Obserwacja nieuczestnicząca i bezpośrednia

•Kostera, M. (2003/2005) Antropologia organizacji. Warszawa:

PWN.

Obserwacja

Podstawowe typy obserwacji:

• Obserwacja uczestnicząca, która ma miejsce wówczas, gdy badacz jest uczestnikiem społeczności/ organizacji i z tej pozycji przeprowadza badania;

• Obserwacja nieuczestnicząca, gdzie rola badacza w sposób dla wszystkich jednoznaczny określona jest jako nie uczestniczącego w sytuacji społecznej, która jest badana.

Obserwacja nieuczestnicząca

Obserwacja nieuczestnicząca polega na świadomej próbie widzenia w oderwaniu od kulturowych znaczeo.

Zasady obserwacji nieuczestniczącej

badanie z pozycji outsidera, nie branie na siebie żadnej roli organizacyjnej przez badacza.

unikad kategoryzacji, a szczególnie oceny obserwowanych zjawisk

nastawienie na czystą percepcję, sporządzanie notatek na bieżąco, zainteresowanie wszystkimi obserwowanymi

detalami, nawet tymi które są „oczywiste” i „nieciekawe”,

koncentracja na teraźniejszości, rezygnacja z typizacji.

„Garfinklowanie”

Harold Garfinkel (1967) – obserwacja bez zwykłej kulturowej interakcji (garfinklowanie). „Przybysz z innej planty”.

Przykłady

• Michel de Certeau (1974/1988), refleksje na temat przestrzeni, spacery po mieście i obserwacja codzienności;

• Richard Rottenburga (2000), obserwacja w barze mieszczącym się w miejscowości pogranicznej między Polską a Niemcami; zachowania i sylwetki ludzi;

• Roch Sulima, Antropologia codzienności (2000) – codzienne miejsca i scenki z życia Polaków, zmiennośd i ciągłośd świata ludzi.

The ordinary practitioners of the city live “down below,” below the thresholds at which visibility begins. They walk - an elementary form of this experience of the city; they are walkers, Wandersmanner, whose bodies follow the thicks and thins of the urban “text” they write without being able to read it. These practitioners make use of spaces that cannot be seen; their knowledge of

them is as blind as that of lovers in each other’s arms. The paths that correspond in this intertwining, unrecognized poems in which each body is an element signed by many others, elude legibility. It is as though the practices organizing a bustling city were characterized by their blindness. The Practice of Everyday Life, by Michel de Certeau Part 3 Spatial Practices, Chapter 7 Walking in the City

• Richard Rottenburg (2000), obserwacja liminalnego pubu na granicy między Polska a Niemcami

So, what do I believe I was seeing on this dance floor? A woman dressed as a bridesmaid, wearing a white bride's head-dress in her hair, as is the custom for prostitutes in the Balkans and Turkey, and dancing quite chastely in the expectation that she might find male company. Was she a prostitute? […]? Perhaps the young woman from Bulgaria too was a high-school girl back home from where she came only two weeks ago. In the same picture, a woman was dancing with her husband in a close embrace of stylish harmony.

Sitting in a Bar, by Richard Rottenburg (2000)

Obserwacja bezpośrednia

Obserwacja bezpośrednia umożliwia zachowanie dystansu przez badacza, przy jednoczesnym zbliżeniu do terenu. Badacz pełni rolę gościa w terenie.

Zasady obserwacji bezpośredniej

• opis, lecz także interpretacja materiału,

• do interpretacji używad kategorii pochodzących z terenu,

• nie brad na siebie ról z terenu,

• własny harmonogram zaangażowania w teren,

• notatki na bieżąco.

Przykłady

Gideon Kunda, Engineering culture (1992) – studium przedsiębiorstwa znanego ze swej silnej „kultury firmy”; jak rozwijana przez zarząd „kultura przedsiębiorstwa” wpływa na codzienną pracę i tożsamośd pracowników.

It’s not just work – it’s a celebration!

Is a company slogan one often

hearsfrom members attempting to

describe life at Tech. Less formally,

many refer to Tech as a :”song and

dance company”. And more

privately, some agreethat „you

have to do a lot of bullshitting in

groups”.

Engineering Culture, by Gideon

Kunda

Co obserwowad?

Rytuały – akty symboliczne, systematycznie wykonywane i połączone ze specyficznymi sytuacjami skrypty, szczególnie nasycone znaczeniami. Rzadko posiadają strukturę formalną, na ogół ich zawartośd jest definiowana przez tradycję. Odnoszą się zawsze do ról społecznych. Instytucjonalizują elementy kultury.

Shadowing

• Odmiana obserwacji bezpośredniej

• Badacz towarzyszy uczestnikowi we wszystkich działaniach w ramach roli organizacyjnej przez jakiś czas

• Obserwacja mobilna

Przykład

Barbara Czarniawska, A City Refraimed (2000), based in part on the shadowing of managers of the units involved in the adminsitration of Warsaw City.

FD seems to be reconclied to my presence and she promises to arrange an interbiew with the Deputy Mayor for me, which I had failed to do on my own. She calls his secretary and presents my business in great an incorrect detail, and sends me along there. It is next door. The secretary’s office/ waiting room is enormous. There are two people sitting there, the secretary and a manwhom I assume to be a bodyguard. The secretary talks on the phone while the guard asks me to state my business […] I produce my best smile [I was told afterwards by an honest respondent that I smiled far too much for the local custom]… Shadowing, by Barbara Czarniawska (2007)