, clowne humor de 50 minutos de duración dirixido a tódolos públicos.Podes soñar coa maxia, a emoción e a tenrura que che transmite unespectáculo cheo de diferentes combinacións circenses creadaspolo artista Pablo Trasno, capaz de facerte sorrir coas súas fazañascómicas aparentemente improvisadas e con todo o seu abanico detécnicas circenses.

XIV CONVENCIÓN INTERNACIONAL DE ARTES MARCIAIS GALIBUDO19.30 – 20.30 horas: reunión membros WORLD MOO DUK KWAN20.30 – 21.30 horas: reunión membros C.I.A.A.M.21.30 horas: cea-recepción.

23.00 horas: DJs.

00.00 horas: actuación da orquestra PANORAMA.

A continuación, e ata altas horas da madrugada, música con JJLexos Dj.

10.00 - 21.00 horas: o parque infantil permanecerá aberto dende as dezda mañá ata as nove do serán na Praza da Constitución con inchables eoutros xogos, ademais de talleres de pintura de caras.

17.00 horas: Celtistas vs. Deportivistas.O BNG de Vilalba e Galiza Nova organizan dous partidos entre simpatizan-tes dos dous principais equipos galegos: o Depor e o Celta.O complexodeportivo da Magdalena será o escenario de ambos encontros: un entreos máis novos e outro entre os veteranos.

18.00 horas: XXIII SIMULTÁNEAS DE XADREZAs partidas de xadrez abertas ao público en xeral sen límite de idade ce-lebraranse na Praza da Constitución e, se o tempo non o permitise, no Cen-tro da Xuventude.

21.00 horas: Foliada.Os grupos vilalbeses de música tradicional Buxos Verdes, Entre Lusco eFusco, a Asociación Cultural de Andrade, a banda de gaitas Mato Vizoso e asasociacións de Nete e Sancovade impulsan unha foliada na Praza de SantaMaría que rematará cunha batucada da man de Bloquinho de Xermolos.

22.00 horas: "Verán Máxico”. Espectáculo creado pola Asociación deMagos Profesionais de Galicia estructurado en formato gala no que parti-cipa un presentador e catro magos profesionais.

día infantil,xoves 3

día das parroquiasgondaísque, domingo 6

galibudo 2015, sábado 5

circo e verbena,venres 4

�4 deporteagosto 15

O Racing Vilalbés medíase naprimeira xornada de Liga ao Ri-badeo no Pepe Barrera onde secongregaba numeroso públicopara presenciar o inicio da tem-porada. Tras un partido con oca-sións claras para os locais, os deGilsanz facíanse cos 3 puntos doderbi provincial de Terceira por

1 gol a 2. Foron Make, o golea-dor da pretemporada, e IagoBlanco, unha das novas incorpo-racións para a dianteira que xavira porta durante a pretempo-rada co Vilalbés, os que aprovei-taron dous fallos da defensaceleste para colocar o esférico narede.Pero xunto a Iago Blanco -proce-dente do Atlético Arteixo- taménse incorporaba ás ordes de ÓscarGilsanz durante a pretemporada

do primeiro equipo outro dian-teiro: Sergio Arias -procedentedo CD As Pontes-. Ás incorporacións anteriores en-gádese o extremo naronés RubénGómez que acumula 964 minu-tos na Segunda División B coSomozas durante a pasada tem-porada.

Con 5 goles en 35 partidos naSegunda B co Barakaldo chega omediapunta asturiano GerardoCarrera que conta xa experienciano fútbol galego co seu pasopolo Pontevedra CF.O vilalbés Iván Rodríguez Her-mida -procedente do CD LugoXuvenil da División de Honra,pero formado nas categorías in-feriores do club chairego- refor-zará o medio do campo; mentresque o madrileño Andrés Vidal,

que chegaba a Galicia o pasadoverán para integrarse nas filas daUD Somozas, fará o propio nadefensa do conxunto chairego.E as incorporacións para a tem-porada 15/16 complétanse conDiego López -procedente doCerceda- que pelexará conViusky pola titularidade na por-tería.Tamén continúan Dani García,Diego López, Álex, Muíña,Xusto, Javi Varela, Pablo Vivero,Hugo, Make, Poratti, Villares,Javi Rey e Nico.

I�����ac�ón do grupo

A pesar dos irregulares resulta-dos durante a pretemporada -naque empataron a 1 gol co DeporB en Foz, venceron ante o Boiro(3-1) no Trofeo Président e per-deron pola mínima ante o Vi-veiro en Cantarrana-, oadestrador cre que “o equipo fixoun bo traballo de pretemporada”.Nese sentido, considera que otraballo táctico se viu reflectidona primeira xornada “co co-rrecto funcionamento do colec-tivo ao que contribuíron taménas novas incorporacións - queviñeron a cubrir baixas impor-tantes- perfectamente integradasno equipo”.

Tensión no derbi

A parte negativa do primeiro en-contro da competición regularfoi de índole extradeportiva. Aoremate do encontro, nos vestia-rios presenciábase un amago deagresión. “Á tensión do derbi en-gadíase a das sensacións do ini-cio da temporada; pero, en xeral,a rivalidade é boa. Debe quedarnun feito illado que hai que es-quecer”.

Yebra -SDC Residencia-,Juanma -UD Pastoricense-, IvánGonzález -CD As Pontes- e Fe-rreiro -O Esteo FS- chegan aCastro para completar o cadroque milita de novo na PreferenteNorte onde a pasada temporadachegou a pelexar polo Play Off.Ademais da continuidade deYelco, Suso, Tenketin, Pillado,Dumi, Xaime, Alvarito, Rubén,Marino, Omar, Tichu e Novo;Marcos Veiga poderá contar conAdrián -que xa disputara algúnpartido da Copa coa camisolavermella- e outros xogadoresmenores de 23 anos da SD Mui-menta grazas a un convenio xaformalizado.Tras alcanzar a final da CopaDeputación, o CD Castro disfru-taba de catro semanas de des-canso antes de iniciar apretemporada. Aínda así, con sótres semanas de preparación, oinicio da competición regular foibo.“A pesar das malas sensaciónscoas que chegabamos á Liga porsaturación física, logramos ven-cer ante un recén descendido daTerceira División e con preten-sións de volver á categoría na-

cional, o Laracha”, recoñecía opresidente co CD Castro, RamónVega.Os chairegos venceron por 3-2aos coruñeses en Outeiro de Rei;xa que o céspede de Castro -re-centemente renovado- non es-taba practicable. Por estemesmo motivo, os vindeirosdous partidos que xogarán comolocais -ante o Lemos e o Dubra-tampouco se disputará na casa.

