7/29/2019 Trabajo_en_Red_y_Productividad_Tecnológica_Creciente-CAP3

http://slidepdf.com/reader/full/trabajoenredyproductividadtecnologicacreciente-cap3 1/10

 -?0k-<$2);$2&+9(2k<

?3

8C[NLJCJ@_YUMLYLRZC[NCJLMZ[CKCA_^JLM_PKNLRLPJL@CUNZCM

(PCXC[NLJCJNRYLRPCJLM<RNXL[P_S\LLPZh@_R@CZLRCJCFCPZCLRP\PCPUL@Z_PYhPRNYN_PCPt@_Y_@_RPL@\LRZLYLRZLMC@_RXLRNLR@NCLNYU[LP@NRJNKMLXC[NLJCJLRMCPH_[YCPU[_@LJNYNLRZ_P^CUMN@C@NyRJLMZ[CKCA_JL@CJC\RCJLMCPUL[P_RCPJLJNPZNRZCP[CQCP^@\MZ\[CPCLPL\RNXL[P_YCZL[NCMUC[C@_RJ\@N[M_^[L@_RJ\@N[M_FC@NCMC@_R

PL@\@NyRJLMCPRL@LPNJCJLP^CPUN[C@N_RLPF\YCRCPFC@LS\LRL@LPC[NCYLRZLZCYKNpRM_PNRPZ[\YLRZ_PJL@CUNZCM^MCZL@R_M_GtC S\LM_PC@_YUCxC¿LRPNRZ_RtC@_RMCJNHL[LR@NC@NyR@_YUMLYLRZCJCJLM :[CKCA_^JLMC:NL[[C¿PLCRY\^XC[NCJ_P^@CYKNCRZLPPLG~RMCPpU_@CPM_PJLP@\K[NYNLRZ_PMCP@\CMNJCJLPJLMCPUL[P_RCP^MC[LCMNJCJYCZL[NCMP_K[LMCS\LPLCUMN@CRC^\JCRJ_CMZ[CKCA_F\YCR_LR@CJC@N[@\RPZCR@NCPNRG\MC[^@CYKNCRZL

0LG~RMCZL[YNR_M_GtCJNC[NCMCGLRZLZNLRJLC~RCULRPC[JLMY\RJ_@_Y_H_[YCJ_U[NR@NUCMYLRZL

 U_[KMCR@_PRLG[_PCYC[NMM_P@_K[NQ_P@_Y_ PNMC [CQCH\LPLCRZLZ_J_\RCP\RZ_ JL@_M_[ ^\R G[\U_JL@CZLG_[tCPH\LPLP\É@NLRZLUC[CCG_ZC[LMCM@CR@LJLMCPU_PNKNMNJCJLPF\YCRCP(R MCC@Z\CMNJCJ\RC[CQC U\LJLJLP@[NKN[PLYLA_[@_Y_\RCU_KMC@NyRLRMCS\LCUC[L@L\RCPL[NLJL@C[C@ZL[tPZN@CPKN_MyGN@CP@_RYC _[ H[L@\LR@NCJLM_S\LM_FC@LH\L[CJLMG[\U_@_M_[JLMCUNLMLPZ[\@Z\[CyPLC_ZLVZ\[CJLM@CKLMM_U_[LALYUM_5L[_Z_J_JLULRJLJLM_PS\L\R_CRJLK\P@CRJ_^JLM_P@[NZL[N_PS\LCUMNS\LR<R@NLRZtÉ@_FC@MCPNÉ@CJ_CM_PF\YCR_PLRR\LXL[CQCPJNHL[LRZLP^C~RLR@_RZ[yG[\U_PS\LR_U_JtCRNR@M\N[PL@_R@MC[NJCJLRLPZLLPS\LYC?Z[C@MCPNÉ@C@NyRR_PJCFCPZC@CZLG_[tCP>P_PUL@F_S\LCYLJNJCS\LCXCR@LRR\LPZ[_P@_R_ @NYNLRZ_PGLRpZN@_PJNHL[LR@NC[LY_PC~RYhPMCP@_PCP^P_K[LMCKCPLJL\R_P[CPG_PJLMZ_J_NRXNPNKMLP@_Y_P\P@LUZNKNMNJCJFC@NC\RC\_Z[CLRHL[YLJCJ@_Y_^CFC@LY_P@_RMCCRLYNCU_[@pM\MCPHCM@NH_[YLP:_HÂL[ $MXNR $XCR@LP^U[LYNPCP%C[@LM_RC5MCQC-CRLPU

 (MU[_@LP_ L@_RyYN@_LPZhLYUt[N@CYLRZL@_RJN@N_RCJ_U_[MC ZL@R_M_GtC/CCJCUZC@NyRCM_P @CYKN_PZL@R_MyGN@_PC@_RPLACMC[LR_XC@NyRGLRL[C@N_RCMJLM_PLYU[LPC[N_PU_[S\LM_PS\LLRXN[Z\JJLMCJNXNPNyRJLMZ[CKCA_LPZhRLPUL@NCMNQCJ_PLR\RY_JLM_ZL@R_MyGN@_R_@_YU[LRJLRLMPNG\NLRZL^FC^S\LJC[LRZ[CJCC_Z[_P,R@M\P_PNMCZL@R_M_GtCUL[YCRL@NL[C@_RPZCRZLPL[tC@_RXLRNLRZLJN@FC[LR_XC@NyRUC[CLXNZC[MCJL@CJLR@NC UL@\MNC[JLMCPLPZN[ ULPJN[NGLRZLP$JLYhPLMpVNZ_ U[_M_RGCJ_JL\R ZNU_JL_H L[ZCL@_RyYN@C@_RP_MNJC\RCJLYCRJCLPZL[L_ZNUCJC$YNY_J_JLXL[MC[LR_XC@NyRJLMCPLYU[LPCPLPM_YhPCU[_XL@FCKMLJLMC@_YUL ZLR@NC/C@_YULZLR@NCJLRZ[_JL\RPNPZLYCLPZCKML@NJ__LPZhZN@_LP\RCU\GRCLRZ_[R_CMYL[@CJ_5L[_PNMC@_YULZLR@NCPNGRNÉ@CLMPL[P\PZNZ\NJ_U_[MCGLRL[C@NyRPNG\NLRZLU_[GLRZLYhPA_XLR@_RYC^_[@CUC@NJCJJLM\@FC^YhPLRZ\PNCPY_LMYL[@CJ_PL[LR\LXC /MCR_&5p[LQ/yULQ-$*NMJL[*5_M_//CXL[ZNLRZLF\YCRCJLMZ[CKCA_LRMCLYU[LPC9CJ[NJ(JN@N_RLP;NCMUU

7/29/2019 Trabajo_en_Red_y_Productividad_Tecnológica_Creciente-CAP3

http://slidepdf.com/reader/full/trabajoenredyproductividadtecnologicacreciente-cap3 2/10

 :;$%$-?(2;('>5;?'<&:,8,'$':(&2?/Ù*,&$&;(&,(2:(

?;

³/_PU[NYL[_PNRXLRZ_PUC[CJ_YNRC[MCRCZ\[CMLQCH\L[_RFL[[CYNLRZCPY_XNJCPU_[Y~P@\M_PF\YCR_P;LX_M\@N_RC[_RMCPNZ\C@NyRJLR\LPZ[_PCRZLUCPCJ_PUL[_CJ_ML@tCRJLMCMNYNZC@NyRJL[LS\L[N[CZLR@NyR^LPH\L[Q_PF\YCR_P@_RPZCRZLPJ\[CRZL@CJCY_YLRZ_JLP\\ZNMNQC@NyR/CZL@R_M_GtCP\KPNG\NLRZLP\UL[yLPCMNYNZC@NyR/_PPL[LPF\YCR_P@_RPNG\NL[_RJ_YLPZN@C[CMG\R_PCRNYCMLP^@\MZNXC[@NL[ZCPUMCRZCP^JN[NGNL[_RMCPCJCUZC@N_RLP

