arte prerromanico e románico
TRANSCRIPT
![Page 1: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/1.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 1/149
![Page 2: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/2.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 2/149
CONTEXTO HISTÓRICO
Ano 476 d.C.: caída do Imperio Romano
• O Imperio Romano de Occidente fragmentase ennumerosos reinos: visigodos, suevos, francos, vándalos,ostrogodos...
• En España os visigodos crearán o primeiro estadoindependente da península.
• A partir do 711 (entrada dos musulmáns en na península)
desaparece o estado visigodo e xorde o REINO ASTUR• O contacto entre cristiáns e árabes dá lugar á CULTURA
MOZÁRABE.
![Page 3: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/3.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 3/149
DE LA HISPANIA ROMANA AL REINO VISIGODO DE TOLEDO
![Page 4: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/4.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 4/149
• No contexto europeo e noparticular español, a arteprerrománico debe basicamenteconsiderarse como unha etapa ouperiodo entre dous grandesmomentos artísticos e culturais(romano e románico) e non un"estilo histórico" concreto edefinido.
Dous estilos dentro doprerrománico europeo inflúenesencialmente no nacemento dorománico. Estes son o carolinxio e
o otoniano.
•En España a arte prerrománica abarca unhaconflictiva sucesión e interrelación de tresestilos relacionados entre si pero con distintosmatices (arte visigodo, asturiano e mozárabe).
![Page 5: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/5.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 5/149
REINO VISIGODO
• Visigodos: pobo de orixe xermánico
• Numerosos contactos con Roma: asimilación da culturaclásica: organización, dereito, costumes.
• Conversión de Recaredo:
O catolicismo relixión oficial do Estado- Avance cara á unificación peninsular- Integración entre as dúas sociedadespeninsulares, hispano-romanos e godos
Na primera mitad del siglo VII:prodúcese a unificación territorial daPenínsula
![Page 6: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/6.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 6/149
A fragmentación política do occidente europeo orixina acreación de formas artísticas particulares en cada reino,
de gran originalidad: A ARTE PRERROMÁNICA.É unha época na que non hai un estilo común enEuropa.
A unidade da arte europea non chegará ata o século XIcoa aparición da arte Románica.
En España estivo representado pola:• Arte visigoda • Arte asturiana
• Arte mozárabe • Arte de repoboación
![Page 7: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/7.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 7/149
ARTE VISIGODO
Síntese de elementos:
• Herdanza greco-romana: plantas basilicais,ordes arquitectónicos, elementos decorativos.
• Achega cristiá: temática relixiosa.• Influxo oriental: plantas de cruz grega, a cúpula
de orixe bizantino, elementos decorativos.
• Elementos decorativos xermánicos: dos seusutensilios, armas e xoias.
![Page 8: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/8.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 8/149
ARQUITECTURA
• Manifestación máis desenvolvida na arte
visigoda malia ser un pobo xermano e polotanto sen tradición arquitectónica.
• Esta preferencia explícase pola gran admiración
que tiña este pobo pola cultura romana.• Nos séculos V e VI: continuación da arte
hispanorromana debido á falta de unidadepolítica e relixiosa na península.
• No século VII: conversión de Recaredo aocristianismo: unificación territorial, política erelixiosa. Creación de formas propias.
![Page 9: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/9.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 9/149
ARQUITECTURA: LAS PLANTAS
Se ensayan e fixan os modelos que triunfarán máis tarde:
a) PLANTA : de cruz, basilical e fusión de ambas (cruz inscrita
nunha estrutura basilical). Cabecera de forma cadrada. A capelaseparábase do resto do templo mediante un iconostasio.
SAN JUAN DE BAÑOS
Plantabasilical
SANTA COMBA DE BANDE
Planta de cruz
SAN PEDRO DA NAVE
Fusión de la plantabasilical con la decruz
![Page 10: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/10.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 10/149
ARQUITECTURA: ELEMENTOS SUSTENTANTES
b) MUROS E COLUMNAS
con dous tipos de capiteis:- De influencia romana, corintio con follas esquematizadas- De influencia bizantina: tronco-cónico, con cimacio.
![Page 11: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/11.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 11/149
Capitel tronco-cónicocon cimacio
O relevo se adaptase aomarco arquitectónico,simetría nas formas.Daniel no foso dos leóns
![Page 12: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/12.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 12/149
Predomina o muro deaparello regular - sillar-,
asentado en seco(axustando os sillares deforma precisa sen quemedie morteiro de unión).Tamén empregan osillarejo,e o ladrillo.
Muros moi grosos e conpoucos vans parasoportar as empúxes dateitume.
![Page 13: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/13.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 13/149
ARQUITECTURA: ELEMENTOS SUSTENTADOS
c) ELEMENTOS SUSTENTADOS:Cubertas: teitos de madeira e bóvedasde canón e de arista.Arco de ferradura visigodo.
![Page 14: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/14.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 14/149
ARCO DE FERRADURA VISIGODO
Arco de un solo centro.
Este arco non é tan pechadocomo o que logo será usadopolos hispano-musulmáns eoutros habitantespeninsulares.
As dovelas inferiores teñencortado en vertical o trasdós
ARQUITECTURA: ELEMENTOS SUSTENTADOS
Sin clave
![Page 15: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/15.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 15/149
![Page 16: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/16.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 16/149
O arco de ferradura visigodo e máis aberto que o musulmán
Arco de ferradura musulmán
![Page 17: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/17.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 17/149
ARQUITECTURA: PÓRTICOS
d) Construción de
pequenos pórticossituados na zona dospés, nos laterales ounos dous.
![Page 18: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/18.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 18/149
ARQUITECTURA: EL ESPACIOe) Espacios moi compartimentados
![Page 19: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/19.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 19/149
ELEMENTOS DECORATIVOS Decoración: xeométrica, frisos deroleos, esvásticas, espirales,círculos, rosetas, formas botánicase figuras zoomorfas de animais
estilizados.
