artea eta kultura

KULTURA ETA ARTEA INDUSTRIA-GIZARTEAN

XIX. mendean

IES MUNGIA BHI – DBH-4 GIZARTE

Irakaslea: MARIJE AGUILLO

Erlijioa, hezkuntza eta kultura

• Erlijioan:– Erlijio askatasuna– Elizareneta estatuaren arteko banaketa– Gizartea sekulartzea

• Hezkuntzan:– Derrigorrezko lehen hezkuntza (ia Europa

osoan)– Emakumezkoentzako hezkuntzara sarbidea– Goi mailako ikasketak gizarteko goiko

klaseentzako

Zientzia eta teknikaren garapena

Garapen ikaragarria arlo guztietan:

• Geografian:- Humboldt

- Richter

• Medikuntzan:- Mikroorganismoen aurkikuntza:

- Pasteur- Koch

- Anestesia- Sukarra puerperala

- Psikoanalisis (Freud)

Aurkikuntzak:

• Lokomotorra (1804).• Fonógrafo eta argi

lampara Thomas Edison, 1878.

• Telefono Alexander Graham Bell 1880

• Zinematografo: Lumiere anaiak, 1894,

• Dirigible (aerostato)• Hegazkina: Clement

Ader (1890) eta Wright anaiak (1903)

Humboldt

1885 Karl Benz1886 Daimler

Alexander Graham Bell 1880

Wright anaiak (1903)

ERROMANTIZISMOA

• Neoklasizismoaren aurreko erreakzioa. (XIX. m)

• Baloratzen diren printzipioak:– Irudimena– Sentimendua– Sormena eta fantasia– Subjetibidadea– Askatasuna

• Gaiak:– Poetaren intimidadea– Paisaiaren aurkikuntza:

beratan sentimenduak islatzen dira.

– Gai exotikoak– Erdi Aroari begira– Herri gaiak goraipatzen

dira: folklorea– Kezka filosofikoak eta

politikoak: arima, bizitzaren zentzua, fedea, patua, heriotza,….

Erromantizismoa

• Arkitekturan: Estilo historizista

• Eskulturan: mugimendua, eta adierazkortasuna.

• Pinturan: – Eszena kostumbristak,

exotikoak, tragediak, paisaia.

– Koloreak garrantzia handia zuen El Caminante sobre el Mar de Nubes" (1818)

de David Caspar Friedrich

Eugene DELACROIX“Askatasuna herria gidatzen”

Testuingura:

Gaia:

Konposizioa:

Koloreak:

Adierazpena:

“Malvina, Fingal-en besoetan hiltzen” (XIX. m-ren ahasieran)

Anne-Louis Girodet de Roussy-Trioson

"Amor constante más allá de la muerte"

Cerrar podrá mis ojos la postreraSombra que me llevare el blanco día,Y podrá desatar esta alma míaHora a su afán ansioso lisonjera;

Mas no, de esotra parte, en la ribera, Dejará la memoria, en donde ardía:Nadar sabe mi llama el agua fría, Y perder el respeto a ley severa.

Alma a quien todo un dios prisión ha sido, Venas que humor a tanto fuego han dado,Medulas que han gloriosamente ardido:

Su cuerpo dejará no su cuidado;Serán ceniza, mas tendrá sentido;Polvo serán, mas polvo enamorado.

FRANCISCO DE QUEVEDO (1580-1645)

Anne-Louis Girodet de Roussy-Trioson“Apoteosis, Frantziagaitik hildako frantziar soldaduak”

Testuingura:

Gaia:

Konposizioa:

Koloreak:

Adierazpena:

Anne-Louis Girodet de Roussy-Trioson“Kairo-ko bataila”

Ilargia itsasoaren ondoan irten . Friedrich

"Sátira del suicidio romántico" (1839) de Leonardo Alenza

Gai tragikoak, paisaiakoak eta sentimendukoak

Alexander Ivanov, (183º-1834) “Apolo, Jacinto y Ciprés”

Gonzalo de Bilbao (Sevilla)

PINTURA KOSTUNBRISTA

Arkitektura

" Westminster-eko Parlamentua “Charles Barry eta Augustus Pugin-ek

eginda

Erdi Aroaz eta Gotikoaz maiteminduta: ez du amankomuneko elementurik

Habana, Marsellako katedrala

ESKULTURA ROMANTIKOA

La Marsellesa de FranÇois Rudé sobre el arco de Triunfo de París

“Musua” Rodin

ESKULTURA

L'Amant couronne creado por Louis-Simon Boizot en 1784

ERREALISMOA ARTEAN

ERREALISMOA

• Kronologia: 1848 eta 1870 hamarkaden artean

• Errealitatea modu objektiboan oinarritu zen

• Gai nagusiak:– Paisaiak– Garaiko testigantzak: gai sozialak– Historiako pintura

Jean François Millet (1841-1875),

El vagón de tercera, Gavilladoras,

Paisaiaren pinturak

Jean François Millet (1841-1875),“Angelus”

ENTIERRO EN ORNANS, Gustavo Courbert