KN_MyGN@CPJLLPZ_P_[GCRNPY_PUC[CP\PÉRLP

(PCJNXL[PNJCJ^LPCPJNHL[LR@NCPJLYCZNQ UL[@LU@NyRJLMCP@N[@\RPZCR@NCPLRMCRCZ\[CMLQCF\YCRCCPt@_Y_LPCNRYLRPCXC[NLJCJJLMHC@Z_[U[_J\@ZNX_:NL[[CFC@LRRL@LPC[NC^Y\^@_RXLRNLRZLMCLPUL@NCMNQC@NyR^MCJNXNPNyRJLZC[LCP(MM_JCM\GC[CS\L\RPNGM_Z[CP_Z[_¿MyGN@CYLRZL¿PLU[_J\Q@CR@_PCPJNHL[LRZLP^@CJCXLQYhPJNHL[LR@NCJCPPLG~RMCPpU_@CP/CLPUL@NCMNQC@NyR^MCU_PNKNMNJCJJLMNRZL[@CYKN_FC@LRYhPU_PNKMLLMU_JL[@_R@LRZ[C[PL@CJC@\CMLRMCC@ZNXNJCJS\LYhP@CUC@NZCJ_LPZhCM@CRQhRJ_PL\RCYC^_[[NS\LQC^LÉ@NLR@NCGLRL[CM

 2_JLACJLCP_YK[C[S\L@_R_@CPNyRJL_[GCRNQC[P\@MhPN@CCU_M_GtCJLMZ_ZCMNZC[NPY_5MCZyR@_RZ[NK\^L[CCMCGLR\NRC@NLR@NCL@_RyYN@CPNLRJ_LMU[NYL[_LRLVU_RL[^CRCMNQC[MCNYU_[ZCR@NC

>PNG\LJN@NLRJ_'CXNJ'L\ZP@F/CP@_PL@FCP@[L@tCR^M_PUL[[_PG\C[JNCRLPXNGNMCKCRYNLRZ[CPP\PJ\Lx_PJ_[YtCR0LNRZ[_J\A_\RCR\LXC@MCPLJLZL@R_M_GtC@\CRJ_M_PPL[LPF\YCR_PH\L[_RYhPCMMhJLMCYL[CLVUM_ZC@NyRJLMCPCJCUZC@N_RLPJLS\LJNPU_RtCR^JLM_PHLRyYLR_PR_KN_MyGN@_PJLS\LJNPU_RtCRZCMLP@_Y_LMH\LG_^@[LC[_RCJCUZC@N_RLP@_YUMLZCYLRZLR\LXCPLRLMY\RJ_ZCMLP@_Y_@L[hYN@CMCJ[NMM_P[\LJCPC[ZLHC@Z_PYLZhMN@_P^YhS\NRCP5C[CLMM_ZLRtCRS\L[LÂLVN_RC[P_K[LMCPML^LPRCZ\[CMLPS\LG_KNL[RCRLMY\RJ_^@_YU[LRJL[MCPM_S\LNR@M\tC@_Y_FLJN@F_R_ZCRPyM_P\PCPUL@Z_PP\UL[É@NCMLPPNR_MCLPZ[\@Z\[CJLMC[LCMNJCJLRS\LPLKCPCKCR0NG\NL[_RYNMLPJLCx_PJLU[_G[LP_LRLPZC@MCPLJLZL@R_M_GtCLRMC\ZNMNQC@NyRJLCMG\R_PJLM_PYCZL[NCMLPH\L[QCP^LRL[GtCPJLMCHtPN@C» 'CXNJ'L\ZP@F/CLPZ[\@Z\[CJLMC[LCMNJCJ(JNZ_[NCM$RCG[CYCUhG

 (RMCYC^_[UC[ZLJLMCPP_@NLJCJLPJLMC5[NYL[C?MC_CG[t@_MCPMCHCYNMNCL[CR\YL[_PC@_RXC[NCP

 GLRL[C@N_RLPZ[CKCACRJ_A\RZCP @_Y_\RC\RNJCJJLU[_J\@@NyR^@_RXNXNLRJ_KCA_ LMYNPY_ZL@F_(MF_GC[@_RP\P@CYU_PCJ^C@LRZLPL[CLMLP@LRC[N_JLMZ[CKCA_LM@LRZ[_JLMCXNJC(MF_GC[L[CCPNYNPY_MCLP@\LMC,R@M\P_LMF_PUNZCM([CLMM\GC[LRJ_RJLPL@\NJCKCCM_PCR@NCR_P

/C[LX_M\@NyRNRJ\PZ[NCMLVZ[CA_Z_JCPLPCPH\R@N_RLPJLMYC[@_F_GC[Lx_(MZ[CKCA_UCGCJ_UC[CLMYL[ @CJ_JL[NXyFC@NCMCHhK[N@C^MC_É@NRC@_RXN[ZNpRJ_PLLRhYKNZ_U[NYC[N_JLMF_YK[L/CLP@\LMCCP\YNyMC[LPU_RPCKNMNJCJJLMCLJ\@C@NyR(MYpJN@_^LMF_PUNZCMPLLR@C[GC[_RJLM_PLRHL[Y_P(M(PZCJ_C@LUZyMC[LPU_RPCKNMNJCJ[LPUL@Z_JLM_PCR@NCR_P/CNYU_[ZCR@NCJLMF_GC[S\LJyJ[hPZN@CYLRZLJNPYNR\NJC:_HÂL[ $MXNR $XCR@LP^U[LYNPCP%C[@LM_RC5MCQC-CRLPU

7/29/2019 Trabajo_en_Red_y_Productividad_Tecnológica_Creciente-CAP3

http://slidepdf.com/reader/full/trabajoenredyproductividadtecnologicacreciente-cap3 3/10

 -?0k-<$2);$2&+9(2k<

?0

JLMCJNXNPNyRJLMZ[CKCA_LRMCP_@NLJCJ$MLPZC[P\ÉM_P_HtCP_@NCM H\RJCJCP_K[LMCRL@LPC[NCPLUC[C@NyRLRZ[L@MCPLP5MCZyRU[_@LJNyCJLY_PZ[C[@yY_ZCMLPUL@NCMNQC@NyRPLH\RJCLRMCRCZ\[CMLQCF\YCRCLRUC[ZN@\MC[LRP\JNXL[PNJCJ^JLPNG\CMJCJ5MCZyRFC@LJL@N[C0y@[CZLPLR/C;LU~KMN@CS\LMCLPUL@NCMNQC@NyRFC@LS\L©R_P_Y_PZ_J_PNG\CMLPPNR_S\LFC^\RCG[CRJNXL[PNJCJJLRCZ\ [CMLQCPLRZ[LR_P_Z[_PS\LPLCJCUZCCMCPJNHL[LRZLP_@\UC@N_RLPª

&_Y_M_PF_YK[LPU[_J\@LR@_PCPJNHL[LRZLPPLNRZL[@CYKNCRJLY_J_RCZ\[CM\R_PKNLRLPU_[_Z[_P@_RM_S\LMCLPUL@NCMN QC@NyRRL@LPC[NCYLRZLJCUCP_CMNRZL[@CYKN_5MCZyRZCYKNpRPLxCMCS\LLPZCJNXNPNyRJLMZ[CKCA_NR@[LYLRZCMCU[_J\@@NyRJLZ_J_PM_PKNLRLP

)[\Z_JLMC LPUL@NCMNQC@NyR^JL MCRL@LPC[NCC@LML[C@NyRJLM NRZL[@CYKN_ZCRZ_LMZ[CKCA_YCR\CM@_Y_LMNRZLML@Z\CM^LMC[ZtPZN@_LRZ_J_PM_Py[JLRLPJLMCXNJCL@_RyYN@CLX_M\@N_RCRCK[NpRJ_PLFC@NCMCU[_J\@@NyRJLKNLRLP^PL[XN@N_P@_RYC^_[[NS\LQCJLYCZN@LP^

@_R@\CMNJCJLP@CJCXLQYhPPNRG\MC[LP^CJL@\CJCPC@CJCS\NLRS\LMCPJLYCRJCKC/CXC[NLJCJ@_R@CZLRCJCJLU[LHL[LR@NCPF\YCRCPPLNKCZ[CPMCJCRJ_CMCPÉRCMNJCJLPJLM_PJNPZNRZ_PZ[CKCA_P^CMPL[LPZ_P@C\PCPC@ZNXCPLÉ@NLRZLPLRMCU[_J\@@NyRJLXCM_[P\H\L[QCZ[CRPH_[YCJ_[C¿CUMN@CJCGLRL[C@NyRZ[CPGLRL[C@NyRP_K[LMC2CZ\[CMLQC¿NKC