![Page 20: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/20.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 20/149
Frisos de formas botánicas estilizadas
![Page 21: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/21.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 21/149
ARQUITECTURA DE LA SEGUNDA MITADDEL SIGLO VII. ETAPA DE ESPLENDOR
• As igrexas conservadas son construcións illadas, situadas nomedio rural.
Os principais templos que subsistiron sitúansegeográficamente en Castilla, no lugar de asentamientodunha gran parte da poboación visigoda:
• San Juan de Baños
• Santa Comba de Bande(Galicia)• San Pedro de la Nave (Zamora).
![Page 22: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/22.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 22/149
Igrexa mandada construír por Recesvinto na localidadede Baños de Cerrato, na provincia de Palencia; un lugarque servía como vila de esparcimiento romano.
![Page 23: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/23.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 23/149
É a igrexa máis orixinal de todo a arte visigodoxa que representa o nexo entre dúas tendenciascaracterísticas da época alto medieval:Dun lado, destaca a continuidade da planta
basilical de orixe paleocristiano, con ábsidesrectangulares. E do outro recolle a correntevisigoda que tende á ruptura da planta basilicalco emprego de arcosde herradura que compartimenta o espazo.Tres navesseparadas por arcos
de herradurasobre columnasmonolíticas de mármorecon Capiteiscorintios.
![Page 24: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/24.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 24/149
![Page 25: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/25.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 25/149
![Page 26: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/26.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 26/149
![Page 27: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/27.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 27/149
Muros lisos alternan con bandas decorativas.
Os temas máis frecuentes son as combinacións de círculos,reticulados, aspas e outras combinacións xeométricas elementais. Aquí podemos observar unha composición homoxénea e rigorosade círculos secantes que crean cuadrifolios.
![Page 28: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/28.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 28/149
SANTA COMBA DE BANDE (OURENSE)
Declarada Monumento Nacional en 1921. Igrexa de grandes sillaresgraníticos que permiten adiviñar a súa compartimentación interiorgrazas á armónica conjunción de volumes.
![Page 29: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/29.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 29/149
PLANTA E ALZADO DESANTA COMBA DE BANDE
PLANTA: cruciforme inscrita nun
rectángulo, do que sobresae o ábsidecuadrangular. Posúe un atrio aos pés quese comunica con senllas habitaciónslaterales.
![Page 30: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/30.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 30/149
O sistema decubrimiento do templo ésinxelo.
Nas dúas navescruzadas, dispóñensecatro bóvedas de canóncon forma de ferradura,
construídas con ladrillodo tipo romano. A decoración interior deSanta Comba de Bandeé de gran sobriedade.Os arcos empregadosson de ferradura.
![Page 31: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/31.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 31/149
![Page 32: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/32.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 32/149
SANTA COMBADE BANDE
A zona cadrada centralcóbrese cun gran cimborrio,
con bóveda de arista.
O ladrillo da bóvedacontrasta cos
sillares do muro
.
![Page 33: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/33.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 33/149
CAPITEIS:De tipo romano, corintio e outrovisigodo.
A decoración da igrexa consistenunha imposta que percorre ocomezo da bóveda do ábside ebordea a fiestra que nel existe, eque está formada por un tallo con
racimos e follas, unhas fileiras desogueado.
![Page 34: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/34.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 34/149
SAN PEDRO DA NAVE
PLANTA: rectangular, de cruz grega
inscrita nunha basilical, cun ábsidecadrado na cabecera, pórticos nosextremos dos brazos da cruz. Tres navesseparadas por arcos de herradura sobrealicerces.
![Page 35: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/35.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 35/149
É o edificio visigodo mellor conservado que se coñece e o que maior númerode elementos constructivos e decorativos posúe, e nel aprécianse interesantesinnovacións arquitectónicas como a procura da verticalidad e a evolución noarco de ferradura.
![Page 36: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/36.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 36/149
![Page 37: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/37.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 37/149
![Page 38: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/38.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 38/149
SAN PEDRO DA NAVE
A achega máis característica desta igrexa á arte visigodo
español a constitúe a síntese arquitectónica entre aestrutura cruciforme e a basilical, así como a magnificadecoración interior que tamén resume a iconografíautilizada no momento. Técnica do bisel.
O it i d
![Page 39: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/39.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 39/149
Os capiteis doarco triunfalson dediferente tallerque os
historiados.Os motivos abase de catroarquilloscegos nofrontalasociáronsecoa Jerusaléncelestial, e asserpes nosábacos, con
racimos deuvasocupando osseussinuosidades.
![Page 40: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/40.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 40/149
FUNCIÓN DIDÁCTICA
Por medio destes relevos con escenas cuidadosamenteseleccionadas, instrúese e alecciona ao fiel presente nascerimonias do templo.
SIMBOLISMO
Os temas escolleitos:Sacrificio de Abraham, exemplo da obediencia debida a Deus e áigrexa en toda circunstancia, sexan cales sexan as súas designios.Daniel no foso dos leóns a escena alenta aos fieis a recorrer áoración para solicitar a axuda divina.
Tamén se presenta o modelo de vida e o exemplo de salvación doscatro apóstolos: San Pedro, San Pablo, Santo Tomás e San Felipe. Alúdese simbólicamente ao valor redentor da Eucaristía.
O simbolismo na escultura
PRERROMANICO ASTURIANO
![Page 41: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/41.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 41/149
• Periodos del arte asturiano y principales manifestaciones:
• Prerramirense (792-842)Reinado de Alfonso II (Siglo IX). San Julián delos Prados (Oviedo).
• Ramirense (842-850)Reinado de Ramiro I (s. IX). Esplendor . Santa Maríadel Naranco (Aula Regia), San Miguel de Lillo, Santa Cristina de Lena.
• Posramirense (856-916)Reinado de Alfonso III (s. IX-X). San Salvador de
Valdediós.
PRERROMANICO ASTURIANO
características xerais:
![Page 42: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/42.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 42/149
Arquitectura de:Muros de cachotería ou mampostería con sillares nasesquinas.Bóveda de medio canón, ás veces peraltada, con
arcos faixons apoiados en pilastras encostadas. Arcos de medio punto, ás veces peraltados.Contrafuertes exteriores.
