ASTEKO ASMAKIZUNAberria

GAZTETXOEN ASTEKARIA 665. ZENBAKIA LARUNBATA, 2017KO UZTAILAREN 15A

Gora narama, beheranakar; ni geldi-geldirik

eta bera azkar.Zer ote da?

m a n t a n g o r r iErantzuna: Igogailua

MAR

ISOL

RAM

IREZ / AR

GAZKI PRESS

Bertsoa,gozameneanbidelagun

Asmakizunaren jatorria: Auskalo! Igarkizun eta aho-korapiloak liburutik, Xabier Olaso / Agurtzane Villate (Pamiela).

Zorion agurrak argitaratu ahal izateko, gogoanizan mezuak asteartearratsaldea baino lehen jasobehar ditugula. Asteartetikaurrera jasotzen diren mezuguztiak hurrengo astekozenbakian argitaratuko ditugu.

Kaixo, lagunak! Alizenaiz. 7 urte ditut, eta Durangon bizi naiz. Urkiolako

marrazki hau bidaltzen dizuet. Agur!

Kaixo! Biki Kozyrnaiz, 8 urteko neska ukrainarra. Uda Euskal Herrianigarotzen ari naiz. Marrazki hau argitaratzea eskertuko nuke. Eskerrik asko!

m a n t a n g o r r i2 LARUNBATA, 2017KO UZTAILAREN 15A berria

ZORiON AGURRAK

Duela urtebete poza eta zoriontasuna etorri ziren zure eskutik; gaur, maitasuna

eta babesa jarri nahi dizugu eskura. Guztiok eskertu nahi ditugu zuregandik

datozkigun alaitasuna eta irrigura.

Zorionak, Izaro, zure 1. urtebetetzean izekoen, osaben eta lehengusuen

partez.

Zorionak, Kattin! Lau urte jada,poxpolin!!! Muxu eta besarkada

erraaaaldoiak etxeko guztien

partetik. Ilargiraino eta bueltan maite

zaitugu!

Amets ZelaietaRodriguez, Gasteiz. Zorionaketa aunitz urtez, Amets!!! Izugarri

maite zaitugu! Etxekoen partez.

Laida Ezenarro

m a n t a n g o r r i 3berria LARUNBATA, 2017KO UZTAILAREN 15A

ZU ERE ARTiSTA

Bidali zure gutunak helbide hauetara Helbide elektronikoa: mantangorri@berria.eus Egoitza nagusia: BERRIA. MANTANGORRI. Gudarien etorbidea, z/g. 20140 Andoain.

Argitaratzailea: Euskal Editorea SM Lege Gordailua: SS-616/05 Zuzendaria: Martxelo Otamendi Koordinatzailea: Nagore Etxeberria Pikabea

Egoitza: Martin Ugalde kultur parkea. Gudarien etorbidea, z/g. 20140 Andoain ISSN: 1699-728x

Kaixo, kaixo! Zumaiako Herri Eskolako ikasleok

akuarelarekin marrazkiak egiten aritu ginen MANTANGORRIrako,

oporretara joan aurretik. Ea gustukoak dituzuen!

Maren Jimenez

Aiza Gojenola

Aiuri Saizabal

Jon Campos

Maule Agirrezabalaga

Arbil Aierbe

m a n t a n g o r r i4 LARUNBATA, 2017KO UZTAILAREN 15A berria

dagoeneko, haien presentzia.Motxila bizkarrean hartuta, taldehandiak nonahi ikus daitezke egunhauetan. Orioko (Gipuzkoa) herritarrek, esaterako, izan dutehorretaz jabetzeko aukerarik,Itxaspe baserrian Bertso Udale-kuetako lehen txanda egin berribaitute. Hamaika jarduera egin dituzte,

horietan guztietan bertsolaritza«zeharka» landuz, Ander Solozabal

begiraleak azaldu duenez. Bertso-laritza presente eduki dute, bainaez gehien ezagutzen den moduan.Ez dute oholtzara igo beharrikizan, eta ez dira aritu gai-jartzailebatek eskatutakoari fin-fin etaakatsik egin gabe erantzun nahian.Bertsolaritza bere eremu formale-tik atera, eta bertso munduarekinharreman osasuntsu eta gertukobat izaten ikasi dute bertso udale-kuetan, laguntasunean eta ondo

pasatzean oinarrituta. «Bertsolariizan gabe, bertsoa hurbil sentitudezaten garrantzitsua da. Bertso-ak irauten du bertsozaleak daude-lako, eta bertsozaletasun horisortu nahi dugu haiengan», dioAmaia Elizagoien begiraleak. Urdu-ritasuna eta bertsotan egitekopresioa sentitu beharrean, saiatudira haurrak eroso sentiarazten.Haiek bertsotan egitera bultzatudituzte, baina, betiere, haurrengogoa kontuan hartuta, eta ezhorretara behartuta. Nola eginduten hori? Bada, ariketa txikienbidez: bertso idatziak elkarrenartean abestuz, bazkalosteak ber-tsoz alaituz, egiten dituzten jola-setan errimak sartuz... Bertsoeskoletan aritutako haurrak diraasko, baina, hala izanik ere, mailaasko aldatzen da batetik bestera,eta hori kontuan hartu behar iza-

