07 İslâm, İmân, İhsân, İkân, (cibril hadîs’i)

7/31/2019 07 slm, mn, hsn, kn, (Cibril Hadsi)

1/19

G N L D E NE SN TL E R (VII)

S L A M

M A N

H S A N

K A N

TASAVVUFNECDET ARDI

NECDET ARDI SERS7


2/19

Alemde tek kurtuluturslam,Getirdi yce aleyhisselam,Uyanlar huzur bulur vesselam,

slam ile oluur muhabbetullah.

Ycelmek iste, yolu imandr,Nefs-ini gemle sana dmandr,Venefaht varlnda candr,man ile alr sratullah.

Hakktan gelince yce birihsan,Mest olur bunu anlayan insan,Gayriyi karnca aradan,hsan ile belirir ryetullah.

Sende zuhur bulduunda ikan,Cmle varlm odur yakan,ki gznden aleme bakan,kan ile bulunur marifetullah.


3/19

N D E KL E R

NSZ .................................. . 7Cibril hadisi .............................. . 9hsan kelimesin! anlamaya almak 11Bakara Suresi bak-ara .................... . 12Elif lam mim .............................. 13Bilgaybideki incelik ........................ . 14Gaybe iman ahadeti mahede ...............15nsan ve Kurann kardelii .................. 18Yakyam safhalar ......................... . 19Felah bulmak ............................ . 20Ebrahem ................................ . 20

Teslim .................................. . 21Gizli irk ................................ . 21hsan .................................. . 22Vecih ................................... . 22Muhsin ................................. . 23Ehed enla ilahe illallah .................... . 23Mahede ehli ............................ . 24Mahedenin zirvesi ........................ . 24islam ................................... . 24ALLAHn indindeki din ...................... . 25Kulun indindeki din ........................ . 25Byk Ayet .............................. . 25

N S Z

Muhterem okuyucum, bu kitapk baz kimselerin iman hakkndaki sz vekanaatlerine cevap olarak hazrlanmtr.


4/19

Bilindii gibi imann muhtelif mertebeleri vardr ve sonu da ikandr. Bizmslmanlarn en iyi bilmemiz gereken ilk eyin iman mevzuu olmas tabiidir. Ancak neyazkki bu ilkeyi genelde alkanlk ve taklid zere ilgisiz birekilde deerlendirmekteyiz.

ALLAH ile insan arasnda zaten mevcud, fakat perdelenmi olan batndaki ezeli birlik,

slam ile zuhura ikmaya balar, iman ile glenir. hsan ile mahede edilir, ikan ile debirlik ve teklik tekrar meydana gelir.

mandan gaye ikilikte, (iman eden ve edilen) yaayp Haktan ayr kalmak deil, oyoldan teklie ulamaktr.

Cenab- Haktan cmlemize gerek dinimizi anlamaya yetecek zeka ve gnl geniliidilerim. (Rabbi zidni ilma).

lahi, bu kitaptan meydana gelecek manevi haslay Pirimizin muhterem eleri Halvaibac validemizin ve o zamann dergahnda hizmeti gemi btn hanmefendilerin ruhlanna

hediye eyledim.

Sevgili okuyucum Bu kitabn yazlnda, diziliinde, baslnda, bastrlnda emeive hizmeti geenleri sayg ile yadet, gemilerine hayr dua et, ALLAH c.c. gnlnde feyzkaplan asn.

NECDET ARDI UAKTEKRDA

Not: Bundan sonraki kitabmz inaallah Sre-i Rahman ve Rahmann rahmetihakknda olacaktr.

SLM MAN HSAN KANBAHS

euz billhi mineeytanirraciymbismillhirrahmanirrahiym

elhamdllillhi rabbil alemiyn

vessaltu vesselmu al resulina muhammedinve al alihi ve eshabihi ecmain


5/19

Muhterem okuyucum, evvela Cenab- Haktan cmlemiz iin akl, fikir, zeka ve gnl

genilii niyaz ederim.

Konumuz slam, man, hsan ve kandr.

Bu dndrc kelimelerin aklanmasmda Yahya bin Yamurdan, rivayet edilen birHadis-i erifle, yce kitabmzn 2inci sresi olan Bakara suresinin ilk be ayeti ve ihsandan

bahseden dier baz ayetlerden de yararlanmak istiyoruz.

Daha ziyade dikkatimizi eken HSAN kelimesidir.

Yahya bin Yamur; Abdullah bnu mer (radyallahu anh)dan,o da babas merbnul-Hattab (radyallahu anh)dan rivayet ediyor.[Babam bana unu anlatt: (zetle)Ben Hz. Peygamber (a.s.)n yannda oturuyordum. Derken elbisesi bembeyaz, salar

simsayah bir adam yanmza gelip Hz. Peygamber (aleyhisselatu vesselam)n nneoturduktan sonra sormaya balad:

EyMuhammediBanaslamhakkndabilgiver!Hz. Peygamber (a.s.) aklad;- slam,Allahtan baka ilah olmadna,MuhammedinOnun kuluve

elisiolduuna ehadetetmen,namazklman,zekatvermen.Ramazanorucututman, gcnyettiitakdirdeBeytullahahaccetmendir.

Yabanc: Dorusyledin diye tasdik etti.

Sonra tekrar sordu: Banaimanhakkndabilgiver!Hz. Peygamber (a.s.) aklad: man, Allaha, meleklerine, kitablarna, peygamberlerine, ahiret

gnne inanmandr. Kadere yani hayr ve errin Allahtan olduuna dainanmandr!