;_ZFKC[J9\[[C^2+NPZ_[NCJLMULRPCYNLRZ_L@_RyYN@_8_M,(MULRPCYNLRZ_L@_RyYN@_FCPZC $JCY0YNZF9CJ[NJ<RNyRLJNZ_[NCMU

 (RMC0LG\RJC?MCF\K_\RC@\MZ\[CJLYCPCP^ PLP\U_RtCS\L @CKtCCJL@\C[PLCMCYNPYC(RLM UL[N_J_JLMC:L[@L[C?MCR_FC \RCP_MC@\MZ\[CPNR_\RC@_RZNR\CYLRZL@CYKNCRZLJNXL[PNÉ@C@NyRJLR\LXCP@\MZ\[CP(PZ_[LP\MZCY\^J\[_UC[C@\CMS\NL[CJL@CUZC[PLPLC_R_YNLYK[_JL\RG[\U_YNR_[NZC[N_

>LR@\CRZ_YhPCXCRQCY_PFC@NC\RCL@_R_YtCJLMC:L[@L[C?MCYhPNYU_[ZCMC@\MZ\[C9\@FCPJLMCPR\LXCP_@\UC@N_RLPLRLPCPNRJ\PZ[NCPJLULRJLRJLMC@\MZ\[CJL\RCH_[YCS\LR_L[C@NL[ZCLRLMUCPCJ_/CR\LXCL@_R_YtCU[LYNCMCPFCKNMNJCJLPLRYCRLAC[PtYK_M_PNYhGLRLP^CKPZ[C@@N_RLPMCFCKNMNJCJUC[CFCKMC[^C[ZN@\MC[JL\RCH_[YCMyGN@C^U_[_Z[CPCUZNZ\JLPS\LFCPZCCF_[CFCKtCRPNJ_MCPYLR_PRL@LPC [NCP^MCPYLR_P[L@_YULRPCJCPLRMCPU_KMC@N_RLPYNR_[NZC[NCPY\@FCPUL[P_RCPJLMCP@\CMLPLPZhRC~RY\^ U[yVNYCPCP\P[Ct@LPCG[t@_MCP^U[LNRJ\PZ[NCMLP:_HÂL[$MXNR $XCR@LP^U[LYNPCP%C[@LM_RC5MCQC-CRLPU

7/29/2019 Trabajo_en_Red_y_Productividad_Tecnológica_Creciente-CAP3

http://slidepdf.com/reader/full/trabajoenredyproductividadtecnologicacreciente-cap3 4/10

 :;$%$-?(2;('>5;?'<&:,8,'$':(&2?/Ù*,&$&;(&,(2:(

?:

LR[NS\L@NLRJ_LX_M\ZNXCYLRZLM_PU[_J\@Z_PÉRCMLPJLU[NYL[_[JLRCJNPU_PN@NyRJLM_P\P\C[N_P~MZNY_P/CNRJ\PZ[NCMNQC@NyR H\LP\PZNZ\^LRJ_CM_PPNPZLYCPNRZLRPNXCYLRZLCG[C[N_P:CYKNpRLR(PUCxC@_Y_LR@\CMS\NL[ _Z[_ M\GC[LRJNPZNRZ_PY_YLRZ_P FNPZy[N@_P PLU[_J\AL[_RLPZ_PU[_@LP_P@CYKNCRZLP

(PC[LCMNJCJZ[CRPH_[YCJ_[CJLMZ[CKCA_F\YCR_@_RNRPZ[\YLRZ_PJL

@CUNZCM@CJCXLQYhPU_JL[_P_P@CYKNCRZLP^JNHL[LR@NCJ_PCMCJL@\C[PLYhP@CKCMYLRZLCMCPML^LPJLMCYCZL[NCLR_[JLRC@\YUMNYLRZC[JLH_[YCYhP@L[ZL[CMCPRL@LPNJCJLP^U[_^L@Z_PJLUL[P_RCP@_R@[LZCPJL@C[RL^F\LP_FCNRXLRZCJ_^YCZL[NCMNQCJ_MCU[_J\@@NyRJLYhP YhPU[_J\@Z_P JNHL[LR@NCJ_P UL[_ @_YUMLYLRZC[N_P &CJCR\LX_ NRXLRZ_C@CKCKC[LYNZNLRJ_P\@LPNXCYLRZLC_Z[_PR\LX_PLR_MLCJCP @CYKNCRZLPLRMCZL[YNR_M_GtCJL$MXNR:_HÂL[/C@[LCZNXNJCJ^MCNRXLR@NyRPLFCRNJ_ZCYKNpR@_R@CZLRCRJ_^M_PLG\N[hRFC@NLRJ_FCPZCLMH\Z\[_YhP[LY_Z_>CPt\R_PFCMMCQG_P[LYNZLRC_Z[_P^LPZ_PC_Z[_PR\LX_PLR@CP@CJCPNRR_XCJ_[CP@CYKNCRZLP^Y\@FCPXL@LPP_[U[LPNXCP

5L[_MCNRJ\PZ[NCMNQC@NyRZCYKNpRPNGRNÉ@C¿@_Y_^CPLCRZN@NUyLRMCPUhGNRCPU[LMNYNRC[LPJLMC_K[C¿JLPCG[C[NQC@NyR@_RZ_JCPP\P@_RR_ZC@N_RLPUp[JNJCJLULP_[LMCZNX_JLMPL@Z_[U[NYC[N_LRMCPYCGRNZ\JLPS\LYNJLRLM@_RA\RZ_JLMCC@ZNXNJCJL@_RyYN@C^F_RJCZ[CRPH_[YC@NyRU[_J\@ZNXCJLMCPLVUM_ZC@N_RLPCG[C[NCP@_R\RPCMZ_LR_[YLLRM_PRNXLMLPJLU[_J\@ZNXNJCJ/_@\CMR_PLNGR_[LCMZNLYU_S\LCMLACUC[CPNLYU[LLMLPUL@Z[_JLM©U[_KMLYCJLCMNYLRZ_Pª@\CRJ_LM@CYU_U\GRCKCU_[CM@CRQC[\R_PRNXLMLPYtRNY_PJLP\É@NLR@NCLRLMCKCPZL@NYNLRZ_JLU[_J\@Z_PCJLRZ[CC\RCCG[N@\MZ\[C@CJCXLQYhPP\KPNJNC[NC¿M_PH_RJ_P U[_XNLRLRCF_[CJLMU[LP\U\LPZ_JLMC5_MtZN@C$G[C[NC&_Y~RL\[_ULCUL[_P\KPNJN_PP_R¿LRM_PU[_KMLYCPJLMJLPU_KMCYNLRZ_ LMJLZL[N_[_JLMYLJN_[\[CM_Z_[GCRJ_@_RLMM_R\LXCP[LPU_RPCKNMNJCJLPCM_P@CYULPNR_PLRZCRZ_S\L@_RPL[XCJ_[LP^GC[CRZLPJLLPLUCZ[NY_RN_@_ML@ZNX_S\LLPLMZL[[NZ_[N_^LMUCNPCALRCZ\[CM2_LPPNR_\RC@_RPL@\LR@NCJL[NXCJCJLMCNRJ\PZ[NCMNQC@NyRZCM@_Y_CS\tPLLPZhLRZLRJNLRJ_S\LNYUMN@CCPNYNP Y_@[L@NLRZLZL[@NC[NQC@NyRJLMCLPZ[\@Z\[CU[_J\@ZNXC@_RC@ZNXNJCJLPJLPL[XN@N_P@CJCXLQYhPCK_@CJCPCMC@_YULZLR@NCNRZL[RC@N_RCM@_YLRQCRJ_U_[MCPÉRCRQCP^MCPZLML@_Y\RN@C@N_RLPP\ALZCPJL\RY_J_PN@CKLYhPUC[ZN@\MC[CMC@[L@NLRZLGM_KCMNQC@NyRJLP\PYL[@CJ_P*C[@tC-/\tP-NYpRLQ-&C[M_P<RPNGM_JL(PUCxC/CL@_R_YtC9CJ[NJ9C[@NCM5_RPUU

