As linguas do mundo

I. A clasificación das linguasII. O indoeuropeoIII. As linguas romances de EspañaIV. O éuscaroV. A evolución do latín e as súas

palabrasVI. Derivación e composiciónVII. Os latinismos

Índice

Hay dous tipos de clasificacións:

• A clasificación tipolóxica.• A clasificación xenética.

1. A clasificación das linguas

Organiza as linguas segundo as semellanas

que presenta a estructura das palabras e das oracións.

• Hai tres tipos de linguas:1) As linguas aglutinantes (Turco.)2) As linguas monosilábicas (Chinés.)3) As linguas flexivas (Castelán.)

1.1. A clasificación tipolóxica:

Ordena as linguas por familias, por ter unha

orixe común ou unha mesma lingua nai. Para saber se unha lingua ten relación con outra, utilízase o método comparativo ( que estuda as similitudes presentes entre as distintas linguas.)

Ás veces, o método comparativo permitiu reconstruir parcialmente unha lingua que se perdera, chamada protolingua.

1.2. A clasificación xenética:

Era a lingua que falaba o pobo indoeuropeo,

que habitou as estepas de Asia central. O pobo fragmentouse en grupos, que se foron

esparexendo por distintos puntos de Europa e Asia. Cada un destes grupos seguiu unha evolución, que tivo de resultado, novas linguas que tiñan unha orixe común: o indoeuropeo.

Só 5 linguas non son indoeuropeas: o finés, o estoniano, o húngaro, o turco e o éuscaro.

2. O indoeuropeo

As linguas indoeuropeas que se falan na actualidade en

Europa, clasifícanse en diferentes grupos:1. Bálticas: Letón e lituano.2. Eslavas: Ruso, polaco, ucraíno, bielorruso, búlgaro,

serbocroata, checo, eslovaco e esloveno.3. Xermánicas: Alemán, inglés, neerlandés, sueco, danés,

noruegués e islandés.4. Célticas: Escocés, irlandés, galés e bretón.5. Helénicas: Grego moderno.6. Romances: (Son as linguas que proveñen do latín):

castelán, catalán, valenciano, francés, galego, italiano, portugués, provenzal, retorrománico, romanés e sardo.

2. O indoeuropeo

Os romanos chegaron á península no 218 a.C.,

cando para combater os cartaxineses, desembarcaron en Ampurias. Desde esa, iniciaron unha conquista que durou douscentos anos , ata o fin das guerras contra cántabros e astures no 19 a.C.

3. As linguas romances de España

3.1 A romanización

É a implantación do modo de vida romano, que tivo lugar co proceso de conquista romana.

O latín estendeuse por toda a Península, salvo no País Vasco.

Os conquistadores romanos falaban o latín vulgar, xa que o latín culto só se utilizaba na literatura e na administración.

No século V os xermanos invadiron a

Península.

Fixeron modificacións fonéticas e introduciron palabras novas no latín (“guerra”, “ espía” ou

“roca”).

3.2 Invasión xermana

A invasión árabe tivo lugar a partir do ano 711

ata o 1492. Produciuse unha ruptura na unidade

lingüística:• Os árabes asentáronse no sur coa súa lingua.• Os cristiáns refuxiáronse no norte constituíndo

reinos independentes, nos que o latín vulgar evolucionou ata dar orixe ás linguas romances (catalán, galego).

3.3 A ocupación árabe

É a única lingua prerromana que se fala hoxe

en día en España. O latín tamén influíu no éuscaro, pero tamén o

éuscaro influíu nas linguas que estiveron en contacto con el, como o galego (“esquerda”, “mochila”, “zurrón”).

4. O éuscaro

A maior parte das palabras nas

nosas linguas romances proveñen do latín, especialmente do latín vulgar.

5. A evolución do latín

Palabras patrimoniais: experimentaron todos

os cambios fonéticos propios de cada lingua romance.

Cultismos: tómanse ou fórmanse directamente do latín culto, por iso manteñen unha gran semellanza co latín orixinal.

Semicultismos: non completaron a súa evolución, senón que quedaron na metade do camiño.

Pares léxicos: son dúas palabras distintas (unha patrimonial e un cultismo) que derivaron dun mesmo termo latino.

5.1 Palabras evolucionadas do latín

Derivación: é o procedemento máis habitual

de formación de palabras. Consiste en engadir un prefixo ou un sufixo.

Composición: consiste en unir dúas ou máis palabras para formar unha nova.

6. Derivación e composición

Adoitan utilizarse para dar máis elegancia ao

discurso ou como termos e expresións técnicas de linguaxes especializadas (no dereito).

O seu uso excesivo ou erróneo produce impresión de ignorancia. Por iso, é adecuado coñecer ben o seu significado e o contesto para utilizalos correctamente.

7. Latinismos