Yabanc yine: Doru syledin! diye tasdik etti.

Sonra tekrar sordu:Banaihsanhakkndabilgiver!Hz. Peygamber (a.s.) aklad: hsan Allah sanki gzlerinle gryormusun gibi Allaha ibadet

etmendir.SenOnugrmesendeOsenigryor.

Adam tekrar sordu: Banakyametinnezamankopacahakkndabilgiver!Hz. Peygamber (a.s.) bu sefer Kyamet hakknda kendisinden sorulan, sorandan daha fazla birey

bilmiyor karln verdi.

Yabanc:

yleysekyametinalametindenhaberver! dedi.Hz. Peygamber (a.s.) u aklamay yapt.


6/19

Bircariyeninefendisinidourmas,yalnayak,stplak,fakir,davarobanlarnnyksekbinalaryapmadayartklarngrmendir.

Bu sz zerine yabanc kt gitti.

Hz. Peygamber (a.s.)

Eymer,sualsoranbuzatnkimolduunubiliyormusun? dedi.Ben; Allahverasuludahaiyibilir deyinceu aklamay yapt:BuCebrailaleyhisselamd.Sizedininiz!retmeyegeldi:dedi ila ahr ]

*(1)*(1)Ktb-i sitti C. 1, Sahife 50, 15. No. Hadis

ok byk anlam ve incelik tayan bu hadise Cibril hadiside denmektedir.

Aziz kardelerim. Yukar

da hadis iinde geen ihsan Allah

sanki gzlerinlegryormusun gibi Allaha ibabet etmendir.Sen Onu (imdilik) grmesen de o seni gryor, bilincine mutlaka erimemiz

gerekmektedir.

Allah bilmek, mahede etmek konusunda almas gereken nemli merhalevardr. ,

Bunlardan birincisi Allah bilmek yaniAllahn var olduunu bilmektir.kincisi Allahn nasl bir varlkolduunu daha geniekilde anlayarak bilmek, iman

etmektir.ncs ise Allahmahede etmeye yolun alnbilmektir. Bylece mahede,

ahit olma olgusuna yol aar ki bu da ehed kelimesiyle manasn bulur.

Cibril hadisindeki ihsan sorusu, ya da konusu biraz daha mullendirilirse ueklemleri yapmak gerekecektir:

hsan kelimesinin biri fiziksel yaamdakizahiryani madd, grnr mertebede, dieride batnyani manev, ibret ve irfan bakmndan olmak zere iki anlam vardr.

Bunlardan madd mertebedeki zahir anlam ihsan vermek, ltfetmek, elindeki ilekarsndakine yardm etmektir.

Manev mertebedeki batn anlam ihsan ise, Allah tealay grememekle birlikteonun tarafndan grldn bilmekve bu ekilde dnmek demektir.

te bu nuans yakalayan kimse Cenab- Allaha giden yolun balangcn bulmu olur.Cibril hadisindeki zellik bu hususu vurgulamakta ve bizlere btn akl ilesergilenmektedir.

imdi, namaz klmakta olan kiinin Cenab- Allah grmesi veya Cenab- Allahtarafndan grlmesi olayna yle birekilde yaklaalm.

Genelde bir kii, dier bir kiiyi veya bir eyi gryorsa hedef tutmu demektir. Butakdirde o grnen kiinin veya eyin de kendisini grmesi gerekir. Ya da daha ihtiyatl birifadeyle, burada grebilirlik hkm geerlidir. Ancak genelde byle olmakla beraber eitlisebeblerle hedefler kitlenemeyebilir.

Bunun pek ok sebeblerl olabilir. Hatra gelebilen olaslklar;a) kiinin gzndeki gzlk uygun deildir,


7/19

b) gzde katarakt, miyop, hipermetrop veya asgmat rahatszl vardr,c) hava kararm veya sisli olabilir,d) gz kapa kapaldr,e) krdr v.s.

Bu varsaymlara daha pek oklar eklenebilir. Ama inkar mmkn olmayan bir gerekvardr ki o da Allah- azimanm bizleri ve hereyi her daim grmekte oluudur. te birazevvel ifade ettiimiz hedef kitlenmesi olay Allah c.c. tarafndan gerekletiine gre, bizlerinde Onu grebilirlik hkm gereince grmemiz icabeder.

nsanln ezeli arzusu olan, Allah- grmek srrnn kaps, ihsan ifadesindeki gizlimana ile aralanmtr. Ama buna ramen o kapdan girerek, Onu gremiyorsak yukardasraladmz veya daha sralayamadmz hallerle malulz demektir.

te balangtan beri hsan nedir? Ne demektir? diye amaya altmz konununnemi imdi biraz daha artmtr sanrm.

lerdeki blmlerde hsan ile ilgili izahatmza devam edecek olmakla beraberbalangta bu konu iin yararlanacamz sylediimiz Bakara suresinin ilk ayetlerinedeinelim.

Bakara suresi, bilindii gibi Kuran- Keriymin 2nci sresidir, ierisinde Hz.Musann inekle ilgili bir hikayesi bulunduundan Bakara yani inek suresi diyeadlandrlmtr.

Bak-ara eklinde telaffuz edilmesi halinde bizleri baka bir gerekle kar karyagetiren bu sure, sanki okuyucuyu ikaz etmekte, basndan sonuna kadar bak-ara demektehatta daha geni manasyla da btn Kuran- Keriym-i bandan sonuna kadar bakparamamz istenmektedir. Yoksa onu ssl, ilemeli muhafazalara koyup duvarlara asmamztabii ki deil. Bakp aranlacak bir kitabn ncelikle almasnn gerekecei pek tabiidir.