Ábsides rectangulares.
Úsanse elementos decorativos: medallóns, celosías,decoración a o xeito de corda ou soga.
características xerais:
Santa María del Naranco, Oviedo, 842 d.C
![Page 43: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/43.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 43/149
- Parte dun complexo palatino perdido xunto a San Miguel de Lillo- Planta basilical- Una sola nave- Contrafortes, bóveda de medio cañón, arcos faixóns, triforio.
Santa María del Naranco
![Page 44: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/44.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 44/149
SEGUNDO PERIODORamiro I (siglo IX),
Aula Rexia que máis tarde sereutilizará como Igrexa
Santa María del Naranco
Santa María del Naranco
![Page 45: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/45.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 45/149
•Planta superior con gran bóveda de canon confaixós, arcos peraltados, columnas pareadas condecoración de soga, bandas e medallóns.
•Planta inferior con bóveda de canón con faixóns, sendecoración apenas, dado que era o espazo para oservizo
.
![Page 46: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/46.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 46/149
Decoración de Santa María del Narancoe mirador exterior.
![Page 47: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/47.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 47/149
- Restos de una iglesia palatina.
-Planta basilical de tres naves
- Uso de columnas en vez de pilares
- Decoración escultórica de inspiración bizantina y restos de pintura mural
San Miguel deLillo, Oviedo, 842
d.C.
San Miguel del Lillo
![Page 48: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/48.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 48/149
g
![Page 49: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/49.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 49/149
San Miguel del LilloCelosía con decoración de sogueado erelevos das xambas da porta
Santa Cristina Pola de Lena, Asturias, 852d C
![Page 50: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/50.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 50/149
d.C.
-Planta de cruz grega
- Uso do contraforte
-Iconostasio moi desenvolvido
- Coro alto (tribuna) de uso real
![Page 51: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/51.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 51/149
Santa Cristina de Lena
Iconostasio con arcos peraltados, bóveda
de canon con faixons. Exterior convolumes cúbicos e abundancia decontrafortes.
Planta con espacio compartimentado concapelas.
San Miguel de Celanova
![Page 52: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/52.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 52/149
g
![Page 53: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/53.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 53/149
![Page 54: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/54.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 54/149
![Page 55: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/55.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 55/149
Arquitectura
No século X xurdiu o reformismo eclesiástico, principalmentede mans da a Orde Benedictina de Cluny. Baseándose na regrade San Benito (480-547), a reforma cluniacense, buscaba unhamaior espiritualidad.
No ano 910 foi fundada a abadía de Cluny, na rexión deBorgoña (centro-este de Francia). Dirixida polo abad Bernonde Baume, a abadía impuxo a nova reforma e foi cobrandogran importancia ata converterse nun dos maiores poderes
políticos e económicos europeos.
A ARTE ROMÁNICA
![Page 56: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/56.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 56/149
• A Arte románico foi un estilo artístico predominante en Europa nos
séculos XI, XII e parte do XIII.
• O románico fusiona as diferentes opcións que se utilizaron natemprana Idade Media (romana, paleocristiana, prerrománica,bizantina, xermánica e árabe) e consegue formular unha linguaxenova e específica.
• Non foi produto dunha soa nacionalidade ou rexión, senón quexurdiu de xeito paulatino e case simultánea en Italia, Francia,
Alemania e España.
• En cada un destes países xurde con características propias, aíndaque con suficiente unidade como considerado o primeiro estilointernacional nun ámbito europeo.
CONTEXTO HISTÓRICO: Séculos XI-XIII
![Page 57: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/57.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 57/149
• Prodúcese un desenvolvemento demográfico, económico, social ecultural en Europa.
• Termina a Idade Escura das invasións da Alta IdadeMedia.(Normandos, Húngaros)
• Europa expandese no terreo militar: as cruzadas no Próximo Oriente eo avance dos reinos cristiáns na península Ibéric, ameazan conreducir o espazo islámico ao norte de África e o interior de Asia.
• A renda feudal distribúese polos señores lonxe do campo, onde seorixina
• As cidades e a burguesía medran co aumento da demanda deprodutos artesanais e do comercio a longa distancia, xurden edesenvólvense as feiras, as rutas comerciais terrestres e marítimas einstitucións como a Hansa. Europa Central e Septentrional entran nocorazón da civilización Occidental.
• A arte románica e o primeiro gótico son protexidos polas ordesrelixiosas e o clero secular.
• Cluny e o Císter enchen Europa de monasterios.• O camiño de Santiago articula a península Ibérica con Europa.• Nacen as Universidades (Bolonia, Sorbona, Oxford, Cambridge,
Salamanca, Coímbra).
![Page 58: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/58.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 58/149
• O primeiro románico desenvólvese en Italia, na rexión de Como, een España, na zona pirenaica de Cataluña e Aragón
• Sentáronse bases sólidas para un rico desenvolvemento da
arquitectura románica.• En Como coa estrutura de igrexa dunha nave e as súas popularesbandas lombardas
• En Cataluña cos primeiros abovedamentos• As construcións caracterízanse por:
Emprego do arco de medio puntoMuro de silleríaCabeceiras de semitambor adornadas con arquillos e bandasrítmicamente dispostas
Os templos cóbrense con bóvedas pétreas de canón e forno
As naves son máis amplas e elevadas, polo menos en comparaciónEmpréganse os alicerces como sustentación
Non hai figuración escultórica
![Page 59: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/59.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 59/149
A época dourada do estilo pola súa calidade e beleza (románicopleno), esténdese na última metade do século XI e a primeira doXII, procedente de Francia, con centro na Abadía de Cluny, e
transmitido fundamentalmente a través do Camiño de Santiago.
Empréganse os elementos constructivos sinaladosEscultura en fachadas , Portas, Fiestras, Canecillos (suxeitandoos beirados)
Durante a segunda metade do século XII e a primeira metade doséculo XIII, a medida que as solucións arquitectónicasafiánzanse e melloran, xorde o tardorrománico.