,RJ\PZ[NCMNQC@NyRLRZLRJNJC@_Y_CJL@\C@NyR^Y_JL[RNQC@NyRJLMCLPZ[\@Z\[CU[_J\@ZNXCLPUCx_MCLMN YNRCRJ_MC©0\K_[JNRC@NyRªJLZ_J_LMPNPZLYCL@_RyYN@_¿U_[JL@N[M_LRM_PYNPY_PZp[YNR_PS\L8N@LRP¿CMCPÂ\@Z\C@N_RLPJLMCCG[N@\MZ\[C(R\RCUCMCK[CLMLPZtY\M_JLM_HCK[NM@_Y_PtYK_M_JLMU[_G[LP_JLM_R\LX_JLM_\[KCR_@_Y_CPtFCPNJ_5LPLCZ_JCPMCPNRP\É@NLR@NCP(PUCxCZL[YNRCLMPNGM_@_R\RZLANJ_NRJ\PZ[NCMZ\UNJ_^C[ZN@\MCJ_^@_R@[L@NLRZL@CUC@NJCJ@_YULZNZNXC@_Y_U[\LKCLMC\YLRZ_G[CJ\CMJLMC@\_ZCLRM_PYL[@CJ_PY\RJNCMLPJLMCPLVU_[ZC@N_RLPNRJ\PZ[NCMLPLPUCx_MCP\RCR_XLJCJFNPZy[N@CLRLMUCR_ [CYCRC@N_RCMJLM@_YL[@N_LVZL[N_[*C[@tC-/\tP-NYpRLQ-&C[M_P<RPNGM_JL(PUCxC/CL@_R_YtC 9CJ[NJ9C[@NCM5_RPU

7/29/2019 Trabajo_en_Red_y_Productividad_Tecnológica_Creciente-CAP3

http://slidepdf.com/reader/full/trabajoenredyproductividadtecnologicacreciente-cap3 5/10

 -?0k-<$2);$2&+9(2k<

?<

&\CRZ_YhPJNXL[PC_JNHL[LR@NCJCPLFC@L@\CMS\NL[P_@NLJCJYhPPLY_JNÉ@CRMCP@_RJN@N_RLPM_@CMLPYhP[hUNJ_PPLFC@LRM_P@CYKN_P^YhPXC[NC@NyRLVNPZLJL\RY_YLRZ_C_Z[_>MC:L[@L [C?MCR_PK[NRJCCYK_PU[_@LP_PJNXL[PNÉ@C@NyR^C@LML[C@NyR

(PCXC[NLJCJNRZL[C@ZNXC^C[YyRN@CFCPNJ_U[_X_@CJCU_[LMU[_@LP_JLLPUL@NCMNQC@NyRNRZLRP_JLPJLJNPZNRZ_PU\RZ_PJLM_[KLPLG~RMCPpU_@CPFNPZy[N@CPS\LNKCMNGCJ_CM_PJNPZNRZ_PLRH_S\LP^YCZL[NCMN

QC@NyRJLM_PJLP@\K[NYNLRZ_PZL@R_MyGN@_P¿M_S\L:_HÂL[JLR_YNRyZL@R_PHL[C ¿(R M_PU[NYL[_PLPZCJN_P M_ NYU_[ZCRZLL[C C\YLRZC[MC@CRZNJCJ2_PyM_R_NYU_[ZCKCS\LZ_JCPMCP\RNJCJLPJL@CJCYL[@CR@tCH\LPLRNG\CMLP\RCPC_Z[CPPNR_S\LL[C@_RXLRNLRZLUC[CCKCPZL@L[C\RCYC^_[U_KMC@NyR5L[_MCPUC\ZCPJLF_Y_GLRLNQC@NyRS\LPLJNL[_RCRZL[N_[YLRZLUC[CCU[_XL@FC[MCPL@_R_YtCPJLLP@CMCLRMCPG[CRJLPU[_J\@@N_RLPLPZCRJC[NQCJCPLRM_PU[_@LP_PJLNRJ\PZ[NCMNQC@NyRH\L[_RJL@C^LRJ_LNKCRP\[GNLRJ_R\LX_PKNLRLP^PL[XN@N_PYhPJNHL[LR@NCJ_P(RLPZCJN_PP\UL[N_[LPJLJLPC[[_MM_L@_RyYN@_MCXC[NLJCJJLMC[NS\LQC_[NGNRCM^JNPZNRZCJL@CJCUL[P_RCF\YCRCPL@_RXNL[ZLLRU[_ZCG_RNPZCJLMCPR\LXCPU[_J\@@N_RLP@CJC

 XLQYhPPNRG\MC[LP/CUL[P_RCM_YN@[_^ M_ULS\Lx_NRZL[@_RLVN_RCJ_CPNYpZ[N@CYLRZLZ_YC@\L[U_LRLPZCR\LXC_MCJLM@_PY_PJL

:_HÂL[$MXNR $XCR@LP^U[LYNPCP%C[@LM_RC5MCQC-CRLPU:_JCPMCP@NXNMNQC@N_RLPZNLRLRCMG\RC@MCPLJLPNPZLYCLRL[GpZN@_:_JCPZNLRLRCMG~RYpZ_J_UC[C

 U[_J\@N[KNLRLP ^PL[XN@N_P RL@LPC[N_PUC[CMC P\UL[XNXLR@NC5_PLLRCMG~RPNPZLYCUC[CJNPZ[NK\N[LP_P KNLRLP ^PL[XN@N_P(M PNPZLYCJLLRL[ GtCLMPNPZLYCJLU[_J\@@NyR^LMPNPZLYCJLJNPZ[NK\@NyRLPZhR Z_J_PLMM_PY\^tRZNYCYLRZLMNGCJ_P^A\RZ_PU\LJLJL@N[PLS\LH_[YCR\RC©ZL@R_PHL[Cª

:_JCPMCP@NXNMNQC@N_RLPZNLRLRZCYKNpR\RCL@_M_GtCJLNRPZNZ\@N_RLPP_@NCMLP\RC©P_@N_PHL[Cª'LRZ[_JLJN  HL[LRZLP@NXNMNQC@N_RLPLPCP_[GCRNQC@N_RLP_NRPZNZ\@N_RLPLPZhR[LMC@N_RCJCP\RCP@_R_Z[CPJLJNXL[PCPH_[YCP :_HÂL[$MXNR $XCR@LP^U[LYNPCP%C[@LM_RC5MCQC-CRLPU

0NLPZ_^LRM_@NL[Z_[LPUL@Z_JLMJLPMNQCYNLRZ_FC@NC\RCP_@NLJCJYhPFLZL[_GpRLC^JNHL[LR@NCJCJLKL[L Y_PLPUL[C[XL[\RCY\@FCYC _[XC[NLJCJLRMCNJLRZNÉ@C@NyR^LRM_PCG[\UCYNLRZ_P>LPZ_LPU[L@NPCYLRZLM_S\LLPZhP\@LJNLRJ_

 (R(PZCJ_P<RNJ_P^ _Z[CPRC@N_RLP @_RLMLXCJC ZL@R_M_GtCR_ LPPyM_ LM@\L[ U_U_MtZN@_ LMS\LPL LPZh[_YUNLRJ_LRH[CGYLRZ_PLMYL[@CJ_JLM@_RP\YNJ_[[LÂLACYhPJNXL[PCPRL@LPNJCJLPNRJNXNJ\CMLP^JLG[\U_ YhPP\K@\MZ\[CPPLPLUC[CRJLM_PXCM_[LPJ_YNRCRZLPJLMCYC^_[tCPNR_S\LM_PYNPY_PU[_@LP_P@LRZ[tH\G_PPLFCMMCRLRYC[@FCJLRZ[_JLM_PYNPY_PG[\U_PYNR_[NZC[N_P

/_PP\KG[\U_P[C@NCMLPpZRN@_P^[LMNGN_P_PLR@CJCP_@NLJCJPLFCMMCRCPNYNPY_PLGYLRZhRJ_PLLR_Z[_PYNRNG[\U_PYhPULS\Lx_PYhPC\Z_JLÉRNJ_PYhPXC[NCJ_P>CR_LPPNYUMLYLRZLCU[_UNCJ_FCKMC[JLM_PRLG[_PR_[ZLCYL[N@CR_P@_Y_\RG[\U_F_Y_GpRL__CG[\UC[A\RZ_PCM_PFNPUCR_P:_HÂL[$MXNR $XCR@LP ^U[LYNPCP%C[@LM_RC5MCQC-CRLPU

7/29/2019 Trabajo_en_Red_y_Productividad_Tecnológica_Creciente-CAP3

http://slidepdf.com/reader/full/trabajoenredyproductividadtecnologicacreciente-cap3 6/10

 :;$%$-?(2;('>5;?'<&:,8,'$':(&2?/Ù*,&$&;(&,(2:(

?8

MCYN@[_L@_R_YtC(M LRZ[LMCQCYNLRZ_Y\MZN@_M_[JL M_ULS\Lx_CJS\NL[L\RCH\L[QCR\LXCS\LLPJNHt@NMJLYCRLAC[U_[MCU_MtZN@C^U_[MCPJNPZNRZCPNRPZCR@NCPJLU_JL[/CPG[CRJLP@_[U_[C@N_RLPNR@M\P_U\LJLRJLPCUC[L@L[_YLRG\C[R_ZCKMLYLRZLP\NRÂ\LR@NC

