The Mysore PalaceªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É

¥Àæ ÁÛªÀ£É

¥ÀæªÁ¹UÀgÀ ¸ÀéUÀðªÉ¤ß¹PÉÆArgÀĪÀ, GzÁå£À£ÀUÀjAiÀiÁVgÀĪÀªÉÄʸÀÆjUÉ ZÁªÀÄÄAr ÉlÖzÀ gÀÆ¥ÀzÀ°è £ÉʸÀVðPÀªÁzÀ ºÁUÀÆPÀ ÁvÀäPÀªÁzÀ »£É߯ɬÄzÉ. F ÉlÖzÀ°èAiÉÄà ªÉÄʸÀÆj£À ºÁUÀÆCzÀgÀ gÁd ªÀÄ£ÉvÀ£ÀzÀ C¢üµÁ×wæ zÉêÀvÉ ZÁªÀÄÄAqÉñÀéj £É ɹzÁݼÉ.F £ÀUÀgÀ vÀ£Àß ¥ÁæaãÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ£ÀÄß C°èAzÀ Éà ¥ÀqÉzÀÄPÉÆArzÉ.¨ËzÀÞ zsÀªÀÄð ¥Àæ¸ÁgÀPÁÌV C±ÉÆÃPÀ£ÀÄ ªÀÄ»µÀ ªÀÄAqÀ®PÉÌ ¨ËzÀÞzsÀªÀÄð¥ÀæZÁgÀPÀ£ÁzÀ ªÀĺÁzÉêÀ£À£ÀÄß PÀ¼ÀÄ»¹zÀÄzÁV ËzÀÞ zsÀªÀÄðUÀæAxÀUÀ¼ÁzÀ ªÀĺÁªÀA±À ªÀÄvÀÄÛ ¢Ã¥ÀªÀA±ÀUÀ¼À°è ÀÆa À ÁVzÉ. ªÀÄ»µÀªÀÄAqÀ®ªÉà ªÀÄ»µÁ¸ÀÄgÀ£À £ÀUÀgÀªÁzÀ “ªÀÄ»µÀÆgÀÄ” - CAzÀgÉzÀÄUÉðAiÀÄÄ ªÀÄ»µÁ¸ÀÄgÀ£À£ÀÄß ¸ÀAºÀj¹, ZÁªÀÄÄArAiÀÄ gÀÆ¥ÀzÀ°èÉlÖzÀ ªÉÄÃ¯É £É ÉUÉÆAqÀ ¸ÁÜ£À JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À ÁVzÉ.

ZÁªÀÄÄAr ÉlÖzÀ ªÉÄÃ¯É EgÀĪÀ ªÀĺÁ§¯ÉñÀégÀ zÉêÀ ÁÜ£ÀF £ÀUÀgÀzÀ°è CvÀåAvÀ ¥ÁæaãÀ zÉêÁ®AiÀÄ. ªÀĺÁ§ ÉñÀégÀ zÉêÀ ÁÜ£ÀzÀ¥ÁæPÁgÀzÀ°è Qæ.±À. 950gÀ MAzÀÄ ±Á¸À£À EzÉ. EzÀgÀ ¥ÀæPÁgÀ F¥À«vÀæ vÁtªÀÅ “ªÉÆ Éâ® wÃxÀð” - JA§ ºÉ Àj¤AzÀ ¥ÀjavÀªÁVvÀÄÛ.EzÀÄ ¥ÁæAiÀıÀB ªÀĺÁ§® wÃxÀðzÀ C¥À sÀæA±À gÀÆ¥À. SÁåvÀ ºÉÆAiÀÄì¼ÀzÉÆgÉ «µÀÄÚªÀzsÀð£À£ÀÄ ªÀĺÁ§® wÃxÀðPÉÌ ªÀiÁrzÀ zÁ£ÀUÀ¼À §UÉÎEzÉà zÉêÀ ÁÜ£ÀzÀ°ègÀĪÀ Qæ.±À. 1128gÀ ±Á¸À£À¢AzÀ w½zÀħgÀÄvÀÛzÉ.

¥Àæ¹zÀÞªÁzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ zÉêÀ ÁÜ£ÀªÉAzÀgÉ ªÉÄʸÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀzÀzÉÆqÀØPÉgÉAiÀÄ zÀqÀzÀ°ègÀĪÀ PÉÆÃr sÉÊgÀªÉñÀégÀ zÉêÀ ÁÜ£À. F UÀÄrUÀƪÉÄʸÀÆgÀÄ MqÉAiÀÄgÀ CgÀ ÀÄ ªÀÄ£ÉvÀ£ÀzÀ ¸ÀA¸ÁÜ¥À£ÉUÀÆ ¤PÀlªÁzÀ¸ÀA§AzsÀ«zÉ. ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ Qæ.±À. 1399 gÀ°è AiÀÄzÀÄgÁAiÀĪÀÄvÀÄÛ PÀȵÀÖgÁAiÀÄ JA§ E§âgÀÄ ¸ÉÆÃzÀgÀgÀÄ «dAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀȵÀÚJAzÀÆ ¥ÀæSÁåvÀgÁVzÁÝgÉ. EªÀgÀÄ ªÉÄîÄPÉÆÃmÉAiÀÄ £ÁgÁAiÀÄt¸Áé«ÄAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÆf¸À®Ä UÀÄdgÁw£À zÁégÀPɬÄAzÀ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀªÀiÁUÀðªÁV §AzÀgÀÄ. ªÀÄ»µÀÆj£À (ªÉÄʸÀÆj£À) ËAzÀAiÀÄð¢AzÀ,ªÉÆûvÀgÁzÀ CªÀgÀÄ EzÀ£Éßà vÀªÀÄä ©ÃqÀ£ÁßV ªÀiÁrPÉÆAqÀgÀÄ.NªÀð dAUÀªÀÄ£À DUÀªÀÄ£ÀPÁÌV PÁAiÀÄ ÉÃPÉAzÀÄ D gÁwæAiÀÄ£ÀÄß PÉÆÃrsÉÊgÀªÉñÀégÀ£À zÉêÀ ÁÜ£ÀzÀ°è PÀ¼ÉAiÀÄ ÉÃPÉAzÀÆ CªÀjUÉ PÀ£À¹£À°è ÀÆZÀ£É

zÉÆgÀQvÀÄ. ªÉÄʸÀÆj£À ÀtÚ ¥ÁæAvÀåzÀ CgÀ¹AiÀiÁVzÀÝ zÉêÀgÁdªÀÄätÂÚAiÀĪÀgÀÄ PÀµÀÖzÀ ªÀÄvÀÄÛ ©PÀÌnÖ£À ¸À¤ßªÉñÀzÀ°è ¹®ÄQPÉÆArzÀÝ §UÉΪÀÄÄAeÁ«£À ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ¸ÀA sÁµÀuÉAiÉÆAzÀÄ CªÀgÀ Q«UÉ ©vÀÄÛ.D ºÉÆwÛUÉ zÉÆgÉ ZÁªÀÄgÁdgÀÄ PÁ®ªÁVzÀÝgÀÄ. PÁgÀÄUÀ½îAiÀÄ zÀ¼ÀªÁ¬ÄAiÀiÁzÀ ªÀiÁgÀ£ÁAiÀÄPÀ vÁ£ÀÄ gÁd£ÁUÀĪÀÅzÀPÉÌ C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀĪÀAvÉ,vÀªÀÄä ªÀÄUÀ¼À£ÀÄß «ªÁºÀ ªÀiÁrPÉÆqÀ ÉÃPÉAzÀÄ ZÁªÀÄgÁdgÀ gÁtÂAiÀÄ£ÀÄߦÃr¸ÀÄwÛzÀÝ. PÀÄ® ¥ÀÄgÉÆûvÀgÀ£ÀÄß PÉÆÃr sÉÊgÀªÉñÀégÀ zÉêÀ ÁÜ£ÀPÉÌPÀ¼ÀÄ»¸À ÉÃPÉAzÀÄ gÁtÂUÉ DPÉAiÀÄ ªÀÄ£É zÉêÀvÉ PÀ£À¹£À°è ÀÆa¹zÀ¼ÀÄ.¥ÀÄgÉÆûvÀgÀÄ CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ ¥Àj¹ÜwAiÀÄ §UÉÎ D ÉÆÃzÀgÀjUÉ ªÀÄ£ÀzÀlÄÖªÀiÁrPÉÆlÖgÀÄ. «ªÁºÀzÀ ÀªÀiÁgÀA sÀzÀ°è ¥Á ÉÆμÀÄîªÀ £É¥ÀzÀ°è gÁtªÉÄʸÀÆj¤AzÀ 25 Q.«ÄÃ. zÀÆgÀ«gÀĪÀ ºÀ¢£ÁgÀÄ JA§ ÀtÚ UÁæªÀÄPÉÌ¥ÀÄgÉÆûvÀgÀ eÉÆvÉAiÀÄ°è vÉgÀ½zÀ¼ÀÄ. C°è ªÀiÁgÀ£ÁAiÀÄPÀ£À£ÀÄß, DvÀ£ÀC£ÀÄZÀgÀgÀ£ÀÄß PÉÆAzÀĺÁPÀ Á¬ÄvÀÄ. gÁdPÀĪÀj zÉêÁgÁdªÀÄätÂÚAiÀÄ£ÀÄßAiÀÄzÀÄgÁd¤UÉ «ªÁºÀ ªÀiÁrPÉÆqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. F jÃwAiÀÄ°èAiÀÄzÀÄgÁd£Éà ªÉÄʸÀÆgÀÄ CgÀ ÀÄ ªÀÄ£ÉvÀ£ÀzÀ ¸ÀA¸ÁÜ¥ÀPÀ£ÁzÀ.

ªÉÄʸÀÆj£À CgÀ ÀÄ ªÀÄ£ÉvÀ£ÀQæ. ±À. 1399gÀ°è AiÀÄzÀÄgÁAiÀĤAzÀ £É ÉUÉÆAqÀ ªÉÄʸÀÆj£À

CgÀ ÀÄ ªÀÄ£ÉvÀ£ÀzÀ°è FªÀgÉUÉ 25 zÉÆgÉUÀ¼ÀÄ DVºÉÆÃVzÁÝgÉ. Qæ.±À.1578gÀ°è gÁd MqÉAiÀÄgÀÄ ¥Á槮åPÉÌ §gÀĪÀªÀgÉ«UÀÆ ªÉÄʸÀÆgÀÄgÁdå «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædåzÀ C¢üãÀzÀ°èzÀÝ ¸ÀtÚ ¸ÁªÀÄAvÀgÁdåªÁVAiÉÄà E¢ÝvÀÄ. Qæ.±À. 1565gÀ°è «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ ¥ÀvÀ£ÀªÁUÀÄwÛzÀÝAvÉAiÉÄà ªÉÄʸÀÆj£À MqÉAiÀÄgÀÄ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉÀA¥ÀæzÁAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß GvÀÛgÁ¢üPÁgÀzÀ gÀÆ¥ÀzÀ°è ¥ÀqÉzÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀ£ÀÄß

ªÀÄÄAzÀĪÀj¹PÉÆAqÀÄ §AzÀgÀÄ. Qæ.±À. 1610gÀ°è gÁd MqÉAiÀÄgÀIJæÃgÀAUÀ¥ÀlÖtzÀ°è ªÉÊ sÀªÀ «dÈA sÀuÉUÀ¼ÉÆqÀ£É ¹AºÁ¸À£ÁgÉÆúÀtªÀiÁrzÀgÀÄ. DUÀ ²æÃgÀAUÀ¥ÀlÖt ªÉÄÊ ÀÆj£À gÁdzsÁ¤AiÀiÁVvÀÄÛ. CªÀgÉÃzÀ ÀgÁ GvÀìªÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ. CzÀ£ÀÄß EA¢UÀÆ ¸ÀPÀ®ªÉÊ sÀªÀUÀ½AzÀ DZÀj¸À ÁUÀÄwÛzÉ. gÁd MqÉAiÀÄgÀ C£ÀAvÀgÀ ªÉÄʸÀÆj£À¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉUÉ PÉÆqÀÄUɬÄvÀÛ CvÀåAvÀ ¥Àæ¹zÀÞgÁzÀ zÉÆgÉUÀ¼ÀÄJAzÀgÉ gÀt¢üÃgÀ PÀApÃgÀªÀ £ÀgÀ ÀgÁd MqÉAiÀÄgÀÄ (Qæ.±À. 1638-1659) aPÀÌ zÉêÀgÁd MqÉAiÀÄgÀÄ (Qæ.±À. 1673-1704), ªÀÄĪÀÄär

1 2

The Mysore PalaceªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£ÉPÀȵÀÚgÁd MqÉAiÀÄgÀÄ (Qæ.±À. 1799-1868), £Á®ér PÀȵÀÚgÁd MqÉAiÀÄgÀÄ(Qæ.±À. 1902-1940) ªÀÄvÀÄÛ ²æà dAiÀÄZÁªÀÄgÁeÉÃAzÀæ MqÉAiÀÄgÀÄ(1940 jAzÀ sÁgÀvÀ UÀtgÁdå ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀiÁUÀĪÀªÀgÉUÉ).

1761 jAzÀ 1799gÀ ªÀgÉV£À CªÀ¢üAiÀÄ°è MqÉAiÀÄgÀ C£ÀĪÀA²PÀD½éPÉAiÀÄ°è «aÒwÛAiÀÄÄAmÁVvÀÄÛ. F CªÀ¢üAiÀÄ°è ªÁ ÀÛªÀªÁV ºÉÊzÀgÁ°ªÀÄvÀÄ Û DvÀ£À ¸ÀÄ«SÁåvÀ ¥ÀÄv À æ nÃ¥ÀÆ ¸ÀįÁÛ£À gÁdåzÀD½PÉUÁgÀgÁVzÀÝgÀÄ. 1799gÀ°è ©ænµÀgÀÄ ²æÃgÀAUÀ¥ÀlÖtªÀ£ÀÄߪÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÁUÀ nÃ¥ÀÆ«£À ¥ÀvÀ£ÀªÁ¬ÄvÀÄ. LzÀÄ ªÀµÀð ªÀAiÀĹì£ÀgÁdPÀĪÀiÁgÀ ªÀÄĪÀÄär PÀȵÀÚgÁd MqÉAiÀÄgÀ£ÀÄß 1799gÀ°è CªÀgÀ¥ÀƪÀðdgÀ ¹AºÁ¸À£ÀPÉÌ MqÉAiÀÄgÀ£ÁßV ¸ÀA¸Áܦ¸À Á¬ÄvÀÄ.

ªÉÄʸÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É - CzÀgÀ EwºÁ¸À ªÀÄvÀÄÛªÁ¸ÀÄÛ²®à ºÀ¼ÉAiÀÄ CgÀªÀÄ£É

ºÀ¢£Á®Ì£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è gÁdgÀÄ ªÉÄʸÀÆj£À°è£À MAzÀÄCgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ°è ªÁ¹ ÀÄvÀÛ EzÀÝgÀÄ JAzÀÄ ²æà ªÀÄ£ÀäºÁgÁdgÀ ªÀA±ÁªÀ½(C£Á¯ïì D¥sï ¢ ªÉÄʸÀÆgï gÁAiÀÄ¯ï ¥sÁå«Ä°) £ÀªÀÄUÉ w½¸ÀÄvÀÛzÉ.DzÀgÉ ¹r®Ä §rzÀÄ CzÀÄ £Á±ÀUÉÆAqÀ ªÉÄà É, gÀt¢üÃgÀ PÀApÃgÀªÀ£ÀgÀ ÀgÁd MqÉAiÀÄgÀÄ Qæ.±À. 1638gÀ ¸ÀĪÀiÁj£À°è CzÀgÀ ¥ÀÄ£Àg浪ÀiÁðt ªÀiÁrzÀgÀÄ. ªÉÄʸÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ §UÉÎ ªÉÆvÀÛ ªÉÆzÀ®RavÀªÁzÀ G¯ÉèÃR £ÀªÀÄUÉ ®©ü ÀĪÀÅzÀÄ E°èAiÉÄÃ. ¸ËAzÀAiÀÄð«¯Á¸À, £ÁªÀÄ wÃxÀð ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ vÉÆnÖUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÄ£Àgï ¤«Äð¹zÀºÁUÀÆ ¥ÀÄ£Àgï ¤«ÄðvÀ CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ ÀÄvÀÛ ºÀ£ÉÆßAzÀÄ ¦ügÀAVUÀ¼À£ÀÄßEj¹zÀ (EªÀÅUÀ¼À ¥ÀæwAiÉÆAzÀPÀÆÌ ¥ÀævÉåÃPÀªÁzÀ ºÉ ÀjvÀÄÛ) QÃwðUÉCªÀgÀÄ ¥ÁvÀægÁVzÁÝgÉ. CªÀÅUÀ¼À ¥ÉÊQ ªÀÄÄRåªÁzÀªÀÅUÀ¼À ºÉ ÀgÀÄ »ÃVªÉ:gÁªÀÄZÀAzÀæ, ªÀÄÄzÀÄÝPÀȵÀÚ ªÀÄvÀÄÛ ¹AºÀ, ¥ÀæzsÁ¤ ºÉÊzÀgÁ° Qæ.±À.1760gÀ°è EªÀÄär PÀȵÀÚgÁd MqÉAiÀÄgÀ£ÀÄß gÁdzsÁ¤ ªÉÄÊ ÀÆjUÉ ºÁUÀÆCgÀªÀÄ£ÉUÉ sÉÃn ¤ÃqÀĪÀAvÉ DºÁ餹zÀ. £Àdgï¨Ázï JA§ ºÉ Àj£À°èºÉƸÀ £ÀUÀgÀªÀ£ÀÄß PÀnÖ¸ÀĪÀ ¸À®ÄªÁV 1793gÀ°è nÃ¥ÀÆ ¸ÀįÁÛ£À£ÀÄzÉêÀ ÁÜ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ ¥Àr¹ CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄÆ ¸ÉÃjzÀAvÉ J®èºÀ¼ÉAiÀÄ ºÁUÀÆ ²y®UÉÆArzÀÝ PÀlÖqÀUÀ¼À£ÀÄß vÉUɹ ºÁQzÀ£ÀÄJ£À߯ÁVzÉ. 1799gÀ°è PÀÆqÀ CgÀªÀÄ£É JA§ ºÉ ÀjUÉ vÀPÀÄÌzÁzÀ

sÀªÀ£À ªÉÄʸÀÆj£À°è EzÀÝAvÉ PÁtĪÀÅ¢®è. KPÉAzÀgÉ 1799gÀ°èAiÀÄĪÀgÁdgÀ ¥ÀmÁÖ©üµÉÃPÀ ÀªÀiÁgÀA sÀPÉÌ ÀÆPÀÛªÁzÀAxÀ PÀlÖqÀ«gÀ°®è.»ÃUÁV £Àdgï¨Á¢£À°è ¤«Äð¸À¯ÁzÀ ZÀ¥ÀàgÀªÉÇAzÀgÀ°è D¸ÀªÀiÁgÀA sÀªÀ£ÀÄß £ÀqÉ À ÉÃPÁ¬ÄvÀÄ JAzÀÄ qÀÆåPï D¥sï ªÉ°èAUïl£ï¸ÀàµÀÖªÁV ºÉýzÁÝ£É. 1801gÀ ªÉÄà 26 gÀAzÀÄ qÀÆåPÀ£ÀÄ DUÀ PÀ£Àð¯ïDxÀðgï ªÉ Éè¹è vÀ£Àß ¸ÉÆÃzÀgÀ ºÉ¤æUÉ §gÉzÀ ¥ÀvÀæzÀ°è F jÃww½¹zÁÝ£É. “ºÀ¼ÉAiÀÄ ªÉÄʸÀÆj£À°è EzÀÝ ºÀ¼ÉAiÀÄ CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ£ÀÄßCzÀÄ AiÀiÁªÀ jÃw¬ÄvÉÆÛà ºÁUÉAiÉÄà ¥ÀÄ£Àgï ¤«Äð¹¯ÁVzÀÄÝgÁdªÀÄ£ÉAiÀÄvÀ£ÀzÀªÀgÀÄ C°èUÉ ºÉÆÃVzÁÝgÉ. CzÀ£ÀÄß ºÀ¼ÉAiÀÄ §Ä£Á¢AiÀĪÉÄïÉAiÉÄà ¤«Äð¸À¯ÁVzÉ JAzÀÄ £ÀA©zÉÝãÉ. F ¸ÀPÁðgÀ¸ÁÜ¥À£ÉUÉÆAqÁUÀ CªÀgÀÄ JµÀÄÖ ¸ÀAvÉÆõÀ¢AzÀ EgÀ ÉÃPÀÄ JAzÀħAiÀĹzÉÝêÉÇà CµÉÖà ¸ÀAvÉÆõÀ¢AzÀ CªÀgÀÄ EzÀÝAvÉ vÉÆÃgÀÄvÀÛzÉ.ªÉÄʸÀÆgÀÄ «±Á®ªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄAzÀgÀ ¥ÀlÖt DUÀÄwÛzÀÄÝ CzÀĤªÁ¹UÀ½AzÀ vÀÄA©vÀļÀÄPÀÄwÛzÉ” 1803gÀ°è ÁqïðªÉ Éè¹èAiÀÄÄ ªÉÄÊ ÀÆjUÉsÉÃn¤ÃrzÀ ºÁUÀÆ CgÀªÀÄ£É aPÀÌzÀÆ ZÉÆPÀ̪ÁzÀÄzÀÆ ªÀÄvÀÄÛ

C¥ÀÆtðªÁVgÀĪÀÅzÀÆ DVzÉ JAzÀÄ «ªÀj¹zÀÝ. CAzÀªÁzÀ¥ÀæªÉñÀzÁégÀ EzÉ JA§ÄzÁVAiÀÄÆ CªÀ£ÀÄ ºÉýzÁÝ£É. ¸ÀĪÀiÁgÀÄJgÀqÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À CªÀ¢üAiÀÄ°è DvÀÄgÁvÀÄgÀªÁV PÀlÖ¯ÁzÀ CgÀªÀÄ£É19£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ CAvÀåzÀ ªÉüÉUÉ zÀÄB¹ÜwAiÀÄ°èzÀÝAvÉ vÉÆÃgÀÄvÀÛzɪÀÄvÀÄÛ EzÀPÉÌ ÉÃjzÀAwzÀÝ C£ÉÃPÀ ªÀoÁgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄjzÀÄ ©Ã¼ÀÄwÛzÀݪÀÅ.EzÀÆ ¸Á®zÉA§AvÉ CVß C£ÁºÀÄvÀªÀÇ GAmÁ¬ÄvÀÄ. 1897gÀ°ègÁdPÀĪÀiÁj dAiÀÄ®PÀëöäªÀÄätÂÚAiÀĪÀgÀ «ªÁºÀzÀ ÀAzÀ sÀðzÀ°è «ªÁºÀzÀDZÀgÀuÉUÀ¼À PÉÆ£ÉAiÀÄ ºÉÆwÛUÉ, D ªÀÄgÀzÀ CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ §ºÀÄ sÁUÀÉAQ¬ÄAzÀ £Á±ÀªÁV ºÉÆìÄvÀÄ. £ÀªÀÄä CzÀȵÀÖªÉAzÀgÉ eÁ£ï

§ÄqïðªÀÅqï JA¨ÁvÀ F ªÀÄgÀzÀ CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ bÁAiÀiÁavÀæªÀ£ÀÄßvÉUÉ¢zÀÄÝzÀÄ. FvÀ ªÉÄʸÀÆgÀÄ ¸ÉãÉAiÀÄ°è ¯Áå£Àìgï (C±Áé gÉÆû)DVzÀÄÝ ªÀÄÄAzÉ sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÉãÉAiÀÄ ¥ÀæzsÁ£À zÀAqÀ£ÁAiÀÄPÀ£ÁzÀªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄAzÉ PÉÃA©æeï£À ªÀiÁ¸ÀÖgï D¥sï ¦Ãlgï ºË¸ï DzÀ. FvÀªÀĺÁgÁdjUÉ 1929gÀ°è D bÁAiÀiÁavÀæªÀ£ÀÄß §¼ÀĪÀ½AiÀiÁV ¤ÃrzÀ.

‘ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ UÉeÉnAiÀÄgï’£À ÀA¥ÁzÀPÀgÀÄ 1897gÀ ¥sɧæªÀjAiÀÄ°è£ÀqÉzÀ D ©üÃPÀgÀ CVß C£ÁºÀÄvÀPÉÌ ªÉÆzÀ®Ä EzÀÝAxÀ D ªÀÄgÀzÀ

3 4

The Mysore PalaceªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£ÉCgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ ¸ÀÄAzÀgÀªÁzÀ ªÀtð£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃrzÁÝgÉ. D ªÀtð£É»ÃVzÉ “PÉÆÃmÉAiÀÄ°è ¥ÀƪÁð©üªÀÄÄRªÁV EgÀĪÀAxÀ ªÀĺÁgÁdgÀCgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ£ÀÄß »AzÀÆ ±ÉÊ°AiÀÄ°è ¤«Äð¸À ÁVzÉ. ÉÃgÉ ÉÃgÉPÁ®UÀ¼À°è CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ GzÉÆåÃUÀzÀ°èzÀÝ AiÀÄÄgÉƦ£À PÉ®ªÀÅ PÀ Á«zÀgÀÄPÉ®ªÀÅ ªÀtðavÀæUÀ¼À£ÀÄß avÀæUÀ¼À£ÀÄß awæ¹zÁÝgÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß ©lÖgÉAiÀÄÄgÉƦ£À ¥Àæ sÁªÀzÀ PÀÄgÀĺÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀiÁvÀæ PÀrªÉÄAiÉÄÃ. Gd鮪ÀtðUÀ¼À£ÀÄß Éæ¹gÀĪÀ, ªÀÄvÀÄÛ «±ÉõÀªÁV PÉvÀÛ£É ªÀiÁqÀ ÁVgÀĪÀªÀÄgÀzÀ £Á®ÄÌ PÀA§UÀ¼À D¸ÀgÉAiÀÄ£ÀÄß¼Àî ªÀÄÄA sÁUÀzÀ°è ¸ÉeÉÓ CxÀªÁzÀ ÁðgÀÄ ¸À sÁAUÀtzÀ«zÉ. ªÀĺÁgÁdgÀÄ «±ÉõÀ ¸ÀAzÀ sÀðUÀ¼À°è¹AºÁ¸À£ÀzÀ ªÉÄÃ¯É PÀĽvÀÄ d£ÀjUÉ zÀ±Àð£À ¤ÃqÀĪÀ PÉʸÁ¯ÉAiÀÄÆEzÉ. CzÀgÀ ¥ÀæªÀÄÄR zÁégÀ ¸ÉeÉÓAiÀÄ PɼÀ sÁUÀzÀ°ègÀĪÀ £ÀqÀÄ«£ÀNtÂUÉ vÉgÉzÀÄPÉƼÀÄîvÀÛzÉ F CAUÀ¼ÀzÀ ¥À²ÑªÀÄ sÁUÀzÀ ¥Á±ÀéðzÀ°èªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ªÁ¸ÀzÀ PÉÆoÀrUÀ½UÉ ºÉÆÃUÀĪÀ zÁégÀ«zÉ. EzÀÄCgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ ¥À²ÑªÀÄ sÁUÀzÀ §ºÀÄ¥Á®£ÀÄß DPÀæ«Ä¹PÉÆArzÉ. GvÀÛgÀ¥Á±ÀéðzÀ°è DAiÀÄÄzsÀ ±Á¯É, UÀæAxÀ sÀAqÁgÀ ªÉÆzÀ ÁzÀ ««zsÀPÀbÉÃjUÀ½ªÉ. ªÀĺÁgÁdgÀÄ EgÀĪÀ ««zsÀ PÉÆoÀrUÀ¼ÀÄ zÀQët ¥Á±ÀéðzÀ°èEªÉ. EªÀÅUÀ¼ À ¥ÉÊQ CA¨Á «¯Á¸À vÀÄA§ D¸ÀQÛAiÀÄ£ÀÄßvÀj¸ÀĪÀAxÀzÁVzÉ. EzÀÄ CgÀªÀvÉÛöÊzÀÄ Cr ZÀzÀgÀ ¥ÀæzÉñÀªÀ£ÀÄߪÁ妹PÉÆArgÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀåzÀ°è UÉÆÃ¥ÀÄgÁPÁgÀªÁVgÀĪÀ (JvÀÛgÀzÀZÁªÀtÂ) ºÁUÀÆ ºÀvÀÄÛ Cr JvÀÛgÀªÁVgÀĪÀ ªÀĺÀrAiÀÄ PÉÆoÀrAiÀiÁVzÉ.»A¢£À gÁdgÀÄ LgÉÆÃ¥Àå CwyUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁéUÀw¸ÀÄwÛzÀÄÝzÀÄ ªÀÄvÀÄÛzÉÊ£ÀA¢£À ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß £ÀqÉ ÀÄwÛzÀÄÝzÀÄ F ¸ÀܼÀzÀ°èAiÉÄÃ. C°ègÁdgÀ D¸À£ÀªÀ£ÀÄß ÉÃgÉAiÀĪÀgÀ D¸À£ÀUÀ½AzÀ ¥ÀævÉåÃQ¸ÀĪÀ À®ÄªÁVªÀÄgÀzÀ PÀlPÀmÉAiÀÄ£ÀÄß ¤«Äð¸À ÁVvÀÄÛ. ¥ÀPÀÌzÀ UÉÆqÉUÀ¼À ªÉÄïÉavÀæUÀ¼À£ÀÄß £ÉÃvÀĺÁPÀ ÁVvÀÄÛ. EªÀÅUÀ¼À°è ªÀÄÄRåªÁVzÀÄݪÉAzÀgÉ ««zsÀPÁ®WÀlÖUÀ¼À°è ªÉÄÊ ÀÆj£ÉÆqÀ£É ÀA§AzsÀ¥ÀnÖzÀÝ C¢üPÁjUÀ¼ÀªÀÅ. EªÀ£ÀÄߪÀĺÁgÁdgÀÄ AiÀÄÄgÉÆæ£À vÀªÀÄä CwyUÀ½UÀUÉ vÉgÉzÀÄ vÉÆÃj¸ÀĪÀ¥Àj¥ÁoÀ«¢ÝvÀÄ. £É®ªÀÅ ÀÄtÚzÀ UÁgÉAiÀÄzÁVvÀÄÛ. PÀ ÁvÀäPÀªÁV PÉvÀۣɪÀiÁqÀ¯ÁVgÀĪÀ zÀAvÀzÀ CxÀªÁ ¨É½îAiÀÄ C®APÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß¼Àî¨ÁV®ÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ ¥Àr¹zÀgÉ sÀªÀåvÉ CxÀªÁ ªÉÊ sÀªÀ ¥ÀæzÀ±Àð£ÀzÀAiÀiÁªÀÅzÉà ¥ÀæAiÀÄvÀß £ÀqÉ¢gÀ°®è. F PÉʸÁ¯ÉAiÀÄ£ÀÄß FZÉUÉÀA¥ÀÆtðªÁV £À«ÃPÀj¸À ÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ ZÁªÀtÂAiÀÄ£ÀÄß ÀÄAzÀgÀªÁzÀ