Unha das súas expresións é a chamada arte cisterciense, que seexpande coas abadías da orde do Císter, expresando as concepcións
estéticas e espirituais de Bernardo de Claraval
(ausencia de ornamentación e redución aos elementosestructurales).
CARACTERÍSTICAS XERAIS.ELEMENTOS CONSTRUCTIVOS E DECORATIVOS
![Page 60: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/60.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 60/149
• Elementos constructivos:Predominio do muro sobre o vanMuro de sillería dobre con mampostería entre ambos lenzos
Contrafortes (ou estribos) no exteriorXeneralización do alicerce groso, cruciforme, con columnas encostadas, querecollen os arcos faixons e formeirosUso maioritario do arco de medio punto
• Cubertas abovedadas:
De canón na nave centralDe arista nas naves laterales e tribunaDe forno en ábsides e capelasCúpula sobre tambor no cruceiro, apoiada en pechinas ou trompas.Forma de cimborrio no exterior
• Elementos decorativosPintura mural e sobre táboaEscultura monumental:Motivos xeométricos, vexetais, animais e figurativos historiadosEn muros, capiteis, portadas, canecillos
ELEMENTOS CONSTRUCTIVOS E DECORATIVOS
![Page 61: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/61.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 61/149
![Page 62: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/62.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 62/149
Tipos de arcos
![Page 63: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/63.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 63/149
Arcosfaixóns
Arcosformeiros
Tipos de arcos
![Page 64: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/64.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 64/149
Trompas
pu a so re trompas
![Page 65: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/65.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 65/149
pu a so re trompas
San pedro de Angulema
![Page 66: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/66.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 66/149
p g
Tipos de bóvedas románicas
![Page 67: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/67.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 67/149
Tipos de bóvedas románicas
![Page 68: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/68.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 68/149
Contrafortes
![Page 69: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/69.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 69/149
P ares cruc ormes Román cos
![Page 70: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/70.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 70/149
a es c uc o es o á cos
![Page 71: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/71.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 71/149
Mensulas con modillon derolos Taqueado Xaqués
Decoración bolas
![Page 72: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/72.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 72/149
Arcos lombardos
Lesenas
A porta a román ca
![Page 73: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/73.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 73/149
p
![Page 74: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/74.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 74/149
Na Lombardía destaca na decoración osarcos cegos(sin vanos) e bandas verticais as
galerías abertas nas fachadas tamén a basede columnas e arcos(galerías lombardas).
•Do mesmo xeito, son característicos os seus
pórticos avanzados e apoiados sobreesculturas de leons tumbados simbolizando aforza de Cristo. Son grandes exemplos ascatedrais de Parma, Módena e Ferrara.
![Page 75: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/75.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 75/149
San Climent de Taüll
Arcos lombardos
![Page 76: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/76.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 76/149
PLANTA DE SAN CLIMENT DE TAÜLL
Catedral de parma
![Page 77: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/77.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 77/149
p
![Page 78: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/78.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 78/149
• A Catedral de Santiago de Compostela, e a máisimportante do románico español e prototipo de igrexa de
peregrinación, iniciada no 1075 . Traballaron nela osarquitectos Bernardo el Viejo, Roberto, el maestroEsteban y Mateo, a quen se debe a realización do pórticoa fines do siglo XII.
• A pranta e de cruz latina, con tres naves lonxitudinais etres no cruceiro, xirola e ábside con cinco absidiolos. Anave central ten bóveda de canón sobre arcos de medio
punto peraltados. Ten un cimborrio octogonal sobre
trompas no cruceiro.
O románico en España
![Page 79: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/79.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 79/149
A Arquitectura románica difundiuse pola Península Ibérica desde fins do século X
con gran rapidez, favorecida pola existencia da ArtePrerrománico (visigodo, asturiano, mozárabe).
Durante os séculos XI e XII foise desenvolvendo en torno ao Camiño de Santiago,a gran vía de peregrinación que impulsaba o comercio e acultura.
Xeográficamente esténdese polo norte da Península, fixando comolímites o Sistema Central e o río Ebro, xa que ao Sur estaba Ao Andalus, o Estadomusulmán. Existen frecuentes peculiaridades rexionais
Cronológicamente podemos distinguir entre: un «Primeiro Románico» en Cataluña(fins do s.X- primeira metade do XI) un «Románico puro» (séculos XI e XII).
As escolas rexionais do século XII
Catedral de Santiago
![Page 80: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/80.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 80/149
Catedral de Santiagode Compostela.
S.XI-XII
![Page 81: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/81.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 81/149
A planta simboliza o corpo humano e a cruzde CristoAbside a cabezaCruceiro ou peitoAs naves laterales e a nave central, ao restodo corpo.A pranta define tres ámbitos:
O terrenal, nave central que marca adirección, o camiño. Vaise desde as tebrascara á luz.O da transición que corresponde co cruceiro.O cadrado é a terra e o círculo o divino.Únense o terreo e o divino.O divino, que se representa polo ábside. Deus
é un, como unha é a cabecera da Igrexa,aínda que teña varios ábsides.
Comentario catedral Santiago
![Page 82: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/82.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 82/149
1) DETERMINAR:
a) TIPO DE OBRA: Construción arquitectónica.b) TÍTULO: Catedral de Santiago o Maior.c) LOCALIZACIÓN: Santiago de Compostela.d) AUTOR: As obras foron encargadas polos bispos Diego Peláez (ata 1087) eDiego Xelmírez (ata 1128).Participaron na construción o Mestre Esteban,Bernardo o Vello, o Mestre Bernardo o Mozo xunto ao Mestre Mateo, autor doPórtico da Gloria.
