BABA ALAL ZENEKIENZENEKIEN ......MUSIKAGINTZATIKMUSIKAGINTZATIK :: EDITORIALAEDITORIALA

Musikagintzaweb gunean

Urtea amaitzera doa etaustekabean aurtengo balo-razioa egiteko ordua iritsi

zaigu! MUSIKAGINTZA berriro martx-an jarri eta 4. zenbaki honekingatozkizue. Hemendik aurrerabeste era batera eskuratu ahalizango duzue MUSIKAGINTZA aldizka-ria. 2009an MUSIKAGINTZA ez dugupaper formatuan argitaratuko,interneteko webgunean baizik.Edonork dohainik eskuratu ahalizango du pdf formatuan honakohelbide honetan: www.kantuza-le.net. Paperean nahi duenak ber-tatik inprimatu ahal izango du.Norbaitek ordenagailurik ez balueta MUSIKAGINTZA jasotzeko intere-

MMMM UUUU SSSS IIII KKKK AAAA GGGG IIII NNNN TTTT ZZZZ AAAAee uu ss kk aa ll kk aa nn tt uu zz aa ll ee ee nn ee ll kk aa rr tt ee aa rr ee nn bb uu ll ee tt ii nn aaee uu ss kk aa ll kk aa nn tt uu zz aa ll ee ee nn ee ll kk aa rr tt ee aa rr ee nn bb uu ll ee tt ii nn aa

2008ko abendua2008ko abendua

sa balu, idatz dezala EuskalKantuzale Elkartera eta bertatikbidaliko diogu. Modu berri hone-kin inprimategi gastuak murriztunahi ditugu baina aldi bereanzabalkuntza modu berriak garatunahi ditugu gaur egungo moldeenarabera.

Aldi berean, MUSIKAGINTZAren ira-kurleei gonbita egiten diegu eus-kal musikaz, euskal kantuez, kan-tuen eta musikaren didaktikaz,etab. zerbait esan nahi luketenguztiek aldizkarira beren iritziaketa lantxoak bidal ditzaten.Zenbat eta zaletu gehiagok partehartu, orduan eta interes handia-goa izango du aldizkariak.

MUSIKAGINTZA musika eskola etaikastetxe askotara iristen da,baina oraindik ere baditugu hain-bat txoko iritsi gabeak, beraz,2009an, interneteko urratshorrekin toki guztietara iristekobidea jarriko delakoan gaude.MUSIKAGINTZA aldizkaria, irakasleeuskaldunok euskal kantuak etaeuskal musika irakatsi eta trans-mititzerakoan, baliagarria izangoden tresna izatea nahi genuke.

ANDONI SARRIEGI

EUSKAL KANTUZALEEN ELKARTEKO

LEHENDAKARIA

Asturiasko Printzearenarteetako saria 2008an,Venezuelako Sistema deOrkestas deituari eman dio-tela?Jose Antonio Abreu, 1975ean,Caracasko garaje batean hasizen. 11 haur bakarrik ziren hasi-era batean. Gaur 120 eskola ditu270.000 ikaslerekin. %85Amazoniako baserrietan etaauzo pobreetan bilduak izan dira.

Simon Bolivar orkestra gazte-ak kontzertu bereziak ematenditu munduan zehar. Zuzendaribezala, Gustavo Dudamel ikasleohia dute, musikari berezia etaestimatua musika munduan.

Abreu jaunaren pentsamen-du bereziak...“Soinu-tresnek miseria borro-katzen dute”; “Gure orkestrekahots bat egiten dute: gure kon-tzientziaren soinua eta HegoAmerikakoentzat itxaropena”;“Biolin bat haurren eskuetanpobrezia gainditzeko arma batda”.

Sarasate Orkestra.Iruñean, Sarasatek eratu zuenSanta Cecilia orkestra. Estatukolehenengoa. 1879ko garizumanegin zuen debuta, Joaquin Mayazuzendari zuela.

FERMIN IRIGOIEN

23. zenbakia23. zenbakia

ALEALE HONEKHONEK DAKARRENADAKARRENA ::

Didaktika eta informatika. Midia erabiltzeko aholkuetatikkaraokea nola presta dezakegun azaltzera pasa da AnttonJauregi zenbaki honetan.Musika eta Euskara. Nota eskailerak edo eskalak artikuluaJose Inazio Luzuriagaren eskutik.Elkartetik. Aurten egindakoaren errepasoa eta datorrenurterako elkartean dauden asmoen berri dakar abenduak.

