ud 1.6 promoción da saúde bucodental · c o n t i d o s 1. hixiene oral: 1) ... cabeza = parte...

UD 1.6 – Promoción da saúde bucodental

C

O

N

T

I

D

O

S

1. Hixiene oral:

1) Cepillo dental

2) Dentífrico

3) Seda dental

4) Revelador de placa oral

5) Limpador lingual

6) Colutorios

2. Flúor

profedesanitaria.wordpress.com

EpS: ensinar a importancia de adquirir

e manter hábitos hixiénico-dietéticos

• Revisións no dentista c/ 6-12 meses.

• Evitar alimentos carioxénicos.

• Eliminación da PB mediante hixiene oral:

- Edéntulos: fregar enxivas con gasa húmida paraeliminar restos de alimentos despois de cada inxesta.

- Resto: ver apartado 1.

• Uso de fluoruros (ver apartado 2).

• Aplicación de seladores (visto).


-1-

HIXIENE ORAL


O máis importante é a acción mecánica do cepillado, por encima da labor do dentífrico, que

actúa como deterxente para facilitar o arrastre da PB por parte do cepillo, ademáis de aportar F


LIM

PE

ZA

ME

CÁ

NIC

A

caras

interproximais

espazos

estreitos

espazos

anchos

resto

de caras

dentais


https://www.youtube.com/watch?v=jK5imyP1VQ4

https://www.youtube.com/watch?v=jK5imyP1VQ4

https://www.youtube.com/watch?v=axaR4XxTk6s

https://www.youtube.com/watch?v=axaR4XxTk6s

https://www.youtube.com/watch?v=XzQg3V8ZpbE&t=25s

https://www.youtube.com/watch?v=XzQg3V8ZpbE&t=25s

-1.1-

HIXIENE ORAL: CEPILLO DENTAL


• Zona de suxeición

• De material antiescorregamento


MANGO

COLO

CABEZA = PARTE ACTIVA

• Une mango con cabeza

• Ccs ergonómicas: recto, angulado, con dobre angulación...

• Con filas de penachos sintéticos e extremos redondeados

PARTES

Os filamentos deben ser sintéticos (non deben absorber

humidade) e con puntas redondeadas e pulidas


CCS

Recoméndanse cepillos de dureza branda (filamentos Ø=0’17mm)

ou media (filamentos Ø=0,30 mm)A cabeza debe ser pequena

(para acceder a todas as zonas da boca)

e co extremo redondeado

O cabezal debe dispor de 3 ou 4 filas de fibras e por cada fila

debe conter de 5 a 12 penachos

Deseño ergonómico

TIPOSCONVENCIONAIS

ou MANUAIS• Adulto• Infantil

ESPECIAIS

PERIODONTAISou SULCULARES

• Para eliminar PB subxinxival• Brandos e con 2 ou 3 filas de filamentos

POSTOPERATORIOS• Ultrasuaves• Para o cepillado en días post-qx

DE ORTODONCIA• Con filamentos en forma de V• Para limpeza de zonas difíciles

INTERPROXIMAIS ou INTERDENTAIS

• Arame con filamentos distribuídos en forma de cono ou cilindro

• Para eliminar depósitos entre espazos interdentais aos que non chega o cepillo

ELÉCTRICOS

• Cabezal pequeno e redondo• Desvantaxe: pode lesionar enxiva se se aplica

demasiada P• Non é necesario realizar movementos de cepillado

(elimina PB mediante vibración)


Cepillo extraoral, para próteses removibles: de maior tamaño e emprégase para cepillar as próteses (fóra da boca)


USO

• Deben cepillarse os dentes despois de cada comida,(mínimo 3 veces ao día).

• Duración mínima de 2 minutos.

• Actualmente considéranse fundamentais o cepillado depola mañá e especialmente o de antes de deitarse.

• Facer limpeza interdentaria alomenos 1 vez ao día,preferiblemente antes de deitarse.

• O cepillo debe lavarse e secarse depois de cada uso.

• Renovar o cepillo de dentes cada 2 ou 3 meses, oucando os filamentos comecen a deformarse.