PÀ©âtzÀ ÀÛA sÀUÀ¼À ªÉÄðj¸À ÁVzÉ. gÁdgÀ HlzÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ®UÀĪÀPÉÆÃuÉUÀ¼ÀÄ §ºÀĪÀÄnÖUÉ aPÀ̪ÀÇ, MAzÀPÉÆÌAzÀÄ CAnPÉÆAqÀAvÉAiÀÄÆEzÀÄÝ, CªÉ®è CA¨Á «¯Á¸ÀzÀ PÀqÉUÉ vÉgÉzÀÄPÉÆArªÉ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀºÉÆgÀ sÁUÀzÀ°è ªÀĺÁgÁdgÀÄ ¥ÀÆf ÀĪÀ ¥ÀlÖzÀ UÉÆë£À PÉÆnÖUɬÄzÉ.CªÀgÀ zÉêÀgÀ ªÀÄ£É ¥ÀPÀÌzÀ°èAiÉÄà EzÉ. 1800gÀ°è CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ£ÀÄߧºÀĪÀÄnÖUÉ ¸ÀA¥ÀÆtðªÁV ºÉƸÀzÁVAiÉÄà ¤«Äð¸À ÁVzÀÝgÀÆ,CzÀgÀ zÀÄgÀ¹Û ¸ÀjAiÀiÁVgÀ°®è ªÀÄvÀÄÛ CzÀPÉÌ ¸ÉÃjzÀAwzÀÝ C£ÉÃPÀªÁ¸ÀzÀ ªÀÄ£ÉUÀ¼ÀÄ ©Ã¼ÀĪÀ ¹ÜwAiÀÄ°èzÀݪÀÅ. nÃ¥ÀÆ ¸ÀįÁÛ£À PÉqÀ«zÀºÀ¼ÉAiÀÄ »AzÀÆ CgÀ ÀÄ ªÀÄ£ÉvÀ£ÀzÀ F CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ G½¢zÀÝ KPÉÊPÀsÁUÀªÉAzÀgÉ M¼À sÁUÀzÀ°èzÀÝ MAzÀÄ PÉÆoÀr. EzÀgÀ ªÀÄtÄÚ UÉÆÃqÉUÀ¼ÀÄ

zÀ¥ÀàªÁVAiÀÄÆ, sÀzÀæªÁVAiÀÄÆ EzÀݪÀÅ. EzÀgÀ ZÁªÀtÂUÉ C®APÀgÀtªÀiÁrzÀÄÝzÀjAzÁV EzÀÄ ªÀuÁð®APÀÈvÀ PÉÆoÀr JAzÀÄ ¥Àæ¹zÀÞªÁVvÀÄÛ.EzÀ£ÀÄß ºÀ¼ÉAiÀÄ CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ Cwy ¸ÀvÁÌgÀzÀ PÉÆÃuÉAiÉÄAzÀĺÉüÀ ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. EzÀÄ CAxÀ DqÀA§gÀzÀ PÀlÖqÀªÉãÀÆ DVgÀ°®è.§ºÀÄ¥Á®Ä ¥ËgÀ ÀÛöå gÁdgÀ D¸ÁÜ£ÀUÀ¼À°è EgÀĪÀAvÉ EzÀ£ÀÄß ¥ÀævÉåÃQ ÀĪÀPÀæªÀĪÉãÀÆ EgÀ°®è. §AiÀÄ°£À ªÀÄÄA¢£À sÁUÀªÀ£ÀÄß ©lÖgÉ CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ CgÀªÀÄ£ÉUÉ ºÉÆA¢PÉÆAqÀAvÉAiÉÄà PÀqÀħqÀªÀgÀ ¤ªÁ¸ÀUÀ¼ÀÄ

EzÀݪÀÅ”.

ºÉÆ À CgÀªÀģɪÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ ªÉÊ sÀªÀªÀ£ÀÄß ¥ÀÄ£Àgï Áܦ ÀĪÀ À®ÄªÁV

DUÀ gÁd¥Àæw¤¢üAiÀiÁVzÀÝ ªÀĺÁgÁt ªÁtÂà «¯Á¸À ¸À¤ßzsÁ£ÀCªÀgÀÄ ºÀ¼ÉAiÀÄ CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ ªÀiÁzÀjAiÀÄ°è ªÀÄvÀÄÛ CzÉà D¹Û sÁgÀzÀªÉÄÃ¯É ºÉƸÀ CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÀnÖ¸À®Ä wêÀiÁð¤¹zÀgÀÄ. ²ªÀiÁèzÀªÉÊ ÀjÃUÀ ï ÁqïÓ£À ªÁ ÀÄÛ²°à ºÁUÀÆ ªÀÄzÀgÁ ÀÄ ÀPÁðgÀzÀ À®ºÉUÁgÀªÁ¸ÀÄÛ ²°à ²æà ºÉ¤æ Ejé£ï CªÀgÀ ªÁ¸ÀÄÛ²°à £ÀPÁ±ÉUÀ¼À£ÀÄßC£ÀĪÉÆâ¸À Á¬ÄvÀÄ. ºÀ¼ÉAiÀÄ CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄÄ ÉAQAiÀÄ C£ÁºÀÄvÀPÉ̹®ÄQ Àé®à ªÀÄnÖUÉ ÀÄlÄÖºÉÆÃVvÀÄÛ. ºÁUÀÆ £Á±ÀªÁV©nÖvÀÄÛ. DzÀÝjAzÀ1897gÀ DPÉÆÖçgï£À°è ªÀĺÁgÁtÂAiÀĪÀgÀÄ ºÉƸÀ CgÀªÀÄ£ÉAiÀĤªÀiÁðt PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß GzÁÏn¹zÀgÀÄ. ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ gÁdåzÀ CgÀªÀģɫ sÁUÀzÀ PÁAiÀÄð¥Á®PÀ EAf¤AiÀÄgï DVzÀÝ ²æà ©.¦. gÁWÀªÀŮģÁAiÀÄÄØ. J.¹.E., CªÀjUÉ PÀlÖqÀ ¤ªÀiÁðtzÀ PÁAiÀÄð sÁgÀªÀ£ÀÄß

5 6

The Mysore PalaceªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀģɪÀ» À Á¬ÄvÀÄ. CªÀgÀÄ ºÉÆ À CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ°è C¼ÀªÀr À ÉÃPÁzÀ ªÁ ÀÄÛ²®à «£Áå¸ÀzÀ §UÉÎ PÀ®ÌvÀÛ, zɺÀ° ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzÁæ¸ÀÄUÀ¼À°è ªÁå¥ÀPÀªÁzÀCzsÀåAiÀÄ£À £ÀqɹzÀgÀÄ. CªÀgÀ PÁAiÀÄðPÀıÀ®vÉAiÀÄ ºÁUÀÆ PÀ Á«zÀgÀ¸ÁªÀÄxÀåðzÀ sÀªÀå ÁägÀPÀªÁV EA¢UÀÆ CzÀÄ ¤AwzÉ. ºÉÆ À ¥ÉÃmÉUÀ¼ÀĪÀÄvÀÄÛ PÀlÖqÀUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¹ ªÉÄʸÀÆgÀ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¸ÀĪÀPÁAiÀÄð sÁgÀªÀÇ CªÀgÀzÉà DVvÀÄÛ. 1900gÀ°è ¤«Äð¹zÀ dUÀ£ïªÉÆúÀ£ïCgÀªÀÄ£É, «ªÁºÀ ¸À sÁAUÀt ¤ªÀiÁðt PÁAiÀÄðzÀ ºÉÆuÉAiÀÄÆCªÀgÀzÉà DVvÀÄÛ. vÀªÀÄä JAf¤AiÀÄjAUï P˱À®åPÁÌV CªÀgÀÄCgÀªÀģɬÄAzÀ C£ÉÃPÀ ¥Àæ±À¹ÛUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉzÀgÀÄ. PÀ ÁvÀäPÀ ¥ÀæzÀ±Àð£À©ÃgÀÄ«UÁV (µÉÆÃPÉñï) 1908gÀ°è ¥sÁæAPÉÆà ©ænµï ªÀ¸ÀÄÛ¥ÀæzÀ±Àð£ÀzÀ°è CªÀgÀÄ MAzÀÄ ¥Àæ±À¹ÛAiÀÄ£ÀÆß UÀ½¹zÀgÀÄ.

CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ ¤ªÀiÁðt PÁAiÀÄð 1912gÀ°è ¥ÀÆtðUÉÆArvÀÄ.EzÀPÉÌ DzÀ MlÄÖ ªÉZÀÑ gÀÆ.41,47,913. CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ ¤ªÀiÁðtPÁAiÀÄðzÀ°è£À JgÀqÀÄ «±ÉõÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ UÀªÀÄ£ÁºÀðªÁVzÉ.¤ªÀiÁðtzÀ°è ¸ÁzsÀå«zÀݵÀÄÖ ªÀÄnÖUÀÆ ¸ÀܽÃAiÀÄ ¸ÁªÀÄVæUÀ¼À£Éßç¼À¹gÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CVß ¤gÉÆÃzsÀPÀ «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆArgÀĪÀÅzÀÄ. CVß ¤gÉÆÃzsÀPÀ «zsÁ£ÀzÀ C¼ÀªÀrPÉAiÀÄAvÀÆ ºÉƸÀ«£Áå¸ÀzÀ CvÀåUÀvÀå CA±ÀªÉà DVvÀÄÛ.

ªÀÄÄRå PÀlÖqÀ §ÈºÀzÁPÁgÀzÀ §ÆzÀÄ §tÚzÀ UÁæ£ÉÊmï¤AzÀ¤«ÄðvÀªÁVzÀÄÝ ªÀÄÆgÀÄ ªÀĺÀrUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. EzÀgÀ ªÉÄð£ÀLzÀÄ CAvÀ¹Û£À UÉÆÃ¥ÀÄgÀ JzÀÄÝPÁtĪÀAwzÉ. F UÉÆÃ¥ÀÄgÀ a£ÀßzÀPÀªÀZÀ¢AzÀ DªÀÈvÀªÁVzÉ. £É®¢AzÀ »rzÀÄ vÀÄ¢AiÀÄ°è£À ¸Àétð¥ÀvÁPÉAiÀĪÀgÉUÉ F UÉÆÃ¥ÀÄgÀ 145 Cr JvÀÛgÀªÁVzÉ. ªÀÄÄA sÁUÀzÀ°èsÀªÀåªÁzÀ §ÈºÀvÁÛzÀ K¼ÀÄ PÀªÀiÁ£ÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀå PÀªÀiÁ¤£À

¥Á±ÀéðUÀ¼À°è JgÀqÀÄ ¸ÀtÚ PÀªÀiÁ£ÀÄUÀ¼ÀÄ EzÀÄÝ EªÀÅUÀ½UÉ JvÀÛgÀªÁzÀ¸ÀÛA sÀUÀ¼ÀÄ D¸ÀgÉAiÀiÁVªÉ. ªÀÄzsÀåzÀ PÀªÀiÁ£ÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¥ÁUÁgÀªÁVUÀd®QëöäAiÀÄ ²®à«zÉ. ºÀ¼ÉAiÀÄ CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄAvÉAiÉÄà F CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ£ÀÆßvÉÆnÖ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀĪÀ CAUÀ¼ÀzÀ ¸ÀÄvÀÛ ¤«Äð¸À ÁVzÉ. £É®CAvÀ¹Û£À°è vÉÆnÖAiÀÄ ¥ÀƪÀðPÉÌ sÀªÀåªÁzÀ D£É ¨ÁV®Ä EzÉ.¥ÀPÀÌzÀ°è zÀQëtzÀ°è ÀÄAzÀgÀªÁzÀ PÀ Áåt ªÀÄAl¥À«zÉ. £É® CAvÀ¹Û£À°è¥ÀƪÁð©üªÀÄÄRªÁV §ÈºÀvï zÀ ÁðgÀÄ ¸À sÁAUÀt«zÉ (¢ªÁ£ï

- J - DªÀiï) EzÀÄ 47.25 «Äà (155 Cr) GzÀÝ ªÀÄvÀÄÛ 12.80«Äà (42 Cr) CUÀ®ªÁVzÉ. EzÉà CAvÀ¹Û£À°è CA¨Á «¯Á¸À(¢ªÁ£ï-K-SÁ¸ï) JA§ ¸ÀÄAzÀgÀªÁzÀ C®APÀj¸À ÁzÀ SÁ¸ÀVzÀ ÁðgÀÄ À sÁAUÀt«zÉ. JgÀqÀ£ÉAiÀÄ CAvÀ¹Û£À°è J¯Áè ¥Á±ÀéðUÀ¼À°èºÀ®ªÀÅ PÉÆoÀrUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÉÆqÀØ ºÀeÁgÀ EªÉ. PÀ Áåt ªÀÄAl¥À£É® CAvÀ¹Û£À°èzÉ EzÀÄ £ÉÆÃqÀ®Ä vÀÄA§ ¸ÀÄAzÀgÀªÁVzÉ. CµÀÖsÀÄeÁPÀÈwAiÀÄ ªÀtðavÁæ®APÀÈvÀ vÉÆnÖUÉ ªÉÊ«zsÀåªÀÄAiÀĪÁzÀ §tÚzÀ

UÁf£À ZÁªÀtÂAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆ¢¸À¯ÁVzÉ. §tÚzÀ C®APÀgÀtUÀ¼À«£Áå¸ÀªÀ£ÀÄß ªÉÄʸÀÆj£À PÀ ÁPÁgÀgÉà ªÀiÁrzÀÝgÁzÀgÀÆ EzÀgÀ«£Áå¸ÀªÀ£ÀÄß gÀƦ¹zÀªÀgÀÄ “ªÁ®Ögï ªÀiÁåPï ¥sÀgï ÉÃ£ï §¸ÁgÀ É£ï¥sËAræ” JA§ UÁè ÉÆÎzÀ°è£À ¸ÀÄ¥Àæ¹zÀÝ ¸ÀA¸ÉÜ. UÀĪÀÄälPÉÌ C®è°è©ÃqÀÄ PÀ©âtzÀ PÀA§UÀ¼À D¸ÀgÉAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¸À ÁVzÉ. §tÚzÀ UÁf£ÀC®APÀgÀtzÀ°è£À ºÁUÀÆ ªÉƸÁ¬ÄPï £É®zÀ°è£À ªÀÄÄRå DPÀµÀðuÉJAzÀgÉ C°è awæ¸À ÁVgÀĪÀ £À«®Ä. ºÁUÁV EzÀ£ÀÄß ªÀÄAiÀÄÆgÀ¸À sÁAUÀt, £À«®Ä vÉÆnÖ JAzÀÆ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. ¥ÀæªÀÄÄRDPÀµÀðuÉAiÀiÁzÀ §tÚzÀ UÁf£À C®APÀgÀtzÀ eÉÆvÉUÉ F vÉÆnÖAiÀÄUÉÆÃqÉUÀ¼ÀÄ ¸ÀÄ¥Àæ¹zÀÞ ªÉÄʸÀÆgÀÄ zÀ ÀgÉAiÀÄ zÀȱÀåUÀ¼À£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀĪÀªÀtð avÀæ¥ÀnÖPÉUÀ½AzÀ C®APÀÈvÀªÁVªÉ.

zÀ ÀgÉ CxÀªÁ £ÀªÀgÁwæ ºÀ§âªÀ£ÀÄß ªÉÆvÀÛ ªÉÆzÀ°UÉ §ÈºÀvï¥ÀæªÀiÁtzÀ°è sÀªÀåªÁV DZÀj¹zÀªÀgÉAzÀgÉ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ zÉÆgÉUÀ¼ÀÄ,ºÁUÀÆ CªÀgÀÄ F GvÀìªÀªÀ£ÀÄß DZÀj¹zÀÄÝ gÁdzsÁ¤AiÀiÁVzÀݺÀA¦AiÀÄ°è. «dAiÀÄ£ÀUÀgÀPÉÌ sÉÃn ¤ÃrzÀ ¥ÉÆÃZÀÄðVÃ¸ï ¥ÀæeÉAiÀiÁzÀqÉÆëÄAUÉÆ ¥ÉAiÀiÁ¸ï, ¥À¶ðAiÀiÁzÀ gÁAiÀĨÁj C§ÄÝgï gÀeÁPïªÉÆzÀ ÁzÀ ÀªÀÄPÁ°Ã£À «zÉò ¥ÀæªÁ¹UÀgÀ ªÀgÀ¢UÀ¼À°è F GvÀìªÀUÀ¼ÀPÀtÂÚUÉ PÀlÄÖªÀAxÀ ªÀtð£ÉUÀ½ªÉ. «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædåzÀCªÀ Á£ÀzÉÆA¢UÉ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ F ¥ÀgÀA¥ÀgÉUÀ¼À£ÀÄß G½¹

* 1979gÀ°è UÁè ÉÆÎÃUÉ sÉÃn ¤ÃrzÀ ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è F ÀÄ¥Àæ¹zÀÞ ¥sËAræ FZÉUÉ1965gÀ°è vÀ£Àß ªÀ»ªÁl£ÀÄß ¤°è¹vÉAzÀÆ, F ÀA ÉÜUÉ ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ J®è PÁUÀzÀ ¥ÀvÀæUÀ¼ÀÄPÀ ÀªÀ£ÀÄß ÀÄqÀ®Ä Gj ÀĪÀ ÉAQUÉ DºÀÄwAiÀiÁzÀĪÀÅ JA§ÄzÀ£ÀÄß w½zÀÄ £À£ÀUÉ vÀÄA§zÀÄBRªÁ¬ÄvÀÄ. DzÀgÉ ÀܽÃAiÀÄ ªÁtÂdå ªÀÄAqÀ½AiÀÄ ÀA¥ÀÄlzÀ°è£À eÁ»gÁvÀÄ ªÉÄÊ ÀÆgÀÄCgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ CA¨Á«¯Á À, zÀ ÁðgÀÄ À sÁAUÀt UÁè ÉÆÎzÀ ªÁ®Ögï ªÀiÁåPï¥sÀgï ÉãïgÀªÀgÀĤªÀð»¹zÀ PÁAiÀÄð JAzÀÄ ºÉªÉÄä¬ÄAzÀ ¥ÀæPÀn¹zÉ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ avÀæªÀ£ÀÄß ¤ÃrzÉ.

7 8

The Mysore PalaceªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£ÉɼɹPÉÆAqÀªÀgÀÄ PɼÀ¢ ªÀÄvÀÄÛ EPÉÌÃjAiÀÄ £ÁAiÀÄPÀgÀÄ ºÁUÀÆ ªÉÄÊ ÀÆj£À

MqÉAiÀÄgÀÄ. C®APÀÈvÀ D£ÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É a£ÀßzÀ CA¨ÁjAiÀÄ°è PÀĽvÀĸÁUÀĪÀ gÁdgÀ dA§Æ ¸ÀªÁj JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀĪÀ ¸ÀÄ¥Àæ¹zÀÞªÉÄgÀªÀtÂUÉAiÉÆqÀ£É ªÀÄÄPÁÛAiÀÄUÉƼÀÄîwÛzÀÝ ºÀvÀÄÛ ¢£ÀUÀ¼À CªÀ¢üAiÀÄ F¨sÀªÀå GvÀìªÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ªÉÄʸÀÆgÀÄ zÉÆgÉUÀ¼ÀÄ zÀ¸ÀgÉAiÀÄ£ÀÄßCªÀÄgÀUÉƽ¹zÀgÀÄ.

gÁd¶ð £Á®ér PÀȵÀÚgÁd MqÉAiÀÄgÀ ¥ÉÆæÃvÁìºÀzÀ°è ºÁUÀÆCªÀjAzÀ ¤AiÉÆÃfvÀgÁzÀ ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ PÀ Á«zÀgÀÄ CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ PÀ ÁåtªÀÄAl¥ÀzÀ°è UÉÆÃqÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É C¼ÀªÀr¸À ÁVgÀĪÀ PÁå£Áé¹£À 26¥ÀnÖPÉUÀ¼À°è zÀ ÀgÁ ªÉÄgÀªÀtÂUÉAiÀÄ zÀȱÀåUÀ¼À£ÀÄß CZÀѽAiÀÄzÀAvÉ awæ¹zÁÝgÉ.ºÁUÁV PÀ Áåt ªÀÄAl¥ÀªÀÅ ªÁ ÀÄÛ²®à ËAzÀgÀåzÀ zÀȶ֬ÄAzÀ ªÀiÁvÀæªÉÃC®èzÉ avÀæUÀ¼À ¸ÀÄAzÀgÀ avÀæ±Á¯ÉAiÀÄÆ DVzÉ.

¸ÁªÀðd¤PÀ zÀ Áðgï ¸À sÁAUÀt §ÈºÀvÁÛzÀ PÀA§UÀ½gÀĪÀÀ sÁAUÀtªÁVzÀÄÝ EzÀ£ÀÄß CzÉà jÃw ÀAgÀQë¹PÉÆAqÀÄ §gÀ ÉÃPÁVzÉ.

»A§¢AiÀÄ UÉÆÃqÉUÀ¼À°è gÁeÁ gÀ«ªÀªÀÄðgÀ ªÀtðavÀæ (gÁªÀÄ£ÀIJªÀ zsÀ£ÀĸÀì£ÀÄß ªÀÄÄjAiÀÄÄwÛgÀĪÀÅzÀÄ) ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄ¥Àæ¹zÀÞgÁzÀ ¸ÀܽÃAiÀÄPÀ Á«zÀgÀÆ ²°àUÀ¼ÀÆ DzÀ ²æà ²°à ¹zÀÝ°AUÀ Áé«ÄUÀ¼ÀÄ gÀa¹gÀĪÀzÉëAiÀÄ CµÀÖ gÀÆ¥ÀzÀ avÀæUÀ¼ÀÄ CAzÀgÉ PÁ½PÁ, £ÀªÀzÀÄUÀð,ªÀÄ»µÀªÀÄ¢ð¤, ¸ÀgÀ Àéw, ªÀĺÁ®Qëöä, sÀĪÀ£ÉñÀéj, UÁAiÀÄwæ, ªÀÄvÀÄÛgÁd gÁeÉñÀéj ªÀtð avÀæUÀ¼ÀÄ EªÉ. ªÀÄzsÀåªÀÄ ¥ÀnÖAiÀÄ°è, ªÀÄvÉÆÛ§âÀÄ¥Àæ¹zÀÝ PÀ Á«zÀgÁzÀ ¢ªÀAUÀvÀ ²æà ªÉÊ. £ÁUÀgÁdÄ CªÀgÀÄ gÀa¹gÀĪÀ

ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdªÀA±ÀzÀ §ÈºÀzï ªÀtð avÀæ«zÉ. EªÀgÀÄ PÀ ÁåtªÀÄAl¥ÀzÀ°è£À PÉ®ªÀÅ ªÀtð avÀæ ¥ÀnÖPÉUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹gÀĪÀgÀÄ. FavÀæzÀ PÀÄvÀƺÀ®PÁj CA±ÀªÉAzÀgÉ ªÉÄʸÀÆgÀÄ zÉÆgÉUÀ¼À £Á®ÄÌvÀ ɪÀiÁgÀÄUÀ¼ÀªÀgÀ£ÀÄß EzÀgÀ°è awæ¹gÀĪÀÅzÀÄ. CªÀgÀÄUÀ¼ÉAzÀgÉ ªÀÄĪÀÄärPÀȵÀÚgÁd MqÉAiÀÄgÀÄ, ZÁªÀÄgÁd MqÉAiÀÄgÀÄ, £Á®ér PÀȵÀÚgÁdMqÉAiÀÄgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ vÀªÀÄä PÀApÃgÀªÀ £ÀgÀ ÀgÁd MqÉAiÀÄgÀÄ ºÁUÀƸÀÄAzÀgÀ gÁdPÀĪÀiÁgÀ dAiÀÄZÁªÀÄgÁd MqÉAiÀÄgÀÄ. dAiÀÄZÁªÀÄgÁdMqÉAiÀÄgÀÄ ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdå sÁgÀvÀzÀ MPÀÆÌlªÀ£ÀÄß ÉÃgÀĪÀ ªÉÆzÀ®ÄD½zÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ zÉÆgÉAiÀÄÆ DVzÁÝgÉ. F J®è ªÀtð avÀæUÀ¼À£ÀÄ߸ÀÆPÀëöäªÁV PÉvÀÛ£É ªÀiÁqÀ¯ÁzÀ vÉÃUÀzÀ ªÀÄgÀzÀ ZËPÀlÄÖUÀ¼ À°èC¼ÀªÀr¸À ÁVzÀÄÝ, ¸ÀévÀB D ZËPÀlÄÖUÀ¼ÀÆ PÀ ÁPÀÈwUÀ¼Éà DVªÉ.

¨sÀªÀåªÁzÀ F zÀ¨ÁðgÀÄ ¸À¨sÁAUÀtªÀ£ÀÄß PÁ£Éì÷Ö£ïì E.¥ÁgÀì£ïìgÀªÀgÀ F ªÀiÁvÀÄUÀ¼À°è CvÀÄåvÀÛªÀĪÁV »ÃUÉ ªÀtÂð À§ºÀÄzÁVzÉ.F ±ÉæõÀ× zÀ ÁðgÀÄ ¸À sÁAUÀtzÀ ¸ÉƧUÀÄ, §¼À¹gÀĪÀ ªÀ ÀÄÛUÀ¼ÀªÉÊ«zsÀå ªÀuÉÆðÃdé®vÉ ªÀÄvÀÄÛ C®APÀgÀt ÀªÀÄÈ¢Þ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀAvɪÀiÁqÀ§ºÀÄzÁVgÀĪÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ÀAQë¥ÀÛ ¤gÀÆ¥ÀuÉ CªÀPÉÌ £ÁåAiÀĪÀ£ÀÄßzÉÆgÀQ¹ PÉÆqÀ ÁgÀzÀÄ. UÉÆÃqÉUÀ¼ÀÄ ZÁªÀtÂUÀ¼ÉÆqÀ£É, ¸ÀÛA sÀUÀ¼ÀÄzÁégÀUÀ¼ÉÆqÀ£É ªÀÄvÀÄÛ EªÉgÀqÀÄ ºÀUÀ®Ä ɼÀQ£À°è ºÁUÀÆ ¸ÀºÀ ÀæÀºÀ Àæ AiÀÄPÀë¢Ã¥ÀUÀ½AzÀ ¥Àædé°¸ÀĪÁUÀ, MAzÀgÉÆqÀ£ÉÆAzÀÄ ¥ÉÊ¥ÉÆÃn

£ÀqÉ ÀÄvÀÛªÉ. Á«gÀzÉÆAzÀÄ gÁwæUÀ¼ÀÄ (CgÉéAiÀÄ£ï £ÉÊmïì) PÀxÉAiÀÄ°è£ÀªÉÊ s ÀªÀ ªÀÄvÀÄÛ DPÀµÀðuÉAiÀÄ §UÉÎ ¥ËgÀ¸ÀÛöå gÁeÁ¸ÁÜ£ÀzÀ ¨sÀªÀåªÁvÁªÀgÀtzÀ §UÉÎ PÀ«UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀ Á«zÀgÀÄ PÀAqÀ PÀ®à£ÉUÀ¼À£Éß®èEzÀÄ MªÉÄäUÉà £ÀªÀÄä ªÀÄÄAzÉ ¸ÁPÁgÀUÉƽ¸ÀÄvÀÛzÉ.

ºÀ¼ÉAiÀÄ À sÁAUÀtzÀ ªÀÄÄA sÁUÀzÀ°è, ¥ÀƪÀð¢QÌ£À°è 1932gÀ°èF zÀ ÁðgÀÄ À sÁAUÀtªÀ£ÀÄß « ÀÛj À Á¬ÄvÀÄ. C®APÀÈvÀªÁzÀ ÀÛA sÀUÀ¼ÀDzsÁgÀ«gÀĪÀ MA sÀvÀÄÛ PÀªÀiÁ£ÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄR sÁUÀzÀ°èzÀÄÝ, ªÉÆzÀ®G¥ÀàjUÉAiÀÄ°è ¸ÀÄAzÀgÀªÁzÀ ªÉÆUÀ¸Á¯É EzÉ. ¸À¨sÁAUÀtzÀ°è£ÀqÀÄ£ÀqÀÄªÉ AiÀiÁªÀÅzÉà PÀA§UÀ¼ÀÄ E®è¢gÀĪÀÅzÀjAzÀ ¹AºÁ À£ÀªÀ£ÀÄߪÀÄvÀÄÛ zÀ ÁðgÀÄ ÀAzÀ sÀðUÀ¼À°è£À ««zsÀ PÁAiÀÄðPÀ Á¥ÀUÀ¼À £ÉÆÃlªÀ£ÀÄßCqÉvÀqɬĮèzÉ «ÃQë À§ºÀÄzÁVzÉ. ªÉÆUÀ Á ÉAiÀÄ ªÉÄîÄUÀqÉ EgÀĪÀPÉÆoÀrUÉ PÀ ÁßgÀÄ ¶ÃlÄUÀ¼À£ÀÄß ºÁPÀ ÁVvÀÄÛ. CzÀgÀ ªÉÄÃ¯É «µÀÄÚ«£ÀzÀ±ÁªÀvÁgÀzÀ ªÀtð avÀæUÀ¼À£ÀÄß ©qÀ ÁVzÉ. ZÁªÀtÂAiÀÄ ªÀÄzsÀå sÁUÀzÀ¥ÀnÖPÉAiÀÄ°è wæªÀÄÆwðUÀ¼ÁzÀ §æºÀä, «µÀÄÚ, ªÀĺÉñÀégÀgÀ ¸ÀÄvÀÛ zÁézÀ±ÀgÁ²ZÀPÀæUÀ¼À£ÀÄß awæ¸À ÁVzÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß awæ¹zÀ PÀ Á«zÀgÀÄ ²°à¹zÀÝ°AUÀ Áé«ÄUÀ¼ÀÄ.

zÀ¨ÁðgÀÄ ¸À¨sÁAUÀttzÀ ªÀÄÄA¨sÁU ÀªÀ£ÀÄ ß JgÀq ÀÄUÉÆÃ¥ÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß¼Àî ¥Á±Àéð PÀPÉëUÀ¼À ¸ÉÃ¥ÀðqÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ªÀÄvÀÛµÀÄÖGvÀÛªÀÄUÉƽ¸À Á¬ÄvÀÄ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÀ°è£À°è PÀlÖ¯ÁVzÉ.