Ama olgusu da ite Fatiha sresiyle, amak manasna gelen Fatiha kelimesiyleyerine getirilmektedir. Tesadfle aklanamayacak bu oluumlarn hatrlanmasndan sonraBakara suresinin ilk ayetlerine yle bir gz atalm.

Elif, Lm, Mim (Sre 2 ayet 1) huruf-u mukattaa diye tabir olunan, bugnkbilgilerimizle aklayamadmz bu harflerKamil insann isimlerinden bir isimdir. Bunlardan

(elif) Ahadiyetmertebesini,

(lam)

Lahutmertebesini, (mim)Makam- Muhammediyi temsil ediyor.

Aynca bir bakma bu alemlerin koordinat noktalannda belirtmektedirler.

Elif dediimiz zaman (eski bilgilerimizi tazelemeye alrsak) bunun 12 noktadanolutuunu, ilk7 noktasnn ettur-u seba (yedi tur) denilen nefsin 7 mertebesini, sonra gelen5 noktann da hazarat- hamse (be hazret) mertebesin} ifade etmekte olduunu hatrlarz.*(2)

*(2) rfan mektebi adl kitabmzda anlatld.


8/19

Cenab- Allahn elifyani Ahadiyyeti ile tenezzlnden sonra lahut alemini, dier birifadeyle Vahidiyet ve sfat alemlerini, sfat alemi de bu alemleri meydana getiriyor. Bylecehakikat-i Muhammedi btn mertebeleriyle zuhura gelmi bulunuyor.

Bu bakmdan elif lm mim in her biri ayr bir kitap;Kuran- Keriymin kendisi birkitap,nsan- kamildahi bir kitaptr.

Kuran KeriymBakara Suresi 2. sure 2. ayette;zalikel kitab l reybe fiyhi huden lil mttekyneBu o kamil kitaptr kiALLAH tarafndangnderildiine ekve phe

yotur.Takvasahiplerine(irk,gnah,vektlklerdenkorunanlara,ALLAHtankorkan,saknanvegereigibikullukedenlere)hidayettir,yolgstericidir.

Buradaki ittikay yani saknmay manevi ynyle yorumlamak, kendi varlnnhakikatinin, Hakkn hakikati olduunu unutmaktan saknmak, gaflete ve nefsaniyetine yenikdmekten saknmak, varlndaki mevcudun bizatihi Hakkn varl olduunu idrak ederekhayatm srdrmekeklinde anlamaldr.

Kuran KeriymBakara Suresi 2. sure 2. ayette;elleziyne yuminune bil aybi ve yukymunessalate ve mimma rezaknahm

ynfikuneEvvela bunu, hemen btn Kuran- Keriymlerin Trke aklamalanndaki izah

ekliyle tercmesin! yapalm ve sonra da bu izahlardaki bir eksiklii ve hemen de ok nemlibir eksiklii dile getirelim.

Genelde bu ayet Otakvasahipleri,yaniittikaedenler,saknanlarkigaybeiman edenlerve namaz dosdoru klanlarve onlaraverdiimiz nimetlerden,nzklardanALLAHyolundasarfederler,eklinde aklanmaktadr. Ve ilk okumada da

ne demek istendiinin anla

ld

san

l

r. Oysa ki burada kck bir tak

ile oynayarak manabaka bir zemine kaydrlmaktadr.

Arapada be taks, ile, birliktelik anlamnda kullanlr.bil gaybi deyince de, gayb ile diye tercme edip gayb ile iman ederler

demek yerine, cmle dkl yapld zann ya da gayba imann daha inandrc bulunmasnedeniyle gayba iman ederlereklinde tercmelerle karlalmaktadr.

Eer gayba iman ederler denmek ilenseydi ymimne bil gaybi yerineyminnel gaybe denirdi.

Demek ki burada yce ALLAHmz tarafndan vurgulanmak istenen sadece gaybeiman deil; kiinin kendi gayb ile iman ve gayb tasdik sz konusudur.

Az yukandaki izah tarz ALLAHn gaipte olduunu dnenler iin dorudur. Ama...acaba... ALLAH cc gerekten sadece gaipte midir?

Kuran KeriymNur Suresi 24. sure 35. ayette;allah nurs semavati vel ardALLAHc.c.gklerinveyerinnurudur

Kuran KeriymBakara Suresi 2. sure 115. ayette;

ve lillahil meriku vel marib feeynema tvellu fesemme vechullahi innallahevasiun aliymn


9/19

Dou da bat da ALLAHndr c.c. nereye dnerseniz ALLAHn vechiorasdr.ALLAHc.c.hereyikaplarvehereyibilir.

Bunlar ve benzeri birok ayetler ALLAHn c.c. sadece gaipte olmadnn akifadeleridir.

Kuran KeriymHar Suresi 59. sure 22. ayette;

aliml aybi veehadetiO,grleni degrlmeyeni de bilendir. dendiinde Alemlerin; biri gaip

alemi, dierinin deehadetyani mahade alemi olmak zere iki trl olduunu reniyoruz.Eer bir ey grlmyor veya grlemiyorsa ona iman sz konusu olabilir. Ama

grnyorsa ona iman edilmez,ahitlikedilir veya mahedeedilir.

te cennet, cehennem, aln yazs, melekler, ar, srat kprs, maher v.s gibivarlklara iman sz konusudur. Ama maddi olan varlklara ehadet edilir, mahede edilir.

