actualidade da rede natura 2000 en galicia a elección da ...€¦ · a elección da especie nas...

52
Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto Ano XXV nº 55 marzo 2012

Upload: others

Post on 14-Aug-2020

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia

A elección da especie nas plantacións forestais

Claves da biomasa térmica

Novidades no prezo do eucalipto

Ano

XXV

nº 5

5 m

arzo

201

2

Page 2: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto
Page 3: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

marzo 2012 o monte 3

ENCARAMOS O 2012 CUN NOVO GOBERNO CENTRAL e coa ameaza dunha forte regresión económi-ca; seguimos asistindo a un vendaval de destrución de emprego, promesas electorais, cambio de goberno,máis destrución de emprego e non entendemos nada. A culpa é sempre dos outros. E a xente pregúntase¿Quen xoga con todos nos como se foramos bonecos sen sentimentos nin necesidades?

Os propietarios forestais, particulares ou comunidades de montes veciñais, somos xente que non vive aodía; sabemos ben que a riqueza no monte é función de tempo; é a quenda que tardan as árbores en chegará súa dimensión comercial-produtiva. Este criterio non é especulativo é o resultado dun proceso naturalcreador de bens. Pode que este xeito de ver as cousas volva ser primordial para o futuro deste país galegoque conta cun grande potencial produtivo, tanxible e intanxible. Crear riqueza propia cos nosos medios enon especular a conta dos demais, enganando aos máis febles como se fixo nos últimos decenios, facéndo-nos crer que eramos ricos cando non o eramos.

Isto que parece ben sinxelo pode resultar complexo para moita xente que non foi criada no traballo, noaforro e na axuda aos demais. Queremos medrar máis do que se pode e nós sabemos que as cousas nece-sitan o seu tempo para facerse. A cultura, o coñecemento, o traballo e a ansia de mellorar integralmenteé a base da prosperidade dun pobo.

Neste tempo de crise os forestais galegos sabemos que os nosos montes non se poden abandonar xa queson asociacións vivas de seres que precisan do noso tratamento e coidado. Isto facémolo aínda que os pro-dutos obtidos non sexan valorados axeitadamente por mor da situación económica. Nós traballamos nopresente cara o futuro e con isto axudamos á estabilidade do país aportando postos de traballo e manten-do o medio natural.

Ben seguro que as cousas económicas teñen que volver ao rego; o mundo é máis rico que nunca e conta-mos cos medios para rexurdir de novo; o problema é que volveremos caer nas mesmas se os políticos etodos nós non aprendemos desta situación de crise que creamos coa nosa actitude.

O problema é que non sabemos onde imos, nin temos un proxecto en común para este sector forestal. Cadaquen (organización) tira para si, inda que afunda á outra parte e dese xeito non acadaremos un obxectivoque sirva a este país nin ao mesmo sector que precisa de todos.

Precisamos un líder, un liderado sectorial que anime a facer una política de futuro, que marque o carrei-ro por onde temos que circular contando cos intereses do conxunto (silvicultores, ambientalistas, empre-sas forestais e industria transformadora) e que dalgún xeito cheguemos a deseñar a nosa filosofía. Paraisto precísase xente pensante que faga chegar as súas ideas á sociedade en xeral e particularmente aospolíticos.

Estou convencido de que Galicia ten un puntal económico importantísimo no monte como xerador de rique-za e benestar; tristemente os políticos, elixidos por nós, soamente ven a catro anos vista e iso incapacítaospara liderar este proxecto. Ten que ser a sociedade quen marque ese carreiro e logo esixa a eses políticosa súa plasmación no Parlamento Galego.

¿A onde imos?

Francisco J. Fernández de Ana MagánPresidente

ED

ITO

RIA

L

Page 4: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

Sumario

Edita: Asociación Forestal de Galicia _ Consello de redacción: Francisco J. Fernández de Ana Magán, Francisco Dans del Valle, Julio Ruiz Cagigal, CelsaSánchez Vázquez, Braulio Molina Martínez, Mª Cristina Verde Figueiras_ Equipo de redacción: Francisco J. Fernández de Ana Magán, Xosé Covelo Míguez,Francisco Dans del Valle, Enrique García Martínez, Braulio Molina Martínez, Julio Ruiz Cagigal, Celina Veiga Hortas, Mª Cristina Verde Figueiras _ Coordinación:Mª Cristina Verde Figueiras _ Deseño e maquetación: seteseoito _ Fotografía de portada: Mª Cristina Verde Figueiras _ Fotografías: José Luis Corral Rey, EnriqueGarcía Martínez, Miguel Muñiz, Carmen González Mao, Francisco Dans del Valle, Ramón Mª Díaz Blanco, José Luis Díaz Rodríguez, Braulio Molina Martínez,Antonio Rigueiro Rodríguez, Julio Ruiz Cagigal, Celina Veiga Hortas e Mª Cristina Verde Figueiras _ Imprime: Litonor Artes Gráficas _ ISSN 1699-5457 _ SedeCentral: Rúa do Vilar, nº 33, 1º 15705 Santiago de Compostela Tel.: 981 564 011 Fax: 981 563 379 [email protected] _ Oficina en Xinzo-Ponteareas: CentroCultural de Xinzo 36891 Ponteareas (Pontevedra) Tel. e fax: 986 660 864 [email protected] _ Oficina en As Pontes: Avda. de Ortigueira, nº 49, baixo 15320 AsPontes (A Coruña) Tel. e fax: 981 440 537 [email protected]

A Asociación Forestal de Galicia é membro fundador da Unión de Silvicultores do Sur de Europa (USSE), da Confederación de Organizaciones de Selvicultoresde España (COSE), do Instituto Europeo do Bosque Cultivado (IEBC), da Confederación Europea de Propietarios Forestais (CEPF) e da Asociación para aCertificación da Xestión Forestal Sostible (PEFC-España).

IMPRESO EN PAPEL ECOLÓXICO “PRESCOL” SARRIÓ PAPEL. 90% PASTA DE FIBRA VIRXE DE EUCALIPTO PROCEDENTE DE BOSQUES DE XESTIÓN SOSTIBLE.

5 ACTUALIDADEActualidade da Rede Natura 2000 en Galicia

Sobre la inclusión de los brezales-tojales del área costera del norte de Galiciaen la Red Natura

La gestión de montes y la Red Natura 2000

14 ENTREVISTAJosé Luis Solloso Tiagonce, propietario forestal en Ourol, O Vicedo e Viveiro

18 LEXISLACIÓNEn trámite a Lei de Montes de Galicia

Gando mostrenco nos montes

Lei de mobilidade de terras

24 SILVICULTURAA elección da especie nas plantacións forestais

28 SANIDADE FORESTALSituación actual del nematodo del pino en Galicia

O goniptero continúa co seu ataque aos eucaliptares galegos

32 BIOMASALas claves de la biomasa térmica de aquí al 2020

34 PROXECTOSO proxecto Silvaplus

36 ASEMBLEA

39 NOVIDADES BIBLIOGRÁFICAS

40 NOTICIAS BREVES

47 AXENDA

49 MADEIRA

Page 5: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

marzo 2012 o monte 5

Actualidade

Actualidade da RedeNatura 2000 enGalicia

O PLAN DIRECTOR DA REDE NATURA 2000,agora en elaboración, ten unha gran importancia xaque deberá dar as pautas para a xestión das propie-dades forestais nos espazos protexidos e axudará aevitar decisións subxectivas á hora de permitir ouprohibir por parte da Administración as actuaciónsque hoxe en día requiren permiso como poden seras cortas ou as novas repoboacións.

Sen embargo, tanto a lectura do borrador PlanDirector da Rede Natura 2000 como do Plan reitorde uso e xestión das Fragas do Eume, ofrécenosuna perspectiva pouco alentadora, son documen-tos de análise dos espazos minuciosos, pero congrandes carencias nas medidas de xestión, nas quese contemplan aspectos xeneralistas e criterios moisubxectivos que poden dar lugar a interpretaciónsmoi diversas da súa normativa.

A Asociación Forestal de Galicia presentoulleao director xeral as observacións ao Plan Direc-

tor da Rede Natura 2000. O pasado mes dedecembro o presidente da Asociación Forestal deGalicia, Francisco Fernández de Ana, e máis odirector Francisco Dans reuníronse co directorxeral de Conservación da Natureza, Ricardo Gar-cía-Borregón, para facerlle chegar as observaciónsdos propietarios forestais ao borrador do PlanDirector da Rede Natura 2000, que se resumennos seguintes seis puntos:• A complexidade e extensión do Plan Director

fai difícil a súa análise e comprensión, en todocaso, dado que a meirande parte dos espazosnaturais protexidos de Galicia son de propieda-de privada, cumpriría poñer en marcha proce-dementos sinxelos de aplicación do Plan.

• É preciso facilitar a identificación de parcelasdentro da zonificación dos diferentes espazos,tal como se presentan resulta complicado iden-tificar onde se atopan as propiedades en rela-ción ás zonas establecidas. Deberíase aportar

A Xunta de Galicia está elaborando o Plan Director da Rede Natura 2000. Durante o pasado

verán estivo aberto un proceso de participación pública na elaboración deste documento que,

entre outras cousas, regulará as actividades nestes espazos. Paralelamente estanse elaborando

os plans reitores de uso e xestión de varios espazos protexidos, entre eles o das Fragas do

Eume e estase ampliando o espazo ocupado pola Rede Natura 2000.

Page 6: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

6 o monte marzo 2012

Actualidade

un parcelario con posibilidade de localizacióndas fincas segundo zonas.

• Respecto á normativa zonal das actividades fores-tais empréganse criterios moi subxectivos quepoden dar lugar a interpretacións moi diversas dasúa normativa e que habería que corrixir. Aosefectos de clarificar as posibilidades de xestiónnas zonas de actividades forestais, deberíaseintroducir na normativa un apartado destinadoaos plans de xestión, de tal forma que os propie-tarios que dispuxeran dun plan técnico ou demodelo de silvicultura aprobado pola autoridadeforestal, puideran realizar as actividades contem-pladas sen os impedimentos e regulacións concriterios subxectivos que aparecen na normativa.

• Na memoria económica do Plan non figura nin-gún concepto que recolla as compensacións aospropietarios que vexan limitado o uso dos seusbens e recursos derivado da declaración deespazo natural protexido.

• Ao igual que se citan directrices e fondoscomunitarios para investimentos forestais nonprodutivos deberían citarse os fondos FEA-DER contemplados para compensar o custoadicional ou o ingreso perdido como conse-cuencia do cumprimento das directivas Aves,Hábitats e Auga.

• Os propietarios encontrarán unha gran dificul-tade para coñecer as disposicións legais queafectan ás actividades dada a profusión de nor-mativa existente.

O director xeral tomou nota das propostas eanunciou que despois de analizar as alegaciónspresentadas, o Plan está sendo mellorado polostécnicos da dirección xeral de Conservación daNatureza, incorporando criterios forestais máisaxeitados. Espérase ter un novo borrador nas próxi-mas semanas e abrirase un novo período de alega-cións. O obxectivo é aprobalo mediante Decreto daXunta antes do verán do 2012.

Pareceulle boa idea elaborar un documentodivulgativo dirixido os propietarios coa normativaque afecta á xestión dos montes e informou que aRede Natura vaise ampliar en 154.000 ha a maio-res das que ocupa actualmente.

O director xeral tamén anunciou que non pare-ce que poidan existir recursos económicos paracompensacións, pero haberá axudas para a silvicul-tura dentro dos espazos da Rede Natura, e infor-mou que vai centrar as axudas para áreas boscosasda Rede Natura en actuacións de silvicultura non

Carteis anunciadores do Lugar de Importancia Comunitaria (LIC) Sistema fluvial Ulla-Deza (A Coruña-Pontevedra) e LIC Serra do Cando (Pontevedra).

Paralelamente á elaboración do Plan

Director, estase ampliando a RN

2000 por mandato da UE, que

considerou insuficiente a

representatividade de determinados

hábitats nas 389.566 ha actuais

Page 7: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

marzo 2012 o monte 7

Actualidade

produtiva e en poñer en marcha accións de custo-dia do territorio.

A ampliación da Rede Natura 2000 en Galicia.Paralelamente á elaboración Plan Director da RedeNatura 2000, a Xunta de Galicia está procedendoá ampliación dos espazos protexidos por mandatoda Unión Europea que considerou insuficiente arepresentatividade de determinados hábitats nas389.566 ha que ocupa na actualidade.

Con tal motivo, durante os meses de de xanei-ro, febreiro e marzo someteuse á participación dopúblico a proposta de ampliación da rede Natura2000 de Galicia. A AFG solicitou do director xeralde Conservación da Natureza que habilitase unprocedemento sinxelo para poder coñecer a locali-zación das parcelas de monte nas novas superficiesde proposta de ampliación da Rede Natura e quese modificase o prazo de participación pública daproposta de ampliación da Rede Natura 2000, deforma que antes do seu remate se poida ter consul-tado o texto definitivo do Plan Director que estásendo elaborado, xa que antes de analizar a amplia-ción cómpre coñecer a normativa de xestión fores-tal que se vai aplicar nos espazos protexidos.

A AFG convocou unha reunión cos sociosafectados nas Pontes, analizou cos afectados queo demandaron, a pertinencia técnica, ambientale ecolóxica da declaración de certos espazoscomo protexidos, solicitando a exclusión daque-las propiedades dedicadas á produción forestal

que non se corresponden con espazos de recoñe-cido valor ambiental e ecolóxico.

Posteriormente a AFG solicitou ao directorxeral de Conservación da Natureza:• Que se exclúan da ampliación da Rede Natura

os montes destinados á produción de madeira.• Se pospoña o procedemento de ampliación da

Rede Natura 2000 en tanto non se dote aosespazos protexidos galegos de instrumentos dexestión adecuados.

• Que unha vez aprobados os instrumentos dexestión dos espazos naturais protexidos galegos,se elabore unha nova proposta de ampliación daRede Natura 2000.

• Que se habiliten liñas de compensación econó-mica aos propietarios privados para contribuír aomantemento dos espazos naturais protexidos tale como recolle o artigo 18.2 da Lei 4/1989, de 27de marzo, de Conservación dos Espazos Naturaise da Flora e Fauna Silvestres e a Lei 9/2001, do21 de agosto, de Conservación da Natureza.

• Que nesta nova proposta se xustifiquen científicae tecnicamente os criterios empregados na deli-mitación da ampliación da Rede Natura 2000.

• Se habilite unha ferramenta cartográfica quepermita a consulta doada por parte dos propieta-rios forestais se as súas propiedades están dentrodos límites da ampliación da Rede Natura 2000.

• Que se inicie o trámite de exclusión dos queiro-gais de Erica mackaiana, Ulex gallii e outros doshábitats naturais de interese comunitario •

LIC Bidueiral de Montederramo (Ourense).LIC Os Ancares-O Courel (Lugo).

Page 8: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

8 o monte marzo 2012

Actualidade

Fernando Molina RodríguezIngeniero de Montes, exdirector del Centro de Investigaciones

Forestales de Lourizán

La formación típica de brezal-tojal del área cos-tera del norte de Galicia en la que participan espe-cies leñosas como Erica mackaiana, Ulex gallii,Erica cinerea, Erica umbellata, Calluna vulgaris,Daboecia cantabrica y otros matorrales, denomina-da en gallego queirogal, está muy presente en lasnuevas propuestas de Lugar de Interés Comunita-rio (en adelante LIC) Río Baleo, Río Sor y Serra doXistral que forman parte de la Red Natura 2000.Se trata de un ecosistema natural que posiblemen-te se difundió después de la última glaciación encompetencia con las frondosas y ayudado por elhombre Neolítico con la poderosa y sencilla herra-mienta que es el fuego repetido. (…)

Al difundirse hace unos seis mil años la ganade-ría y la agricultura es cuando los montes rasos, ennuestro caso los brezales, se fueron extendiendohasta casi dejar como testimoniales los bosques defrondosas. Hasta hace unas décadas, en esta zonadel norte de Galicia se conservaba el pastoreoextensivo de ganado caballar en régimen de liber-tad, y también de ganado caprino y ovino en pasto-reo extensivo pero con estabulación nocturna, ysobretodo las estivadas para cereal, que dejaban lossuelo labrados y desnudos a disposición de estasespecies pioneras. También ha favorecido suexpansión las prácticas tradicionales de aprovecha-

miento intensivo de esquilmo y las quemas depasto en sitios accidentados que han degradado elsuelo en favor de la presencia de los brezales. Entiempos más recientes y aún en la actualidad exis-te bastante ganadería caballar en régimen de liber-tad y últimamente se ha unido el ganado vacunotambién libre, por lo que se dan buenas condicio-nes para que se mantenga la superficie del brezalsin una temida reducción drástica. (…)

El Anexo I de la Directiva 92/43/CEE conside-ra el hábitat de los brezales húmedos atlánticos dezonas templadas de Erica ciliaris y Erica tetralixcomo un hábitat natural prioritario. El hecho deser considerado hábitat de interés comunitario sesupone que se debe a que tiene un área de distri-bución natural restringida para el caso de Ericaciliaris y Erica tetralix, por sólo aparecer en terre-nos muy húmedos y no a su amenaza de desapari-ción. En cambio, la Erica mackaiana es un ende-mismo del noroeste de la Cornisa Cantábrica con

Sobre la inclusión de los brezales-tojales del área costera del norte deGalicia en la Red Natura1

La colonización natural que hace el

abedul de los brezales supone un

mayor peligro de alteración y

desaparición del ecosistema del

brezal que las repoblaciones de

eucalipto y pino

Page 9: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

marzo 2012 o monte 9

Actualidade

un área natural que va desde Pontedeume hasta laComunidad de Cantabria. En el caso de Galicia,su omnipresencia en amplios tipos de ambientes ysu población abundante y estable en su área de dis-tribución natural no parece padecer una apreciableregresión superficial. El tratamiento que se le con-cede de hábitat prioritario responde según laDirectiva 92/43/CEE al hecho de que se conside-ra amenazado de desaparición. Aplicar este statusde riesgo al brezal-tojal del área costera del nortede Galicia (Erica mackaiana, Ulex gallii y otros)creemos carece de fundamento.

No merece la pena dedicar tanto interés protec-cionista hacia estos matorrales cuya composiciónespecífica responde menos a una sucesión puramen-te natural de las series de vegetación, que a la activi-dad ganadera y otras influencias antrópicas. Si losganaderos de la zona deciden pastorear la sierra conyeguas exclusivamente, el matorral, con la ayuda delas quemas, se convierte en pocos años en un brezalcasi puro en el que pueden dominar según el sitio laErica mackaiana, Calluna vulgaris, y otros brezosbajos como Erica cinerea, Erica umbellata y puntual-mente Erica ciliaris, puesto que el caballo no come elbrezo y sí come el tojo. Si deciden pastorear exclusi-vamente con vacuno, el matorral se convierte enpocos años en un tojal casi puro e impenetrable deUlex gallii, puesto que la vaca no como el tojo y sícome el brezo. Entre estos dos casos extremos se pue-den presentar todo tipo de situaciones intermediassegún la composición y carga de la cabaña ganadera.

Si los propietarios deciden repoblar las laderasy los altos de la sierra con arbolado, también sealteraría la presencia de los brezos en el estratosubarbustivo, aunque en muchos casos de cortasin regeneración arbolada posterior vuelven a apa-recer con relativa rapidez los brezos y tojales. Tam-bién debe destacarse que las especies principalesErica mackaiana y Ulex gallii conviven mejor en elsotobosque con arbolado de eucalipto o de pino,que con las frondosas caducifolias allí presentes,abedul y roble. La razón es que disponen de más

luz y soportan mejor la competencia del arbolado.La colonización natural que hace el abedul de losbrezales supone un mayor peligro de alteración ydesaparición del ecosistema del brezal que lasrepoblaciones de eucalipto y pino que hacen habi-tualmente los propietarios de montes. (…)

Teniendo en cuenta las reflexiones anterioresno parece acertado considerar el brezal-tojal delárea costera del norte de Galicia (…) como unhábitat natural en la mayor parte de su extensión,como hábitat de interés comunitario con caráctergeneral y se considera desproporcionado clasificar-lo como hábitat prioritario y por tanto amenazado.