GvÀÛgÀ ªÀÄvÀÄÛ zÀQët ¥Á±ÀéðzÀ ªÀÄÄA sÁUÀzÀ°è CªÀÄÈvÀ²¯ÉAiÀÄJgÀqÀÄ ±Á À£ÀUÀ¼ÀÄ EªÉ. CzÀgÀ°è £Á®ér PÀȵÀÚgÁd MqÉAiÀÄgÀ D±ÀæAiÀÄzÀ°èºÉƸÀ zÀ¨ÁðgÀÄ ¸À¨sÁAUÀtzÀ ¤ªÀiÁðtªÀ£ÀÄß PÉÊUÉÆAqÀEAf¤AiÀÄgÀÄUÀ¼À ºÉ ÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß zÁR°¸À ÁVzÉ.

9 10

The Mysore PalaceªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£ÉCA¨Á «¯Á¸À (¢ªÁ£ï-K-SÁ¸ï) ªÀtðUÀ¼À ¸ÀĸÀAUÀvÀ

ªÉÄüÀ¢AzÀ CvÀåAvÀ eÁdé®åªÀiÁ£ÀªÁV C®APÀÈv ÀªÁVgÀĪÀÀ sÁAUÀtªÁVzÉ. ÀÆPÀëöäªÁzÀ PÀ ÉUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀĪÀ EzÀgÀ

¸ËAzÀAiÀÄðªÀ£ÀÄß «ÄÃj¸ÀĪÀAxÀ ¨ÉÃgÉÆAzÀÄ ¸À¨sÁAUÀt FCgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ°è E®èªÉà E®è. ¸ÀÛA sÀUÀ¼À £ÀqÀĪÀt £É®zÀ°è DUÁæPÀ¯ÉAiÀÄ ªÉʲµÀÖö åUÀ¼À£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÁVzÉAiÀiÁzÀgÀÆ EzÀ£ÀÄߥÀÆtðUÉƽ¹gÀĪÀªÀgÀÄ ÀܽÃAiÀÄ PÉ® ÀUÁgÀgÉÃ. vÉÃUÀzÀ ªÀÄgÀzÀ ZÁªÀtÂPÀÆqÀ sÀªÀåªÁVzÀÄÝ, ¸ÀÆÜ®ªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAQÃtðªÁzÀ «£Áå¸ÀzÀPÉvÀÛ£ÉUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. zÀAvÀzÀ ‘E£ï¯ÉÃ’¬ÄAzÀ PÀÆrgÀĪÀ ɽî,vÉÃUÀ ªÀÄvÀÄÛ ©ÃmÉ ªÀÄgÀzÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¨ÁV®Æ «µÀÄÚ«£ÀzÀ±ÁªÀvÁgÀUÀ¼À£ÀÄß awæ¹gÀĪÀ CxÀªÁ ªÀl¥ÀvÀæ±Á¬ÄAiÀiÁzÀ Á®PÀȵÀÚvÀ£Àß PÁ°£À ºÉ ÉâgÀ¼À£ÀÄß ZÀÄA©¸ÀÄwÛgÀĪÀ ºÁUÀÆ EªÉà ªÉÆzÀ ÁzÀavÁÛPÀµÀðPÀªÁzÀ C®APÀgÀtzÀ «£Áå¸ÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ.

ªÀÄzsÀåzÀ ¥ÀqÀ Á É vÁAqÀªÁ¼ÀzÀ ÀÛA sÀUÀ¼À D ÀgÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉ¢zÀÄÝ,¸ÀÆPÀëöäªÁzÀ avÁÛgÀ «£Áå¸ÀUÀ½AzÀ PÀÆrgÀĪÀ C®APÀÈvÀªÁzÀ,¸ÀÄAzÀgÀªÁzÀ §tÚzÀ UÁf£À ZÁªÀt¬ÄAzÀ DªÀÈvÀªÁVzÉ.vÁAqÀªÁ¼ÀzÀ ¸ÀÛA sÀUÀ¼À£ÀÄß UÁè ÉÆÎÃzÀ ¸ÀÄ¥Àæ¹zÀÞ ªÀiÁåPï¥sÀgï¯Éãï¸ÀA¸ÉÜAiÀĪÀgÀÄ vÀAiÀiÁj¹zÀgÀÄ. CA¨Á «¯Á¸ÀzÀ C®APÀgÀtPÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß PÀ£ÁðlPÀzÀ ¸ÀÄ¥Àæ¹zÀÝ PÀ Á«zÀ ²æà PÉ. ªÉAPÀl¥ÀàCªÀjUÉ ªÀ»¸À Á¬ÄvÀÄ. F PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ªÀ»¹PÉÆqÀĪÁUÀ ¢ªÀAUÀvÀ£Á®ér PÀȵÀÚgÁd MqÉAiÀÄgÀÄ CªÀjUÉ F jÃw ºÉýzÀÝgÀÄ. “¤ÃªÀŤªÀÄä Erà fêÀªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄß PÀıÀ®PÀ ÉUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£ÀPÁÌV ªÀÄÄr¥ÁVnÖ¢ÝÃj. ¤ªÀÄä fêÀªÀiÁ£ÀzÀ CªÀ¢üAiÀÄ°èAiÉÄà ¤ÃªÀÅ ÀÄ«SÁåvÀgÁV¢ÝÃj.£ÀªÀÄä ÀA¸ÁÜ£ÀPÉÌ C¥ÁgÀ QÃwðAiÀÄ£ÀÄßUÀ½¹PÉÆnÖ¢ÝÃj CzÀ£ÀÄß £ÁªÀÅPÀ ÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ vÉÆÃj¹PÉÆqÀ ÉÃPÀÄ JA§ÄzÉà £ÀªÀÄä ªÀĺÀvÁéPÁAPÉë”,¸ÀĪÀÄzsÀÄgÀ ªÀtð ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÀ°à À®Ä ªÉAPÀl¥Àà£ÀªÀgÀ ¤Ã°,ºÉÆA§tÚ ªÀÄvÀÄÛ PÉA¥ÀÄ ªÀtðUÀ¼ÀÄ ªÉÄüÉʹgÀĪÀ F ¸ÀÄAzÀgÀªÁzÀ¸À sÁAUÀtzÀvÀÛ MªÉÄä £ÉÆÃrzÀgÉ ¸ÁPÀÄ, F ªÀĺÁ£ï PÀ ÁPÁgÀ¢ªÀAUÀvÀ ªÀĺÁgÁdgÀ ¤jÃPÉëAiÀÄ£ÀÄß FqÉÃj¹zÁÝgÉ JA§ÄzÀÄ £ÀªÀÄUɪÀÄ£ÀzÀmÁÖUÀÄvÀÛzÉ.

¸ÀÆPÁëöä©ügÀÄaAiÀÄ ÀÄAzÀgÀªÁzÀ F À sÁAUÀtzÀ°è ªÀĺÁ£ïPÀ Á«zÀ PÉ. ªÉAPÀl¥Àà£ÀªÀgÀÄ gÀa¹gÀĪÀ ¥Áèöå¸ÀÖgï D¥sï ¥Áåj¹£ÀªÀÄÆgÀÄ CgÉAiÀÄħÄâ ²®àUÀ½ªÉ. EªÀ£ÀÄß QlQUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ zÀQëtzÀUÉÆÃqÉUÉ ÉÃj¹qÀ ÁVzÉ. CªÀÅ ºÀ£ÀĪÀÄAvÀ£ÀÄ gÁªÀÄzÉêÀjAzÀ ªÀÄÄ¢æPÉAiÀÄÄAUÀÄgÀªÀ£ÀÄß ¹éÃPÀj¸ÀÄwÛgÀĪÀÅzÀÄ (1930gÀ°è gÀa¹zÀÄÝ). §ÄzÀÞ£ÀÄAiÀıÉÆÃzsÀgÉ ªÀÄvÀÄÛ gÁºÀÄ®jAzÀ ©üPÉë ¹éÃPÀj¸ÀÄwÛgÀĪÀÅzÀÄ (1933-34gÀ°è gÀa¹zÀÄÝ) ªÀÄvÀÄÛ ±ÀPÀÄAvÀ É PÀté IĶUÀ½AzÀ ©Ã¼ÉÆ̼ÀÄîwÛgÀĪÀÅzÀÄ(1928gÀ°è gÀa¹zÀÄÝ)

ªÉÄʸÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR DPÀµÀðuÉAi ÉÄAzÀgÉ¥ÀgÀA¥ÀgÁUÀvÀªÁV §A¢gÀĪÀ a£ÀßzÀ ¹AºÁ¸À£À.

a£ÀßzÀ ¹AºÁ¸À£ÀzÀ°è D¸À£À, ¸ÉÆÃ¥Á£À ¥ÀAQÛ ªÀÄvÀÄÛ a£ÀßzÀPÉÆqÉUÀ¼ÀÄ EªÉ. PÉÆqÉAiÀÄ ºÉÆgÀ ÀÄwÛ£À°è PÉvÀÛ ÁVgÀĪÀ, C£ÀĵÀÄÖªïbÀAzÀ¹ì£À°ègÀĪÀ, 24 ±ÉÆèÃPÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀ ¸ÀA¸ÀÌøvÀ ±Á¸À£ÀzÀsÁUÀªÁVgÀĪÀ D²ÃªÁðzÀ ±ÉÆèÃPÀ F jÃw EzÉ.

²æà ZÁªÀÄÄuÁÜPÀÈ¥Á®Þ sÀÞ±Á±ÀévÉå±ÀéAiÀÄð sÁ¸ÀÌgÀ |PÀuÁðlPÀ ¥ÀÈyéà ¸ÁªÀiÁædå gÀvÀß ¹AºÁ¸À£ÉñÀégÀ ||AiÀiÁzÀªÁ£ÀéAiÀÄzÀÄUÁÞ©Þ ±ÀgÀzÁæPÁ¸ÀÄzsÁgÀPÀ²æà ZÁªÀÄgÁd vÀ£ÀÄd ²æà PÀȵÀÚ zsÀgÀuÉñÀégÀ ||PÀÄ® PÀæªÀiÁUÀvÀA gÀªÀÄåA sÀzÀæ¦ÃoÀªÀÄÄ¥ÉÃAiÀÄÄ µÀBPËvÀƺÀ Á¤ ¯ÉÆÃPÁ£ÁA zÉÆÃVÝ bÀvÀæ«ÄzÀA vÀªÀ ||vÀzÀé±ÉÆà «ªÀįÉÃAzÀÄ ²æà eÁvÁ©ü sÀªÀ±ÀAQvÀBKµÀgÁPÁ¸ÀÄzsÁA±ÀÄ ¸ÁÛ÷éA bÀvÀæªÁåeÉãÀ ¸ÉêÀvÉà ||vÀézÁ±ÀæAiÀĪÀÄ»ªÀiÁß ¸Ë£ÀåPÀÌøvÀå vÀ¥À£ÀwéµÀA¸ÀzÁ PÀĪÀ® AiÀiÁ£ÀAzÀªÀiÁzÀvÉÛà bÀvÀæZÀAzÀæªÀiÁB ||

(ZÁªÀÄgÁdgÀ ¥ÀÄvÀæ£ÁzÀ sÀƪÀÄAqÀ Á¢ü¥ÀwAiÀiÁzÀ zÉÆgÉPÀȵÀÚ£ÉÃ, ¤£ÀUÉ zÉë ZÁªÀÄÄAqÉñÀéjAiÀÄ PÀȥɬÄzÉ. ¤Ã£ÀÄ PÀ£ÁðlPÀgÀvÀß ¹AºÁ¸À£Á¢üñÀ égÀ AiÀÄzÀĪÀA±ÀzÀ QëÃgÀ¸ÁUÀgÀPÉ Ì ¤Ã£ÀÄZÀAzÀæ£ÁV¢ÝÃAiÉÄ. ¤ªÀÄä SÁåvÀ ¥ÀÆ«ðPÀjAzÀ ¥ÀqÉzÀÄPÉÆAqÀÄ a£ÀßzÀ¹AºÁ À£ÀzÀ a£ÀßzÀ bÀwæAiÀÄ Erà «±ÀézÀ PÀÄvÀƺÀ®ªÀ£ÀÄß PÉgÀ½¸ÀÄvÀÛzÉ.)

11 12

The Mysore PalaceªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀģɪÀÄĪÀÄär PÀȵÀÚgÁd MqÉAiÀÄgÀ£ÀÄß GzÉÝò À ÁVgÀĪÀ F ±Á À£ÀzÀ

¥ÀæPÁgÀ F gÀvÀß RavÀ ¹AºÁ¸À£ÀªÀÅ ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdªÀA±ÀPÉÌ gÁdgÀvÀ ɪÀiÁgÀÄUÀ½AzÀ §AzÀÄzÁVzÉ.

F «²µÀÖ ¹AºÁ¸À£ÀzÀ EwºÁ¸À gÉÆêÀiÁAZÀPÀªÁVzÉ. MAzÀÄ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ F ¹AºÁ À£À ªÀĺÁ sÁgÀvÀ SÁåwAiÀÄ ¥ÁAqÀªÀjUɸÉÃjzÀÄzÁVzÀÄÝ, EzÀÄ ºÀ¹Û£Á¥ÀÄgÀzÀ°è¢ÝvÀÄ. PÀA¦®gÁAiÀÄ£ÀÄ EzÀ£ÀÄߺÀ¹Û£Á¥ÀÄgÀ¢AzÀ FUÀ DAzsÀæ¥ÀæzÉñÀzÀ°ègÀĪÀ ¥É£ÀÄUÉÆAqÀPÉÌ vÀAzÀC°è EzÀ£ÀÄß sÀÆ«ÄAiÉƼÀUÉ EqÀ ÁVvÀÄÛ.

«dAiÀÄ£ÀUÀgÀ zÉÆgÉUÀ¼À gÁdUÀÄgÀÄUÀ¼ÁVzÀÝ «zÁågÀtågÀÄ CzÀ£ÀÄßJ°è ºÀƼÀ ÁVzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß MAzÀ£Éà ºÀjºÀgÀ¤UÉ Qæ.±À. 1336gÀ°èvÉÆÃj¹PÉÆlÖgÀÄ. MAzÀ£Éà ºÀjºÀgÀ£ÀÄ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ¸ÁªÀiÁædå¸ÀA¸ÁÜ¥ÀPÀgÀ ¥ÉÊQ M§â£ÁVzÀÝ. FvÀ CzÀ£ÀÄß ±ÉÆÃzsÀ£É ªÀiÁr ªÀÄvÉÛ¥ÀqÉzÀÄPÉÆAqÀ. F ¥À«vÀæ ¹AºÁ¸À£ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀĪÀiÁgÀÄ MAzÀƪÀgɱÀvÀªÀiÁ£ÀPÀÆÌ ºÉaÑ£À PÁ® D£ÉUÉÆA¢AiÀÄ°èzÀÝ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ gÁdgÀÄG¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ºÀ¢£ÉüÀ£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ D¢ sÁUÀzÀ°è²æÃgÀAUÀ¥ÀlÖtzÀ°èzÀÝ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ zÉÆgÉUÀ¼À ªÀiÁAqÀ°ÃPÀ£ÀÄ EzÀ£ÀÄߥÀqÉzÀÄPÉÆAqÀ ªÀÄvÀÄÛ E°èUÉ vÀAzÀ.

1609gÀ°è C¸Àé¸ÀÜ£ÁVzÀÝ C¢ü¥Àw ²æÃgÀAUÀgÁAiÀÄ£ÀÄ vÀ®PÁrUɺÉÆgÀlĺÉÆÃUÀĪÀ ªÉÆzÀ®Ä gÁd MqÉAiÀÄjUÉ ¹AºÁ¸À£ÀªÀ£ÀÄߪÀ»¹PÉÆlÖ. 1610gÀ°è gÁd MqÉAiÀÄgÀÄ ªÉÊ sÀªÁqÀA§gÀUÀ¼ÉÆqÀ£É F¹AºÁ À£ÀªÀ£ÀÄß DgÉÆúÀt ªÀiÁrzÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÀ ÀgÁ ªÀĺÉÆÃvÀìªÀUÀ¼À£ÀÄߥÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ. vÀªÀÄä ªÀA±ÀdgÀÄ F GvÀìªÀUÀ¼À£ÀÄß ¤gÀAvÀgÀªÁVªÀÄÄAzÀĪÀj¹PÉÆAqÀÄ §gÀ ÉÃPÉA§ÄzÁVAiÀÄÆ UÉÆvÀÄÛ ¥Àr¹zÀgÀÄ.F gÁd ¹AºÁ¸À£À 1699gÀ°è aPÀÌzÉêÀgÁd MqÉAiÀÄgÀ ªÀ±ÀzÀ°è¢ÝvÀÄJA§ÄzÀ£ÀÄß ±Á¸À£ÁzsÁgÀUÀ¼ÀÄ ÀÆa¸ÀÄvÀÛªÉ. EzÀÄ nÃ¥ÀÆ ÀįÁÛ£À£ÀPÁ®zÀªÀgÉ«UÉ F gÁdªÀA±ÀzÀ Áé¢üãÀzÀ°è¢ÝvÀÄ JA§ÄzÀ£ÀÆß EvÀgÀLwºÁ¹PÀ zÁR¯ÉUÀ¼ÀÄ ÀÆa¸ÀÄvÀÛªÉ.

ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ, F ¹AºÁ¸À£À Qæ.±À. 1700gÀ°è aPÀÌ zÉêÀgÁd MqÉAiÀÄjUÉ OgÀAUÀeÉç£ÀÄ ¤ÃrzÀ §¼ÀĪÀ½J£À߯ÁVzÉ. OgÀAUÀ eÉç£À D¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÀÝ M§â D¸ÁܤPÀ£ÀÆ, aPÀÌ

zÉêÀgÁd MqÉAiÀÄgÀ «ÄvÀæ£ÀÆ DVzÀÝ SÁ¹A SÁ£À£ÀÄ zɺÀ°AiÀÄ°èPÁ®ªÁzÀ£ÀÄ. ªÉÄÊwæ É¼É ÀĪÀ ¸À®ÄªÁV ¸ÁªÀiÁæl£À°èUÉ MAzÀĤAiÉÆÃUÀ PÀ¼ÀÄ» À®Ä aPÀÌ zÉêÀgÁd MqÉAiÀÄgÀÄ ¤zsÀðj¹zÀgÀÄ. 1699gÀ°èºÉÆgÀl ¤AiÉÆÃUÀ 1700gÀ°è ªÁ¥À ÀÄì ªÀÄgÀ½ §A¢vÀÄ. OgÀAUÀeÉç£ÀÄdUÀzÉêÀgÁd JA§ CAQvÀzÉÆqÀUÀÆrzÀ ªÀÄÄzÉæAiÀÄÄAUÀÄgÀªÀ£ÀÄß,zÀAvÀzÀ ¹AºÁ À£ÀzÀ ªÉÄÃ É PÀĽvÀÄPÉƼÀî®Ä C£ÀĪÀÄwAiÀÄ£ÀÆß PÀ¼ÀÄ»¹zÀJ£À߯ÁVzÉ. DzÀgÉ, F ¥ÀgÀA¥ÀgÉUÉ ÁPÀµÀÄÖ LwºÁ¹PÀ ÁPÁëöåzsÁgÀzÀÉA§®«®è.

n¥ÀÄ à ¸ÀįÁÛ£À£À ¥ÀvÀ£Á£ÀAvÀgÀ, F ¹AºÁ¸À£ÀªÀ£ÀÄß²æÃgÀAUÀ¥ÀlÖt zÀ°è ¸ÀįÁÛ£À£À CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ MAzÀÄ PÉÆoÀr¬ÄAzÀ¸Áé¢üãÀ ¥Àr¹ PÉƼÀî Á¬ÄvÀÄ. F gÁd ¹AºÁ¸À£ÀªÀ£ÀÄß ²ÃWÀæªÁVfÃuÉÆðÃzÁÞgÀUÉƽ¹ 1799gÀ°è ¨Á®zÉÆgÉ ªÀÄĪÀÄär PÀȵÀÚgÁdMqÉAiÀÄgÀ ¥ÀmÁÖ©üµÉÃPÀPÉÌ §¼À À Á¬ÄvÀÄ JA§ÄzÁV w½zÀÄ §gÀÄvÀÛzÉ.CA¢¤AzÀ F gÁd ¹AºÁ¸À£À ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁd ¹AºÁ¸À£ÀªÁUÉƪÉÄʸÀÆgÀÄ gÁd ¥ÀjªÁgÀ zÀªÀgÀ°èAiÉÄà G½¢zÉ.

¹AºÁ¸À£ÀªÀ£ÀÄß a£ÀßzÀ PÀA§UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ«£À J¯ÉUÀ½AzÀ¹AUÀj¹zÉ. ¦ÃoÀPÉÌ ÁUÀĪÀ ÉÆÃ¥Á£À ¥ÀAQÛAiÀÄ PÀmÁAd£ÀªÀ£ÀÄß ¹ÛçÃDPÀÈwUÀ½AzÀ C®APÀj¹zÉ. a£ÀßzÀ bÀwæUÉ vÉÆÃgÀtUÀ½ªÉ. ¦ÃoÀªÀÅPÀƪÀiÁð¸À£ÀªÁVzÉ. ¹AºÁ¸À£ÀzÀ £Á®ÄÌ ¥Á±ÀéðUÀ¼ÀÄ ªÁå¼ÀUÀ½AzÀªÀÄvÀÄÛ ®vÉUÀ½AzÀ C®APÀÈvÀªÁVªÉ. ¥ÀƪÀðzÀ°è D£ÉUÀ¼ÀÄ, zÀQëtzÀ°èPÀÄzÀÄgÉ, ¥À²ÑªÀÄzÀ°è ¸ÉʤPÀgÀÄ ªÀÄv ÀÄÛ GvÀÛgÀzÀ°è gÀxÀUÀ¼ÀÄgÁd¹AºÁ¸À£ÀªÀ£ÀÄß C®APÀj¹ªÉ. zÀQëtzÀ°è §æºÀä, GvÀÛgÀzÀ°èªÀĺÉñÀégÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀåzÀ°è «µÀÄÚ »ÃUÉ wæªÀÄÆwðUÀ¼ÀÆ EgÀĪÀgÀÄ.ªÀÄƯÉUÀ¼ À°è «dAiÀÄ ªÀÄv ÀÄÛ £Á®ÄÌ ¹AºÀUÀ¼ ÀÄ, PÁ®à¤PÀ±ÁzÀÆð®UÀ¼ÉgÀqÀÄ, JgÀqÀÄ C±ÀéUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÀA¸ÀUÀ¼ÀÄ EªÀÅ »ÃUÉEzÀgÀ £Á®ÄÌ ªÀÄƯÉUÀ¼À®Æè EªÉ. EzÀ£ÀÄß £ÁUÀ C¥ÀìgÉAiÀÄgÀÄ ªÀÄvÀÄÛCµÀÖ ¢PÁà®PÀgÀÄ ¸ÀÄAzÀgÀUÉƽ¹gÀĪÀgÀÄ.

F ¹AºÁ¸À£ÀªÀÅ MAzÀÄ ÀÄAzÀgÀ PÀ ÁPÀÈwAiÀiÁVzÉ. 1940gÀ°èEzÀÄ ÀtÚ¥ÀÄlÖ ªÀiÁ¥ÁðqÀÄUÀ½UÉ M¼ÀUÁVzÉAiÀiÁzÀgÀÆ, ªÀÄÆ® PÀ ÁvÀäPÀ,C®APÀgÀtzÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß G½¹PÉÆArzÉ.*

13 14

The Mysore PalaceªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£ÉCgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ ªÀÄÄA sÁUÀzÀ°è EgÀĪÀ «±Á®ªÁzÀ §AiÀÄ®Ä

ªÀÄvÀÄÛ C°è gÀƦ¸À ÁUÀÄwÛgÀĪÀ GzÁå£ÀªÀ£À, CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ ErÃgÀZÀ£ÉUÉ DPÀµÀðPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ sÀªÀåvÉAiÀÄ£ÀÄßAlĪÀiÁrzÉ, F CgÀªÀÄ£ÉCzÀgÀ ¢Ã¥Á®APÁgÀPÉÌ ¥Àæ¹zÀÞªÁVzÉ. Erà CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ PÀlÖqÀPÉÌCzÀgÀ DPÀÈw gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß C£ÀÄ Àj¹ Á®Ä¸Á¯ÁV «zÀÄåzï §®ÄâUÀ¼À£ÀÄߺÁPÀ ÁVzÉ. CzÀ£ÀÄß ºÀwÛ¹zÁUÀ ¢Ã¥ÀUÀ¼ÀzÉà CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄAvÉ PÁtÄvÀÛzÉ.ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£ÉAiÉÆA¢UÉ ºÉÆð À§ºÀÄzÁzÀAxÀ E£ÉÆßAzÀÄ gÀZÀ£É¥Àæ¥ÀAZÀzÀ°è ÉÃgÉ J°èAiÀÄÆ E®è ªÀÄvÀÄÛ CzÀÄ «²µÀÖªÁVzÉ JAzÀÄCgÀªÀÄ£ÉUÉ sÉÃn ¤ÃqÀĪÀªÀgÀÄ GzÀÎj¸ÀĪÀÅzÀgÀ°è D±ÀÑAiÀÄðªÉãÀÆE®è.

PÉÆÃmÉCgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ PÉÆÃmÉAiÀÄÄ ¥À²ÑªÀÄ vÀÄ¢AiÀÄ°èzÉ. PÉÆÃmÉ §ºÀĪÀÄnÖUÉ

ZÀvÀÄ sÀÄðeÁPÀÈwAiÀÄzÁVzÉ. ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ gÁd ÀAvÀwAiÀÄ ÀA¸ÁÜ¥ÀPÀgÁzÀAiÀÄzÀÄgÁAiÀÄgÀÄ ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ DqÀ½vÀ ÀÆvÀæªÀ£ÀÄß ¹éÃPÀj¹zÁUÀ,¸ÀtÚªÀÄtÂÚ£À PÉÆÃmɬÄvÀÄÛ J£À߯ÁVzÉ. ªÁ¸ÀÛªÀªÁV CzÀ£ÀÄß C£ÉÃPÀ¸À® ªÀiÁ¥ÁðqÀÄUÉƽ¸À¯ÁVzÉ, «¸ÀÛj¸À¯ÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄ£Àg狼Äð À ÁVzÉ. PÉ®ªÀÅ DzsÁgÀUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ, ªÀÄÆgÀ£Éà ÉlÖzÀ ZÁªÀÄgÁdMqÉAiÀÄgÀ (1513-1552) PÁ®zÀ°è PÉÆÃmÉAiÀÄ£ÀÄß PÀlÖ¯Á¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ¥ÀÄ£Àgï ¤«Äð À Á¬ÄvÀÄ PÉÆÃmÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÆ®vÀB ÀĪÀiÁgÀÄ 1574gÀ°è£Á®Ì£Éà ZÁªÀÄgÁd MqÉAiÀÄgÀÄ PÀnÖ¹zÀgÉAzÀÄ ªÀÄvÉÛ PÉ®ªÀgÀÄ C©ü¥ÁæAiÀÄ¥ÀqÀÄvÁÛgÉ. CªÀgÀÄ vÀªÀÄä gÁdzsÁ¤AiÀÄ£ÀÄß ºÀ¢£Áj¤AzÀ ¥ÀÄgÀUÉgÉUÉ(EzÀPÉÌ ªÉÄʸÀÆgÀÄ JAzÀÄ CªÀgÉà ºÉƸÀ £ÁªÀÄPÀgÀt ªÀiÁrzÀgÀÄ)¸ÀܼÁAvÀj¹zÀgÀÄ J£À߯ÁVzÉ. DzÀgÉ n¥ÀÄàªÀÅ £Àdgï¨Á¢£À°è ºÉƸÀ£ÀUÀgÀªÀ£ÀÄß PÀlÖ ÉÃPÀÄ JAzÀÄ C¥ÉÃQë¹zÁUÀ PÉÆÃmÉAiÀÄ°èzÀÝ ¥ÁæaãÀzÉêÀ ÁÜ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ©lÄÖ CgÀªÀÄ£É ªÀÄvÀÄÛ PÉÆÃmÉAiÀÄ£ÀÄß PÉqÀ«¹©lÖ.1799gÀ°è nÃ¥ÀÆ«£À ¥ÀvÀ£Á£ÀAvÀgÀ PÉÆÃmÉ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ°èzÀÝCgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÄ£Àgï ¤ªÀiÁðt ªÀiÁqÀ Á¬ÄvÀÄ. CgÀªÀÄ£É PÉÆÃmÉAiÀħUÉÎ ®Æå¬Ä gÉʸï PÀtÂÚUÉ PÀlÄÖªÀAvÉ «ªÀj¹zÁÝgÉ. CzÀ£Éßà E°èGzÀÞj¸ÀĪÀÅzÀÄ ÀÆPÀÛªÉ¤ß ÀÄvÀÛzÉ.