 (MPNPZLYCC@Z\CMC~RKCPCJ_LRMCPP_@NLJCJLPJLU[_J\@@NyRLRYCPCJLMC0LG\RJC?MCJLP@CRPCP_K[L\RU\xCJ_JL[L@\[ 

P_PLYUMLCJ_PLRXCPZCP@CRZNJCJLP$YLJNJCS\LPLLVZNLRJCRM_PYpZ_J_PJLHCK[N@C@NyRJLPYCPNÉ@CJ_PJLMC:L[@L[C?MC^MC U[_J\@@NyRLRPtPLJLP@LRZ[CMN@L@_YLRQC[LY_P CLYUMLC[\R_P[L@\[P_PJNHL[LRZLP^YhPJNXL[PNÉ@CJ_PU[_KCKMLYLRZLLR@CR ZNJCJLPYhPULS\LxCP(PZ_PNGRNÉ@C\RC\MZL[N_[[LJNPZ[NK\@NyR[CJN@CMJLMU_JL[L@_RyYN@_P_K[LMC:NL[[C

>^CLRLPZLPNGM_66,@_RM_P_[JLRCJ_[LPUL[P_RCMLP@CJCXLQYhP@CUC@LPM_P@N\JCJCR_PJLMY\RJ_XLRLMLXCJCPP\PHC@\MZCJLP

:_HÂL[$MXNR $XCR@LP^U[LYNPCP%C[@LM_RC5MCQC-CRLPU/C@_YU\ZCJ_[C_[NGNRC[NCYLRZLH\LU[LXNPZCU_[MCPpMNZLP@_Y_\RCYhS\NRCS\L[LJ\@N[tCP\@C[GCJL@NPN_RCM^MCPC^\JC[tCCFC@L[PL@C[G_JLMCYNPYC/_@_RPNJL[C[_R\RYLJN_JL@LRZ[CMNQC[P\@_RZ[_M^P\Z_YCJLJL@NPN_RLP[\ZNRC[NCPJL\RCH_[YCC\Z_YhZN@C^@_RLMM_U_JL[PLMNKL[C[JLZ_J_M_JLYhPUC[CCJ_UZC[JL@NPN_RLPC\RRNXLMY\@F_YhPLMLXCJ_^YCRZLRL[P\J_YNRN_:CYKNpRU[LXLtCRS\L@_RZNR\C[tCRLRP\P_É@N_PPNRZLRL[S\L[L@M\ZC[\RCYUMN_R~YL[_JLCJN@N_RCMLPNRJNXNJ\_PS\LCJ_UZC[CRJL@NPN_RLP

/_S\LFCP\@LJNJ_FCPZCCF_[CR_PLFCY_PZ[CJ_@_RH_[YL@_RP\PLPUL[CRQCP/C@C[GCJL@NPN_RCMU_[LR@NYCJLZ_J_FC@_RZNR\CJ_C\YLRZCRJ_@_R[CUNJLQJLPJLMCNRZ[_J\@@NyRJLMC@_YU\ZCJ_[C(R[LCMNJCJP\@[L@NYNLRZ_FCPNJ_ZCR[hUNJ_S\LFCRJLKNJ_JLP@LRZ[CMNQC[PLCMZLRL[S\LCJ_UZC[PL@CJCXLQYhPJL@NPN_ RLP@_RLM[LP\MZCJ_JLS\LCF_[CMCP@_YU\ZCJ_[CP@_RZ[_MCJCPFCRCÂ_[CJ_LRM\GC[LPLRS\LMCPXNLACPpMNZLPR\R@CU\JNL[_RMMLGC[CNYCGNRC[(RXLQJL\RCPU_@CP G[CRJLP@_YU\ZCJ_[CP@_RZ[_MCJCPJLPJLMC@\YK[LLPZCY_P@_RPNG\NLRJ_@LRZLRC[LPJLYNMMC[LPMMLGCJ_LM@CP_YNMM_RLPJL@_YU\ZCJ_[CPS\LPLLVZNLRJLRCZ[CXpPJLMCP_@NLJCJLRM_PF_GC[LPMCPLP@\LMCPMCPNGMLPNCPM_PGC[CALP\RNJCP@_R[LJLPZ[CRPNZ_[NCPCMLACJCPJLM@_RZ[_MJL@\CMS\NL[@_YU\ZCJ_[C@LRZ[CM :_HÂL[$MXNR $XCR@LP^U[LYNPCP%C[@LM_RC5MCQC

 -CRLPU+C^S\L[LY_RZC[PLUC[CLVUMN@C[M_C&MC\JL0FCRR_RLMYCZLYhZN@_S\LJLP@\K[NyLRM_PCx_PZ[LNRZC

JLLPZLPNGM_LMY_J_JLLVU[LPC[MCNRH_[YC@NyRLRH_[YCKNRC[NC'\[CRZLMC0LG\RJC*\L[[C9\RJNCM@_YLRQyCJLPC[[_MMC[\RCJLP@[NU@NyRYCZLYhZN@CJLMCNRH_[YC@NyR^H\RJy\R@CYU_JL@_R_@NYNLRZ_S\LJLPU\pPFCMMLGCJ_C@_R_@L[PL@_Y_ZL_[tCJLMCNRH_[YC@NyR0FCRR_RJLÉRNyMCNRH_[YC@NyR@_Y_MC[LJ\@@NyRJLMCNR@L[ZNJ\YK[L%NMM*CZLP&CYNR_CMH\Z\Z_9CJ[NJ9@*;$7+,//UU

7/29/2019 Trabajo_en_Red_y_Productividad_Tecnológica_Creciente-CAP3

http://slidepdf.com/reader/full/trabajoenredyproductividadtecnologicacreciente-cap3 7/10

 -?0k-<$2);$2&+9(2k<

59

JL@[LC@NyR^JL@_Y\RN@C@NyRFCPZC@_ZCPC~RR_P_PUL@FCJCP'NPZNRZ_PJLP@\K[NYNLRZ_PLR@CJLRCJ_PUC[ZNLRJ_JLMPNPZLYCKNRC[N_FC@LRU_PNKMLMCPU[NYL[CP@_YU\ZCJ_[CP&_RLMCRZL@LJLRZLJL%CK

'LPJLCU[_VNYCJCYLRZLYLJNCJ_PJLM_PCx_P@NR@\LRZCLPZCY_PLVUL[NYLRZCRJ_LMJL[[\YKCYNLRZ_

JLMCXNLACP_@NLJCJNRJ\PZ[NCMJLYCPCP(RXC[N_P@CYU_PJLPJLMCZL@R_M_GtCFCPZCMCLZRN@NJCJXLY_P\RCJNXL[PNJCJ@CJCXLQYC^_[$YLJNJCS\LMMLGCMC:L[@L[C?MCCMLP@LRC[N_FNPZy[N@_XC@[LCRJ_\RCR\LXC@NXNMNQC@NyRS\LLPZh@_YU\LPZCJL\RCPUC[ZLPYhPJNHL[LR@NCJCP^YhPLPUL@NCMNQCJCP

,YCGNRLY_P\RPNYUML_[GCRNPY_KN_MyGN@_\RC M_YK[NQU_[LALYUM_:NLRL\RCPUC[ZLPJNHL[LR@NCJCP kPZCP@_RZ[CPZCR @_RMCP JL\R PL[F\YCR_R_P_Z[_P ZLRLY_PU\MY_RLP[Nx_RLP@y[RLCP @_[ZLQC@L[LK[CM^YNMMC[LPJLUC[ZLPNRZL[[LMC@N_RCJCP^H\R@N_RCMYLRZLLPUL@NCMNQCJCP9NLRZ[CPZ_JCPLPCPUC[ZLPNRZL[C@Z~CRCU[_UNCJCYLRZL\RCXCPZC@CRZNJCJJLNRH_[YC@NyRÂ\^LCZ[CXpPJLM@\L[U_LRH_[YCJLNYU\MP_PLMp@Z[N@_PLVUM_PN_RLPS\tYN@CPPL@[L@N_RLPF_[Y_RCMLP@CJC\RCJLMCP@\CMLP[LU[LPLRZC\R ©YLRPCALªU_[LALYUM_JLZL[YNRCJ_NYU\MP_RL\[_RCMR_PJN@LS\LLMY~P@\M_PL@_RZ[CL_S\LMCU\UNMCJLM_A_PLJNMCZC(PZ_P©YLR PCALPª@_RZNLRLR©NRH_[YC@NyRª^@CRZNJCJLPLR[_YLPJLNRH_[YC@NyRLPRL@LPC[N_S\L@N[@\MLRCZ[CXpPJLZ_J_LM_[GCRNPY_PNS\L[LY_PS\LP\PUC[ZLPPLFCMMLR@__[JNRCJCP^PNR@[_RNQCJCP\RCP@_R_Z[CP