O proceso de construción da Catedral de Santiago de Compostela atópaserecollido no Códice Calixtinu e na Crónica Compostelana.O Pórtico da Gloria (que non imos analizar aquí) é obra posterior, do mestreMateo, realizada entre 1161 e 1188.e) DATA: 1075 a 1128.f) ESTILO: Románico. Primeiro estilo uniforme europeo, fundamentalmente
relixioso no que inflúe a mentalidad teocéntrica do momento, a reforma monásticade Cluny e o auxe das peregrinaciones que facilitan a expansión e difusión doestilo. É eminentemente rural e un auténtico reflexo dunha época, a Idade Media,na que se desenvolve o feudalismo.
g
Comentario catedral Santiago
Comentario catedral Santiago
![Page 83: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/83.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 83/149
2) ANALIZAR: A) Análise técnica:* FORMA: catedral románica, típico modelo de igrexa de peregrinación, con planta de cruz latina ecabecera con girola e absidiolos. A lonxitude do edificio é de 97 metros.MÉTODO: Obra arquitectónica realizada en pedra.
DESCRICIÓN XERAL: O edificio, unha das maiores construcións do estilo románico,presenta aos seus pés un nártex, no que se sitúa o Pórtico da Gloria. Na construción primitiva, neste espazosituábanse a cada lado senllas torres de planta cadrada.O interior do templo dividirdese en tres naves. A central posúe un ancho de 10 metros e alcanza unha altura de22, cubríndose con bóveda de canón. As naves laterais, de menor altura e uns 5 metros de anchura fano conbóvedas de aristas. Sobre devanditas naves laterais álzanse tribunas que asoman á nave central mediantearcos xeminados. Os seus vans exteriores proporcionan iluminación á parte superior da nave central, o que
contrasta coa maior penumbra da zona inferior. As bóvedas sostéñense mediante columnas encostadas,organizadas de forma tal que a columna que mira cara á nave central elévase ao longo de toda a altura damesma, ata alcanzar o inicio do arco faixón correspondente.Vista nave lateralO transepto organízase tamén en tres naves en cuxos extremos ábrense senllas portadas ao exterior. Sobre ocruceiro álzase un cimborrio. En todo este enorme transepto álzanse tamén tribunas sobre as naves laterais.
A cabeceira da catedral é de amplas dimensións e dispón dunha girola con cinco capelas
radiais nos absidiolos. Delas, a central presenta ao interior forma absidada, mentres que aoexterior péchase con testero plano.Todo o espazo interior do templo está organizado de maneira que os fieis (tras concluír aquí o seuperegrinación ata a tumba do apóstolo Santiago) puidesen acceder á catedral pola portada dos pés epercorrela ata chegar á xirola, no espazo central atópase o sepulcro do citado apóstolo. Todo este camiñointerior do edificio permite que poidan desenvolverse sen interferencias as cerimonias relixiosas.
gg
Comentario catedral de Santiago
![Page 84: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/84.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 84/149
B) Análisis simbólico
A catedral de Santiago vem a simbolizar, en primeiro lugar, aimportancia dunha cidade e unha sé obispal na que se atopa situado osepulcro dun dos doce apóstolos de Cristo.Neste sentido, a propia planta da igrexa é imaxe da cruz de Cristo e, enconsecuencia, representación en pedra da idea da crucifixión e morte
de Jesús como base para a salvación do mundo. Pero, doutra banda, aconstrución simboliza á perfección o desenvolvemento do reino astur-leonés nun momento no que o espazo xeográfico peninsular atopábasefragmentado e no que sobresaía o mundo islámico representado polao-Andalus.
g
Comentario catedral de Santiago
![Page 85: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/85.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 85/149
c) Análisis sociológico:
O sepulcro do apóstolo Santiago foi redescuberto cara ao ano 829, de forma tal que sobre o
mesmo edificouse (reinando Alfonso II o Casto) un primeiro templo, de reducidas dimensións.Máis tarde levantáronse alí outras dúas basílicas prerrománicas ás que finalmente acabousubstituíndo a catedral que agora podemos contemplar.
O feito de dispoñer da única tumba conservada dun dos doce primeiros discípulos de Jesús(xunto coa de San Pedro, en Roma), converteu á antiga Iria Flavia no centro dun crecentemovemento de peregrinaciones que pronto alcanzou a toda a cristiandad europea, da cal
Santiago de Compostela acabou converténdose nun dos principais centros relixiosos. Xurdiuasí o Camiño de Santiago, unha ruta de peregrinación que acababa precisamente aquí o seupercorrido. Os distintos ramais desta vía uníanse tras cruzar os Pirineos, para percorrer acontinuación todo o norte peninsular e concluír en Compostela.
Deste xeito, o camiño facilitou os intercambios culturais entre as distintas zonas do continente
e levou máis aló das fronteiras da península a fama dunha cidade e dunha monarquía (a astur-leonesa) que impulsou a devoción ás reliquias do apóstolo. Sucedía todo iso nunha Europaruralizada e feudal, pero que lentamente irase abrindo ao desenvolvemento das cidades, docomercio e das actividades burguesas, sempre baixo a atenta mirada da Igrexa cristiá comocontroladora única das conciencias.
g
![Page 86: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/86.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 86/149
Catedral medieval Catedral na actualidade
![Page 87: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/87.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 87/149
![Page 88: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/88.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 88/149
![Page 89: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/89.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 89/149
Catedral de Santiago de Compostela. Interior.
S.XI-XII
![Page 90: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/90.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 90/149
![Page 91: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/91.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 91/149
FACHADA DE PRATER AS
![Page 92: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/92.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 92/149
![Page 93: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/93.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 93/149
ITALIA
Conxunto de baptisterio e catedral en pisa
![Page 94: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/94.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 94/149
![Page 95: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/95.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 95/149
Basílica de saccargia
![Page 96: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/96.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 96/149
SAN AMBROSIO DE MIL N
![Page 97: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/97.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 97/149
![Page 98: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/98.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 98/149
FRANCIA
an a ag a ena. ez ay
![Page 99: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/99.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 99/149
![Page 100: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/100.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 100/149
San Sernin de Tolouse
![Page 101: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/101.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 101/149
an ern n e o use
![Page 102: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/102.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 102/149
San Pedro de Angulema
![Page 103: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/103.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 103/149
San pedro de Angulema
![Page 104: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/104.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 104/149
![Page 105: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/105.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 105/149
ESCULTURA ROMÁNICA
M d i i l l li i
![Page 106: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/106.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 106/149
• Marcada carga espiritual que localiza o seu cenit en tornoao ano mil e as especulacións sobre a fin do mundo.
