saba

saqarTvelos kaTolikeTa yovelTviuri macne

# 3 marti 2007 gulis wakiTxvis unari pius XII da sabWoTa specsamsaxurebi baTumis kaTolikeTa taZari moxaliseoba vatikanis II kreba eklesis Sesaxeb redaqciis gverdi

gulis wakiTxvis unari 2007 wlis didi marxvis Jams iqneb SevecadoT da sityva “wakiTxva” sakuTar Tavze moqmed sityvad gadavaqcioT? wakiTxva ara mxolod im gagebiT, rogorc `sabas~ wina nomerSi SemogTavazeT, aramed sakuTari azrebis, sakuTari gulis wakiTxva. mainc ras unda niSnavdes es? Cveulebriv, gacilebiT ioli gveCveneba, miuxedavad garkveuli sirTulisa, wignebis, statiebis, Cvens irgvliv momxdari mravali movlenis wakiTxva, romlebic, Cvenda sasixarulod, gviwveven amisken da asec viqceviT kidec, magram ai, rac Seexeba gulis wakiTxvas, Cveni sulis siRrmis Ziebas, im energiis, im naWdevis, rac RmrTis SemoqmedebiTma xelma dagvasva, SeiZleba es yvelaferi fuWad dakargul drod miviCnioT, _ Zvelmodurad, SeuZleblad da ucnaurad. imisaTvis, rom Cveni gulisnadebis wakiTxva SevZloT, gavixsenoT lukas saxarebis igavis uZRebi Svilis “sakuTar TavSi dabruneba”, wmida agvustines “redde in te ipsum”, oRondac sxvebTan ar daviwyoT mkiTxaoba (qiromantia, astrologia, magiebi), is, risi gakeTebac ar gamogvdis, swored sulis amokiTxvaa; magaliTad, dReSi mdumarebis naxevari saaTi mainc aris saWiro, rom wmida werilis romelime monakveTis wakiTxvis Semdeg, mis Suqze amovikiTxoT sakuTari Tavi. swored siCumeSi aRmovaCenT fiqrebs, im rxevebs, rac azrTa oromtrialSi, egoizmSi, ormag TamaSebSi, farisevlobaSi marxia, anu, samwuxarod, riTac Sedgeba Cveni dRis umetesi nawili. swored siCumeSi SegviZlia SevexoT Cveni sulis unazes simebs, vigemoT sulierebis surneli, silamaze da sakraluroba “sakuTari savanesi”, romelSic Cveni zeciuri mama mogvelis im saidumloTa

gasamJRavneblad, saidanac iSva da sadac miiltvis Cveni sicocxle: Cven xom mamis wiaRSi viSviT da sicocxlis bolos mis “mSobliur” wiaRsve davubrundebiT. “Sen, Cemo RmerTo, yvelaze Rrmad iyav CemSi, umWidrovesad” (wm. avgustine, “aRsarebani”). Cven unda CavwvdeT im siRrmes, romelSic amJamad vimyofebiT da SevZloT sakuTar TavTan simSvideSi darCena.

