tema 4.- o sector secundario (1): a minaría, a enerxía e a ... · a instalación dunha central...
TRANSCRIPT
Tema 4.- O sector secundario (1): a minaría, a enerxía e a construción.
As actividades do sector secundario.
Sector consiste en actividades
Primario
Sector económico que abrangue as actividades relacionadas coa
obtención e produción de alimentos para o consumo humano e
animal, e materias primas para a industria.
agricultura
gandaría
pesca
silvicultura
Secundario
Sector económico que comprende os procesos e técnicas que
transforman as materias primas en produtos elaborados (destinados
ao consumo directo) ou produtos semielaborados (destinados a un
novo proceso de transformación), utilizando unha fonte de enerxía.
industria
minaría
produción de enerxía
construción
Terciario
Rama das actividades económicas que se encarga de distribuír os
bens materiais obtidos nos sectores primario e secundario, e de
producir os bens non materiais demandados pola sociedade
(servizos).
comercio
transportes
sanidade
educación
comunicación…
terciario banal
comprende traballos que esixen pouca preparación e están
mal remunerados. Os profesionais deste sector non
precisan de moita formación.
servizos domésticos
servizos de limpeza
venda ambulante
terciario superior
ou cuaternario
comprende actividades relacionadas coa xestión e
distribución da información, investigación, innovación
económica, social e cultural. Os profesionais deben ter un
alto nivel de formación e reciben salarios elevados.
biotecnoloxía
microelectrónica
TIC
I+D+i
1.- As materias primas.
As explotacións mineiras
Esquema dunha mina subterránea
Mina a ceo aberto (Bingham Canyon Mine, Utah, EUA)
Mineral 1 2 3 4 outros
BAUXITA AUSTRALIA China Brasil Guinea India - Jamaica
CINC CHINA Australia Perú EUA India - México
COBRE CHILE China Perú EUA Australia - Rusia
CROMO SUDÁFRICA Kazakhistán India Turquía Rusia - Brasil
ESTAÑO CHINA Indonesia Perú Bolivia Brasil - Myammar
FERRO CHINA Australia Brasil India Rusia - Ucrania
NÍQUEL RUSIA Filipinas Indonesia Canadá Australia
CHUMBO CHINA Australia Estados Unidos Perú México - India
OURO CHINA Australia Rusia Estados Unidos Canadá
XOFRE CHINA Estados Unidos Rusia Canadá Arabia Saudí
XESO CHINA Estados Unidos Irán Turquía España
MICA CHINA Rusia Finlandia Estados Unidos Corea del Sur
SAL XEMA CHINA Estados Unidos India Canadá Alemania - Australia
Fonte: USGS Mineral Commodity Summaries 2015
2.- As fontes de enerxía.
Criterio Tipos Consisten en Trazos básicos Son:
a súa
duración
(posibilidade
de que se
esgoten)
renovables
• fontes que se renovan
continuamente; non
desaparecen ao producir
enerxía
• son inesgotables,
• abundantes
• pouco contaminantes
• hidráulica
• solar
• eólica
• xeotérmica
• mareomotriz
non
renovables
• fontes que se esgotan ao
usarse; a súa formación
dura millóns de anos e as
súas reservas son
limitadas
• poden acabarse, porque se
atopan en cantidades
limitadas
• son moi contaminantes
• carbón
• petróleo
• gas natural
• uranio
o seu uso
(importancia
económica)
tradicionais
• fontes convencionais;
consúmense desde hai
moito tempo, polo que
alcanzaron un elevado
grao de desenvolvemento
tecnolóxico
• son as máis utilizadas a
escala mundial, e cobren a
meirande parte das
necesidades dun país
• carbón
• petróleo
• gas natural
• e. hidráulica
• e. nuclear
alternativas
• fontes que complementan
ou substitúen as
tradicionais, para paliar
os problemas de
dependencia enerxética e
contaminación ambiental
• teñen un uso aínda escaso:
✓ a súa tecnoloxía está en
fase de investigación e
desenvolvemento
✓ a súa explotación é máis
difícil ou resulta máis cara
• solar
• eólica
• xeotérmica
• mareomotriz
• da biomasa
2.2.- As fontes de enerxía non renovables
Orixe Uso Vantaxes Inconvenientes
Carbón
• descomposición
subterránea durante
millóns de anos de
vexetais acumulados
e sepultados
• producir electricidade
nas centrais térmicas
• fabricación de ferro e
aceiro na siderurxia
• obtención de gas e
outros produtos
químicos
• abundantes reservas
▪ facilidade de extracción
[aínda que elevado
custo] e transporte
▪ tecnoloxía desenvolvida
• recursos non renovables
• recursos moi contaminantes:
as emisións de CO2 e S que
producen, favorecen o
efecto invernadoiro e a
chuvia ácida
Petróle
o
• descomposición
subterránea durante
millóns de anos de
organismos vexetais
e animais sepultados
nun medio acuoso
• producir electricidade
nas centrais térmicas
• materia prima da
industria química
• obter carburantes,
plásticos, explosivos...