No se entiende tanto afán proteccionista dedicha formación del brezal-tojal cuando se trata decomunidades vegetales directamente vinculadas ala actividad agroforestal y, no como se refleja enmuchos estudios, a una etapa final con cierta esta-bilidad de pura evolución natural de las series devegetación. Creemos que lo importante sería pro-teger la actividad agroforestal tradicional de laszonas de montaña que es la que favorece la pre-sencia del queirugal y no poner limitaciones a sudesarrollo. Todos los agricultores de la comarcasaben que dejada la naturaleza por sí sola la casitotalidad de los montes de queiroga que existen enla actualidad se convertirían de momento en bos-que de abedules, como ya lo están observando •1 Extracto do Informe técnico sobre la inclusión de los brezales-tojales delárea costera del norte de Galicia en Red Natura presentado como anexoás alegacións da AFG á proposta de ampliación da Rede Natura 2000.

Erica mackaiana.

No se entiende tanto afán

proteccionista de dicha formación

del brezal-tojal cuando se trata de

comunidades vegetales

directamente vinculadas a la

actividad agroforestal

Page 10: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

10 o monte marzo 2012

Actualidade

Jesús Alcanda VergaraIngeniero técnico Forestal

Análisis previo del régimen de propiedad.Antes de elaborar cualquier técnica que funda-mente las prácticas de conservación de la biodi-versidad de la RN2000 es necesario que existaun análisis previo de la viabilidad técnica a pro-poner en función del régimen de propiedad delespacio afectado.

La zonificación propuesta por la RN2000española, que conlleva la declaración de figurasjurídicas de protección territorial, se ha realizadoal margen totalmente de la propiedad y de la dis-tribución de los terrenos según el régimen detenencia, lo que deja sin la principal base técni-co-jurídica a considerar en la estrategia de con-servación de la biodiversidad de la RN2000,haciendo materialmente imposible la gestión téc-nica en el territorio, por desconocimiento de lasposibilidades de gestión real de los objetos deprotección/conservación.

Es imposible aplicar cualquier técnica si en lazonificación propuesta no se ha tenido en cuentala propiedad y la distribución del régimen de per-tenencia de los terrenos afectados por esa zonifi-cación.

Porque la circunstancia de la propiedad en losterrenos agrarios no es una componente accesoriadel hábitat que luego se pueda manejar, sino que

es una componente fundamental de cualquier eco-sistema, y sus peculiaridades y características con-forman el estado actual de cualquier hábitat, yconstituye el parámetro principal del motor para laevolución del hábitat.

El régimen de propiedad de los terrenos es unparámetro ecológico de naturaleza jurídica funda-mental a la hora de definir cualquier estructura delpaisaje o de los ecosistemas que lo integran.

Esta carencia, emanada sin duda del intento deproponer una teoría científica como eje de la ges-tión directa del territorio, dinamita cualquierintento de desarrollar una base técnica para lasprácticas de conservación de la biodiversidad en laRN2000, y hace baladí el intento de analizar cual-quier otro aspecto técnico-jurídico de la definiciónde la Red Natura.

La ausencia de normas en la gestión de lasespecies vegetales protegidas. Hoy por hoy, nose han desarrollado instrucciones o normas técni-cas que guíen la persistencia y mejora de laspoblaciones de la inmensa mayoría de las espe-cies vegetales protegidas; es decir, no existen nor-mas específicas de carácter técnico para ser eje-cutadas a escala 1:1, de forma que se pudieranincorporar fácilmente en los métodos técnicosagropecuarios y forestales existentes, encamina-das a conseguir esa regeneración y/o persistenciaestable de las poblaciones correspondientes aespecies protegidas.

La gestión de montes y la Red Natura 20001

Page 11: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

marzo 2012 o monte 11

Actualidade

Como resultado de esta ausencia de normativatécnica específica (a escala 1:1) en materia de floraprotegida, la gestión aplicada sigue siendo la deuna Administración fundamentalmente punitiva(que sanciona a discreción), sin base empírica, quequeda a criterio del Técnico de la AdministraciónCompetente, y sin que la actuación de éste estésujeta a reglamentación técnica específica alguna(sí norma legal, pero con ausencia de norma técni-ca particular o específica).

La institucionalización de la “no gestión” delmonte y sus consecuencias. Cuando en el territo-rio inciden aspectos de conservación de la biodi-versidad, son muchos los factores y circunstanciasque apuntan hacia la “No Gestión” del monte,siendo ésta en no pocas ocasiones la resultante enla estrategia del territorio.

Aún existiendo intención por parte de losactuantes de todo tipo en el territorio, nunca sellega a una gestión activa y positiva de la conserva-ción de la biodiversidad debido a la falta de unamínima normalización de la técnica en esa mate-ria, por cuya razón no se dan las condiciones nece-sarias para que se produzca el acoplamiento entreesta técnica y las técnicas agropecuarias y foresta-les existentes.

Desde la propia administración competente enmateria de conservación de la biodiversidad, ycuando tiene que intervenir en el territorio, ya seaen cuestiones particulares o en las generales, siem-pre enfoca su decisión hacia la no actuación, comono podría ser de otra manera puesto que la falta deuna técnica normalizada (normas e instruccionestécnicas) le impide actuar de otra forma, máximecuando se trata de decidir directa o indirectamentesobre otras actividades agropecuarias o forestales.

Es más, se ha institucionalizado la no actuacióny la no gestión como herramienta fundamental delas administraciones de conservación de espacios yespecies en terrenos agrarios, condensada en pro-hibiciones que afectan a innumerables usos.

El principal problema que provoca esta institu-cionalización de la no gestión no es la notoriamerma socio-económica que causa el cese o tras-torno en la gestión de los recursos agropecuarios yforestales –aún siendo ésta considerable–, sinoque la extensión de la no gestión en el territorio vareduciendo progresivamente los ecotonos y losefectos borde de los ecosistemas afectados.

Lo peor de todo es que lejos de habersedemostrado que la no gestión es positiva para losecosistemas, hábitat y las especies que los inte-gran, se comprueba en estos últimos lustros quecon la no gestión no necesariamente la comunidadevoluciona por sí sola a favor de las especies ame-nazadas o protegidas…; más bien, suele sucederlo contrario, y para refrescar la mente de los lec-tores honrados, recuérdense los casos malogradosdel lince, bucardo, oso pardo, urogallo, enebro,sabina…etc, sobre terrenos de la máxima protec-ción ambiental.

Una vez más, se llega a la misma conclusión: enel territorio donde se enfocan planteamientos parala conservación de la biodiversidad se demandaineludiblemente una gestión técnica activa y posi-tiva en esa materia, sin aplazamiento de ningunaclase de la correspondiente normalización de estatécnica de conservación. En caso contrario, lastensiones están servidas: tensiones técnicas, eco-nómicas, sociales, y, a la postre, ecológicas •

1 Extracto do documento La gestión de montes y la Red Natura 2000.

Se ha institucionalizado la no

actuación y la no gestión como

herramienta de las administraciones

de conservación de espacios,

condensada en prohibiciones que

afectan a innumerables usos

LIC Canón do Sil (Lugo-Ourense).

Page 12: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

12 o monte marzo 2012

Actualidade

OPINIÓN

ME ENCONTRÉ DE BRUCES ante la Red Natura al recibir con-testación a una solicitud de corta para una parcela de mi pro-piedad en el ayuntamiento de Begonte (Lugo), con arbolado demasa mixta (de pino pinaster, carballo, abedul, castaño, etc.).Algo que tradicionalmente se venía haciendo.

En el informe de valoración ambiental de la Consellería doMedio Rural de la Xunta de Galicia, me advirtieron que la fincaestá incluida en el ámbito del Lugar de Importancia Comunita-ria Parga-Ladra-Támoga y me impusieron la prohibición de lacorta a hecho, pudiendo cortar sin que la espesura del arbola-do disminuya un 40%, dejando pies individuales de diámetrossuperiores a 45 cm.

No estoy por principio en contra de la Red, incluso me con-sidero altruista y generoso, cuando las restricciones tienenbeneficios sociales. Pero es obvio que esto genera perjuicios.La prohibición de la corta a hecho, supone que no se puedahacer laboreo mecánico, lo que evidentemente va a hacermenos rentable la parcela, si no la condiciona gravemente porperjudicar el normal desarrollo de los nuevos árboles a la som-bra de los anteriores que se deben mantener.

Se producen perjuicios inmediatos para el silvicultor y unaafección para el futuro, por quedar bloqueada cualquier posi-bilidad de optar por otros cultivos que puedan resultar másinteresantes (agrarios, bioenergéticos, etc.). Las condicionesque imponen limitan claramente los derechos que correspon-den al titular.

Comprendo que los “ciudadanos” (palabra que viene de“ciudad”) quieran tener en el campo un “parque de recreo” yprefieran ver en el paisaje formas y colores variados, mejorque una monótona y uniforme plantación de un monocultivoarbóreo.

También a mí, con el mismo fundamento, se me ocurreplantear a los alcaldes “urbanos” que no me gustan las urba-nizaciones de chalets adosados, con todas las casas iguales,

Red Natura sí, pero no gratis

sino que prefiero chalets individuales con jardines y diseñosvariados, o, por el mismo motivo, decirle a la fábrica que nodisfruto con la construcción de coches en cadena, sino queprefiero ver salir de fábrica modelos variados de distintasformas y colores...

Si la sociedad quiere conservar ciertos hábitats y especiesde flora y fauna, y además conseguir la fijación del CO

2, purifi-

car la atmósfera, controlar los procesos erosivos con fijacióndel manto, etc., está muy bien pero hacerlo todo ello a costadel propietario, sin plantear alguna compensación, no parecejusto, incluso estaríamos ante una contradicción: penalizandoprecisamente a los propietarios que mejor han hecho lascosas, atendiendo en el pasado los espacios que ahora sequiere conservar.

Por eso no estoy de acuerdo con que esto se haga a nues-tra costa, sin contraprestación alguna. Aún más, tengo dudassobre los fundamentos jurídicos para disponer, por parte de losorganismos reguladores, de las propiedades particulares. Por-que no debe perderse de vista, que los propietarios de los mon-tes en los que se asienta la Red, son hoy por hoy los auténti-cos titulares de la Red Natura.

Conclusión: Red Natura sí, pero no gratis.

Ramón Mª Díaz BlancoPropietario forestal en la Red Natura

Page 13: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

Cristina VerdePropietaria forestal

marzo 2012 o monte 13

Actualidade

OPINIÓN

NON SERÍA DE ESTRAÑAR que despois do que se leva faladoe debatido nos últimos meses sobre a Rede Natura, coincidin-do coa súa ampliación e máis coa elaboración do seu PlanDirector, se pense que os propietarios forestais estamos encontra da Rede Natura.

Seguramente algúns si o estarán, pero á gran maioría oque lles ocorre é que lle teñen alerxia; non é que na queiran, éque lles senta mal.

Os síntomas son moi claros, comezan a ter mareos de tantodar voltas pedindo permisos e autorizacións, collen fortesdores lumbares por verse obrigados nalgúns casos a facer ostraballos á man, procúranse unhas gafas de aumento parapoder ver ben onde poñen a laia temerosos de causar undesastre ecolóxico e acaban encerrados na casa cunha depre-sión por non atreverse nin a pisar os seus montes, temerososde que coas súas pisadas se bote a perder o hábitat prioritarioque lles tocou en herdanza.

Con estes síntomas non estraña pois que cando os seusveciños se decatan de que lles pretenden ampliar a Rede Natu-ra ata as súas propiedades, se boten a tremer e intenten portodos os medios posibles fuxir de semellante andazo.

A cousa, que mesmo parece do demo, ten a súa expli-cación.

A declaración da Rede Natura deriva da aplicación daDirectiva 92/43 do Consello da Unión Europea, do 21 de maiode 1992, relativa á conservación dos hábitats naturais e dafauna e flora silvestres.

En Galicia o tipo de propiedade forestal predominante é aprivada, o que fai que máis do 90% do espazo da Rede Natura2000 estea situada en montes privados. A maior parte destesmontes son terreos fortemente antropizados nos que se levoua cabo unha silvicultura máis ou menos intensiva.

No ano 2001 publicouse a Lei 9/2001, do 21 de agosto, deConservación da Natureza na que se establecían os instru-mentos de xestión para os espazos protexidos e dábase unprazo de dous anos desde a súa declaración como tales paraa súa elaboración. Ao mesmo tempo que se recollía que naszonas de especial protección dos valores naturais “poderanseseguir levando a cabo de maneira ordenada os usos e as activi-dades tradicionais que non vulneren os valores protexidos”.

A realidade foi que os instrumentos de xestión previstosnon sempre se elaboraron, e esta ausencia de lexislación noámbito de gran parte dos espazos protexidos, fixo que os crite-rios empregados na regulación da actividade forestal nestasáreas fosen diferentes segundo quen levase cada caso nosServizos provinciais de Conservación da Natureza.

E así, houbo casos de propietarios que solicitaron cortas afeito de masas chegadas a sazón e ante a falta de norma deaplicación, a persoa encargada do informe de valoraciónambiental denegou a corta a feito e só permitiu abrir clarosdeixando unha espesura despois da corta superior ao 60%.

De por que os propietarios forestais galegosson alérxicos á Rede Natura ou o principio de“quen conserva, paga”

Outros propietarios vían prohibidas repoboacións por poñeren perigo hábitats protexidos como os queirogais húmidosatlánticos de Erica mackaiana, mentres o veciño lindeiro queten a súa parcela do outro lado da fatídica liña da Rede Natu-ra pode dedicarse incluso á exportación da Erica mackaianaporque na súa propiedade non está protexida.

O Plan Director da Rede Natura 2000 era esperado para verse finalmente se definían claramente os criterios de uso exestión nos espazos protexidos, sen embargo o borrador resul-tou un documento exhaustivo na descrición dos hábitats peromoi impreciso no apartado da regulación da xestión destesespazos e séguense empregando criterios xenéricos que deixanos permisos de actuación ao albur do criterio subxectivo dapersoa encargada de expedilos.

Por outro lado en Galicia non se habilitan as medidas decompensación para os propietarios da Rede Natura 2000,malia a existencia de fondos da Unión Europea previstos paraestes casos.

Con todo isto non é de estrañar que ningún propietariodesexe que as súas propiedades caian baixo o permanenteestado de control administrativo sen criterio que se dá hoxe endía dentro da Rede Natura 2000 en Galicia.

E con todo isto, a Administración, en vez de buscar solu-ción ao asunto, decide, baixo mandato europeo, ampliar aRede Natura, a nosa Rede Natura, porque noutros sitios deEuropa non sabemos, pero en Galicia a Rede Natura é dospropietarios forestais en case a súa totalidade.

Pois non, señores, nós xa pagamos abondo ata agora, asíque se se empeñan en aumentar os espazos protexidos, teránantes que determinar con que fondos teñen pensado mantelos.

Nos tempos que corren, parece máis sensato investir enproducir, ca crear novas necesidades que non podemos finan-ciar. E non se preocupen, que se desde a última glaciación ataagora fomos quen de coidar das queirugas e doutros hábitatstan valiosos, sen que a Administración nos dixera como face-lo, malo será que no saibamos seguir facendo.

E mentres tanto a Administración, liberada da pesada cargade vixiarnos, pode dedicarse a elaborar os plans de xestión quelles corresponden aos LIC existentes, con criterios obxectivos,concretos e claros, que non dean lugar a interpretacións sub-xectivas por parte dos técnicos da Administración, nos que seestablezan as pautas a seguir para combinar a conservación eprodución e nos que se contemplen medidas compensatoriaspara os propietarios deses hábitats tan prezados.

E cando teñan os deberes feitos, falaremos de ampliar aRede Natura.

Con este tratamento preventivo seguro que aos propietariosforestais galegos nos pasaría a alerxia que agora lle temos áRede Natura e nestes tempos de aforro sanitario cómpre lem-brar que coa prevención diminúense outros custos moito máiselevados.

Page 14: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

14 o monte marzo 2012

Entrevista

– ¿Cal é a orixe das propiedades forestais quexestiona vostede?Unha boa parte herdeinas de meu pai e de meustíos e outra foron adquisicións que fun facendo aolongo do tempo.– ¿Cando se fixo cargo das propiedades e por que?Fíxenme cargo aos 21 anos á morte de meu pai.Daquela, eu preferín quedarme cos montes, apro-veitando que miñas irmás non tiñan inconvenien-te, porque desde pequeno meu pai levábame conel visitalos e xa daquela lle tiña aprecio ao monte.– ¿Que especies ten plantadas?Excepto hectárea e media que acabo de plantaragora con Eucalyptus nitens para probar como vai,o resto está todo repoboado con E. globulus, excep-to algunha que outra carballeira que herdei e queconservo con mimo.– ¿Cal foi o motivo de plantar Eucalyptus globulus?Meu pai tiña a maior parte das propiedades repo-boadas con piñeiro do país, só tiñamos eucalipto

onde non se daba ben o piñeiro, pero a finais dadécada dos 80, comezos do 90 o piñeiro comezoua secar e acabamos cortándoo todo e plantandoeucalipto. Ata o momento estou moi contento conesta elección e, salvo unha hectárea e media queplantei agora con nitens para ver os seus resulta-dos, non teño en perspectiva cambiar de especie,paréceme a máis axeitada dadas as característicasdos terreos e os seus rendementos.– O eucalipto é unha especie moi cuestionadapola sociedade, ¿cal é o seu punto de vista comopropietario forestal na Mariña lucense?Considero que se critica gratuitamente, posible-mente non se coñeza ben o valor engadido que tenesta especie.Eu o que vexo é que para min o monte é rendiblee sostible e lembro tamén que aquí na Mariña omonte foi tradicionalmente e segue sendo a caixade aforros dos propietarios, a falta de liquidez solu-ciónase cortando a madeira.

José Luis Solloso TiagoncePropietario forestal en Ourol, O Vicedo e Viveiro

José Luis Solloso Tiagonce é propietario

forestal nos concello de Ourol, O Vicedo e

Viveiro (Lugo). Os seus montes están

destinados á produción de madeira de

eucalipto glóbulus, na case súa totalidade.

Os concellos de Ourol, O Vicedo e Viveiro

están situados ao norte da provincia de

Lugo. Ao redor dun 62% da superficie

municipal é forestal arborada (unhas

20.000 ha), nela convive a propiedade

veciñal (16 comunidades de montes

veciñais en man común) coa particular.

Page 15: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

marzo 2012 o monte 15

Entrevista

– As súas propiedades están situadas na zona demaior rendemento do eucalipto ¿que modelo desilvicultura segue vostede?Eu non teño establecido unha quenda fixa, cortocando vexo que o último monte que repoboei sae adiante, entonces corto o seguinte para volver aplantar de seguida. Eu replanto sempre, nuncadeixo ir a riba os rebentos do eucalipto, consideroque producen máis e mellor as plantas novas queos rebentos.Como media estou cortando a quendas de 18-20anos, pero nalgúns casos tamén esperei a períodosmáis longos (30 anos) para ter un lote máis gran-de para vender, a quenda ás veces vén dada polaprésa que un teña en vender ou pola oportunida-de que poida supoñer que o veciño decida taméncortar. O importante é non vender a quendas moicurtas porque eu considero que é a partir dos 12-15 anos cando a árbore comeza a adquirir peso eser máis rendible.