MARTIN UGALDE KULTUR PARKEA GUDARIEN ETORBIDEA Z/G, 20140 ANDOAIN 943 593302 WWW.KANTUZALE.NET

ZUKZUK ESANESAN ......MUSIKAGINTZAn irakurleek ere baduzuelekua. Hausnarketaren bat plazaratunahi baduzu Zuk esan atalerako gutu-na idatz dezakezu posta@kantuzale.netposta elekronikora edo gure egoitzara(helbidea behean dago), zure izen-abizena eta helbidea adieraziz. Testuakezin izango ditu 1400 karaktere bainogehiago izan.

MMUUSSIIKKAAGGIINNTTZZAA, 2008ko abendua 2

Nola sortu karaoke bat Karafunprograma informatikoarekin

Aurreko zenbakietan Midieninguruan jardun dugu. Bereerabilpena, nola sortu...

Azken zenbakian Band in a boxprogramarekin Midi bat sortzeazeta bere erabilgarritasunaz jar-dun genuen. Horien arteanKaraokeak sortzeko aukera aipa-tu genuen eta artikuluaren amai-eran, sortutako midiak edozeinerreproduzitzaileetan entzunahal izateko pausoak zehaztu.Bada, hortik abiatuta karaokebat sortuko dugu.

Karaoke hitza japonieratikdator eta “Orkestra hutsa” esannahi du. Japonian arrakasta itze-la du eta batzuek bertan sortuadela dioten arren, beste batzuen-tzat Estatu Batuetako telebistanjada erabiltzen omen zuten1950-60ko hamarkadan.

Karaokearen ezaugarrietakobat ahotsaren falta da. Beraz,abestu nahi duenari, orkestrabatekin batera kantuaren letrasinkronizaturik eskaintzen zaio.Ikastetxeetan erabilpen bat bainogehiago izan dezakeen arren(Hizkuntzen ikasketa, ahoskatzezuzena landu...), musika irakaslea-ri ekarpen polita egin diezaioke:ikasleek kantuan “aparteko” moti-bazio batekin egitea.

Duela urte batzutatik honabadira programak karaokeak sor-tzeko. Garai bateko teknologiazeginak daude eta gure ustez sor-kuntza ez da oso samurra izaten.Gaur egun, badaude internetenhainbat programa lan hau erraz-ten digutenak. Guk Karafun izene-koa aukeratu dugu.

Nola lortu Karafun?

www.karafun.com webguneansakatu software izenekoa etadohaineko bertsioa jaitsi ondo-

ren, instalatu. Bi programa insta-latuko zaizkigu, Karafun etaEditor Karafun. Azken hau erabili-ko dugu karaokea sortzeko (kara-okeak erreproduzitzeko erabilt-zen da bestea)

Has gaitezen

Lehenik, ordenagailuan dugunmusika artxibo bat aukeratu(Midi, wav, Mp3) eta sakatu 1.Musika artxibo hori eta gero sar-tuko ditugun argazkiak liburutegi-an gordeko ditu. Sakatu azpiko lei-hotxoko “testu bertikala (textovertical)” (2) eta ondoren sakatusaguaren eskuineko tekla.Aukeratu “aldatu testua (modifi-car texto)” eta idatzi kantuarenletra (errazagoa da kantu horibeste nonbaitetik kopiatu etaeranstea). Nire karaokean hitzakazaltzea baino nahiago badut sila-baka azaltzea, silaba bakoitzaren

ondoren “/” sartu behar dugu(e/txe/a). Orain dator delikatue-na, hitzak (edo silabak) denboraerrealean sartzea [abiaduramotel dezakegu, “garraioa (trans-porte)” (5) eta “grabatze abiadu-ra (velocidad de grabacion)” era-bilita]. Sakatu 6 eta entzun ahala,espazio barraren bitartez (hitzedo silaba bakoitzeko sakatuz)sartuko dugu testua. Entzundezagun sortutakoa 3 teklansakatuz. Gaizki eginez gero, sagu-arekin hitzak arrastatuta mugiditzake, baina akats asko eginezgero hobe hitzak ezabatzea.Sakatu hitza eskuineko teklarekin,“hautatu dena (seleccionar todo)”eta “ezabatu (suprimir)” teklakerabiliz.