Categorías inferiores

Aos equipos alevín e infantil sú-mase tamén o conxunto cadeteque dirixirá Suso Orxás. “Trátasedun aposta da directiva por unproxecto deportivo a longoprazo. De feito, agardamos con-tar con equipo xuvenil para atemporada 17/18. O obxectivo échegar a nutrir o primeiro equipocon rapaces da canteira; polo quetamén agardamos contar cun fi-lial”, segundo asegura o presi-dente, Ramón Vega. O proxecto conta coa aprobacióndo Concello de Castro de Reique condiciona as axudas aoclub na aposta pola canteira e ofomento do deporte entre osmáis novos do municipio.

Dando continuidade á iniciativa doano pasado durante as patronais, oBNG de Vilalba e Galiza Novavolven organizar un partido amiga-ble entre mozos e outro entre“menos mozos” afeccionados aosdous equipos galegos da PrimeiraDivisión: o Deportivo e o Celta.A cita será no complexo deportivoda Magdalena o xoves 3 de setem-bro a partir das cinco da tarde.

O Vilalba FS prepara xa “con ilu-sión” a pretemporada 15/16 noque será o seu cuarto ano na Ter-ceira División e para a que os deAlfonso contarán con catro novasincorporacións: Freire, Pelu, Vini-cius e Dani.O traballo previo á competición li-gueira comezará cun amigableante a selección vietnamita queserá presentado o xoves 27 deagosto na Casa da Cultura de Vi-lalba coa presenza do selecciona-

dor do Vietnam e directivos doclub.

Base

E,despois dun ano sen equipo xu-venil, o Vilalba FS volve á Divi-sión Nacional Xuvenil cun equipodirixido por Fernando. Ademais,nesta nova temporada 15/16, oclub estará á fronte das EscolasDeportivas Municipais de Vilalbade fútbol sala que garantirán a for-mación da base do club.

A AD Rabadense bota a andar asegunda edición da Liga de Rá-bade de fútbol sala. Ata o vin-deiro xoves 10 de setembromantén aberto o prazo de ins-crición de equipos para a tem-porada 15/16 que se estenderáentre setembro e xuño. O prezo é de 100 euros porequipo e 10 por xogador; aíndaque tamén é preciso facer undepósito de 60 euros para astarxetas e achegar 15 euros pola

arbitraxe de cada partido. Os interesados poden infor-marse nos teléfonos 620 322869 e 629 958 973 ou a travésdo enderezo electrónico ligade-rabade@yahoo.es. Ao remate da temporada li-gueira entregaranse os trofeosde “porteiro menos goleado” e“máximo goleador”. Perotamén se disputará a Copa deRábade cos seus respectivostrofeos.

Boas sensacións para o Racing Vilalbés no inicio da

temporada 15/16O CD Castro pisa forte naPreferente

Volve a Liga de RábadeO Vilalba FS medra na baseCeltistas e deportivistasmídense en Vilalbapolas patronais

deporte

CD Castro 15/16.

O Racing Vilalbés, promotor da primeiracharla informativa do colectivo arbitralgalego

Por iniciativa da Federación Ga-lega de Fútbol e do Comité Galegode Árbitros, coa colaboración doR.C. Villalbés e do Concello deVilalba, o salón de actos da Casada Cultura de Vilalba acollía a pri-meira Charla informativa do co-

lectivo árbi-tral cos equi-pos de 2ª B,3ª División eR e x i o n a lPreferente.Os colexia-dos DavidPereira eDenis Seijasexplicaron axogadores eadestradores

todas aquelas dúbidas e problemá-ticas que se presentan cos cambiosaprobados nas regras do xogo paraa temporada 2015/2016, co fin deafrontar a nova tempada cun maiorgrado de información e de forma-ción.

David Pereira e Denis Seijas foron os ponentes da charla.

Dende moi pequena, a paixón de

Sonia Ferreiro era o mundo da arte

e da artesanía. Por iso, a súa for-

mación xa se decantou aos 16 anos

polo Bacharelato de Artes ata com-

pletando a súa formación en Des-

eño Gráfico e Serigrafía. Despois

de traballar durante varios anos en

diversos sectores, vén de conver-

terse en propietaria dun establece-

mento de artesanía, deseño,

agasallos e detalles para eventos:

O Peto Máxico.

Como nace O Peto Máxico?

O Peto Máxico nace dunha idea

modelada durante anos no meu

maxín. Sempre quixen ter un lugar

propio onde poder ofrecerlle á

xente todas as miñas ideas e poder

vender aquilo que fago coas miñas

mans. Logo de traballar durante

varios anos en diversos sectores,

tomei a decisión de iniciar esta

nova aventura na que se mestura

artesanía propia e doutros compa-

ñeiros con outros servizos coma a

decoración, a animación con glo-

bos, detalles para eventos, obxec-

tos personalizados… co obxectivo

de ofrecer artigos orixinais e úni-

cos.

E a que debe o seu nome?

Cando era pequena gustábame a

canción da serie animada ‘Dorae-

mon’ que comeza dicindo: ”Dorae-

mon ten un peto máxico...”. O gato

chegado do espazo gardaba nel

todo tipo de obxectos que sacaba

cando eran precisos. Cando andaba

a darlle voltas ao nome da tenda

lembreime disto e pareceume un

nome acertado; xa que quería re-

saltar que no establecemento se

atoparía calquera artigo que a

xente puidera precisar incluso cre-

ando obxectos segundo as necesi-

dades e gustos de cada cliente.

Que podemos atopar entón na

tenda?

Todo tipo de agasallos para cal-

quera evento ou festividade. Entre

os artigos máis destacados pódense

atopar: decoración, licores artesa-

nais, bixutería, complementos, ar-

tesanía, xoguetes para os máis

pequenos, lambetadas e doces,

globos de látex e de poliamida, ar-

tigos de baño e de aromaterapia

naturais... Pero tamén facemos de-

talles para vodas, bautizos e comu-

ñóns, mesas doces, tortas e

deseños orixinais con lambetadas,

tamén temos camisetas, tazas, e

guirnaldas totalmente personaliza-

das.

Con que aspecto diferenciador

cres que conta O Peto Máxico?

O que máis caracteriza ao Peto

Máxico é que se poden atopar

pezas de artesanía orixinais e des-

eños personalizados únicos e a

baixo prezo.

Non sempre é doado converter

unha paixón nunha profesión.

Cales dirías que foron as princi-

pais facilidades e dificultades da

posta en marcha dun negocio

deste tipo?