Emprego sempre marcos de 3x3, nunca por debai-xo, senón prodúcense varas en vez de árbores.Eu nunca retiro a biomasa do monte, porque aconsidero un excelente acompañamento nos pri-meiros anos da plantación, protéxea do vento.Logo, máis ou menos na metade do ciclo, levo acabo unha roza, e repítoa xusto antes de cortar.– ¿O que emprega vostede é o sistema tradicio-nal do cultivo do eucalipto na Mariña ou é froi-to da propia experiencia?É unha mestura do que lle vía facer a meu pai, oque fun aprendendo e o froito da experiencia. Ospequenos propietarios da Mariña, a falta doutraescola, foron seguindo as pautas que marcan ospropietarios máis formados e/ou mellor aconsella-dos por profesionais e vendo os resultados nas par-celas dos outros foron eles modificando a súa silvi-cultura.– ¿Que prezos se están pagando hoxe en díapolo monte na súa zona?Depende da situación, da calidade do terreo, dasuperficie, do acceso e da présa que teña o propie-tario en vender, pero como media pódense pagaruns 6.000-7.000 euros por hectárea rasa, se estive-se repoboado con eucalipto o prezo duplicaríase.– ¿Con que especie lle gustaría repoboar denovo cando corte a madeira que ten agora nomonte?Coa mesma, eucalipto glóbulus. Considero que osmeus montes son idóneos para o tipo de xestiónque fago. Se tivera as propiedades en zonas máis

Eu non entendo un monte

abandonado, o monte é un negocio

e como tal hai que poñelo a

producir. O que non pode ser é nin

coidalo nin querer vendelo

Ribeira do río Sor. Rebentos de cepa despois dunha corta de eucalipto en primeiro plano. A paisaxe é unha mestura de labradíos, pastos e montesde eucalipto.

Page 16: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

16 o monte marzo 2012

Entrevista

altas plantaría piñeiro insigne ou ao mellor dedicá-bao ao silvopastoreo. O que teño claro é que euquero ver as miñas propiedades producindo, aespecie que sexa, pero producindo e que hai terre-os adecuados para cada especie, o que non se podefacer é plantar eucalipto ata enriba dos tellados.– ¿Cales son os principais contratempos na xes-tión dos seus montes?O minifundio sobre todas as cousas. Eu en xeralnon teño problemas para atopar xornaleiros, ninpara vender, o meu gran problema é o minifundio.A parcelación chega a ser tan extrema que se dancasos de parcelas de 3 metros de ancho por 500 delongo. Con isto non hai quen faga rendible ningun-ha plantación. Eu considero que unha propiedadedunha hectárea xa é rendible, cando menos aquína Mariña, pero por debaixo de aí é absolutamen-te inviable. O problema é doado de solucionarcunha concentración parcelaria por parte da Admi-nistración. Eu vivín moitos anos no País Vasco e alíun casarío de menos de 4 ha non se pode dividir ehai que ver o rendemento que lle sacan ao montee o aprecio que lle teñen. A miña propiedade sería moito máis rendible setivese as miñas propiedades concentradas, perocomo non haxa intervención da Administración, vaiser imposible. As negociacións que teño levado acabo con estremeiros para cambios ou permutascase sempre foron un fracaso, e iso despois demoito tempo investido nas negociacións. Mentresnon cambie o carácter dos galegos, isto non ten

arranxo. Hai xente que nin pon a producir o queten, nin vende, nin facilita o traballo dos veciños easí non imos a ningún lado.– ¿Ocórreselle algunha solución ao problema?Si, eu subiría o Imposto de Bens Inmobles queafecta aos montes, daquela os propietarios com-prenderían que non vale a pena estar pagando porpropiedades improdutivas e forzaríanse a vendelasou poñelas a producir. O que non pode ser é unhacousa nin outra.E a isto sumaríalle o fomento por parte da Admi-nistración da concentración parcelaria.– Non sei se sabe que os procesos de concentra-ción parcelaria son moi custosos, eternízanse eademais, ás veces os resultados non son todo obo que se esperan. Coñecemos casos en que apropietarios forestais que tiñan unha hectáreaen propiedade, despois do proceso de concen-tración adxudicáronlle dúas parcelas de oficio.Iso é o que non pode ser, malgastar esforzos e car-tos. Había que regular que por debaixo dunhadeterminada cantidade, que podían ser 2-3 ha(dependería das zonas), non se permitise adxudicarmáis dunha parcela por propietario tras un procesode concentración.– Comprace ver, neste ambiente de pesimismo,unha persoa tan optimista como vostede.A xente non aprecia o monte porque non ve que éun negocio, o que non se pode facer é cortar unmonte a feito e non reinvestir nada. Se non sesementa non se recolle. Considero que parte dosproblemas do monte en Galicia é a falta de intere-se por parte de moitos propietarios. O monte haique poñelo a producir e os propietarios forestaisteñen que asociarse e asesorarse por profesionaisna xestión das súas propiedades.– ¿Como está influíndo a praga do goniptero naeconomía dos silvicultores?Moi negativamente, considerando quendas mediasde produción do eucalipto glóbulus aquí na zonade 15 anos, a praga está retrasando o crecementouns 5 anos.

Un dos grandes males do monte en

Galicia é o minifundio, é

indispensable poñer os medios

necesarios para acabar con el, tanto

por parte da Administración como

dos propietarios

Na Mariña as pistas transcorren rodeadas de eucalipto en calqueradas súas fases de crecemento.

Page 17: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

marzo 2012 o monte 17

Entrevista

– Parte da súa propiedade está afectada polainstalación dun parque eólico ¿como se desen-volveron as negociacións cos propietarios?No meu caso non tiven oportunidade de negocia-ción previa. Inda que no acto de actas previas pre-sentei a miña escritura de propiedade a empresanon me dou opción a ningún tipo de negociación,fun directamente ao Xurado de Expropiación deGalicia e desde o ano 2003 estiven esperando aque este establecese o xustiprezo, co que, poroutro lado, non estou de acordo.– O Catastro é unha das institucións máis criti-cadas polos propietarios forestais, ¿a que consi-dera vostede que se debe esta crítica?Á falta de rigor cando se realiza. O dos concellosde Ourol e Viveiro está moi mal feito, o do Vicedoestá mellor, tal vez debido a que neste concello asparcelas están divididas por muros de pedra o quefai que sexan doadamente identificables. A maio-res engádese que para levar a cabo un trámiteneste organismo todo son dificultades e obriganaos propietarios a gastar en planos e peritos paraemendar os seus propios fallos.– ¿Que parte de culpa poden ter os propietariosnesta relación?Eu non lle chamaría culpa. O problema volve ser ominifundio. Os propietarios teñen tantas parcelaspequenas que non chegan a coñecelas ben nin asaber dos marcos e isto, unido ao pouco rigor co seelabora o Catastro, dá os resultados que temos.– ¿Como prevé o futuro dos seus montes?

Moi bo, a xestión que estou facendo dáme moi bosresultados e penso que no futuro o negocio non vaicambiar, ao contrario, penso que inda vai ir mellor.Ao que eu morra si que xa non sei como será a rela-ción dos meus herdeiros co monte, ao mellor deci-den vendelo ou ao mellor aprecian o seu valor. Amin gustaríame que lle tivesen tanto aprecio comolle teño eu.– ¿Cal é para vostede a maior satisfacción nocoidado dos seus montes?Ver como evolucionan, como medran as árbores eo rendemento que me dan.Vostede fíxose socio da Asociación Forestal deGalicia no ano 1988, dous anos despois de cre-arse esta ¿cales foron os motivos de asociarse?Eu fixérame socio a raíz dunha conferencia queviñera dar D. Fernando Molina a Viveiro, daquelaos propietarios forestais vendiamos a vulto, nonsabiamos o prezo da madeira era todo moi escuran-tista e a Asociación permitíanos o acceso a infor-mación que nos beneficiaba e evitaba que se apro-veitasen de nós.– ¿Que bota en falta na Asociación Forestal deGalicia?Que non sexamos un grupo máis numeroso parapoder ter máis forza e máis influencia na nosacomunidade para poder presionar e suxerirlle áAdministración actuacións en cousas que hai quefacer, porque os que pisamos e vemos o monte acotío, nalgúns casos, sabemos máis ca os técnicosque están no seu despacho •

O minifundio é tan extremo que non son raras as parcelas de 500 m2. Na fotografía obsérvase unha pequena parcela de eucaliptos adultos entredúas onde se fixeron cortas recentes.

Page 18: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

18 o monte marzo 2012

Lexislación

DESDE QUE NO MES DE XUÑO de 2001 aConsellería do Medio Rural remitiu ás organiza-cións sectoriais o primeiro borrador de Lei deMontes de Galicia, o equipo técnico da Asocia-ción Forestal de Galicia, conxuntamente coaFederación de Produtores de Madeira de Galicia(Promagal) traballaron intensamente para contri-buír a que a nova lei resultante se adecúe ás nece-sidades do monte galego e dos seus propietarios.O borrador foi apoiado polo sector na reunión doConsello Forestal de Galicia que tivo lugar o 9 denovembro de 2011.

Instrumentos de xestión forestal. Quizá a novida-de máis sobresaliente do anteproxecto de Lei, éque no seu artigo 77 regula a obrigatoriedade detodo propietario forestal de dotarse dun instrumen-to de xestión. Segundo o anteproxecto:

Os propietarios de montes de particulares desuperficie inferior ou igual ás 25 ha en coutoredondo para unha mesma propiedade, deberándotarse dun instrumento de xestión forestal ou pla-nificar a xestión dos seus montes a través da súaadhesión expresa a referentes de boas prácticas eaos modelos silvícolas orientativos segundo espe-cies ou formacións forestais.

Os montes de particulares superiores a 25 haen couto redondo para unha mesma propiedade, osmontes públicos e os montes protectores e os dexestión pública deberán dotarse dun proxecto deordenación.

Os montes veciñais en man común cunhasuperficie superior ás 25 ha deberán dotarse dunproxecto de ordenación, ou no caso de que ditasuperficie sexa inferior ou igual ás 25 ha, dundocumento simple de xestión ou a través da súaadhesión expresa a referentes de boas prácticas eaos modelos silvícolas orientativos segundo espe-cies ou formacións forestais.

As agrupacións forestais formalmente constitu-ídas e os montes de varas, abertais, de voces, devocerío ou de fabeo superiores a 25 ha en coutoredondo deberán dotarse dun proxecto de ordena-ción, ou no caso de que dita superficie sexa infe-rior ou igual ás 25 ha en couto redondo dun docu-mento simple de xestión ou a través da súa adhe-sión expresa a referentes de boas prácticas e aosmodelos silvícolas orientativos segundo especiesou formacións forestais.

A lei tamén establece que os propietarios queno prazo establecido a tal efecto non dispoñandun instrumento de ordenación ou xestión fores-tal, ou no seu caso unha adhesión expresa a refe-rentes de boas prácticas e aos modelos silvícolasorientativos segundo especies ou formaciónsforestais incluídos nos casos dispostos nesta lei,non poderán percibir as axudas, subvencións oubeneficios fiscais regulados pola normativa vixen-te en materia forestal.

Comunidades de montes veciñais en mancomún. No caso específico das comunidades de

En trámite a Lei deMontes de Galicia

Page 19: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

marzo 2012 o monte 19

Lexislación

montes, a AFG-Promagal, solicitou a inclusión daobriga do Xurado Provincial de Montes Veciñais enMan Común a comunicar ao Catastro os resulta-dos da representación cartográfica das parcelas demontes veciñais deslindadas, para que tome razóndos mesmos. Asemade, recóllese que a conselleríacompetente en materia de montes poderá estable-cer liñas de axudas económicas específicas para arealización de deslindamentos provisionais entre

montes veciñais, para a realización de propostas dedeslinde entre montes veciñais e propiedades par-ticulares, e para o posterior amolloamento.

O último borrador tamén recolle que as comu-nidades de montes veciñais en man común teránplena capacidade xurídica para a realización destesactos e negocios xurídicos vinculados á adquisiciónde novos terreos que redunden no beneficio dacomunidade veciñal.

Límites ás parcelacións, divisións ou segrega-cións. No artigo 69 do anteproxecto recóllense oslímites á división dos montes. Unha vez aprobada alei non se poderán parcelar, dividir ou segregarmontes en parcelas de superficie menor de 15 ha,a non ser que a división se faga para transferir parteda propiedade a unha parcela estremeira.

Circulación e paso nos montes privados. O artigodedicado ás pistas forestais, incorporou desde asúa versión inicial un apartado no que se limita acirculación de vehículos a motor por pistas fores-tais situadas fóra da rede de estradas.

Queda prohibida a circulación motorizadacampo a través, por sendeiros, por devasas ou porvías de saca de madeira, agás para aqueles vehícu-los vinculados á xestión agroforestal, incluída aactividade cinexética e piscícola, prevención edefensa contra incendios forestais así como oslabores de vixilancia e tutela propias das adminis-tracións públicas •

Dereitos e deberes dos propietarios forestais privados

A AFG-Promagal propuxo a inclusión dun artigo que recollese os deberes e dereitos dos propietarios forestais.Entre os dereitos inclúese a xestión do seu monte, nos termos previstos na Lei, o aproveitamento sostible dos recursos existentesnos montes, a elección do uso ou usos do monte de acordo cos preceptos da Lei, as posibles compensacións por usos e aprovei-tamentos derivados das figuras de protección ou de utilización pública dos montes privados, a protección e o acoutamento das sú-as propiedades para o mellor aproveitamento dos recursos forestais de acordo coa lexislación vixente, a limitación da circulaciónde vehículos pola infraestrutura viaria forestal privada e a elaboración dos instrumentos de ordenación ou de xestión forestal nassúas propiedades.Entre os deberes: o control fitosanitario na súa propiedade de acordo coa normativa, a toma de medidas preventivas e de controlrespecto de calquera tipo de dano, nomeadamente, contra os incendios forestais, a conservación da biodiversidade, do réxime hi-drolóxico e demais valores ambientais, históricos e culturais dos montes, a conservación e o mantemento do solo natural e no seucaso da masa vexetal nas condicións precisas que eviten a erosión e os incendios, impedindo a contaminación da terra, o aire e aauga, o mantemento do uso forestal dos seus montes, agás resolución administrativa nos termos previstos nesta Lei e normativaconcorrente, a colaboración nas actividades de inspección e control da Administración sobre os montes, a información á conselle-ría competente en materia forestal de todos aqueles datos necesarios para conformar e actualizar o Sistema Rexistral Forestal deGalicia e para a formación da estatística forestal, o cumprimento no seu caso do instrumento de ordenación ou de xestión forestal,a eliminación dos residuos e lixos resultantes das obras, usos, servizos e aproveitamentos que poidan afectar ao monte cando fo-ran depositados pola súa actividade e a denuncia ás autoridades competentes cando os residuos e lixo foran depositados por per-soas alleas á propiedade.

Fotografía aérea onde se pode apreciar o minifundismo na zona decultivo intensivo de eucalipto no norte de Galicia. A escala é 1/2730aproximadamente. O anteproxecto da Lei de Montes pon límite ádivisión das parcelas.

Page 20: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

20 o monte marzo 2012

Lexislación

O 24 DE OUTUBRO PUBLICOUSE no DiarioOficial de Galicia o Anuncio do 10 de outubro do2011, da Dirección Xeral de Produción Agropecua-ria, polo que se acorda someter a información públi-ca o borrador do proxecto de Decreto polo que seestablecen as normas que regulan o rexistro e identi-ficación dos animais equinos, a xestión e administra-ción dos animais mostrencos, as medidas básicas paraa ordenación zootécnica e sanitaria das explotaciónsequinas, as paradas de sementais equinos con servizoa terceiras persoas e se crea o Rexistro Galego deExplotacións Equinas.

A pretensión da Consellería do Medio Ruralcon esta norma é regular nun único texto as nor-mas sobre identificación e ordenación zoosanitariae benestar animal das explotacións equinas, asícomo establecer disposicións relativas ao destinodos équidos mostrencos atopados nos montes ouen predios agrarios da comunidade autónoma.

Durante 20 días estivo aberto o prazo para apresentación de alegacións ao borrador do textonormativo. A Asociación Forestal de Galicia pre-sentou tres alegacións que resumimos de seguida.

Alegación ao título do Decreto. Estimamos nece-sario cambiar no título do decreto as palabras “xes-tión e administración dos animais mostrencos” por“control e eliminación dos animais mostrencos”.

Tendo en conta que a definición de équido mos-trenco, tal como recolle o borrador de decreto é “ani-mal equino que deambula en liberdade nos espazos

agrarios ou forestais, núcleos de poboación ou víasde comunicación terrestre, sen dono coñecido e senidentificación constatada pola autoridade compe-tente”, dado o problema tan grave que resulta ogando mostrenco, non só para as explotacións agra-rias e forestais, senón para a sociedade en xeral, edado que hoxe en día non ten sentido a súa pervi-vencia ao non existir en Galicia terreos aproveitadosen réxime abertal, un dos obxectivos do Decreto queagora se tramita, debería ser a eliminación deste tipode gando e, consecuentemente, o establecementodas medidas precisas para a súa erradicación.

Alegación á inscrición no rexistro galego deexplotacións equinas.O borrador do decreto esta-blece a creación dun Rexistro Galego de Explota-cións Equinas no que figurarán inscritas a totalida-de das explotacións de équidos da ComunidadeAutónoma de Galicia, independentemente donúmero de animais que as compoñan. A Asocia-ción Forestal de Galicia considera que entre adocumentación que acompaña a solicitude de ins-crición no rexistro, debería esixirse a acreditacióndo solicitante como propietario das parcelas quecompoñan a explotación, ou, de ser o caso, docu-mentación acreditativa da autorización expresa dopropietario das parcelas para o uso destas para aexplotación equina que se quere inscribir, acompa-ñada de copia compulsada do documento queregula a relación entre o propietario das parcelas eo titular da explotación gandeira.

Gando mostrenconos montesActualmente atópase en tramitación un novo decreto que regulará o gando equino en Galicia. O

pastoreo de gando nos montes de titularidade privada foi de sempre un motivo de controversia

sobre todo nos casos en que o titular do monte e o do gando non coincide. Os danos e os

gastos ocasionados polo gando non autorizado nos montes son incalculables e a solución

practicamente imposible ao estar moito do gando sen identificar oficialmente.

Actualmente atópase en tramitación un novo decreto que regulará o gando equino en Galicia. O

pastoreo de gando nos montes de titularidade privada foi de sempre un motivo de controversia

sobre todo nos casos en que o titular do monte e o do gando non coincide. Os danos e os

gastos ocasionados polo gando non autorizado nos montes son incalculables e a solución

practicamente imposible ao estar moito do gando sen identificar oficialmente.

Page 21: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

marzo 2012 o monte 21

Lexislación

A esixencia no borrador do decreto de presentartan só unha descrición das parcelas que compoñana explotación en réxime extensivo, e, no caso deparcelas forestais, de presentar un plano ou a fichaSIXPAC, facilita a inscrición de explotacións equi-nas sobre parcelas cuxos propietarios non autoriza-ron expresamente o seu uso para tal fin.

O borrador de decreto contempla que concarácter previo á inscrición no rexistro, a Adminis-tración comprobará se os terreos forestais están ins-critos no Rexistro Público de Terreos Forestais dePastoreo, pero isto non é mecanismo abondo paraevitar fraudes na inscrición de explotacións en réxi-me extensivo sobre terreos cuxos propietarios estánen desacordo co seu uso gandeiro, xa que non todosos propietarios que non desexan que o gando pazanos seus montes, solicitaron a inscrición no Rexis-tro Público de Terreos Forestais de Pastoreo.