siCumeSi unda gavaxmianoT is, rac, rogorc konradi ityoda: “CvenSi iwvevs tkbobisa da gaocebis gancdis unars, azrs sicocxlis idumalebaze, Cvens keTilganwyobas, mSvenierebas, tkivils, samyarosTan idumal kavSirs, mcired, magram Tanadgomis udrek rwmenas, rac uTvalav adamianTa gulebs aerTebs, im ocnebebs, sixaruls, tkivils, aRmafrenebs, iluziebs, imedebsa da SiSebs, rac aerTianebs adamianebs da mTels samyaros: mkvdrebs cocxlebTan, cocxlebs ki maTTan, vinc jer kidev ar dabadebula? swored siCumeSi SeiZleba iSvas locva, namdvili locva, “suliTa da WeSmaritebiT”, locva, romelic lamobs RmerTTan Sexvedras eklesiaSi da adamianebTan saubarSi. swored siCumeSi SeiZleba daibados moTqma-godeba, ganmaTavisuflebeli, namdvili. gveCveneba, rom am samyarodan TiTqos gaqra gulwrfeli moTqma-godeba. darCa mxolod moCvenebiTi cremlebi, isteriuli, paranoiduli tirili; cremlebi, romlebic WeSmariti Sinagani moqcevidan gadmoiRvreba, axali naTlisRebis, axali aRdgomis tolfasia. Tumca esec aris,… sulis siRrmemde misaRwevad, ganwmendis samuSao gvaqvs Casatarebeli, yvela im mxaris, “waxdenili” nawilis moZieba da gareT gadayra, guldagul rom vCqmalavT. ramdenjer gvicdia saxelis darqmeva am waxdenili nawilebisTvis: mkrexeloba, fuli, Zalaufleba, alkoholi, narkotiki, seqsi, siyalbe, moda…_ raTa Semdeg ar gvqonoda imdenad Zlieri nabijebis gadadgmis unari, rac Tavdayira daayenebda yvelafers! ramdeni uRirsi meqanizmi imaleba CvenSi, Cveni sulis siRrmeSi, imisaTvis, rom ar davazianoT yvela is niRabi, rac Cvens cxovrebas arTulebs. raoden normalur pirobadaa miCneuli zogisTvis iseTad gamoCndes, rogoric ar aris an piriqiT, ar gamoCndes iseTad, rogoric aris. da es imis gamo, rom xSirad Cvens Tavs gavurbivarT da ar gagvaCnia sakmarisi Sinagani siZliere, rac SegvaZlebinebda WeSmariti mwuxarebis yalbisgan gansxvavebas, radganac Zalze xSirad ver gagvirCevia realoba miraJisgan, sakuTari kerpebi _ WeSmariti RmrTisgan.

sulis amokiTxva, romelic Sors idgeba pasiuri da gabruebuli yofierebisagan, gvibiZgebs, Cveni cxovrebis gonivrulad da mudmivad da, aqedan gamomdinare, mTeli samyaros, eklesiisa da ojaxis gaumjobesebisken. rogorc netari tereza kalkuteli ityoda gulis amgvari wakiTxva iqneba “gamowveva _ gasaazreblad, galoba _ sagaloblad, TamaSi _ saTamaSod”, miRebuli siyvaruliT da enTuziazmiT, da ara rogorc satareblad mZime uReli da am energiiT avsebulni verTvebiT cxovrebaSi, vSromobT da gviyvars gemovnebiT. madlierebis grZnobiT vafasebT wuTisoflis ZRvenT da arasodes

viviwyebT, rom Cven unda vemsaxuroT maT da ara piriqiT. ase vcxovrobT daxsnilni mwuxarebidan, rasac monoba warmoSobs maTSi, vinc yofierebis sizantes, materialuri keTildReobis SeZenas da arsebul oromtrials gaubruebia. am “gulTa kiTxvas” gvimzadebs cxovreba; ramxela siRrmes SeiZens Cveni mzera, ramdenad SevZlebT sakuTar da sxvis cxovrebaSi SeRwevas!

msgavsi gamocdileba ganicada cnobilma logoTerapevtma viktor franklma, romelic, ebraelobis gamo germanelTa banakSi datyvevebuli, sasowarkveTis Sav ufskrulSi eSveboda; iq man SeZlo Tavis gadarCena TviTmkvlelobisgan da im jojoxeTSi cxovreba; “sulis amokiTxvis” procesSi man Zalumad igrZno Sinagani gamofxizleba, Zlieri energia, riTac garemoebiT datyvevebuli Tavisi fiqrebi daimorCila da sakuTari Tavs Tavisuflebis ganaCeni gamoutana. kosmosis yvelaze Zlieri Zala devs ara materiaSi, aramed _ da es aris kvanturi fizikis Teoria, _ im Caketil energiaSi, romelSic adamians ZaluZs sakuTari Tavis wakiTxva, sakuTar Tavze fiqri, sakuTari Tavis Seyvareba, rom Semdgom guli gauxsnas RmerTsa da moyvass.

