serie i: sección a. de consumo: informe 1 · 2015. 5. 11. · segundo as directrices marcadas polo...

INTRODUCCIÓN

O concepto de augas potables aplícase a a-quelas augas que cumpren unha serie de caracteresespecificados no artigo 3º da regulamentación técni-co-sanitaria para o abastecemento e control de cali-dade das augas destinadas ó consumo público. Polasúa parte enténdese como augas potables de consu-mo público aquelas augas utilizadas para este fin,calquera que sexa a súa orixe, ben no seu estado na-tural ou despois dun tratamento adecuado, ben sexanaugas destinadas directamente ó consumo ou augasutilizadas na industria alimentaria para fins de fabri-cación, tratamento, conservación ou comercializaciónde productos ou substancias destinadas ó consumohumano e que afecten á salubridade do producto ali-menticio final.

XUSTIFICACIÓN

Debido ós numerosos vertidos, orgánicos xe-ralmente, que se realizan nas augas destinadas á pre-paración de augas potables para consumo público, a

calidade da auga pode deteriorarse de tal forma quese fai necesario realizar tratamentos apropiados, asícomo controlar adecuadamente a dita calidade coobxecto de coñecer que a auga que se pon a dispo-sición dos cidadáns cumpre cunha serie de requisitosnecesarios para que a dita auga non sexa vehículodas enfermidades denominadas de orixe hídrica. Coneste propósito faise necesaria a posta en funciona-mento do programa de control sanitario que aquí sedesenvolve.

OBXECTIVOS

Xerais- Cumprir cos obxectivos xerais da Organiza-

ción Mundial da Saúde (OMS) para a rexión europea,en concreto os obxectivos 19 e 20, que indican que ófinaliza-lo ano 2000 tódolos estados membros da di-ta rexión deberían ter un mecanismo eficaz para a vi-xilancia, avaliación e reducción dos riscos relaciona-dos co ambiente, así como proporcionar a tódalas po-boacións cantidades suficientes de auga potable.

1

CONSELLERÍA DE SANIDADEE SERVICIOS SOCIAIS

Dirección Xeral de Saúde Pública

SERIE I: Sección A. DE CONSUMO: Informe 1

PROGRAMA GALEGO DE CONTROL SANITARIO DE AUGASPOTABLES DE CONSUMO PÚBLICO

(Data de edición: Novembro 1997)

ÍNDICE

– INTRODUCCIÓN

– XUSTIFICACIÓN

– OBXECTIVOS

– SUBPROGRAMAS

– ANEXOS

- Diminuí-las taxas de enfermidades de trans-misión hídrica.

- Cumpri-la lexislación vixente sobre calidadedas augas de consumo público: Real decreto 1138/1990, do 14 de setembro e Directiva 80/778/CEE,co obxecto de protexe-la saúde dos usuarios das cita-das augas.

Específicos- Conseguir que os sistemas de abastecemento

de entidades singulares de poboacións maiores de100 habitantes da Comunidade Autónoma de Galiciacumpran as condicións hixiénico-sanitarias que esta-blece a normativa vixente.

- Dar cumprimento á disposición adicional doReal decreto 1138/1990 co fin de coordinar co Mi-nisterio de Sanidade e Consumo o Sistema de Infor-mación Nacional de Auga Potable de Consumo Pú-blico.

- Controla-la calidade sanitaria da auga en tó-dolos abastecementos municipais.

SUBPROGRAMAS

O presente programa estructúrase nos seguin-tes subprogramas:

- Control de cloro residual/libre e/ou combi-nado.

- Calidade sanitaria, (controis analíticos): aná-lises mínimas e análises normais.

- Inspección sanitaria de abastecementos.- Sistema de Información Nacional de Auga

Potable de Consumo Público en coordinaciónco Ministerio de Sanidade e Consumo.

Control sanitario da cloración:O obxectivo xeral é controla-la cloración en tó-

dolos abastecementos municipais. Este control é dia-rio e realízase nun ou máis puntos da rede de distri-bución.