>@\CRZ_YhPUC[ZLPLPUL@NCMNQCJCP_JNXL[PCPJLM@\L[U_LVNPZLRYhPNRH_[YC@NyRPLRL@LPNZC(VNPZLYhPNRH_[YC@NyRÂ\^LRJ_CZ[CXpPJLR\LPZ[_P@\L[U_PS\LCZ[CXpPJLMJL\RCM_YK[NQ

 $F_[CCUMNS\LY_PLMYNPY_U[NR@NUN_CMCP_@NLJCJ

0NZLRG_[CQyRR_PLPZCY_PY_XNLRJ_YhPCMMhJLMLPZCJN_JLMCU[_J\@@NyRJNPZ[NK\@NyR @_Y\RN@C@NyRLRYCPCPNMCJNXNPNyRJLMZ[CKCA_PLLPZhFC@NLRJ_@CJCXLQYhP[LÉRCJCPNMCXC[NLJCJJLMCLPZ[\@Z\[C_[GCRN QCZNXCLPZhC\YLRZCRJ_PNCXCRQCY_PFC@NC\RNJCJLPYhPULS\LxCPYhPR\YL[_PCPYhPJLP@LRZ[CMNQCJCPCXL@LP_[GCRNQCJCPLRLMNRZL[N_[JL\RCPLPZ[\@Z\[CP_[GCRNQCZNXCPYhPCYUMNCPPNR\LPZ[CPML^LPPLLPZhRY\MZNUMN@CRJ_ R\LPZ[_PU[_J\@Z_PXCM_[LP^C@ZNZ\JLPPLLPZhRX_MXNLRJ_YhPFLZL[_GpRL_PPNZ_J_LPZ_LPZhP\ @LJNLRJ_LRLPL@CP_PLRL@LPNZC[hYC _[NRH_[YC@NyRPNYUMLYLRZLUC[CYCRZLRL[Z_J_LMPNPZLYCLRLS\NMNK[N_

 (R[LP\YLRMCFLZL[_GLRLNJCJJLMCP_@NLJCJJLMC:L[@L[C?MCLVNGLRNXLMLPYhPLMLXCJ_PJLNRZL[@CYKN_JLNRH_[YC@NyRS\LMCF_Y_GLRLNJCJJLMCP_@NLJCJJLMC0LG\RJC?MC :_HÂL[$MXNR $XCR@LP^U[LYNPCP%C[@LM_RC5MCQC-CRLPUU

/CR\LXCL@_R_YtCJLMC:L[@L[C?MCZCYKNpR[L@_YULRPC@NL[ZCP@C[C@ZL[tPZN@CP@_Y_^CFLP\GL[NJ_ UL[_R_P_RRL@LPC[NCYLRZLMCPYNPYCP'L\RCH_[YC@MC[C@_R@LJLG[CRJLP[L@_YULRPCPU_[MCP@CUC@NJCJLP@_GRNZNXCP^U_[MCLJ\@C@NyR5L[_LVNPZLRY\@FCP_Z[CPFCKNMNJCJLPUL[P_RCMLPJLMCPS\LLVNPZN[h@C[LR@NC/CL@_R_YtCJLMC:L[@L[C?MCZCYKNpR[L@_YULRPC[hCMCPUL[P_RCPS\LPLCR[hUNJCPLRCJCUZC[PLCM@CYKN_S\LPLCRÂLVNKMLP@CUC@LPJLZ[CKCAC[U_[CMG_YhPS\LU_[\RALHL^ZCMXLQNR@M\P_CMYNPY_ZNLYU_PN[XCRLHL@ZNXCYLRZLC\RALHL>_[L@_YULRPC[tCCMCPUL[P_RCPS\LPLCR@\[N_PCPNRS\NPNZNXCPJLPL_PCPJLCXL[NG\C[M_S\LLPZhP\@LJNLRJ_LNRÂ\N[LRLMM_GLRZLS\LU\LJC@_RPL[XC[MCYLRZL@MC[CLRYLJN_JLMJLP_[JLR^JLMCCYKNGLJCJ/L@_YULRPC[hCMCPUL[P_RCPS\LZCMXLQR_ZLRGCRMCUL[N@NCJL\RLPUL@NCMNPZCJLZ_JCMCXNJCPNR_S\LU_PLCRYhPLVUL[NLR@NCLR@CYU_PJNHL[LRZLP^MCFCKNMNJCJUC[CZ[CRPHL[N[NJLCPJL\R_C_Z[_;L@_YULRPC[hMCNRJNXNJ\CMNJCJ^LMPL[LYU[LRJLJ_[LP :_HÂL[$MXNR $XCR@LP^U[LYNPCP%C[@LM_RC5MCQC-CRLPU

7/29/2019 Trabajo_en_Red_y_Productividad_Tecnológica_Creciente-CAP3

http://slidepdf.com/reader/full/trabajoenredyproductividadtecnologicacreciente-cap3 8/10

 :;$%$-?(2;('>5;?'<&:,8,'$':(&2?/Ù*,&$&;(&,(2:(

52

KCGL$MCR:\[NRG&MC\JL0FCRR_R^-_FR8_R2L\YCRRH\L[_RM_PUN_RL[_PU[NR@NUCMLPLRLPZLJLPC[[_MM_XCRG\C[JNPZC/_PPNPZLYCP^MCU[_UNC@\MZ\[CJLMZ[CKCA_LPZhR@CYKNCRJ_JLH_[YCNRP_PUL@FCJCFC@LPyM_\RCPJp@CJCPF\YCRNQhRJ_PLYhP^LYULQCRJ_CGN[C[Z_J_Y\@F_YhPS\LCRZLPLRZ_[R_CMCPU[LHL[LR@NCPUL[P_RCMLP^

 (MMLRG\CALPLJNPLxyJLH_[YCS\L%CKKCGLU\JNL[CU[_G[CYC[MCYhS\NRCCRCMtZN@C@_R\RCMC[GCPL[NL

JLNRPZ[\@@N_RLP@_RJN@N_RCMLPS\LUL[YNZN[tCRCMCYhS\NRCY_JNÉ@C[P\PC@@N_RLPLR[LPU\LPZCCPNZ\C@N_RLP@CYKNCRZLP)\LLMU[NYL[_LRJC[PL@\LRZCJLS\L\RCP_MCYhS\NRCU_JtCPL[XN[UC[C\R@NL[Z_R~YL[_JL U[_UyPNZ_PJNHL[LRZLP

 $M_MC[G_JLM_PCx_PPNG\NLRZLPM_PYCZLYhZN@_PZ[CKCAC[_R@_RMCPNJLCPS\LFCKtCZ[CQCJ_%CKKCGL ^ÉRCMYLRZLFC@NCYLJNCJ_PJLM_PCx_P@\C[LRZCJLLPZLPNGM_PL@_RPZ[\^y\RC@_YU\ZCJ_[CLML@Z[yRN@CKCPC JCLRM_PU[NR@NUN_PJLP\YhS\NRCCRCMtZN@C(PJNHt@NMLPUL@NÉ@C[MCUCZL[RNJCJJLMC@_YU\ZCJ_[CY_JL[RC U_[S\LY\@FCJL MCMCK_[JL @_RHL@@NyR^JL @_RPZ[\@@NyRPLFNQ_ LRM_P(PZCJ_P<RNJ_P^LR*[CR%[LZCxCJ\[CRZLMC0LG\RJC*\L[[C9\RJNCMKCA_LMYCRZ_JLPL@[LZ_JLG\L[[C/_PZ[LPU[NR@NUCMLP@_RZ[NK\^LRZLPCLMMCH\L[_R$MCR:\[NRG&MC\JL0FCRR_R^-_FR8_R2L\YCRR

