GEZD‹KÇE GÖRDÜKÇE‹zlen fien Toker

ufladas›’ndan 1,5 saat sonra adan›n baflkenti Samos(Vathy) kentinevarmak üzere yola ç›kan teknenin önüne köpük köpük dalgalar› itip,yolculu¤u uzat›rken ac›mas›zd›r. Samos kentini Karlovasi’ye ba¤layanyolun kenar›na dizilmifl Tsamadou ve Lemonakia plajlar›nda günefl-

lenenleri serinletirken iyi bir arkadafl, Kokkari’de sörf yapanlar› denizin üze-rinde gezdirirken yak›n bir dosttur. Bir zamanlarVourliotes köyünün ticaret liman› olan Avlakia’y›geçip, köye giden da¤ yolunda dönünce çeflitçeflit a¤aç ve ot kokular›n› hediye ederkenkonukseverdir.

VourliotesSamos (Sisam) adas›ndaki küçük Urla:

Rüzgar asl›nda ayn› rüzgar olsa da, sanki farkl› birrüzgarm›flças›na türlü hallere bürünür Samos adas›nda.

K

126

127

K›vr›la k›vr›la yükselen yol, köyüngiriflinde bitiyor. Buradaki park yerinearac›n›z› b›rakmay›p, soldaki yoldanyukar› devam ederseniz Urla’da Mis-ket, burada Muscat denilen minik ta-neli, hofl kokulu, tatl› beyaz üzümlerinba¤lar›yla kapl› dik teraslar aras›ndayapaca¤›n›z bir yolculuk sizi adan›nen eski manast›r›na getiriyor. 1566y›l›nda kurulan Panagia Vrondianimanast›r›nda her y›l 8 Eylül’de yap›lanfestivale adan›n her yan›ndan Hristi-yanlar geliyor, manast›rdan da¤›n zir-vesi olan 1153 metrelik Profitis Ilias’a3 saatte yürünüyor. 2000 y›l›nda çev-resinde ç›kan yang›n nedeniyle zarargören manast›r›n restorasyonu hâlâdevam ediyor.

Da¤›n zirvesine giden gibi, köyünetraf›nda farkl› yürüyüfl rotalar› davar. Da¤daki, vadilerdeki patikalardanManolates köyüne, Bülbüller Vadisi’ne, Kokkari’ye ve Pnaka su kayna¤›nayürüyebilirsiniz. Köyün içindeki so-kaklar çok dar oldu¤u için, arac›n›zvarsa onu giriflteki park yerine b›rak-mak en iyisi. Köyün sokaklar› bazengeniflliyor, bazen yaln›zca bir kiflinin

Neyse ki, s›cak bir Temmuz günü,bu rotay› izleyerek Karvounis da¤›n›nyamac›ndaki Vourliotes köyüne gider-ken bana da efllik etti rüzgar. Di¤erad› “ba¤ kütü¤ü, asma” anlam›na ge-len Ampelos olan da¤›n, köye gidenk›vr›ml› yolu güzel manzaralar sundubana. Ard›mda masmavi bir deniz, et-raf›mda yeflilin birçok tonunu olufltu-ran çam, selvi, mefle, zeytin ve kesta-ne a¤açlar› ile dar setler üzerinde katkat s›ral› üzüm ba¤lar›...

iraz sonra da¤›n yamac›nda,bu yemyeflil tablonun içinegömülmüfl beyaz evleriyle,Samos’un en eski köylerinden

biri olan Vourliotes göründü. 16. yüz-y›lda ‹zmir’in ilçesi Urla (Vourla)’dangelen Rumlar›n kurdu¤u, “Küçük Ur-la”, “Urla’dan” anlamlar›ndaki Vourli-otes...

Köye varmadan önce , ana yoldansa¤a ormana do¤ru ayr›lan bir patika,merakl› yürüyüfl severleri bir zamanlar“Diflleri dökecek kadar so¤uk” oldu¤usöylenen Pnaka su kayna¤›na götürü-yor. Vourliotes’i kuran Urlal›lar’›nadaya ilk geldiklerinde bu kayna¤ayak›n olan Paleohori’de yerlefltiklerisan›l›yor.

B

Vourliotes’i kuranUrlal›lar’›n adaya

ilk geldiklerinde bukayna¤a yak›n olan

Paleohori’deyerlefltikleri

san›l›yor.