mama gabriele bragantini

kaTolike eklesia msoflioSi

pius XII, holokosti da sabWoTa specsamsaxurebi

gasuli Tve mravali sintereso movleniT aRiniSna, magram gvsurs mkiTxvelis yuradReba erT sakmaod mniSvnelovan sakiTxs mivapyroT. saqme exeba kaTolike eklesiisadmi sabWoTa xelisuflebis mimarTebas. es mimarTeba, rogorc cnobilia, aTwleulebis ganmavlobaSi ara ubralod mtruli, aramed saocrad tendenciuri da cilismwamebluri iyo. aRsaniSnavia isic, rom sabWoTa Zalaufleba qmnida mTel rigs miTebisas kaTolike eklesiis Sesaxeb, romelTagan amjerad erTs gamovyofT. esaa e. w. miTosi vatikanisa da nacional-socializmis TanamSromlobis Sesaxeb. jer kidev stalinuri periodidan moyolebuli “samecniero” wignebis wyeba ibeWdeboda, romelTa meSveobiTac xdeboda am miTosis tiraJireba. magram Tavis kulminacias am movlenam XX saukunis 60-70-ian wlebSi miaRwia. ra mizans isaxavda es miTosi?

sanam am SekiTxvas pasuxs gavcemdeT, unda aRiniSnos Semdegi: Tanamedrove dasavleTis erT-erTi yvelaze ufro mniSvnelovani da jer kidev mouSuSebeli travma II msoflio omi da misi Sedegebia, upirveles yovlisa, _ nacisturi reJimis mier 6 milionze meti ebraelis eqsterminacia. am sazarel faqts ramdenime saxeli aqvs _ Soa, katastrofa, holokosti. Tanamedrove dasavleTuri sazogadoebis erT nawilSi, samwuxarod, gavrcelebulia azri, rom romis uzenaesma pontifeqsma pius XII-m da kaTolike eklesiam ar SeaCera ebraelTa eqsterminacia da rom pius XII-s mxolod monaTluli ebraelebis gadarCena ainteresebda.

magram saqme isaa, rom 1941-45 wlebSi uamravma ebraelma _ sionistma Tu orTodoqsma iudevelma _ icoda, vin imaleboda MmonaTlul ebraelTa ukan _ ebraelebi, romlebmac naTlobis yalbi dokuntebi vatikanidan papis uSualo miTiTebiT miiRes. rodesac pius XII gardaicvala, golda meirma samZimris sityvaSi ganacxada, rom gardacvlilma pontifeqsma ebraelTaTvis gaakeTa ufro meti, vidre yvela demokratiuli qveynis xelisuflebam erTad aRebulma. aseve miiCnevdnen albert ainStaini, moSe Sareti, rabini isaak hercogi, rabini elio toafi _ aRarafers vambobT romis mTavar rabinze II msoflio omis ganmavlobaSi _ israel colize (coleri), romelic 1945 wels moinaTla da naTlobis saxelad eujenio arCia _ pius XII-is pativiscemis niSnad (piusis saxeli da gvari eriskacobaSi eujenio paCeli iyo).

pius XII-is, misi diskreditaciis mizezi, romlis dasawyisis simbolur TariRad 1963 wels gamoqveynebuli rolf hoxutis piesa _ mosaydre _ unda miviCnioT, pontifeqsisi mZafri antikomunizmi gaxda. arada, XX saukunis 60-iani wlebi dasavleTSi xom radikaluri memarcxene ganwyobaTa aRzevebis periodia _ swored am konteqstSi unda ganvixiloT pius XII-is negatiuri imijis fabrikacia.