Alegación ás obrigas específicas dos responsa-bles dos pastos de uso común e incumprimen-tos. A Asociación Forestal de Galicia consideraque o futuro Decreto debe recoller de formainequívoca que as persoas responsables do pastode uso común e/ou os propietarios dos terreos nonterán ningún tipo de responsabilidade sobre os pre-xuízos que poida causar o gando que pastoree sena súa autorización expresa dentro das súas propie-dades ou que non estea debidamente identificado.

Por isto a AFG entende que o punto 4 do arti-go 12 do borrador do decreto debe quedar redac-

tado da seguinte maneira: A persoa responsable dopasto, será responsable dos prexuízos que poidancausar os animais rexistrados na explotación sempree cando o pastoreo conte coa autorización expresa dapropiedade ou do titular dos dereitos e os animaisestean debidamente identificados, aínda que fuxanou se extravíen. Para estes efectos deberá constituír aaxeitada póliza de seguros que ampare a totalidadedos animais •

Alegacións ao anteproxecto de Lei de Caza de GaliciaA Asociación Forestal de Galicia tamén presentou ale-gacións ao anteproxecto de Lei de Caza de Galicia,solicitando entre outras cousas que se exonere aospropietarios forestais do sinalamento dos terreos que,tras a segregación dun TECOR, sexan declarados co-mo refuxios de fauna. Que se recolla entre as infrac-cións moi graves os danos á propiedade forestal, den-tro do que se inclúen tanto os danos a peches e in-fraestruturas, como ao arborado. Que é preciso con-templar indemnizacións aos propietarios forestais cu-xas repoboacións sufran danos ocasionados pola fau-na cinexética, e tamén se solicitou que se eliminasedo artigo 20 do anteproxecto “Ao cabo do período decesión dos dereitos cinexéticos, se non se presentasereclamación para recuperar a titularidade sobre es-tes, entenderanse prorrogados de forma indefinida”,por abusivo para os propietarios dos terreos.

Gando mostrenco no monte veciñal de Araño (Rianxo).

Page 22: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

22 o monte marzo 2012

Lexislación

NO MES DE OUTUBRO publicouse a Lei6/2011, do 13 de outubro, de mobilidade de terrasque derroga na práctica totalidade a Lei 7/2007, do21 de maio, de medidas administrativas e tributa-rias para a conservación da superficie agraria útil edo Banco de Terras de Galicia.

O obxecto desta lei é regular o uso racional dospredios con vocación agraria na procura da súaconservación e de evitar o seu abandono a travésda súa posta en valor, coa inten ción de frear aperda dos seus valores agrarios, ambientais ououtros valores vinculados á utilización racional dosrecursos naturais dentro dos límites que, de ser ocaso, establezan esta lei e a lexislación sectorial deaplicación.

Novidades con respecto á Lei 7/2007. Segundo otexto da norma o obxectivo desta nova lei é a deampliar a base de actuación territorial e as fun-cións do Banco de Terras, a capacidade de actua-ción sobre bens de propietarios descoñecidos, aderrogación do dereito de tenteo e retracto e máiso fomento de medidas e estímulos que faciliten aincorporación voluntaria de bens ao Banco deTerras por parte dos propietarios.

A nova lei permite estender a actuación doBanco de Terras sobre todos aqueles predios quepoidan ser empregados con finalidade agraria, enon só sobre os cualificados como superficie agra-ria útil (SAU) como tiña ata agora. Preténdese bus-carlle solución aos predios abandonados e de pro-pietario descoñecido, para facilitar a súa posta denovo en produción. Anúlase o dereito de tenteo eretracto que contemplaba a lei de 2007, e que napráctica se revelou como un freo sen utilidade aoproceso de aluguer das terras.

Preténdense crear medidas estimuladoras sobreos propietarios para que se animen a ceder osdereitos de cesión temporal o Banco de Terras deGalicia e poder participar dos beneficios obtidosna actividade agraria e valorizar o seu patrimonio.O Banco de Terras garantiralle uns prezos de refe-

rencia ao propietario, que percibirá independente-mente do establecido no contrato do Banco deTerras co terceiro be neficiario da cesión, pero nonincidirá na percepción que o mercado teña sobreos prezos de cesión temporal dos predios inscritos.

Finalmente a lei de mobilidade de terras permi-te que o Banco de Terras realice traballos de arbi-traxe, asistencia técnica, dinamización e supervi-sión de accións de permutas entre os propietariosque permitan unha axilización da concentración eordenación de parcelas, así como ofrecer servizosde intermediación entre terceiros para o arrenda-mento ou o alugamento de instalación vinculadas aunha explotación agrogandeira

Medidas establecidas. Para o cumprimento dosseus obxectivos articúlanse as seguintes medidas:a. Constituír o Banco de Terras de Galicia, no que

se relacionen todos os predios vinculados aosfins especificados na lei.

Lei de mobilidade de terras

A nova lei permite estender a actuación do Banco de Terras sobretodos aqueles predios que poidan ser empregados con finalidadeagraria, e non só sobre os cualificados como superficie agraria útilcomo tiña ata agora.

Page 23: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

marzo 2012 o monte 23

Lexislación

b. Establecer o réxime xurídico para a xestión doBanco de Terras de Galicia.

c. Regular os diferentes procedementos de incor-poración de predios ao Banco de Terras de Gali-cia e da súa adxudicación.

d. Regular o procedemento para a declaración depredios abandonados que posibilite a realiza-ción de prácticas agronómicas de conservacióne a preservación do contorno e das condiciónsambientais.

e. Establecer o réxime sancionador corresponden-te ás accións e ás omisións descritas nesta lei.

f. Declarar zonas de actuación agraria prioritariacoa finalidade de reactivar a economía rural nosector agrario.

Predios abandonados. A lei considera quepoden ser declarados predios abandonados econsecuentemente integrados no Banco deTerras os terreos que non se cultivan, nin labore-an, nin pastan e que propician o incendio, a ero-sión ou degradación do terreo, a invasión demalas herbas, as pragas ou as enfermidades e quepoidan causar danos aos predios lindeiros ou pró-ximos a el.

Tamén se consideran abandonados os terreoscon plantacións forestais realizadas en terras convocación agraria que presenten estados semellan-tes aos arriba indicados e tamén aos montes veci-ñais en man común que sexan declarados en esta-do de grave abandono ou degradación •

Trabajos Forestales Rías BaixasSan Julián, Iglesario, nº 31 BMarínTel.: 629 470 [email protected]

Desbroces y todo tipo de trabajos forestales con retroaraña y retrooruga.

Posibilidad de desbroces y ahoyados mecanizados en terrenos

accidentados (pendientes entre el 40 y el 90%), que habitualmente

se hacen a mano.

Excavaciones, caminos, obras de cantería, canalizaciones, etc.

Cambio de uso de terreoagrario a forestal

No anteproyecto da Lei de Montes de Galicia agora enelaboración, estáblecese que: soamente os terreos rústicos deuso agrícola en estado de manifesto abandono e que estiveranadscritos a un banco de terras agrarias ou instrumento seme-llante por un período de polo menos dous anos, poderán fo-restarse previa comunicación á Administración forestal, candocumpran algún dos seguintes supostos:a. Que linden con terreos forestais, cando se utilicen frondo-

sas caducifolias.b. Que constitúan enclaves agrícolas de ata cinco hectáreas

en superficie arborada, utilizando as especies das super-ficies limítrofes ou frondosas caducifolias.

Page 24: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

24 o monte marzo 2012

Silvicultura

Francisco Dans del Valle e Cristina Verde Figueiras

RESULTA ANTIECONÓMICO e frustranteescoller unha especie non apta para o terreo arepoboar. Nos bos terreos, profundos ricos e bendrenados, case todas as especies forestaismedran ben. Os problemas de elección ocorrencando o terreo é de baixa calidade ofrece unhascaracterísticas pouco apropiadas para as especiesmáis esixentes.Entre as especies máis esixentes de terreos de

boa calidade, atópanse a maioría das frondosascaducifolias, e entre as máis sufridas os eucaliptose os piñeiros.

Os terreos aptos para frondosas caducifoliasEn xeral considéranse aptos para a plantación de

frondosas caducifolias, aqueles terreos máis férti-les, profundos e ben drenados, se ben, cada árboreten unhas esixencias específicas das que facemosun resumo das empregadas máis habitualmente.• Bidueiro (Betula sp.): tolera solos de elevadaacidez, pobres en nutrientes e mesmo conempozamento estacional, pero non lle conve-ñen os lixeiros ou demasiados secos e filtrantes,sobre todo en exposición sur.

• Carballo americano (Quercus rubra): non é moiesixente canto á riqueza mineral, pero requireterras fondas para desenvolver a súa raíz pivo-tante. Vai ben en terreos de textura franca e cunperfil rico en materia orgánica. Soporta mal a

auga empozada, a sequidade do solo e a presen-za de calcaria.

• Carballo do pais (Quercus robur): é unha espe-cie moi plástica, vive case en calquera lugarpero onde se poden obter uns bos medríos emadeira de calidade é alí onde os solos son pro-fundos e frescos, con moita materia orgánica econ boa drenaxe.

• Castiñeiro (Castanea sp.): precisa solos conprofundidade de 50 cm ou máis, non soporta ossolos mal drenados. Non admite a presenza decalcaria activa no solo. O contido en materiaorgánica debe ser alto.

• Cerdeira (Prunus sp.): medra ben tanto en solosareosos, lixeiramente acedos, como sobre oscalcarios. Precisa solos profundos e frescos e osterreos máis ben chans.

• Freixo (Fraxinus sp.): é unha especie propia deambientes ripícolas, idónea para as beiras deríos e regatos, terreos frescos e saneados dehumidade, situados en pé de encosta ou terreoschans, de textura lixeira, cunha capa freáticapermanente a certa profundidade e ricos enmateria orgánica e nutrientes e sitios abrigados.

• Nogueira (Juglans sp.): require solos profundos,moi fértiles, pouco acedos e pouco compactos,con boa aireación. Non lle gustan os solos arxi-losos mal estruturados. Medra ben en solos are-osos se están suficientemente abastecidos deauga, especialmente no verán, e teñen un con-tido alto de materia orgánica.

A elección da especienas plantacións forestais

Ante a planificación dunha nova plantación

débese ter en conta que un factor

determinante no éxito da mesma é a

calidade do terreo co que conta e que,

dependendo dela, deberase elixir a especie

que mellor se adapta ao terreo e ao lugar.

Page 25: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

marzo 2012 o monte 25

Silvicultura

Plantación de bidueiro en Pol (Lugo).

Plantación de castiñeiro híbrido en Lalín (Pontevedra).

Plantación de freixo en Lalín (Pontevedra).

Plantación de carballo americano en Sarria (Lugo).

Plantación de cerdeira en Boqueixón (A Coruña).

Plantación de nogueira en Samos (Lugo).

Page 26: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

Silvicultura

26 o monte marzo 2012

Os terreos aptos para piñeirosEn xeral, considéranse terreos axeitados para

a repoboación con piñeiros os soltos e con boaescorrentía. As especies principais e mais produ-tivas son:• Piñeiro do pais (Pinus pinaster): resiste solospouco fértiles e areosos, non esixe solos moiprofundos e tolera mal o encharcamento.Resiste mal o vento o frío e a neve. É moi ines-table en terreos soltos e profundos, perdendo averticalidade, agás cando a plantación é densa.

• Piñeiro insigne (Pinus radiata): vai ben en solosmoi variados, pero sobre todo profundos conboa permeabilidade. As únicas restricións sonos solos mal drenados ou con profundidadeinferior a 30 cm.

• Piñeiro de Oregón (Pseudotsuga menziesii): pre-fire solos profundos, de textura lixeira e fértiles.Non debe plantarse en terreos moi superficiaisou moi pobres. Non tolera o encharcamento.Vexeta mellor en costa que en terreos chairos.En zonas de montaña e con veráns cálidos

(clima mediterráneo ou de transición) pódenseempregar outros piñeiros de crecemento máislento coma o piñeiro laricio (Pinus nigra) ou silves-tre (Pinus sylvestris). Teñen a vantaxe de que resis-ten ben o frío e a neve.

Plantación de piñeiro do país en Boqueixón (A Coruña).

Plantación de piñeiro de Oregón en Ortigueira (A Coruña).

Plantación de piñeiro laricio nas Pontes de García Rodríguez (ACoruña).

Plantación de piñeiro insigne nas Pontes de García Rodríguez (ACoruña).

Page 27: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

marzo 2012 o monte 27

Silvicultura

Os terreos aptos para eucaliptosO eucalipto é unha especie bastante frugal e

plástica que se adapta a diferentes solos e calida-des de estación.• Eucalipto globulus (Eucalyptus globulus): écapaz de medrar en solos pobres e acedos,soporta mal os solos mal drenados ou encharca-dos e necesita dispoñibilidade de auga noverán. As principais limitacións para este euca-lipto son as baixas temperaturas e as xeadas.Medra mal por enriba dos 300 metros de altitu-de. É a especie de eucalipto máis estendida enGalicia, atopa os mellores sitios nas comarcasbaixas de influencia marítima con boa tempera-tura temperada e homoxénea en todo o ano. Ogoniptero produce elevados danos nos eucalip-tais situados fóra do seu sitio, é dicir, en terreosde altitude superiora os 300, con solos pobresou con forte seca estival.

• Eucalipto nitens (Eucalyptus nitens): é de maiorcrecemento que o anterior, resiste ben o frío e ovento en zonas altas e expostas e soporta xeadasde ata -12 ºC, máis de 50 días de xeada ao anoe incluso nevadas. Non sufre danos tan inten-sos do goniptero •

Antes de facer unha nova plantación

cómpre asesorarse ben antes de

proceder á inversión. Débense elixir

especies adaptadas á estación

forestal na que se vai plantar

Plantación de Eucalyptus globulus en Neda (A Coruña).

Plantación de Eucalyptus nitens en Touro (A Coruña).

Page 28: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

28 o monte marzo 2012

Sanidade forestal

Julio Ruiz CagigalIngeniero técnico Forestal de la AFG

YA HA PASADO MÁS DE UN AÑO desde que laConsellería de Medio Rural declaró la presencia dela plaga del Bursaphelenchus xylophilus o nematododel pino en el sur de Pontevedra. Desde entonces,oficialmente no se han detectado nuevos casos deárboles infectados, aunque a este respecto existeuna considerable opacidad informativa por parte dela Administración autonómica. Recordamos que elfoco en el que se encontró el nematodo, en unmonte situado entre As Neves y Salvaterra de Miño,estaba constituido por un solo árbol infectado.Durante el año 2011, la Administración ha estado

aplicando las medidas de erradicación y seguimientocontempladas en el Decreto 10/2011 publicado el 4de febrero para evitar la propagación de la plaga. Estasmedidas están afectando a un territorio llamado “zonademarcada de cuarentena fitosanitaria” de 20 km deradio alrededor del árbol infectado, que abarca 18 tér-minos municipales y una superficie de pinares deaproximadamente 50.000 ha.La Asociación Forestal de Galicia presentó al

Conselleiro de Medio Rural una serie de deman-das de los propietarios afectados (véase nº 54 de larevista O Monte), que en gran medida han sidodesatendidas hasta la fecha.

Plan de acción. El Plan de acción para la erradica-ción y el control del nematodo, elaborado por la

Xunta de Galicia, se conoció públicamente amediados de marzo de 2011, es decir más de tresmeses después de declararse la presencia de laplaga. Para entonces las medidas de erradicación enla zona de corta preventiva ya están en su fase final.La creación de un Comité con participación de la

Administración y del sector forestal privado afectado,demandado por la AFG para validar el Plan deAcción y realizar su seguimiento no ha sido conside-rado pertinente por la Consellería de Medio Rural.Sin embargo el Plan nacional de contingencia para laplaga del nematodo recomendaba como del máximointerés que el sector se involucrara en el problema.El Plan de Acción no ha aportado claridad a las

medidas de erradicación, especialmente a las queafectan a los propietarios de la zona de corta pre-ventiva, faltando aspectos relevantes como: medi-das preventivas en el regenerado posterior a lascortas forzosas, tratamiento de la recogida y alma-cenamiento de leñas, medidas a adoptar para reali-zar los trabajos silvícolas, plan especial de restaura-ción o baremo de indemnizaciones.Muchas medidas del plan de erradicación son

de imposible cumplimiento en la práctica. Porejemplo: los restos leñosos de las cortas deben serquemados en lugar adecuado o reducidos a piezasmenores de 3 cm de grosor y longitud. Ni la propiaAdministración, responsable de la destrucción delos restos de madera que quedaron en el terrenodespués de las talas forzosas, ha podido triturartodos los restos de corta a piezas menores de 3 cm.

Situación actual del nematododel pino en Galicia

Page 29: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

marzo 2012 o monte 29

Sanidade forestal

La zona de erradicación. Se ha llamado “zona deerradicación” a una superficie circular de 1,5 kmde radio alrededor del foco declarado en la que hasido obligatoria la corta de todas las coníferastanto con síntomas como sin síntomas de la enfer-medad. En esta superficie, 4.000 parcelas perte-necientes a más de 800 propietarios de montes,pobladas con cerca de 250 ha de pinares, fuerontaladas de forma forzosa durante los cuatro prime-ros meses del año 2011.En esta zona, muchos propietarios se acogieron

a la posibilidad de cortar personalmente los árbo-les, urgidos por los brevísimos plazos establecidosy la incertidumbre sobre las posteriores actuacio-nes de la Administración. El volumen de maderacortado por este procedimiento se estima en másde 60.000 m3. La premura en la corta de estosárboles no permitió realizar cubicaciones ni valora-ciones ajustadas, siendo generalizada la venta de lamadera a precios muy inferiores a los del mercado.

En el caso de los propietarios que desistieron deprocurar ellos mismos la tala, la Administración através de la empresa TRAGSA, procedió a la cortay venta de los productos maderables y de biomasaque quedaban en los montes. La empresa TRAGSAcalculó en un principio un volumen de 43.000toneladas de madera y 12.000 toneladas de bioma-sa. Una vez finalizados los trabajos de erradicación,se ha comprobado que el volumen realmente extra-ído por la Administración ha sido muy inferior.Entre noviembre de 2011 y enero de 2012, la

Consellería de Medio Rural ha procedido a abonara este último grupo de propietarios el importe delas ventas de los productos forestales realizadas porla Administración. Los precios medios pagados porla madera en pie, después de descontar los eleva-dos costes de corta y saca, superan los 46 € por m3.No obstante los problemas de identificación deparcelas y propietarios han sido numerosos, dadoel penoso estado del Catastro de Rústica. La enor-me confusión que se ha producido en la identifica-ción de los árboles de cada propietario se debe, enbuena medida, a que no se levantaron actas encada parcela con los árboles en pie o apilados enella y con el propietario presente.

Ausencia de indemnizaciones. La AsociaciónForestal de Galicia y los propietarios afectadosreclamaron desde un principio que la Conselleríade Medio Rural publicase un baremo de compen-saciones económicas por los perjuicios y dañoscausados en los bienes afectados. Este baremo nose estableció en el Decreto 10/2011 y en su lugarla Administración fijó una indemnización “in natu-ra”, que no supone ningún pago en dinero sino quese corresponde con los trabajos de retirada y elimi-nación de los restos vegetales de las cortas de árbo-les en la zona de erradicación.Ante esto, un conjunto de más de 300 propieta-

rios de montes afectados de la zona de erradica-ción, no conformes con esta indemnización “innatura”, se han asociado para presentar una recla-

Más de 300 propietarios de montes

afectados de la zona de erradicación

se han asociado para presentar una

reclamación patrimonial

administrativa a la Xunta de Galicia

por daños y perjuicios

Pinos secos en la parroquia de Corzáns (Salvaterra de Miño) a menosde 3 km del foco.