• gran poder calorífico
▪ facilidade de extracción
e transporte
▪ tecnoloxía desenvolvida
Gas natural
• a mesma que o
petróleo, ao que
adoita ir asociado
• combustible para uso
doméstico: calefacción,
cociña...
• producir electricidade
nas centrais térmicas
• materia prima da
industria química
• alto poder calorífico
• baixo prezo
• menor contaminación có
petróleo ou o carbón
• recurso non renovable
Nunha central térmica prodúcese electricidade mediante a conducción de vapor de auga a alta presión a través de turbinas. Os eixes
centrais destas turbinas son movidos a miles de revolucións por minuto, e están conectados a alternadores que son capaces de
transformar a enerxía mecánica en electricidade.
Para a produción de vapor é necesario quentar a auga a altas temperaturas e para iso empréganse diversos combustibles. Os máis
frecuentes son os combustibles fósiles (carbón, fuel e, cada vez máis, gas natural), cuxa combustión xerou en 2010 case dous terzos da
produción de enerxía eléctrica mundial. Tamén se poden empregar outra serie de combustibles como os residuos urbanos e a biomasa.
O refinado do petróleo
Os produtos químicos e as súas aplicacións na vida cotiá.
2.2.- As fontes de enerxía non renovables
Orixe Uso Vantaxes Inconvenientes
Enerxía
nucle
ar
separación ou fisión
de átomos de
minerais radioactivos
pesados, como o
uranio
• producir electricidade
nas centrais nucleares
• uso en medicina
• uso na industria
química
• gran poder enerxético:
con pequena cantidade
obtense moita enerxía
• a súa tecnoloxía está
ben desenvolvida
• risco de accidentes ⇒
contaminación
• produce residuos moi
perigosos, que son moi
custosos de almacenar
• elevado custo de
construción, mantemento
e desmantelamento das
instalacións
• oposición da maior parte
da opinión pública
• posibilidade de uso non
pacífico
A enerxía nuclear segue o mesmo proceso de produción de electricidade que a enerxía térmica, pero nunha central nuclear o
quencemento da auga prodúcese pola fisión nuclear ou división do núcleo de uranio, a cal libera grandes cantidades de calor.
O proceso de fisión nuclear lévase a cabo no reactor nuclear, que se atopa dentro da vasilla que impide o paso da reacción nuclear ao
exterior. Ambos se emprazan no edificio de contención xunto cos circuitos de quencemento da auga para a súa transformación en vapor.
A refrixeración do núcleo é fundamental e unha avaría no sistema pode supoñer a fusión do núcleo e a liberación de partículas
radioactivas, como pasou en Fukushima (2011). A enerxía nuclear produce o 8% da electricidade mundial.
Principais países produtores de recursos enerxéticos
Recurso 1 2 3 4 outros
Carbón CHINA EUA India Australia Indonesia - Rusia...
Petróleo RUSIA Arabia Saudí EUA China Canadá - Irán - México…
Gas natural EUA Rusia Canadá Irán Noruega - Qatar - China
Uranio KAZAJSTÁN Canadá Australia Namibia Níxer - Rusia - Ucraína…
E. hidroeléctrica CHINA Canadá EUA Brasil Rusia - Noruega - Xapón
E. termoeléctrica EUA China Rusia Xapón Australia - UE - India ...
• Non sempre coinciden os grandes produtores e os grandes consumidores de enerxía.