O máis levadeiro foi a decoración

do local, unha vez localizado, por-

que tiña unha idea clara de como

quería que fose a tenda. Pero, o di-

fícil foi conseguir os artigos e as

marcas que quería que formasen

parte deste proxecto; ademais das

xestións que supón.

E como está a desenvolverse a

actividade de O Peto Máxico

nestas primeiras semanas en

marcha?

A verdade é que, a pesar destes

tempos de crise, non podo quei-

xarme. Temos pedidos e vendas.

Tiven unha boa aceptación, polo

que me sinto moi agradecida.

Ese é a recoñecemento do pú-

blico ao teu tra-

ballo previo...

Ao mesmo

tempo que rema-

taba os meus es-

tudos, acudía a

feiras de artesanía

e gastronomía.

Máis tarde come-

cei a traballar

nunha imprenta e

logo como depe-

denta nunha

tenda.

Pero, como

naceu a túa afec-

ción polo deseño

e a confección –

elaboración de

artigos de agasa-

llo?

Da afección que dende moi pe-

quena sinto pola arte en xeral, o de-

buxo, a decoración, a artesanía e

tamén polo deseño ao que se pode

engadir tamén a inquietude por

aprender sempre algo novo e dife-

rente que me permita seguir bus-

cando ideas e así mellorar cada día.

Falas de artesanía. E, de feito,

como artesá tamén tes desen-

volto algúns traballos coma, por

exemplo, o deseño da escultura

de Marcos Ladra en homenaxe

a Pepe Chao que se pode ver no

Paseo dos Soños á beira do río

Magdalena en Vilalba... Pero,

que outros traballos cabería des-

tacar da túa traxectoria?

Veño colaborando coa Asociación

Cultural Xermolos no deseño dal-

gunha portada das súas revistas e,

máis recentemente, na portada do

libro “Desorballando outonos” en

homenaxe a Xosé María Díaz Cas-

tro. Pero tamén contaron comigo

para a creación e o deseño de oito

obras en homenaxe ao poeta dos

Vilares na Ruta da Auga (Parga-

Guitiriz) e para o mural conmemo-

rativo do XXXIV Festival de

Pardiñas.

Por outra banda, relacionado coa

temática infantil, teño colaborado

co mural da fachada da Escola In-

fantil de Riotorto e na realización

de seis murais de animación na

área de pediatría do Hospital

Lucus Augusti.

E, agora que estamos en festas,

tamén cabe destacar a realización

dunha escultura conmemorativa

das festas de San Ramón e Santa

María de Vilalba.

Xa mirando cara adiante. Como

prevés a actividade de O Peto

Máxico a medio prazo?

Espero seguir dándolle un papel

importante á artesanía e aos deta-

lles e obxectos personalizados in-

troducindo, pouco a pouco, novos

proxectos e ideas.

Cabe a posibilidade de especiali-

zar o teu traballo segundo as di-

ferentes épocas do ano?

Si. Non sempre se poden ofrecer

os mesmos servizos nin os mes-

mos artigos; xa que, segundo a es-

tación, demandaranse uns ou

outros complementos. Agora, por

exemplo, coincidindo coas festas

de San Ramón e Santa María, ofre-

cemos deseños personalizados

para a Xira.

Estas e outras iniciativas e des-

eños pódense ver tamén a través

da páxina de facebook “O Peto

Máxico”.

As redes sociais permiten o con-

tacto directo cos clientes e supoñen

unha nova forma de achegar os

nosos produtos aos posibles clien-

tes. En calquera caso, tanto a través

das redes sociais, coma mediante o

contacto telefónico ou da tenda na

rúa Campo de Puente; escoitamos

as ideas dos nosos clientes intere-

sados en facerse con algún artigo

personalizado.

“O Peto Máxico ofrece pezas de artesanía orixinais e deseños personalizados

únicos e a baixo prezo”

Sonia Ferreiro, responsable da tenda O Peto Máxico

25empresa agosto 15

Sonia Ferreiro na tenda ‘O Peto Máxico’ (á esquerda) e un dos deseños con lambetadas realizado (á dereita).

O terrachá.xa pon a disposición das novas figuras da poesía chairega este espazo no que publicar as súas creación literarias. Os interesados en participar no

‘Recuncho do poeta’ poden enviar os seus versos ao enderezo terrachaxa@fmpublicidade.com

Que cariño che teño Galicia

os colores que tes nos teus prados

e as silveiras e leiros arados

donde o trigo e os nabos se dan.

E os homes que caban nos montes

e as mulleres que lavan nas fontes

e as fontes que forman os ríos

e os ríos que os mares se van.

Se puidera trocar en amores

xestas, toxos e campos de frores

estaría vivindo nun soño

todo todo o tempo do mes de San Xoán.

Escoitar a laverca no Miño

e mirar un chover amodiño

e sentir un cheiro dun forno

e sentir as marelas pacer.

Quero mecer no meu colo un meniño

nun mandil para mantel quentiño

e unha cesta de cereixas na mesa

para comelas coa miña muller.

Quero volver escoitar a curuxa

que no outeiro está recatada

máis lle valera estivera calada

que caladiña escóndese millor.

Non quixera ser desaborido

nin da sorte eu ser desahuciado

e dun vello ser aconsellado

no colexio do Monte de Argán.

Arrolar o meniño no berce

que o soño gustiño lle da

e se non de pretiño adormece

cantareille un traila la la.

Eu prefiro escoitar un contiño

dun avó nun banco sentado

que as notas dun disco raiado

que na feira me queren vender.

Quero mirar o porto de Burela

cheo de barcos e peixe ategado

e as mariñeiros co cabo soltado

para outracosteira ó bonito marchar.

Quero encontrar ó sentido da vida

sin envidias nin vellos rencores

e trocar todo mal de amores

que á vida sentido lle dan.

Ei recoller a semente do millo

pra ter pro ano o pan pro meu fillo

e dormirme na beira do lume

sin máis ansias que ten o meu can.

Non quero estar sometido

por unha maioría explotadora

filla de tempos pasados

que volven renacer agora.

Sinto noxo, impotencia, carraxe

estou canso de este mundo

miserento, mentireiro, finxidor,

e non quero seguir nesta viaxe.

Quedarei só coa conciencia

en soedade, inerte, abatido,

escoitando estouridos de guerras

e laios famentos de nenos desvalidos.

Discursos de xentes vividoras

á conta do suordo pobo asoballado

cheo de promesas incumpridas

e canso de ser avasallado.

Probe iluso de min

crédulo en soños de promesas

xustiza, e respecto para todos.

Atopo despertares de negrura

caendo en futuro cada vez máis fondo.