A concentración de cloro residual libre quedebe conter unha auga potable de consumo públicodebe estar comprendida entre 0,2-0,8 mg/l, depen-dendo do valor do pH da auga en cuestión. Esta con-centración ven establecida na resolución do 23 de a-bril de 1984, pola que se aproba a lista positiva de

aditivos e coadxuvantes tecnolóxicos autorizados pa-ra o tratamento das augas potables de consumo pú-blico.

O control da cloración realízano os farmacéu-ticos titulares utilizando os kits subministrados polaConsellería de Sanidade e Servicios Sociais elabo-rando un parte quincenal de cada abastecementoque é remitido á delegación provincial corresponden-te (anexo I).

Calidade sanitaria. Controis analíticos:O obxectivo xeral é controla-la calidade sani-

taria das augas de consumo público para comprobarque os parámetros analizados cumpren coa regula-mentación citada; empregándose as técnicas analíti-cas oficiais e a frecuencia establecida.

O título VI do R.D. 1138/1990, do 14 de se-tembro, refírese á vixilancia das augas e establececinco modelos de análise tipo: mínima, normal, com-pleta, ocasional e inicial.

A frecuencia de cada análise tipo vén relacio-nada coa poboación cuberta polo abastecemento deauga.

As análises mínimas e normais realízanse benpor parte dos farmacéuticos titulares ou ben por per-soal das delegacións provinciais da Conselleria de Sa-nidade e Servicios Sociais en tódolos abastecementosmunicipais censados na Comunidade Autónoma (ane-xo II e anexo III).

Así mesmo estase a realiza-lo control analíticode praguicidas en augas de consumo. As susbtanciasdeterminadas son por unha parte praguicidas orga-noclorados e por outra fenois e productos da degra-dación dos desinfectantes utilizados no tratamento daauga. As análises realízanse no Laboratorio de Saú-de Pública, mediante cromatografia de gases-ECD ecromatografía de gases-espectrometría de masas.

Tamén se realiza o control sanitario da cali-dade da auga das fontes públicas e naquelas que ob-teñen a cualificación de auga “non potable” figuraráun rótulo ben visible advertindo á poboación de talfeito (anexo IV). No resto das fontes a pesar de tercualificación de auga “potable” non se colocará nin-gún rótulo debido a que ó non ser auga clorada nonposúe garantía sanitaria.

2

PROGRAMA GALEGO DE CONTROL SANITARIO DE AUGAS POTABLES

DE CONSUMO PòBLICO



Inspección de abastecementos de auga:O obxectivo xeral é garanti-lo correcto fun-

cionamento dos sistemas de abastecemento das au-gas de consumo público, mediante accións periódi-cas de vixilancia que permitan detectar deficien-cias.

Segundo as directrices marcadas polo R.D.1138/1990, do 14 de setembro e polas guías decalidade de auga potable da OMS, o personal téc-nico das delegacións provinciais con apoio dos far-macéuticos titulares, realiza as inspeccións sanita-rias segundo un protocolo definido que inclúe datosdesde o punto de captación ata a rede de distribu-ción (anexo V).

Sistema de Información Nacional de AugaPotable de Consumo Público (SINAC) en co-ordinación co Ministerio de sanidade eConsumo:

Dando cumprimento á disposición adicional doR.D. 1138/1990, do 14 de setembro, e co fin de co-munica-la información relativa ós abastecementos econtrol da calidade das augas de consumo público áComunidade Económica Europea, as comunidadesautónomas teñen a obriga de remiti-los datos solicita-dos anualmente ó Ministerio de Sanidade e Consumodaquelas entidades singulares de poboación maiorde 5.000 habitantes.

A citada disposición adicional di que O Minis-terio de Sanidade e Consumo establecerá un sistemade información entre a Administración sanitaria doEstado e as comunidades autónomas no marco dasfuncións do Consello Interterritorial do Sistema Na-cional de Saúde (anexo VI).