* a£ÀßzÀ ¹AºÁ À£ÀªÀ£ÀÄß ¥Àæw ªÀµÀð zÀ ÀgÁ ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è MA sÀvÀÄÛ CxÀªÁ ºÀvÀÄÛ¢£ÀUÀ¼À ªÀÄnÖUÉ ºÉÆgÀvÉUÉzÀÄ ‘CA¨Á «¯Á À’zÀ »A sÁUÀzÀ CµÀÖPÉÆãÁPÀÈw sÁUÀzÀ°èEqÀ ÁUÀĪÀÅzÀÄ. £ÀAvÀgÀ G½zÀAvÉ ÁªÀðd¤PÀ «ÃPÀëuÉUÉ EzÀÄ ® sÀå«gÀĪÀÅ¢®è.

“PÉÆÃmÉAiÀÄÄ ZËPÁPÁgÀzÀ vÀ¼ÀPÀnÖ¤AzÀ DVzÉ. EzÀgÀ ªÀÄÆgÀÄ¥Á±ÀéðUÀ¼ÀÄ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 450 UÀdUÀ¼À GzÀÝ«gÀĪÀŪÁzÀgÉ, zÀQëtzÀE£ÉÆßAzÀÄ ¥Á±Àéð ¸Àé®àªÀÄnÖUÉ ºÉZÀÄÑ GzÀݪÁVzÉ. GvÀÛgÀ, zÀQët,ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄUÀ¼À°è ªÀĺÁzÁégÀUÀ¼À£ÀÄß EqÀ ÁVzÉ. GvÀÛgÀ ªÀÄvÀÄÛzÀQëtzÀ°ègÀĪÀ ªÀĺÁzÁégÀUÀ¼ÀÄ PÉÆÃmÉAiÀÄ ªÀÄÄAUÀlÖqÀUÀ½AzÀ¸ÀAgÀQëvÀªÁVzÉ. ¸ÀÄvÀÄÛªÀj¢gÀĪÀ zÀÄUÀðUÀ¼À ªÀÄzsÉå C®è°è PÀÆqÀÄUÉÆÃqÉUÀ¼ÀÄ EªÉ. DUÉßÃAiÀÄ ¢QÌ£À°è ¦ügÀAV ºÉÆqÉAiÀÄ®Ä QArUÀ½gÀĪÀQAr PÉÆÃuÉ ªÀÄvÀÄÛ F±Á£Àå ªÀÄƯÉAiÀÄ°è ¢§â«gÀĪÀ ÉAUÁªÀ®Ä£É É EzÉAiÀiÁzÀgÀÆ gÀPÀëuÉUÀ¼ÀÄ ¸ÀÄAiÉÆÃfvÀªÁV®è ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁPÀµÀÄÖ¥ÀæªÀiÁtzÀ°èAiÀÄÆ E®è. J®è ¥Á±ÀéðUÀ¼À®Æè PÉÆÃmÉUÉ CAn PÉÆAqÀAvɪÀÄ£ÉUÀ¼ÀÄ EªÉ. PÉÆÃmÉAiÀÄ ÀÄvÀÛ PÀAzÀPÀ ªÀÄvÀÄÛ E½eÁgÀÄ zÀAqÉ EzÉ.DzÀgÉ ¥ÀƪÀðzÀQÌ£À°è PÉÆÃmÉAiÀÄ PÀAzÀPÀ ªÀÄvÀÄÛ zÉêÀgÁd PÉgÉAiÀÄ£ÀÄߣÀAd£ÀUÀÆr£À ºÉzÁÝj ÉÃ¥Àðr¹zÉ. PÉÆÃmÉAiÀÄ M¼À sÁUÀªÀÅ ªÀÄ£ÉUÀ½AzÀªÀÄÄRåªÁV CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ sÀÈvÀåªÀUÀðzÀ ¤ªÁ¹UÀ½AzÀ ErQj¢¢ÝvÀÄ.CªÉ®è FUÀ §zÀ ÁªÀuÉUÉÆArªÉ. PÀAzÀPÀªÀ£ÀÄß sÀwðªÀiÁr©qÀ ÁVzÉ.CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ ¸ÀÄvÀÛ C®APÁjPÀ ¸À ÀåUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃ¥ÀÄUÀ¼À£ÀÄßÉ¼É À ÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ GzÁå£ÀUÀ¼À£ÀÄß gÀƦ¸À ÁVzÉ. M¼À sÁUÀzÀ°è

vÀÄA§ ErQj¢zÀÝ sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß SÁ° ªÀiÁr À ÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ ÁªÀiÁ£Àå¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀ ÁVzÉ.

E¥ÀàvÀÛ£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ªÉÆzÀ® ¥ÁzÀzÀ°è PÉÆÃmÉAiÀÄ M¼ÀUÀqÉC£ÉÃPÀ ªÀÄ£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ QjzÁzÀ gÀ ÉÛUÀ¼ÀÄ EzÀݪÀÅ. »vÁÛ¼É ªÀiÁgÀĪÀªÀgÀªÀÄvÀÄÛ ºÀƪÁrUÀgÀ ©Ã¢UÀ¼ÀÄ vÀÄA§ DPÀµÀðPÀªÁVzÀݪÀÅ. 1898gÀ°è¥ÉèÃUï vÀ ÉzÉÆÃjvÀÄ. EzÀjAzÀ C¥ÁgÀ ¸ÀASÉåAiÀÄ°è d£ÀgÀÄ ¸ÀvÀÛgÀÄ.ºÁUÁV PÉÆÃmÉAiÀÄ M¼À sÁUÀ ¤ªÁ¹UÀ½AzÀ ªÀÄÄPÀÛªÁ¬ÄvÀÄ. EzÀjAzÀPÉÆÃmÉAiÀÄ M¼À sÁUÀzÀ°è ««zsÀ zÉêÀ ÁÜ£ÀUÀ½gÀĪÀ «±Á®ªÁzÀ ªÉÄÊzÁ£ÀFUÀ ® sÀåªÁVzÉ.

EAzÀÄ PÉÆÃmÉUÉ LzÀÄ ¥ÀæªÉñÀ zÁégÀUÀ½ªÉ. F J®è zÁégÀUÀ¼À£ÀÄßEAqÉÆøÁgÉì¤Pï ±ÉÊ°AiÀÄ°è ¤«Äð¸À ÁVzÉ. dAiÀÄ ªÀiÁvÁðAqÀJA§ ¥ÀƪÀð¢QÌ£À ªÀĺÁzÁégÀ ¨sÀªÀåªÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæ¨sÁªÀ©ÃgÀĪÀAwzÉ. CzÀ£ÀÄß ¥ÀÄ£À§ð®UÉƽ¹ PÁAQæn¤AzÀ ¤«Äð À ÁVzÉ.ªÀÄzsÀåzÀ PÀªÀiÁ£ÀÄ zÁj 60 Cr JvÀÛgÀªÁVzÉ. 45 Cr «¸ÁÛgÀªÁVzÉ.

15 16

The Mysore PalaceªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£ÉG½zÀ ªÀĺÁzÁégÀUÀ¼ÀÄ GvÀÛgÀzÀ°è §®gÁªÀÄ dAiÀÄgÁªÀÄ, zÀQëtzÀ°èªÀgÁºÀ zÁégÀ JAzÀÄ ¥Àæ¹zÀÞªÁVgÀĪÀ zÀQët ªÀĺÁzÁégÀ¢AzÀ¥ÀæªÉò¸ÀÄvÁÛgÉ.

CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ PÉÆÃmÉAiÀÄ ªÀÄÄA¢£À Erà §AiÀÄ®£ÀÄß ºÀ¹gÀĺÀÄ°è£À ºÁ¸ÀÄUÀ¼À ÀªÉÄÃvÀ ÀÄAzÀgÀªÁzÀ GzÁå£ÀªÀ£ÀªÁV zÀQëtzÀ°è£ÀsÁUÀªÀ£ÀÄß UÀįÁ© vÉÆÃlªÀ£ÁßV ªÀÄvÀÄÛ ºÀÄ®Äè ºÁ¸ÀÄUÀ¼À£ÁßV

ºÁU ÀÆ Gv À Ûg Àz À° è£ À ¨ sÁU Àª À£ À Ä ß z s À ée ÉÆÃzÁ å£ ÀU À¼ÁVC©üªÀÈ¢Þ¥Àr À ÁVzÉ. dAiÀĪÀiÁvÁðAqÀ ªÀĺÁzÁégÀzÀ ªÀÄÄRåºÁ¢AiÀÄEPÉÌ®UÀ¼À°è §ÈºÀzï ºÀÄ®Äè ºÁ¸ÀÄUÀ¼À°è ªÀvÀÄð¯ÁPÁgÀzÀ JgÀqÀÄPÁgÀAfUÀ¼À£ÀÄß PÀÆqÀ C¼ÀªÀr¸À ÁVzÉ.

zÀ ÁðgÀÄ ¸À sÁAUÀtzÀ ªÀÄÄA sÁUÀzÀ°è PÁAQæÃlÄ ºÁQgÀĪÀCgÉ ªÀÈvÁÛPÁgÀzÀ ¥ÀæzÉñÀ«zÉ. EzÀ£ÀÄß zÀ ÀgÁ GvÀìªÀUÀ¼À ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è¸ÀªÀÄƺÀ ªÁzÀå (ªÀiÁ¸ï ¨ÁåAqï) PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ¸ÁA ÀÌøwPÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ½UÁV G¥ÀAiÉÆÃV¹PÉƼÀî ÁUÀUÀĪÀÅzÀÄ. F¥ÀæzÉñÀzÀ ¥ÀƪÀð, zÀQët ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛgÀzÀ ªÀÄÄRå ºÁ¢UÀ¼À°è §ÈºÀvïPÀAZÀ£À ºÀÄ°UÀ¼À gÀÆ¥ÀzÀ°è eÉÆÃrAiÀiÁV DgÀÄ PÀ¯ÁªÀ ÀÄÛUÀ¼ÀÄ«dÈA©ü ÀÄwÛªÉ. CªÀ£ÀÄß ÀÆPÀÛªÁzÀ ¦ÃoÀUÀ¼À ªÉÄÃ É C¼ÀªÀr¸À ÁVzÉ.EAxÀzÉà ºÀÄ°UÀ¼À ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ eÉÆÃrAiÀÄ£ÀÄß PÀ Áåt ªÀÄAl¥ÀzÀ¸ÀAQÃtðzÀ GvÀÛgÀQÌgÀĪÀ CAUÀ¼ÀzÀ°è ªÀĺÀr ªÉÄnÖ®ÄUÀ¼À JgÀqÀÆ¥Á±ÀéðUÀ¼À°è PÀ°è£À ¦ÃoÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É Ej¸À ÁVzÉ. F PÀAa£À JAlĺÀÄ°UÀ¼À£ÀÄß ©æl¤ß£À gÁAiÀįï CPÁqÉ«ÄAiÀÄ ©ænµï ²°à gÁ§gïÖ«°AiÀÄA PÉÆî֣ïgÀªÀgÀÄ ¤«Äð¹zÁÝgÉ. EªÀ£ÀÄß gÀdvÀ ªÀĺÉÆÃvÀìªÀUÀrAiÀiÁgÀ ÀÛA sÀzÀ (zÉÆqÀØ UÀrAiÀiÁgÀzÀ) JzÀÄgÁV ºÀ¼ÉAiÀÄ ¥ÀæwªÀiÁªÀÈvÀÛzÀ°ègÀĪÀ ZÁªÀÄgÁeÉÃAzÀæ MqÉAiÀÄgÀ CªÀÄÈvÀ²¯Á ¥ÀæwªÉÄAiÀÄ §½¥ÀæªÀÄÄR ÁÜ£ÀUÀ¼À°è EqÀ ÉÃPÉAzÀÄ ªÉÆzÀ°UÉ GzÉÝò À ÁVvÀÄÛ. DzÀgÉCªÀÅ vÀªÀÄä ºÀAUÁ«Ä £É ÉAiÀÄ°èAiÉÄà SÁAiÀÄA DV G½zÀÄPÉÆAqÀªÀÅ.1909gÀ°è gÁ§gïÖ «°AiÀÄA PÉÆÃ®Ö£ï ²¯Á ¥ÀæwªÉÄ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ²®àUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¸ÀĪÀ ¸À®ÄªÁV CzsÀåAiÀÄ£À £ÀqÉ À®Ä ªÉÄʸÀÆj£À°èªÀÄÆgÀÄ wAUÀ¼ÀÄ PÀ¼É¢zÀÝgÀÄ. PÀAa£À ºÀÄ°UÀ¼À ¥ÉÊQ MAzÀgÀ°è ²°àAiÀĸÀ»¬ÄzÉ ªÀÄvÀÄÛ 1909gÀ°è JA§ PÁ®ªÀÇ £ÀªÀÄÆ¢vÀªÁVzÉ.

ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É ªÀiÁUÀðzÀ²ðªÉÄʸÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ ªÀĺÁgÁdgÀÄ zÀ Áðgï ªÀiÁqÀĪÀ,

zÀ Áðgï ºÁ¯ï ªÀÄvÀÄÛ gÁd ªÀA±À ÀÜgÀÄ ªÁ¸À ªÀiÁqÀĪÀ ªÁ¸ÀUÀȺÀªÉAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄRªÁV JgÀqÀÄ « sÁUÀªÁV UÀÄgÀÄw¸À ÁVzÉ.

²æà ²æà ²æÃPÀAoÀzÀvÀÛ £ÀgÀ¹AºÀgÁd MqÉAiÀÄgïgÀªÀgÀ d£À䢣ÁAPÀ : 19-2-1953 zÉʪÁ¢£ÀgÁzÀ ¢£ÁAPÀ : 10-12-2013.

¥Àæ¸ÀÄÛvÀ zÀvÀÄÛ ¥ÀÄvÀæ ²æà AiÀÄzÀÄ«Ãgï PÀȵÀÚzÀvÀÛ ZÁªÀÄgÁdMqÉAiÀÄgïgÀªÀgÀ zÀvÀÄÛ ¹éÃPÁgÀ ¸ÀªÀiÁgÀA sÀªÀÅ 23-2-2015 gÀAzÀĪÀÄvÀÄÛ ¥ÀmÁÖ©üµÉÃPÀ ªÀĺÉÆÃvÀìªÀªÀÅ 27-2-2015 gÀAzÀÄ CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄPÀ Áåt ªÀÄAl¥ÀzÀ°è dgÀÄVvÀÄ.

²æà ªÀĺÁgÁdgÁzÀ ²æà AiÀÄzÀÄ«Ãgï PÀȵÀÚzÀvÀÛ ZÁªÀÄgÁdMqÉAiÀÄgïgÀªÀgÀ «ªÁºÀ ªÀĺÉÆÃvÀìªÀªÀÅ wæ¶PÁ PÀĪÀiÁjAiÀĪÀgÉÆA¢UÉ¢£ÁAPÀ : 27-6-2016 gÀAzÀÄ CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ PÀ Áåt ªÀÄAl¥ÀzÀ°è¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄ §zÀÞªÁV £ÉgÀªÉÃj¸À Á¬ÄvÀÄ.

²æà AiÀÄzÀÄ«ÃgÀ PÀȵÀÚzÀvÀÛ ZÁªÀÄgÁd MqÉAiÀÄgï PÀÄlÄA§ªÀUÀðzÀªÀgÀÄ CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ ¥À²ÑªÀÄ sÁUÀzÀ DªÀgÀtzÀ°è ªÁ¸ÀªÁVzÁÝgÉ.

CgÀªÀÄ£ÉUÉ sÉÃn ¤ÃqÀĪÀ ªÀåQÛUÀ½UÉ PÁgÀÄ ªÀiÁUÀðªÁV UÉÆA ÉvÉÆnÖUÉ ¥ÀæªÉñÀ PÀ°à À ÁVzÉ. PÁgÀÄ ªÀiÁUÀðzÀ°è ªÀÄzÀÄÝUÀÄAqÀÄ ¥ÉnÖUÉUÀ¼À¸À»vÀ £Á®ÄÌ ¦ügÀAV UÁrUÀ¼ÉÆqÀ£É K¼ÀÄ ¦ügÀAVUÀ¼À£ÀÄß EqÀ ÁVzÉ.EªÀÅUÀ¼À ¥ÉÊQ K¼ÀÄ ¦ügÀAVUÀ¼À£ÀÄß GvÀìªÀ ¸ÀAzÀ sÀðUÀ¼À°è JAzÀgɪÀĺÁgÁdgÀ ªÀzsÀðAwUÀ¼ÀÄ, «dAiÀÄ zÀ±À«ÄAiÀÄAzÀÄ zÀ ÀgÁ ªÉÄgÀªÀtÂUÉUɪÀÄÄAZÉ ªÀÄvÀÄÛ §¤ßªÀÄAl¥ÀzÀ°è G¥ÀAiÉÆÃV¸À ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. EA¢UÀÆ«dAiÀÄ zÀ±À«ÄAiÀÄAzÀÄ C©ü£ÀAzÀ£É ¸À°è À®Ä F ¦ügÀAVUÀ¼À£ÀÄߧ¼À À ÁUÀĪÀÅzÀÄ. ¥ÉnÖUÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ G½zÀ £Á®Ì£ÀÄß ¦ügÀAVUÁrUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀgÀÄ. UËgÀªÀ gÀPÉëUÁV §¼À ÀĪÀ F K¼ÀĦügÀAVUÀ¼À ¥ÉÊQ £Á®ÄÌ ¦ügÀAVUÀ¼À£ÀÄß ¥sÀgïÛ÷ì GQ̤AzÀ (FirthsSteel) ªÀiÁqÀ ÁVzÉ. ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À ªÉÄÃ¯É HONI SOIT QUIMALY PENSE JA§ ¥sÉ æAZï §gɺÀ«zÉ. G½zÀ ªÀÄÆgÀÄ»vÁۼɬÄAzÀ ªÀiÁrzÀĪÁVzÉ. PÀıÀ®PÀ«ÄðAiÀÄ ºÉ ÀgÀÄ J. ÉÆæêÉÄ

17 18

The Mysore PalaceªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É(A BROME), ÀܼÀ PÁ¹¥ÀÄgÀ (COSSIPORE) ºÁUÀÆ 1856, 1857,ªÀÄvÀÄÛ 1859 JA§ ªÀÄÆgÀÄ ÉÃgÉ ÉÃgÉ ªÀµÀðUÀ¼ÀÄ £ÀªÀÄÆzÁVªÉ.1856, ªÀÄvÀÄÛ 1857, JA§ PÁ® £ÀªÀÄÆzÁVgÀĪÀŪÀÅUÀ¼À°èZÀPÀæªÀwðAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü ÀĪÀ gÁd ¯ÁAbÀ£À«zÉ. CªÀÅUÀ¼À ªÉÄïÉVR («PÉÆÖÃjAiÀiÁ gÉf£Á) JA§ ¸ÀAPÉÃvÀ ªÀÄvÀÄÛ ±Á¸À£À §gÀºÀEªÉ. 1859 gÀ PÁ®ªÀiÁ£À £ÀªÀÄÆ¢vÀªÁVgÀĪÀÅzÀgÀ°è FONI SOITQUI MAL Y PENSE JA§ ¥sÉæAZï §gÀºÀ«zÉ.

UÉÆA É vÉÆnÖzÀ ÀgÁ GvÀìªÀUÀ¼À°è ÉÆA ÉUÀ¼À ¥ÀæzÀ±Àð£ÀPÉÌAzÀÄ ªÀÄÆ®vÀB

UÉÆA É vÉÆnÖAiÀÄ£ÀÄß ¤«Äð À ÁVvÀÄÛ. zÀ ÀgÁ ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ÉÆA ÉUÀ¼À¥ÀÆeÉAiÀÄ£ÀÄß £ÀqÉ ÀĪÀÅzÀÄ ªÉÄʸÀÆj£À°è MAzÀÄ ÀA¥ÀæzÁAiÀĪÉà DVzÉ.EzÀÄ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ PÁ®¢AzÀ §AzÀ ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄ. F ºÀ§âUÀ¼À°è¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ªÀÄ£ÉAiÀÄ°èAiÀÄÆ ÉÆA ÉUÀ¼À£ÀÄß ÀÄAzÀgÀªÁV eÉÆÃr¹EqÀÄvÁÛgÉ. F ÀA¥ÀæzÁAiÀÄ EA¢UÀÆ ªÀÄÄAzÀĪÀjzÀÄPÉÆAqÀÄ §A¢zÉ.

CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ°è£À UÉÆA É vÉÆnÖAiÀÄ£ÀÄß F GzÉÝñÀPÁÌVAiÉÄä«Äð¸À ÁVvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÁgÁdgÀÄUÀ¼À PÁ®zÀ°è zÀ ÀgÁ GvÀìªÀUÀ¼ÀÀªÀÄAiÀÄzÀ°è EzÀ£ÀÄß ÁªÀðd¤PÀjUÉ vÉgÉAiÀįÁUÀÄwÛvÀÄÛ. EAzÀÄ UÉÆA É

vÉÆnÖAiÀÄ ¥À²ÑªÀÄ sÁUÀzÀ CAPÀtUÀ¼À°è ««zsÀ PÀ ÁPÀÈwUÀ¼À ÀAUÀæºÀ«zÉ.EzÀgÀ°è gÁd ªÀÄ£ÉvÀ£ÀzÀªÀgÀÄ ÀAUÀ滹gÀĪÀ AiÀÄÆgÉÆæ£À CªÀÄÈvÀ²¯Á ²®àUÀ¼ÀÆ ¸ÉÃjªÉ.

¸ÀAzÀ±ÀðPÀgÀÄ UÉÆA É vÉÆnÖAiÀÄ zÀQët vÀÄ¢AiÀÄ°ègÀĪÀ zÁégÀzÀªÀÄÆ®PÀ CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæªÉò¸ÀÄvÁÛgÉ. CªÀgÀ£ÀÄß DPÀ¶ð¸ÀĪÀAxÀªÉÆvÀÛªÉÆzÀ®Ä ªÀ ÀÄÛ JAzÀgÉ ºÀ¼ÉAiÀÄ CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ ªÀÄgÀzÀ ªÀiÁzÀj.D CgÀªÀÄ£É 1897PÉÌ ªÉÆzÀ®Ä PÉÆÃmÉAiÀÄ°è E¢ÝvÀÄ. CzÀÄ MAzÀÄGvÀÛªÀÄ ªÀiÁzÀjAiÀiÁVzÀÄÝ, D PÁ®zÀ ªÁ¸ÀÄÛ²®àªÀ£ÀÄß ©A©¸ÀÄvÀÛzÉ.

ªÀÄÄA¢£À CAPÀtzÀ°è AiÀÄÆgÉÆÃ¥ï ªÀÄÆ®zÀ CªÀÄÈvÀ ²¯ÉAiÀĸÀtÚ ¥ÀæwªÉÄUÀ½ªÉ. ºÀ¢£ÉAl£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛºÀvÉÆÛA§vÀÛ£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ D¢ sÁUÀUÀ¼À°è El°AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ¸ÁÌöåAr£ÉëAiÀÄzÀ ²°àUÀ¼ÀÄ CzÀgÀ°èAiÀÄÆ «±ÉõÀªÁV PÁå£ÉÆêÀªÀÄvÀÄÛ xÉÆÃgï ªÁ¯ïØ÷ìgÀªÀgÀÄ CªÀÄÈvÀ²¯ÉAiÀÄ°è CAxÀ C®APÁjPÀ

²®àUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. F PÀ ÉUÉ ¥sÁæ¤ì£À°è C¢üPÀ ¥ÉÆæÃvÁìºÀªÀÇzÉÆgÀQvÀÄÛ. EzÀ£ÀÄß ¤AiÉÆÃPÁè¹PÀ ï ±ÉÊ° JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁ¬ÄvÀÄ.Ecole des beaux – Art s (JPÉÆÃ¯É qÉ ©AiÀÄPïì DgïÖ÷ì) C¢üPÀÈvÀªÀÄ£ÀßuÉ ¥ÀqÉ¢zÀÄÝzÀjAzÀ, CzÀÄ ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ ±ÉÊ° JAzÀÆ¥Àæ¹zÀÞªÁVzÉ. F ¸ÀAUÀæºÀzÀ°ègÀĪÀ ²®àUÀ¼ÀÄ F ¥ÀAxÀªÀ£ÀÄߥÀæw¤¢ü ÀÄvÀÛªÉ.

PÉÊUÉlÄPÀzÀ zÁæQë ºÀĽ JA§ £ÁtÄÚrAiÀÄ£ÀÄß ©A©¸ÀĪÀ¯ÉÆúÀzÀ ²®à D¸ÀQÛAiÀÄ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ªÀ ÀÄÛªÁVzÉ. F ²¯ÁàPÀÈwAiÀÄĪÁ ÀÛªÀªÉA§AvÉ vÉÆÃgÀĪÀ À®ÄªÁV CzÀPÉÌ ¢Ã¥ÀUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr À ÁVzÉ.

DPÀµÀðPÀªÁzÀ eÉÃrªÀÄtÂÚ£À (¥Éƹð°Ã£ï) C®APÁjPÀ ¢Ã¥ÀUÀ¼ÀeÉÆÃr E°èAiÉÄà EzÉ. EªÀÅ d¥Á¤Ã ªÀÄÆ®zÀªÁVªÉ.

ɽî PÉÆqÉ ªÀÄvÀÄÛ gÁªÀÄ, ¹ÃvÉ, ®PÀëöät ºÁUÀÆ ºÀ£ÀĪÀiÁ£ÀgÀ£ÀÄߥÀæw¤¢ü ÀĪÀ gÁeÁ¸ÁÜ£ÀzÀ sÁgÀwÃAiÀÄ CªÀÄÈvÀ²¯Á ²®àUÀ¼À eÉÆvÉUÉPÀ£ÀßrAiÀÄ C®APÀgÀt«gÀĪÀ ªÀÄgÀzÀ ªÀÄAl¥À DPÀµÀðuÉAiÀÄ ªÀÄvÉÆÛAzÀĪÀ ÀÄÛªÁVzÉ. EzÀÄ ¸ÀÛA sÀUÀ½gÀĪÀ PÀªÀiÁ¤£À gÀZÀ£ÉAiÀiÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛEzÀgÀ°è ¥ËgÁtÂPÀ PÀ®à£ÉAiÀiÁzÀ AiÀiÁ½AiÀÄ DgÀÄ £ÁUÀA¢UÉ DPÀÈwUÀ½ªÉ.F ªÀÄgÀzÀ UÀÄrAiÀÄ ªÉÄïÁãUÀzÀ°è ºÀ®ªÀÅ ¸ÀÛgÀUÀ¼À «ªÀiÁ£À«zÉ.ªÀÄAl¥ÀzÀ°è UÀuÉñÀ£À «UÀæºÀ«zÉ.

UÉÆA É vÉÆnÖAiÀÄ zÀQët ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛgÀ sÁUÀUÀ¼ÀÄ CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄvÉÆnÖUÉ ÁUÀĪÀ ªÀiÁUÀð¢AzÀ ¥ÀævÉåÃQ À®ànÖzÉ. CzÀPÉÌ JgÀqÀÄ sÁUÀUÀ½gÀĪÀ»vÁÛ¼É ÁV®Ä EzÉ. CzÀÄ D£É ÁV®Ä JAzÀÄ ÀÄ¥ÀjavÀªÁVzÉ.UÉÃn£À PɼÀ sÁUÀzÀ°è JgÀqÀÄ D£ÉUÀ¼À G§Äâ avÀæUÀ½ªÉ. ªÉÄð£ÀsÁUÀzÀ°è ¸ÀÆPÀëöäªÁzÀ ªÀtð«£Áå¸ÀUÀ½ªÉ. EzÀgÀ ªÀÄzsÀåzÀ ªÉÄîÄsÁUÀzÀ°è ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdªÀA±ÀzÀ ¯ÁAbÀ£ÀªÁzÀ UÀAqÀ ÉÃgÀÄAqÀ

EzÉ. EzÀÄ PÀÆqÀ ÉÆúÀzÀ ¥sÀ®PÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¤«Äð¸À ÁVgÀĪÀ G§ÄâavÀæ ¥sÀ®PÀ. EzÀ£ÀÄß PÁ®à¤PÀ ¥Áæt “ªÁå¼À” »rzÀÄPÉÆArzÉ. F¯ÁAbÀ£ÀzÀ vÀ¼À sÁUÀzÀ°è ªÉÄʸÀÆgÀÄ zÉÆgÉUÀ¼À zsÉåÃAiÀĪÁPÀåªÁzÀ“ ÀvÀåªÉÄêÉÇÃzÀÞgÁªÀÄåºÀA” £Á£ÀÄ ÀvÀåªÀ£ÀÄß ªÀiÁvÀæ JwÛ»rAiÀÄÄvÉÛãÉÉ”JA§ ¸ÀA¸ÀÌçvÀ ¸ÀÆQÛ EzÉ. ¨ÁV®ÄUÀ¼À vÀ¼À sÁUÀzÀ°è vÀAiÀiÁgÀPÀgÀºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀĪÀ BARTONSON & CO. DES”RS” JA§

19 20

The Mysore PalaceªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£ÉG¯ÉèÃR«zÉ. EªÀgÀÄ F ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ D¢ sÁUÀzÀ°è ÉAUÀ¼ÀÆj£À°èzÀݸÀÄ¥Àæ¹zÀÝ «£Áå¸ÀUÁgÀgÁVzÀÝgÀÄ.

»vÁÛ¼É UÉÃn£À ¥Á±ÀéðUÀ¼À°è D£ÉAiÀÄ ªÀÄÄRUÀ¼À JgÀqÀĸÁäjPÉUÀ½ªÉ. EªÀ£ÀÄß ªÀĺÁgÁdgÀÄ ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ f ÉèAiÀÄ ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀªÀÄvÀÄÛ UÀÄAqÀÄè¥ÉÃmÉ CgÀtåUÀ¼À°è 1955gÀ°è sÉÃnAiÀiÁrzÀÝgÀÄ. EzÀgÀPÁ¯Á£ÀAvÀgÀzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ¸ÁäjPÉ £ÀªÀÄä UÀªÀÄ£ÀPÉÌ §gÀĪÀÅ¢®è. EzÀĪÀĺÁgÁdgÀÄ ¥ÁætÂUÀ¼À ÉÃmÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÊ©nÖzÀÝgÉA§ÄzÀ£ÀÄß ÀÆa ÀÄvÀÛzÉ.C£ÀAvÀgÀ CªÀgÀÄ «±Àé ªÀ£Àå ¥Áæt ÀAgÀPÀëuÁ ÀAWÀzÀ CzsÀåPÀëgÁzÀgÀÄ.