Tumca, rogorc ukve aRvniSneT, dRes mdgomareoba sxvagvaria _ liberali anda memarcxene inteleqtualebi da e. w. liberali kaTolikeebi miiCneven, rom eklesiam da papma araferi (an bevri araferi) iRona ebraelTa gadasarCenad. gansakuTrebiT gamoirCevian yofili kaTolike mRvdeli jeims keroli da jeims kornueli. maTi wignebi _ konstantines maxvili da hitleris papi _ Tanamedrove radikaluri sekularizmis manifestebia.

Tumca, raRa Tqma unda, yovelive amas ufro Rrma mizezic aqvs _ II msoflio omis ganmavlobaSi TiTqmis yvela demokratiulma Tu liberalurma saxelmwifom imdenad samrcxino pozicia daikava ebrauli sakiTxisadmi, rom “saWiro gaxda” erTaderTi Zalis _ kaTolike eklesiis _ diskreditacia _ eklesiam xom qmediTi da realuri daxmareba aRmouCina ebrael xalxs (da ara oden mas, aqve SevniSnavT). kontrastisaTvis: Sveicariam uari Tqva devnil ebraelTaTvis TavSesafris micemaze da isini ukan gamoabruna. amerikis SeerTebuli Statebi da britaneTi ki II msoflio omis ganmavlobaSi saerTod uaryofdnen, rom nacistur germaniaSi ebraelebi idevnebodnen.

magram davubrundeT gasul Tvesa da im cnobas, romelic amerikul presaSi, kerZod, nacionalur reviu onlainSi gamoCnda: gadamdgarma general-leitenantma mixai paCepam am perioduli gamocemisadmi micemul interviuSi ganacxada, rom “1960 wlis TebervalSi sabWoTa kavSiris maSindelma liderma nikita xruSCovma zesaidumlo gegma daamtkica, romelic dasavleT evropaSi vatikanis moraluri avtoritetis Seryevas iTvaliswinebda”. paCepas sityviT, kgb-m ZiriTad samizned 1958 wels gardacvlili papi pius XII airCia. unda Seqmniliyo misi xati rogorc gulcivi da nacistebisadmi simpaTiiT aRsavse adamianisa. “mkvdars ar

ZaluZs sakuTari Tavis dacva,” _ amgvari iyo sabWoTa specsamsaxurebis devizi.

kgb-m mis winaaRmdeg gamoiyena is faqti, rom pius XII 20-ian wlebSi, rodesac nacisturi partia politikur asparezze gamosvlas iwyebda, papis nunciusi iyo miunxensa da berlinSi. paCepa aRniSnavs, rom specsamsaxurebs surdaT warmoedginaT is rogorc antisemiti da hitleriseuli holokostis STamagonebeli. magram amisaTvis saWiro iyo vatikanis arqivSi SeRweva da Sesabamisi dokumentebis faslifikacia _ saWiro iyo adamiani, romelic amgvar davalebas Sesarulebda.

swored am mizniT kgb-m Tavis mTavar agentad rumineli paCepa airCia. is vatikanSi miavlines sakmaod saintereso yalbi misiiT _ TiTqos socialistur rumineTs vatikanTan diplomatiuri kavSiris aRdgena surda. 1960-62 wlebSi paCepam bevri dokumenti Seiswavla _ pius XII-is diskreditaciisaTvis arcerTi gamodgeboda, magram is mainc am dokumentTa aslebs moskovSi agzavnida.

da, ai, 1963 wels qveyndeba da idgmeba avstrieli rolf hoxutis piesa mosaydre, qristianuli tragedia. piesis teqsts 40-gverdiani moskovis mier mopovebuli “dokumentebi” erTvoda, romelic warmoaCenda piusis axal imijs _ civsa da borot adamians, antisemitsa da nacistebis STamagonebels.