 $YLJNCJ_PJLM_PCx_PZ[LNRZCJLLPZLPNGM_$MCR:\[NRGS\LCMNG\CMS\L%CKKCGLL[C\RG[CRYCZLYh ZN@_K[NZhRN@_H_[YCJ_LR&CYK[NJGLU[_U\P_M_S\LPL@_R_@LF_^@_Y_YhS\NRCJL:\[NRG)\LP\XL[PNyRJL\RCYhS\NRCJL@CM@\MC[Z_ZCMYLRZLJLU[_UyPNZ_GLRL[CMCMCS\LPLU_J[tCNRPZ[\N[UC[CZ[CKCAC[@_R@CPNZ_J_ZNU_JLNRH_[YC@NyR$MÉRCMJLM_PCx_PZ[LNRZC@\CRJ_&MC\JL0FCRR_RL[CZ_JCXtCLPZ\JNCRZLJLY_PZ[yS\L\RCYhS\NRCS\LLAL@\ZCPLNRPZ[\@@N_RLPMyGN@CPU_JtCYCRNU\MC[NRH_[YC@NyR0\U[_U_PN@NyRS\LH\LLM

ZLYCJLP\PZLPNPUC[CLMYCPZL[XL[PCKCP_K[LLMY_J_LRS\LM_P@N[@\NZ_PJLMC@_YU\ZCJ_[C¿@L[[CJ_PUC[CXL[JCJL[_^CKNL[Z_PUC[CHCMP_¿U_JtCR[LCMNQC[_UL[C@N_RLPMyGN@CP\ZNMNQCRJ_LMR~YL[_\R_UC[C[LU[LPLRZC[©XL[JCJL[_ª^LM@L[_UC[C[LU[LPLRZC[©HCMP_ª

 (PZ_LP\RPNPZLYCKNRC[N_<R@yJNG_(MKNRC[N_LPLMCMHCKLZ_JLMCP@_YU\ZCJ_[CPLML@Z[yRN@CPMCKCPLJLMMLRG\CALCMS\LPLZ[CJ\@LZ_JCMCNRH_[YC@NyRLR\RC@_YU\ZCJ_[C^LRLMS\LPLCMYC@LRC^\ZNMNQCJLRZ[_JLMCYNPYC%NMM*CZLP&CYNR_CMH\Z\Z_9CJ[NJ9@*;$7+,//UU

 $@C\PCJLMCPR\LXCPH_[YCPJLZ[CKCA_U[_UNCPJL MC;LX_M\@NyR,RJ\PZ[NCMMCXNJC@_ZNJNCRCJLMCYC^_[tCJLMCU_KMC@NyRPLLP@NRJN[hJL\RCH_[YCUC\MCZNRCLRZ[L\R©ZNLYU_JLZ[CKCA_ªLR©LMM\GC[JLZ[CKCA_ª^\R©ZNLYU_MNK[LªUC[ZN@\MC[U[NXCJ_JL_@N_ZCMXLQH\L[CJLpM(P@NL[Z_S\LLRLMF_GC[@_Y_PLxCMC-CXNL[(@FLXC[[tCPNLYU[LPLFCZ[CKCACJ_R\R@CFCJLACJ_JLFCKL[MCK_[LPJ_YpPZN@CPU_[FC@L[^@\CMS\NL[YNLYK[_JLMCHCYNMNCFCZLRNJ_S\LZ[CKCAC[LR@CPC\RC^_Z[CXLQ5L[_LPCPZC[LCPR_LRZ[CR^CM_FLY_PJN@F_LRLM@_R@LUZ_JLZ[CKCA_S\LU[LXCML@LLRR\LPZ[_ZNLYU_(MZ[CKCA_U[_J\@ZNX_FL@F_UC[C_Z[_P ^[LY\RL[CJ_PL [LCMNQCU[h@ZN@CYLRZLPNLYU[L LRM_P M\GC[LPJNPU\LPZ_PUC[CLMM_^CMYC[GLRJLMJ_YN@NMN_ UC[ZN@\MC[LPJL@N[JLMLPUC@N_U[NXCJ_^HCYNMNC[$MXNR:_ÂL[LRP\MNK[_©/CZL[@L[C_MCªH\LLMU[NYL[_LRCXNPC[R_PJLMU[LXNPNKML@CYKN_JLLPCPNZ\C@NyRS\LC\RS\LR\LXCLRMCFNPZ_[NCUC[L@tCLRZ_R@LPNRCMZL[CKML $x_PJLPU\pPMCJNH\PNyR^ LMUL[HL@@N_RCYNLRZ_JLMCPR\LXCPZL@R_M_GtCPU_RtCRLRLXNJLR@NCS\L LM@CYKN_L[CU_PNKMLS\LL[C^C\RC[LCMNJCJ(MJLPC[[_MM_JLR\LXCPZL@R_M_GtCP@_Y_MCNRH_[YhZN@C_MC[_KyZN@CU_[ U_RL[J_PLALYUM_PHh@NMYLRZLUL[@LUZNKMLPUC[CMCYC _[tCR_PNRJN@CRS\LLPL@CYKN_LPZhPL[XNJ_&_Y_JN@L (@FLXC[[tC©^CR_LPU_PNKMLZ[CKCAC[LRMCZLMLU_MNPPNRPCMN[JL@CPCª*[C^9+_JP_R2*_[J_R* (MZLMLZ[CKCA_9CJ[NJ)\RJC@NyR<RNXL[PNJCJ(YU[LPCU

7/29/2019 Trabajo_en_Red_y_Productividad_Tecnológica_Creciente-CAP3

http://slidepdf.com/reader/full/trabajoenredyproductividadtecnologicacreciente-cap3 9/10

HCYNMNC[LPJLM_PZ[CKCACJ_[LP/CP_@NLJCJJLMCNRH_[YC@NyR^JLM@_R_@NYNLRZ_LPZhLRYC[@FC^P\@[L@NYNLRZ_LVU_RLR@NCMLRP\JNH\PNyRCK[LUL[PUL@ZNXCPR\R@C@_R_@NJCPLRZ_J_PM_PhYKNZ_PJLMC XNJCL@_RyYN@C^P_@NCMJLM_P@N\JCJCR_P:CYKNpRLRLMNYU_[ZCRZL@CYU_JLMCLJ\@C@NyRJ_RJLMCF\YCRNJCJPLA\LGCP\H\Z\[_(RZCRZ_LR@\CRZ_R_PXCY_P@_RL@ZCRJ_C[LJLPJLYC^_[LPCR@F_PJL

 (MZLMLZ[CKCA_LP\RCH_[YCÂLVNKMLJL_[GCRNQC@NyRJLMZ[CKCA_S\L@_RPNPZLLRLMJLPLYULx_JLMCC@ZNXNJCJ U[_HLPN_RCMPNRMCU[LPLR@NCHtPN@CJLMZ[CKCACJ_[LRMCLYU[LPCJ\[CRZL\RCUC[ZLNYU_[ZCRZLJLP\F_[C[N_MCK_ [CM(RGM_KC\RCCYUMNCGCYCJLC@ZNXNJCJLP^U\LJL[LCMNQC[PLCZNLYU_@_YUMLZ__UC[@NCM/CC@ZNXNJCJU[_  HLPN_RCMLRLMZLMLZ[CKCA_NYUMN@CLM\P_H[L@\LRZLJLYpZ_J_PJLU[_@LPCYNLRZ_LML@Z[yRN@_JLNRH_[YC@NyR LM\P_ UL[YCRLRZLJLCMG~RYLJN_JLZLML@_Y\RN@C@NyRUC[CLM@_RZC@Z_LRZ[LLMZLMLZ[CKCACJ_[ MCLYU[LP C*[C^9+_JP_R2*_[J_R* (MZLMLZ[CKCA_9CJ[NJ)\RJC@NyR<RNXL[PNJCJ(YU[LPCU

 3\NL[_NRPNPZN[LR MCPXLRZCACPJLU[NR@NUN_S\L\RC P_@NLJCJJLM@_R_@NYNLRZ_P\U_RL [LPUL@Z_JL_Z[CP H_[YCPP_@NCMLP$YNY_J_JLXL[LPCXLRZCACLPZ[NKCH\RJCYLRZCMYLRZLLRMCJNGRNÉ@C@NyRJLMZ[CKCA_F\YC R_&\CRZ_YhPZLRGCS\LXL[LMZ[CKCA_F\YCR_@_RLMPCKL[@\CRZ_PYhPLMLYLRZ_P@_GR_P@NZNX_PPLNRPL[ZLR ^ @_RÉG\[LR MCPC@ZNXNJCJLPU[_J\@ZNXCPYhPPLF\YCRNQC^ PL MNKL[CJLP\ @C[GCYCZL[NCMNPZC^ YLA_[PLJLPC[[_MMCMCLPLR@NCJLMCL@_R_YtC^P\@C[h@ZL[U[_G[LPNX_^CS\LMCL@_R_YtCCXCRQCLRMCYLJNJCLRS\LPLCU[_VNYC^PLCJL@\CCMCRCZ\[CMLQCJLMF_YK[L/MCR_5p[LQ/yULQ-$*NMJL[*5_M_//CXL[ZNLRZLF\YCRCJLMZ[CKCA_LRMCLYU[LPC 9CJ[NJ(JN@N_RLP;NCMUU