UÉÆA ÉvÉÆnÖAiÀÄ GvÀÛgÀ sÁUÀzÀ°èAiÀÄÆ C£ÉÃPÀ UÉÆA ÉUÀ½ªÉ.EªÀÅ 19£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ sÁUÀ ªÀÄvÀÄÛ E¥ÀàvÀÛ£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀªÉÆzÀ® sÁUÀPÉÌ ¸ÉÃjzÀĪÀÅ J£ÀߧºÀÄzÀÄ. CªÀÅUÀ¼À°è C£ÉÃPÀªÀ£ÀÄߦnîĪÁzÀPÀgÀÄ, ZËjªÁºÀPÀgÀÄ, PÀȵÀÚ, gÀÄQät ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀvÀå sÁªÉĪÀÄgÀzÀ ºÉÆnÖ¤AzÀ ªÀiÁr, CªÀPÉÌ §tÚ ºÁPÀ ÁVzÉ. F « sÁUÀzÀ°èEgÀĪÀ DPÀµÀðPÀ ªÀ ÀÄÛUÀ¼À ¥ÉÊQ MAzÀÄ «²µÀÖªÁzÀ PÀ£ÀßrAiÀÄ PÀıÀ®PÀ¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæzÀ²ð¸ÀĪÀ ªÀÄgÀzÀ ªÀÄAl¥ÀªÁVzÉ. gÉPÉ̬ÄgÀĪÀzÉêÀzÀÆvÀgÀ£ÀÄß ÀÆa¸ÀĪÀ ªÀÄgÀzÀ JgÀqÀÄ ZÁZÀÄ «UÀæºÀUÀ¼À ÀªÉÄÃvÀ,EzÀgÀ°è 12 ªÀÄgÀzÀ PÀA§UÀ½ªÉ. F Á®PÀgÀ ¥ÀæwªÉÄUÀ¼ÀÄ ZÀZÀÄðUÀ¼À°è£ÀzÉêÀvÉUÀ¼À£ÀÄß £É£À¦¸ÀÄvÀÛªÉ. ªÀÄAl¥ÀPÉÌ ¥ÀAZÀ PÀ®±À ¸ÀªÉÄÃvÀªÁzÀ¸ÀÄAzÀgÀªÁzÀ «ªÀiÁ£À ¥ÀAQÛ¬ÄzÉ. ªÀÄAl¥ÀzÀ Erà gÀZÀ£ÉAiÀÄĪÉÄʸÀÆgÀÄ PÀıÀ® PÉ®¸ÀUÁgÀgÀ PÀ ÉAiÀÄ CvÀÄåvÀÛªÀÄ ªÀiÁzÀjAiÀiÁVzÉ.

a£ÀßzÀ CA¨ÁjUÉÆA É vÉÆnÖAiÀÄ GvÀÛgÀzÀ vÀÄvÀÛ vÀÄ¢AiÀÄ°è a£ÀßzÀ CA¨Áj

EzÉ. F CA¨ÁjAiÀÄ ªÀÄÄRå sÁUÀ ªÀÄAl¥ÀzÀ gÀÆ¥ÀzÀ°ègÀĪÀ MAzÀĪÀÄgÀzÀ gÀZÀ£ÉAiÀiÁVzÉ. EzÀÄ ¸ÀÄgÀĽAiÀÄ®APÁgÀ, ¥Àtð ªÀÄvÀÄÛ¥ÀĵÀàUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀ dn®ªÁzÀ «£Áå¸ÀUÀ½AzÀ PÀÆrgÀĪÀ a£ÀßzÀ¥sÀ®PÀUÀ½AzÀ DªÀÈvÀªÁVzÉ. «£Áå¸ÀUÀ¼À£ÀÄß G§Äâ avÀæ vÀAvÀæ¢AzÀgÀƦ¸À ÁVzÉ. F PÀ ÉAiÀÄ°è ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ PÀıÀ® PÀ«ÄðUÀ¼ÀÄ ÀÄ¥Àæ¹zÀÞgÀÄ.ªÀÄgÀ¢AzÀ ªÀiÁqÀ¯ÁVzÀÄÝ a£ÀßzÀ §tÚ¢AzÀ ¯ÉævÀªÁVgÀĪÀCA¨ÁjAiÀÄ FVgÀĪÀ UÉÆÃ¥ÀÄgÁUÀæ ¥ÀAZÀ PÀ®±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü ÀÄvÀÛzÉ.UÉÆÃ¥ÀÄgÁUÀæzÀ ªÀÄÄA sÁUÀzÀ°è ¨Áålj ZÁ°vÀ ºÀ¹gÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉA¥ÀÄ

¢Ã¥ÀUÀ½ªÉ. zÀ ÀgÁ ªÉÄgÀªÀtÂUÉAiÀÄ°è ªÀĺÁgÁdgÀÄ ªÉÄgÀªÀtÂUɪÀÄÄAzÀĪÀjAiÀÄ®Ä CxÀªÁ ¤°è À§AiÀĹzÁUÀ ªÀiÁªÀÅvÀ F jÃwªÀiÁqÀ®Ä F ¢Ã¥ÀUÀ¼ÀÄ £ÉgÀªÁUÀÄwÛzÀÄݪÀÅ. CA¨ÁjAiÀÄÄ JgÀqÀÄ zÀAvÀzÀZËjUÀ½AzÀ C®APÀÈvÀªÁVzÉ. EªÀÅ djvÀÄ¢¬ÄgÀĪÀAxÀ ÀÄAzÀgÀªÁzÀzÀAvÀzÀ ©gÀÄUÀÆzÀ®ÄUÀ½AzÀ PÀÆrzÀĪÁVªÉ.

CA¨ÁjAiÀÄ£ÀÄß zÀ ÀgÁ ªÀĺÉÆÃvÀìªÀzÀ CAwªÀÄ ¢£ÀªÁzÀ «dAiÀÄzÀ±À«ÄAiÀÄAzÀÄ §¼À À ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. CzÀ£ÀÄß ªÀtðªÀÄAiÀĪÁV C®APÀj¹zÀ,¹AUÁgÀUÀªÀŸÀÄ ºÉÆ¢¹zÀ D£ÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É EqÀ ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. »A¢£ÀPÁ®zÀ°è ªÀĺÁgÁdgÀÄ vÀªÀÄä ÉÆÃzÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ÉÆÃzÀgÀ½AiÀÄgÉÆqÀ£ÉCA¨ÁjAiÀÄ°è PÀĽvÀÄPÉƼÀÄîwÛzÀÝgÀÄ. zÀ ÀgÉAiÀÄ°è a£ÀßzÀ CA¨ÁjAiÀÄ°èPÀĽvÀÄ ªÉÄgÀªÀtÂUÉAiÀÄ°è vÉgÀ½zÀ ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdªÀA±ÀzÀ PÀqÉAiÀÄzÉÆgÉ ²æà dAiÀÄZÁªÀÄgÁeÉÃAzÀæ MqÉAiÀÄgÀÄ.

zÀ ÀgÁ ªÉÄgÀªÀtÂAiÀÄ ¥ÀgÀA¥ÀgÉ EA¢UÀÆ ªÀÄÄAzÀĪÀjAiÀÄÄwÛzÉ.DzÀgÉ, ªÉÄʸÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀzÀ C¢üµÁ×wæ zÉêÀvÉAiÀiÁzÀ ZÁªÀÄÄAqÉñÀéjAiÀÄ«UÀæºÀªÀ£ÀÄß a£ÀßzÀ CA¨ÁjAiÀÄ°è ªÉÄgÀªÀtÂUÉAiÀÄ°è vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀĺÉÆÃUÀ¯ÁUÀÄwÛzÉ. ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 80 Q¯ÉÆÃUÁæA a£Àß §¼À¹ FCA¨ÁjAiÀÄ£ÀÄß ¤«Äð¸À ÁVzÉ.

PÀ Áåt ªÀÄAl¥ÀªÀÄÄAzÉ ¥ÁæAUÀtzÀ ¥ÀƪÀðPÉÌ EgÀĪÀ ªÀiÁUÀðzÀ ªÀÄÆ®PÀ

¸ÀAzÀ±ÀðPÀgÀÄ PÀ Áåt ªÀÄAl¥ÀzÀ ¸À sÁAUÀtªÀ£ÀÄß ¥ÀæªÉò¸ÀĪÀgÀÄ.F ¥ÁæAUÀtzÀ ¥ÀƪÀðzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄzÀ UÉÆÃqÉUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ PÀ ÁåtªÀÄAl¥ÀzÀ ¥ÀƪÀð, zÀQët ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄzÀ UÉÆÃqÉUÀ¼ÀÄ ªÉÄʸÀÆj£À¥ÀæSÁåvÀ CgÀªÀÄ£É PÀ Á«zÀgÁzÀ PÉ. PÉñÀªÀAiÀÄå, J¸ï.J£ï. ¸Áé«Ä,ªÉÊ. £ÁUÀgÁdÄ J¸ï. ±ÀAPÀgÀgÁdÄ, J¸ï.Dgï. LAiÀÄåAUÁgï ªÀÄvÀÄÛªÉÊ. ÀħæªÀÄtågÁdÄ ªÉÆzÀ ÁzÀªÀgÀÄ ©r¹gÀĪÀ vÉÊ® ªÀtðavÀæUÀ¼À£ÀÄßM¼ÀUÉÆArzÀÄÝ ¥Àæ¹zÀÞ zÀ ÀgÁ ªÀĺÉÆÃvÀìªÀªÀ£ÀÄß agÀ ÁܬÄUÉƽ¹ªÉ.

zÀ ÀgÁ ªÉÄgÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß awæ¹gÀĪÀ 26 ªÀtð avÀæUÀ½ªÉ.£Á®ÄÌ ÉÃgÉ ÉÃgÉ avÀæUÀ¼ÀÆ EªÉ. PÀ ÁåtªÀÄAl¥ÀzÀ zÀQët UÉÆÃqÉAiÀÄ°è£Á®ér PÀȵÀÚgÁd MqÉAiÀÄgÀ ªÀzsÀÄðAvÀÄåvÀìªÀzÀ ªÉÄgÀªÀtÂUÉ, zÀÄUÁð

21 22

The Mysore PalaceªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀģɥÀÆeÉ CxÀªÁ DAiÀÄÄzsÀ ¥ÀÆeÉ ¥À²ÑªÀÄzÀ CAUÀ¼ÀzÀ°è ZÁªÀÄÄAqÉñÀéjvÉÃgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀȵÀß d£ÁäµÀÖ«Ä GvÀìªÀ. zÀ ÀgÁ ªÀĺÉÆÃvÀìªÀUÀ¼À£ÀÄߥÀæw©A©¸ÀĪÀAxÀ F ªÀtð avÀæUÀ¼ÀÄ ªÁ¸ÀÛªÀ bÁAiÀiÁ avÀæUÀ¼À£ÀÄßDzsÀj¹zÀĪÁVgÀĪÀŪÀÅ ªÀÄvÀÄÛ 1934jAzÀ 1945gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è FªÀtð avÀæUÀ¼ÀÄ gÀZÀ£ÉUÉÆArªÉ.

UÉÆÃqÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É gÀa¸À ÁVgÀĪÀ ªÀtð avÀæUÀ¼ÀÄ C±ÉÆÃPÀgÀ ÉÛAiÀÄ F PÉÆ£ÉAiÀÄ°ègÀĪÀ ªÉÄʸÀÆgÀÄ PÉÆÃmÉAiÀÄ ºÉÆgÀV¤AzÀPÁt§gÀĪÀ ªÉÄgÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß aw湪É. ªÉÄgÀªÀtÂUÉAiÀÄ°è£À PÉ®ªÀźÉUÀÄÎgÀÄvÀÄUÀ½AzÁV C£ÉÃPÀ ©üwÛ avÀæUÀ¼ÀÄ UÀªÀÄ£ÁºÀðªÁVªÉ.GzÁºÀgÀuÉUÉ 3£Éà ¥ÀnÖPÉAiÀÄ°è C±ÉÆÃPÀ gÀ¸ÉÛAiÀÄ°è£À ¸ÉÃAmï¦ü ÉÆëģÁ ZÀZïð£ÀÄß awæ¹zÉ. ZÀað£À ÁV°£À°è£À ¥ÀvÁPÉAiÀÄ°ègÀĪÀGod Bless Our Maharaja (£ÀªÀÄä ªÀĺÁgÁdgÀ£ÀÄß zÉêÀgÀÄ ºÀgÀ À°)JA§ÄzÀÄ ºÀÈzÀAiÀĸÀà²ðAiÀÄzÁVzÉ. ¥ÀnÖPÉ 10gÀ°è ¥ÀlÖzÀ D£É, ¥ÀlÖzÀPÀÄzÀÄgÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥À®èQÌAiÀÄ°ègÀĪÀ ¥ÀlÖzÀ PÀwÛ EªÀÅ ªÉÄgÀªÀtÂUɺÉÆgÀngÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. 13 ªÀÄvÀÄÛ 14£Éà ¥ÀnÖPÉUÀ¼À°èÀÄ¥Àæ¹zÀÞgÀ£ÉÃPÀgÀ£ÀÄß awæ À ÁVzÉ. ¥ÀnÖPÉ 13gÀ §® sÁUÀzÀ°è EgÀĪÀªÀgÀÄ

¸ÀAVÃvÀ PÀ Á¤¢ü ²æà PÉ. ªÁ¸ÀÄzÉêÁZÁgï, ªÉÊtÂPÀ ¥Àæ«Ãt ²æÃJ¸ï. ¸ÀħâtÚ, ªÉÊtÂPÀ ¥Àæ«Ãt ²æà ¹. ªÉAPÀlVjAiÀÄ¥Àà, UÁAiÀÄPÀ²SÁªÀÄt ²æ ªÀÄÄvÀÄÛ Áé«Ä sÁUÀªÀvÀgÀÄ (EªÀgÉ®ègÀÆ ÀAVÃvÀUÁgÀgÀÄ)CgÀªÀÄ£É PÀ Á«zÀ ²æà PÉ. PÉñÀªÀAiÀÄå, ªÀiÁf PÉÃAzÀæ ¸ÀaªÀ ²æÃJZï.¹. zÁ À¥Àà ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀgÀÄ. ¥ÀnÖPÉ 14gÀ°è EgÀĪÀªÀgÀÄ (ªÉÄʸÀÆj£ÀEvÀgÀ ¥ÀæªÀÄÄRgÀ ¥ÉÊQ) ªÉÊtÂPÀ ²SÁªÀÄt ²æà «ÃuɱÉõÀtÚ ªÀÄvÀÄÛUÁ£À «±ÁgÀzÀ ©qÁgÀA PÀȵÀÚ¥Àà. F ¥ÀnÖPÉAiÀÄ zÀQët sÁUÀzÀ°èEgÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄRgÀ ¥ÉÊQ SÁåvÀ Á»wAiÀÄÆ, CxÀð±Á¸ÀÛç «±ÁgÀzÀgÀÆDzÀ ªÀĺÁªÀĺÉÆÃ¥ÁzsÁåAiÀÄ qÁ. Dgï. ±ÁªÀiÁ ±Á¹Ûç CªÀgÀƸÉÃjzÁÝgÉ. ¥ÀnÖPÉ 20 D¸ÀQÛAiÀÄzÁVzÉ. EzÀÄ gÁdgÀ SÁ¸ÁCAUÀgÀPÀëPÀgÀ£ÀÄß - ºÀ¼É¥ÉÊPÀzÀªÀªÀgÀÄ JAzÀÄ EªÀgÀ£ÀÄß PÀgÉAiÀįÁUÀÄwÛvÀÄÛ-awæ¹zÉ. CªÀgÀÄ vÀªÀÄä ¥ÁætªÀ£Éßà ¥ÀtªÁVlÄÖ zÉÆgÉAiÀÄ fêÀªÀ£ÀÄßgÀQë À®Ä ÀzÁ ¹zÀÞgÁVgÀÄwÛzÀÝ gÀPÀëPÀ zÀ¼ÀªÀ£ÀÄß ¥Àæw ¤¢ü ÀĪÀªÀgÁVzÁÝgÉ.CªÀgÉ®èjUÀÆ vÀªÀÄä «ÄøÉUÀ¼À£ÀÄß ZÉ£ÁßVlÄÖPÉÆArgÀ®Ä «±ÉõÀ sÀvÀå¤ÃqÀ ÁUÀÄwÛvÀÄÛ J£À߯ÁVzÉ.

F ªÀtð avÀæUÀ¼À ¥ÉÊQ ¥ÀnÖPÉ 19 CvÀåAvÀ «²µÀÖªÁzÀÄzÁVzÉ.£Á®ér PÀȵÀÚgÁd MqÉAiÀÄgÀÄ vÀªÀÄä ÉÆÃzÀgÀ (²æÃPÀApÃgÀªÀ £ÀgÀ¹AºÀgÁdMqÉAiÀÄgÀÄ ºÁUÀÆ ÉÆÃzÀgÀ ÀA§A¢ü ²æà dAiÀÄZÁªÀÄgÁd MqÉAiÀÄgÀÄ)¸ÀªÉÄÃvÀ C®APÀÈvÀ D£ÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É CA¨ÁjAiÀÄ°è PÀĽvÀÄ CgÀªÀÄ£ÉAiÀĪÀÄÄA sÁUÀ¢AzÀ ªÉÄgÀªÀtÂUÉ ºÉÆgÀngÀĪÀÅzÀ£ÀÄß EzÀgÀ°è awæ À ÁVzÉ.D£ÉAiÀÄ ªÀÄÄA sÁUÀzÀ°è ¥ÀĵÀàªÀ馅 ªÀiÁqÀ ÁVzÉ. ZÁªÀÄÄAr ÉlÖ»£É߯ÉAiÀiÁVzÉ. ¥ÀjtvÀ PÀ Á«zÀ PÉ. PÉñÀªÀAiÀÄå£ÀªÀgÀÄ ¥ÀnÖPÉAiÀÄ£ÀÄßP˱À®å¢AzÀ awæ¹zÁÝgÉ Erà gÀZÀ£ÉUÉ wæPÉÆãÀ zÀȱÀå ¥ÀjuÁªÀĪÀ£ÀÄßvÀÄA©gÀĪÀgÀÄ. sÉÃn ¤ÃqÀĪÀ «ÃPÀëPÀgÀÄ ¥ÀnÖPÉAiÀÄ ªÀÄÄAzÉ ÁVzÀAvÉD£É, gÁdªÀA±ÀzÀ UÀtågÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÀ¨Áðj£ÀªÀgÀÄ vÀªÀÄävÀÛ¯ÉèânÖ¸ÀÄwÛgÀĪÀAvÉ CªÀjUÉ PÁtÄvÀÛzÉ. F jÃwAiÀÄ°è «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀzÉÆgÉUÀ¼ÀÄ ¥ÁægÀA©ü¹ ªÉÄʸÀÆgÀÄ MqÉAiÀÄgÀÄ agÀ ÀägÀtÂÃAiÀÄUÉƽ¹zÀzÀ ÀgÁ GvÀìªÀUÀ¼À£ÀÄß F ªÀtð avÀæ¥ÀnÖPÉUÀ¼ÀÄ CdgÁªÀÄgÀUÉƽ¹ªÉ.

gÁdgÀ PÀÄlÄA§zÀ J®è «ªÁºÀUÀ½UÉ £ÁdÆQ¤AzÀ gÀa¸À¯ÁVgÀĪ À ªÀÄv ÀÄ Û C®APÀ Èv ÀªÁVgÀĪ À P À¯Áåt ªÀÄAl¥ÀÀ sÁAUÀtªÁVvÀÄÛ. EzÀÄ 1912gÀ°è ¥ÀÆtðUÉÆArvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄĪÀgÁd

²æÃPÀApÃgÀªÀ £ÀgÀ¹AºÀgÁd MqÉAiÀÄgÀ «ªÁºÀ E°è £ÉgÀªÉÃjvÀÄ.FUÁUÀ Éà G ÉèÃT¹gÀĪÀAvÉ CµÀÖ sÀÄeÁPÀÈw ªÀÄAl¥À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄAiÀÄÆgÀC®APÀgÀtzÀ ¸À»vÀªÁzÀ §tÚzÀ UÁf£À ZÁªÀtÂAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæSÁåvÀªÁ®Ögï ªÀiÁåPï ¥sÀgï¯ÉÃ£ï ¸ÁågÉ¸É£ï ¥sËAræ, UÁè¸ÉÆΣÀ°èvÀAiÀiÁj¸À ÁVvÀÄÛ. F ¸À sÁAUÀtzÀ PÉ®ªÀÅ EAVèµï ªÉƸÁ¬ÄPïmÉʯïì¤AzÀ ªÀiÁqÀ ÁzÀ ªÀÄAiÀÄÆgÀ «£Áå¸À¢AzÀ PÀÆrzÉ. gÁdgÀCwyUÀ¼ÀÄ J®è PÀ Á¥ÀUÀ¼À£ÀÄß «ÃQë ÀĪÀÅzÀPÉÌ C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀĪÀ jÃwAiÀÄ°èCµÀÖPÉÆãÁPÀÈwAiÀÄ ¸À¨sÁAUÀtzÀ°è MAzÀÄ ªÉÆUÀ¸Á¯ÉAiÀÄ£ÀÄßgÀƦ¸À ÁVzÉ. ¸À sÁAUÀtzÀ ¸ÀÄvÀÛ°gÀĪÀ EvÀgÀ J®è ¸ÀÛA sÀUÀ¼À°èUÁæ£ÉÊn£À ÉÆâUÉUÀ½zÀÄÝ EªÀÅUÀ¼À°è VÃvÉÆÃ¥ÀzÉñÀ, ªÁªÀÄ£À ªÀÄvÀÄÛ§°, ªÉÄãÀPÉ ªÀÄvÀÄÛ ±ÀPÀÄAvÀ ÉAiÀÄgÀ£ÀÄß ©lÄÖ ºÉÆÃUÀÄwÛgÀĪÀ «±Áé«ÄvÀæ,¸ÁPÀÄ vÁ¬Ä AiÀıÉÆÃzsÉAiÉÆqÀ£É EgÀĪÀ PÀȵÀÚ ªÉÆzÀ ÁzÀ ¥Àæ ÀAUÀUÀ¼À£ÀÄßPÉvÀÛ ÁVzÉ. C±ÀéUÀ¼ÀÄ, D£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ UÉÆêÀÅUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ gÁd¯ÁAbÀ£À UÀAqÀ sÉÃgÀÄAqÀ ªÉÆzÀ ÁzÀªÀÅUÀ¼À PÉvÀÛ£ÉUÀ¼ÀÆ EªÉ. ²®àPÉvÀÛ£ÉUÀ¼ÀÄ ªÉÄʸÀÆgÀÄ ²®àPÀ ÉAiÀÄ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæPÀl¥Àr¸ÀÄvÀÛªÉ.

23 24

The Mysore PalaceªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É

avÀæ±Á ÉgÁd ªÀÄ£ÉvÀ£ÀzÀ CvÀåªÀÄÆ®åªÁzÀ C£ÉÃPÀ ªÀtðavÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

bÁAiÀiÁavÀæUÀ¼À£ÀÄß PÀ¯Áåt ªÀÄAl¥ÀzÀ zÀQët¨sÁUÀzÀ°ègÀĪÀavÀæ±Á¯ÉAiÀÄ°è ¥ÀæzÀ²ð¸À ÁVzÉ.

¸ÀĪÀiÁgÀÄ 100 ªÀµÀðUÀ¼ÀµÀÄÖ ºÀ¼ÉAiÀÄzÁzÀ JgÀqÀÄ zÉÆqÀØbÁAiÀiÁavÀæUÀ¼ÀÆ E°èªÉ. CªÀÅUÀ¼À ¥ÉÊQ MAzÀgÀ°è £Á®ér PÀȵÀÚgÁdMqÉAiÀÄgÀÄ, CªÀgÀ vÀªÀÄä PÀApÃgÀªÀ £ÀgÀ¹AºÀgÁd MqÉAiÀÄgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ¸ ÉÆÃzÀjAiÀÄgÁzÀ dAiÀÄ®PÀ ëö äªÀÄ ätÂ Ú , PÀ ȵÀ ÚgÁdªÀÄätÂ, ªÀÄv ÀÄ ÛPÉA¥ÀZɮĪÀgÁdªÀÄätÂÚAiÀĪÀgÀÄ EzÁÝgÉ. JgÀqÀ£Éà bÁAiÀiÁavÀægÁdªÀiÁvÉAiÀiÁzÀ ªÁtÂë¯Á À À¤ßzsÁ£À JA§ £ÁªÀÄzsÉåÃAiÀÄ¢AzÀ ÉøÀÄ«SÁåvÀgÁzÀ PÉA¥À£ÀAdªÀÄätÂÚAiÀĪÀgÀzÀÄ, gÁdªÀiÁvÉAiÀiÁzÀ EªÀgÀÄDzsÀĤPÀ ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ ¥ÀÄ£Àgï ¤ªÀiÁðtPÉÌ PÁgÀtgÁzÀªÀgÀƺËzÀÄ. F JgÀqÀÄ bÁAiÀiÁavÀæUÀ¼À£ÀÄß ¹zÀÞ¥Àr¹gÀĪÀªÀgÀÄ qÉPï lÄå¥ÉÆÃCAqï PÀA¥À¤ (DEC TUFO & CO). ªÁtÂë¯Á¸À ¸À¤ßzsÁ£ÀzÀavÀæzÀ°è 1897 JAzÀÄ PÁ® £ÀªÀÄÆzÁVzÉ.

a£Àß À»vÀ d®ªÀtðzÀ°è gÀa À ÁzÀ ÀÆPÀëöä ¥ÀæwgÀÆ¥À ªÀtðavÀæªÀÄĪÀÄär PÀȵÀÚgÁd MqÉAiÀÄgÀzÀÄ (Qæ.±À. 1799-1869) CªÀgÀE½ªÀAiÀĹì£À°è EzÀ£ÀÄß gÀa¸À ÁVzÉ.

avÀæ ¥ÀlzÀ ªÉÄð£À vÉÊ®ªÀtðavÀæ PÀApÃgÀªÀ £ÀgÀ¹AºÀgÁdMqÉAiÀÄgÀzÀÄ. EzÀ£ÀÄß ¦ü°Pïì ªÀPÀì÷ègï gÀa¹zÁÝgÉ. EzÀÄ E¥ÀàvÀÛgÀªÀAiÀĹì£À AiÀÄĪÀgÁdgÀ£ÀÄß awæ¹zÉ.

ZÁªÀÄgÁd MqÉAiÀÄgÀ (1868-1894) §ÈºÀvï bÁAiÀiÁavÀæªÀ£ÀÄßavÀæ¥ÀlzÀ ªÉÄÃ¯É CAn¸À®Ä CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ bÁAiÀiÁ avÀæUÁæºÀPÀgÁVzÀÝJ.Dgï. ªÁ ÀÄ CªÀgÀÄ vɼÀĪÁzÀ ÉÆæêÉÄÊqï ¦æAmïUÀ¼À£ÀÄß §¼À ÀĪÀvÀAvÀæªÀ£ÀÄß C£ÀĸÀj¹zÁÝgÉ.

¸ÀÄ«SÁåvÀ gÁd PÀ¯Á«zÀ gÁeÁ gÀ«ªÀªÀÄðgÀ JgÀqÀÄPÀ ÁPÀÈwUÀ¼À£ÀÄß avÀæ±Á¯ÉAiÀÄ°è ºÉªÉÄä¬ÄAzÀ ¥ÀæzÀ²ð¸À ÁVzÉ. EzÀgÀPÁ® 1885 DVgÀÄvÀÛzÉ. gÁd PÀ Á«zÀgÀ ÀéºÀ ÁÛPÀëgÀzÀ°è “gÀ«ªÀªÀÄðPÉÆìįï vÀĪÀÄÄègÁ£ï 1885” (Revirama Coil Thumluran, 1885)JAzÀÄ £ÀªÀÄÆ¢¸À ÁVzÉ. F ªÀĺÁ£ï PÀ Á«zÀgÀ sÁªÀavÀæUÀ¼À

¥ÉÊQ MAzÀÄ £Á®ér PÀȵÀÚgÁd MqÉAiÀÄgÀzÁVzÉ. DUÀ CªÀjUÉ MAzÀĪÀµÀð ªÀAiÀĸÀÄì; vÀªÀÄä ÉÆÃzÀjAiÀÄgÁzÀ dAiÀÄ®PÀëöäªÀÄätÂÚAiÀĪÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛPÉA¥ÀZɮĪÀgÁdªÀÄätÂÚAiÀĪÀgÀ eÉÆvÉAiÀiÁV vÀ¼ÀÄî §ArAiÀÄ°è CªÀgÀÄPÀĽwgÀĪÀ avÀæ EzÁVzÉ. QjAiÀÄ ¸ÉÆÃzÀjAiÀÄ PÉÊAiÀÄ°è zÁgÀPÉÌPÀlÖ¯ÁzÀ ZÀPÀæzÀ ªÀÄuÉAiÀÄ ªÉÄðgÀĪÀ PÀÄzÀÄgÉAiÀÄ ÉÆA É EzÉ.

ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ sÁªÀavÀæ ªÉÄvÉÛAiÀÄ ªÉÄÃ¯É CA ÉUÁ°nÖgÀĪÀ¨s ÀAVAiÀÄ°ègÀĪÀ MAzÀÄ ªÀµÀðzÀ ªÀÄUÀÄ £Á®ér PÀȵÀ ÚgÁdMqÉAiÀÄgÀzÁVzÉ. gÁd ²±ÀÄ«£À ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀ ¥sÁæPÀ£ÀÄß gÁdPÀ Á«zÀgÀÄvÀÄA§ ÀÄAzÀgÀªÁV ©r¹zÁÝgÉ. JgÀqÀÄ avÀæUÀ¼ÀÆ D PÁ®zÀ ²æêÀÄAvÀªÀÄPÀ̼À «²µÀÖ D sÀgÀuÁ¢UÀ¼À£ÀÄß aw湪É.

