Tema 2.- A Europa feudal

1.- O nacemento da Europa feudal.

A crise do Imperio Romano

Os reinos xermánicos

O imperio de Carlomagno

Cando un rei franco morría dividía o reino entre os seus fillos. Carlomagno morreu no ano 814, e daquela só vivía un dos seus fillos, Luis O Piadoso, que gobernou todo o imperio.

Pero tras a morte deste o imperio carolinxio fragmentouse entre os seus tres fillos, no Tratado de Verdún (ano 843) Carlos O Calvo recibiu a parte occidental (que máis tarde se

convertería en Francia), Luis O Xermánico ocupou a parte oriental, da que naceu no ano 962 o

Sacro Imperio Romano Xermánico. O maior, Lotario, herdou o título imperial e o territorio intermedio entre

os outros dous, a chamada Lotarinxia, que desapareceu no ano 870, dividida e anexionadas polos outros dous reinos, os cales non tardaron en dividirse tamén. Europa quedou así moi fragmentada.

As segundas invasións (s. IX-X)

Pobos Orixe Zonas de expansión

Normandos

ou

viquingos

Escandinavia

(Dinamarca, Suecia e

Noruega)

Norte e Leste de Europa (litoral do mar Báltico)

Islandia

illas Británicas

Países Baixos

Norte e Oeste de Francia

litoral da Península Ibérica

Sur de Italia

Musulmáns

ou

sarracenos

Norte de África costas mediterráneas europeas (España, Francia,

Italia, Sicilia e Sardeña...)

Húngaros

ou

maxiares

Leste de Europa

(Hungría e Romanía)

Europa central (Alemaña, Austria...)

Europa occidental (Países Baixos, Bélxica, Francia...)

Estamento nome que reciben os grupos sociais que formaban a sociedade medieval

caracterizábanse por ser grupos pechados, cada un deles posuía unha función social determinada e rexíase por unhas leis específicas, diferentes ás dos demais.

Estamentos Trazos Compoñentes Funcións

privilexiados

minoría da poboación

posúen a maioría das terras (feudos)

non pagan impostos

monopolizan os cargos

nobreza ("bellatores") defender a sociedade

clero ("oratores") orar, conservar e transmitir a cultura

non privilexiados

gran maioría da poboación

carecen de dereitos

tiñan que pagar impostos

terceiro estado ("laboratores")

campesiños

artesáns

comerciantes

traballar e manter os outros dous estamentos

A sociedade estamental

2.- A monarquía feudal.

Os “bellatores

3.- Os castelos medievais.

4.- As terras do feudo.

5.- Os “laboratores”.

Dereitos económicos (rendas señoriais) Dereitos xurisdicionais

Unha parte da colleita das terras que traballaban os campesiños (o décimo á Igrexa)

Determinados cultivos ou animais (porcos, pavos, galiñas, froitas, hortalizas) que os campesiños entregaban unha vez ao ano (primicias)

Uns días de traballo obrigatorio nas terras ou nos bosques do señor (prestacións persoais)

Dereitos de monopolio: impostos que pagaban os campesiños por usar o forno, o muíño, a ferraría, as pontes ou calquera outro servizo do señorío

Rendas derivadas da xurisdición (exercicio de funcións públicas propias dun Estado): gobernar o señorío exercer xustiza...

6.- Os “oratores”.

As Cruzadas

A vida nos mosteiros

Dependencia Función

Igrexa Edificio principal, dedicado á oración

Biblioteca Conservación e copia de manuscritos

Sala capitular Lugar de reunión dos membros da comunidade monástica

Refectorio Lugar onde se realizaban as comidas da comunidade

Cortes Espazo para os animais do mosteiro

Claustro galería cuberta que rodea o patio interior; servía para comunicar as distintas dependencias e para a meditación dos monxes

Hospedaría Aloxar aos viaxeiros ou visitantes do mosteiro

Enfermaría Coidar dos monxes enfermos

A igrexa románica

Cruceiro lugar onde se cruzan os dous brazos dunha planta de cruz latina (brazo maior e brazo menor ou

transepto).

Ciborio torre que se coloca sobre o cruceiro, que habitualmente ten planta cadrada ou octogonal

Ábsida cabeceira dunha igrexa, que ten xeralmente forma semicircular [ábside]

Carola

[Girola]

corredor ou deambulatorio que rodea o presbiterio (altar maior); está formado pola prolongación

das naves laterais

Contraforte

ou estribo

construción en forma de pilastra adosada exteriormente ao muro, destinada a contrarrestar o

excesivo empurre experimentado polos muros da igrexa, como consecuencia do gran peso das

bóvedas de canón, feitas en pedra

Caracteres da pintura románica Caracteres da escultura románica

Decora as muros interiores, coa técnica da pintura ao fresco.

Gran forza expresiva pero técnica moi sinxela.

Trazo dos debuxos con grosas liñas escuras e cor uniforme.

As figuras carecen de volume e de profundidade, e adáptanse ao marco.

A disposición habitual é frontal, con perspectiva xerárquica e horror vacui.

Gran dependencia respecto ás formas arquitectónicas en que se atopan

Figuras hieráticas, ríxidas e sen perspectiva.

Trazos simples, pero de gran forza expresiva.

Falta de proporción.

(ángel)

(toro)

(águila)

(león)

Pantocrátor de San Clemente de Tahull (Lérida)