Técnica de cepillado manual

mediante varrido

(con movementos verticais)


OBXECTIVO

Realizar un cepillado manual rutineiro mediante un varrido vertical de enxivas e dentes

INSTRUMENTAL E MATERIAL NECESARIO

• Cepillo dental manual• Auga

Opcional: dentífrico


Dividir a boca en 4 cadrantes, para seguir unha orde e non esquecer ningunha zona


1 2

34

Comezaremos polo cadrante 1, cepillando as caras vestibulares dos dentes


1. Mollar o cepillo (engadir dentífrico) e colocaloperpendicular ao dente, sobre vestibular,lixeiramente inclinado cara a enxiva (nun ángulode 45o).

2. Realizar movemento de varrido descendente,xirando suavemente o cepillo, ata chegar ao finaldo dente (cara oclusal ou bordo incisal).

3. Separar o cepillo e volver á posición inicial,repetindo o movemento 5-10 veces, e logo pasaraos dentes adxacentes.

Cepillar sempre dende a enxiva cara o dente(nunca o revés).

Agora, seguimos no cadrante 1, pero cepillando as caras palatinas dos dentes,

empregando a mesma técnica


Para cepillar os dentes anteriores(tanto por palatino, nos cadrantes 1 e 2, como por lingual, nos cadrantes 3 e 4),

colocar o cepillo en posición vertical e realizar o mesmo xiro

Por último, aínda no cadrante 1,cepillar as caras oclusais


Para cepillar os dentes posteriores (por

oclusal), colocar o cepillo en posición horizontal e realizar movementos de

varrido de atrás cara diante

Agora pasamos aos cadrantes 2, 3 e 4, procedendo de igual modo que no cadrante 1


VESTIBULAR PALATINA OCLUSAL

VESTIBULAR LINGUAL OCLUSAL

Finalmente, cepillar a lingua, colocando o cepillo perpendicular a ela e realizando

varridos sempre de atrás cara diante


Técnica de cepillado

interdental ou interproximal


OBXECTIVO

Empregar adecuadamente o cepillo interdental nos espazos amplos e sen producir danos sobre a enxiva


• Cepillo interdental de grosor axeitado• Auga



1. Elixir grosor axeitado para cada espazo interdental.

• Non empregar cepillos demasiado grosos ou que se dobren ao intentarinsertalos (por ter que exercer demasiada presión).

• Elixir o tamaño + grande que caiba no espazo interdental, sen forzar a súainserción e evitando o roce do esmalte co arame (só debe contactar cosfilamentos).


2. Mollar cepillo e insertalo horizontalmente (nun ángulo de 90o),dende vestibular, exercendo unha lixeira presión.• Podemos curvar o colo do cepillo interdental, mantendo o ángulo de 90o ao

insertar o cabezal entre os dentes (ex: nos dentes posteriores).

3. Realizar varridos de atrás cara diante (sen xiralo).• Tamén pode empregarse entre implantes e baixo coroas e pontes.

• Ideal para pacientes con ortodoncia, insertando o cepillo entre o arame e osdentes e arredor dos brackets.



Os cepillos

interdentais

poden ser

dun só uso

ou ben o

lavaremos e

gardaremos (podendo empregalo

durante varios días,

ata que os filamentos

se deterioren ou cando

o arame fose dobrado

demasiadas veces)

Técnica de cepillado eléctrico


OBXECTIVO

Empregar adecuadamente o cepillo eléctrico de forma eficaz e sen efectos dañinos


• Cepillo eléctrico con cabeza circular• Auga



Dividir a boca en 4 cadrantes, para non

esquecer ningunha zona, e seguiremos a

mesma orde que vimos para o cepillado manual


1 2

34

1. Mollar cepillo (engadir dentífrico) e colocalo sobrevestibular, exercendo unha lixeira presión (poderíalesionar enxiva), deixando que o cepillo actúe durante unssegundos antes de pasar co seguinte dente.

• Se o dente é + grande que o cabezal, realizar un pequenomovemento rotatorio, para asegurarnos de limpar toda a superficie.

2. Coa mesma técnica, cepillar as caras internas(palatinas/linguais, segundo o cadrante) e, por último, ascaras oclusais.

Seguiremos as instruccións do fabricante para a limpeza e orecambio regular dos cabezais.