128

geçebilece¤i bir hâl al›yor, bazen deyaln›zca bir merdivenden olufluyor.Aç›k renk boyal› evler Urla’daki eskiRum evleri gibi. Evlerin genelliklemaviye veya yeflile boyal› ahflap kap›-lar›n›n önünde oturan yafll› teyzelerinönlerinden geçip, köy meydan›na ge-liyorum.

rtas›ndaki a¤açlar, etraf›n-daki evler, lokantalar veköy kahvesinde sohbeteden köylülerle çok güzel,

küçük bir meydan buras›. Üzeri beyazmermerli, ahflap masalarda, has›r san-dalyelerde oturan köylülerin kahveiçti¤i köy kahvesinin karfl›s›na, TheBlue Chair (Mavi Sandalye) adl› lo-kantaya oturuyorum. Has›r sandalye-lerin ahflap bölümlerinin koyu mavirenge boyand›¤›, masalar›n mavi-be-yaz örtülerle ve ka¤›tlarla örtüldü¤ülokantay› Vourliotes’li Stella ve Vasi-lis Trovas çifti iflletiyor. Meydan›ndi¤er yan›nda ifllettikleri Pomegranate(Nar) isimli hediyelik eflya dükkan›da önündeki kartpostallar, süsler vesabunlarla meydana farkl› renkler

kat›yor. Taze sebzeler, zeytinya¤› veayçiçek ya¤› ile haz›rlad›klar› yemek-leri içeren lokanta menüsü oldukçazengin. Keçi sütünden yap›lan Fetapeynirinin k›zarm›fl, ›zgara veya do-mates, so¤an, biber ve zeytinle yap›lanYunan salatas› üzerinde sunuldu¤ufarkl› seçenekleri, Dolmades (yapraksarmas›), Fasolia (zeytinya¤l› barbun-ya fasulyesi), Tzatziki (cac›k), k›yma,kabak, humus veya ›spanaktan yap›lançeflitli k›zarm›fl köfteler (Keftedes)

O

BD EK‹M 2012

The Blue Chairs lokantas›

Vourloites köy meydan›

menüdeki mezelerden birkaç›.Türk oldu¤umu ö¤renince bu kö-

yü Urla’dan gelenlerin kurdu¤unusöylüyor Vasilis, sonra içeriden büyük-çe bir foto¤raf albümü ç›kar›yor. Al-bümün bir sayfas›na yerlefltirdi¤i, kâ-¤›d› sararm›fl, ‹zmir ile ticaretin yo¤unolarak yap›ld›¤› döneme, 1892 y›l›naait bir belge gösteriyor. Adada üretilenzeytin, zeytinya¤›, flarap ve hayvansalürünleri ‹zmir’e götürüp satarak ora-dan da baharat ve çeflitli araç-gereçgetiren büyük dedesinden kalma bel-gede, ‹zmir’deki Yol Bedesteni’ndenal›nan ürünlerin isimleri yaz›l›, tarç›n,karabiber, kuruyemifl diye s›ralan›yorsat›rlar... “Ticaret için Yunanistan çokuzak, Türkiye ise çok yak›n.” diyorVasilis, eski günlerin özlemini çekergibi...

ki k›y› aras›ndaki ticaretin bitmesive adadan d›flar›ya göçün artmas›y-la köyün nüfusu da giderek azal-m›fl. Adan›n Misket üzümü yetiflti-

rilmesinde önde gelen köyü olan Vo-urliotes’te 1900’lerde 1500 kifli yaflar-ken bu say› flimdi 300’e düflmüfl.

Albümde flimdi bizim oturdu¤u-muz yerde çekilmifl, 1920 tarihli siyahbeyaz bir foto¤raf var. Bir masan›netraf›nda otururken poz vermifl Samosk›yafetleri içindeki yafll› köylüler veyurtd›fl›na gidip kravatl› giysileriyledönen gençler, köyden ayr›l›fl›n ilkizlerini tafl›yor gibi...

Vourliotes’te ve adan›n baflka yer-lerinde yetifltirilen Misket üzümleriyle1890’dan 1933 y›l›na kadar Frans›zla-r›n yönetiminde üretilen flaraplar,1933’ten beri yerel üreticilerin kurdu-

BD EK‹M 2012

‹

¤u kooperatif taraf›ndan yap›l›yor.“The Muscat of Samos” isimli flarab›nen iyi tatl› flaraplardan biri oldu¤unusöylüyorlar. Golden Samena, SamosNectar isimli di¤er flaraplar›n yan›s›ra,lokantalarda ev flaraplar› da çeyrek,yar›m ve litrelik cam sürahilerde su-nuluyor.

Ö¤le saati geldi¤inde köy meyda-n›nda bir hareketlilik oluyor. F›r›ndanç›kan s›cac›k ekmekler evlere tafl›n›-yor, ö¤le yeme¤i için eve gidenleryolda birbiriyle selamlafl›yor, güneflinparlak ›fl›klar›yla camlar›n önündekisardunyalar daha bir canlan›yor sanki.Kediler a¤açlar›n ya da evlerin gölge-lerine, daha serince tafllara yerlefliyor-lar. Duvar›n kenar›ndaki saks›dakifesle¤eni avuç içlerimle sevip, okfla-yarak mis gibi kokusunu meydanayay›yorum...•

izlensen@butundunya.com.tr

Vourliotes’debir sokak

129