Apéome, non serei cómplice

de fames nin abusos,

berrarei con impotencia,

e seguirei a soñar

un futuro millor para este mundo.

Voume de viaxe

coas mans nos petos,

os ollos pechados,

sen carteira nin equipaxe.

Voume de viaxe

coa cara ben branca,

con un traxe mouro

e co corpo cheo de friaxe.

Vou cara ao meu derradeiro destino,

sen maletas cargadas de soños,

sen choros, sen risadas

coas orellas xordas e a lingua calada.

Non levo nada cando a min,

só espírito e alma.

Con morriña pola vida pasada

voume indo co calma.

Adeus meus parentes,

adeus miña terriña,

xa camiño no colo do vento

a morte chamou na porta miña.

Naquela albura dourada que envolve a casa da Corca,

cando espunta pouco a pouco o día,

un intre no tempo tornase branco, e albea amodiño,

sexa verán ou inverno, o aloumiño do abrente e celma na

cara,

e cando ao lonxe alviscas un alustre ó ceo recende de luz,

abofé que merece a pena vivir para perderse nesa frescura,

cando a néboa está baixa, coma unha lágoa branca coroada

enrriba das casas, tanta beleza aturde coma o mellor

agasallo.

Cando ainda buligan as estrelas, e a lámpada alumea,

a candea vai esmorecendo polo refulxir do sol, e ó celme

do día cúbrete.

Cando o atrelo da vida cinguete a curiosidade de vivir,

e sen presa devagas por ese borbullar da auga no río,

abranguendo o aire no teu nariz.

A vós xilgaros de alporizado peito, libres de gaiolas,

por teito o ceo aberto, falaréivos a vós como tamén

lles falaron os vosos antergos, xa que a terra e un vidro

fráxil, e nos seremos nun futuro de berros namáis que

sombras.

“Himno a

Galicia”Jaime

Fernández

“Non quero”

Jesús Trastoy Ana Mar

Fraga

“Unha viaxe

longa”

Manuel Ferreiro

Galicia máxica e trenzada con fíos de seda verdes,

o teu garzo e feiticeiro e no outono debuxas cores no ceo,

mar bravo de escumas brancas e sorrisos cheo,

debezo por entrar na pasaxe que estreita os montes.

As túas follas de millo secas son o meu mellor xergón,

a xerfa do teu mar no bater das rochas e ó mellor aloumiño,

nacemento no teu regazo, é a orixe do teu principio,

es toda ti a conxugación harmoniosa do meu uni-

verso.

A túa xénese miña terra preside o fado de nos,

terra de espírito inspirador, de paixóns e feitos,

xenerosa nobre e valente, pródiga no perdón,

eu canto xemendo por ti compañeira amable.

No xalundres dun tempo sen tempo vexóte,

coitadiña polos fillos en terra allea,

a túa fala e a que me funda, e firenme os que te ofenden,

ti es o meu sol, a miña auga, e eu a túa proxenie.

Soño para ti unha quimeira irrealizable,

aconchegar as xentes, tornar nun só, pecharse e estreitarse,

qué o principio e ó fin sexa aquilo que forma un todo,

converxer no mesmo fin e na mesma unidade.

Galicia nai, orixe, fonte e berce.

“Galicia”

Ana Mar Fraga

“Alborada”

26 poesíaagosto 15

recuncho do poeta

O recuncho do poeta,nas librerías da comarca

O terrachá.xa recolle este e outros poemas coa edición

de O recuncho do poeta que recolle unha escolma dos

versos dos seus colaboradores habituais xa publicados

no xornal e outros inéditos.

Que ler? a elección de:

Que escoitar?

Elena Candia

Presidenta da DeputaciónProvincial

Un libro Un disco

Unha comida

Un sitio onde vivir Unha personaxe histórica

Premio Lazarillo de creación literaria 2014, O meu pesadelo fa-

vorito é unha divertida historia chea de fantasía, tenrura e diver-

sión onde os lectores poderán deixar voar a súa imaxinación,

pasalo ben con curiosos personaxes -un neno con febre, unha re-

partidora de bicos, un bar onde todo o mundo di mentiras, un alien

que se move polos sumidoiros ou un dinorrinco-; pero tamén

aprender sobre o respecto aos que son diferentes a nós. Porque ás

veces non hai nada máis real que soñar. Un pesadelo? Quizais un

fermoso soño feliz.

A estas alturas falar da traxectoria de Xoel é intrascendente.

O coruñés leva anos encaramado nos postos de prestixio do

indie estatal e en cada entrega discográfica amósanos o por-

qué.

“Paramales” é un catálogo completo de todos os paus que

Xoel pode tocar. Temas íntimos como “caracoles”, rápidos

e rotundos como “yo solo quería que me llevaras a bailar”

ou delicados como “todo lo que merezcas”, a súa voz sem-

pre navega con soltura, por suposto tamén en galego “A

serea e o mariñeiro”.

O segundo disco asinado como Xoel López é un traballo

para enmarcar (e escoitar).

O meu pesadelo favorito, María SolarEditorial Galaxia

Colección ÁRBORE para maiores de 10 anos

La boda de Kate, de MartaRivera de la Cruz

Calquera de Rosana

Empanada galega

Unha película

Dirty Dancing, dirixida porEmile Ardolino

Algún lugarpara visitar

A Mariña

Unha bebida

Auga

Mondoñedo María Pita

Xoel López: “Paramales”por Félix Jorquerafmenfm.blogspot.com.es

Unha muller chinesa, que vive nun xeriátrico en Londres,

acaba de perder ao seu fillo nun accidente. Un rapaz, que era

a parella do mozos, intentará achegarse á nai para non aban-

donala durante o seu loito. Pero hai varias barreiras na súa re-

lación, sobre todo culturais. Non falan o mesmo idioma, e

ademais a nai non sabía que o seu fillo era homosexual. Fronte

a este panorama, o mozo esfórzase en xerar un achegamento

coa persoa que probablemente máis entenda o valor do que el

acaba de perder.

Premios 2014: Nominada a “Mellor debut escritor, director ou

productor británico” nos Premios BAFTA e “Mellor fotografía”

(World Cinema) no Festival de Sundance.

Título original: Lilting. Ano: 2014. Duración: 91 min. País:

Reino Unido. Xénero: Drama. Director: Hong Khaou. Guión:

Hong Khaou. Música: Stuart Earl. Fotografía: Urszula Pontikos

Reparto: Ben Whishaw, Pei-Pei Cheng, Andrew Leung, Peter Bo-

wles, Naomi Christie, Morven Christie.