3


DE CONSUMO PòBLICO



ANEXO I

ANEXO II

ANEXO III

7


DE CONSUMO PòBLICO



ANEXO IV

Consellería de Sanidade eServicios Sociais


I.- INFORMACIÓN XERAL

1. PROVINCIA .............................................................................................................................................................2. CONCELLO ..............................................................................................................................................................

3*. Núcleos de poboación abastecida (relaciónense) .........................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

4. Nome do abastecemento ......................................................................................................................................

5*. Propiedade .............................................................................................................................................................

6. Nome do propietario ........................................ ........................................ ........................................

(Nome) 1º apelido 2º apelido

7. Enderezo postal.......................................................................................................................................................8. Teléfono (código) (Número)

9. Empresa encargada ...............................................................................................................................................

10. Poboación servida (abonados) .......................... usuarios ........................11. Porcentaxe de aumento de poboación no verán .....................................

Producción total de auga12. Media diaria máxima (m3) .................................................................................................................................

13. Media diaria mínima (m3) ..................................................................................................................................

14. Descoñecida ..........................................................................................................................................................

15. Rendemento da planta (Producción real da planta en comparación

coa producción teórica) ......................................................................................................................................

16. Horas de funcionamento diario ........................................................................................................................

17. Restriccións na distribución ó longo do ano (núm de veces)......................................................................18. Dotación (l/hab/d) ..............................................................................................................................................

19. ¿Foi informado sanitariamente ó proxecto do abastecemento?

(art. 7ºdo R.D.734/1988) .................................................................................................................................

8


DE CONSUMO PòBLICO



ANEXO V

INSPECCIÓN SANITARIA DE ABASTECEMENTOS

(Usar un impreso para cada abastecemento inspeccionado)

DATA INSPECCIÓN: Día Mes Ano

* Véxanse na páxina 17 as normas para cubrilo.

II.- ORIXE DA AUGA

II.A) SUPERFICIAL: RÍO

20. Nome do río e conca ..........................................................................................................................................

21. Concello da toma da auga ................................................................................................................................

22. Caudal medio (litros/segundo) .........................................................................................................................

23. ¿O caudal é suficiente en época de estiaxe?.................................................................................................

24. A toma de auga está situada a boa profundidade con respecto

á superficie e ó fondo .........................................................................................................................................

25. A toma de auga está suficientemente afastada dos puntos de vertido de augas

residuais ou industriais .......................................................................................................................................

26. En caso de que existan vertidos augas arriba (5 Km) indicar a cantos

metros se atopan..................................................................................................................................................

27*. Natureza dos vertidos .......................................................................................................................................

28. Volume dos vertidos .............................. m3

29*. Características da toma de auga....................................................................................................................

30. O conducto de captación é estable, está solidamente fixado ..................................................................

II.B) SUBTERRÁNEA:MANANCIAL

31. Nome do manancial ..........................................................................................................................................

32. Concello da toma de auga: ...............................................................................................................................

33*. Tipo........................................................................................................................................................................

34. Caudal medio (litros/segundo) .........................................................................................................................

35. Suficiente en época de estiaxe ..........................................................................................................................

36. Ten área de protección........................................................................................................................................

37. Ten plataforma de drenaxe ou arqueta...........................................................................................................

38. Ten caseta ou edificación....................................................................................................................................

39. Existen focos contaminantes a menos de 100 m. .........................................................................................

40. Natureza destes ....................................................................................................................................................

II.C) OUTRAS ORIXES

41. Natureza destes ....................................................................................................................................................

42. Caudal (litros/segundo) ......................................................................................................................................

43. ¿Presenta protección? ..........................................................................................................................................

44. ¿Mestúranse augas de distinta orixe?..............................................................................................................

45 *. Captación extraordinaria ................................................................................................................................

9


DE CONSUMO PòBLICO




III.- CONDUCCIÓN DESDE A CAPTACIÓN Á ESTACIÓN DE TRATAMENTO E/OU DEPÓSITO

46. Distancia entre ambas (m)..................................................................................................................................47*. Material de conducción.....................................................................................................................................

48*. Tipo de conducción ............................................................................................................................................

49*. Forma de conducción ........................................................................................................................................