• Os principais consumidores son os países máis desenvolvidos -EUA, China, a UE, Xapón...-, que son
deficitarios no balance enerxético (consumen máis do que producen) ⟹ necesitan importar grandes
cantidades. Consecuencias:
✓ xera fluxos comerciais moi importantes;
✓ ocasiona graves problemas económicos e políticos polo control da produción, como ocorre co petróleo;
✓ a oscilación do prezo destas fontes de enerxía ocasiona desaxustes económicos (inflación) e tensións
sociais nos países importadores;
✓ o aumento da demanda e do prezo destes recursos, + a súa concentración nalgunhas zonas, obrigan os
Estados máis dependentes a aplicar políticas de restrición do seu consumo, e a substituílos parcialmente
por enerxías alternativas
2.3.- As fontes de enerxía renovables
Orixe Uso Vantaxes Inconvenientes
E. hid
ráulica
obtense a partir da
auga acumulada nos
encoros
• obtención de
electricidade
• instantánea,
inesgotable e limpa
• depende do relevo e do clima
• elevado impacto ambiental:
inundación de pobos e terras,
alteración do caudal dos ríos,
que afectan ás especies
animais e vexetais
Sola
r
• procede da radiación
solar (luz e calor)
que se concentran
mediante paneis
• aplicacións industriais e
domésticas:
✓ obter enerxía térmica
(calefacción, auga
quente)
✓ obter electricidade
• abundante
• inesgotable
• non contamina
• grandes diferenzas na
intensidade da radiación solar
• irregularidade diaria e anual
• dificultade de almacenamento
• necesita grandes superficies
de captación
Eólica
• forza do vento • obter enerxía eléctrica • renovable
• non contamina a
atmosfera
• dispersión xeográfica: está
moi localizada
• irregularidade do vento
• gran impacto na paisaxe
• contaminación acústica
• dificultade de almacenamento
A presa das Tres Gargantas vista desde o espazo (imaxe da NASA)
planta de enerxía solar do deserto de Mojave (California, EUA)
Parque eólico mariño do mar do Norte, no Reino Unido
2.3.- As fontes de enerxía renovables
Orixe Uso Vantaxes Inconvenientes
Xeotérm
ica
• aproveita a calor que hai
non interior da Terra
• quentar auga
• calefacción
• producir
electricidade
• enerxía limpa e, onde se
dá, abundante
• localización moi limitada
ás zonas de actividade
volcánica ou sísmica
Mareom
otriz
• aproveitamento do
movemento da auga do
mar, que se produce polo
fenómeno das mareas, das
ondas e das correntes
mariñas
• producir
electricidade
• enerxía limpa e renovable • localización moi limitada
• as instalacións xeran
alteracións ambientais
• elevado custo
Bio
enerxía
• fermentación ou
combustión de residuos
orgánicos (biomasa):
agrícolas, gandeiros ou
forestais, ou residuos
sólidos urbanos
• producir calor ou
electricidade
• favorece a reciclaxe dos
residuos
• contribúe a unha mellor
limpeza dos bosques e,
polo tanto, a reducir os
incendios forestais
• a combustión xera
emisións de CO2
• a súa tecnoloxía está en
desenvolvemento
Planta de enerxía xeotérmica en Islandia
A instalación dunha central mareomotriz só é posible en lugares cunha diferenza de polo menos 5 metros entre a marea alta
e a baixa. Hai poucos puntos no globo onde ocorre este fenómeno. Estes son os principais
Planta de enerxía mareomotriz do lago Sihwa en Corea do Sur
Planta de biomasa de Ironbridge (Reino Unido)
Os países da UE con maior consumo de enerxías renovables en 2013
O consumo mundial de enerxía (1980-2030)
BTU = British Termal Unit. Medida británica equivalente a 1.055’66 joules (J), unidade do Sistema Internacional para medir a enerxía.
3.- A construción. A situación en España.
Obra pública
• Iniciativa, organización e financiamento por parte das diversas administracións públicas (Estado,
Comunidades Autónomas, Deputacións provinciais, Concellos).
• Construción de infraestruturas: autoestradas, autovías, estradas, redes de ferrocarril, portos, aeroportos…
• Construción de equipamentos: hospitais, colexios, bibliotecas, pavillóns polideportivos, centros sociais…
Obra privada
• Iniciativa, organización e financiamento por parte de empresas privadas que buscan obter beneficios.
• Construción de vivendas, fabricas, centros comerciais, naves industriais, locais de oficinas…
Construción e traballo.
A poboación ocupada na construción en España (2006-2014)
A construción de vivendas en España (2006-2012)
4.- Canteiras, graveiras e vertedoiros.
Canteira de granito rosa Porriño
• Canteira: explotación mineira da que se obteñen rochas industriais, ornamentais e áridos (gravas, areas…).
• Graveira: depósito natural de grava orixinado polo transporte de materiais por glaciar, río, lago…
Canteira de pizarra
5.- A xestión dos residuos nucleares.
Reactores nucleares no mundo en 2014