Que ver? Lilting, Hong Khaou

27recomendacións agosto 15

óns

teatro

concursos

eventosLugo

Sala de Exposicións do Museo ProvincialFelipe Criado. Cadaquén que pense o que

queira …Ata o 30 de agosto

O título dun dos últimos cadros –talvez o último cadro- que pintou Felipe Criado(Século XXI: Cada cal que pense o que queira (Entropía), 2012) posiciona o ar-tista no terreo dunha reflexividade que o acompañou toda a súa vida, acen-tuando a dimensión conceptual dunha pintura, sem pre figurativa e de raíz

clásica, que se revelou contra os códigos e os modelos impostos en cada mo-mento.

VilalbaCasa da Cultura

Chelo Pena. Exposición de pinturas en óleo sobrelenzo

Ata o 31 de agostoO Instituto de Estudios Chairegos presenta a segunda mostra en solitario coasobras da pintora afeccionada santaballesa Chelo Pena que plasma sobre o

lenzo as instantáneas que a emocionan e motivan con gran expresividade, natu-ralidade, colorido e nitidez segundo destaca a crítica.

LugoPazo de San Marcos

EstudioAberto#4 [residencia artística no PazoSan Marcos]Ata o 30 de agosto

Oito artistas previamente seleccionados participan na cuarta edición dunhanova edición de Estudio Aberto, unha iniciativa dentro do proxecto Enredarte,

que trae á cidade novas propostas artísticas de creación en directo.

VilalbaBiblioteca Municipal

A miña primeira viaxe25 de setembro

Xarope Tulú achega unha sesión de teatro infantil a Vilalba a partir das seis da tarde.Con este espectáculo péchase a programación do 'Cultura no Camiño' 2015 finan-ciado pola Xunta e os Concellos participantes ademais do patrocinio de Gadis.

Vilalba / Castro de ReiAuditorio Municipal / Casa da Cultura

Os Bolechas na máquina do tempo20 de setembro

Os Bolechas volven á comarca o domingo 20 de setembro a partir da unha menoscuarto do mediodía no auditorio municipal de Vilalba e ás cinco e media da tarde na

Casa da Cultura de Castro.Trátase dunha nova actividade que mestura teatro e concurso. O espectáculo, quemistura o formato dos monicreques manipulados por actores á vista con actoresreais que dan vida aos “Bolechas adultos” e ao Dr. Apolodoro, comeza co descubri-mento dun estraño aparello que resulta ser… unha máquina do tempo a través daque achegará unhas primeiras nocións de Historia ás nenas e nenos en galego.

GuitirizCampo da Feira

Festa da Torta de Millo28 de agosto

Coincidindo coa Festa da Torta de Millo, o Concello de Guitiriz convoca un certame desobremesas elaboradas con fariña de millo no que se outorgarán tres premios de 50, 25e 15 euros -ademais da súa publicación na web do Concello e na primeira revista edi-tada polo mesmo- para as sobremesas presentadas a partir das sete da tarde e que va-

lorará o xurado integrado por un empresario da venda de tortas, un membro daasociación de hostaleiros, un membro da comisión de festas, e o concelleiro de tu-rismo. As persoas interesadas en participar poden inscribirse ata o xoves 27 a travésdo teléfono 982 370 109 ou do enderezo electrónico info@concellodeguitiriz.com.

VilalbaCasa da Cultura

“Vilalba e a Terra Chá - Acuarelas”28 de agosto

Eduardo Baamonde presenta este libro editado polo IESCHA, grazas a un convenioasinado no seu momento coa Área de Cultura da Deputación Provincial, e perten-cente ao proxecto editorial “Cadernos de Viaxe” cun contido fundamentalmente vi-sual que ofrece un percorrido artístico pola comarca. Ademais do autor, no actointervirá a vicepresidenta do colectivo, Marisa Barreiro, despois das oito do serán.

RábadePraza de España

II Xuntanza de Grupos Tradicionais29 de agosto

O grupo Tirapadiante da Asociación Músico Crisanto organiza esta segunda xun-tanza que se desenvolverá a partir das sete do serán coa participación de Son deCores , un grupo de Becerreá formado por gaiteiros, percusionistas e voces, e as asxa consagradas Endemónicas que suman anos na defensa do patrimonio musical.

AbadínPraza do Concello

Os Viqueiras de Ordes5 de setembro

Os Viqueiras de Ordes son un grupo de gaitas tradicional formado por dúas gaitas,tamboril e bombo que conta cun amplo repertorio de pezas tradicionais que inter-

pretarán arredor das doce do mediodía en Abadín.

XermadePavillón Municipal e Biblioteca PúblicaXV Encontro de Torneiros

Do 17 ao 20 de setembroO francés Christian Delhon e o portugués Idalio Días da Costa participarán nas de-mostracións, xunto a outros dous expertos torneiros da madeira da zona, desta dé-cimo quinta edición do Encontro Internacional de Torneiros da Madeira en Galiciaque se desenvolverá en Xermade entre o xoves 17 e o domingo 20 de setembro.

Como é habitual, ademais da venda de maquinaria e ferramentas; tamén se exporánpezas torneadas aportadas polos participantes que serán seleccionadas polos ex-pertos internacionais para formar parte da exposición CONtornos. Este ano chegarátamén a Xermade a mostra itinerante de madeira torneada integrada por pezas parti-

cipantes na pasada edición do Encontro.

28 actualidadeagosto 15

Momán acolleu a celebración do “Día do Abuelo” por San Joaquín

e Santa Ana.

29sociedade agosto 15

HUNO PELUQUEROS, integrado por xogadores da comarca que mi-

litan en Divisións Nacionais de fútbol sala, proclamouse campión do

I Maratón de Fútbol Sala de Rábade organizado pola A.D. Rabadense

xusto un ano despois da súa fundación grazas á colaboración de

persoas, empresas e institucións, ademais de A.D.A Lugo Que Pitas

e á participación dos equipos.

Xermade celebrou por décimo segundo ano consecutivo a Festa

das Persoas Maiores durante a que o Concello fixo entrega de

agasallos aos participantes de maior idade que foron os veciños

de Lousada e Xermade, José Mouriño e Celia Castro, que contan

con 97 e 98 anos, respectivamente.

Preto de medio cento de rapaces e rapazas participaron no Campa-

mento Infantil de Verán 2015 en Xermade co que colaboraron outros

tantos veciños e veciñas ao longo da súa celebración.