50*. Anomalías na conducción ................................................................................................................................

IV.- TRATAMENTOS DA AUGA

51. ¿Posúe estación potabilizadora?.......................................................................................................................

52. Tratamentos que realiza: ....................................................................................................................................

nn Aireación nn Predesinfección nn Sedimentación nn Coagulación-Floculación nn Filtración nn Desinfección nn Ozonización nn Decantación

IV.a.- FILTRACIÓN53*. Tipo de filtro.........................................................................................................................................................

54*. Tipo de filtración ...............................................................................................................................................

55. Profundidade da capa da area de filtracción (cm.)....................................................................................56. Frecuencia (horas) .................. e duración (minutos) ................. do lavado dos filtros

en circunstancias normais

57. Frecuencia (horas) .................. e duración (minutos) .................. do lavado dos filtros en

circunstancias extremas

58. Turbidez da auga que sae do filtro (UNF) ....................................................................................................

IV.b.- COAGULACIÓN59. Coagulante utilizado ..........................................................................................................................................

60. Favorecedores da coagulación utilizados .....................................................................................................

61. Outras substancias adicionadas......................................................................................................................

IV.c.- DESINFECCIÓN62*. ¿Que desinfectante se utiliza na planta? .....................................................................................................

63. ¿O equipo de cloración funciona correctamente?.......................................................................................

64. ¿O tempo de contacto é polo menos de 30 minutos? ................................................................................

65. ¿Para cantos días ten de reserva de cloro ou de productos cloróxenos? ..............................................

IV.c.1.-DESINFECCIÓN CON CLORO GAS66. ¿A instalación dispón dun dispositivo para asegurara-la cloración permanente? ....................

67. ¿Dispón de equipos respiratorios para gases de escape? .............................................................

68. ¿A instalación dispón de recomendacións para a manipulación de cloro?................................

10


DE CONSUMO PòBLICO




IV.c.2.-DESINFECCIÓN CON SOLUCIÓN DE HIPOCLORITO69. ¿Cal é a riqueza en cloro da solución? (%) .................................................................................................70. ¿A solución utilízase á mesma concentración da etiqueta ou diluída? .................................................

V.- LABORATORIO DE CONTROL DA EXPLOTACIÓN

71. ¿Dispón de aparellos para realizar ensaios de floculación?......................................................................

72. ¿Dispón de aparellos para medi-la turbidez? ...............................................................................................

73. ¿Dispón de medios para determina-lo pH?....................................................................................................

VI.- DEPÓSITOS DE ALMACENAMENTO

74. Número de depósitos: .........................................................................................................................................

75. Capacidade destes (m3): 1º: ................ 2º: ................ 3º: ................ 4º: ................NOTA: Se existen máis de 4, indicar ó final desta páxina a capacidade de cada un deles.

76*. Situación destes: .................................................................................................................................................

77. ¿Os depósitos teñen acceso ó interior? ..........................................................................................................78. ¿O acceso pecha con chave? ............................................................................................................................

79. ¿Os orificios dos tubos de ventilación e de rebordamento están montados cara a abaixo? .............

80. ¿Os tubos de aireación e de rebordamento están protexidos por unha rede? .....................................

81. ¿É posible que a auga da chuvia penetre no interior do depósito?.........................................................

82. ¿Cal é o tempo que permanece a auga nos depósitos despois da cloración (h.)?...............................

83. Data da última limpeza dos depósitos: DÍA MES ANO

VII.- REDE DE DISTRIBUCIÓN

84. ¿Existe algunha fuga no sistema de distribución? ........................................................................................

85*.Material de que está constituída a rede:........................................................................................................

86. Existen tramos de chumbo: ................................................................................................................................

87. ¿A presión mantense permanentemente en toda a rede?...........................................................................

88. ¿En cantos puntos da rede se controla a cantidade de cloro libre?.........................................................

89. Indicar eses puntos de control: ........................................................................................................................