piesas sakmaod seriozuli warmateba xvda wilad _ is erT weliwadSi ormoc enaze iTargmna da msoflios mraval scenaze daidga. “adamianebs sibinZuris ufro sjeraT, vidre siwmindisa,” _ ase cinikurad axsna sabWoTa specsamsaxurebis maSindelma ufrosma iuri andropovma (SemdgomSi sabWoTa kavSiris komunisturi partiis generalurma mdivanma) paCepasTan saubarSi piesis warmatebis mizezi.

dRes es piesa TiTqmis aRaravis axsovs, miuxedavad imisa, rom ramdenime wlis win berZenma komunistma reJisorma kosta-gavrasma misi reaminireba moiwadina, magram pius XII-is negatiuri xati dasavluri sazogadoebis nawilSi jerac cocxalia. _ Tumca, aRniSnavs paCepa, _ simarTle dRes mainc gzas miikvlevs am sibinZuresa da sibneleSi: rabinma daviT dalinma morigi wigni gamoaqveyna pius XII-isa da misi pontifikatis (1939-1958 ww.) Sesaxeb. am monografiaSi warmodgenialia bevri axali dokumenti, romlebic gviCvenebs, rom piusma da romis kaTolike eklesiam aTasobiT ebraeli gadaarCina sikvdilis banakebsa da gazis kamerebSi daRupvas.

dabolos, CvenTvis mTeli es ambavi samagaliTo unda iyos _ kargad unda gvesmodes, ra Zalebi idga da dgas antiromauli ganwyobebis ukan.

iakob dumbaZe

kaTolike eklesia saqarTveloSi

mama simonis gaxseneba

mama simon klimaSevski saqarTveloSi 2005 wels Camovida. igi arlis

sakrebuloSi 5 agvistos dabinavda. mosaxleobam Zalian gaixara, radganac maTTan mudmivad iqneboda axalgazrda, energiuli da iniciativiani moZRvari. Cveni sakrebulos mrevlma igi miiRo rogorc sulieri mama, xolo ufrosma adamianebma Seiyvares rogorc sakuTari Svili (asakidan gamomdinare). mama simonma didi mondomebiT da enTuziazmiT daiwyo qarTuli enis Seswavla, Camosvlidan meore dResve man qarTul enaze aRavlina wm. wirva. am movlenam yvela ganacvifra. sul mokle droSi man Zalian bevrs miaRwia. mama simonma sakrebulos axalgazrda wevrebis da yvela Taobis morwmuneebis didi siyvaruli moipova da maT gulebSi samudamod daisadgura. miuxedavad enis barierisa axalgazrdebs misi usityvod gvesmoda, aseve esmoda mas Cveni. igi cdilobda yvelasTan axlos yofiliyo da daxmareboda rogorc SeeZlo. axalgazdebs xSirad gvaxsendeba rogor dagvexmara mama simoni 2005 wlis saSobao zeimis momzadebaSi, TiTqos grZnobda rom misTvis es bolo Soba iyo, radgan surda gansakuTrebuli gamosuliyo. gansakuTrebuli urTierToba hqonda ministrantebTanac. aswavlida rogoc RmrTismsaxurebas, aseve, megobrobasa da siyvaruls da Tavadac maTi didi megobari iyo. raoden didic ar unda iyos misi gardacvalebiT gamowveuli tkivili, Cven darwmunebulni varT, rom is sulierad yovelTvis CvenTanaa, rac did Zalasa da energias gavZlevs. misi gamamxnevebeli mzera arasodes dagvaviwydeba. saocaria is faqti, rom misi aralSi Camosvlis da gardacvalebis dRe paraskevi iyo. igi gardaicvala saqarTvelos erT-erT umaRles mwvervalze (yazbegSi) gasuli wlis 17 Tebervals.

eka maToSvioli Teona tatalaSvili

polonuri locvani

vuZRvni qalbaton viqtoria korJenevskaias xsovnas

wm. petre da wm. pavle mociqulTa Tbilisis kaTolikuri eklesia mravali aTeuli wlis ganmavlobaSi Tavis sakrebuloSi sxvadasxva erovnebis morwmuneebs aerTianebda. polonelebsac gansakuTrebuli adgili ekavaT am sakrebulos daarsebaSi. minda gavixseno erTi epizodi, romelic dakavSirebulia qalbaton viqtoria korJenevskaiasTan.