Peki ehed en la ilahe illallah deyince ne oluyor?Yani ALLAHtan cc baka ilah olmadna ahidim dediimizde, yukarda

gaiplik ve ahitlik diye vasflandrdmz hallerden ikincisini yani gryormuasna ahitolma halini kabullenmi oluyoruz. Eer o niyetle sylemesek ahidim yerine imanediyorum dememiz gerekecekti.

Alemler bazndaki bu gaiplik ve mahede, aynen insanlar iin de geerlidir. Herbirimizin eti, kemii, derisi, sa zahirimiz yani ehadetalemimiz; ruhi durumumuz, aklmiz,nefsimiz, gnlmz de gayb alemimiz olmaktadr.

Her halkarda gerek olan udur, ki mahede alemi (insann kendisi dahil) snrl yanisonlu, gaip alemi (yine insannki dahil) snrszdr, sonsuzdur.

Btn bu anlatlanlar bir cmle ile zetlersek gerekirse diyebiliriz ki; iman gaybedir,ehadete iman gerekmez. Bu bakmdan eer biz bu alemde Hakkn varln mahedeediyorsak imana gerek kalmyor, iman dyor, iman grevini yerine getirmi mahedeyednm oluyor.

Belirli almalar ve riyazatlan sonunda Hakk mahede edemeyip ALLAHa halaiman yollu yaklamaya alyorsak ondan epeyce uzaktayz demektir.

Hazr olana iman garip bir itir. Ama eer biz ALLAHI mahade etmeden Ehedkelimesini sylyorsak, affnza snarak biraz yalanc ve gaflet ehli olmuyor muyuz?.....

Bizler bu aleme Cenab- ALLAHI mahede etmek ve onu tanmak iin gnderildik.Yoksa Hak teala bizleri esma aleminde brakrd. Yani ruhlar aleminde kalrdk. Oradan dacennete veya cehenneme gnderilirdik.

Demek ki bizlerzahirimizleehadet aleminin ve orada rabbmz mahede ediyoruz.Gaybmzla da Hakkn varlngayb aleminde idrak ediyoruz. Neticede bunu baarabilenveya baaramayan yine insann kendisi oluyor.

Yani kendini bilen, nefsini bilen, Rabbini de bilmi oluyor, Efendimizin buyurduklargibi men arefe nefsehu fekat arefe rabbehu Kim ki nefsine arif oldu o ancakrabbinearifoldu.


10/19

Ayetin gaybe iman veya gayb ile iman diye evrilen blmnn ksa izahndansonra Namazlarndosdoruklarlar ifadesin ele aldmzda; bunun da biri zahiri,dieri batni iki anlam bulunduunu gryoruz.

Zahiri anlamda namazn kln srasnda tadil-i erkana (namazn hareketlerinindzenli olmas) uyulmas gerektii vurgulanmaktadr. Namazn ekli olarak dosdoru bir

ekilde nasl klnaca ok nemli bir husus olmakla beraber, bani ynden dncedekifikirdeki doruluk da bir o kadar, belki de daha fazla nemlidir. *(3)*(3) Salat, Namaz kitabmzda izahat verildiGerekten istediimiz kadar namazn rknlerine tamamen uyalm, elimizi, ayamz,

yani dmz dzgn tutalm ama ya iimiz eriyse, dncelerimiz baka yerlerde ise,namazmzn shhatiden emin olabilir miyiz?

Ayetin devamndaVe onlara verdiimiz nimetlerden, nzklardan yerli yerince infak

ederler mevcuttur.Demek ki nafaka verecek kadar bir varla sahip olan bir mslman, bu rzkndan

dier ihtiya sahiplerini de rzklandracaktr. Bu rzk maddi olabilecei gibi kendini tanmabilgisi, Marifetullah bilgisi gibi manevi ynleri de olabilir. nk verilen bu eit bilgideruhun rzkn temin etmi oluyor ki bu ebedi bir rzktr. Karn doyan bir kimsenin bir ka saatsonra akmas mukadderdir. Ama Marifetullah olan rzk ebedi olarak verilmi veyakazanlm rzktr.

Kuran KeriymBakara Suresi 2. sure 4. ayette;velleziyne yuminune bima nzile ileyke ve ma nzile min kablike ve bil ahireti

hm yukinuneOnlar sana indirilen Kurana senden nce indirilen kitaplara imanederlerveahireti eksizbilirler.

Buradaki iman kelimesininde biraz almasnda fayda vardr:mann; taklidi iman, tahkiki iman ve yakin ikan olmak zere birbirini takip eden

3 aamas vardr.- Bunlardan taklidi olan iman aileden, yakn evreden, okuldan vs den genelde daha

ocukken iitilerek renilir.- Bylece kiide, ALLAHn varl ve bilinci olumaya balar. Ya ilerledike

dnce ve idraktaki gelimeye paralel olarak evredeki varlklar mahede edilmeye

balanr. Bunlann varolulan, yaam ve gelime tarzlan, bir sre sonra ekil deitirmeleridikkati eker. Sebep sonu ilikileri kurulmaya balanr. Btn bu oluumlarn kaynannbulunmas, ALLAH bilincini iyice gelitirir. Btn bu almalar, insann tahkik safhasnoluturur.

- Bundan da ileri gidildiinde ikan denilen yakyn mertebesine ulalr, varlnhakikatine vakf olunur.

Gaybe, iman ile yaklalr, mahede de ise, ehadet edilir. Yani gzle grleneahitlik,grlmeyene de iman edilir.

mandaki 3 safhay Kuran- Keriymle somutlatrrsan;

- birinci haldeki yani taklidi iman safhasndaki kii, evet bu KuranKeriymdir der ve perek bann zerine koyar, hrmet eder ve bir keye brakr.