Unha familiar dunha usuaria do Centro de Día de Abadín dirixiu un

obradoiro de calceta, unha labor moi común nas épocas nas que os

nosos maiores criaban aos seus fillos, durante unha das sesións de

“Aprendendo cos fillos”.

como pasa o tempo!

concursa con

Participa no noso concurso mandando un sms ou whatsapp ao

606 86 33 22, dando a resposta que ti creas para acertar coa

nosa personaxe do mes. Entre os acertantes sortearemos unha

cea para dúas persoas no Restaurante A Nova Ruta.

fotodenuncia

Moitas beirarrúas de Vilalba son tan estreitas que fan

practicamente imposible o tránsito por elas coma neste

treito de Conde Pallares.

Beirarrúas

estreitas

30 servizosagosto 15

Quen é este

rapaz?

Pista: Gañadora:

Un hostaleiro de Vilalba. Belén Rodríguez.

Solución do mes

pasado:

Manuel Requeixo.

ANUNCIOS POR PALABRAS

O TARXETEIRO

ANÚNCIESE (GRATIS A PARTICULARES) TELF/FAX: 982 51 03 35TERRA CHÁ.XA APTO. 86 27800 VILALBA - terrachaxa@fmpublicidade.com

- VÉNDESE CASA DE PEDRA HABITABLE EN SANSIMÓN CON BODEGA GRANDE, GARAXE, CHOZA, TE-RREO, POZO E POZO NEGRO. CONSTA DE COCIÑA,CON COCIÑA ECONÓMICA, COMEDOR, SALA DEESTAR, CHIMENEA, DORMITORIOS, BAÑO E ASEO.PREZO: 50.000 EUROS. TELF. 630 579 643.

- ALÚGASE LOCAL EN VILALBA PARA BAR, CAFETE-RÍA, PUB OU CALQUERA OUTRO TIPO DE ACTIVI-DADE EN ZONA CÉNTRICA. PREZO ECONÓMICO E ACONVIR. INTERESADOS CHAMAR AO 636 307 595.

- ALÚGANSE BAIXO (145 METROS CADRADOS) E EN-TRECHÁN (119 METROS CADRADOS). AMBOS NARÚA CALVARIO. TELF: 625 104 928.

- ALÚGASE APARTAMENTO TOTALMENTE AMO-

BLADO EN BARREIROS PARA TODO O ANO. BO

PREZO. TELF. 666 549 622.

- VÉNDESE CASA NA FEIRA DO MONTE (AO LADO DACASA DO CONCELLO). TELF. 662 253 823 (CHAMARPOLA NOITE DESPOIS DAS NOVE).

- VÉNDESE SOLAR DE 700 M2 CON 8 M DE FRENTENA RÚA DA FEIRA. BEN SITUADO PARA NEGOCIO.TELF. 610 39 40 52.

- ALÚGASE LOCAL CÉNTRICO EN VILALBA IDEALPARA PERRUQUERÍA, DENTISTA, OFICINAS, ETC.TELF. 692 132 351.

- VÉNDESE PRAZA DE GARAXE A MOI BO PREZO ENAVDA. DE GALICIA (AO LADO DA ZAPATERÍA BAA-MONDE). TELF. 630 57 96 43.

- VÉNDESE TERREO URBANO AO LADO DA COOPE-RATIVA DE SANTABALLA. TELF. 654 164 108.

- MANOLO DA TERRA CHÁ, 47 ANOS, SEPARADO, ALTO,TRABALLADOR, COÑECERÍA MULLER DA ZONA. TELF.679 058 179.

- HOME SEPARADO DE 65 ANOS BUSCA MULLER DE 60NON FUMADORA E SEN CARGAS. TELF. 630 403 711.

- RAPAZ SOLTEIRO DE 44 ANOS BUSCA RAPAZA SOL-TEIRA DE ENTRE 35 E 44. PREFERIBLEMENTE QUE LLEGUSTE A ALDEA. TELF. 671 416 679.

- GUSTARÍAME COÑECER MULLER ENTRE 45 E 60 ANOSPARA AMIZADE OU O QUE XURDA. TELF. 648 147 243.

- OFRÉCESE CHÓFER A PARTICULARES CON COCHEOU SEN COCHE. TELF. 667 444 004.

- SE OFRECE SEÑORA PARA FACER COMIDAS POLASFESTAS, TAREFAS DO FOGAR OU COIDAR NENOS OUMAIORES. TELF: 697 604 818.

-DÁNSE CLASES PARTICULARES DE INGLÉS, FRAN-CÉS, LINGUA E CLASES DE APOIO A PRIMARIA, ESOE BAC DE HUMANIDADES. TELF. 697 596 016.

- OFRÉCESE DIPLOMADA EN MAXISTERIO PARA DARCLASES PARTICULARES (INFANTIL/PRIMARIA/1E2ESO) E COIDAR NENOS A DOMICILIO. TELF: 617 856201.

- AUXILIAR DE AXUDA A DOMICILIO CON MÁIS DE 5ANOS DE EXPERIENCIA OFRÉCESE PARA O COIDADODE ANCIÁNS E DEPENDENTES NA ZONA DE VILALBA.TELF. 619 932 261.

- OFRÉCESE SEÑOR A INTERNA PARA COIDADO DEPERSOAS MAIORES, NENOS OU LIMPEZA DO FOGAR.TELF. 634 288 235.

-OFRÉCESE CHICA PARA LIMPAR POR HORAS OUCOIDAR NENOS, PREFERENTEMENTE POLASMAÑÁS. INTERESADOS CHAMAR AO TELF. 637 24 9602.

-OFRÉCESE CHICA PARA COIDAR DE PERSOAS MAIO-RES TANTO DE DÍA COMA DE NOITE. TELF. 629 987316.

- BÚSCASE RAPAZA INTERNA PARA O COIDADODUNHA PERSOA MAIOR. TELF. 610 704 165.

-FÁNSE LIMPEZAS DE FINCAS E XARDÍNS. DESBROCEMANUAL. PRECIOS ECONÓMICOS. TELF. 647 441 483.

- VÉNDENSE ROLOS DE SILO E HERBA SECA. TAMÉN SEVENDE UN PONY POR 250 EUROS. TELF. 605 680 188 E 982 5279 06.

- REALÍZANSE TODO TIPO DE TRABALLOS FORESTAIS: DES-BROCE, PODA E PODA EN ALTURA, PLANTACIÓNS, CORTA DELEÑA, TRABALLOS DE XARDINERÍA, PECHES DE FINCAS,ETC. TELF. 696 224 709. ECONÓMICO.

- VÉNDENSE ROLOS DE HERBA SECA. TELF: 982 527 136 E664 103 964.

- VÉNDENSE CHANTOS PARA PECHE DE FINCAS. TELF. 618839 595.

-VÉNDENSE CHANTAS DE SEGUNDA MAN PARA PECHE DEFINCAS. ENTRE 30 E 40 METROS. TELF. 648 147 243.