-1.2-

HIXIENE ORAL: DENTÍFRICO


Elemento complementario da acción mecánica do cepillo para

realizar a limpeza dental

Pode incorporar substancias que favorezan a saúde dental (ex: é a aplicación de flúor tópico máis extendida entre a poboación)


composición

Flúor (anticarioxénico)


Edulcorantes e aromatizantes (ccs organolépticas)

Abrasivos (arrastran restos alimenticios)

Tensoactivos (controlan produción escuma)

Humectantes (reteñen auga, evitando que se seque)

Axentes espesantes (viscosidade e textura)

Conservantes(evitan contaminación)

e colorantes

presentación

pasta


xel políquido

-1.3-

HIXIENE ORAL: SEDA DENTAL


Elemento complementariopara a limpeza de espazos

interproximais estreitos

Empregar mínimo 1 vez/día


NON SUBSTITÚE AO CEPILLO DENTAL

pode ser fluorada(desprende F sobre as superficies dentais)


lubricante

de distintos diámetros


cinta dental

presentacións

1) Bovinas con dispensador 2) Arcos de fío dental


3) Trozos individuais * Enhebradores de seda dental *


Uso do fío dental


OBXECTIVO

Empregar adecuadamente a seda dental sen danar a enxiva


• Seda dental• Espello


1. Cortar ± 50 cm de seda dental e enrólase ao redor dos dedoscorazóns de ambas as mans.

Recoller o resto da seda dental nunha das mans (dándolle máisvoltas sobre o dedo medio), así poderemos ir soltando dun ladoe recollendo do outro para pasar a seda limpa de cada vez.

Poñerémonos diante dun espello.


2. En arcada superior:

• Tensar 2-3 cm de seda entre o polgar dunha man e o índice daoutra (que apuntará cara o interior da boca).

• Opción 2: empregar ambos polgares.

• Introducir a seda lenta e suavemente, cun movemento devaivén, exercendo unha P lateral contra o dente, pois oimpacto do fío podería danar a enxiva.


• Pasar a seda por cada un dos espazos interdentais, fregando oslaterais de ambos dentes realizando un movemento suave devarrido de palatino a vestibular e de xinxival a oclusal.

• Cando a seda chegue ao bordo das enxivas, curvala en forma deC contra un dos dentes e deslizala suavemente, para limpar osuco xinxival.

• En cada novo espazo interdental, empregar un tramo de fío senusar.


3. En arcada inferior:• Suxeitaremos a seda entre ambos índices, un por lingual e o

outro por vestibular.

• Realizaremos os mesmos movementos que na arcadasuperior.


-1.4-

HIXIENE ORAL: REVELADOR

DE PLACA ORAL


O revelador tinguea PB incolora a

simple vista, grazas ás substancias colorantes que

conteñen: eritrosina, fucsina, verde malaquita...


presentacións

• Tabletas mastigables

• Líquido

• Xel (uso profesional)


BITONAL

Rosa: <48h

Azul: >48h

MONOTONAL

Non distingue antigüidade da PB


Procedemento de

revelado da PB


OBXECTIVO

Comprobar a eficacia do control da PB realizado polo doente


• Cepillo dental• Revelador de PB:

- Xel (vaso dappen e micropincel), líquido ou comprimido.- Monotonal ou bitonal.

• Espello • Espello dental


Aplicación do revelador de PB por un profesional

1. Aplicar o revelador de PB en xel (empregando unmicropincel e un vaso dappen) por todas as superficiesdentais, seguindo a orde por hemiarcadas.

2. Pedímoslle ao paciente que se enxaugue.

3. Dámoslle un espello para que vexa as zonas tinguidas.

4. Indicámoslle que se cepille ata eliminar o colorante,observando a súa técnica para axudarlle a mellorala.


Aplicación do revelador de PB líquido polo doente

1. Aplicar 3 gotas de revelador de PB líquido na boca do

paciente. Sen tragalo, indicámoslle que pase a lingua

sobre todos os dentes.

2. Pedímoslle ao paciente que se enxaugue.


4. Indicámoslle que se cepille ata eliminar o colorante,

observando a súa técnica para axudarlle a mellorala.