0NPLC@LUZCS\LML@_R_@NYNLRZ_LPMCYhPCMZCJNYLRPNyRJLMPL[F\YCR_MCP\U[LYCH_[YCJLXNJC^pPZCLP\RCZLPNP@MhPN@CMCP_@NLJCJJLM@_R_@NYNLRZ_PL[tC\RCP_@NLJCJP\YCYLRZLUL[HL@ZC(R[NG_[MCP_@NL JCJLPU[_Y_XNJCU_[MCPLRL[GtCPF\YCRCP^@_RPZNZ\^LU_[ZCRZ_\RhYKNZ_LRS\LM_PH[\Z_PJLLPCPLRL[GtCPPL@_RJLRPCR[LÂ\^LRP_K[LM_PPL[LPF\YCR_P^C@_GLRCMCPR\LXCPGLRL[C@N_RLP0LZ[CZCJL\RÂ\A_JLJ_KMLJN[L@@NyRPLG~RLM@\CMM_PF_YK[LPFC@LRMCP_@NLJCJ^MCP_@NLJCJLRYC[@CCP\PYNLYK[_P/MCR_5p[LQ/yULQ-$*NMJL[*5_M_//CXL[ZNLRZLF\YCRCJLMZ[CKCA_LRMCLYU[LPC 9CJ[NJ(JN@N_RLP;NCMUUU

/C@_RÉCRQCLRM_PRLG_@N_PJLM@NKL[LPUC@N_U\LJLXL[PLU_ZLR@NCJC@_RM_PPNPZLYCPJLLR@[NUZC@NyRYLJNCRZL@MCXLPU~KMN@CP^U[NXCJCPS\LUL[YNZN[hR[LCMNQC[@_RZ[CZ_P^@_RÉ[YC[J_@\YLRZ_PA\[tJN@_P^L@_RyYN@_P@_RYC^_[PLG\[NJCJS\LM_PS\LPL[LCMNQCR@_RLMUCULM@_Y_P_U_[ZL&_RLMJLPC[[_MM_JLMC@[NUZ_M_GtC\RYLRPCALM_U\LJLXL[NÉ@C[@CJC\R_U_[S\LRCJNLYhPZNLRLMC@MCXLU[NXCJCS\LU_J[tCFCKL[M_LR@[NUZCJ_JLJLZL[YNRCJCYCRL[C0NPL@CYKNC\RP_M_KNZJLNRH_[YC@NyRLMYLRPCALR_PL@_JNÉ@C[tCCJL@\CJCYLRZL^PLU_RJ[tCJLYCRNÉLPZ_LMU_PNKMLL[[_[

+*7LMMPS\LH\LZCRNYCGNRCZNX_^CRZN@NUCZ_[N_@_Y_@\CMS\NL[H\Z\[NPZCM_[LP\YNyY\^KNLRLR©MCFNPZ_[NCJLMCF\YCRNJCJªJNA_©LP@CJCXLQYhP\RC@C[[L[CLRZ[LMCLJ\@C@NyR^MC@CZhPZ[_HLª/CLJ\@C@NyRLPMCG[CRUCMCR@CJLMCP_@NLJCJ^Z_JCYLA_[CS\LPLU[_J\Q@CLRLMMCPNGRNÉ@C\RG[CRUCP_CJLMCRZLLRMCNG\CMJCJJL_U_[Z\RNJCJLP5C[ZLJLMCKLMMLQCJLMY\RJ_LML@Z[yRN@_[LPNJLLRLMFL@F_JLS\LLM@_PZLCJN@N_RCMJLUL[YNZN[S\L\ZNMN@LRLMYCZL[NCMLJ\@CZNX__Z[CPUL[P_RCPLPKhPN@CYLRZLR\M_ %NMM*CZLP&CYNR_CMH\Z\Z_9CJ[NJ9@*;$7+,//UU

7/29/2019 Trabajo_en_Red_y_Productividad_Tecnológica_Creciente-CAP3

http://slidepdf.com/reader/full/trabajoenredyproductividadtecnologicacreciente-cap3 10/10

KCRJC^ MCPUMCZCH_[YCPJLP_HZWC[L@CJCXLQYhP@_YUMLACPFCGCRPNRLYKC[G_CUMN@C@N_RLPYhPPLR@NMMCP@CPNZ_J_PZLRJ[hRC@@LP_CMCYC^_[UC[ZLJLMCNRH_[YC@NyRU[h@ZN@C^ZLy[N@CS\LFC^LRLMY\RJ_

 (R\RCP_@NLJCJJL MC:L[@L[C?MCPLG\NY_PRL@LPNZCRJ_ZNL [[C^YhS\NRCPUL[_MCU[_UNLJCJLPLR@NCMPL@_RXNL[ZLLRMCNR  H_[YC@NyR^LPZ_@_Y_^CPLPLxCMCKCLP\R@CYKN_[LX_M\@N_RC[N_

 U_[S\LLP MCU[NYL[CH_[YCJLU[_UNLJCJS\LR_LPYCZL[NCMRNZCRGNKML^U_ZLR@NCMYLRZL[LP\MZCHCYNMNC[ 

0_Y_PCPt@_RP@NLRZLPCF_[C@_RYC^_[RNZNJLQS\LCS\LMMCFLZL[_GLRLNJCJC[YyRN@CH\RJCRZLS\LLPNRZ[tRPL@CCMC2CZ\[CMLQC¿^S\LCRCMNQCY_PLRLM@CUtZ\M_CRZL[N_[¿FCNJ_CUC[L@NLRJ_^PLFCNJ_JLPUMLGCRJ_CM_MC[G_JLMCFNPZ_[NC¿@_RCMZNKCA_PCPNYpZ[N@_PUL[_@_RPZCRZLYLRZL¿LR MCXC[NLJCJJLU[_HLPN_RLP_FCKNMNJCJLP^ LRMCFLZL[_GLRLNJCJJLMCPFL[[CYNLRZCPS\LMCF\YCRNJCJFC\ZNMNQCJ_LRP\Z[CKCA_JNC[N_PNLYU[L~RN@_^R_XLJ_P_

'LPJLFC@LXC[N_PCx_PM_PLVUL[Z_PCÉ[YCRS\LLPZCY_PLRZ[CRJ_LR\RUL[t_J_JL@CYKN_PU[_H\RJ_PLRGM_KCJ_P LRMC JLR_YNRCJC³;LX_M\@NyRJL MC,RH_[YC@NyR»³;LX_M\@NyR'NGNZCM»_YhPGLRp[N@CYLRZL©0_@NLJCJJLMC,RH_[YC@NyRª^S\LLPZCXCCY_JNÉ@C[MCPH_[YCPC@Z\CMLPJL_[GCRNQC@NyRJLMZ[CKCA_CMNG\CM

S\LMC;LX_M\@NyR,RJ\PZ[NCMM_FNQ_LRM_PPNGM_P68,,,^6,62_P_MCYLRZLXCC@CYKNC[MCH_[YCLRMCS\LXCY_PC[LCMNQC[LMZ[CKCA_PNR_NG\CMYLRZL@\hMXCCPL[LPLZ[CKCA_^JyRJLXCY_PCFC@L[M_'LFL@F_Z_J_FC@LULRPC[S\LMC©0_@NLJCJJLMC,RH_[YC@NyRªXCCNRXL[ZN[MCPZLRJLR@NCPJLMC;LX_M\@NyR,RJ\PZ[NCMLRM_S\LPL[LÉL[LCMCM_@CMNQC@NyRJLMZ[CKCA_*[C^9+_JP_R2*_[J_R* (MZLMLZ[CKCA_9CJ[NJ)\RJC@NyR<RNXL[PNJCJ(YU[LPCU

:_HÂL[$MXNR $XCR@LP^U[LYNPCP%C[@LM_RC5MCQC-CRLPU