Page 30: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

Sanidade forestal

30 o monte marzo 2012

mación patrimonial administrativa a la Xunta deGalicia por daños y perjuicios por un montante de2,5 millones de euros.

Cortas de pinos secos y decaídos en la zonademarcada. Una medida que se considera alta-mente eficaz para evitar la propagación del nema-todo del pino es la corta y destrucción “in situ” delos pinos secos, moribundos o que presentan sínto-

mas de decaimiento, por ser estos árboles los queatraen al insecto vector de la plaga, elMonochamus, para su reproducción.La Consellería de Medio Rural comenzó el 15 de

abril de 2011 la labor de corta y astillado de estospinos secos y decaídos en un radio de 5 km alrede-dor del foco positivo. En octubre se paralizaron estostrabajos, localizándose aún grupos de pinos secosdentro de este radio. En una tercera fase, laConsellería tenía previsto extender este trabajo pre-ventivo a toda la zona demarcada (radio de 20 km).

Dificultades de gestión y comercialización demadera en la zona demarcada. En los últimosmeses está siendo muy difícil realizar ventas demadera de pino procedentes de montes situadosen la zona demarcada de cuarentena fitosanitaria.Los rematantes y aserraderos de la comarca, antela prohibición de realizar cortas entre el 1 de abrily el 31 de octubre, se están abasteciendo de made-ra de otras comarcas de Pontevedra no afectadaspor la cuarentena e incluso de otras provincias, apesar de los mayores costes de transporte.A este perjuicio a los productores se unen las

múltiples dificultades para realizar una adecuadaselvicultura derivadas de las restricciones estable-cidas por la Administración. Así las cortas de mejo-ra o claras, los clareos de madera no comercial y laspodas se han reducido de forma muy significativaal ser obligatorio la quema, el astillado o la tritura-ción del material leñoso en el propio monte •

Dorna 5 B Taragoña - 15895 Rianxo (A Coruña)

Teléfono: 981 863 034- Fax 981 861 341

e-mail: [email protected] _ web: tarrioysuarez.com

excavacIones

canaLIzacIones

Pozos de barrena

rePobLacIones ForestaLes

obras de cantería

Restos de madera después de la corta en la zona de erradicación detamaño muy superior a los 3 cm de longitud.

Page 31: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

marzo 2012 o monte 31

Sanidade forestal

A situación actual das masas de Eucalyptus

globulus está pasando polos seus momentos

máis críticos, os esforzos por conter o

goniptero son insuficientes e os rendementos

están baixando alarmantemente.

ANTE ESTA SITUACIÓN, o pasado mes dedecembro o director da Asociación Forestal e a pre-sidenta de Promagal nunha reunión mantida coactual secretario xeral do Medio Rural e Montes,presentaron a situación sanitaria que atravesan osmontes galegos e o fracaso das medidas de preven-ción e de loita que se puxeron en marcha polo quelle esiximos un cambio radical na política sanitariae pactar co sector uns plans integrais con recursossuficientes.O secretario xeral anunciou que se duplicaría a

colocación de bolsiñas de Anaphes en toda Galiciapara o que se xa se destinaron recursos para a pro-dución de Anaphes. Informóuselle de que estamedida debería poñerse en práctica despois de ana-lizar a situación sobre o terreo e fixar uns obxectivosconcretos e con seguridade nos resultados da loita.Despois dunha análise da situación, acordouse

convocar unha reunión que tivo lugar o 15 defebreiro na que se decidiu planear un tratamentointegral contra o goniptero, incrementado a coloca-ción de bolsas de Anaphes nitens nas áreas demaior presenza do eucalipto.

Proxecto de I+D. Á vista de que os tratamentosseguidos ata agora, non cumpren as expectativasde continxencia e dos resultados pouco esperan-zadores do tratamento biolóxico, a PlataformaTecnolóxica Forestal Galega, Devesa (instituciónque engloba ás principais empresas e organi-zacións do sector forestal), está preparando unproxecto de I+D para planear unha mellora inte-gral da masa de eucalipto no que participarán asinstitucións e os expertos da Península Ibérica encoordinación coas organizacións de propietariosforestais.As áreas de traballo son:• Tratamento integrado biolóxico e químico.• Mellora xenética.• Mellora da silvicultura adaptada.• Diversificación de especies.• Estudo das principais variables que inflúenna estación: solo, nutrientes, dispoñibilidadede auga, temperatura... •

O goniptero continúa co seu ataque aoseucaliptares galegos

Page 32: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

32 o monte marzo 2012

Biomasa

Asociación Española de Valorización Energética de laBiomasa (AVEBIOM)

UN MAYOR APROVECHAMIENTO del recursode la bioenergía requiere un mayor esfuerzo dedivulgación sobre sus ventajas a los ciudadanos.Materia prima, hay; tecnología y profesionales,también. ¿Cómo hacer rentable para todos -consu-midores, productores de biocombustibles, fabri-cantes de equipos y empresas de servicios energé-ticos- el uso de una energía local, limpia, segura ycompetitiva con los combustibles fósiles?El precio del barril de petróleo BRENT ronda

los 110$/barril. Por otra parte, el petróleo BRENTha subido un 14,30% en 2011 (pese a la profundacrisis económica de la UE), y las previsiones deencarecimiento BRENT a 1 año son superiores a19% y a 5 años superiores a 71%. Los precios delgas natural están indexados a los del petróleo conlo que se espera una subida, por lo menos, de igualproporción.España depende energéticamente un 80% de la

energía del exterior, y además en Europa el consu-mo energético para uso térmico es del 50% deltotal de la energía consumida.La biomasa para uso térmico compite perfecta-

mente con el gasóleo calefacción y GLP (gas licua-do del petróleo o autogás), y competiría con el gasnatural de no ser por las subvenciones y ayudaspúblicas que el gas fósil importado (el llamado gasnatural) recibe.Estas son las claves de la biomasa térmica de

aquí al 2020 extraído del VI CongresoInternacional de Bioenergía, que se celebró elpasado mes de octubre coincidiendo conExpobioenergía’11, en Valladolid.

Datos de partida• En el periodo 2012-2015 será fácil ver el preciodel barril a 150$, con picos de 200$.

• El acceso de millones de personas a la clasemedia en los países BRIC (Brasil, Rusia, India

y China) supondrá un aumento importante dela demanda energética, incluso con Europa enrecesión.

• El 50% de energía consumida en UE es parauso térmico.

• El Plan de Acción Nacional de EnergíasRenovables estima que en 2020 el 16% de laenergía para climatización y ACS (agua calientesanitaria) provendrá de la biomasa.

• El Plan de Energías Renovables (PER) estimaun enorme potencial de la biomasa para uso tér-mico, que es de 20.425 tep (toneladas equiva-lentes de petróleo) de petróleo; el mayor detodas las energías renovables.

• El Observatorio Nacional de Calderas deBiomasa estima 4.000 MW térmicos instaladosen España en octubre de 2011.

• El 46% de los hogares de Alta Austria se calien-tan con energías renovables lo que ahorra alpaís un billón de euros en combustibles fósilescada año.

• Austria espera que todos sus edificios se calien-ten con energías renovables en 2030, conimportantes beneficios como evitar la “pobrezaenergética” de los ciudadanos y crear “empleoverde”.

• La biomasa para uso térmico genera 135 emple-os por cada 10.000 habitantes, frente a 9empleos que genera el gasóleo y el gas natural.

Financiación• En España, las Empresas de ServiciosEnergéticos “renovables” cuentan con los pro-gramas BIOMCASA y GIT del Instituto para laDiversificación y Ahorro de la Energía, dotadoscon 17 millones €/año para financiar proyectosno industriales de calefacción-climatización yagua caliente sanitaria.

• El Sistema de Incentivos al Calor Renovable(ICAREN) del IDAE de apoyo a la produccióntérmica renovable dirigido a las empresas deservicios energéticos. Publicado en el PER.

Las claves de la biomasatérmica de aquí al 2020

Page 33: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

marzo 2012 o monte 33

Biomasa

Tendencias de futuro• Es prioritario instalar calderas para aumentarel consumo de biomasa nacional. Se podríaninstalar hasta 40.000 calderas de biomasa alaño considerando sólo las zonas frías deEspaña.

• La biomasa en 2020 reemplazará al gasoil total-mente y competirá fuertemente con gas natural.

• Nicho de mercado para la biomasa: 40% deviviendas en la costa mediterránea son unifami-liares y gastan gasóleo.

• Posible aumento al 50% la obligatoriedad deproducir calor con energías renovables en elnuevo Código Técnico de la Edificación, y favo-recer el cambio de instalaciones antiguas decarbón, gasóleo o propano a biomasa.

• Las Administraciones serán ejemplarizantes enel uso de biomasa. Los responsables municipa-les deben preparar a las ciudades para consumiry producir energías renovables.

• Retirada de las ayudas directas o indirectas a loscombustibles fósiles, incluido el gas natural.

• Más ayudas a la divulgación; financiacióngarantizada; y menos subvenciones directas a lainstalación de calderas de biomasa.

• Posible bajada del IVA de los biocombustiblessólidos a un 8%.

• La I+D+i irá hacia la microcogeneración conpellets y astillas e hibridación entre diferentesenergías renovables y de aumento de eficienciaenergética en edificios.

• Tendencia a la trigeneración (electricidad, frío,calor) con biomasa en el sur de Europa.

• El gas de metanización de biomasa podrá inyec-tarse en la red de gas natural con una eficienciadel 93%.

• La bioenergía va a ser la energía renovable másimportante para los objetivos del 2020 en Europa,y en España una industria que va a generar525.000 puestos de trabajo para el 2050 •

A AFG ten previsto organizar unha

visita técnica

á feira forestal FOREXPO

que terá lugar en Aquitania (Francia) entre o 6 e o 8 de xuño de 2012.

A viaxe será en autobús e inluirá visitas aos montes do País Vasco.

Os socios e socias interesadas poden poñerse en contacto coa oficina da

AFG en Santiago.

981 564 011 / 618 752 214 [email protected]

Pacas de biomasa nunha parcela de eucalipto recentemente cortada.

Page 34: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

34 o monte marzo 2012

Proxectos

DESDE QUE O PASADO MES DE MARZO foraaprobado, o proxecto Silvaplus foron varias asactividades que se levaron a cabo para a consecu-ción dos obxectivos que persigue.O 27 de abril tivo lugar en Ponte da Lima

(Portugal) a primeira reunión de socios do proxec-to á que seguiu o acto de presentación pública domesmo, neste acto participaron entre outros, opresidente da Comissão de Coordenação eDesenvolvimento da Região Norte, CarlosCardoso, o director xeral de Montes da Xunta deGalicia, Tomás Fernández-Couto, o directornacional das Fileiras Florestais do Goberno por-tugués, Gonçalo Alves, o alcalde de Ponteareas,Salvador González Solla, a alcaldesa de TomiñoSandra González, o presidente da Área AltoMinho, Francisco Rodrigues de Araújo e o presi-dente da AFG, Francisco Fernández de Ana.Durante o mes de xullo tiveron lugar dous semi-

narios sobre parques de biomasa, unha enPonteareas e outra en Figueira da Foz e Arganil enPortugal, nestes seminarios, ademais de visitar variosparques de almacenamento, analizouse a tipoloxía deparques e de silos de almacenamento, as característi-cas e esixencias técnicas das instalacións e tamén sesacaron as conclusións para o deseño de modelos.

Rede de cooperación sobre biomasa forestal. O24 de novembro tivo lugar na Quinta do Ramo enTomiño unha reunión para a creación dunha redede cooperación sobre biomasa forestal.

Na reunión, empresas e outras entidades li-gadas ao uso da biomasa foron informadas sobreo proxecto e os seus obxectivos e convidados aintegrar unha Rede de Cooperación cuxa misiónserá acompañar e contribuír con información ecoñecemento para a dinamización do sector dabiomasa.Á reunión de constitución acudiron 64 persoas

do ámbito de organizacións de propietariosforestais, administracións, empresas de servizosforestais, de transporte, universidades, etc.As áreas de traballo desenvolvidas abranguen

cuestións relacionadas coa produción eexplotación da biomasa, loxística do transporte,transformación e almacenamento, normas lexisla-tivas e instalacións de consumo de biomasa,onde cada unha das entidades foi convidada aintegrarse.O que se pretende é que os resultados sirvan de

modelo de referencia para a utilización sostible dabiomasa nunha perspectiva local e para a súa apli-cación noutras rexións de Europa. Á reunión asistiu o enxeñeiro portugués Gil

Patrão, administrador da empresa EDP Produção-Bioelétrica S.A., que aportou a súa experiencia nouso sostible da biomasa forestal e a relación dosmontes coa planta de biomasa que dirixe enMortágua (Portugal).

Boletín informativo. Desde o mes de xaneiroestá en marcha un boletín informativo “Silvaplus

O proxecto Silvaplus

Page 35: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

marzo 2012 o monte 35

Proxectos

newsletter” que informa sobre as novidades doámbito do proxecto e máis do sector da biomasaforestal. Este boletín é distribuído tanto en España

como en Portugal entre propietarios forestais,industria forestal, axentes involucrados no sectordas enerxías renovables e todas aquelas persoasque forman parte da Rede de Cooperación deBiomasa Forestal •

O proxecto Silvaplus-Promoción do uso sostible de biomasa forestalcon fins enerxéticos no Norte de Portugal e sur de Galicia desen-vólvese entre marzo de 2011 e marzo de 2013. Os seus socios son oConcello de Ponteareas, o Concello de Tomiño, a AsociaciónForestal de Galicia, a Asociación Forestal de Portugal-Forestis,actuando como coordinadora do proxecto, e a Agencia Regional deEnergia e Ambiente do Alto Minho. O proxecto conta tamén comoasociados coa participación da Dirección Xeral de Montes-Consellería do Medio Rural da Xunta de Galicia, Enerxil,Engabiomasa S.L., Frinova S.A., a Federación Galega de ParquesEmpresariais, a Autoridade Florestal Nacional e a Universidade deTras-os-Montes e Alto Douro.

Gerardo / JuanTel.: 986 349 145

Móvil: 649 970 053 / 649 970 052Salceda de Caselas | Pontevedra

LIMPIEZA DE MONTESSUBSOLADO | RAREO | PODA

PLANTACIÓN FORESTAL

DesbrocesROCHA

• Servicios forestales • Proyectos

• Plantación • Servicios de tractor

• Limpieza de fincas

Teléfono 986 633 788 _ Móvil 609 809 067

TABORDA _ TOMIÑO

Miguel González

DESBROCES CASELAS, S.L.

Obxectivos do Silvaplus• Constituír unha rede local destinada a cooperar na utilización

enerxética de biomasa forestal, aproveitando as capacidades e siner-xías das administracións locais e das organizacións de produtores ede empresarios.

• Desenvolver e promover modelos silvícolas innovadores e viables quefaciliten a mobilización de biomasa e que garantan a sustentabilidadedo recurso.

• Formar persoas para as distintas facetas da cadea: servizos de silvi-cultura e xestión forestal, loxística do recurso, instaladores e mante-mento de plantas e caldeiras de biomasa.

• Promover proxectos de plantas e de instalacións enerxéticas a partirde biomasa forestal a distintas escalas.

• Promover a creación de emprego no sector forestal e no bioenerxético.• Fomentar o consumo local de biomasa forestal primaria como bio-

combustible enerxético co apoio de concellos, de comunidades demontes veciñais e de empresas.

Visita ao parque de biomasa da CMVMC de Xinzo(Ponteareas).

Reunión de socios do proxecto Silvaplus en Ponteda Lima.

Page 36: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

36 o monte marzo 2012

Asemblea

O HOSTAL DOS REIS CATÓLICOS foi o marcoda celebración do 25º aniversario da asociación depropietarios forestais máis antiga de Galicia. Aoredor de 200 socios participaron na XXV Asembleaxeral na que se aprobou o informe de actividades,o balance e a conta de resultados de 2010 e o orza-mento para 2011.Durante a asemblea os socios fixeron fincapé na

urxencia de recibir o borrador da nova Lei de Montes

e Lei de Montes Veciñais en Man Común para a súaanálise e consenso con todos os actores implicadospara conseguir unha boa ferramenta de traballo enapoio da mellora da xestión forestal galega.Asemade, a Asemblea, considerando que a sil-

vicultura e o aproveitamento sostible e biodiversodo monte galego, constitúe un dos piares básicos eestratéxicos da economía actual e do futuro deGalicia, considerando que a actividade forestalresulta fundamental para a mellora ambiental deGalicia e para a xestión sostible do 65% do territo-rio galego e considerando a grave situación sanita-ria que presentan os montes de distintas comarcasde Galicia e o retroceso da economía do sectorforestal, aprobou as seguintes resolucións:

Resolución 1ª.- As ameazas sanitarias e ascatástrofes naturais que están sufrindo e que sufri-rán no futuro os montes galegos, requiren a refor-ma da organización autonómica da sanidade fores-

A AFG celebrou a súa XXVasamblea en Santiago de Compostela

O sábado 28 de maio, a Asociación Forestalde Galicia (AFG) celebrou a súa XXVAsemblea Xeral e un acto deconmemorativo do seu 25º aniversario noHostal dos Reis Católicos ao que asistironpreto de 200 propietarios forestais,membros de comunidades de montes,autoridades e amigos.

De esquerda a dereita: Fernando Molina, Francisco Fernández de Ana, Juan José Casares, Tomás Fernández-Couto e Xosé Represas presidindo oacto de celebración do XXV Aniversario da AFG.

Page 37: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

marzo 2012 o monte 37

Asemblea

tal, incorporando un servizo específico e taménunha nova formulación dos obxectivos e dos recur-sos da investigación forestal galega para conseguira curto prazo resultados finalistas que contribúan aresolver os problemas existentes e capacidadeabondo para abordar con éxito os retos do futuro.

Resolución 2ª.- O aproveitamento enerxético dabiomasa forestal primaria constitúe un obxectivoestratéxico na maioría dos países da Unión Europea.Tendo en conta as posibilidades do monte galegocomo principal produtor de biomasa no ámbitonacional e dadas as posibilidades de incremento dasrendas dos silvicultores, de desenvolvemento indus-trial, de creación de emprego e de diminución dorisco de incendios forestais, solicítase á Xunta deGalicia, con carácter de urxencia, desenvolver unhapolítica finalista de fomento do uso da biomasaforestal a través dun plan de actuación específico.Resolución 3 en documento aparte.

Resolución 3ª.- O elevado número de silvicul-tores e de comunidades de montes existentes enGalicia, xunto co peso e dinamismo das activida-des forestais contribuíron á aparición múltiplesorganizacións que agrupan aos propietarios fores-tais e que traballan no seu ámbito cun escaso arte-llamento entre elas, esta circunstancia diminúe asposibilidades de liderado dos propietarios forestaisnos ámbitos rexionais, nacionais e internacionais.A Asemblea xeral da AFG encarga á Xunta de

Goberno o inicio de contactos para establecer conorganizacións de propietarios forestais democráti-cas e independentes a fin de establecer unha alian-za institucional que sexa capaz de recuperar acapacidade de liderado dos silvicultores galegos eque adquira o peso específico que lle correspondeno sector forestal galego.