11


DE CONSUMO PòBLICO




VIII.- CALIDADE DA AUGA

a) Captación (Orde ministerial do 11 de maio de 1988)

90. Cualificación sanitaria: nn Sen tipificar nn A1 nn A2 nn A3

91. Caracteres microbiolóxicos: nn Sen tipificar nn A1 nn A2 nn A3

92. Caracteres físico-químicos: nn Sen tipificar nn A1 nn A2 nn A3

b) Rede de distribución (Real decreto 1138/1990, do 14 de setembro)

93. Potable ..........................................................................................................................................................

94. Non Potable .................................................................................................................................................

IX.- PERSOAL ENCARGADO DA EXPLOTACIÓN DA REDE

95*. O encargado da explotación ten unha formación profesional de nivel:...............................................96. ¿Cantos anos de experiencia ten no tratamento de augas?.......................................................................

97. ¿Desde canto tempo (anos) ocupa o seu posto actual?...............................................................................

98. Traballa a tempo completo: ...............................................................................................................................

X.- OBSERVACIÓNS

99. Natureza das principais reclamacións e observacións: ..............................................................

a) ..........................................................................................................................................................................

b) ..........................................................................................................................................................................

c) ...........................................................................................................................................................................

d) ..........................................................................................................................................................................

100. Medidas correctoras: Deficiencias que hai que corrixir obrigatoriamente, (por orde de

prioridades):

a) ..........................................................................................................................................................................

b) ..........................................................................................................................................................................

c) ...........................................................................................................................................................................

d) ..........................................................................................................................................................................

101. Medidas correctoras:Deficiencias menos importantes (por orde de prioridade)

a) ..........................................................................................................................................................................

b) ..........................................................................................................................................................................

c) ...........................................................................................................................................................................

d) ..........................................................................................................................................................................

12


DE CONSUMO PòBLICO




XI.- CONTINUACIÓN DA INSPECCIÓN PRECEDENTE

102. Data da última inspección: día mes ano

103. ¿As medidas correctoras propostas foron aplicadas?...............................................................................

104. ¿Que medidas correctoras foron aplicadas?

a) ..........................................................................................................................................................................

b) ..........................................................................................................................................................................

c) ...........................................................................................................................................................................

d) ..........................................................................................................................................................................

XII.- INFORMACIÓNS RELACIONADAS COA PRESENTE INSPECCIÓN

105. Nome e apelidos do inspector

................................................... ................................................... ...................................................

106. Nome do responsable ou encargado do abastecemento:

................................................... ................................................... ...................................................

107. OBSERVACIÓNS: a) Deficiencias sanitarias..................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

b) Existen condicións de chumbo ...................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

c) Corrección sanitaria necesaria .................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

d) Existe proxecto de mellora ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...................................... de ............................... de 19................

O INSPECTOR, O RESPONSABLE,

Asdo.: ......................................................... Asdo.: ........................................................

13


DE CONSUMO PòBLICO




XIV.- CARACTERÍSTICA DO APARELLO DE CLORACIÓN UTILIZADO

108. Modelo ................................................................................................................................................................

109. Marca ..................................................................................................................................................................

110. Tipo de funcionamento ....................................................................................................................................

XV.- RESULTADOS DAS ANÁLISES FÍSICO-QUÍMICAS E MICROBIOLÓXICAS

PROGRAMA CONTROL SANITARIO DAS AUGAS DE CONSUMO PÚBLICO

PROVINCIA: ........................................................................................................................................................CONCELLO: ...................................................................... PARROQUIA: .................................................ABASTECEMENTO: ......................................................... DATA: ..............................................................