Hitzekin loturiko edozein para-metro alda dezakegu entzunbitartean (Letra mota, tamaina,kolorea, mugimendua..., egin fro-gak)

Argazkiak sartzeko sakatu “hon-doa (fondo)” (7) eta “irudia (ima-gen)” jartzen duen beste puntakolaukitxoa, gero sakatu “gehitu(añadir)” eta bilatu ordenagailukoargazkiak (argazkiak Flickr en

DIDAKTIKADIDAKTIKA ETAETA INFORMATIKAINFORMATIKA

56

1

8

9

27

3

MMUUSSIIKKAAGGIINNTTZZAA, 2008ko abendua 3

KANTARIKETAKANTARIKETA : : KASKAS KASKAS ATEANATEAN

Gabonak atean ditugu etaoharkabean Olentzeroetorriko zaigu bisitan!

Kantu bat entzungo dugu, etabertan “ikusi-makusi” delakojolasaren bitartez jakinarazikozaigu badatorrela, badatorrela!Jolas hori aitzakiatzat hartutahas gaitezke. Nor ote da kantuanate joka datorren pertsonaiahori?

Kantu eder horretako deskriba-pena osatzea izango da gurelana, izan ere, Olentzerok gauzaasko behar izaten ditu ondoan,eta guztiak ez dira kantuanagertzen. Lasai, denon arteanamai baitezakegu abestia!Ikasleen eta irakasleen irudimenaerabiltzea nahikoa izango da. Guklaguntza txiki bat baino ez dizueguemango eta hortik aurrerakoazuen esku! Marrazkia ere molda-tu eta edertu dezakezue!

Kantua: kas kas atean

Kas, kas, atean,Nor dabil etxean?Ikusi makusi,Nor naizen ikasi.

Praka zabalak,Atorra urdina,Ai ene! ez dakit ezer, ez, ez, ez,Ai ene! Kontatu mesedez.

Mutur zikina,Txapel beltza.Ai ene! ez dakit ezer ez, ez, ezAi ene! Kontatu mesedez.

Pipa ahoan,Ardoa bertanBai, bai, bai, lehen, orain eta gero,Zu zara gure Olentzero.

Ariketa

1. 3-4 laguneko taldeak osatu.

2. Kantua entzun.

3. Jarraipen bat asmatu behardiogu kantuari.

4.Talde bakoitzak landu duenaazalduko die besteei.

5.Elkarrekin abestu betiko kantuaeta talde bakoitzak berea abestu.

ITZIAR IRIGOIEN

Abarkak

Galtzerdiak

Begiak

Bizarra

Zakuak

Makila

Opariak

Ikatzaedota Googleko irudietanGoogle imágenes en bitartez lordaitezke besteak beste).Argazkiak aldatzeko, leku bere-an saguaren eskuineko teklare-kin sakatu “gehitu gertaera(añadir evento)”. Sakatu berdekoloreko arrautzatxoan eta“gehitu (añadir)” azalduko da,gero “aldatu irudia (cambiarimagen)” eta “irudi berria(nueva imagen)” jartzen duenlaukitxoan leihotxoa zabaldu etaaukeratu liburutegiko (8) artxi-boan dauden horietako bat. Eginhorrela argazki bakoitzeko.

Azkenik, kantaren datuak gor-detzeko sakatu 9 eta karaokea-ren hasieran azalduko denaidatzi ondoren, gorde artxiboabeti bezala: “artxibo (archivo)”,“gorde honela (guardar como)”.

Gogoratu karaokea ikusteko ezduzula Karafun editorea (editorKarafun) erabili behar, Karafunbaizik.

ANTTON JAUREGI

Guk sortutako Midiartxibo batetik abiatu-ta, karaoke bat sordezakegu

Ikasleek parteko moti-bazioarekin kantatzeaahalbidetzen du karao-keak

Gaur egun, badaudeinterneten doako hain-bat programa lan hauerrazten digutenak;guk Karafun izenekoaaukeratu dugu.

