06 paula unibertsoa
TRANSCRIPT
UNIBERTSOA UNIBERTSOA
Existitzen den Existitzen den guztia guztia unibertsoa da.unibertsoa da.
Unibertsoa Unibertsoa astro guztien astro guztien multzoa da.multzoa da.
ASTROAK ASTROAK Astroak Astroak
zeruko zeruko berezko berezko gorputzak gorputzak dira, hala nola dira, hala nola izarrak, izarrak, planetak, planetak, kometak, kometak, sateliteak, sateliteak, etab.etab.
BIG-BANG BIG-BANG Duela Duela 15.000.000.000 15.000.000.000
urte, unibertsoko urte, unibertsoko materia guztia materia guztia elkarrekin elkarrekin zegoen. Baina zegoen. Baina leherketa handi leherketa handi baten ondorioz baten ondorioz materia guztia materia guztia sakabanatu zen sakabanatu zen hala nola izarrak, hala nola izarrak, planetak, planetak, sateliteak, sateliteak, kometak eta abar kometak eta abar … sortu ziren.… sortu ziren.
IZARRAK IZARRAK Izarrak Izarrak
berezko argia berezko argia duten astroak duten astroak dira. Eguzkia dira. Eguzkia ere izar bat da ere izar bat da eta haren eta haren bero eta bero eta argiari esker argiari esker bizi gara gu.bizi gara gu.
GALAXIAK GALAXIAK Badaude ehun Badaude ehun
mila milioika mila milioika galaxia. Izar galaxia. Izar multzoak dira, multzoak dira, Lurra eta Eguzkia, Lurra eta Eguzkia, galaxia baten zati galaxia baten zati txiki bat besterik txiki bat besterik ez dira. Gure ez dira. Gure galaxia Esne galaxia Esne Bidea du izena.Bidea du izena.
Guztiak ez dira Guztiak ez dira berdinak, ez berdinak, ez neurriz, eta ez neurriz, eta ez formaz ere, era formaz ere, era askotakoak daude.askotakoak daude.
ARGI-URTEA ARGI-URTEA Unibertsoko Unibertsoko
astroen arteko astroen arteko distantzia distantzia handiak handiak neurtzeko neurtzeko erabiltzen da. erabiltzen da. Argi-urtea Argi-urtea espazioan espazioan urtebetean urtebetean egiten duen egiten duen distantzia da.distantzia da.
KONSTELAZIOAK KONSTELAZIOAK Konstelazioa Konstelazioa
izarrez izarrez osaturiko osaturiko irudiak dira. irudiak dira. Famatuena Famatuena hartz txikia da hartz txikia da bertan bertan dagoelako. Ipar dagoelako. Ipar izarrak izarrak iparraldea beti iparraldea beti seinalatzen du, seinalatzen du, beti toki berean beti toki berean ikusten dugu.ikusten dugu.
EGUZKI-SISTEMA EGUZKI-SISTEMA Eguzki-sistema, Eguzki-sistema,
eguzkiaren eguzkiaren inguruan inguruan sortutako sortutako planeten eta planeten eta beste gorputz beste gorputz espazial espazial batzuen batzuen sistema sistema da .Eguzkia da da .Eguzkia da sistemaren sistemaren erdigunea, erdigunea, sistemaren sistemaren izarra.izarra.
GRABITATE-INDARRA GRABITATE-INDARRA Espazioko Espazioko
gorputz guztiek gorputz guztiek grabitate-grabitate-indarra egiten indarra egiten dute. Zenbat dute. Zenbat eta handiagoa eta handiagoa izan objektua , izan objektua , orduan eta orduan eta grabitate-indar grabitate-indar handiagoa handiagoa eragiten du.eragiten du.
Sateliteak edo ilargiakSateliteak edo ilargiak
Planeten Planeten inguruan biraka inguruan biraka dabiltza astroak dabiltza astroak dira. Lurra dira. Lurra satelite bakarra satelite bakarra dauka ilargia. dauka ilargia. Neurri eta Neurri eta forma askotako forma askotako ilargiak daude.ilargiak daude.
Eklipseak Eklipseak Lurra ilargiaren Lurra ilargiaren
eta Eguzkiaren eta Eguzkiaren artean lerrotzen artean lerrotzen bada, Lurraren bada, Lurraren itzalak estali itzalak estali egiten du egiten du ilargia, une ilargia, une batez. Ilargi-batez. Ilargi-eklipsea deritzo eklipsea deritzo fenomeno horri.fenomeno horri.