Aplicación do revelador de PB en comprimido polo doente

1. Pedir ao paciente que mastigue o comprimido ata a súadisolución, para que se mesture coa saliva, pero sentragalo.

2. Indicarlle que pase a lingua coa mestura sobre os dentesdurante aproxm 1 minuto.

3. Pedímoslle que se enxaugue.


5. Indicámoslle que se cepille ata eliminar o colorante,observando a súa técnica para axudarlle a mellorala.


-1.5-

HIXIENE ORAL: LIMPADOR LINGUAL


O limpador ou raspador lingual é un dispositivo para limpar a lingua

Debe empregarse a diario


Procedemento de

limpeza da lingua


OBXECTIVO

Empregar adecuadamente o raspador lingual de forma eficaz


• Raspador ou limpador lingual


1. Limpar parte central da lingua:

a) Empregar a cara do limpador que ten un saliente,se o limpador lingual dispón del, para facilitar alimpeza do suco mediano lingual. Suxeitar olimpador polo mango de forma que o salientequede orientado cara a parte inferior.

b) Sacar a lingua introducindo o limpador lingual naboca, intentando acadar a parte posterior (evitarnauseas). Arrastrar o limpador polo centro dalingua cara a parte dianteira da boca (sempreatrás-adiante).

c) Aclarar o limpador con auga despois de cadapasada.

2. Limpar laterais da lingua:

a) Limpar coa cara lisa do limpador.

b) Aclarar con auga despois de cada operación.

3. Enxaugar con abundante auga.profedesanitaria.wordpress.com

-1.6-

HIXIENE ORAL: COLUTORIOS


Preparacións

líquidas que se

empregan para

o enxaugue da

cavidade bucal


COLUTORIOS

ANTISÉPTICOS

Clorhexidina

Hexetidina

Triclosán

Timol

Control químico da PB

PRECEPILLADO

Favorecen o reblandecemento da

PB e/ou a tinguen para facilitar a súa

eliminación

FLÚOR

Reforza o esmalte

DESENSIBILIZANTES

Nitrato potásico

Para a hipersensibilidade

dentinaria


Os máis empregados son os antisépticos,st Clorhexidina,

e o flúor


Antiséptico(biguanida, con actividade bactericida e

bacteriostática, incluíndo na súa acción tanto fungos e levaduras como bacterias, sendo

especialmente sensibles a ela determinados Estreptococos do grupo mutans)

Inhibe formación e desenvolvemento

(control químico) da PB


indicacións clorhexidina

A curto plazo (< 2 sems), con alta concentración:

- Postcirurxía oral (implantoloxía, exodoncia, qxperiodontal...)

- Tto enf periodontal (inflamación e/ou sangrado deenxivas, halitose...)

A longo prazo, con menor concentrac (<0,05%):

- Doentes con maior susceptibilidade a ter PB patóxena

- Hipersensibilidade ao frío

- Determinados doentes con tto ortodóntico

- Doentes xeriátricos de idade avanzada


aplicación clorhexidina

Vía bucal, mediante enxaugues, cuntempo de mantemento en boca quedepende da concentración empregada.

Salvo prescripción, non debe empregarsedurante longos períodos de tempo(especialmente a altas concentracións), porqueproducen efectos secundarios:

• tincións marronáceas dentais e linguais,

• alteración do gusto,

• reaccións alérxicas,

• descamación da mucosa...


-2-

FLÚOR


Elemento químico capaz de substituír ao calcio dos cristais de hidroxiapatita do

esmalte dental (dando fluorhidroxiapatita) e así facelos máis resistentes aos ácidos

(remineralización → prevención carie)


FORMAS DE APLICACIÓN DO F

SISTÉMICA TÓPICA

• Maior beneficio antes da erupción dental.

• Admón por vía oral (chega a tubo dixestivo e pasaao torrente circulatorio que o difunde aos ósos,cartilaxes e dentes), mediante:

AUGA FLUORADA: a OMS recomenda aagua de bebida como método + eficaz eeconómico de suplementación paraestablecer un efecto preventivo sobre acarie dental.

ALIMENTOS: sal fluorada ou pescado,marisco...

SUPLEMENTOS: en forma de comprimidos,tabletas, gotas... con doses axustadas acada idade, para nenos (0-13a) que residanen zonas onde o contido en F da auga deabastecemento sexa ≤ 0’7ppm.

• Maior beneficio tras erupción dental.

• Aplícase sobre a superficie dental.

APLICACIÓN AMBULATORIA (baixasconcentracións; para reforzar esmaltesan) mediante pasta dentífrica,colutorio e/ou seda dental fluorada.

APLICACIÓN PROFESIONAL (altasconcentracións; útiles para frenaravance de lesións de carie en faseinicial) mediante:

- Xeles (cubetas de fluoración).

- Vernices (pincel ou xiringa).


ud 1.6 promoción da saúde bucodental · c o n t i d o s 1. hixiene oral: 1) ... cabeza = parte...

Documents