11/19

- kinci haldeki yani tahkiki iman safhasndaki kii Kuran- Keriymi alr, aar, okur,hkmlerini yerine getirmeye alr yapabildii kadarn yapar hayli gayret sarfeder.

- nc haldeki yani ikan, yakyn safhasndaki kii iman, iman demeyelim deiman st yaam, hadis-i erifte belirtilen, el insan vel kuran teveman dediklerihakikatin zuhura kmasyla olur. Yani insanvekuranbir *(4) batndadoan ikiz

karde gibidirler*(4)Lbb-l zn z. Sayfa 30.

Tabii ki buradaki batn, insann zahiri iin ana rahmi, batn yn ve Kuran- Keriymiin ise Bismillahirrahmanirrahiym deki Rahmann rahmidir, yani Uluhiyetir.

Hakkn zatndan domak yani (zuhura gelmek) nedeniyle ikiz karde olan Kuranve insandan;Kuran- Keriyme ALLAHn kelamkelamullah denmesine karlk; insanada habibullah, ALLAHn habibi ve Kuran- natk yani konuan Kuran denmektedir.

Senonakorkmadekurannatk,gnlkabesinegirolmutabk,devreyleolkabeninetrafn,devrederlerbirgngelir emsizatn.

ehadet aleminde zuhura gelen bu iki zati tecelli iman yoluyla birbirlerine yaklaphakikatlerini idrak ederler, bylece lika mlaki (buluma) yakyn meydana gelmi olur.

Yakyn mertebesinde imandan sz edilemez, nk iman (biri iman eden, dieri deiman edilen olmak zere) ikilii gerektirir..

Halbuki tasavvufta tevhid yani birlik esas olduuna gre bu ikilik ne ekilde teklieindirilecektir?Bir dnrn karadan,kalsnyaradan diye ok derin ve zl bir sz vardr.Yani kulun kendisini idrak mertebesinde aradan karmas gerekmektedir. Bu takdirde

kul var zannettii kendi varln, kafasndaki, zihnindeki izafi benliini, nefsi benliiniortadan kaldrabilirse, ortada sadece lahi benlik kalacaktr.

te bu bakmdan gerek tevhide ulalnca iman dmektedir. man ile hareket etmeyeallyorsa ikiliin hkm srd bir yaam tarzna devam ediliyor demektir. Ancak buradazellikle belirtmek gerekir ki, kii, kendi bulunduu yeri bilmeli, derecesini aan durumlaratevessl etmemeleridir. Zira zemin kaygandr, klavuzsuz yola klmamahdr.

Meselelerin iyi anlalmas ve yerinde deerlendirilmesi lazmdr, eriat ve tarikatmertebelerinde mutlaka iman vardr, hakikat ve marifet mertebelerinde ikan meydanageldiinden; iman kendiliinden mahedeye dnmektedir.

Devam ediyoruz ve bil ahireti hm yukinuneYani ahiretedeyaknbirimanlaimanederler,diye evirebileceimiz ayetin

son blmnde; yakyn ifadesiyle yaklarlar ve yle mahede ederler de diyebiliriz. YaniHazret-i Rasulllahn Kuran ve hadislere dayanarak bildirmi olduu ahiret hukukunu sankigryorlarm gibi yakyn olarakmahedeederler.


12/19

uras bilinmelidir, ki yakyn bilgisinin dndaki btn bilgiler naklidir. Nakledilenbilgilerle salanlan yaknla, bilmel yakn denilirse; bunun da ilerisi, ilm-el yakyn,ayn-el yakyn, veHakk-el yakyn olmak zere 3 aamas vardr. Bunlardan

ilm-el yakyn, konuya akliyle, bilgisiyle, ruhuyla o bilgiye varmak zne ulamakdemektir. Ksacas ilimle yaklamaktr.

Ayn-el yakyn, grerek yaklamay ifade eder.Hakk-el yakyn ise bilginin sahibi olmak, kendisi olmak demektir.

Buna ekeri misal gsterirsek: Birincisi ekeri tarif etmektir, kincisi ekeri tatmaktr,yemektir, grmektir. ncs de ekerin kendisi olmaktr, yani eker olmaktr.

te ayette bahsedilen yakyn, yakn deil, gerek yakyn hve hvesine oolmaktr.

Ariflerden birisine yakyn nedir? diye soruldugunda,el yakyn hvel Hak yani OHaktr cevabn vermitir.

Bylece ahireti de yakyn haliyle yaamaktadr her an lecekmi gibi yaamaktr.

Yaantsn bu dzen zerine oturtmu olan kimseler yani yakynlar, mahade ehlidirler, hereye o mertebeden deerlendirirler.

Kuran KeriymBakara Suresi 2. sure 5. ayette;ulaike ala hden min rabbihim ve ulaike hml mflihuneitebuvasftaolanlarRablerindengelenbirhidayetzeredirlerveancak

onlarfelahbulmular,kurtuluaermilerdir.

Genel anlam bu olmakla beraber, yani namazn dosdoru klp, ktlklerdenkorunup, gnahlardan kandktan ve sevaplarn oalttktan sonra ALLAHa iyi bir kul olma

yolunda kendilerini kurtarm

lard

r.Batni manada felah bulmak ise, kiiyi nefsinin tasallutundan, nefsi benliinden,birimsel benliinden, izaf benliinden kurtararak yerine Hakkn kaim olmasnsalamaktr.Dier bir ifadeyle kii beeriyetinden kurtularak Ulhiyetine ykselmesi ve huzurakavumasdr.