©ænµï zÉÆgÉ K¼À£ÉAiÀÄ JqÀéqïð ªÀÄvÀÄÛ DvÀ£À gÁt C ÉPÁìAqÁæEªÀgÀ JgÀqÀÄ §ÈºÀzï ¨sÁªÀavÀæUÀ¼ÀÄ UÀªÀÄ£ÁºÀðªÁVªÉ. F¸ÀéºÀ ÁÛPÀëgÀAiÀÄÄPÀÛ sÁªÀ avÀæUÀ¼À£ÀÄß EAVèõï PÀ Á«zÀ ºÉgÁ¯ïØ ¹àÃqïgÀa¹zÀÄÝ PÁ® 1903 JA¢zÉ. a£ÀßzÀ gÉÃQ¤AzÀ Éæ À ÁzÀ, ¥Áè ÀÖgïD¥sï ¥Áåj¸ï CZÀÄÑ PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀĪÀ ªÀÄÆ® ªÀÄgÀzÀ,ºÀ¼ÉAiÀÄ ZËPÀlÄÖ EªÀÅUÀ¼À°èzÉ. CªÀÅ ªÀÄÆ®vÀB ªÉÄʸÀÆj£À ¸ÀPÁðjsÀªÀ£ÀzÀ°è EzÀݪÀÅ. 1906gÀ°è D gÁd-CwyUÀ¼ÀÄ ªÉÄʸÀÆjUÉ sÉÃn

¤ÃrzÁUÀ F sÀªÀ£À gÁd¤ªÁ¸ÀªÁVvÀÄÛ.

¸ÀªÀÄPÁ°Ã£À ¦ÃoÉÆÃ¥ÀPÀgÀtUÀ¼À PÉÆoÀr¸ÀAzÀ±ÀðPÀgÀÄ PÀ Áåt ªÀÄAl¥À¢AzÀ ¥ÁæAUÀtzÀ GvÀÛgÀzÀ

ªÉÆUÀÀ¸Á¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæªÉò¸ÀĪÀgÀÄ. F ªÉÆUÀ¸Á¯ÉAiÀÄ°è ªÀÄÆgÀÄPÉÆoÀrUÀ½ªÉ. F ªÉÆUÀ Á¯ÉAiÀÄ ¥À²ÑªÀÄzÀ vÀÄ¢AiÀÄ PÉÆoÀrAiÀÄ£ÀÄßD PÁ®zÀ ¦ÃoÉÆÃ¥ÀPÀgÀt PÉÆoÀrAiÀiÁV ¥ÀjªÀwð¸À ÁVzÉ. gÁd¯ÁAbÀ£À À»vÀªÁzÀ JgÀqÀÄ É½î PÀÄaðUÀ¼ÀÄ F PÉÆoÀrAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄRDPÀµÀðuÉAiÀiÁVzÉ. F PÀÄaðUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄRå ¸ÀªÀiÁgÀA sÀUÀ¼À°è§¼À À ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.

ɽîAiÀÄ PÀÄaðUÀ¼À ¥ÉÊQ MAzÀ£ÀÄß Álð£ï¸À£ï CAqï PÀA¥À¤ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ (EzÉà PÀA¥É¤ D£É ÁV®£ÀÄß ¤ªÀiÁðt ªÀiÁrvÀÄÛ) F

«£Áå¸ÀPÁgÀgÀÄ vÀAiÀiÁj¹zÀÄÝ. ªÀÄvÉÆÛAzÀ£ÀÄß n.Dgï. mÁPÀgï CAqï¸À£ïì ªÀÄzÁæ¸ÀÄ JA§ ¸ÀA¸ÉÜ vÀAiÀiÁj¹zÉ. F ɽîAiÀÄ PÀÄaðUÀ¼À

25 26

The Mysore PalaceªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀģɥÀPÀÌUÀ¼À°è, É°ÓAiÀÄ«Ää£À ¸ÀànPÀzÀ UÁf¤AzÀ ªÀiÁqÀ ÁVgÀĪÀ JgÀqÀÄPÀÄaðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÄÈvÀ ²¯ÉAiÀÄ MAzÀÄ eÉÆvÉ ºÀÆzÁ¤UÀ½ªÉ.PÀ£ÀßrUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆArgÀĪÀ C®APÁgÀzÀ JgÀqÀÄ ¥Àæ ÁzÀ£À ªÉÄÃdÄUÀ¼ÀÄEªÉ.

gÁd ªÀÄ£ÉvÀ£ÀzÀ ªÀ±ÀzÀ°è GvÀÛªÀĪÁzÀ MAzÀÄ É½îAiÀÄ vÉÃgÀÄEzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß PÀÆqÀ F ¸ÀAzÀ sÀðzÀ°è G¯ÉèÃT¸À§ºÀÄzÁVzÉ.zÀ ÀgÁ ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è «dAiÀÄzÀ±À«ÄAiÀÄAzÀÄ CgÀªÀģɬÄAzÀ wæ£ÀAiÀÄ£ÉñÀégÀzÉêÀ ÁÜ£ÀPÉÌ §AzÀÄ ºÉÆÃUÀ®Ä gÁd ªÀA±ÀdgÀÄ ªÀµÀðPÉÌ MAzÀÄ À®F gÀxÀªÀ£ÀÄß §¼À¸ÀÄvÁÛgÉ. F gÀxÀªÀ£ÀÄß ªÉÄʸÀÆj£À PÀ¯Á«zÀ¹AUÀuÁÚZÁgÀågÀÄ ¤«Äð¹zÀÄÝ, DvÀ¤UÉ ¸Àétð¤¥ÀÄt JA§ ©gÀÄzÀÄE¢ÝvÀÄ. CªÀgÀ ¥ÀÄvÀæ J¸ï.J£ï. Áé«Ä PÀÆqÀ ÀÄ¥Àæ¹zÀÞ PÀ Á«zÀgÁVzÀÄÝzÀ ÀgÁ ©üwÛ avÀæUÀ¼À ¥ÉÊQ PÉ®ªÀ£ÀÄß CªÀgÀÄ gÀa¹zÁÝgÉ.

F PÉÆoÀrAiÀÄ°ègÀĪÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ªÀ ÀÄÛ ªÉÄgÀªÀtÂUÉ ºÉÆgÀqÀ®Ä¹zÀÞªÁVgÀĪÀ C®APÀÈvÀ D£ÉAiÀÄ ªÉÄÃ É Ej¹gÀĪÀ a£ÀßzÀ CA¨ÁjAiÀÄ°èªÀĺÁgÁdgÀÄ vÀªÀÄä ÉÆÃzÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ÉÆÃzÀgÀ½AiÀÄ£ÉÆqÀ£É PÀĽwgÀĪÀªÀtðavÀæ. ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ gÁd ÁAbÀ£ÀªÁzÀ »vÁÛ¼É UÀAqÀ sÉÃgÀÄAqÀªÀ£ÀÄߺÉÆwÛgÀĪÀ JgÀqÀÄ zÀAvÀzÀ sÀªÀå »rPÉUÀ¼ÀÄ CzÀgÀ ¥Á±ÀéðUÀ¼À°è EªÉ.Erà ZËPÀlÄÖ vÉÃUÀzÀ ªÀÄgÀzÀ ¸ÀAzÀÆPÀzÀ DPÁgÀzÀ DzsÁgÀ ¦ÃoÀzÀªÉÄðzÉ. F DzsÁgÀ¦ÃoÀªÀ£ÀÄß ©ÃmÉ ªÀÄgÀ¢AzÀ ªÀiÁqÀ ÁVzÀÄÝ,CzÀÄ ¸ÀÄAzÀgÀªÁV PÉvÀÛ ÁzÀ J¯ÉUÀ¼À «£Áå¸ÀªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÀÄÝ,zÀAvÀzÀ »rPÉUÀ½AzÀ PÀÆrzÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀtðavÀæzÀ CAqÁPÁgÀzÀgÀZÀ£ÉUÉ D ÀgÉAiÀiÁVzÉ. DzsÁgÀ ¦ÃoÀzÀ ªÀÄÄA sÁUÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥Á±ÀéðUÀ¼À°èCgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ «£Áå¸ÀzÀ AiÀÄxÁ zÀȱÀåªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀĪÀAvÉ ZÉ£ÁßV PÉvÀÛ£ÉAiÀÄPÉ®¸À ªÀiÁqÀ ÁVzÉ. G§Äâ ²®à jÃwAiÀÄ°è PÉvÀÛ ÁVgÀĪÀ E§âgÀÄzÁégÀ¥Á®PÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ JgÀqÀÄ D£ÉUÀ¼À avÀæUÀ¼ÀÆ EªÉ. F D£ÉUÀ¼À°èMAzÀÄ ZÁªÀÄgÀªÀ£ÀÄß »rzÀÄPÉÆArzÀÝgÉ, ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¥ÀĵÀàªÀȶ֪ÀiÁqÀÄwÛzÉ. ÀAzÀ±ÀðPÀgÀÄ F PÉÆoÀr¬ÄAzÀ ºÉÆgÀ§gÀĪÁUÀ G§ÄâPÀ£ÀßrAiÀÄ°è vÀªÀÄä ªÀÄÄRªÀ£ÀÄß £ÉÆÃrPÉƼÀÀÄzÀÄ. CzÀÄ DPÀÈwAiÀÄ£ÀÄß«gÀÆ¥ÀUÉƽ¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀjAzÀ MAzÀÄ jÃwAiÀÄ «£ÉÆÃzÀ sÁªÀªÀÄÆqÀÄvÀÛzÉ.

F PÉÆoÀrAiÀÄ ZÁªÀt PÀÆqÀ UÀªÀÄ£ÁºÀðªÁVzÉ. ErÃZÁªÀtÂAiÀÄÄ §ªÀiÁðzÀ vÉÃUÀzÁÝVzÀÄÝ, ÀÄAzÀgÀªÁzÀ ¥ÀĵÁà®APÁgÀzÀPÉvÀÛ£ÉUÀ½AzÀ PÀÆrzÉ. F PÉvÀÛ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁrgÀĪÀªÀgÀÄ ªÉÄʸÀÆgÀÄPÀ Á«zÀgÀÄ.

¸ÁäjPÉ PÉÆoÀr

(¸ÁªÀðd¤PÀ «ÃPÀëuÉUÉ E£ÀÆß ® sÀå«®è)ªÀĺÁgÁd ²æà dAiÀÄZÁªÀÄgÁeÉÃAzÀæ MqÉAiÀÄgÀÄ ²PÁj

ªÀiÁrzÀÝgÀ PÀÄgÀĺÁzÀ PÉ®ªÀÅ ÁäjPÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄzsÀåzÀ PÉÆoÀrAiÀÄ°è EªÉ.CAvÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ SÁåwAiÀÄ ZÀªÀÄð ¥Àæ ÁzÀ£À vÀdÕgÁzÀ ªÉÄ À ïð ªÁå£ïEAUÉ£ï ªÀÄvÀÄÛ ªÁå£ï EAUÉ£ï, ªÉÄʸÀÆgÀÄ EªÀgÀÄ F ZÀªÀÄð¥Àæ¸ÁzÀ£À PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ªÀiÁrgÀĪÀgÀÄ. F ¸ÀAUÀæºÀzÀ°è ªÉÄʸÀÆj£ÀÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛt CgÀtå ¥ÀæzÉñÀzÀ°è ²PÁj ªÀiÁqÀ ÁzÀ ºÀÄ°UÀ¼ÀÄ, PÁnUÀ¼ÀÄ,

D£É, agÀvÉAiÀÄ vÀ ÉUÀ¼ÀÄ ¸ÉÃjªÉ. eÉÆÃr PÉÆA©£À WÉÃAqÁªÀÄÈUÀªÀÄvÀÄÛ PÁqÀÄPÉÆÃt ºÉøÀgÀUÀvÉ Û ªÀÄvÀÄÛ fgÁ¥sÉ EªÀÅ D¦üæPÀªÀÄÆ®zÀªÁVªÉ. EªÀÅ D¦üæPÀ£ï À¥sÁjAiÀÄ ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ªÀĺÁgÁdjUɤÃqÀ ÁzÀ §¼ÀĪÀ½UÀ¼ÁVªÉ. E°è£À PÀÆvÀƺÀ®PÁj ¸ÁägÀPÀUÀ¼À°èªÀĺÁgÁdgÀ ¦æÃwAiÀÄ £Á¬Ä §ÄæªÉįï PÀÆqÀ ÉÃjzÉ. EzÀÄ ÀĪÀiÁgÀÄ£Á®Æ̪ÀgÉ ªÀµÀðUÀ¼ÀÄ fêÀAvÀªÁVzÀÝ ªÀiÁå¹Ö¥sï eÁwAiÀÄ zÉÆqÀØ£Á¬Ä.

DAiÀÄÄzsÀ ±Á É

(¸ÁªÀðd¤PÀ «ÃPÀëuÉUÉ E£ÀÆß vÉgÉ¢®è)ªÉÄʸÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ DAiÀÄÄzsÀ ±Á¯ÉAiÀÄ°è J®è §UÉAiÀÄ

ºÀ¼ÉAiÀÄ DAiÀÄÄzsÀUÀ¼À GvÀÛªÀÄ ÀAUÀæºÀuɬÄzÉ. ªÁ ÀÛªÀªÁV E°è £ÀÆgÀĪÀµÀðUÀ½UÀÆ ºÉaÑ£À CªÀ¢üAiÀÄ ÀAUÀæºÀ«zÉ. ÀzÀå C°ègÀĪÀ DAiÀÄÄzsÀUÀ¼ÀÀASÉå 725. PÀ¼ÉzÀ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è CzÀgÀ ÀASÉå. 1300gÀ¶ÖvÀÄÛ J£Àß ÁVzÉ.

ªÀÄĪÀÄär PÀȵÀÚgÁd MqÉAiÀÄgÀÄ J®è DAiÀÄÄzsÀUÀ¼À «ªÀgÀUÀ¼À ¥ÀnÖ(vÀ¥À²Ã®Ä AiÀiÁ¢) vÀAiÀiÁj¹, ¥ÀæwAiÉÆAzÀPÀÆÌ PÀæªÀÄ ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄßM¼ÀUÉÆAqÀ ÉÆúÀzÀ ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß PÀnÖ¹zÀgÀÄ. CªÀÅUÀ¼À ¥ÉÊQ ¥ÀæwAiÉÆAzÀgÀªÉÄÃ®Æ PÀ£ÀßqÀzÀ°è ‘²æà PÀȵÀÚ’ JA§ CAQvÀªÀ£ÀÄß §gÉ À ÁVvÀÄÛ.

27 28

The Mysore PalaceªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£ÉCgÀªÀÄ£É DAiÀÄÄzsÀ ±Á¯ÉAiÀÄ DAiÀÄÄzsÀUÀ¼À M¼ÉîAiÀÄ «ªÀgÀuÉ ‘ªÉÄʸÀÆgÀÄUÉeÉnAiÀÄgï’£À°è EzÀÄÝ CzÀÄ G¯ÁèSÁºÀðªÁVzÉ.

CªÀÅUÀ¼À ¥ÉÊQ C£ÉÃPÀªÀÅ LwºÁ¹PÀ zÀȶÖPÉÆãÀ¢AzÀ®Æ PÀ ÁvÀäPÀzÀȶÖPÉÆãÀ¢AzÀ®Æ PÀÄvÀƺÀ®PÁjAiÀiÁVªÉ. 198£Éà ÀASÉå¬ÄgÀĪÀªÀÄvÀÄÛ ‘¤ªÀiïZÁ’ JA§ £ÁªÀiÁAQvÀzÀ ¹Üw¸ÁÜ¥ÀPÀ ±ÀQÛAiÀÄļÀî PÀwÛEzÀ£ÀÄß ÉÆAl¥ÀnÖAiÀiÁVAiÀÄÆ zsÀj¸À§ºÀÄzÁVvÀÄÛ. ªÉÄʸÀÆgÀÄ zÉÆgÉPÀApÃgÀªÀ £ÀgÀ¹AºÀgÁd MqÉAiÀÄjUÉ (1638-1659) ¸ÉÃjzÀÄzÀÄJ£Àß ÁVzÉ. EzÀÄ DAiÀÄÄzÀ±Á ÉAiÀÄ°ègÀĪÀ CvÀåAvÀ ¥ÁæaãÀ DAiÀÄÄzÀUÀ¼À¥ÉÊQ MAzÀÄ. bÀÄgÁ qÉà 2’ (chura-de 2) JA§ CAQvÀzÀ ¨ÁPÀÄ1672 jAzÀ 1704gÀªÀgÉUÉ ªÉÄʸÀÆgÀ£ÀÄß D½zÀ ªÉÄʸÀÆj£À ªÀÄvÉÆÛ§âzÉÆgÉAiÀiÁzÀ aPÀÌzÉêÀgÁd MqÉAiÀÄjUÉ ÉÃjzÀÄzÀÄ J£Àß ÁVzÉ. 35£ÉøÀASÉåAiÀÄļÀî ªÀÄvÀÄÛ ‘¤ªÀiïäZÁ’ (buncga) £ÁªÀiÁAQvÀ E£ÉÆßAzÀÄPÀwÛAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸À£Àé sanva £ÁªÀiÁAQvÀzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ sÁjÃPÀwÛAiÀÄ£ÀÄß PÀæªÀĪÁV ºÉÊzÀgï ªÀÄvÀÄÛ nÃ¥ÀÆ §¼À ÀÄwÛzÀÝgÉ£À߯ÁVzÉ.‘¥Éõï PÀ ïÓ’ JA§ ¥ÀnÖPɬÄgÀĪÀ ZÀÆjAiÀÄ CAQvÀ¢AzÀ CzÀ£ÀÄߪÀÄĪÀÄär PÀȵÀÚgÁd MqÉAiÀÄgÀÄ §¼À ÀÄwÛzÀÝgÉAzÀÄ wêÀiÁð¤¸À§ºÀÄzÀÄ.‘ºÉjUÉ PÀwÛ’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀĪÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ZÀÆjAiÀÄ ªÉÄïɑSÁ À’ JA§ CAQvÀ«zÀÄÝ, CzÀ£ÀÄß D gÁdgÀ PÁ®zÀ°è CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ°è¥ÁæAiÀıÀB §¼À¸ÀÄwÛ¢ÝgÀ§ºÀÄzÀÄ. ‘ºÉjUÉ PÀwÛ’UÀ¼À£ÀÄß AiÀiÁªÀÅzÉñÀ¸À ÛçQæAiÉÄUÀ½UÁV §¼À¸ÀĪÀ GzÉÝñÀ«gÀ°®èªÉA§ÄzÀ£ÀÄß E°èG¯ÉèÃT¸À§ºÀÄzÀÄ. CªÀ£ÀÄß ÀÄgÀQëvÀ ºÁUÀÆ ²ÃWÀæ ºÉjUÉUÁV ºÉjUɪÀÄ£ÉAiÀÄ°è ¥ÀÆf¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. CµÉÖà DAiÀÄÄzsÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É PÀAqÀħgÀĪÀºÉ ÀgÀÄUÀ¼À ¥ÉÊQ G¯ÉèÃSÁºÀðªÁzÀĪÀÅ. ªÀÄÄzÀÎgÀ, ÀÄgÁ¬Ä, §ÄgÀÄd,dA§å ¨ÁPÀÄ, ¥ÀAZÀ PÀoÁj, ¸À§âgÀ ©gÀÄzÀAV bÀÄgÁ ZÀÆj, vÀ§âgÀ,¨ÁUï£ÀSÁ, UÀzÀÝgÀ, RAqÀé, C§â¹, ÉÊ¥ÀÄ, ªÀÄzÀÄ, ÉÆà À£À, C ɪÀÄ£ï,¥ÀgÀAUÀ, ¹AUÉÆÃn ªÀÄvÀÄÛ sÀfð. C£ÉÃPÀ DAiÀÄÄzsÀUÀ½ªÉ. CªÀÅUÀ¼À¥ÉÊQ ªÀÄÆgÀgÀ ªÉÄÃ¯É ªÀÄĪÀÄär PÀȵÀÚgÁd MqÉAiÀÄgÀ£ÀÄß, 1799gÀdÆ£ï 30 gÀAzÀÄ ªÉÄʸÀÆj£À°è ‘ªÀĸÀ£À¢Ý’£À°è PÀÆj¸À Á¬ÄvÀÄ JA§±Á¸À£À«zÉ. ªÀÄvÉÆÛAzÀgÀ ªÉÄðgÀĪÀ ±Á¸À£ÀzÀ°è ªÀÄĪÀÄär PÀȵÀÚgÁdMqÉAiÀÄgÀ eÉÆvÉUÉ ºÉÊzÀgï, nÃ¥ÀÆ, ¥ÀÆtðAiÀÄå, £ÀAdgÁd, zÉêÀgÁd,¯Áå° ªÀÄvÀÄÛ «ÄÃgï ªÀÄĺÀªÀÄäzï ÁzÀPïgÀ£ÀÄß ºÉ Àj¹zÉ. ªÀÄvÉÆÛAzÀgÀ

ªÉÄðgÀĪÀ ±Á À£À D ¦ügÀAV DxÀðgï ªÉ Éè¹èAiÀÄÄ 1803gÀ°è ©eÁ¥ÀÄgÀzÀªÀÄÆ°Ì ªÉÄÊzÁ£ÀªÀ£ÀÄß (The Moolke Maidan of Bijapur) ¸Áé¢üãÀ¥Àr¹PÉÆArzÀÝgÀ ¥ÀæwÃPÀªÁVzÉ. EzÉà jÃw DAiÀÄÄzsÀ±Á ÉAiÀÄ°è JgÀqÀÄZËjUÀ¼À£ÀÄß EqÀ ÁVzÀÄÝ, MAzÀgÀ ªÉÄÃ¯É EzÀ£ÀÄß ¯Áqïð qÁ¯ïºË¹AiÀÄÄ ªÀÄĪÀÄär PÀȵÀÚgÁd MqÉAiÀÄjUÉ §¼ÀĪÀ½AiÀiÁV PÀ¼ÀÄ»¹zÀÝgÀ§UÉÎ CAQvÀ«zÉ. UÀªÀÄ£ÁºÀðªÁzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ªÀ ÀÄÛªÉAzÀgÉ ¸ÀtÚUÉÆÃ¥ÀÄgÀ«gÀĪÀ PÀ¥ÀÄಯÉAiÀÄ £Á®ÄÌ PÀA§UÀ½gÀĪÀ ¸ÀtÚ ªÀÄAl¥À.F ªÀÄAl¥ÀzÀ M¼À¨sÁUÀzÀ°è D¹Ã£À£ÁVgÀĪÀ UÀt¥ÀwAiÀÄ£ÀÄßPÁt§ºÀÄzÀÄ.

zÀ ÁðgÀÄ À sÁAUÀtªÀtðavÀæ ¥ÀnÖPÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ zÀ ÀgÉAiÀÄ ªÉÊ sÀªÀzÀ «²µÀÖªÁzÀ

PÀ Áåt ªÀÄAl¥À ¸ËAzÀAiÀÄðzÀ ºÁUÀÆ D PÁ®zÀ ¦ÃoÉÆÃ¥ÀPÀgÀtPÉÆoÀrAiÀÄ°è£À zÀȱÀåUÀ¼À D£ÀAzÀªÀ£ÀÄß ¸À«zÀ §½PÀ, ¸ÀAzÀ±ÀðPÀgÀÄCªÀÄÈvÀ²¯ÉAiÀÄ ÉÆÃ¥Á£À ¥ÀAQÛUÀ¼À£ÀÄß¼Àî ÉÆÃ¥Á£ÀªÀ£ÉßÃj zÀ ÁðgÀĸÀ sÁAUÀtªÀ£ÀÄß ¥ÀæªÉò¸ÀÄvÁÛgÉ. ¸ÉÆÃ¥Á£ÀUÀ½UÁV §¼À À ÁVgÀĪÀCªÀÄÈvÀ²¯É ¸ÀܽÃAiÀĪÁzÀÄzÉà DzÀgÀÆ, JgÀqÀÄ ¥Á±ÀéðUÀ¼À°ègÀĪÀºÀÆfUÀA§UÀ¼À°è El°AiÀÄ CªÀÄÈvÀ ²¯ÉAiÀÄ ¸ÀÄAzÀgÀªÁzÀ PÉvÀÛ£ÉPÀA§UÀ½zÀÄÝ CªÀÅUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¥ÁjÏj ÀánPÀ ²¯ÉUÀ½AzÀ ªÀiÁrzÀ QgÀIJ®àUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr¸À¯ÁVzÉ. ªÉÆzÀ® ¸ÉÆÃ¥Á£À ZËQAiÀÄ°è£ÀªÀÄÆ ÉAiÀÄ°è, DªÀÄzÀÄ ªÀiÁrPÉƼÀî ÁVgÀĪÀ JvÀÛgÀªÁzÀ ¥sÉæAZï ¢Ã¥ÀzÀPÀA§UÀ½ªÉ. EªÀÅ Ff¦ÖAiÀÄ£ï QgÀÄ¥ÀÄvÀÛ½UÀ¼À ¥ÀæwÃPÀªÁVªÉ.

sÉÃn ¤ÃqÀĪÀªÀjUÉ zÀ ÁðgÀÄ ¸À sÁAUÀtªÀ£ÀÄß ¥ÀæªÉò¸ÀĪÀªÉÆzÀ®Ä ÉÆÃ¥Á£À ZËQAiÀÄ£ÀÄß vÀ®Ä¦zÁUÀ vÀªÀÄävÀÛ Éà ¢nÖ ÀÄwÛgÀĪÀ,PÀĽwgÀĪÀ sÀAVAiÀÄ°ègÀĪÀ £Á®ér PÀȵÀÚgÁd MqÉAiÀÄgÀ, D¼ÉvÀÛgÀzÀ¥ÀæwªÉÄ JzÀÄgÁUÀÄvÀÛzÉ. F ¥Áèöå¸ÀÖgï D¥sï ¥Áåj¸ï ¥ÀæwªÉÄAiÀÄ£ÀÄߪÀiÁrgÀĪÀªÀgÀÄ CgÀªÀÄ£É PÀ ÁPÁgÀgÁzÀ ©. §¸ÀªÀAiÀÄå£ÀªÀgÀÄ. CªÀgÀÀ«ÄÃ¥ÀzÀ°è CªÀgÀ £ÉaÑ£À £ÉêÀÄPÀ dªÉÄÃzÁgï ¦Ãgï ÉÃUÀgÀ ‘PÀmËmï’

gÀÆ¥ÀzÀ bÁAiÀiÁavÀæ«zÉ.

§½PÀ ¸ÀAzÀ±ÀðPÀgÀÄ ÉÆâUÉUÀ½AzÀ PÀÆr ¸Á®ÄUÀA§UÀ¼ÀzÀ Áðgï ¸À sÁAUÀtªÀ£ÀÄß ¥ÀæªÉò¸ÀĪÀgÀÄ. EzÀÄ ¸ÀAzÀ±ÀðPÀgÀ£ÀÄß

29 30

The Mysore PalaceªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀģɪÀÄÆR«¹ävÀgÀ£ÁßV ªÀiÁqÀĪÀAwzÉ. ªÀĺÁgÁdgÀÄ zÀ ÀgÁ GvÀìªÀUÀ¼À°èDºÁé¤vÀgÀ ¸ÀªÀÄÄäRzÀ°è zÀ ÁðgÀÄ £ÀqÉ À®Ä G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄwÛzÀÝzÀ¨ÁðgÀÄ ¸À sÁAUÀtªÉà EzÀÄ. F zÀ ÁðgÀÄ ¸ÀAeÉAiÀÄ ªÉüɣÀqÉAiÀÄÄwÛvÀÄÛ. «zÀÄå¢ÝÃ¥Á®APÀÈvÀªÁzÀ CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ ªÀÄÄA¢£ÀCAUÀ¼ÀzÀ°è ÁA¸ÀÌøwPÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ £ÀqÉAiÀÄÄwÛzÀݪÀÅ. FUÀ zÀ ÀgÁÀªÀÄAiÀÄzÀ°è gÁdå ÀgÀPÁgÀ E°è ÀAVÃvÉÆÃvÀìªÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀåªÀ ÉÜUÉƽ ÀÄvÀÛzÉ.

EªÀÅUÀ¼À°è gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÀ Á«zÀgÀÄ ¥Á¯ÉÆμÀÄîvÁÛgÉ. «zÀÄå¢Ã¥Á®APÀÈvÀCgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ ªÀÄÄA sÁUÀzÀ°è ¥ÉÆð¸ÀÄ ÀªÀÄƺÀ ªÁzÀå PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ£ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß UÀtgÁeÉÆåÃvÀìªÀ ¸ÀªÀiÁgÀA sÀUÀ¼À°è gÁµÀÖçzÀgÁdzsÁ¤ zɺÀ°AiÀÄ°è£À «dAiÀÄ ZËPï£À°è £ÀqÉAiÀÄĪÀ ‘©ÃnAUï ¢jnæÃmï’UÉ ºÉÆð À§ºÀÄzÀÄ. ÀA¥ÀæzÁAiÀÄ¥Á®£ÉUÁV ÀAVÃvÀ À sÁUÀ¼ÀÄ¥ÁægÀA sÀªÁUÀĪÀ ªÉÆzÀ®Ä, eÁ£À¥ÀzÀ PÀ¯Á¥ÀæzÀ±Àð£ÀUÀ¼ÀÄ PÀÆqÀCgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ ªÀÄÄA¢£À §AiÀÄ°£À°è ªÀåªÀ ÉÜUÉƽ¹gÀÄvÁÛgÉ.

zÀ Áðgï ¸À sÁAUÀtPÉÌ ªÀÄvÉÛ »A¢gÀÄUÉÆÃt. E°è gÁeÁgÀ«ªÀªÀÄð ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄʸÀÆj£À ¥ÀæSÁåvÀ ²°à ¹zÀÞ°AUÀ Áé«Ä gÀa¹gÀĪÀÀÄ¥Àæ¹zÀÝ ªÀtðavÀæUÀ¼ÀÄ EªÉ. EªÀgÀ §UÉÎ FUÁUÀ Éà G Éèò À ÁVzÉ.