Conmemoración do 25 aniversario da AFG. A con-tinuación da Asemblea, celebrouse o acto conme-morativo do seu 25º aniversario, acto ao que sesumaron representantes doutras asociacións fores-tais de Galicia, Asturias, da Confederación deOrganizacións de Silvicultores de España e dePortugal, así como profesores e investigadores dauniversidade, da empresa, dos centros de investi-gación forestal e amigos.O acto estivo presidido polo Reitor da

Universidade de Santiago de Compostela, Juan JoséCasares Long, e nel interviñeron tamén, ademais dopresidente da AFG, o secretario xeral do MedioRural e Montes, Tomás Fernández-Couto, o realiza-dor da TVG, Anxo Vázquez que presentou un pro-grama especial do Agro dedicado ao 25º aniversarioda AFG e o catedrático da Universidade de Santiagode Compostela, José Pérez Vilariño que dou unhaconferencia sobre o monte e a sociedade civil.Os socios fundadores da AFG que o 22 de

febreiro de 1986 se reuniran no seminario deSocioloxía da Facultade de Ciencias Económica eEmpresariais en Santiago de Compostela, paracrear a AFG, recibiron unha pequena homenaxe deagradecemento e recoñecemento.José Pérez Vilariño lembrou na súa intervención

que cando este grupo de 20 persoas decidironcrear a AFG o asociacionismo parecíalles a ferra-menta apropiada porque lle permitiría aos propie-tarios crear unidades dun tamaño tecnicamenteviable e economicamente rendible, ao mesmotempo que ofrecía alternativas de xestión ás parce-las abandonadas e vías de negociación ás tensiónscrecentes.Despois de 25 anos de andadura esta idea ini-

cial segue sendo uns dos fins da asociación e nes-tes tempos de vaivéns económicos o sector forestalsegue representando un piar básico na economíagalega, susceptible de ser incrementado se os axen-tes involucrados sentan as bases e traballan con-xuntamente para o seu desenvolvemento futuro.A celebración do aniversario rematou cunha

comida no Comedor Real do Hostal dos ReisCatólicos que puxo fin a esta festa dos silvicultoresgalegos no Ano Internacional dos Bosques •

Asistentes á XXV asemblea da AFG.

Page 38: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

38 o monte marzo 2012

Asemblea

José Pérez VilariñoCatedrático de Socioloxía da Universidade de Santiago de Compostela e

Exvicepresidente da AFG

IntroducciónFrente al inexorable paso del tiempo que todo lo corroe, la memo-ria nos permite recordar juntos, esto es, conmemorar ciertoshechos especialmente relevantes de nuestra vida. El cumpleañoses, sin duda, la principal fiesta de conmemoración, con la quetodos de forma incansable celebramos y a la vez resistimos elpaso del tiempo.La AFG quiere compartir con todos nosotros -miembros de laAsociación y amigos implicados en el monte y sus bosques- la ale-gría de haber llegado a cumplir 25 años de vida. Dado que, en elámbito de las organizaciones civiles, la mortalidad infantil es laprincipal amenaza, este primer cuarto de siglo de vida activaparece representar la consolidación de nuestra mayoría de edad,como actor corporativo en el monte y el sector forestal. (…)

Logros relevantes de la AFGBasta una ojeada a los datos curriculares de la AFG para observarque estos 25 años han desbordado actividad. Sin duda, el monte hasido lugar de intenso trabajo para todos nosotros. Pero, en conso-nancia con la tradición forestal, también lo ha sido de disfrute. (…)El primer paso obligado era tratar de reducir el riesgo de incendio.Para ello la AFG ofreció el diseño y la prueba experimental en lascomarcas de Mahía-Barcala de un modelo de organización -pro-fesional y comarcalizada- de lucha contra los incendios forestales.Su objetivo era conseguir que los medios de extinción pudiesenllegar de forma eficaz y rápida a los puntos de ignición, para evi-tar que puedan convertirse en incendios. La implantación delnuevo modelo trajo consigo la creación de los Distritos Forestalesy un importante acercamiento de la Administración Forestal a lossilvicultores.El razonable nivel de control del riesgo de incendio conseguidopor la nueva organización, tal como ponían de manifiesto losdatos, hacía viable y al mismo tiempo exigía, en segundo lugar, laplanificación, a medio y largo plazo, de los objetivos y usos de losmontes. Con este propósito el Equipo de Estudios de la AFGasumió el encargo de la Consellería y su Dirección General deMontes de elaborar el Plan Forestal de Galicia.(…)Logros de esta primera política forestal -en la que la AFG colaborócomo uno de los actores principales y más leales- fueron elplanteamiento de un modelo de bosque cultivado, estrechamentevinculado a un vigoroso sector de transformación y una red deservicios avanzados. De estos años datan la creación de los dosCentros de Estudios Universitarios, el Centro Tecnológico de laMadera (CIS Madera), el Sello Profesional Paneuropeo deCertificación Forestal, etc. El resultado es un sector de actividad,cada vez más equipado y profesionalmente diferenciado, con unarelevante capacidad de generar empleo cualificado en Galicia yuna primera articulación horizontal de los diferentes grupos profe-sionales de agentes del sector. (…)La estrecha vinculación a la Universidad, que ha llevado profe-sores e investigadores al monte y trajo profesionales de la silvicul-tura a las aulas, instalando como herramienta básica de trabajo lalógica de la Investigación, el Desarrollo y la innovación. Sin estoslazos blandos pero muy estrechos con nuestra alma mater, resul-taría muy difícil comprender la participación de la AFG en más deuna docena de proyectos europeos y su intervención como sociofundador del Instituto Europeo del Bosque Cultivado (IEBC) socioregional del Instituto Forestal Europeo (EFI). (…)La integración institucional y el desarrollo corporativo de los sil-vicultores es la condición sine qua non para poder actuar como

actores principales del sector y la política forestales. Desde estaperspectiva, se entiende fácilmente la importancia del primerlogro de la AFG: ofrecer a los silvicultores y a las C.M.V.M.C. laposibilidad de hacer parte de un ente corporativo, con voz ycapacidad de actuación propias, así como un interlocutor legítimopara negociar y establecer alianzas con los demás actores y lasAdministraciones. Todos los logros concretos derivan de esta con-solidación corporativa. (…)Un último logro que quiero resaltar tiene una especial importan-cia en la actual situación de España. La AFG ha venido con-tribuyendo de forma especial a abrir una oferta de nuevos puestosde trabajo -cualificados y no deslocalizables- induciendo lacreación de empresas forestales y contratando a un buen númerode profesionales de diversas disciplinas. (…)

RETOS PENDIENTESPolítica ForestalSin lugar a ninguna duda, el primer reto del monte y el sector fo-restal hoy en la Galicia Autonómica -con plenas competencias enesta materia y con un monte que puede y debe aprovechar su ven-taja en la UE- es elaborar una política forestal a medio y largo plazo,que dé estabilidad a los montes y atraiga inversiones. La condiciónindispensable es negociar un consenso entre todos los actores prin-cipales, que evite la lógica del borrón y cuenta nueva. (…)

Incentivar el desarrollo corporativo del sector, en particular el aso-ciacionismo de los silvicultoresComo ya queda apuntado, la organización racional es la clave delproceso de modernización, al que la civilización occidental debe suextraordinario éxito. En este ámbito y a propósito de nuestra parti-cular historia de la AFG, conviene distinguir dos tipos de organiza-ciones, las primeras tienen una aureola institucional y se basan enrelaciones horizontales y solidarias, en las que todos los miembroscomparten determinados valores y encuentran sentido en partici-par. En este grupo se incluye una amplia gama de asociacionescomo la Asociación Forestal de Galicia, que además de prestarasistencia técnica para la gestión del monte, contribuye a generarlazos blandos pero estables entre los silvicultores que dan sentidoa su tarea, además de hacerla útil o rentable. Las segundas son decarácter más utilitario e instrumental y la participación se reduce ala gestión de intereses concretos, básicamente económicos: elmodelo de referencia son las empresas de negocios, con las quela Asociación establece alianzas para el aprovechamiento de losnuevos recursos del monte en particular, en este momento la cade-na de la biomasa; en algunos casos incluso la Asociación estimu-la un desarrollo corporativo entre sus socios con este mismopropósito. (…)

Monte y Medio AmbienteEsta política forestal tiene, por último, que situarse correctamenteen torno a la lógica ambiental, a la que el rápido proceso de glo-balización está convirtiendo en uno de los valores centrales y conmás amplio reconocimiento en la sociedad actual. En el marco deesta nueva ética civil, compartida por una creciente mayoría de lapoblación, los activos inmateriales del monte -en particular, suvalor recreativo y ambiental, así como la condición renovable delos principales recursos que ofrece- se convierten en el nuevopatrón de oro-verde, frente al viejo patrón unidimensional del tron-co y la madera. (…)

Santiago, 28 de mayo de 2011

Extracto do discurso pronunciado o 28 de maio de 2011 no acto de cele-bración do XXV aniversario da Asociación Forestal de Galicia.

Monte y sociedad civil. En el XXV Aniversario de la AFG

Page 39: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

marzo 2012 o monte 39

Novidades bibliográficas

Autores: Sergio Martínez Sánchez-Palencia,Antonio Prieto Rodríguez, Luis Díaz Balteiro eSantiago Saura Martínez de TodaEdita: Consejería de Agricultura y MedioAmbiente da Junta de Comunidades deCastilla-La ManchaAno: 2011

Este libro presenta os fundamentos básicospara entender a ordenación de montes enCastilla-La Mancha. Nel faise un percorridopola evolución histórica da ordenación demontes, as nocións básicas que rodean axestión forestal, as instrucións de ordenaciónnacionais e rexionais, as funcións dosmontes ou unha realización práctica dunproxecto de ordenación. O obxectivo da obraé orientar aos técnicos forestais naelaboración dos instrumentos de xestiónforestal sostible de acordo coa normativa queregula as actuacións nesta materia naComunidade Autónoma de Castilla-LaMancha.

Edita: Consellería do Medio Rural da Xuntade GaliciaAno: 2011

Publicación complementaria a modo deresumo do “Manual das SOFOR” na que seformulan e responden as cuestións máishabituais e comúns que poidan xurdir encanto aos requisitos, funcionamento,proceso de constitución, rexistro ou obrigasfiscais desta figura societaria de recentecreación. O obxectivo da publicación destesdous libros é o de clarificar o procedementode constitución dunha SOFOR a todos osinteresados en crear unha. Ademais daedición dos libros a Consellería do MedioRural organizou varios cursos e seminariosdivulgativos sobre as SOFOR entre xuño eoutubro de 2011. A versión dixital estádispoñible na web da Consellería do MedioRural e do mar.

Consultasfrecuentes das

SOFOR

Edita: Sociedad Española de CienciasForestales (S.E.C.F.)Coordinadores: Francisco J. Silva Pando,Álvaro Aunos Gómez, Isabel Cañellas Rey deViñas e outras.Ano: 2010

Este caderno, o número 31 da serie, recolleas 14 conferencias e relatorios oficiais queforon presentadas no 5º Congreso ForestalEspañol celebrado do 21 ao 25 de setembrode 2009. Durante a celebración do Congresopresentáronse 700 comunicacións libres quetrataron, entre outros, temas e retos queenriquecerán o coñecemento e o traballoque se presenta para os próximos anos talescomo o uso da biomasa como fonte deenerxía, a reorganización da formación dosforestais ou a necesidade de reforzar arelación do sector forestal cos medios decomunicación para trasladar á sociedade aimportación da súa xestión. Os temaspresentados nas conferencias oficiaispretenden profundar en aspectos como opapel das matogueiras, a incidencia dadeforestación en América latina, odesenvolvemento da investigación forestal nonoso país, os incendios, as técnicas derepoboación, o papel da silvicultura no nososmontes, o papel da mellora xenética comoforma de mellorar a produtividade dosmontes, a recuperación dos ríos como partedo espazo forestal, novas formas de enfoqueda ordenación de montes, os novos produtose a contabilidade forestal.

Conferencias yponencias del 5ºCongreso Forestal

Español

Edita: Consellería do Medio Rural da Xuntade GaliciaAno: 2011

Publicación na que se explica todo oreferente ás Sociedades de FomentoForestal, promovidas pola Administracióngalega, que consisten “na agrupación deparcelas privadas onde as persoaspropietarias, voluntariamente e mantendo apropiedade destas, ceden os dereitos deuso para o seu aproveitamento durante unmínimo de 25 anos a unha sociedade deresponsabilidade limitada”.

Manual dasSOFOR

Autor: Rémy ClaireEdita: Association TRIFIDEAno: 2010

Esta publicación de 400 páxinas é unhahomenaxe á especie Pseudotsuga menziesii(piñeiro de Oregón) e ofrece un repasoexhaustivo e moi completo de todos osaspectos desta árbore: o seu descubrimento,a súa evolución temporal e distribuciónxeográfica, as súas características botánicas,o desenvolvemento da especie en Américado Norte e en Europa.... Rémy Claire -autordeste libro e presidente da AsociaciónTRIFIDE que traballa a favor dun mellorcoñecemento do piñeiro de Oregón- dá contanesta obra da súa experiencia e o seutestemuño vital ao redor desta árbore quecomezou hai 30 anos e que tivo comoantecedente a publicación da biografía deDavid Douglas que este mesmo autor editouno ano 1998.

Le Douglas. Un arbre

exceptionnel

Manual para laredacción de

instrumentos degestión forestalsostenible en

Castilla-LaMancha

Page 40: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

40 o monte marzo 2012

Noticias breves

Xornadas sobre a xestión dos espazosagroforestais en San Xurxo da Mariñae San Román de Doniños (Ferrol)

Entre o 30 de xuño e o 2 de xullo tiveron lugar no local social da Asociación de Veciños de San Xurxo da Mariña as Xornadasformativas sobre a xestión dos espazos agroforestais en San Xurxo da Mariña e San Román de Doniños. As xornadas foron patro-cinadas polo Concello de Ferrol con cargo ao proceso de orzamentos participativos e organizadas pola Asociación Forestal de Ga-licia e os seus obxectivos eran:• Analizar a situación forestal nas parroquias de San Xurxo da Mariña e San Román de Doniños• Presentar alternativas e modelos viables de xestión dos espazos forestais• Debater a situación e os modelos presentados

O primeiro día abordouse a importancia de iniciar a recuperación da zona afectada baseándose nun uso sustentable do mon-te facendo un aproveitamento integral do mesmo onde teñan cabida desde o aproveitamento de diferentes produtos forestais (ma-deira, leña, cogomelos, caza, biomasa, plantas medicinais, mel...) ata o uso recreativo de poboacións urbanas, uso moi común nasáreas forestais de San Xurxo e Doniños.

Para isto é necesario, por un lado respectar os condicionamentos protectores que estes espazos teñen derivados da súa per-tenza á Rede Natura 2000 e por outro, a titularidade privada destes montes.

As actuacións a levar a cabo polos propietarios forestais das dúas parroquias deberían enmarcarse no caso dos montes veci-ñais dentro dun plan de xestión dos mesmos que sexa elaborado por técnicos cualificados no que se recolla a vontade do seu le-xítimo propietario e máis o desenvolvemento dun plan de aproveitamentos ao tempo que o protexa dos vaivéns de políticos e xes-tores, apoiado nun asesoramento técnico especializado que permita manexar un monte cun uso social preferente hoxe en día nonvalorado nin pagado.

Neste sentido presentouse a posibilidade dun acordo social que permita obter rendas para o monte veciñal á vez que faga po-sible o seu goce social.

Canto aos propietarios de montes de particulares, durante a segunda xornada, o director xeral de Montes fixo fincapé na im-portancia de xestionar as pequenas propiedades de forma conxunta, presentando para iso a nova ferramenta que supoñen as So-ciedades de Fomento Forestal (SOFOR).

O último día unha enxeñeira do Distrito Forestal I presentou o sistema de prevención e extinción de incendios na comarca de Fe-rrol, facendo fincapé na importancia da silvicultura preventiva como un dos medios de evitar a propagación dos incendios forestais.

O director da Asociación Forestal de Galicia interveu en último lugar para expoñer as esixencias actuais na xestión forestal dospropietarios forestais particulares.

As xornadas concluíron cunha visita polos montes do contorno.

Page 41: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

marzo 2012 o monte 41

Noticias breves

Xornada técnica sobre cultivosenerxéticos en terreos forestais

O 17 de outubro tivo lugar no Salón de Actos da Es-cola Politécnica Superior da USC unha xornada técnicasobre cultivos enerxéticos en terreos forestais organizadapola Plataforma Tecnolóxica Forestal Galega en colabora-ción coa Universidade de Santiago de Compostela.

A xornada tivo como principal obxectivo servir de fo-ro para que as empresas e organizacións, forestais eenerxéticas, e as institucións de investigación comparti-ran metas e problemas, identificaran as liñas de investi-gación prioritarias e poidesen promover os proxectos ne-cesarios para acompañar o desenvolvemento do sector.Os obxectivos específicos desta xornada foron:• Coñecer o grao de desenvolvemento do sector bioe-

nerxético en Galicia e os proxectos empresariais.• Analizar o marco lexislativo e institucional de referencia.• Avaliar as necesidades do sector en materia de I+D+i e promover liñas de investigación estratéxicas.

Organizáronse tres grupos de traballo destinados a identificar liñas e proxectos de investigación e desenvolvemento estratéxicospara o sector:1. Especies a manexar, produción de material vexetal, silvicultura e estimación de existencias e crecementos en plantacións bioener-

xéticas.2. Áreas potenciais e impactos ambiental e paisaxístico das plantacións bioenerxéticas.3. Equipamentos e tecnoloxías nos procesos de cultivo e aproveitamento das plantacións bioenergéticas.

José Manuel Silva Rodríguez, director Xeral de Agricultura e Desenvolvemento Rural da Comisión Europea, pronunciou unha con-ferencia sobre "A Política Agraria Común 2013: oportunidades para a bioenerxía".

Page 42: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

42 o monte marzo 2012

Noticias breves

Cambios naadministraciónforestal autonómica

A comezos do mes de xaneiro sucedéronse varios cambios no or-ganigrama da Xunta que ocasionaron a desaparición da Consellería doMedio Rural integrándose coa Consellería do Mar na Consellería de Me-dio Rural e do Mar.

No novo organigrama a dirección xeral de Montes e a dirección xe-ral de Innovación e Industrias Agrarias e Forestais desaparecen como tales e as súas competencias son asumidas pola Secretaría Xe-ral do Medio Rural e Montes, baixo a dirección de Tomás Fernández-Couto Juanas, antigo director xeral de Montes.

A dirección xeral de Desenvolvemento Rural e a dirección xeral de Produción Agropecuaria quedan adscritas á nova secretaria xe-ral do Medio Rural.

A dirección xeral de Conservación da Natureza, antes dependente da Consellería do Medio Rural, pasa agora a adscribirse á Con-sellería de Medio Ambiente, Territorio e Infraestruturas.

Á dereita Tomás Fernández-Couto saudando a FernandoMolina ante Juan José Casares no acto de celebración do 25aniversario da AFG.

A AFG reúnese con Tomás Fernández-CoutoO director da Asociación Forestal de Galicia e a presi-

denta de Promagal reuníronse o 15 de decembro co, da-quela, director xeral de Montes e actualmente SecretarioXeral do Medio Rural e Montes, para abordar entre outrostemas, a normativa a elaborar en 2012 (regulamento daLei de Montes de Galicia, modificación da Lei de MontesVeciñais en Man Común, regulamento de cultivos enerxé-ticos forestais, instrucións galegas de planificación e orde-nación de montes e a revisión do Plan Forestal de Galicia.Tamén se abordaron as medidas de control e actuaciónda consellería do Medio Rural contra o nematodo do pi-ñeiro e o goniptero e das liñas de axudas previstas para2012 e das medidas a desenvolver do Plan de Desenvol-vemento Rural Sostible.

