novas de pontedeume e a sÚa comarca publicadas en ecos del e me e...

Tanto o xornal capitali-no como o semanario eumésacolleron interesantes novasque seleccionamos. Entretodas elas sorprenderonmevarios artigos publicados en“Ecos” valorando a unifi-

NOVAS DE PONTEDEUME E A SÚA COMARCAPUBLICADAS EN ECOS DEL EUME E EN LA VOZ DE GALICIA

EN 1913

Xavier Brisset Martín

cación dos concellos de Cabanas e Pontedeume. A proposta non foi adiante e siguedebatíndose, 100 anos despois, como única solución á viabilidade económica da xestiónlocal no Baixo Eume.

Nese ano quedou aberta para o público a vía ferroviaria Betanzos – Ferrol e a estra-da Cabanas – As Pontes. Na cidade da Coruña comezou a funcionar o tranvía electrico.

Na vila celebrouse a II Festa da árbore e o I Concurso gandeiro, mentres o duquede Alba subastaba algunha das súas posesións na comarca.

Varios eumeses fundaron a sociedade “La Protectora” que tivo protagonismo nosseguintes anos celebrando as Festas do peixe, por primeira vez en Galicia, ceibandosalmóns no río Eume.

No rural vanse introducindo, moi a modo, as modernas máquinas trilladoras men-tres as aldeas van quedando sen mozos. No fenómeno emigratorio, en pleno vigor, partic-iparon numerosísimos adolescentes varóns que, prematuramente, se embarcaron para nonir movilizados a Marrocos. Declarados prófugos, periódicamente se lles ofrecía o indultosempre que pagaran a redención a metálico.

As poderosas asociacións de emigrantes continuaron asumindo responsabilidadesna construcción e dotación de escolas, delatando o imperdonable absentismo do Estadonesta materia.

Mentres, no Arsenal de Ferrol, segue o programa de rearme naval que ofrece tra-

ballo a case 4.000 obreiros. O 7 de maio botouse o acoirazado “Alfonso XIII”. Entre os

festexos programados actuou o piloto mugardés José Piñeiro que tras numerosas pasadas

a poucos metros por riba dos espectadores, caeu ó mar resultando ileso.

CÁTEDRA. Revista eumesa de estudios

2

Pintura do acoirazado Alfonso XIII

Os traballadores do naval ferrolán protagonizaron un conflictivo fin de ano. Dende

o 25 de novembro ata pasado o Nadal mantiveron parado o estaleiro esixindo a renuncia

do contramaestre Casado, acusado de malos tratos sistemáticos. O interlocutor da empre-

sa, o inxeñeiro inglés Mr. Spiers, negouse a acceder á petición alegando o principio de

autoridade.

A folga extendeuse á cidade, contando co apoio das asociacións agrarias da bis-

barra. Personal da Mariña fíxose cargo do funcionamento da fábrica de luz e dos fornos

que fornecían de pan á cidade, mentres a Garda civil protexía os envíos de leite para os

hospitais.

Concentraronse forzas de Asturias, León e Palencia e dous escuadróns do

Regimiento Galicia, que durante varios días foron acollidos en casas particulares de

Pontedeume. Este servicio de aloxamento deu motivo a protestas pois nalgunhas casas man-

daron acoller a dous soldados, mentres outros veciños da mesma rúa quedaban liberados.

Cando o conflicto ía para duas semanas, os traballadores da Coruña, solidarizán-

dose cos compañeiros forroláns, decretando a folga xeral na capital. Durante nove días,

do 8 ata o 16 de decembro, parou a cidade, véndose a persoal da Armada e do Exercito

descargando nos peiraos.

O contramaestre Casado firmou a renuncia, pero chegou contraorden de Londres.

Se filtra nos xornais que antes de ceder, a empresa pechaba o estaleiro.

Os últimos 15 días a folga resiste gracias ó reparto de alimentos e cartos enviados

dende outras cidades.

En votación secreta celebrada o 28 de decembro unha maioría dos obreiros decide

regresar ó traballo. Son ceibados os detidos e non haberá represalias. Parece que Casado

retirou a súa renuncia.

A folga xeral realizada na Coruña con motivo deste conflicto no Arsenal, foi a ter-

ceira e última do ano. A fins de abril convocouse a primeira, en protesta da visita á cidade

de Juan de la Cierva. Avogado, acudía citado pola Audiencia para defender dous casos

particulares, pero seu protagonismo como ministro de Gobernación na represión da

“Semana tráxica” catalana, catro anos antes, ainda non se esquecera. Maurista convenci-

do, como os máis dos conservadores coruñeses, foi, durante tres días, arroupado polos

seus correlixionarios tan intensamente como asubiado polos obreiros e republicáns.