• Pasada a data, unha vaga de acción de gracias estendeuse por toda Europa.
• Esculpíase para acadar a vida eterna.
• A igrexa quere facer chegar aos fieis a mensaxe da
salvación e a necesidade do arrepentimento.• O seu carácter e e maracadamente didáctico: mostra tanto
o camiño recto como os tormentos da alma no caso detorcerse.
• Temas: Apocalipse, Xuicio final, castigo (luxuria,avaricia, gula…)
![Page 107: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/107.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 107/149
• As mensaxes colócanse nos lugares donde mási fácil erande ver para os fieis, timpanos, e capiteis. O seu carácter
didáctico presenta as seguintes características• Xerarquización tamaño proporcional á súa importacia.
• Ocupa lugar céntrico no tímpano, ao seu arredor o restoda representación ( carácter centrípeto)
• Pantócrator dentro de mandorla e normalmente rodeado polo tetramorfos (Mateo/home, Xoán/aguia,Marcos/león, Lucas/Boi)
• Contrastes bos e os malos ( vestidos/espidos, monstros e
serpes como pecado león como símbolo de cristovencedor do pecado)
A lt d á i li ít á t d ió á té i
![Page 108: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/108.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 108/149
• A escultura do románico limítase agás contadas excepcións á técnicado relevo.
• Esquecemento técnico sufrido a partir do baixo imperio romano.
• Degradación da forma de esculpir, unida a desaparición da figura doartista, son artesáns anónimos aos que se lles paga por exercer unoficio.
• Os nomes con que conocemos aos artistas son os que os historiadores
da arte lles deron: mestre da porta do cordeiro, mestre de Jaca, etc.• Técnica polo tanto moi rudimentaria e de gran simplicidade. Pouco a pouco irase producindo unha recuperación da técnica: proporcións,movemento, traballo no rostros, realismo nos panos, relación entre asfiguras, etc.
• Estas características pouco a pouco perfeccionadas serviron de base para o naturalismo do gótico.
• Tamén o carácter didáctico do Románico ira desaparecendo
![Page 109: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/109.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 109/149
FACHADA PLATERIAS
![Page 110: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/110.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 110/149
• AUTOR : Maestro Estevo eoutros.
• ESTILO: Románico.• CRONOLOXÍA: 1110-1112
![Page 111: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/111.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 111/149
• Os obradoiros itinerantes irán evolucionando o arte Románico coa
consolidación de mestres escultores como no caso de Praterias donde nosatopamos con varios autores
• Nas primitivas portadas da catedral traballaron varios mestres: O primeiro dé o chamado MESTRE DE PLATERÍAS autor da Creación de Adán,Expulsión do Paraíso, o Rei David, Eva co cráneo..., as sáss anatomías soncoidadas, os rostros con beizos grosos, ollos abultados e carrillos inchados, o
peiteado tratado a base de mechons e uns característicos plegados paralelosen forma de ondas nas roupaxes.
• Identificase a este mestre co mestre ESTEVO, arquitecto que traballou nasegunda fase constructiva da catedral. Xunto a Estevo traballan outrosmestres menores anida que coñecidos por traballos previos
• MESTRE DO CORDEIRO:
T b ll é P d C d i d S I id d L ó É d P á
![Page 112: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/112.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 112/149
• Traballou tamén na Porta do Cordeiro de S. Isidoro de León. É o autor do Pantocrátor,do anxo..., o seu estilo caracterízase polos volumes xeometrizados e moi pulidos aíndaque monótonos e inexpresivos
• MESTRE DA TRAIZÓN:
• Traballa no tímpano dereito de Platerías, na expulsión do Paraíso..., o seu estilo, moinarrativo, é case de vulto redondo. Son características as pupilas excavadas, os bigotescoas guías cara arriba e os plegados grosos de sección cilíndrica. As escenas da paixón, os anxos trompeteiros e os Reis Meigos
• MESTRE DE CONQUES
• Traballa tamén no tímpano dereito, na escena da flagelación e antes fíxoo no interiorda catedral (capitel do avaro). O seu estilo se emparenta co do tímpano de St. Fe deConques. Figuras de canon curto, pés de lado calzados con botíns e peiteadossemiesféricos .
• MESTRE DA TRANSFIGURACIÓN• (friso de Platerías) estas pezas mostran un estilo avanzado (1111-1116) e
probablemente foron pensadas originalmente para a portada occidental (hoxeObradoiro, que non chegou a construírse).
Conques
![Page 113: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/113.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 113/149
Praterías
Ávaro
![Page 114: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/114.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 114/149
Cordeiro
Praterías
• Todos os mestres mostran peculiaridades no xeito de
![Page 115: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/115.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 115/149
Todos os mestres mostran peculiaridades no xeito detraballar pero atendendo as características propias dorománico:
• Condicionamento ao marco
• Xustaposición de figuras
• Roupaxes que non translocen a anatomía
• Isocefalia• Falta de naturalismo
• Desproporción
O que cambia e o programa iconográfico, non aparece o
pantocrator non se trata de temas apocalípticos non se buscasuscitar o terror no que ha de vir. Se trata de escenas da vidae paixón de Cristo.
![Page 116: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/116.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 116/149
![Page 117: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/117.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 117/149
O TÍMPANO DAS TENTACIÓNS
![Page 118: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/118.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 118/149
• O tema central destetímpano son astentacións que sufriuCristo durante a súa
retiro no deserto.
Muller adúltera
![Page 119: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/119.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 119/149
A muller adúltera.Represéntase coa caveira doseu amante entre as mans.
Suponse que a cabeza doamante foi cortada polo marido e
este obriga á muller a bicar acaveira dúas veces ao día.