Rabbimizin, gerek ismi Ebrahem yani halkn babas anlamna gelen, batllannise, Abraham olarak telaffuz ettikleri Hazret-i brahime u hitabm hatrlayalm.

Kuran KeriymBakara Suresi 2. sure 131. ayette;iz kale leh rabbh eslim kale eslemt lirabbil alemiyne

Rabbiona:Teslimolbuyurduunda.AlemlerinRabbineteslimoldumdemiti.

Bu hitapta Hazret-i brahime Rabbine teslim ol buyuruluyor. Daha akasbtnvarlnla bana teslim ol, benivekil kabul et, senin kefilin olaym,deniyor.

Hazret-i brahimin cevab hemen Eslemt lirabbilalemiyn oluyor. Yani benalemlerinrabbnateslimoldum diyor.

Ama bu teslimiyetin ok nemli bir zellii var.yle ki; Kuran KeriymBakara Suresi 6. sure 79. ayette;inniy vecceht vechiye lilleziy fetaressemavati vel arda haniyfenve ma ene minel mrikiyne


13/19

Benvechimiylebirvehekartuttumkiovecih,semavatvearzftratzerehalketmitir.Vebende irkehlideil,tevhidehliyim.

Burada irkten bahsedilmesi, muhtemelen babas Azerin put yapan birisi olduununvurgulanmas iindir.

nsanlarn puta, taa, gnee, hayvana v.s.ye tapmalar kaba manasyle irkioluturuyor. Halbuki bir de peygamberimizin ben mmetimin gizli irkindenkorkarmdiye buyurduklar gizli irk olay var.

Yani semavat ve arz iindeki varlklar ayr birer varlk olarak grmek veyadnmek. nsan, zihninde Hakk bir tarafa, dier varlklar baka bir tarafa veya taraflarakoyarsa zmmi olarak Hakktan baka varlklarn mevcudiyetini kabullenmi olur ki itekorkulan ve insan imanda zayflatan bu irk, gizli irktir, yani ALLAHn varlnn yanndaveya karsnda veya tesinde baka varlklarn bulunduunu kabul etmektir.

Halbuki Kuran KeriymBakara Suresi 57. sure 3. ayette;hvel evvel vel ahr vez zahir vel batn ve hve biklli eyin aliymnohem evveldir,hemahrdr,hem zahirdir,hembatndr,veoher eyi

bilicidir,dediimizde,Cenab- ALLAHn hem evvel, hem ahr, hem zahir, ve hem batn, ve de hereyi bilici

olduu bildiriliyorsa, o halde Hakkdan baka bir varln mevcudiyetinden bahsetmekmmkn mdr?

te bu gerei ilk idrak eden kii hanif yani tevhid ehli Hazret-i brahimdir.

Bylece ilk defa tevhid-i efal bilinci olumu ve bundan da la faile illallah hkmkaynan bulmu oluyor.

Makam-brahimin ileri safhalarna gelindiinde ise Cenab- Hak bu defa kullannaKuran KeriymBakara Suresi 2. sure 112. ayette;

bela men esleme vecheh lillahi ve hve muhsinuniyi bilin ki kimvechiniALLAHa teslim ederse ona ihsan olunur, diye

hitabetmektedir.Burada vechini ifadesi yzn, alnn, kan, gzn v.s. gibi dar manasyla

yorumlanrsa ok sathi kalnm olur. Oysa ki vecih kelimesinin baka anlamlar da vardr.Yani kii, Hakka sadece bedeni ve uzuvlanyia deil; bilgisiyle, ruhuyla, zyle, nefsiyle

hepsiyle birlikte ynelmeli ve tm varlm Ona teslim etmelidir. te bu kimseye muhsindenilir ki ihsan alan ihsan edilen anlamn tar.

Mevzuumuzun basnda islam, iman, ihsan ve ikan derken Marifetullah yani Allahbilgisinin ve mahedesinin, peygamber bllgisinin hakikat-i Muhammedi bilgisinin z buihsan kelimesinde yatmaktadr.

Bu durumda vechini Hakka teslim eden kiiye muhsin dendiine gre, o kiiyeihsan olunmu demektir. Olaya tersinden yaklaldnda, eer bir kimse muhsin deilse yaniihsan olunmam ise, o kimse vechini Hakka teslim etmemi demektir.

Burada ihsann bir zelliini belirtmekte fayda vardr. Vechin Hakka teslimiyeti

devam ettii srece Zattan yaplan ihsan devaml bir ekilde oalarak artar. nk ihsanolunan da devaml bir kapasite genilemesi olur. Ve bu al veri devaml inkiaf eder.


14/19

Halbuki babamzdan, annemizden, dedemizden intikal eden ihsanlar, milyonlar,milyarlar dolaysyla da muhsin oluyoruz ama, onlarn yaamnn bitiminde ihsanlar da son

buluyor.