MOSTRA “1”.- PUNTO DE CAPTACIÓNMOSTRA “2”.- SAÍDA DA PLANTA DE TRATAMENTOMOSTRA “3”.- PUNTO MÁIS AFASTADO DA REDE

14


DE CONSUMO PòBLICO



XIII.- CONTROL DE ADITIVOS E COADXUGANTES TECNOLÓXICOS UTILIZADOS PARA A DESINFECCIÓN DA AUGA DE CONSUMO

ADITIVO O COADXUVANTE FABRICANTE ENVASADOR

UTILIZADONOME OU

DOMICILIO Nº R.S.NOME OU

DOMICILIO Nº R.S.RAZON SOCIAL RAZON SOCIAL

Hipoclorito sódico en disolución

Cloro gas

Hipoclorito cálcico sólido

Coagulante

Coadxuvantes poliméricos

Outros aditivos

ANÁLISE FÍSICO-QUÍMICA

1 2 3

CLORO RESIDUAL (mg/l=ppm)

pH

TEMPERATURA (ºC)

CONDUCTIVIDADE (micro S.cm-1)

AMONIO (mg/l NH4*+)

NITRITOS (mg/l NO2-)-

NITRATOS (mg(l NO3-)

OXIDABILIDADE O PERMANGANATO (mg/lO2)

CLORUROS (mg/l Cl-)

FERRO (µg/l)

MANGANESO (µg/l)

ANALISE MICROBIOLÓXICA

1 2 3

BACTERIAS AEROBIAS A 37º (ufc/ml)

COLIFORMES TOTAIS/100 ml (ufc/100 ml)

COLIFORMES FECAIS/100 ml (ufc/100 ml)

ESTREPTOCOCOS FECAIS/100 ML (ufc/100 ml)

CLOSTRIDIOS SULFITO-REDUCTORES (ufc/20 ml)

1 2 3 CALIFICACIÓN SANITARIA DA AUGA

OBSERVACIÓNS ...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

15


DE CONSUMO PòBLICO



16


DE CONSUMO PòBLICO



XVI.- ESQUEMA DO ABASTECEMENTO:

17


DE CONSUMO PòBLICO



Calquera dato que no momento da inspección non se coñeza con exactitude ou se dubide, deixarase en

BRANCO facendo nunha folla adxunta reseña desta circunstancia.

A maior parte das preguntas, costestaranse con SI ou NON

- Cando a resposta é SI ponse: S

- Cando a resposta é NON ponse: N

O resto das preguntas poñerá unha das seguintes contestacións:

3. Núcleos de poboación: Relaciónense as parroquias ou lugares que abastece.

5. Propiedade: 1 Particular; 2 Municipal; 3 Mancomunada.

27. Natureza dos vertidos: 1 Urbanos; 2 Industriais; 3 Gandeiros; 4 Outros (especifíquese).

29. Características da toma de auga: 1 Beira; 2 Fondo; 3 Centro; 4 Mediante galería de in-

filtración; 5 Mediante pozo filtrante.

33. Tipo: 1 Ascendente; 2 Descendente.

45. Captación extraordinaria: 1 Non está previsto; 2 Pozo; 3 Manancial; 4 Galería; 5 A través

de cisternas.

47. Material de construcción: 1 Ferro; 2 Fibro cemento; 3 Formigón; 4 Outros; 5 Polietileno;

6 Outros (especificar).

48. Tipo de conducción: 1 A presión; 2 Por gravidade.

49. Forma de conducción: 1 Cuberta ou pechada; 2 Descuberta ou aberta; 3 Mixta.

50. Anomalías na conducción: 1 Falta de protección; 2 Filtracións e fugas frecuentes.

53. Tipo de filtro: 1 area aberto; 2 area a presión; 3 terra de diatomeas.

54. Tipo de filtración: 1 lenta sobre area (<3,7 m/día); 2 rápida sobre area (>8,7 m/día)

62. Tipo de desinfección: 1 Cloro gas; 2 solución de hipoclorito sódico; 3 outro (indicar cal).

76. Situación destes: 1 Elevados; 2 En terra.

85. Material de que está constituída a rede: 1 Ferro; 2 Fibrocemento; 3 Formigón.

95. Formación profesional: 1 Universitaria; 2 Secundaria; 3 Primaria; 4 Outra (especificar).

NORMAS PARA CUBRI-LO IMPRESO DE “INSPECCIÓN SANITARIA DE ABASTECEMENTO


DE CONSUMO PòBLICO



ANEXO VI

serie i: sección a. de consumo: informe 1 · 2015. 5. 11. · segundo as directrices marcadas polo...

Documents