- VÉNDENSE ESTACAS DE CASTAÑO DE 2 M. TELF. 635 25 45 85.

- VÉNDESE LEÑA TROCEADA PARA QUEIMAR OU EN TACOSPARA CARGAR. TELF: 648 147 243.

- VÉNDENSE 2 CÁMARAS DE VIXIANCIA CON DECODIFICA-DOR (DE INTERIOR) EN BO ESTADO E PREZO MOI ECONÓ-MICO. TEL. 625 104 928.

- FANSE TODO TIPO DE TRABALLOS EN CARPINTERÍA DEMADEIRA. INFORMES NO TELÉFONO: 622 638 985.

-VÉNDESE VIÑO CASEIRO EXQUISITO. SERVIMOS A DOMICI-LIO GRANEL E EMBOTELLADO. TLF. 644 162 550.

-VÉNDESE MEL CASEIRA. TELF. 659 257 742

- VÉNDENSE HUCHAS DO TRIGO CENTENARIAS. TELF. 630407 533.

-VÉNDESE MUÍÑO ANTIGO DE CEREAL. TELF. 648 703 876.

- VÉNDESE FRIGORÍFICO DE 80 CM. APROXIMADAMENTECON MOI POUCO USO EN 100 EUROS. TELF. 630 579 643.

- VÉNDESE MÁQUINA DE TABACO EN BO ESTADO. MOI BOPREZO. INTERESADOS CHAMAR AO TELÉFONO 637 363 879.

- VÉNDENSE 100 CAIXAS DE MADEIRA DE 220X90X70 MM.PREZO NEGOCIABLE. TELF. 622 638 985.

empregoofertas inmobiliarias

outras ofertas

ofertas do agro

31publicidade agosto 15

relacións persoais

REALÍZANSE TRABALLOS DE MEDICIÓN E VALORACIÓN

DE PARCELAS. TELF. 616 204 665.

VENDO CAIXAS DE PLÁSTICO DE 60X40X25 CM.

IDEAIS PARA VENDIMIA. PREZO NEGOCIABLE.

TELF. 616 954 119.

DESE

ÑO

ER

OTU

LAC

IÓN

PU

BLI

CID

AD

E

AV

OG

AD

AS

ASE

SOR

ÍA

¡Triste Ramón de Sismundi!Sinteu a muiñeira d’agoamentras sete bois de lúapacían na súa lembranza.

Federico García Lorca

Dicía Castelao que ditoso daquelque sempre viviu e morreu na terraonde naceu. Tamén dicía o rian-xeiro que os casteláns cando emi-gran venden todo o que non podenlevar e cargan ao lombo até co xer-gón da cama porque non pensan envolver, sen embargo os galegos se-guimos pensando na volta a nosaterra verde e mar de orballo candoestamos lonxe dela e levamos anosa cultura no maxín para intentarconstruír unha Galiza que nos fagamais agradable a estadía aló ondenos atopemos. Isto último (e quenunca é tarde para aprender) pó-dese comprobar ao falar cos sesa-xenarios gaiteiros do grupo degaitas “Os Recunchos das pontes”de Barakaldo. Venlle o nome aogrupo porque o lugar onde ensaiané debaixo dunha ponte da Autovíado Cantábrico (A-8), que estáfronte ao Bilbao Exhibition Centre.Composto por Anxel Francisco Ri-vero, nacido nunha aldea de Oím-bra da provincia de Ourense;Eugenio Sánchez Veiga (Gendo),de Sobrado dos Monxes; Xosé Fer-nández Castro, da parroquia de To-ques, Melide; Agustín ReboredoCarlín, da Vila de Cruces; BenignoRamos Barreiro, de Melide, e aalma mater do grupo: RobertoMendoza, nacido en Lalín, a quendesde neno chamaron Castelaopola semellanza das gafas e agoraséguenllo a chamar polo seu amora terra, amor a Galiza que tamén lleprofesan os seus compañeiros.Todos empezaron a tocar a gaitaentre os anos 2010 e 2011 ao sentirmorriña e por ser algo do nosopaís, como di “Gendo”. Todos,menos Xosé Fernández, que apren-deu algo en Rekalde no ano 2010,pero xa leva case tres anos nos Re-cunchos, todos eles aprenderon eempezaron a tocar a gaita no grupodespois de prexubilarse aos sesentaanos. Xosé, aínda que era fillo degaiteiro, nunca collera antes a gaita:Agora para min é unha forma derelaxarme e de que se me pase otempo voando, pois aínda quealgún día se vexa un mais decaído,porque isto é duro, despois volvo,porque lévalo dentro e a tradicióntira. Di que ao oír tocar a gaita,tanto aquí como no pobo, o sanguemóveselle.

Ao igual que os seuscompañeiros está con-tento neste recuncho,pero si houbera outrositio que estivera maisabrigoso igual deixá-bamos este.Ánxel Francisco empe-zou a tocar con sesentae dous anos debaixo daponte no ano 2010.Asegura que o feito detocar a gaita a el cam-biouno moito: Na miñacasa sempre houbogaitas pero eu nuncaquixen tocar, ademaisapartábame delas, senembargo agora gús-tame e póñome a pensar porquenon aprendería antes, porqueagora podía sabela tocar ben e asínon; agora estou aprendendo por-que me entrou a morriña, a mo-rriña da gaita.Sabe o duro que é pasar alí os díasde inverno, pero a pesar do frío quefai aquí vimos todos os días e nonnos cansamos, aínda que as vecesquédanse os pes fríos que parecenbloques de xeo. Pero bueno,aguantamos, aguantamos coamoral e por moi mal que nos prestevir nunca pensamos en deixalo,pois ao escoitar a gaita, ou candotocamos, sentimos un formigueiro,e sentir iso é como... eu que che voufalar!Outro que sente morriña ao oírtocar a gaita, porque é algo do nosopaís, é Gendo Sánchez, quen des-pois de xubilado daba uns paseospor alí e ía sempre a velos, estabaun rato con eles e empezáronlle adicir se que tiña que unir: Entónpregunteilles que facía falta e nomes de maio do 2011 presenteimecoa gaita diante de Roberto Men-doza, que era o que levaba ogrupo, e aínda o leva, e empeza-mos pouquiño a pouco. É incrible,porque eu non pensei que polomenos ía saber inflar a gaita. Dique xa se coñecían de antes, pero ofeito de tocar a gaita supuxo paraeles mais compañeirismo e amis-tade.A pesar do sacrificio que supónnunca pensou en deixalo: Agoraestiven uns días no hospital e tiñaunhas ganas de vir aquí con estaxente, porque nós vimos aquí todosos días menos o sábado e o do-mingo; o sábado imos o CentroGalego, pero todos os días do anovimos aquí, aínda que sexa hora emedia vimos, mellor estariamosnoutro sitio, pero igual é o costume