Responde á iconografíatradicional deste tema: muller decarnes abundantes e cabelosolto (símbolo de desorde moral)
![Page 120: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/120.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 120/149
![Page 121: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/121.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 121/149
A escena das tentacións, tal e como a describen os evangelios de Mateo e Lucas,complétase con esta representación que simboliza a tentación da Gula. Jesús fai
xaxún durante 40 días e o demo téntalle pedíndolle que converta as pedras en pan.É a primeira que sofre Cristo. Entón foi levado Jesús polo Espírito ao deserto para ser tentado polo diaño. E tfacendo xaxúcorenta días e corenta noites, ao fin tivo fame. E achegándose o tentador díxolle: Si es fillo de Deus, dei que estas pedrasconvértanse en pan. Pero el respondeu dicindo: Non só de pan vive o home, senón de toda palabra que sae da boca deDeus?. (Mateo 4: 1-4)
![Page 122: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/122.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 122/149
Nesta placa complétase a corte demoníaca, coa representación de diañosconformados con partes animais e humanas. Son, concretamente, tres diaños deventres inchados, cabezas de can e longas colas.
![Page 123: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/123.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 123/149
Esta placa completaría a mensaxe das tentacións doDiaño. Cristo (1) móstrase en diálogo con serpe (2)
superando as tentacións mediante a palabra:?Apártache Satanás, porque escrito está: Ao Señor oteu adorarás e a El só darás culto? ( Mateo 4: 10)
![Page 124: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/124.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 124/149
Programa iconográfico que, a través da vitoria de Cristo sobre as tentacións, simboliza a forza
do Ben sobre os poderes do Mal e a submisión do home ao diaño. As representaciónscaricaturizadas do demo, así como a figura da adúltera permitirían ao fiel unha visualizacióndiáfana do mal e das consecuencias de sucumbir ás súas tentacións.En aras desa mensaxe fácilmente comprensible as figuras do Ben ocupan a metade esquerda dotímpano (segundo miramos) e as do Mal a metade dereita
O timpano da Paixón
![Page 125: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/125.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 125/149
Neste tímpano hai dous partes claramente diferenciadas: na metadeinferior móstranse escenas da Paixón e na superior a Adoracióndos Reis.
De fronte dereita a esquerda
di i
![Page 126: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/126.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 126/149
• Prendimiento
• A cruz
• A flaxelación• A coroación de espiñas
• A curación do cego
O prendemento móstranos a Xudas que acaba de bicar a Cristo (acto necesario para que fose identificado, pois Jesúsgardaba gran parecido con Santiago o menor) e o personaxe da súa dereita procede a prender as súas mans.
Normalmente identifícase este personaxe co Cirineo cargando coa cruz. Eu penso que si así fóra romperíase asecuencia cronolóxica da Paixón, que parece moi clara de dereita a esquerda. Entendo que podería tratarse de ben da visión metafórica da cruz como culminación da Paixón, ben como a presenza real desa cruz durante osciclos desa paixón.Cristo, con nimbo crucífero e atado a unha columna por un verdugo, soporta os latigazos de dous personaxes situados ás súas
costas.Esta escena móstranos o momento en que un soldado (de pé) dispón sobre a cabeza de Jesús (sentado) a coroa deespinas, apertándoa sobre a fronte cunha cana.
Iconografía tradicional: Cristo ha untado os seus dedos con saliva e aplícaos sobre os ollos do cego, que porta bastón.
• Parte superior do tímpano: en estado lamentable aparece a adoración dos reis e a Virxe co Neno.
• Completan a iconografía a estrela (1) e o anxo (2) que, segundo algúns, acompañaríaa como faroaéreo e móbil (Reau) e, segundo outros, previría aos magos do perigo que se cierne sobre orecentemente nacido na figura de Herodes Esa figura do anxo non aparece en Mateo En todo
![Page 127: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/127.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 127/149
recentemente nacido na figura de Herodes. Esa figura do anxo non aparece en Mateo. En todocaso, a súa presenza xunto á estrela parece apuntar máis cara á primeira hipótese.
• Estrela
• Anxo
• María
![Page 128: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/128.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 128/149
Columna con diversas figuras no fuste.Concretamente, están representados doce
personaxes con libros, en tres grupos decatro, que parecen ser os doce profetas
menores. Cada un está acubillado baixo unarco bocelado e entre dúas columnasentorchadas.Sobre eses grupos de tres sitúanse anxos.Culmina o conxunto unha figura humanacentral, nimbada, e parellas de pombas aoslados bebendo de cáliz (Eucaristía)Esta mesma iconografía presentan osfustes dos extremos da portada.
Leóns e crismón
![Page 129: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/129.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 129/149
Dous leóns unidos polos seus grupas e dirixindo acabeza cada un cara a un lado distinto. A súafunción estaría relacionada co carácter gardián eapotropaico que estes animais desempeñaban xa
nas portas de entrada a edificios e cidades
Crismón do tipo aragonés (crismón trinitario). pode completar ese carácter apotropaico dos leóns
Moisés e Abraham
![Page 130: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/130.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 130/149
A figura de Moisés represéntase con
cornos, como era típico durante a IdadeMedia. A razón desa iconografía esta enun erro da tradución latina da Bibliaonde a palabra hebrea raios pode sertraducida como cornos. San Xerónimo
pensou que ninguén, salvo Cristo debíaresplandecer con raios de luz e optou
pola segunda acepción.Hai quen defende que esta figura non éMoisés. Para uns sería o Diaño e paraoutros Agar, a escrava de Abraham.
A transfiguración
![Page 131: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/131.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 131/149
Cristo
SantiagoPedro
Juan¿MoisésY Elías?
¿?
A elección do tema da Transfiguración resultaría moi apropiada, pois reproduce un dos dousmomentos en que Santiago xoga un papel protagonista na vida de Jesús (o outro é a oración no hortode Getsemaní). Este, ante o propio Santiago, Pedro e Juan se transfigura e fala con Moisés e Elías.
![Page 132: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/132.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 132/149
A Transfiguración é unha teofanía, como o Bautismo, unha manifestación da Trinidad. DiosPai fai oír de novo a súa voz para proclamar que Xesús é o seu fillo, no medio dunha nubeluminosa que simboliza o Espírito Santo.