1996 wels, me, filologiis fakultetis II kursis studenti, polonuri locvaniT xelSi, videqi eklesiaSi, dilis wirvaze. RmrTismsaxurebis Semdeg, momiaxlovda erTi xandazmuli qalbatoni, romelic Tvals ar aSorebda wigns da mkiTxa:

_ polonuri ici? _ da, ise rom pasuxisTvis ar daucdia, gaagrZela, _ Cven gvWirdeba vinme, vinc agvixsnida Tundac anbans... Cems saxlSi polonelebi ikribebian _ umetesoba _ Cemi asakisa (man Caicina), viRaca ki laparakobda polonurad, magram... daaviwyda...

_ magram me ar SemiZlia! me Cvidmeti wlisa var, da arasdros... _ amas ara aqvs mniSvneloba, _ gamaCera man, _ Sen mxolod

daTanxmdi, Cven ki Zalian vecdebiT. me im dResve aRmovCndi qalbaton viqtorias Zvel saxlSi, kukiis

sasaflaos pirdapir, polonuri enis pirvel gakveTilze, gakveTilisa, romlis Catarebac me momiwia. rogorc Semdeg gairkva, es saxli legendebiT sunTqavda da masSi siZvelis sunTqva igrZnoboda _ mZime pirquSi aveji, gardasul adamianTa portretebi (diasaxlisma yvela axlobeli dakarga, ukanaskneli _ axalgazrda qaliSvili), magram aq mudmivad loculobdnen. qalbaton viqtorias ucvleli Tanamgzavri ki iyo xSiri xmarebisagan gacveTili, sqeltaniani locvani `Modlitewnik~.

am dRidan daiwyo petre-pavles eklesiis sakrebulos poloneli wevrebis yovelkvireuli Sexvedra. yovel kvira dRes polonuri locviT vamTavrebdiT. qalbaton viqtorias uyvarda ganmeoreba: `me kargad vsaubrob qarTulad, magram yovelTvis vloculob mxolod polonurad~. Cveni Sexvedrebis sawyisi mizani iyo locvebis Seswavla winaparTa enaze, raSic religiuri literatura gviwevda daxmarebas.

saqarTvelo meore samSoblo iyo qalbaton viqtoriasTvis. axalgazrdoba man leningradis blokadaSi gaatara, misi naambobi meore msoflio omis sastik epoqaze, sakmarisi iyo memuaruli literaturisTvis, an romanisTvisac ki... Semdeg igi gaxda qarTveli mecnieris platon jafariZis meuRle da isini TbilisSi Camosaxldnen. Cveni Sexvedrebis dros qalbatoni viqtoria 72 wlisa iyo.

kaTolikuri eklesiis tradiciebs qalbaton viqtorias cxovrebaSi yovelTvis gansakuTrebuli adgili eWira. mowiweba da Tayvaniscema wmidanTa dResaswaulebisa arasodes Sewyvetila arc mis bavSvobaSi, romelic revoluciis wlebs daemTxva da arc axalgazrdobaSi, meore msoflio omis dros. qalbatoni viqtoria gulSi inaxavda am tradiciis saocar detalebs. gansakuTrebiT dRemde axsendeba saSobao, qvemodan Tivaamodebuli, gaxamebuli sufra da polonuri sagaloblebis simRera, romelTa umetesoba Suasaukuneebisa iyo da bolomde mxolod mRvdlebsRa axsovdaT.

aRdgomisa da Sobis dReebSi kukiis ubanSi mdgari Zveli saxli stumrebiT ivseboda, romelTa Soris aucileblad naxavdiT taZris winamZRvars mama adams, aseve, im adamianebs, romelTac poloneTTan araviTari urTierToba ar hqondaT, magram dainteresebulni iyvnen misi kulturiT, an ubralod diasaxlisis keTili Rimili izidavdaT.