Eses mesmos días comezou a folga dos metalúrxicos esixindo a xornada de oito

horas. Un mes despois recibiron a solidaridade das demais sociedades obreiras que con-

vocaron outra folga xeral na cidade durante os días 2, 3 e 4 de xuño. A mediación do

alcalde e do gobernador civil foron achegando posicións polo que mandaron buscar a un

dos empresarios que debía asinar o acordo e se desplazara a Carballo. Alí dixeron que

marchara a Ponteceso, polo que enviaron por él o automobil do alcalde. Pero ao parecer

xa saira para Camelle, distante varias leguas e onde se chegaba por un camiño de ferradu-

ra, polo que tiveron que arreglar sen él.

A preocupación das organizacións obreiras que desexaban manter a paz entre as

nacións europeas se expresaba na II Internacional, que, coa adhesión das asociacións dos

traballadores galegos, celebrou congresos en Basilea e Londres. Ante a treboada bélica

que se albiscaba no horizonte, denunciar a escalada armamentística era o compromiso que

unía ós traballadores de todos os paises que de ningunha maneira querían enfrontarse

entre si. Fracasaron, pero deso toca falar o ano que ven.

3

Novas de Pontedeume e a súa comarca publicadas en ECOS DEL EUME

e en LA VOZ DE GALICIA durante 1913

CÁTEDRA. Revista eumesa de estudios

4

13 de xaneiro

5

Novas de Pontedeume publicadas en ECOS DEL EUME

e en LA VOZ DE GALICIA durante 1912

8 de febreiro

CÁTEDRA. Revista eumesa de estudios

6

20 de febreiro

7

Novas de Pontedeume publicadas en ECOS DEL EUME

e en LA VOZ DE GALICIA durante 1912

23 de marzo

CÁTEDRA. Revista eumesa de estudios

8

27 de marzo

19 de abril

9

Novas de Pontedeume publicadas en ECOS DEL EUME

e en LA VOZ DE GALICIA durante 1912

7 de xullo

CÁTEDRA. Revista eumesa de estudios

10

28 de xullo

11

Novas de Pontedeume publicadas en ECOS DEL EUME

e en LA VOZ DE GALICIA durante 1912

31 de agosto

CÁTEDRA. Revista eumesa de estudios

12

28 de outubro

13

Novas de Pontedeume publicadas en ECOS DEL EUME

e en LA VOZ DE GALICIA durante 1912

CÁTEDRA. Revista eumesa de estudios

14

15

Novas de Pontedeume publicadas en ECOS DEL EUME

e en LA VOZ DE GALICIA durante 1912

12 de xaneiro

12 de xaneiro

CÁTEDRA. Revista eumesa de estudios

16

16 de marzo

17

Novas de Pontedeume publicadas en ECOS DEL EUME

e en LA VOZ DE GALICIA durante 1912

16 de marzo

30 de marzo

30 de marzo

Continúa na páxina seguinte...

CÁTEDRA. Revista eumesa de estudios

22

23

Novas de Pontedeume publicadas en ECOS DEL EUME

e en LA VOZ DE GALICIA durante 1912

Continúa na páxina seguinte...

CÁTEDRA. Revista eumesa de estudios

24

11 de maio

25

Novas de Pontedeume publicadas en ECOS DEL EUME

e en LA VOZ DE GALICIA durante 1912

18 de maio

CÁTEDRA. Revista eumesa de estudios

26

8 de xuño

27

Novas de Pontedeume publicadas en ECOS DEL EUME

e en LA VOZ DE GALICIA durante 1912

Continúa na páxina seguinte...

CÁTEDRA. Revista eumesa de estudios

28

8 de xuño

29

Novas de Pontedeume publicadas en ECOS DEL EUME

e en LA VOZ DE GALICIA durante 1912

8 de xuño

CÁTEDRA. Revista eumesa de estudios

30

22 de xuño

31

Novas de Pontedeume publicadas en ECOS DEL EUME

e en LA VOZ DE GALICIA durante 1912

6 de xullo

CÁTEDRA. Revista eumesa de estudios

32

17 de agosto

33

Novas de Pontedeume publicadas en ECOS DEL EUME

e en LA VOZ DE GALICIA durante 1912

Continúa na páxina seguinte...

CÁTEDRA. Revista eumesa de estudios

34

24 de agosto

35

Novas de Pontedeume publicadas en ECOS DEL EUME

e en LA VOZ DE GALICIA durante 1912

CÁTEDRA. Revista eumesa de estudios

36

37

Novas de Pontedeume publicadas en ECOS DEL EUME

e en LA VOZ DE GALICIA durante 1912

Continúa na páxina seguinte...

CÁTEDRA. Revista eumesa de estudios

38

39

Novas de Pontedeume publicadas en ECOS DEL EUME

e en LA VOZ DE GALICIA durante 1912

Continúa na páxina seguinte...

CÁTEDRA. Revista eumesa de estudios

40

14 de setembro

41

Novas de Pontedeume publicadas en ECOS DEL EUME

e en LA VOZ DE GALICIA durante 1912

23 de novembro

2 de novembro

CÁTEDRA. Revista eumesa de estudios

42

21 de decembro