de estar aquí e si por exemplo nosmeten nese pavillón do Bilbao Ex-hibition Centre non nos atoparía-mos tan ben. Cando imos o Centrotemos tambor e bombo, pero aquísolo temos a pandeireta porquepara traer ese material necesitasvir en coche, non vas vir chovendoco bombo por aí adiante.Benigno empezou a tocar a frautano Centro Galego no outono de2010 e ao ano seguinte empezoucoa gaita que lle mercou a Seivane.A min sempre me gustou escoitar agaita e cando vin en Melide pasaruns gaiteiros díxenlle a meu paique agora de xubilado igual mepoñía a aprender a tocar a gaita, edíxome: Quen, ti? Ti non tocas agaita nin que te maten a paus.Apunteime no Centro Galegoaínda que me parecía imposible,pero poñéndolle moitas ganas eveña, veña, xa non dou pena.Agora estou contento porqueaprender a tocar foi o mellor quepuiden facer, pois vimos para aquíe estamos desde as dez e media atéas doce e media e algún día até aunha. Pásanse esas horas entreamigos que nin te das conta.Si nos deran outro sitio mais ade-cuado para poder ensaiar non vi-ríamos aquí e pasaríamos menosfrío. As gaitas aquí soan moi ben,pero... no inverno é sinceramenteduro.O único do grupo que non toca agaita é Agustín, que se encarga dapandeireta e tamén canta nalgunhaspezas. Leva en Euskal Herria desdeo ano 1967 e nel represéntase odrama da emigración con toda asúa crueza: Vin cando tiña 15 anos,solo polo mundo, coa maleta e milpesetas prestadas. O malo é quenon me collían en ningún ladopara traballar porque non tiña aidade, pagábanme como pinche e

non me chegaba paraa patroa, a que tivenque pagar seiscentaspesetas adiantadas ecatrocentas ao auto-bús que me trouxo,polo que quedei adúas velas, ademaisnon tiña aquí familia epaseinas canutas.Despois, na GeneralEléctrica arregá-ronme o do carné po-ñendo que tiña maisanos e xa fun co-brando setecentas asemana, entón xa mequedaban cen para atarxeta do tren. Logo

estiven trinta e seis anos de condu-tor dos autobuses e agora estou xu-bilado por contrato de relevo.Vin que esta tropa paraba aquí dia-riamente e xunteime a eles paratocar a pandeireta, que nunca navida a tocara. Ao primeiro dabagolpes sen ton nin son, pero a basede dar golpes, ir oíndo e ensaiarimos levando o ritmo. Vimos aquítodos os días aínda que choiva. Aoprimeiro era unha novidade e axente que andaba paseando pará-base a mirar, pero agora xa estánafeitos e veno como algo normal ecorrente.Quere destacar o ben que se levanno grupo e que de vez en candoalgún trae unha larpeirada, e sén-tese orgulloso de seguir falando ga-lego despois de tantos anosemigrado: Sempre o falei, ademaiscasei cunha chairega de Guitiriz esempre o falamos na casa. Eu ma-meino desde neno e... teño levadomais paus por falalo! Había unmestre estremeño que nos facíafalar o castelán cando alí na aldeanon o sabía ninguén e a cada pa-labra en galego un pau do estre-meño.Gustaríalle que os Centros e as ins-titucións galegas actuaran doutroxeito de cara a nosa cultura e nonpromocionar tantas sevillanas ebailes de salón, porque en Sevillanon fan de gaiteiros nin na televi-sión de Sevilla ves cousas nosas, ena de Galiza ves moitos andalucesno Luar ou noutros programas, atelevisión galega debía facer maispola cultura da nosa terra.Pero Agustín non soamente canta etoca a pandeireta, pois tamén é unamante da poesía e fai coplas quecanta logo cos gaiteiros. Quéixasede que non tiveran ocasión de em-pezar de rapaces porque daquelanon se levaba: Hoxe hai moitos

grupos e moi bos, a proba está enque vas pedir unha gaita a Varelaou a Seivane e dinche que paradentro dun ano porque hai moitademanda. Sen embargo non haimoita xente que a escoite, a xenteé mais de orquestra, aínda que haimoita xuventude que está taménmetida, pero tampouco se vendentantos discos, pois sacando Treixa-dura, Milladoiro e outros así, amúsica folk non é aceptada comotiña que ser.Por último, Roberto (Castelao)tamén empezou a tocar a gaita faiuns cinco anos e medio, pero candonon sabía tocala xa se lle poñía acarne de galiña ao escoitala. Apren-deu a tocar a frauta no Centro Ga-lego e cando formaron o grupoempezaron a ensaiar noutro sitio,pero déronse conta de que moles-taban aos veciños e cambiaron paradebaixo dunha ponte que estabapreto dunhas vivendas e oíron co-mentar a unha señora que non dei-xaban durmir ao seu marido e logoatoparon este sitio no que non mo-lestan a ninguén.Bota en falta o aprecio que tivoalgún día o gaiteiro: Eu teño lidoque o gaiteiro aló polos anos trintaera un oficio como outro calquerae ía polas casas a tocar onde habíafesta e case non traballaba nacasa; por iso din que na casa dogaiteiro nin meda nin palleiro. Amediados dos anos trinta empeza-ron a vir as orquestras a Galicia eos gaiteiros perderon aprecio nasociedade. Hoxe hai xente que vairetornando a nosa cultura aíndaque predomina moito a foránea eos dirixentes non os apoian, solo seacordan cando saen elixidos Pre-sidentes, entón botan man deles.Coincide con Agustín en que no-soutros collemos doutras culturaspero os outros non collen da nosa:Eu non vexo bailar muiñeiras enGaliza como se ve bailar fandan-gos en Sevilla por Semana Santa.Tamén recoñece que é duro tocaraquí no inverno, pero di que aometer o fol debaixo do brazo etocar dúas pezas xa te atopas me-llor. Si tocamos aquí é porque nontemos outro sitio. Os sábados en-saiamos no Centro pero este sá-bado hai misa e xa non podemos.A misa que a digan na igrexa,penso eu, pois a nosa idade senónensaiamos todos os días non énada. De todos os xeitos estamoscontentos aquí porque pasa moitaxente que nos olla e algún apúntasea tocar a gaita. Este é un bo esca-parate.

O grupo de gaitas “OsRecunchos das pontes”

por Raúl Río