ªÀÄĪÀÄär PÀȵÀÚgÁd MqÉAiÀÄjAzÀ DgÀA©ü¹ ªÉÄʸÀÆgÀÄ zÉÆgÉUÀ¼À£Á®ÄÌ vÀ ɪÀiÁgÀÄUÀ¼À£ÀÄß awæ¹gÀĪÀ ªÀÄzsÀåzÀ ¥ÀnÖPÉAiÀÄ£ÀÄß SÁåvÀPÀ ÁPÁgÀ ²æà ªÉÊ. £ÁUÀgÁdÄ awæ¹gÀĪÀgÀÄ. F ¥ÀnÖPÉAiÀÄ JgÀqÀÄ¥Á±ÀéðUÀ¼À°è zÉêÀvÉUÀ¼ÁzÀ ÀgÀ Àéw ªÀÄvÀÄÛ ®QëöäAiÀÄgÀ ªÀtð avÀæUÀ½ªÉ.EªÀ£ÀÄß ²æà ¹zÀÞ°AUÀ Áé«ÄAiÀĪÀgÀÄ 1940gÀ zÀ±ÀPÀzÀ°è gÀa¹zÁÝgÉ.J®è ªÀtð avÀæUÀ½UÉ ÀÄAzÀgÀªÁzÀ ªÀÄgÀzÀ PÉvÀÛ£ÉAiÀÄ£ÀÄß¼Àî ZËPÀlÄÖUÀ½zÀÄÝ,CªÀÅUÀ¼À ¥Á±ÀéðUÀ¼À°è El°AiÀÄ CªÀÄÈvÀ ²¯ÉAiÀÄ UÉÆÃqÉUÀA§UÀ½ªÉ.ªÀtð avÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÄvÀÄÛªÀj¢gÀĪÀ PÀªÀiÁ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PɼÀV£À £É®¸ÀÄAzÀgÀªÁzÀ ¥ÀĵÀ à ºÁUÀÆ ¥ÀtðgÁfAiÀÄ «£Áå¸ÀUÀ¼À£ÀÄߺÉÆA¢gÀĪÀAvÀ PÁ¤ððAiÀÄ£ï (PÉA¥ÀÄ bÁAiÉĬÄAzÀ ©½AiÀÄPÁå®ìqɤ ¥Àæ±À¹Û ²¯É) gÀPÀÛ ªÀÄt (¥ÀzÀägÁUÀ), eÁå¸ÀÖgï, eÉùAvï,PÁgÀƧªÀÄtÂ, ªÉÊqÀÆAiÀÄð, ªÉÆzÀ ÁzÀ CgÉ ¥Àæ±À ÀÛ ²¯ÉUÀ¼À£ÀÄßM¼ÀUÉÆArzÉ. ªÀÄÄAzÉ ÀAzÀ±ÀðPÀgÀÄ ÀÛA sÁPÀÈwUÀ½AzÀ gÀƦvÀªÁVgÀĪÀPÀªÀiÁ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÁzÀÄ zÀ ÁðgÀÄ ¸À sÁAUÀtzÀ ªÀÄÄA¨sÁUÀªÀ£ÀÄߥÀæªÉò¸ÀÄvÁÛgÉ. ¸Á®Ä UÀA§UÀ¼À MmÁÖgÉ ¥ÀjuÁªÀÄ ¸ÀAzÀ±ÀðPÀgÀ£ÀÄß

ªÀÄAvÀæªÀÄÄUÀÞgÀ£ÁßV¸ÀÄvÀÛzÉ. ªÁ¸ÀÛªÀªÁV PÁ£Éì÷Ö£ïì E ¥ÁgÀì£ïì FjÃw GzÀÎj¹zÁÝgÉ. “F ±ÉæõÀÖ zÀ ÁðgÀÄ ¸À sÁAUÀtzÀ ¸ÉƧUÀÄ,§¼À¹gÀĪÀ ªÀ ÀÄÛªÉÊ«zsÀå, ªÀuÉÆðÃdé®vÉ ªÀÄvÀÄÛ C®APÀgÀt ÀªÀÄÈ¢ÞUÀ¼À§UÉV£À AiÀiÁªÀÅzÉà ¸ÀAQë¥À Û ¤gÀÆ¥ÀuÉ EzÀPÉÌ £ÁåAiÀĪÀ£ÀÄßzÉÆgÀQ¸À ÁgÀzÀÄ”.

zÀ¨ÁðgÀÄ ¸À sÁAUÀtzÀ GvÀÛgÀ ªÀÄvÀÄÛ zÀQët vÀÄ¢UÀ¼À°èC®APÁjPÀ ¥ÀĵÀà «£Áå¸À ¸À»vÀªÁzÀ JgÀqÀÄ §ÈºÀzï ¦AUÁtºÀÆzÁ¤UÀ¼À£ÀÄß EqÀ ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼À ªÉÄðgÀĪÀ d¥Á¤Ã «ªÀgÀuÉAiÀÄ¥ÀæPÁgÀ F PÀ ÁPÀÈwUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹gÀĪÀªÀ£ÀÄ d¥Á¤£À PÉÆåmÉÆ £ÀUÀgÀzÀPÀÄjl UÁæªÀÄzÀ V£ï PÉÆøÁå£ï eÉÆà (Ginkousanzou) JA§PÀ¯Á«zÀ.

zÀ ÁðgÀÄ À sÁAUÀt¢AzÀ ºÀÄ®Äè ºÁ ÀÄ ºÁUÀÆ PÁgÀAfUÀ¼ÀÄ,zÉêÀ ÁÜ£ÀUÀ¼À UÉÆÃ¥ÀÄgÀUÀ¼ÀÄ, sÀªÀåªÁzÀ dAiÀĪÀiÁvÁðAqÀ ªÀĺÁzÁégÀ,zÀÆgÀ ¢UÀAvÀzÀ°ègÀĪÀ ¥ÀæSÁåvÀ ®°vÀªÀĺÀ ï CgÀªÀÄ£É ºÁUÀÆCAPÀÄqÉÆAPÁzÀ ZÁªÀÄÄAr ÉlÖzÀ Á°£À £ÀAiÀÄ£ÀªÀÄ£ÉÆúÀgÀ zÀȱÀåUÉÆÃZÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. F CzÀÄãvÀ zÀȱÀå PÀtÂÚUÉ D£ÀAzÀªÀ£ÀÄßAlÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.ZÁªÀtÂAiÀÄ°è «µÀÄÚ«£À zÀ±ÁªÀvÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ©r¹gÀĪÀ ²°à¹zÀÞ°AUÀ Áé«ÄUÀ¼À ªÀtðavÀæUÀ¼ÀvÀÛ ÀAzÀ±ÀðPÀgÀÄ DPÀ¶ðvÀgÁUÀĪÀÅzÀÄRArvÀ. ªÀÄzsÀåzÀ ¥ÀnÖPÉAiÀÄ°è wæªÀÄÆwðUÀ¼ÁzÀ §æºÀä, «µÀÄÚ, ªÀÄvÀÄÛªÀĺÉñÀégÀgÀ ÀÄvÀÛ zÁézÀ±À gÁ² ZÀPÀæUÀ¼À ªÀtðavÀæUÀ½ªÉ. ªÀtðavÀæ¥ÀnÖPÉUÀ¼ÀªÀÄzsÉå vÀÆUÀÄ UÉÆAZÀ®Ä¢Ã¥ÀUÀ½ªÉ.

ÀAzÀ±ÀðPÀgÀÄ zÀ Áðgï À sÁAUÀt¢AzÀ MAzÀÄ ÁUÀĪÀiÁUÀðzÀªÀÄÆ®PÀ ºÁAiÀÄÄÝ, zÀ Áðgï À sÁAUÀtzÀ £ÉÊIÄvÀå ªÀÄÆ ÉAiÀÄ°ègÀĪÀCA¨Á «¯Á¸ÀPÉÌ §gÀ§ºÀÄzÀÄ. F ªÀiÁUÀðzÀ°è ¸ÁUÀĪÁUÀ JqÀUÀqÉDvÀä «¯Á¸À UÀuÉñÀ UÀÄrUÉ ¥ÀæªÉñÀ PÀ°à ÀĪÀªÀ ÀÄAzÀgÀªÁzÀ zÀAvÀzÀPÉvÀۣɬÄgÀĪÀ ¨ÁV®£ÀÄß UÀªÀĤ¸À¢gÀĪÀÅzÀÄ ¸ÁzsÀåªÉà E®è.

DvÀä «¯Á¸À UÀuÉñÀEzÀÄ UÀuÉñÀ£À ¥ÀÄgÁvÀ£À UÀÄrUÀ¼À ¥ÉÊQ MAzÁVzÉ. 1897gÀ°è

DzÀ CVß C£ÁºÀÄvÀzÀ°è ªÀÄgÀzÀ CgÀªÀÄ£É £Á±ÀªÁzÀgÀÆ F UÀÄrUÉ

31 32

The Mysore PalaceªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£ÉAiÀiÁªÀÅzÉà ºÁ¤AiÀiÁUÀ°®è J£À߯ÁVzÉ. EzÀ£ÀÄß ºÉƸÀzÁV PÀlÖ ÁzÀCgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ°è ÉÃj À ÁVzÉ. CA¨Á«¯Á¸À ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæzsÁ£À zÀ Áðgï¸À sÁAUÀtPÉÌ ¸ÀA¥ÀPÀð PÀ°à ÀĪÀ ªÉÆUÀ Á¯É¬ÄAzÀ, zÀAvÀzÀ PÉvÀÛ£ÉPÉ®¸À¢AzÀ PÀÆrzÀ ¸ÀÄAzÀgÀªÁzÀ ©ÃmÉ zÁégÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ¥ÀæªÉò¸À§ºÀÄzÀÄ. PÁgÀÄ ªÀiÁUÀð¢AzÀ ¸ÀÄgÀĽªÉÄnÖ® ªÀÄÆ®PÀ¥ÀævÉåÃPÀªÁzÀ ¥ÀæªÉñÀªÀÇ E°èUÉ EzÉ.

¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ, UÀuÉñÀ£À «UÀæºÀ w½ UÀZÀÄÑUÁgɬÄAzÀªÀiÁrzÀÄzÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ 300 ¥À«vÀæ PÉëÃvÀæUÀ½AzÀ ÀAUÀ滸À ÁzÀ 450¸Á°UÁæªÀÄUÀ½AzÀ gÀavÀªÁVzÉ. ªÉʨsÀªÀzÀ §ÈºÀvï UÀuÉñÀ¤UɪÀuÁð®APÁgÀ ªÀiÁqÀ ÁVzÀÄÝ EA¢UÀÆ EzÀPÉÌ ¥ÀÆeÁ¢UÀ¼ÀÄ À®ÄèwÛªÉ.

CA¨Á«¯Á ÀªÀl¥ÀvÀæ±Á¬Ä PÀȵÀÚ (D®zÉ ÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ªÀÄ®VgÀĪÀ PÀȵÀÚ)

£À£ÀÄß awæ¹gÀĪÀ zÀAvÀzÀ C®APÁgÀUÀ¼À PÉvÀۣɬÄgÀĪÀ ©ÃmÉ ªÀÄgÀ¢AzÀªÀiÁqÀ ÁVgÀĪÀ zÁégÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ CA¨Á «¯Á¸ÀªÀ£ÀÄß ÀAzÀ±ÀðPÀgÀÄ¥ÀæªÉò¸À§ºÀÄzÀÄ. ¨ÁV®ÄUÀ¼À ¸ÀªÉÄÃvÀ Erà zÁégÀªÀ£ÀÄß 1947gÀ°è®AqÀ¤ß£À D®âmïð ºÁ°£À°è ªÀåªÀ¸ÉÜUÉƽ¸À ÁVzÀÝ ¥ÀæzÀ±Àð£ÀPÉÌPÀ¼ÀÄ»¸À ÁVzÀÄÝ ¸ÀÆPÀëöä PÉvÀÛ£É PÉ®¸ÀPÁÌV CzÀÄ ¥ÀæxÀªÀÄ §ºÀĪÀiÁ£À¥ÀqɬÄvÀÄ J£À߯ÁVzÉ. F SÁ¸ÀV zÀ ÁðgÀÄ ¸À sÁAUÀt CxÀªÁ¢ªÁ£ï-K-SÁ¸ï£ÀÄß ªÀĺÁgÁdgÀÄ SÁ ÀV À sÉUÀ½UÁV §¼À ÀÄwÛzÀÝgÀÄ.FUÀ zÀ ÀgÁ ªÀĺÉÆÃvÀìªÀUÀ¼À ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è F À sÁAUÀtzÀ ¥À²ÑªÀÄzÀPÉÆ£ÉAiÀÄ°ègÀĪÀ CµÀÖ sÀÄeÁPÀÈwAiÀÄ ªÀÄAl¥ÀzÀ°è a£ÀßzÀ ¹AºÁ À£ÀªÀ£ÀÄßEj¸À¯ÁUÀÄvÀ ÛzÉ ªÀÄvÀÄ Û gÁdªÀA±ÀzÀ GvÀÛgÁ¢üPÁj SÁ¸ÀV¥ÀÆeÁ¢UÀ¼À£ÀÄß £ÀqÉ ÀÄvÁÛgÉ ªÀÄvÀÄÛ ¹AºÁ À£ÀzÀ ªÉÄÃ É PÀĽvÀÄPÉƼÀÄîvÁÛgÉ.ªÀtð ÀAAiÉÆÃd£É, UÉÆAZÀ®Ä ¢Ã¥ÀUÀ¼ÀÄ, GQÌ£À PÀA©ZËPÀlÄÖUÀ¼ÀÄ,ZÁªÀtÂAiÀÄ ªÀÄzsÀå sÁUÀzÀ°è£À §tÚzÀ UÁf£À C®APÀgÀuÉ ºÁUÀƺÀ®ªÀÅ ¥ÀĵÁà®APÁgÀUÀ¼À£ÀÄß awæ¸ÀĪÀ PÉvÀÛ£ÉAiÀÄ PÉ®¸À«gÀĪÀ ªÀÄgÀzÀZÁªÀtÂUÀ½AzÁV Erà À sÁAUÀtzÀ ªÁvÁªÀgÀt DºÁèzÀPÁjAiÀiÁV¥Àjt«Ä¹zÉ. PÀA©£À ¸ÀÛA sÀUÀ¼À £ÀqÀĪÀt £É®PÉÌ CªÀÄÈvÀ ²¯ÉAiÀÄ£ÀÄߺÁ¸À ÁVzÀÄÝ, EzÀgÀ°è CzsÀð ¥Àæ±À ÀÛ ²¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆ¢¹gÀĪÀAxÀºÀÆ«£À ªÀÄvÀÄÛ J¯É UÀÄA¦£À «£Áå¸ÀUÀ½ªÉ. QlQUÀ½UÉ PÉvÀÛ£É, UÁf£À

C®APÀgÀtUÀ½ªÉ ªÀÄvÀÄÛ QlQUÀ¼À ªÀÄzsÀåzÀ°è SÁåvÀ PÀ Á«zÀ PÉ.ªÉAPÀl¥Àà£ÀªÀgÀ ¥Áèöå¸ÀÖgï D¥sï ¥Áåj¸ï£À PÀ ÁPÀÈwUÀ½ªÉ. gÁªÀĤAzÀºÀ£ÀĪÀÄAvÀ£ÀÄ ªÀÄÄzÉæAiÀÄÄAUÀÄgÀ ¹éÃPÀj¸ÀÄwÛgÀĪÀÅzÀÄ, §ÄzÀÞ vÀ£Àß ªÀÄqÀ¢¥ÀÄvÀæjAzÀ ©üPÉëAiÀÄ£ÀÄß ¹éÃPÀj¸ÀÄwÛgÀĪÀÅzÀÄ, ±ÀPÀÄAvÀ É IĵÁå±ÀæªÀĪÀ£ÀÄß©qÀÄwÛgÀĪÀÅzÀÄ EªÀÅUÀ¼À°è ¸ÉÃjªÉ.

FUÀ zÀ Áðgï ºÁ°¤AzÀ PÉʸÁ ÉAiÉÆAzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ ºÁAiÀÄÄÝCA¨Á «¯Á¸ÀªÀ£ÀÄß ÀAzÀ±ÀðPÀgÀÄ ¥ÀæªÉò¸ÀÄvÁÛgÉ. DzÀgÉ, F SÁ¸ÀV¸À sÁAUÀtPÉÌ ªÀÄÄRå ¥ÀæªÉñÀ zÁégÀ ¥ÀƪÀð¢QÌ£À°èvÀÄÛ. ªÀĺÁgÁdgÀPÁ®¢AzÀ®Æ ÀAzÀ±ÀðPÀgÀÄ ZÀZËÑPÀªÁVgÀĪÀ PÉÆoÀrUÉ ¥ÀæªÉñÀ PÀ°à ÀĪÀÀÄgÀĽ ªÀĺÀr ªÉÄnÖ®ÄUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ, £É® CAvÀ¹Û£À ¥ÀæªÉñÀzÁégÀªÀ£ÀÄß

ºÁAiÀÄÄÝ CA¨Á «¯Á¸ÀPÉÌ §gÀÄwÛzÀÝgÀÄ. F PÉÆoÀrAiÀÄ°è £Á®ÄÌPÀAa£À PÀA§UÀ½ªÉ. ªÉÄïÁãUÀzÀ°è §tÚzÀ UÁf£À ZÁªÀt¬ÄzÉ.ºÀ¼ÉAiÀÄ ªÀÄgÀzÀ CgÀªÀÄ£ÉUÉ ¸ÉÃjzÀÝ LzÀÄ ªÀÄgÀzÀ ¨ÁV®ÄUÀ¼ÀÄ FPÉÆoÀrAiÀÄ°èªÉ. EªÀÅUÀ¼À ¥ÉÊQ JgÀqÀÄ GvÀÛgÀzÀ UÉÆÃqÉAiÀÄ®Æè ªÀÄÆgÀÄ¥ÀƪÀðzÀ UÉÆÃqÉAiÀÄ®Æè EªÉ. ¥ÀƪÀðzÀ UÉÆÃqÉAiÀÄ°ègÀĪÀ ÁV®ÄUÀ¼À¥ÉÊQ JgÀqÀÄ É½îAiÀÄzÁVzÀÄÝ C£ÀÄgÀPÀÛ eÉÆÃrUÀ¼À£ÀÄß awæ¸ÀÄwÛªÉ. F¥ÀæwªÉÄUÀ¼ÀÄ ºÀ¢£ÉAlÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÀvÉÆÛA§vÀÛ£É ±ÀvÀªÀiÁ£ÀUÀ½UÉ «²µÀÖªÁzÀªÀ ÀÛç «£Áå ÀUÀ½AzÀ PÀÆrªÉ. ɽîAiÀÄ ÁV®ÄUÀ¼À ¥Á±ÀéðzÀ°è zÀAvÀzÀeÉÆÃqÀuÉUÀ½gÀĪÀ ªÀÄgÀzÀ ¨ÁV®Ä EzÉ. F J®è ¨ÁV®ÄUÀ¼À£ÀÄßUÉÆÃqÉAiÀÄ°è £É ÉUÉƽ¸À ÁVzÀÄÝ, EzÀjAzÀ ºÀ¼ÉAiÀÄ CgÀªÀÄ£ÉAiÀĨÁV®ÄUÀ¼À ªÀiÁzÀjUÀ¼À£ÀÄß FUÀ®Æ ÀAzÀ±ÀðPÀgÀÄ «ÃQë À§ºÀÄzÁVzÉ.

ªÀÄgÀzÀ ªÉÄnÖ®Ä ¸Á°£À ªÀÄÆ®PÀ ºÁAiÀÄÄÝ ¥ÀƪÀð ¢QÌ£À°èPÀzÀ«nÖgÀĪÀ ªÀÄÆgÀÄ zÁégÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ CA¨Á «¯Á¸ÀªÀ£ÀÄߥÀæªÉò¸À§ºÀÄzÀÄ. EªÀÅUÀ¼À ¥ÉÊQ ªÀÄzsÀå sÁUÀzÀ°ègÀĪÀ ÁV®Ä (zÁégÀ)ɽîAiÀÄzÁVzÉ. Erà zÁégÀzÀ ZËPÀlÄÖ ªÀÄvÀÄÛ zÁégÀUÀ¼À ªÀÄzsÀå sÁUÀ

ªÀÄgÀzÁÝVzÀÄÝ, G§Äâ avÀæ PÀæªÀÄzÀ°è É½î ¥sÀ®PÀzÀ ªÉÄÃ¯É «µÀÄÚ«£ÀzÀ±ÁªÀvÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ CµÀÖ ¢PÁà®PÀgÀ£ÀÄß awæ¸À ÁVzÉ. ɽîAiÀĨÁV® »A§¢AiÀÄ°è ««zsÀ sÀAVUÀ¼À°è ¨Á®PÀȵÀÚ£À ¥ÀæwªÉÄUÀ½zÀÄÝ,EªÀÅ PÀÆqÀ G§Äâ avÀæUÀ¼ÁVªÉ. ÁV®ÄªÁqÀzÀ ªÉÄÃ¯É M¼À sÁUÀzÀ°è§æºÀä, «µÀÄÚ, ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÉñÀégÀgÀ avÀæUÀ¼ÀÆ, ºÉÆgÀ¨sÁUÀzÀ°èªÀÄ»µÀªÀÄ¢ð¤AiÀiÁzÀ zÀÄUÉðAiÀÄ gÀÆ¥ÀzÀ°è£À ZÁªÀÄÄAqÉñÀéj zÉëAiÀÄ

33 34

The Mysore PalaceªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£ÉEzÉ. PÀȵÀÚzÉêÀgÁAiÀÄ£À vÀAzÉ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ gÁd £ÀgÀ À£ÁAiÀÄPÀ£ÀDeÉÕAiÀÄ ªÉÄÃgÉUÉ Qæ.±À. 1499gÀ°è ®QëöäÃgÀªÀÄt¸Áé«ÄUÉ ªÀiÁrzÀ zÁ£ÀªÀ£ÀÄßPÉÆïïì UÁqÀð£ï (EA¢£À §¤ßªÀÄAl¥À) £À°è PÀAqÀÄ §AzÀ ±Á¸À£ÀzÁR°¹zÉ. “C£Á¯ïì D¥sï ¢ ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁAiÀÄ¯ï ¥sÁå«Ä°” AiÀÄ¥ÀæPÁgÀ 1599gÀ°è gÁd MqÉAiÀÄgÀ ¥ÁæxÀð£ÉAiÀÄ ªÉÄÃgÉUÉ zÉʪÀPÀȥɬÄAzÀ,CgÉ PÀÄgÀÄqÀ ÁæºÀät£ÉƧâ£À CAzsÀvÀé ¤ªÁgÀuÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. D PÁAiÀÄðzÀeÁÕ¥ÀPÁxÀðªÁV zÉêÀjUÉ JzÀÄgÁV CAd°Ã ªÀÄÄzÉæAiÀÄ°è ¤AwgÀĪÀgÁd£À «UÀæºÀªÀ£ÀÄß ¸Áܦ¸À ÁVzÉ.

C£Á¯ïì£À°è ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¥ÀªÁqÀ ¸ÀºÀ zÁR¯ÁVzÉ. gÁdMqÉAiÀÄgÀÄ £ÀAd£ÀUÀÆr£À ²æÃPÀAoÉñÀégÀ zÉêÀ ÁÜ£ÀPÉÌ vÀ£Àß ¥ÁæAvÀåzÀªÀÄÆ®PÀ ºÉÆÃUÀĪÀÅzÀ£ÀÄß vÀqÉUÀlÄÖªÀÅzÀgÀ°è PÁgÀÄUÀ½îAiÀÄ zÀ¼ÀªÁ¬Ä«ÃgÀgÁdAiÀÄå «¥sÀ®£ÁzÀ.

D ¥ÀgÁ sÀªÀzÀ ÉÃqÀÄ wÃj¹PÉƼÀÄîªÀ À®ÄªÁV «ÃgÀgÁdAiÀÄå£ÀÄgÁd MqÉAiÀÄjUÉ «µÀªÉÇqÀÄتÀAvÉ ®QëöäÃgÀªÀÄt¸Áé«Ä zÉêÀ ÁÜ£ÀzÀCZÀðPÀ ²æäªÁ¸ÀAiÀÄå¤UÉ D«ÄµÀªÉÇrØzÀ. gÁd MqÉAiÀÄgÀÄ ¥Àæw¤vÀåF zÉêÀ ÁÜ£ÀzÀ°è ¥ÀÆeÉ À°è ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. MAzÀÄ ªÀÄÄAeÁ£É CZÀðPÀ£ÀÄwÃxÀðPÉÌ «µÀªÀ£ÀÄß ÉgɹzÀÝ. DvÀ gÁd MqÉAiÀÄjUÉ wÃxÀð ¤ÃqÀÄwÛzÁÝUÀDvÀ£À PÉÊUÀ¼ÀÄ £ÀqÀÄUÀ ÁgÀA©ü¹zÀªÀÅ. CZÀðPÀ£À£ÀÄß ¥Àæ²ß¹zÁUÀ wÃxÀðªÀÅ«µÀ«Ä²ævÀªÁVzÉAiÉÄA§ CA±ÀªÀ£ÀÄß CªÀ£ÀÄ M¦àPÉÆAqÀÄ©lÖ. gÁdMqÉAiÀÄgÀÄ D wÃxÀðªÀ£Éßà Éë¹zÀgÀÄ. C£Á¯ïì ¥ÀæPÁgÀ CªÀgÀ PÀAoÀzÀ°è«µÀªÀÅ CªÀÄÈvÀªÁV ¥ÀjªÀvÀð£ÉUÉÆArvÀÄ. CZÀðPÀ£À£ÀÄß PÀ£ÀßA¨ÁrAiÀÄzÉêÀ ÁÜ£ÀªÉÇAzÀPÉÌ ªÀUÁðªÀuÉ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ zÀAr À Á¬ÄvÀÄ.PÁgÀÄUÀ½î zÀ¼ÀªÁ¬ÄAiÀÄ ªÀÄÆUÀÄ, Q«UÀ¼À£ÀÄß PÀvÀÛj¹ºÁPÀ Á¬ÄvÀÄ.DvÀ£À PÉÆÃmÉAiÀÄ£ÀÄß £Á±À¥Àr¹ CªÀ£À ReÁ£ÉAiÀÄ DzÁAiÀĪÀ£ÀÄßgÁdªÀA±ÀzÀ PÀÄ®zÉêÀvÉAiÀiÁzÀ ZÁªÀÄÄAqÉñÀéjUÉ ÀªÀĦð À Á¬ÄvÀÄ.vÀªÀÄä ¥ÁætgÀPÀëuÉ ªÀiÁrzÀÄzÀPÁÌV gÁd MqÉAiÀÄgÀÄ ®QëöäÃgÀªÀÄt¤UÉPÁtÂPÉAiÀiÁV zÉêÀ ÁÜ£ÀPÉÌ §AUÁgÀzÀ PÀ®±À¢AzÀ PÀÆrzÀ JvÀÛgÀªÁzÀUÉÆÃ¥ÀÄgÀªÀ£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ ªÀĺÁzÁégÀªÀ£ÀÄß ¤ªÀiÁðt ªÀiÁr¹zÀgÀÄ.

ªÀÄĪÀÄär PÀȵÀÚgÁd MqÉAiÀÄgÀªÀgÀÄ ªÀĺÁzÁégÀ ªÀÄvÀÄÛUÉÆÃ¥ÀÄgÀªÀ£ÀÄß fÃuÉÆðÃzÁÞgÀ ªÀiÁr¹zÀÄzÀ£ÀÄß zÉêÀ ÁÜ£ÀzÀ°ègÀĪÀ1851gÀ £ÀªÉA§gï 30gÀ MAzÀÄ ±Á¸À£À zÁR°¹zÉ.

avÀæªÀ£ÀÆß, EzÀgÀ EPÉÌ®UÀ¼À°è ®Qëöä ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀ ÀéwAiÀÄgÀ avÀæUÀ¼À£ÀÄßG§Äâ ²®àUÀ¼À gÀÆ¥ÀzÀ°è PÉvÀÛ ÁVzÉ.

CgÀªÀÄ£É PÉÆÃmÉAiÀÄ°ègÀĪÀ zÉêÀ ÁÜ£ÀUÀ¼ÀĪÉÄʸÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É PÉÆÃmÉAiÀÄ°è ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ

UÀªÀÄ£ÁºÀðªÁzÀ PÉ®ªÀÅ zÉêÀ ÁÜ£ÀUÀ¼ÀÄ EªÉ.

PÉÆÃr sÉÊgÀªÉñÀégÀ Áé«Ä zÉêÀ ÁÜ£ÀsÉÊgÀªÀ£À gÀÆ¥ÀzÀ°è ²ªÀ¤UÉ C¦ðvÀªÁzÀ F zÉêÀ ÁÜ£ÀªÀÅ

»A¢£À vÀ£Àß £É ɬÄAzÁV F ºÉ ÀgÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉÆArzÉ. ÀĪÀiÁgÁVaPÀÌzÁVgÀĪÀ F zÉêÀ ÁÜ£À zÉêÀgÁAiÀÄ ÁUÀgÀ CxÀªÁ zÉÆqÀØPÉgÉAiÀÄPÉÆÃrAiÀÄ ªÉÄÃ®Ä sÁUÀzÀ°èvÀÄÛ. EAzÀÄ EzÀÄ CgÀªÀÄ£É PÉÆÃmÉAiÀĺÉÆgÀªÀ®AiÀÄzÀ°è EzÉ ªÀÄvÀÄÛ zÉêÀgÁAiÀÄ ¸ÁUÀgÀªÀÅ zÀ¸ÀgÁªÀ ÀÄÛ¥ÀæzÀ±Àð£ÀzÀ ÀAQÃtðªÁVzÉ. F zÉêÀ ÁÜ£À ªÉÄÊ ÀÆj£À EwºÁ ÀzÀzÀȶ֬ÄAzÀ vÀÄA§ ¥ÁæªÀÄÄRåªÁzÀzÀÄ. ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ gÁdåzÀ ÀA¸ÁÜ¥ÀPÀgÁzÀAiÀÄzÀÄgÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀȵÀÚgÁAiÀÄgÀÄ gÁd¥ÀÄgÉÆûvÀgÀ£ÀÄß ¸ÀA¢ü¹zÀÄÝEzÉà ÀܼÀzÀ°è. EzÀjAzÁVAiÉÄà ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdå ÁÜ¥À£ÉUÉÆArzÀÄÝ.D aPÀÌUÀÄrAiÀÄ°è sÉÊgÀªÀ£À «UÀæºÀ«zÉ. EzÀÄ MAzÀÄ «ÄÃljVAvÀ®ÆPÀrªÉÄ JvÀÛgÀªÁVzÉ. «UÀæºÀzÀ £Á®ÆÌ ºÀ ÀÛUÀ¼À°è wæ±ÀÆ®, qÀªÀÄgÀÄ,PÀ¥Á®, ªÀÄvÀÄÛ RqÀÎ (PÀwÛ)UÀ½ªÉ. sÉÊgÀªÀ£À JqÀ sÁUÀzÀ°è sÀzÀæPÁ½AiÀÄ«UÀæºÀ«zÀÄÝ, ªÉÄîPÉÌ JwÛzÀ §®UÉÊ PÀÄqÀÄUÉÆî£ÀÄß »r¢zÉ. sÉÊgÀªÀ£À§®¥Á±ÀéðzÀ°è ZËjÃzsÁgÀPÀ EzÁÝ£É.

F ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ¥ÀæxÀªÀÄ ¥ÁzÀzÀ°è CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ PÉÆÃmÉAiÀÄ°èzÀÝEPÀÌmÁÖzÀ PÀlÖqÀUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀĺÁPÀÄwÛzÁÝUÀ, LwºÁ¹PÀªÁV¥ÁæªÀÄÄRåªÁzÀ F ¥ÁæaãÀ zÉêÀ ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß PÉqÀ«ºÁPÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀߣÀqɬÄvÀÄ. ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ gÁdªÀA±ÀzÉÆqÀ£É K¥ÀðnÖzÀÝ CzÀgÀ ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄߥÀjUÀt¹ £Á®ér PÀȵÀÚgÁd MqÉAiÀÄgÀªÀgÀÄ D ¥ÀæAiÀÄvÀߪÀ£ÀÄß vÀqÉUÀnÖzÀgÀÄ.

²æà ®QëöäÃgÀªÀÄt Áé«Ä zÉêÀ ÁÜ£ÀF zÉêÀ ÁÜ£À ªÉÄÊ ÀÆÀgÀÄ £ÀUÀgÀzÀ ¥ÁæaãÀ zÉêÀ ÁÜ£ÀUÀ¼À ¥ÉÊQ

MAzÁVzÉ. EzÀÄ CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ M¼ÀUÀqÉ, PÉÆÃmÉAiÀÄ ¥À²ÑªÀÄ sÁUÀzÀ°è

35 36

The Mysore PalaceªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£ÉzÉêÀ ÁÜ£ÀzÀ »A§¢AiÀÄ°ègÀĪÀ ÀÄAzÀgÀªÁzÀ ªÀÄAl¥ÀªÀ£ÀÄß

PÀApÃgÀªÀ £ÀgÀ ÀgÁd MqÉAiÀÄgÀÄ (Qæ.±À. 1638-1659) ¤«Äð¹zÀgÀÄ.¨Á®PÀ ªÀÄĪÀÄär PÀȵÀÚgÁd MqÉAiÀÄgÀ ¥ÀmÁÖ©üµÉÃPÀPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ¸ÀPÀ® zsÁ«ÄðPÀ PÁAiÀÄðPÀ Á¥ÀUÀ¼ÀÄ 1799gÀ dÆ£ï 30 gÀAzÀÄ FzÉêÀ ÁÜ£ÀzÀ Éèà £ÀqÉzÀÄzÀjAzÀ®Æ F zÉêÀ ÁÜ£À ªÀÄÄRåªÁVzÉ.

²æà ±ÉéÃvÀ ªÀgÁºÀ Áé«Ä zÉêÀ ÁÜ£À²æà ±ÉéÃvÀªÀgÁºÀ Áé«Ä zÉêÀ ÁÜ£À PÉÆÃmÉAiÀÄ zÀQët ªÀĺÁzÁégÀzÀ

§½ EzÉ. CzÀÄ ºÉÆAiÀÄì¼À ±ÉÊ°AiÀÄ°è ¤ªÀiÁðtUÉÆArzÉ. zÉêÀ ÁÜ£ÀzÀGvÀìªÀ ªÀÄÆwðAiÀÄÄ aPÀÌ zÉêÀgÁd MqÉAiÀÄgÀ (1673-1704) PÉÆqÀÄUÉJA§ÄzÁV, CzÀgÀ CrAiÀÄ°ègÀĪÀ ±Á¸À£ÀzÀ°è zÁR°¹zÉ. FUÀUÀ s ÀðUÀȺÀzÀ°ègÀĪÀ ±ÉéÃvÀ ªÀgÁºÀ¸Áé«ÄAiÀÄ ²¯Á ¥ÀæwªÉÄAiÀÄ£ÀÄßaPÀÌzÉêÀgÁd MqÉAiÀÄgÀÄ ²æà ªÀÄĵÀÚ¢AzÀ vÀAzÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DV£ÀgÁdzsÁ¤AiÀiÁVzÀÝ ²æà gÀAUÀ¥ÀlÖtzÀ ºÉÆ À zÉêÀ ÁÜ£ÀzÀ°è ¥ÀæwµÁ×¥À£ÉªÀiÁrzÀgÀÄ. D zÉêÀ ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß nÃ¥ÀÆ ¸ÀįÁÛ£ï £Á±ÀªÀiÁrzÀ£ÀÄ.C£ÀAvÀgÀ 1809gÀ°è D ªÀÄÆwðAiÀÄ£ÀÄß ªÉÄʸÀÆjUÉ vÀgÀ Á¬ÄvÀĪÀÄvÀÄÛ ªÀÄĪÀÄär PÀȵÀÚgÁd MqÉAiÀÄgÀ EZÉÒAiÀÄ ªÉÄÃgÉUÉ ¢ªÁ£ï¥ÀÆtðAiÀÄå£ÀªÀgÀÄ PÀnÖ¹zÀ zÉêÀ ÁÜ£ÀzÀ°è ¥ÀæwµÁצ¸À Á¬ÄvÀÄ.

zÉêÀ ÁÜ£ÀzÀ°è ¸ÀÄAzÀgÀªÁzÀ PÉvÀÛ£É ªÀiÁrzÀ ªÀĺÁzÁégÀ,ªÉÆúÀPÀªÁzÀ ¸ÀÛA sÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛªÀÄ UÉÆÃ¥ÀÄgÀ EªÉ. C°è ²æêÉʵÀÚªÀ ÀAvÀgÁzÀ zÉòPÀgï ªÀÄvÀÄÛ fÃAiÀÄgï CªÀgÀÄUÀ¼À ¥ÀæwªÉÄUÀ½ªÉ.D zÉêÀ ÁÜ£ÀzÀ ªÀÄÄRå ®PÀëtUÀ¼À ¥ÉÊQ MAzÀÄ JAzÀgÉ £ÀªÀgÀAUÀªÀÄvÀÄÛ UÉÆÃqÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É gÀa¹zÀ ©üwÛ avÀæUÀ¼ÀÄ. F ©üwÛ avÀæUÀ¼À°ègÁªÀiÁAiÀÄt ªÀÄvÀÄÛ sÁUÀªÀvÀzÀ zÀȱÀåUÀ¼À£ÀÄß CzÀgÀ°èAiÀÄÆ «±ÉõÀªÁVPÀȵÀ Ú£ À ¸ÁºÀ¸ÀUÀ¼À£ÀÄß awæ¸À¯ÁVzÉ. EªÀ£ÀÄß GvÀ ÛªÀĪÁVPÁ¥ÁrPÉÆAqÀÄ §gÀ ÁVzÉ. zÉêÀ ÁÜ£ÀªÀÅ JvÀÛgÀªÁzÀ UÉÆÃqÉAiÀÄDªÀgÀtzÉƼÀVzÉ. DUÉßÃAiÀÄ ¥Á±ÀéðzÀ ©üwÛAiÀÄ ªÉÄïÉ, gÁªÀÄ¥ÀmÁÖ©üµÉÃPÀªÀ£ÀÄß awæ ÀĪÀ ©üwÛ avÀæªÀÇ EzÉ. F ¥ÀnÖPÉAiÀÄ vÀ¼À sÁUÀzÀ°è§gÉ¢gÀĪÀ ±Á¸À£À¢AzÀ F ªÀtð avÀæªÀ£ÀÄß ±ÀPÀ ¸ÀAªÀvÀìgÀ sÁªÀªÀiÁWÀ ±ÀÄzÀÞ ¢éwÃAiÀÄzÀAzÀÄ (Qæ.±À. 1875) ¥ÀÆgÉÊ À Á¬ÄvÀÄ JAzÀÄw½zÀÄ §gÀÄvÀÛzÉ.

²æà wæ£ÀAiÀÄ£ÉñÀégÀ Áé«Ä zÉêÀ ÁÜ£ÀEzÀÄ MAzÀÄ ¥ÁæaãÀ zÉêÀ ÁÜ£À. EzÀÄ ªÀÄÆ® ªÉÄʸÀÆgÀÄ

PÉÆÃmÉAiÀÄ ºÉÆgÀ sÁUÀzÀ°è zÉêÀgÁAiÀĸÁUÀgÀzÀ zÉÆqÀØPÉgÉ) zÀqÀzÀ°ègÁd MqÉAiÀÄgÀ PÁ®ÌQAvÀ®Æ ªÉÆzÀ Éà E¢ÝvÀÄ. PÀApÃgÀªÀ £ÀgÀ ÀgÁdMqÉAiÀÄgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ GvÀÛgÁ¢üPÁj zÉÆqÀØ zÉêÀgÁd MqÉAiÀÄgÀPÁ®zÀ°è PÉÆÃmÉAiÀÄ£ÀÄß «¸ÀÛj¸À Á¬ÄvÀÄ. wæ£ÀAiÀÄ£ÉñÀégÀ zÉêÀ ÁÜ£ÀPÉÆÃmÉ M¼ÀUÉ ¸ÉÃjvÀÄ. zÉêÀ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß «¸ÀÛj¸À Á¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ£À«ÃPÀj¸À¯Á¬ÄvÀÄ. PÀApÃgÀªÀ £ÀgÀ¸ÀgÁd MqÉAiÀÄgÀÄ MAzÀÄPÉʸÁ¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤«Äð¹zÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀAZÀ°AUÀUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆzÀQëtªÀÄÆwð, PÉëÃvÀæ¥Á®, PÀĪÀiÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ÀÆAiÀÄð ÉÃjzÀAvÉ ºÀ®ªÀÅzÉêÀv ÉUÀ¼ À£ÀÄß ¥À æwµÁצ¹zÀg ÀÄ. CAd°ÃªÀÄÄzÉ æAi ÀÄ vÀªÀÄ ä²¯Á¥ÀæwªÉÄAiÀÄ£ÀÄß C°è ¸Áܦ¹zÀgÀÄ. CzÉà sÀAVAiÀÄ°è£À zÉÆqÀØzÉêÀgÁd MqÉAiÀÄgÀ ¥À æwªÉÄAi ÀÄÆ CzÀgÀ ¥ÀPÀ ÌzÀ°è EzÉ.¥À²ÑªÀiÁ©üªÀÄÄRªÁVgÀĪÀ ²ªÀ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥À«vÀ æ¸Á¤zsÀåªÉ£À߯ÁUÀÄvÀÛzÉ. wæ£ÀAiÀÄ£ÉñÀégÀ JA§ d£À¦æAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄ߸ÀܼÀ¥ÀÄgÁt »ÃUÉ «ªÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. vÀÈt©AzÀÄ IĶAiÀÄÄ F ¸ÀܼÀzÀ°è²ªÀ£À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ vÀ¥À ÀÄì ªÀiÁrzÀ. ¸ÀAvÀÈ¥ÀÛ£ÁzÀ ²ªÀ£ÀÄ ¥ÀævÀåPÀë£ÁzÀ.vÀÈt©AzÀÄ ªÀÄĤ E°è °AUÀªÀ£ÀÄß ¥ÀæwµÀצ¹zÀ. »ÃUÁV E°è£À°AUÀ vÀÈuÉñÀégÀ JAzÀÆ PÀgÉAiÀįÁVzÉ. ²ªÀ¤UÉ ªÀÄÆgÀÄ PÀtÄÚUÀ¼ÀÄEgÀĪÀÅzÀjAzÀ zÉêÀgÀ£ÀÄß wæ£ÀAiÀÄ£ÉñÀégÀ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄwÛzÉ.CzsÀð«ÄÃljUÀÆ PÀrªÉÄ JvÀÛgÀzÀ vÀÈt©AzÀÄ «UÀæºÀ PÀÆqÀ zÉêÁ®AiÀĸÀAQÃtðzÀ°è PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ.

zÉêÀ ÁÜ£ÀPÉÌ ªÀĺÁzÁégÀ ÀªÉÄÃvÀ ÀÄvÀÄÛUÉÆÃqÉ EzÉ. ªÀÄÆ®vÀBEzÀgÀ ªÉÄïÁãUÀzÀ°è UÉÆÃ¥ÀÄgÀ«vÉÛAzÀÄ ºÉüÀ ÁVzÉ. F UÉÆÃ¥ÀÄgÀQæ.±À. 18£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ ªÉüÉUÉ £Á±ÀUÉÆArvÉAzÀÄ ºÉüÀ ÁVzÉ.

²æà ¥Àæ À£Àß PÀȵÀÚ Áé«Ä zÉêÀ ÁÜ£ÀvÁªÀÅ ªÀĺÁ¨sÁgÀv ÀzÀ ²æà PÀȵ À Ú¤AzÀ ¸ÁܦvÀªÁzÀ

AiÀÄzÀĪÀA±ÀzÀªÀgÉAzÀÄ ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdªÀA²ÃAiÀÄgÀÄ ºÉýPÉƼÀÄîvÁÛgÉ.ºÁUÁV, PÀȵÀÚ¤UÉAzÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉà zÉêÀ ÁÜ£À«gÀzÀ ÉÆÃ¥À vÀÄA§ÄªÀ

37 38

The Mysore PalaceªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀģɸÀ®ÄªÁV, CªÀgÀÄ ²æà ¥Àæ¸À£Àß PÀȵÀÚzÉêÀ ÁÜ£À ¤ªÀiÁðt PÁAiÀÄð1825gÀ°è ¥ÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ. ±Á¸À£ÀzÀ ¥ÀæPÁgÀ 1829gÀ°è CzÀÄ¥ÀÆtðUÉÆArvÀÄ.

UÀ sÀðUÀȺÀzÀ°è PÉÆèÃgÉÊmï ¹¸ïÖ£À°è ªÀiÁqÀ ÁzÀ CA ÉUÁ®ÄPÀȵÀÚ£À ¸ÀÄAzÀgÀªÁzÀ «UÀæºÀ«zÉ. MAzÀÄ PÉÊAiÀÄ°è ÉuÉÚAiÀÄ ªÀÄÄzÉÝEzÉ. ²±ÀÄ«£À ªÀÄÄUÀÞ sÁªÀ D ªÀÄÆwðAiÀÄ°è ZÉ£ÁßV ªÀåPÀÛUÉÆArzÉ.

ªÀÄĪÀÄär PÀȵÀÚgÁd MqÉAiÀÄgÀ F ÀvÁÌAiÀÄðzÀ £É£À¦UÁV FzÉêÀ¸ÁÜ£ÀzÀ°è EA¢UÀÆ ¥ÀwäøÀªÉÄÃvÀgÁzÀ CªÀgÀ «UÀæºÀPÉ Ì¥ÀÆeÁ¢UÀ¼À£ÀÄß £ÀqÉ À ÁUÀÄwÛzÉ. ªÀÄĪÀÄär PÀȵÀÚ gÁd MqÉAiÀÄgïCªÀgÉà F zÉêÀ ÁÜ£ÀPÉÌ zÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrzÁÝgÉ. ¥ÀæwAiÉÆAzÀgÀ®ÆèºÉ ÀgÀÄ £ÀªÀÄÆ¢¹zÁÝgÉ. zÉêÀzÉêÀvÉUÀ¼À ¸ÁzsÀÄ ¸ÀAvÀgÀ »vÁۼɫUÀæºÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrzÁÝgÉ. zÉêÀ ÁÜ£ÀzÀ ºÉÆgÀ sÁUÀzÀ°è’ CwæªÀÄĤAiÀIJ®à«zÉ. ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ, PÀȵÀÚgÁd MqÉAiÀÄgÀÄ DvÉæÃAiÀÄ UÉÆÃvÀæPÉ̸ÉÃjzÀªÀgÁVzÀÄÝzÀjAzÀ zÉêÀ ÁÜ£ÀzÀ ¥ÀæxÀªÀÄ ¥ÀÄgÉÆûvÀ PÀÆqÀ FUÉÆÃvÀæPÉÌ ¸ÉÃjzÀÄÝzÀjAzÀ CwæAiÀÄ ¥ÀæwªÉÄAiÀÄ£ÀÄß E°è ¸Áܦ¸À ÁVzÉ.

ªÀgÁºÀ Áé«Ä zÉêÀ ÁÜ£ÀzÀAvÉAiÉÄà F zÉêÀ ÁÜ£ÀªÀÇ CzÀgÀªÀÄzsÀå £ÀªÀgÀAUÀzÀ ©üwÛ avÀæUÀ½UÉ ¥Àæ¹zÀÞªÁVzÉ. F ©üwÛ avÀæUÀ¼ÀÄsÁUÀªÀvÀ ¥Àæ¸ÀAUÀUÀ¼À£ÀÄß aw湪É. F zÉêÀ ÁÜ£ÀzÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀgÁºÀ

¸Áé«ÄAiÀÄ zÉêÀ ÁÜ£ÀzÀ ©üwÛ avÀæUÀ¼ÀÄ 19£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ªÉÄʸÀÆgÀĪÀtðavÀæUÀ½UÉ GvÀÄåvÀÛªÀÄ ªÀiÁzÀjUÀ¼ÁVªÉ.

T Éè ªÉAPÀlgÀªÀÄt¸Áé«Ä zÉêÀ ÁÜ£ÀnÃ¥ÀÆ«£À D½éPÉAiÀÄ CªÀ¢AiÀÄ°è ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdªÀÄ£ÉvÀ£À

²æÃgÀAUÀ¥ÀlÖtzÀ°èAiÉÄà E¢ÝvÀÄ. EªÀÄär PÀȵÀÚgÁd MqÉAiÀÄgÀ ªÀÄqÀ¢gÁt ®PÀëöäªÀÄätÂAiÀĪÀjUÉ gÁdªÀÄ£ÉvÀ£ÀzÀ §UÉÎ ºÁUÀÆ CzÀgÀ sÀ«µÀåzÀ§UÉÎ wêÀæªÁzÀ DvÀAPÀ«vÀÄÛ. D ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ªÉAPÀlgÀªÀÄt¸Áé«Ä CªÀgÀPÀ£À¹£À°è §AzÀÄ, §®ªÀÄÄjAiÀÄ°ègÀĪÀ vÀ£Àß «UÀæºÀªÀ£ÀÄß vÀAzÀĪÉÄʸÀÆj£À°è ¥ÀæwµÁצ¸À ÉÃPÉAzÀÆ F ¥ÀÄtåPÁAiÀÄð¢AzÀ DPÉAiÀĪÀA±ÀPÉÌ zÀÄjvÀUÀ½AzÀ ªÀÄÄQÛ zÉÆgÉAiÀÄĪÀÅzÉAzÀÆ w½¹zÀ. ºÁUÁVDPÉ ¸ÀįÁÛ£À£À Cj«UÉ ¨ÁgÀzÀAvÉ §®ªÀÄÄjUÉ vÉgÀ½zÀgÀÄ, ºÁUÀÆ

ªÉAPÀlgÀªÀÄt¸Áé«ÄAiÀÄ «UÀæºÀªÀ£ÀÄß ªÉÄÊ ÀÆjUÉ vÀAzÀgÀÄ. zÉêÀ ÁÜ£ÀzÀ°èCzÀ£ÀÄß ¥ÀæwµÁצ¹, ¤gÀAvÀgÀªÁV ¥ÀÆeÁ¢UÀ¼À£ÀÄß À°è¹zÀgÀÄ. EzÀjAzÀgÁdªÀÄ£ÉvÀ£ÀPÉÌ ÀºÁAiÀÄ ªÁ¬ÄvÉ£À߯ÁVzÉ. nÃ¥ÀÆ«£À ¥ÀvÀ£Á£ÀAvÀgÀgÁeÁå¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ªÀÄvÉÛ MqÉAiÀÄgÀ ªÀÄ£ÉvÀ£ÀPÉÌ ¤ÃqÀ Á¬ÄvÀÄ.

²æà sÀĪÀ£ÉñÀéj zÉêÀ ÁÜ£ÀCgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ PÉÆÃmÉAiÀÄ zÀQëtzÀ°ègÀĪÀ ªÀgÁºÀ Áé«Ä zÉêÀ ÁÜ£ÀPÉÌ

ºÉÆAzÀĪÀAvÉ GvÀÛgÀ ¨sÁUÀzÀ°è ¨sÀĪÀ£ÉñÀ éj zÉêÀ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄ߸Áܦ¸À ÁVzÉ. EzÀjAzÀ PÉÆÃmÉ ÀAQÃtðzÀ°è ÀªÀÄ«ÄwÃAiÀÄ «£Áå ÀK¥ÀðlÖAvÁVzÉ. 1951gÀ°è ²æà dAiÀÄZÁªÀÄgÁeÉÃAzÀæ MqÉAiÀÄgï CªÀgÀÄEzÀ£ÀÄß PÀnÖ¹zÀgÀÄ. zÉêÀ ÁÜ£ÀzÀ UÉÆÃ¥ÀÄgÀ «²µÀÖ zÁæ«qÀ ±ÉÊ°AiÀÄ°èzÉ.¥ÀæzsÁ£À zÉêÀvÉAiÀiÁzÀ sÀĪÀ£ÉñÀéjAiÀÄ «UÀæºÀªÀ£ÀÄß ªÉÄÊ ÀÆj£À ÀÄ«SÁåvÀ²°àUÀ¼ÁzÀ ²°à ¹zÀÝ°AUÀ Áé«Ä PÀqÉ¢gÀĪÀgÀÄ. EªÀÅUÀ¼À eÉÆvÉUÉ ÀÆAiÀÄð,ªÀĺÁ«µÀÄ Ú , ªÀĺÉñÀ ég À , gÁdgÁeÉñÀ éj, UÀt¥Àw ªÀÄv ÀÄ ÛZÁªÀÄÄAqÉñÀéjAiÀÄ EvÀgÀ «UÀæºÀUÀ¼À£ÀÄß CªÀgÉà ¤«Äð¹zÁÝgÉ. FzÉêÀ¸ÁÜ£ÀzÀ°ègÀĪÀ ªÀÄÄRå ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ¥ÉÊQ MAzÀÄ vÁªÀÄæzÀ¸ÀÆAiÀÄðªÀÄAqÀ®ªÁVzÀÄÝ EzÀ£ÀÄß ªÀĺÁgÁd dAiÀÄZÁªÀÄgÁdMqÉAi À Ägï Cª Àg À Ä Cg Àª À Ä£ ɬÄAz À F z Éê À¸Á Ü£ À P É ÌªÀUÁð¬Ä¹zÀgÉ£À߯ÁVzÉ.

²æà UÁAiÀÄwæà zÉêÀ ÁÜ£Àwæ£ÀAiÀÄ£ÉñÀégÀ zÉêÀ ÁÜ£ÀPÉÌ ÀjAiÀiÁV ºÉÆA¢PÉƼÀÄîªÀ jÃwAiÀÄ°è

PÉÆÃmÉAiÀÄ DUÉßÃAiÀÄ ªÀÄƯÉAiÀÄ°è UÁAiÀÄwæ zÉêÀ ÁÜ£À EzÀÄÝ, EzÀjAzÀ¸ÀA¥ÀÆtð ¸ÀªÀÄ«ÄwAiÀÄ «£Áå¸À K¥ÀðnÖzÉ. F zÉêÀ ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄßPÀÆqÀ ²æà dAiÀÄZÁªÀÄgÁeÉÃAzÀæ MqÉAiÀÄgï CªÀgÀÄ 1953gÀ°è ¤ªÀiÁðtªÀiÁr¹zÀgÀÄ. DªÀgÀtzÀ°è Á«wæ, UÁAiÀÄwæ ªÀÄvÀÄÛ ®Qëöäà F zÉêÀvÉUÀ¼ÀªÀÄÆgÀÄ UÀÄrUÀ½ªÉ.

zÉêÀ ÁÜ£ÀzÀ £ÀªÀgÀAUÀzÀ°è UÀuÉñÀ, ²ªÀ, ¸ÀÆAiÀÄð ªÀÄvÀÄÛªÀĺÁ«µÀÄÚ EªÀgÀ «UÀæUÀ¼ÀÄ EªÉ. F J®è «UÀæºÀUÀ¼À£ÀÆß ªÉÄʸÀÆj£À¸ÀÄ¥Àæ¹zÀÞ ²°àUÀ¼ÁzÀ ²°à ¹zÀÞ°AUÀ Áé«ÄUÀ¼ÀÄ PÉwÛzÁÝgÉ......

39 40

The Mysore PalaceªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É

ªÉÄʸÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É

ªÀiÁUÀðzÀ²ð

²æà r. gÀA¢Ã¥ï L.J.J¸ï.

PÁAiÀÄð¤ªÁðºÀPÀ C¢üPÁjUÀ¼ÀĪÉÄʸÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É ªÀÄAqÀ½

CgÀªÀÄ£É DªÀgÀt, ªÉÄʸÀÆgÀÄ - 570 001.

ªÀÄÄzÀæt : 2017

CgÀªÀÄ£É ªÀÄAqÀ½, ªÉÄʸÀÆgÀÄ

É É : gÀÆ. 50.00

¥ÀæPÁ±ÀPÀgÀÄ :PÁAiÀÄð¤ªÁðºÀPÀ C¢üPÁjUÀ¼ÀĪÉÄʸÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É ªÀÄAqÀ½CgÀªÀÄ£É DªÀgÀt, ªÉÄʸÀÆgÀÄ - 570 001.

i ii

The Mysore PalaceªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É ªÉÄÊ ÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É

ªÀÄÄ£ÀÄßr

GzÁå£À £ÀUÀjAiÀiÁzÀ ªÉÄʸÀÆj£À°è «±Àé«SÁåvÀ ªÉÄʸÀÆgÀÄCgÀªÀÄ£ÉAiÀÄÄ ¥Àæw¤vÀå ¸Á«gÁgÀÄ ¥ÀæªÁ¹UÀgÀ£ÀÄß DPÀ¶ð¸ÀÄwÛgÀÄvÀÛzÉ.zÉò ºÁUÀÆ «zÉò ¥ÀæªÁ¹UÀgÀ C£ÀÄPÀÆ®PÁÌV MAzÀÄ “¥ÀæªÁ¹UÀgÀªÀiÁUÀzÀ²ð ¥ÀĸÀÛPÀªÀ£ÀÄß” 1989£Éà ªÀµÀðzÀ°è ªÉÄʸÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£ÉAiÀĪÀw¬ÄAzÀ ¥ÀæPÀn¸À ÁVgÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀzÀj ¥ÀĸÀÛPÀªÀÅ ¥Àæ¹¢ÞAiÀiÁVzÀÄÝ,ªÉÆzÀ®£Éà DªÀÈwÛAiÀÄ°è MAzÀÄ ®PÀë ¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄ¢æ¸À ÁVvÀÄÛ.¸ÀzÀj ¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼ÀÄ PÀrªÉÄ CªÀ¢üAiÀÄ°è ÉÃUÀ ªÀiÁgÁlªÁVgÀÄvÀÛzÉ.1996£Éà ªÀµÀðzÀ°è ¥ÀjµÀÌøvÀ ªÀiÁUÀðzÀ²ð ¥ÀÄ ÀÛPÀªÀ£ÀÄß ¥ÀæPÀn À Á¬ÄvÀÄ.¸ÀzÀj ªÀiÁUÀðzÀ²ð ¥ÀĸÀ ÛPÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀºÁ PÀrªÉÄ CªÀ¢üAiÀÄ°èªÀiÁgÁlªÁVgÀÄvÀÛzÉ. ¥Àæ ÀÄÛvÀ DgÀ£Éà DªÀÈwÛAiÀÄ ªÀiÁUÀðzÀ²ð ¥ÀÄ ÀÛPÀªÀ£ÀÄߥÀæªÁ¹UÀgÀ C£ÀÄPÀÆ®PÁÌV ¥ÀæPÀn¸À ÁVgÀÄvÀÛzÉ.

ªÀÄÄAzÀĪÀgÉzÀÄ ¥ÀæªÁ¹UÀgÀ ªÀiÁUÀðzÀ²ð ¥ÀĸÀÛPÀzÀ K¼À£ÉÃDªÀÈwÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆgÀ vÀgÀĪÀ°è ²æà n.J¸ï. ÀħæºÀätå, G¥À ¤zÉðñÀPÀgÀÄ.EªÀgÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßPÉÌ ±ÁèX¸ÀÄvÁÛ, ¸ÀºÀPÀj¹zÀ J¯Áè £ËPÀgÀgÀÄUÀ½UÉ £À£ÀߪÀAzÀ£ÉUÀ¼ÀÄ.

¸ÀܼÀ : ªÉÄʸÀÆgÀÄ¢£ÁAPÀ : 26-06-2017

(²æà r. gÀA¢Ã¥ï) L.J.J¸ï.

PÁAiÀÄ𠤪ÁðºÀPÀ C¢üPÁjUÀ¼ÀĪÉÄʸÀÆgÀÄ CgÀªÀÄ£É ªÀÄAqÀ½ ºÁUÀÆf¯Áè¢üPÁjUÀ¼ÀÄ ªÉÄʸÀÆgÀÄ f¯Éè

iii iv