Yaantsn ibadetlerle, sohbetlerle, zikirlerle, tefekkrlerle renklendirerek srdren

kii bu defaKuran KeriymAraf Suresi 7. sure 56. ayette;inne rahmetallahi kariybn minel muhsiniyneALLAHnrahmetiancakMuhsinlerdengelir

Dikkat edilirse bu ayet-i kerime ALLAHn rahmetinin nereden geldiini ok net birekilde ifade ediyor. Tabii ki ALLAHn (genel) rahmeti gkyznden, sadan, soldan,hocalarmzdan, alimlerimizden, sanatkarlarmzdan, tabiat ismini verdiimiz bu varlkzuhurlarndan, her yerden gelmektedir, ancak burada bahs edilen genel rahmet deil, (ilahi ve

zati) rahmettir ki; o da ancak ve ancak en ksa yoldan muhsin kiilerin gnllerinden talipkiilerin gnllerine gelmektedir.

hsanla ilgili baka bir ayet-i Rahman suresinde gryoruz.Kuran KeriymRahman Suresi 55. sure 60. ayette;hel cezal hsani illel hsanhsanncezasancakihsandeilmidir?

Buradaki ceza kelimesinin anlam, genelde kullanmaya altmz ceza kelimesindenok farkldr. Ceza, arapada karlk, her hangi bireye karlk, edeer bir karlk anlamnagelmektedir.

Yce ALLAH bir ayet-i kerimesindeKuran KeriymBeyyine Suresi 98. sure 8. ayette;cezahm nde rabbihim cennat adnin tecriy min tahthel enhar halidiyne

fiyha ebedenOnlarn Rablar katndaki mkafat, iinde temelli ve sonsuz

kalacaklar, ilerinden rmaklarakanadncennetleridir.gibi veya cehennemlecezalandracagibi.

Burada da ihsann karlnn yine ihsanolaca ifade edilmektedir. Yani muhsinolan bir kimse, muhsin olduktan sonra vermeye baladnda yaam ihsana dnm oluyor,hsan sahibi oluyor. Verebildii kadar veriyor, bunun karlnda da alabildii kadar alyor ve

bu hal sreklilik kazanyor.

Bu yaant iersinde artk kii ehed en lailahe illallah dedii zaman gerektenmahede sahibi oluyor ve imana ihtiyac kalmyor:man safhasn yaayan kii, aslnda kesret aleminin ehlidir. nk iman olgusunda

daha evvel de belirttiimiz gibi biri iman eden, dieri iman edilen olmak zere iki varlnmevcudiyeti szkonusu olmaktadr.

ehed en lailahe illallah ve ehed enne Muhammeden Resulllah diyen kii bunugerek manasyle sylyorsa o artk iman safhasn am, gaiblii geride brakm, kesrettenkurtulmu, Vahdeti bulmu, mahede ehli olmutur.

Ve yine baka bir ayet-i kerime de

Kuran KeriymAraf Suresi 7. sure 172. ayette;ve ehedehm ala enfsihim


15/19

kendi nefisleri zerine ahit olurlar denmektedir, man ederlerdenmemektedir.

Eer nefisleri zerine iman ederler denseydi kiinin bu kadar terakkiden sonrayeniden dersine birinci snftan balamas gibi olurdu. Oysa ki ihsan - muhsin dnm

yukarda belirtildii gibi sonsuza kadar kapasite artn ierir.

Mahede halinin zirvesini ifade eden u ayet btn bu anlatlanlar ne gzelzetlemektedir.

Kuran KeriymAlimran Suresi 3. sure 18. ayette;ehidallah enneh la ilahe illa hveALLAHahittirkiALLAHtanbakailahyoktur,ancakALLAHvardr.

Szmz bitirmeden evvel konumuzun balangcnda Cibril Hadisinde yerini alanslam kelimesini de bir nezbe amakta fayda grmekteyim.

slam, selamdan, selametten, teslim olmaktan kaynaklanan bir kelimedir. ALLAHn

birliine inanmak ve Ona irk komamaktr.

slam dininin zahiri, eriat- Muhammedi; batn ise, hakikati Muhammedidir.kisini birlikte yrtmek ise, kemalattr.

slam ayn zamandaAdem(a.s.)danMuhammed(a.s.)a kadar bir semavi sisteminismidir. Cenab- Hakk; brahimiyet - Museviyet - seviyet - Muhammediyet diyeayr ayr dinler vazetmemitir.

Kuran KeriymAlimran Suresi 3. sure 19. ayette;inned diyne ndellahil islam

Allah

nindinde(yan

nda)din slamd

r.Allahn indindeki (yanndaki) din islam olmakla beraber; acaba kulun indindeki dinnedir, nasldr?

te Museviyet, seviyet vs. dinler bu safhada ortaya kmaktadr. nk kul, zahir halidaha kolay benimsemekte ve her kitap sahibi peygambere ayr bir din ismi yaktrmaktadr.

Hz. brahimin getirdii tevhid-i efal hukukunu, Hz. Musann getirdii tenzihhukukunu, Hz. sann getirdii tebih hukukunu, Hz. Muhammedin getirmi olduutevhid ve vahdet hukukunu, mmetleri, peygamberlerinin isimlerine izafetenbrahimilik, Musevilik, sevilik, Muhammedilik olarak isimlendirmilerdir ve

bylece kullarn yanndaki dinler ortaya kmtr. Halbuki ALLAH birdir ve ayette

belirtildii gibi indindeki (yanndaki) din de birdir, o da slamdr.

Hz. Adem (a.s.) ile balayan ALLAHI c.c. bilme ve bulma olgusu; Hz. Muhammed(a.s.). ile kemale erdi; o yzden son peygamber olmutur. lahi srlar zuhura karm gizli birey brakmamtr, yeter ki biz kulak, gz, gnl ve akl ayarlanmz gzel yapalm, ayan

bozuk cihaz gerekleri yanstamaz.