Tomás Fernández-Couto informou que para o 2012 asprioridades da Dirección Xeral de Montes serán o regulamento dos aproveitamentos, a reorganización da administración forestal auto-nómica –especialmente os cometidos e estrutura dos distritos forestais-, a elaboración dos contratos de xestión con comunidades demontes que van substituír aos convenios e consorcios e tamén a elaboración dos modelos de silvicultura dos que se está a comezara súa elaboración.Tamén consideran prioritario para o ano 2012 conseguir un status fiscal axeitado ás SOFOR, tratando de harmoni-zar o tratamento dos rendementos destas sociedades co que reciben os propietarios forestais no réxime obxectivo do IRPF.

No ámbito lexislativo, ademais da aprobación da Lei de Montes de Galicia, a previsión é que en 2012 se prepare o regulamentode aproveitamentos previsto na Lei de Montes de Galicia, as instrucións galegas de planificación e ordenación de montes e o regula-mento de cultivos enerxéticos.

Respecto á modificación da lei de montes veciñais en man común, o secretario xeral informou que dado que o 2012 é o últimodo actual goberno galego, considérase pouco oportuno comezar a redactar un borrador de lei de montes veciñais. Quizais o que con-veña é comezar a analizar os aspectos clave da modificación da lei e abordar a reforma na seguinte lexislatura. Non está prevista tam-pouco a revisión do Plan Forestal de Galicia en 2012.

A AFG-Promagal trasladáronlle ao secretario xeral a preocupación polasituación da praga do goniptero nos eucaliptais galegos.

Page 43: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

marzo 2012 o monte 43

Noticias breves

El transporte como vector de plagas forestales

La declaración de MontesclarosSetenta científicos expertos en patología forestal (re-

presentando a 17 países) que asistieron a la reunión in-ternacional del IUFRO1) que tuvo lugar en el Monasteriode Montesclaros, Cantabria (España) del 23 al 27 demayo de 2011 subscribieron la siguiente declaración:

Como científicos con una amplia experiencia en elestudio de enfermedades forestales, queremos ponerde manifiesto que el transporte indiscriminado dematerial vegetal está incrementando en gran medidael número de patologías forestales a escala global.Esta evidencia está basada en la gran cantidad de deespecies patógenas exóticas y plagas recientementeintroducidas en bosques y plantaciones forestales entodas las partes del planeta, hecho sin precedentesen la historia de la humanidad. Por ello, proponemosuna prohibición gradual de todo comercio de plantasy productos vegetales con riesgo para el ecosistemaforestal y sin importante beneficio económico2.

1 IUFRO = Unión Internacional de Organizaciones de Investigación Forestal (www.iufro.org).

2 Se considera todo comercio internacional de planta ornamental en envase forestal, así como árboles adultos para restauración forestal con ba-

jo beneficio en términos económicos pero alto riesgo para la salud forestal. Hay que tener en cuenta que la producción de planta a bajo pre-

cio en diversos países para su plantación en otros muy diferentes y alejados proporciona unos beneficios netos muy marginales para el área,

pero es la perfecta vía de dispersión para enfermedades y plagas. Además, el comercio internacional de otros materiales vegetales (madera

para embalajes, astillas, trozos de corteza…) debe de ser analizado con detalle y estrictamente regulado.

Page 44: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

44 o monte marzo 2012

Noticias breves

Corrección de erros Decreto sobre o nematodoO 19 de abril publicouse a Corrección de erros aoDecreto 10/2011, do 28 de xaneiro, polo que sedeclara de utilidade pública a erradicación do orga-nismo de corentena do nematodo do piñeiroBursaphelenchus xylophilus (Steiner et Buhrer)Nickle et al., e se ordenan as medidas para evitar asúa propagación.

Subvencións para caldeiras de biomasaO 28 de abril publicouse a Resolución do 20 de abrilde 2011 pola que se establecen as bases reguladoraspara a concesión, en réxime de concorrencia compe-titiva, das subvencións e axudas a proxectos de caldei-ras de biomasa correspondentes ao exercicio 2011,financiadas ao abeiro do convenio subscrito entre oIDAE e o Inega o día 18 de maio de 2010.

Solo rústico de protección forestalO 11 de maio publicouse a Instrución 1/2011, do 12de abril, para a aplicación da Lei 2/2010, do 25 demarzo, de medidas urxentes de modificación da Lei9/2002, do 30 de decembro, de ordenación urbanísti-ca e protección do medio rural de Galicia.

Solicitude primas de mantementoO 13 de maio publicouse a Resolución do 4 de maiode 2011, da Dirección Xeral de Montes, pola que sedá publicidade aos prazos de presentación de solicitu-de de pagamento da prima de mantemento para o ano2011 dos expedientes de axudas concedidas ao abei-ro de distintas ordes relativas á forestación de terrasagrícolas e non agrícolas e fomento de frondosascaducifolias.

Época de perigo alto de incendiosO 27 de maio publicouse a Orde do 19 de maio de2011 pola que se determina a época de perigo alto deincendios.

Sociedades de Fomento ForestalO 30 de maio publicouse a Corrección de erros aoDecreto 45/2011, do 10 de marzo, polo que se regulao fomento das agrupacións de propietarios forestais,os requisitos e cualificación das sociedades de fomen-to forestal e a creación do seu rexistro.

Axudas a proxectos dinamizadores das áreas ruraisO 13 de xuño publicouse a Resolución do 23 de maiode 2011 pola que se aproban as bases reguladorasdas subvencións aos proxectos dinamizadores dasáreas rurais de Galicia, cofinanciadas co FondoEuropeo Agrícola de Desenvolvemento Rural (Feader)no marco do PDR de Galicia 2007-2013, e se anunciaa convocatoria para o período 2011-2012.O 7 de xullo publicouse unha corrección de erros aesta Resolución.

Épocas hábiles de cazaO 17 de xuño publicouse a Orde do 7 de xuño de 2011pola que se determinan as épocas hábiles de cazadurante a tempada 2011-2012.

O 27 de xuño publicouse unha corrección de erros aesta Orde.

Axudas á primeira forestación de terras non agrícolasO 28 de xuño publicouse a Orde do 17 de xuño de2011 pola que se establecen as bases reguladorasdas axudas, en concorrencia competitiva, para ofomento da primeira forestación de terras non agrí-colas, cofinanciadas co Fondo Europeo Agrícola deDesenvolvemento Rural (Feader) no marco do PDRde Galicia 2007-2013, e se convocan para o ano2011.O 11 de xullo publicouse unha corrección de erros aesta Orde.

Información pública borrador Plan Director RedeNatura 2000O 29 de xuño publicouse o Anuncio do 20 de xuño de2011, da Dirección Xeral de Conservación daNatureza, polo que se acorda someter á participacióndo público o borrador do Plan Director da Rede Natura2000 de Galicia.

Información pública Catálogo galego de especiesameazadasO 1 de xullo publicouse o Anuncio do 10 de xuño de2011, da Secretaría Xeral Técnica, polo que se acordasometer a información pública o proxecto de decretopolo que se actualiza o Catálogo galego de especiesameazadas e se modifica o procedemento de catalo-gación, descatalogación ou cambio de categoría deespecies.

Axudas parques naturaisO 1 de xullo publicouse a Orde do 23 de xuño de 2011pola que se modifica a do 10 de xuño de 2010 polaque se establecen as bases reguladoras, así como asúa convocatoria para os anos 2010-2011, para a con-cesión de axudas en materia de conservación dosrecursos naturais e o fomento de accións para a pobo-ación local para o desenvolvemento sustentable dosespazos declarados como parques naturais naComunidade Autónoma de Galicia.

Información pública sustentabilidade ambiental plansde zonaO 5 de xullo publicouse a Resolución do 14 de xuñode 2011 pola que se someten a información públicaos informes de sustentabilidade ambiental e as pro-postas de plans de zona derivados da Lei 45/2007.

Información pública Catálogo galego de árboressenlleirasO 11 de agosto publicouse o Anuncio do 2 de agostode 2011, da Dirección Xeral de Conservación daNatureza, polo que se somete a información pública oborrador do proxecto da orde pola que se actualiza oCatálogo galego de árbores senlleiras.

Catálogo galego de especies ameazadasO 12 de agosto publicouse o Decreto 167/2011, do4 de agosto, polo que se modifica o Decreto

DOGA

Page 45: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

marzo 2012 o monte 45

Noticias breves

88/2007, do 19 de abril, polo que se regula oCatálogo galego de especies ameazadas e se actua-liza o dito catálogo.

Rexistro Galego de Materiais de BaseO 2 de setembro publicouse a Resolución do 11 deagosto de 2011, da Dirección Xeral de Montes, polaque se dá publicidade á suspensión de unidades deadmisión e á súa cancelación no Rexistro Galego deMateriais de Base para a Produción de MateriaisForestais de Reprodución.

Corrección de erros relación de anteproxectos deinstalación de centrais de biomasaO 10 de outubro publicouse unha corrección de errosá Resolución do 30 de abril de 2010 pola que se apro-ba a relación de anteproxectos de instalación de cen-trais de biomasa seleccionados consonte a Orde do 14de novembro de 2008 pola que se determina o obxec-tivo de potencia máxima en megavatios para tramitarno período 2008-2012 e se abre o prazo para a pre-sentación de solicitudes de autorización de centrais debiomasa.

Actualización Catálogo galego de árbores senlleirasO 13 de outubro publicouse a Orde do 3 de outubrode 2011 pola que se actualiza o Catálogo galego deárbores senlleiras.

Exposición pública Decreto regulación gando equinoO 24 de outubro publicouse o Anuncio do 10 de outu-bro do 2011, da Dirección Xeral de ProduciónAgropecuaria, polo que se acorda someter a informa-ción pública o borrador do proxecto de Decreto poloque se establecen as normas que regulan o rexistro eidentificación dos animais equinos, a xestión e admi-nistración dos animais mostrencos, as medidas bási-cas para a ordenación zootécnica e sanitaria dasexplotacións equinas, as paradas de sementais equi-nos con servizo a terceiras persoas e se crea o RexistroGalego de Explotacións Equinas.

Banco de terras de GaliciaO 26 de outubro publicouse a Lei 6/2011, do 13 deoutubro, de mobilidade de terras.

Alegacións Lei de Montes de GaliciaO 23 de novembro publicouse o Anuncio do 11 denovembro de 2011, da Secretaría Xeral Técnica daConsellería do Medio Rural, polo que se dá publicida-de ao informe final no cal se dá resposta ás alegaciónspresentadas ao borrador do anteproxecto da Lei deMontes de Galicia.

Axudas a proxectos de enerxías renovablesO 13 de decembro publicouse a Resolución do 1 dedecembro de 2011 pola que se establecen as basesreguladoras e se anuncia a convocatoria anticipada desubvencións a proxectos de enerxías renovables confinanciamento procedente de fondos comunitariosderivados do Programa operativo Feder-Galicia 2007-2013.

Medidas de protección para a avifaunaO 21 de decembro publicouse a Resolución do 28 denovembro de 2011, da Dirección Xeral de Conservaciónda Natureza, pola que se delimitan as áreas prioritariasde reprodución, de alimentación, de dispersión e deconcentración local de aves incluídas no Catálogo gale-go de especies ameazadas, e se dispón a publicacióndas zonas de protección existentes na ComunidadeAutónoma de Galicia en que serán de aplicación medi-das para a protección da avifauna contra a colisión e aelectrocución en liñas eléctricas de alta tensión.

Axudas para a contratación de seguros agrariosO 28 de decembro publicouse a Orde do 21 dedecembro de 2011 pola que se establecen as basesreguladoras das axudas para o fomento da contrata-ción dos seguros agrarios na Comunidade Autónomade Galicia e se convocan para o ano 2012.

Axudas á utilización asociada de maquinariaO 29 de decembro publicouse a Orde do 23 dedecembro de 2011 pola que se establecen as basesreguladoras das axudas para o fomento da utilizaciónde maquinaria e equipamentos agrarios en réximeasociativo en Galicia cofinanciadas co Fondo EuropeoAgrícola de Desenvolvemento Rural (Feader) nomarco do PDR de Galicia 2007-2013, e se convocanpara o ano 2012.

Axudas transformación e comercialización produtosagrarios e forestaisO 29 de decembro publicouse a Orde do 23 dedecembro de 2011 pola que se modifican as basesreguladoras das axudas para os investimentos entransformación e comercialización de produtos agra-rios e forestais do período 2007-2013 e se convocanas cofinanciadas polo Fondo Europeo Agrícola deDesenvolvemento Rural (Feader) para o exercicioorzamentario de 2012.

Ampliación da Rede Natura 2000O 2 de xaneiro publicouse o Anuncio do 21 de decem-bro de 2011, da Dirección Xeral de Conservación daNatureza, polo que se acorda someter á participacióndo público a proposta de ampliación da Rede Natura2000 de Galicia.O 16 de febreiro publicouse unha ampliación do prazoata o 16 de marzo.

Axudas á silviculturaO 5 de xaneiro publicouse a Orde do 27 de decembrode 2011 pola que establecen as bases reguladoras dasaxudas para o fomento da silvicultura en bosques nomedio rural, en concorrencia competitiva, cofinancia-das co Fondo Europeo Agrícola de DesenvolvementoRural (Feader) no marco do PDR de Galicia 2007-2013, e se convocan para o ano 2012.

Axudas para a mellora de microempresas deaproveitamentos forestraisO 5 de xaneiro publicouse a Orde do 27 de decembrode 2011 pola que se establecen as bases que regulan

Page 46: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

46 o monte marzo 2012

Axenda

Plan estratéxico do patrimonio natural e dabiodiversidadeO 30 de setembro publicouse o Real Decreto1274/2011, de 16 de setembro, polo que se aproba oPlan estratéxico do patrimonio natural e da biodiversi-dade 2011-2017, en aplicación da Lei 42/2007, de 13de decembro, do Patrimonio Natural e daBiodiversidade.

Contrato territorialO 4 de outubro publicouse o Real Decreto 1336/2011,de 3 de outubro, polo que se regula o contrato territo-rial como instrumento para promover o desenvolve-mento sostible do medio rural.

Regulamento de valoracións da Lei do SoloO 9 de novembro publicouse o Real Decreto1492/2011, de 24 de octubre, polo que se aproba oRegulamento de valoracións da Lei do Solo.

Catálogo especies exóticas invasorasO 12 de decembro publicouse o Real Decreto1628/2011, de 14 de novembro, polo que se regulao listado e catálogo español de especies exóticasinvasoras.

BOE

Ordenanza plantacións forestais de TrazoO 3 de xuño publicouse no BOP da Coruña aAprobación definitiva da Ordenanza municipal regula-dora de plantacións forestais, depósito, carga e trans-porte de madeira de tala.

Axudas para rozas na EstradaO 26 de agosto publicáronse no BOP de Pontevedraas bases reguladoras para a convocatoria de subven-cións a particulares para a realización de traballos deprevención de incendios a través da xestión da bioma-sa forestal.

Ordenanza plantacións forestais de IrixoaO 4 de novembro publicouse no BOP da Coruña oanuncio de exposición pública da modificación daOrdenanza municipal reguladora de plantación e tallade arboledo.

Ordenanza corta e saca da madeira de MeiraO 26 de decembro publicouse no BOP de Lugo aOrdenanza municipal de corta e saca de madeira deMeira.

BOP

as axudas para a creación e mellora de microempre-sas de aproveitamentos forestais, parcialmente cofi-nanciadas co Fondo Europeo Agrícola deDesenvolvemento Rural (Feader) no marco doPrograma de Desenvolvemento Rural (PDR) de Galicia2007-2013 e se convocan para o exercicio orzamen-tario 2012.

Axudas para novos produtos e procesosO 5 de xaneiro publicouse a Orde do 27 de decembrode 2011 pola que se establecen as bases reguladorasda concesión, en réxime de concorrencia competitiva,de axudas para o financiamento de accións de coope-

ración para o desenvolvemento de novos produtos,procesos e tecnoloxías no ámbito agroalimentario,agrícola e forestal, cofinanciadas co Fondo EuropeoAgrícola de Desenvolvemento Rural (Feader) nomarco do PDR de Galicia 2007-2013, e se convocanpara o ano 2012.

Anteproxecto de lei de cazaO 9 de xaneiro publicouse o Anuncio do 23 de decem-bro de 2011, da Secretaría Xeral Técnica daConsellería do Medio Rural, polo que se acorda some-ter a información pública o borrador do anteproxectoda Lei de caza de Galicia.

22, 23, 24 e 25 de marzo, Saint Etienne (Francia)Salón Bois EnergieOrganiza: BEES-BioEnergie Événements et ServicesMáis información: Tel.: +33 384 868 930, Fax: +33 384 432 403 e www.boisenergie.com

28, 29 e 30 de xuño de 2012. Sergude, A CoruñaGaliforestOrganiza: Fundación Semana VerdeMáis información: Tel.: 986 577 000, Fax: 986 580 865,[email protected] e www.galiforest.com

6, 7 e 8 de xuño de 2012. Mimizan, FranciaForexpoOrganiza: Forexpo GieMáis información: Tel.: 33 (0)5 57 85 40 18, Fax: 33 (0)5 56 81 78 98, [email protected] e www.forexpo.fr

23, 24 e 25 de outubro de 2012. ValladolidExpobioenergía, Feria Internacional de BioenergíaOrganiza: Avebiom e CeseforMáis información: Tel.: 975 239 670, Fax. 975 239 677,[email protected] e www.expobioenergia.com

Cursos, congresos, seminarios e feiras forestais

Page 47: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

marzo 2012 o monte 47

Axenda

Participación da AFG en actos de interese forestal

• Reunión con representantes de Forestis sobre o proxectoSilvaplus en Valença do Miño. Asistiu Francisco Dans (4de abril).

• Reunión con representante de Agroseguro en Santiago.Asistiu Francisco Dans (6 de abril).

• 1ª reunión do proxecto Silvaplus en Ponte da Lima. Asis-tiron Francisco Dans, Daniel Rodríguez, Julio Ruiz eBraulio Molina (27 de abril).

• Presentación pública do proxecto Silvaplus en Ponte daLima. Asistiron Francisco Fernández de Ana, José LuisCampos e Jesús Rodríguez (27 de abril).

• Reunión con propietarios forestais sobre seguros de in-cendios forestais, proxecto da Lei de Montes, nematododo piñeiro e subvención para a prevención de incendiosen Ponteareas. Asistiron José Luis Campos, Salvador Ro-dríguez, Jesús Rodríguez e Julio Ruiz (29 de abril).

• Reunión da Xunta Directiva do GDR “Asociación CostaNoroeste” en Cariño. Asistiu Manuel Varela (2 de maio).

• III reunión do Grupo de Modelización da Sociedade Espa-ñola de Ciencias Forestais. Mesa redonda: “¿Que utilida-de teñen os modelos para a xestión forestal?” en Lugo.Asistiu Margarita López (6 de maio).

• Reunión co reitor da Universidade de Santiago de Com-postela en Lugo. Asistiu Antonio Rigueiro (9 de maio).

• Entrevista co director xeral de Montes sobre a orde deaxudas para a prevención de incendios en Santiago. Asis-tiron José Luis Campos e Julio Ruiz (9 de maio).

• Gravación dunha reportaxe sobre o proxecto Silvaplus naTVG en Santiago. Participou Francisco Dans (10 de maio).

• Congreso sobre silvicultura, carbono e auga. Mesa redon-da “Xestión forestal no territorio do futuro: incidencia nosciclos da auga e o carbono” en Santiago. Asistiron Francis-co Fernández de Ana e Francisco Dans (10 de maio).