Uda iristearekinbatera, haur etagazte gehieneinabarmen ugari-tzen zaie aisialdira-ko denbora. Udale-

kuetara jotzen dute askok, eraguztietako jarduerak egin, eta,bide batez, hamaika txokotatikjoandako jende berria ezagutzera.Herri askotan nabari daiteke,

ERREPORTAJEA BERTSO UDALEKUAK

Hasierakoagurra udariBertsolari eta bertsozale gazteek elkar ezagutu eta era askotakojarduerak egiteko aukera izan dute Orion, Bertso Udalekuen lehentxandan

m a n t a n g o r r i 5berria LARUNBATA, 2017KO UZTAILAREN 15A

ten dute begiraleek. «Saiatu behardugu denak kontuan hartukodituen lan bat egiten», azaldu duElizagoienek.

Bi pertsonak elkarrekin bertso-tan egiteko, komunikazioa beha-rrezkoa da bien artean. Batak zer-bait esan, eta besteak erantzun;ariketa kolektibo bat da, normale-an. Plazan laguntasuna eta elka-rrekin egin beharra dakar bertso-ak, Solozabalek dioenez, etaudalekuetan saiatzen dira alderdihori azpimarratzen. Bertsoa moduoso berezian bizi dute udalekue-tan: «Leku desberdinetako jendepila batekin eta aisialdian». Ber-tsolari txikiek helduagoekin ber-tsotan aritzeko aukera dute, gai-nera. Bertsolariak edo bertsomundukoak izan ohi dira begirale-ak, eta bertsolarien ingurukoaurreiritziak ezabatu, eta haiekin

harreman zuzena egiteko aukeradute. Orion izan diren bitartean,esperientzia handiko bertsolariakere izan dituzte bisitan. BertakoRoxi Lazkano bertsolariarekin ereizan dira haurrak, eta, hark eginda-ko bertsoak denen artean abestuondoren, bere bizipenak kontatudizkie Lazkanok gazteei.

Egunero, zerbait berria

Bertsolaritza ez da izan, hala ere,zazpi egunetan landu duten gauzabakarra. Egunetako bakoitzean gaijakin bat landu dute. Lehen egune-an, elkar ezagutzeko jolasak eginzituzten, eta, besteak beste, kul-turartekotasuna, euskalkien aniz-

tasuna eta beste hainbat gai ereukitu zituzten. Barruak hustekotartea ere hartu zuten, haurrekberen kezkak eta bestelakoakelkarri kontatuz. «Haur batzuen-tzat, egun hau oso garrantzitsuada, horrelako gauzez besteenaurrean aritzen diren lehenengoaldia izaten baita haientzat», dioElizagoienek.

38 lagunentzako lekua izandute Orion. Bestelako udalekubatzuen aldean, «txiki-ertainak»dira bertso udalekuak, Solozaba-len arabera. Besteak beste, horre-gatik dira hain bereziak, begiralea-ren aburuz; bertan parte hartzendutenen ateko harremana «gertu-koa» izaten delako, alegia. Zaleta-

Talde lanari garrantzia handia ematen diote Bertso Udalekuetan. Goiko irudietan, haurrak taldeetan elkartuta, Orioko Itxaspe baserrian. ARGAZKI PRESS

sun antzekoak dituzten haurrentopagune ere bihurtzen da: «Ber-tso udalekuak izan daitezke asko-rentzat askatzeko leku bat, eurenantzeko jendearekin topo egitendutelako». Zazpi egun eskasean,harreman sendoak sortzen dira,eta horrek jarraipena izaten dubehin egonaldia bukatuta ere, Eli-zagoienek dioenez: «Urte osoanelkarrekin topaketak egiten dituz-te, adibidez, eta oso beranduraarte jarraitzen dute udalekuetarajoaten».

Lehen agurra egin dute Oriotik;Irañetan (Nafarroa) eta Muxikan(Bizkaia), bigarren eta hirugarrentxandetan, jarraituko du orainbertso saioak.

m a n t a n g o r r i6 LARUNBATA, 2017KO UZTAILAREN 15A berria

DENBORA-PASAK

1. Labirintoa. Erleak eztiadagoen lekura joan nahi du, bainaez du bidea aurkitzen.Lagunduko al diozu?

2.Bikiak. Sukaldean dituen labanaktxukun ordenatzen ari da Mattin.Horretarako, klasebereko labanak bikotekajarri behar ditu.