Kuran- Keriym peygamberler kssalar ile bir hak yolcusunun seyr-i slukununasl yapacan ok ak birekilde gstermektedir. Bir arif kiinin nezaretinde yeterli srede10 - 20 sene aras olabilir, istisnalar hari, bazen daha ksa veya daha uzun da olabilir.

Ksaca zetlersek; gafletine tevbe edip mertebei Ademiyyette venefaht ileuurlanmaya balayan kii, nefs temizliine ynelir, kendini anlamaya balar, Hakka teslim


16/19

olmaktan baka aresinin olmadn idrak eder. Teslimi klli ile teslim olur, daha sonravechini (btn varln) Hakka teslim eder. Bunun karlihsandr;

Cibril hadisinde bu olgu ok muhteem bir ekilde ifade edilmitir. Benlikperdesinin kalkmaya balad ilahi zat mahedeye dnk oluumlarn yer ald birmertebedir.

Mertebe-ibrahimiyette dostluk hullesini giyergerek tevhide ular.Mertebei Museviyette eymen vadisindegerek tenzihe ular.Mertebeiseviyette Ruhl kudsten destek alr.Mertebei Muhammediyye de ise, seyr-i zirveye kp miracn yapar.

Bylece byk ayet olan kendini ve Rabbini mahede etmi daha dnyada ikenruyetullaha ulam olur. te slam ALLAHn yolunu ilk aamasndan balatp zirveyeyani zatna kadar ulatran sistemin ismidir. Bu oluumlar btn varlkta da ALLAH (c.c)ymahede etmek iin dzenlenmitir.

ALLAH c.c. kendini bildirmeyi diledi ve bilebilecek olan halife insan halk etti(yaratma deil) ve onda en geni manada zuhur etti.

Bu hakikatleri bilen ayn; bilinen gayr oldu.Bilen de vechini at; bilinen de hicaplad yani perdeledi.

Ne zaman ki bu perdeleri aacaz ite o zaman u dnya hayatmzn ne kadar deerlibirey olduunu anlayacaz.

Hz. Muhammed s.a.v. ve Kuran ile btn hakikat ortaya konduundan daha baka birpeygamber ve kitabn gelmesi mmkn deildir. Eer byle bireyler varsa kknden yanlve aldatmacadr, nk Kuran zattr ve Ona ilave edilecek baka hi birey yoktur, ancak

bizim Onu iyi inceleyip anlamamza ihtiyacmz vardr.

Bu saha sonsuz bir deryadr, gayemiz o deryadan alnan bir avu su ile yzmzykayp gzlerimizi Hakkn eliyle benliimizden mehs etmektir. ALLAHu teala gayretliolanlar basardan basirete ulatrsn.

Ehlllahtan birisine sormular ALLAHI grmek mmkn m? diye o da cevapvermi, ALLAHI grmemek mmkn m? diye.

Daha ileride ineallah Cevab- Hak izin verirse bu mevzu ile alakal daha geni

kapsaml

bir yaz

meydana getirebiliriz, daha fazla bilgi almak isteyenler de MbarekGeceler isimli kitabmzn mirac blmne bakabilirler.

Bu risale imann hakikatleri ynnde pheleri bulunan baz kimselerin sorulanzerine yazlmaya alld. Gayret bizden tevfik ve ihsan ALLAHdandr.

Muhterem okuyucum bu risaleyi sabrederek eer sonuna kadar okuyabildinse ltfenn yargl davranma iyi anlamaya al ki ufkun ve gnln genilesin bu, hayata daha deiikynlerden bakmaya almalsn.

Rabbimizden cmlemize ilim bereketleri vermesini niyaz ederim. Hoakaln, dosta

kaln.


17/19

06.09.1996 Cuma

El fakirNECDET ARDI UAK

TERZ BABA

TEKRDA

KAYNAKLAR :

1. KUR'N ve HADS2. VEHB : HAK'kn hibe yoluyla verdii ilim.3. KESB : alarak kazanlan ilim.4. NAKL : Muhtelif eserlerden ve sohbetlerden, mahede ile toplanan ilim.


18/19

DAHA EVVELCE IKAN KTAPLARIMIZ(GNLDEN ESNTLER)

1. NECDET DVAN

2. HACC DVANI3. RFAN MEKTEB HAK YOLU'nun seyr defteri4. LBBL LB - ZN Z Osmanlcadan eviri5. SALT NAMAZ VE EZAN' MUHAMMEDI'nin baz hakikatleri6. SLAMDA MBAREK GECELER VE HAKKATLARI7. KELME- TEVHD DEK YNLERYLE

ZERNDE ALITIIMIZ KTAPLARIMIZ8. CBRL VE HAKKATLER9. SURE- YUSUF VE DERVLK

10. ALTI PEYGAMBER VE DAHA BAZILARI11. SURE- YUSUF ve DERVLK12. ALTI PEYGAMBER ve daha bazlar

NECDET ARDIERTURUL MAH. HSEYN PEHLVAN CAD.NO. 35/A 59-100 TEKRDATEL. EV : 0 - 282 - 261 43 18

: 0 - 282 - 261 32 40

KTABIN YAZARI

1938 senesinde Tekirdanda ocuklu bir ifti ailesinin ortanca ocuu olarakdnyaya geldi.

ilkokulu bitirince terzilik mesleine yneldi. Bu arada eitimini zel olarakgelitirmeye alt.

O zamann eski cami imam ve Kuran kursu retmeni olan Muhterem, Hafz BehetToy Hocaefendiden Kuran ve tecvit dersleri ald.


19/19

07 İslâm, İmân, İhsân, İkân, (cibril hadîs’i)

Documents