• Charla “Ano Internacional dos Bosques” nos colexios AFraga, Santa María, Monte Caxado e A Magdalena, dasPontes. Impartiu a charla Enrique García (20 de maio).

• Curso “A xestión forestal en montes produtivos e certifi-cación FSC” organizado por FSC España en Vilalba. Asis-tiu Margarita López (20 e 21 de maio).

• Sesión de formación para proxectos aprobados na 2ª con-vocatoria do POCTEP en Pontevedra. Asistiu Daniel Rodrí-guez (25 de maio).

• Entrevista co director xeral de Montes en Santiago. AsistiuFrancisco Dans (26 de maio).

• XXV Asemblea Xeral da AFG e acto de celebración do 25ºaniversario en Santiago (28 de maio).

• Consello Forestal de Galicia en Santiago. Asistiu FranciscoDans (30 de maio).

• Reunión do Consello de Administración de Engabiomasaen Bergondo. Asistiu Francisco Dans (6 de xuño).

• Reunión con representantes de Engabiomasa en Santiago.Asistiron Francisco Dans, Braulio Molina e Daniel Rodrí-guez (13 de xuño).

• Reunión da Xunta Directiva da Asociación Euroeume nasPontes. Asistiu José Luis Corral (13 de xuño).

• Mesa redonda sobre os incendios forestais no Programa“Punto Crítico Galicia”. Participou Antonio Rigueiro (14de xuño).

• Reunión técnica do proxecto Silvaplus en Ponte da Lima.Asistiron Francisco Dans, Braulio Molina e Daniel Rodrí-guez (15 de xuño).

• Reunión con representantes de Promagal en Vilalba. Asis-tiron Francisco Fernández de Ana e Francisco Dans (20de xuño).

• Gravación dunha reportaxe para V Televisión en Pontedeu-me. Participou Francisco Dans (23 de xuño).

• Reunión con propietarios forestais sobre o borrador da Leide Montes de Galicia en Ponteareas. Asistiron José LuisCampos, Salvador Rodríguez, Julio Ruiz e Maripaz Bo-ente (24 de xuño).

• Xornada sobre asociacionismo e certificación forestal or-ganizada pola Asociación de Propietarios Forestais de As-turias. Impartiu unha conferencia Francisco Dans (25 dexuño).

• Reunión con representantes de Norfor en Santiago. Asisti-ron Francisco Fernández de Ana e Francisco Dans (29de xuño).

• Mesa de traballo “Protección forestal” organizada polaAutoridade Forestal Nacional de Portugal en Valença doMiño. Asistiu Beatriz Fernández (30 de xuño).

• Xornadas formativas “Xestión dos espazos agroforestais enSan Xurxo da Mariña e San Román de Doniños” organiza-das pola AFG e o Concello de Ferrol en Ferrol. Presenta-ron relatorio Antonio Rigueiro, Julio Ruiz e FranciscoDans. Moderou unha mesa redonda Enrique García (30de xuño e 1 e 2 de xullo).

• Asemblea Xeral de COSE en Madrid. Asistiu en represen-tación da AFG Josu Azpitarte (1 de xullo).

• Xuntanza veciñal da C.M.V. de Salgueirón de Mos en Mos.Asistiu José Luis Campos (3 de xullo).

• Reunión co xefe do Servizo Provincial de Incendios dePontevedra en Pontevedra. Asistiron José Luis Campos,Salvador Rodríguez e Julio Ruiz (5 de xullo).

• Reunión con representantes de Promagal sobre o borradorda Lei de Montes en Santiago. Asistiron Francisco Dans eBraulio Molina (11 de xullo).

• Reunión co director xeral de Montes en Santiago. AsistiuFrancisco Dans (15 de xullo).

• Reunión con representantes de Promagal en Viveiro. Asis-tiron Antonio Rigueiro e Francisco Dans (20 de xullo).

Page 48: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

48 o monte marzo 2012

Axenda

• Reunión técnica do proxecto Silvaplus: parques de bio-masa en Ponteareas. Asistiron Julio Ruiz, Xosé Covelo,Francisco Dans e Daniel Rodríguez (27 de xullo).

• Reunión coa xefa do Servizo de Conservación de EspazosNaturais sobre incidencias nos espazos da Rede Naturaen Santiago. Asistiu Francisco Dans (13 de setembro).

• Reunión técnica Silvaplus e visita a parques de biomasaen Figueira da Foz. Asistiron Francisco Dans e Daniel Ro-dríguez (15 de setembro).

• Reunión sobre o Plan Reitor de Uso e Xestión do ParqueFragas do Eume en Pontedeume. Asistiu Enrique García(19 de setembro).

• Preparación da Xornada sobre cultivos enerxéticos da Pla-taforma Devesa en Lugo. Asistiu Francisco Dans (20 desetembro).

• Reunión con representante de Dalkia en Santiago. Asisti-ron Francisco Dans, Braulio Molina e Daniel Rodríguez(22 de setembro).

• Curso sobre as SOFOR en Lugo. Asistiu Margarita López(22 de setembro).

• 4ª Reunión con representantes de Promagal en Santiago.Asistiron Francisco Fernández de Ana, Francisco Dans eDaniel Rodríguez (23 de setembro).

• Curso sobre as SOFOR en Santiago. Asistiu Braulio Moli-na (26 e 27 de setembro).

• Reunión de asociacións de propietarios forestais do nortede España sobre problemas do eucalipto en Oviedo. Asis-tiu Francisco Dans (27 de setembro).

• Reunión entre representantes de COSE e ENCE sobre pro-blemas do eucalipto en Oviedo. Asistiu Francisco Dans(28 de setembro).

• Reunión da Mesa da Madeira en Santiago. Asistiu Fran-cisco Dans (30 de setembro).

• Reunión do Consello de Engabiomasa en Santiago. AsistiuFrancisco Dans (13 de outubro).

• Reunión da Xunta de Goberno AFG en Santiago (14 de ou-tubro).

• II Xornadas de enerxías renovables: biomasa e desenvol-vemento rural organizado pola UNED na Rúa de Valdeo-rras. Participou Braulio Molina (14 de outubro).

• Xornada sobre cultivos enerxéticos organizada pola Plata-forma Tecnolóxica Forestal Devesa en Lugo. AsistironFrancisco Fernández de Ana, Antonio Rigueiro, Francis-co Dans e Braulio Molina (17 de outubro).

• Reunión con representantes de Promagal e da DirecciónXeral de Montes en Santiago. Asistiron Francisco Dans eDaniel Rodríguez (3 de novembro).

• Semana da Ciencia 2011: Ano Internacional da Química,Ano Internacional dos Bosques organizado en Pontevedrapola Sociedade de Ciencias de Galicia e a Misión Biolóxi-ca de Galicia. Participou Francisco Fernández de Ana(4-11 de novembro).

• Reunión do Consello Forestal de Galicia en Santiago. Asis-tiron Francisco Fernández de Ana e Francisco Dans (9de novembro).

• Acto de celebración da CMVMC de Cabral en Vigo. Asisti-ron Francisco Fernández de Ana e Daniel Rodríguez (13de novembro).

• XIV Avances en ciencia e tecnoloxía: 2011, Ano Interna-cional dos Bosques organizado pola Real Academia Gale-ga de Ciencias en Santiago. Presentan relatorio: Francis-co Fernández de Ana e Antonio Rigueiro (14-16 de no-vembro).

• Ciclo de conferencias Luis Asorey: Xestión forestal sosti-ble en Galicia organizado pola Real Academia Galega deCiencias en Lugo. Presentan relatorio Francisco Dans eAntonio Rigueiro (22 e 23 de novembro).

• Reunión técnica do proxecto Silvaplus en Tomiño. Asisti-ron Francisco Dans, Daniel Rodríguez e Braulio Molina(24 de novembro).

• Reunión de constitución do observatorio de biomasa den-tro do proxecto Silvaplus en Tomiño. Asistiron FranciscoFernández de Ana, José Luis Campos, Francisco Dans,Daniel Rodríguez, Braulio Molina e Xosé Covelo (24 denovembro).

• VII Xornadas Forestais de ENCE en Padrón. Asistiron Xo-sé Covelo e Daniel Rodríguez (25 de novembro).

• Reunión con representantes de Promagal en Vilalba. Asis-tiron Francisco Dans e Xosé Covelo (30 de novembro).

• Reunión co director xeral de Conservación da Natureza enSantiago. Asistiron Francisco Fernández de Ana e Francis-co Dans (13 de decembro).

• Reunión co director xeral de Patrimonio Cultural en San-tiago. Asistiu Francisco Dans (15 de decembro).

• Reunión con representantes de Promagal e da DirecciónXeral de Montes en Santiago. Asistiu Francisco Dans (15de decembro).

• Reunión con propietarios afectados polo nematodo en Sal-vaterra de Miño. Asistiron Julio Ruiz e Daniel Rodríguez (28de decembro).

• Entrevista co director do Inega sobre o proxecto Silvaplusen Santiago. Asistiron Francisco Fernández de Ana eFrancisco Dans (10 de xaneiro).

• Reunión con representantes de Promagal en Ordes. Asisti-ron Francisco Fernández de Ana e Francisco Dans (23 dexaneiro).

• Reunión con propietarios forestais afectados pola amplia-ción da Rede Natura 2000 nas Pontes. Asistiron José LuisCorral, Braulio Molina e Margarita López (31 de xaneiro).

• Comité executivo da Plataforma Devesa en Lourizán. Asis-tiu Francisco Fernández de Ana (2 de febreiro).

• Reunión da Xunta de Goberno da AFG en Santiago (3 defebreiro).

• Reunión sobre o plan experimental de goniptero en San-tiago. Asistiu Francisco Dans (8 de febreiro).

• Asemblea Xeral da Asociación Costa Noroeste en Narón.Asistiu Manuel Varela (13 de febreiro).

• Reunión de preparación de proxecto de I+D de loita con-ta o goniptero en Santiago. Asistiu Francisco Dans (15 defebreiro).

Participación da AFG en actos de interese forestal

Page 49: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

marzo 2012 o monte 49

MadeiraMadeira

Xosé Covelo MíguezXerente da unidade de comercialización de madeira de Selga

Eucalipto, anúnciase baixada e equiparación deprezos no noroeste. O último trimestre de 2011supuxo para o eucalipto un momento de continuasnovidades. Baixada de prezos, consolidación da pri-ma por madeira procedente de montes certifica-dos, equiparación dos prezos de madeira de euca-lipto para pasta no noroeste peninsular e reestrutu-ración das relacións históricas do sector.

Tres euros por tonelada é a cantidade queENCE baixou a súa madeira nos últimos meses.Aínda que a baixada da cotización da pasta de celu-losa non ven sendo moi pronunciada, polo que nonse xustifica tal baixada de prezo da madeira en pé,a saturación do mercado pola madeira comerciali-zada no último ano, xunto con outras argumenta-cións que poidan escapar ao noso entender, leva-ron á toma desta decisión. Do mesmo xeito,empresas pasteiras portuguesas están asumindobaixadas de entorno os 2 €/t.

Estas fortes baixadas e o ruxe ruxe de que atendencia vai ser esta nos vindeiros meses, estásendo mal recibidas entre os propietarios fores-tais. Unha vez máis observan como a madeira deeucalipto cada día é menos rendible e que teñenque ir pensando en buscar alternativas na súacomercialización.

A valorización da madeira procedente de mon-tes certificados PEFC e/ou FSC estase consoli-

dando tanto en empresas pasteiras nacionaiscomo estranxeiras. Se ben, ata agora sempre sefalaba duns 3 €/t en xeral, a partir das tarifaspúblicas de ENCE, dedúcese un valor de 2,75€/t de prima pola madeira de eucalipto para pastaprocedente de montes certificados que merqueesta multinacional.

Outra das grandes novidades que ENCE tenposto enriba da mesa nos últimos meses é a equi-

Mercado da madeira enGalicia

ENCE segue sen pronunciarse sobre

a comercialización da madeira de

Eucalyptus nitens que pouco a

pouco vai aumentando a súa

superficie en Galicia.

paración dos prezos de compra de madeira nasdúas fábricas que ten no noroeste peninsular.Deste xeito lógrase que, de cara a esta empresa, opropietario particular poida tratar en igualdade decondicións de mercado xa teña o seu monte enViveiro como en Ponteareas.

Ence tamén está promovendo unha profundareestruturación nas relacións no mercado galego damadeira de eucalipto. Durante todo este ano man-

Page 50: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

Madeira

50 o monte marzo 2012

mar-09

Prezos medios de venda de madeira en cargadoiro ( /m3)

53,0

47,0

41,0

28,528,528,528,528,528,5

28,027,5

23,522,0

25,5

43,042,042,0

35,031,0

55,0

41,0

35,0

45,0 44,0

28,5

43,0

44,0

42,0

39,5

47,5

44,0 46,044,045,0

38,038,0

20

25

30

35

40

45

50

55

60

xull-08 dec-08 xull-09 dec-09 mar-10 xuñ-10 dec-10 mar-11 xuñ-11 nov-11 xan-12

euro

s/m

3 cc

Puntal de piñeiro Piñeiro >30 cm para serra Eucalipto para pasta

tivéronse xuntanzas con diversas organizacións depropietarios forestais para acordar prezos de mer-cado estables e obxectivos. Destas reunións xurdiron diferentes conve-

nios con organizacións de propietarios para unhacomercialización directa da madeira, o quetamén levou a un certo malestar entre moitosmadeiristas subministradores habituais da multi-nacional pasteira. Algúns destes madeiristas incluso se están orga-

nizando e unindo forzas e recursos de cara a defen-der o papel que desenvolven no difícil armazónforestal galego.De todos estes movementos auspiciados por

ENCE, séguese botando en falta un claro pro-nunciamento de cara a darlle saída á grande can-tidade de plantacións de Eucalyptus nitens exis-tentes en gran parte da xeografía galega. Se ben afábrica de Navia asume o consumo dun 10%anual cun prezo 6 €/t inferior a Eucalyptus glo-bulus, os propietarios consideran insuficienteesta postura xa que esta diferenza de prezo é ina-sumible e ademais, a fábrica de Pontevedra aíndanon deu o paso para o consumo desta especie deeucalipto, perfectamente válida para a produciónde pasta de papel.

Piñeiro, dificultades no mercado do taboleiro.Mentres que o consumo de piñeiro con destino aserra mantense estable, pero sen posibilidades derecuperar os verdadeiros anos de bonanza, o con-

sumo de piñeiro con destino a taboleiro estasecomprometendo de xeito progresivo. Se ben non hai constancia de baixadas de

prezos salientables da madeira de puntal, si quese teñen recibido novas que ateñen á caída doconsumo de produtos fabricados con taboleiros,caso dos mobles de cociña, e de dificultades nomantemento da produción nalgunhas fábricasimportantes. É o caso de FINSA que leva enca-deados diversos EREs nas súas fábricas ao querecentemente se sumou o anuncio do peche daplanta que teñen en Mondoñedo. Esta situaciónestá levando á empresa a limitar o consumo demadeira para taboleiro e a reducir as liñas deprodución activas.No sur de Galicia a influencia de Europa&c

Kraft Viana, que produce papel a partir demadeira de piñeiro, segue supoñendo un dosprincipais consumidores de madeira de tritura-ción de piñeiro.No que respecta á zona demarcada como medi-

da preventiva ante o nematodo no sur dePontevedra, na actualidade e ata o 30 de marzoestanse realizando as cortas de madeira de piñeiroque vaia ser tratada dentro do radio dos 20 km. Ocurto prazo de corta e saca unido ao reducidogrupo de empresas que actúan na actualidade nazona demarcada, condicionadas polas restriciónsimpostas, parecen ser parte da causa polo que nonse dá comercializado toda a madeira posta no mer-cado nesta zona.

Page 51: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto

Precios orientativos de lamadera gallega

xaneiro 2012

PINO GALLEGO y PINO RADIATA

Precios de la rolla según calidad y diámetro en punta delgada.Calidad normal: rolla derecha, verde, sin azular.

ø 14 a 19 cm 26-32 €/m3 c/c

ø 20 a 29 cm 35-42 €/m3 c/c

ø superior a 30 cm 41-58 €/m3 c/c

EUCALIPTO

ø superior a 35 cm 48-53 €/m3 c/c

CASTAÑO

Sierra (según usos) 80-120 €/m3 c/c

Chapa -

PINO GALLEGO y PINO RADIATA

Precios de la rolla según calidad y diámetro en punta delgada.Calidad normal: rolla derecha, verde, sin azular.

ø 14 a 19 cm 41-47 €/m3 c/c

ø 20 a 29 cm 45-52 €/m3 c/c

ø superior a 30 cm 48-68 €/m3 c/c

EUCALIPTO

ø superior a 35 cm 58-63 €/m3 c/c

ROBLE

Sierra (según usos) 50-95 €/m3 c/c

Leña 36-42 €/m3 c/c

PRECIOS EN CARGADERO DE CAMIÓN (€/m3)

MADERA DE SIERRA

PINO GALLEGO y PINO RADIATA

Precios de la madera de cualquier calidad, incluyendo raberones,piezas torcidas o secas, ramas, etc.

Destino tablero 24-33 €/m3 c/c

EUCALIPTO

Destino pasta para papel40-48 €/m3 c/c47-53 €/m3 s/c

Destino tablero (> 8 cm) 28-34 €/m3 c/c

Destino tablero (< 8 cm) 17 €/m3 c/c

PINO GALLEGO y PINO RADIATA

Precios de la madera de cualquier calidad, incluyendo raberones,piezas torcidas o secas, ramas, etc.

Destino tablero 32-41 €/m3 c/c

EUCALIPTO

Destino pasta para papel50-58 €/m3 c/c55-62 €/m3 s/c

Destino tablero (> 8 cm) 37-40 €/m3 c/c

Destino tablero (< 8 cm) 25€/m3 c/c

MADERA PARA ASTILLAR

PRECIOS EN PARQUE DE FÁBRICA (€/m3)

PRECIOS EN CARGADERO DE CAMIÓN (€/m3) PRECIOS EN PARQUE DE FÁBRICA (€/m3)

PRECIOS EN CARGADERO DE CAMIÓN (€/m3) PRECIOS EN PARQUE DE FÁBRICA (€/m3)

PINO GALLEGO

Precios de la rolla limpia de nudos, derecha, sin azular y con diámetrosen punta delgada >35 cm para desenrollo y >55 cm para chapa plana

Desenrollo 45-63 €/m3 c/c

Chapa plana 110 €/m3 c/c

EUCALIPTO

Desenrollo 48-52 €/m3 c/c

Chapa plana 71-82 €/m3 c/c

PINO GALLEGO

Precios de la rolla limpia de nudos, derecha, sin azular y con diámetrosen punta delgada >35 cm para desenrollo y >55 cm para chapa plana

Desenrollo 52-69 €/m3 c/c

Chapa plana 120 €/m3 c/c

EUCALIPTO

Desenrollo 58-61 €/m3 c/c

Chapa plana 80-90 €/m3 c/c

MADERA DE DESENROLLO O CHAPA

Estos precios tienen un fin exclusivamente orientativo para el productor de madera y han sido proporcionados por selvicultores e industrias de la madera delas cuatro provincias gallegas. Los márgenes de precios que se indican obedecen al precio mínimo y máximo de cada producto que ha sido facilitado. Desdeaquí nuestro agradecimiento a todas las personas y las empresas que han colaborado.(En la utilización de estos datos se ruega mencionar la fuente de información)Para mayor información pueden dirigirse a las oficinas de la AFG

ø diámetro c/c con corteza s/c sin corteza

Page 52: Actualidade da Rede Natura 2000 en Galicia A elección da ...€¦ · A elección da especie nas plantacións forestais Claves da biomasa térmica Novidades no prezo do eucalipto