A

C

E

G

B

D

F

H

m a n t a n g o r r i 7berria LARUNBATA, 2017KO UZTAILAREN 15A

‘Ixon’ Berezko izena Ion duen arren, gurasoeksoilik esaten diote horrela. Gainerakoguztientzat Ixon da. Isilik egoten da, etahorregatik esaten diote Ixon. Ez da betiisila izan, hala ere. Pixkanaka, geroz etahitz gutxiago erabiltzen joan zen. Etxeanhitz egiten duen bakoitzean, gurasoakeztabaidan hasten dira, eta hori da hitz

egiten uztearen arrazoi nagusia. Etxeko girotik ihesi, Silvia etabere musika taldeko beste kideak ezagutuko ditu Ixonek. Ba-teria joz, gitarra astinduz, eta mikrofonoa hartu eta oihukalortuko du Ixonek barruan dituen sentimenduak kanpora-tzea.

Ana Jaka / Alex Orbe

Argitaletxea: Elkar

‘Samurgoa’ Bizilagunak dira Gaztaina jauna eta Grisujauna. Untxiak dira biak, eta elkarren on-doan dituzte bizi diren zuloak. Bizilagu-nak soilik ez; lagunak ere badira, baina,dela bataren zikinkeria edo bestearen

zarata, haserretu egingo dira. Borrokan ere egingo dute. Egunbatean, azeria agertuko da, gosetuta. Bi untxiak jan nahi ditu.Ordura arte haserre ziren Gaztaina jaunak eta Grisu jaunak in-darrak batu beharko dituzte azeriak jan ez ditzan.

Claude Boujon

Argitaletxea: Ikas

AZOKA

BAI BITXIA!

Zergatik gal dezaketemuskerrek buztana?Gorputz luzea, lau hankatxo eta buztanluze xamar bat izaten dute muskerrek. Osogarrantzitsua da buztana muskerrentzat.Funtzio asko ditu; oreka mantentzen laguntzendie, eta, jatekorik ez dutenean, energia iturri ere izandaiteke. Muskerren buztanak gorputzek gainontzeko atalek baino ko-lore deigarriagoa izaten dute, normalean. Horrela, harrapariren batatzetik dutenean, buztana ikusten dute beste ezer baino lehen, etabertara jotzen dute. Muskerrek buztana galdu dezakete, bertan di-tuzten ornoak hautsiz, indar handia eginda. Horrela, eta isatsik gabebada ere, ihes egin dezakete. Buztan berri bat sortuko zaio, ondoren,muskerrari, moztua izan den lekutik bertatik.

3. Osatu hitzak. Osatu hitzak. Letra zopabazkaltzen ari zela, letrekin hizkiak egitea otu zaioJoneri. Hizki horiek ondo ordenatuzgero, hiru hitz osa daitezke.

A-RO-KO

A-GI-IL-AR

KO-ES-TA-PE

Erantzunak: 2.-A-D / C-F / B-E / G-H

Kirolariudan ere

Uda ere osasuntsumantentzekourtaro egokia da.Giro ona izaten da

askotan, eta hori garrantzi-tsua da aire garbia arnastueta gorputza astindu nahidugunean. Kalean, mendianedo hondartzan kirola egi-teko egun aproposak dira,baina kontu handia izanbeharra dago beroarekin. Bero handia egi-ten duen egunetan, lasai hartu behar daeguna. Kirol lasaiak egitea komeni da egunhorietan, gorputzari esfortzu handirik eska-tzen ez diotenak. Bestela, ur kirolak, igerile-kuan edo itsasoan egin daitezkeenak ereaproposak dira egun horietarako. Kirola egi-

teaz gain, urarekin gozatzeko aukera ema-ten dute.

Bero handia egiten duen egunetan urasko edan behar da, gorputzak normaleanaskatzen duen gatz eta likido kopurua han-diagoa baita. Garrantzitsua da hidratatutaegotea. Goizeko lehen orduak dira kirolaz

gozatzeko ordu apropo-senak. Oporrak aprobe-txatuz, familia giroan kiroljarduerak egitea osodibertigarria izan daiteke.Mendi bueltatxo bat egindaiteke, adibidez. Ordu-beteko ibilaldiarekin nahi-koa izan daiteke. Eta ezdago urrutira joan beha-rrik, gainera, leku atseginaskoak baititugu ingu-ruan. Herriko baso edolanda batera joan daite-ke, esaterako.

Hondartzetan eta igeri-lekuetan ere geroz eta

gehiago dira kirola egiteko biltzen diren tal-deak. Familia osoak parte hartzeko modukokirolak antolatu ohi dituzte: pilates, piragua,padela…

Gogoratu, helburua ongi pasatzea dela,eta horretarako gogoa eta irribarrea ezin-bestekoak direla!

m a n t a n g o r r iberria

GAZTETXOEN ASTEKARIA LARUNBATA, 2017KO UZTAILAREN 15A

Uretako kirolek gorputza mugitu, eta, aldi berean, freskatzeko aukera ematen dute. RAUL BOGAJO / ARGAZKI PRESS