Este tema evoca tamén a transfiguración que experimentou Moisés no Sinaí e garda grandessimilitudes co pasaxe posterior da oración no horto de Getsemaní: tamén aquí acompañan aCristo os mesmos apóstolos e igualmente estes quedan durmidos.Este era o tema central da antiga portada oeste da catedral, anterior ao Pórtico da Gloria.Cando o Mestre Mateo levantou este, as esculturas trasladáronse á fachada das Praterías.
![Page 133: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/133.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 133/149
Sobre o tímpano das Tentacións e á esquerda do tema da
Transfiguración, atopamos varias placas con figuras queprobablemente procedían da Porta da Azabachería ou daprimitiva fachada oeste.
![Page 134: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/134.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 134/149
Ánxeles trompeteiros que anuncian oApocalipse.
Ánxo con libro que e interpretadocomo San Mateo.
Santo o apóstol
Apóstolos
Pedro
![Page 135: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/135.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 135/149
Figuras sin identificar
![Page 136: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/136.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 136/149
•Son esculturas de canon curto, que portan pergamino, e cuxaidentificación non foi posible. Proceden do primitivo coro
![Page 137: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/137.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 137/149
A iconografía é habitual: Adán, espido, é tocado por Deus. Oacto da Creación exprésase mediante o xesto de Deus: é ocontacto da súa man sobre o corpo espido de Adán o quedota de vida a este
Iconografía tradicional de Cristo bendicindo: manesquerda sobre o Libro da Vida e man dereita cos tresdedos bendicindo (Trinidad)
![Page 138: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/138.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 138/149
dota de vida a este.
![Page 139: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/139.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 139/149
David será representado en moitas ocasións,tanto no seu combate con Goliath, como na súacondición de rei de Israel e fillo de Jesé, orixeda estirpe de Cristo.
Esta representación axústase á iconografíatradicional do rei-músico: coroa de rei, trono,barba e tañendo a arpa coa que acougaba aSaúl e con cuxa música acompañaba os Salmos(atribuídos a el)
![Page 140: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/140.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 140/149
Creación de Eva
Pantocrator
Por debaixo do Pantocrator situaríase otema do sacrificio de Isaac
O P RTICO DA GLORIA (1168 –
1188)
![Page 141: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/141.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 141/149
O Camiño de Santiago culmina no Pórtico da Gloria da catedral compostelana, obra do MestreMateo. Comezou a construírse ao redor de 1168 e terminouse en 1188 segundo consta nainscripción dos dinteles na que se menciona a un magister Matheum que dirixiu as obras.
Tanto no estilo como na iconografía e na súa grandiosa concepción arquitectónica é óbra cume daarte románica e deixa albiscar o que será a plástica gótica.O Pórtico supera aos seus contemporáneos de calquera lugar de Europa.
Para salvar o desnivel do terreo, o mestre Mateo construíu unha cripta en forma de pequeno e belo templo que se chama a Catedral Vella. Sobre esta base levantou o Pórticod Gl i
CATEDRAL VIEJA, BAJO EL PÓRTICO
![Page 142: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/142.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 142/149
da Gloria.
O PÓRTICO estruturase en tres portadas cubertas con bóvedas de crucería(trazo gótico) Serve de entrada principal á igrexa Composto de tres arcos
![Page 143: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/143.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 143/149
(trazo gótico). Serve de entrada principal á igrexa. Composto de tres arcosabocinados que dan acceso ás tres naves, e dos cales o principal ten un tímpano
sostido por un parteluz.
Cristo na súa Maxestadepreside a representación doReino da Gloria, segundo a
![Page 144: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/144.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 144/149
, gdescríbe o Apocalipsis de SanXoan.
Rodeando a cristo atópanse os catro evanxelistas, simbolizados no Tetramorfos.
E a ambos os dous lados deles un grupo de anxos cos símbolos da Paixón de Xesús.Sobre eles, numerosas figuras simbolizan o Pobo de Deus.Nas arquivoltas, e en disposición radial, represéntanse aos vinte e catro anciáns doApocalipsis con diferentes instrumentos musicais celebrando a gloria celestial.
O parteluz deste arco central é unhacolumna que representa a árbore de Jessé
![Page 145: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/145.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 145/149
coa xenealoxía de Xesús
Sobre ela a figura do apóstolo Santiago,este saúda aos peregrinos coa fraseevanxélica gravada nun pergamino: “Deus
envioume”.
Na parte posterior do parteluz, é dicirmirando ao altar, distínguese a efixie do
![Page 146: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/146.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 146/149
, gmestre Mateo, autor do conxunto
![Page 147: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/147.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 147/149
O arco da esquerda, entre decoracions vexetais, preséntase a Deus bendicindo a Adán e Eva,xunto a outras figuras do Antigo Testamento (Noé, Moisés, Abraham, etc.) que miran aCristo, representado na clave do arco. Entre as diversas interpretacións desta iconografía
están: a promesa a Adán e Eva do perdón o purgatorio a igrexa dos xudeus
![Page 148: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/148.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 148/149
Na porta dereita representar ou Xuízo Final: Cristo e o Arcánxel SanMiguel indícannos que á súa dereita colocaranse os elixidos e á súaesquerda vos condenados ao inferno.
Destacar que esta obra do Mestre Mateo rompe cos moldes ríxidos do románico eanuncia a imaginería gótica
Polo naturalismo e
Polo volume das
![Page 149: Arte prerromanico e románico](https://reader031.vdocumento.com/reader031/viewer/2022021318/577cd4491a28ab9e78981cc8/html5/thumbnails/149.jpg)
8/13/2019 Arte prerromanico e románico
http://slidepdf.com/reader/full/arte-prerromanico-e-romanico 149/149
individualismo dosrostros riseiros
Polo volume dasfiguras que se
despegan dascolumnas, e polostratamentosnaturalistas e menosríxidos dasvestimentas.
Os personaxes comezan aexperimentar unha certa
independencia con respecto aomarco arquitectónico en que sei ú