ELKARTETIKELKARTETIK

MMUUSSIIKKAAGGIINNTTZZAA, 2008ko abendua 4

Urteko lehen zita handia: HaurKantarien Jaialdia

Aurten egindako lanak fruitu-ak emango ditu datorrenurtean ere. Hau da esku

artean ditugun lanen laburpentx-oa:

Euskal Kantu Txapelketak sen-dotuz doaz herrialde ezberdine-tan eta, Gipuzkoan etaNafarroan, datorren urtean ereizango dira, urteroko legeari jar-raituz.

Eta, Txapelketatik Txapelketara,zer? Euskal KantuzaleenElkartearen urteroko kezka iza-ten da hori. Horretarako, kantarihasi berriekin moldatutako kan-taldiak eskaintzen dizkie Udal eta

Euskara eta Kultura elkarteei.Ildo hori betetzeko sortu dirahonako ekimen hauek:

·“Gazteak Kantari” zikloa, euskalkantuz osatutako ordubeteko sai-oak kantari berriek eskainita.

·Kantari eta musikari handienlanak transmititzera bideratutakoomenaldi kantaldiak. AurtenLourdes Iriondo zenaren ome-nezko hiru kantaldi xume bainoeder eskaini dira eta aurrerabegira ere gure artean jada ezdauden musikari eta kantarienlanak gogora ekartzeko kantal-diak sortuko dira.

·Kantarien Topaketa antolatukoda datorren urtean ere, kantari-ek elkar ezagutu eta elkartutaproiektu ezberdinak sortzeragonbidatzeko.

·Kantu eskolak edo kantu tai-lerrak, haur eta gaztetxoak kan-tura hurbiltzeko eta euskal kultu-raren ikuspegi zabal batera musi-karen bidez gonbidatzeko.

·Hitzaldiak, ikastaroak, mintegi-ak..., irakasleek musikaren etakantuaren tresnak eskura izanditzaten ikasgelan edo nonahi.

AINHOA ANSA

Udaberrian, haurrak taulara!

Herrialde guztiei begira, ber-riz, Haur Kantari Txapelketakedo Jaialdiak izango ditugudatorren urteko martxotikekaina bitartean. Izena ema-teko epea urte hasieran ireki-ko da, eta ikastetxeetan etamusika eskoletan izangoduzue horren berri. Hasi pre-statzen, beraz, 15 urtetikbeherako haurrek euskarazkantatzeko aukera ezinhobea izango dute-eta!

MUSIKAMUSIKA ETAETA EUSKARAEUSKARA

Nota-eskailera edo eskala,kantu batean agertzendiren nota nagusien edo

organikoen zerrenda da. Gukdarabilzkigun hotsen antolakun-tzan, tonueran, nota eskailerakonposizioaren ardatza den tonu-nota izenekoan hasi eta amaitzenda. Nota-eskailera batean ez dirabiltzen musika-adierazpeneanapainduratzat edo behin behine-kotzat jotzen diren notak.

Irudika dezagun margolaribatek koadro batean erabiltzendituen kolore nagusiak krista-lezko poteetan jartzen dituela,nabarmenena den koloretik abia-tuta. Hor nolabaiteko kolorezko"eskailera" izango genuke. Bada,antzekoa da nota eskailerenbidez egiten duguna: kantu edomusika adierazpen batenberezko nota nagusiak edo orga-nikoak erakusten ditugu (zazpinota guztira). Nota horiek behetikgorako (goranzko eskailera) edoalderantzizko hurrenkeran (behe-ranzko eskailera) zerrendatzenditugu, haien hots altueren ara-bera, eta hasierako nota errepi-katzen dugu eskaileraren amaie-ran (beraz, zortzi nota biltzen dirabertan). Dena den, nota nagusiakbiltzeaz gain, eskailerak egiteangogoan izaten dira noten artekoaltuera-aldeak eta nota bakoitzakkantuan edo musika adierazpene-an betetzen duen zeregina.

Musika adierazpen batean zor-tzi notako nota-eskaileragainditzen duten notak agertzendira normalean. Bada, gure hot-sen antolakuntzan nota horiekohiko eskaileran agertzen denordenu eta zeregin bertsuakbetetzen dituzte; Hori dala eta, ezda derrigorrezkoa nota-eskailerabatean kantu baten nota horiekguztiak biltzea.

JOSE INAZIO LOPEZ DE LUZURIAGA

Nota-eskailerakedo eskalak

Haur kantari jaialdia 2007an