1997 wlis ianvarSi TbilisSi daiwyo polonur enaze wmida wirvebis Catareba da dRemde grZeldeba. qalbatoni viqtoria korJenevskaia amis erT-erTi mTavari iniciatori iyo.

1998 wlis 28 martis dila qalbaton viqtoriasaTvis aRar gaTenebula. is sakvirao dilis wirvis dasrulebamde ramdenime wuTiT adre wavida Cvengan. RmerTma mas aCuqa ukanaskneli gaelveba mSobliur taZarSi. kuboSi mas xelT epyra tyavgadakruli Zveli polonuri locvani.

dro ar indobs mexsierebas, Zvel saxeebs, saxelebsa da TariRebs, magram qalbaton viqtorias mier naloliavebi tradiciebi dResac cocxalia. kvlavindeburad aResruleba yovelTviuri polonuri wirvebi da mrevlTan Sexvedrebi, sadac JRers polonuri sityvebi da simRerebi. saqarTveloSi gaixsna poloneTis saelCo da poloneTi ukve aRar gveCveneba Cveni winaprebis raRac miuRwevel da saocnebo qveyanad. magram cnobierebaSi kvlav JRers Soreuli fraza `me yovelTvis vloculob mxolod polonurad~. da me viwyeb fiqrs didtanian wignze _ `Modlitewnik~, rogorc rwmenis ukvdavi tradiciebis aRorZinebis simboloze.

irena keskiuli suliereba

sikeTe

qalaq negras (verona) saavadmyofos moZRvari, don mario gati `saqarTvelos karitasis~ ambulatoriis erT-erTi donoria. mama mario gatim `sabas~ mkiTxvelebisaTvis Tavisi Canawerebi gamoagzavna. wmida werilidan amonaridi fragmentebi, vfiqrobT, Cveni morwmuneebisaTvis kargi rCevebi iqneba didi marxvis periodSi.

`SeimoseT mowyalebiT, saxierebiT, TavmdablobiT, simSvidiT,

sulgrZelobiT. SeiwynareT erTimeore da miuteveT erTmaneTs~ (kol. 3:12). `sulis nayofia: siyvaruli, sixaruli, mSvidoba, sulgrZeloba,

saxiereb, sikeTe, erTguleba, simSvide, TavSekaveba~ (gal. 5:22). `iareT sinaTlis Svilebisamebr: yoveli sikeTiT, simarTliT da

WeSmaritebiT; eZieT is, rac saTnoa uflisTis~ (ef. 5:10). `gamoCnda Cveni macxovari RmrTis saxiereba da kacTmoyvareoba,

gvixsna Tavisi wyalobiT~ (tite 3:4-5). ufalo, Rirs gvyavi Seni sikeTisa! `ixile RmrTis saxiereba Sens mimarT da uerTgule am sikeTes~

(rom. 11:22). ufalo, maqcie noyier niadagad Seni wyalobisaTvis. `daiviwye Seni Secodebani ufalo; momigone Seni gulmowyalebiT,

Seni sikeTiT~ (fsalmuni 25:7). dae, mec, Cemi mxriv, maxsovdes Seni didi siyvaruli.

`mipasuxe, ufalo, roca gixmob. gadmomxede Seni didi lmobierebiT~ (fsalmuni 69:17). Sen arasodes miatoveb imas, vinc gendoba.

`keTili xar ufalo, maswavle Seni mcnebani~ (fsalmuni 119:68) da momeci Zali vuerTgulo maT.

`nu daanaRvlianebT suli wmidas. iyaviT keTilni, gulmowyaleni, miuteveT erTmaneTs, rogorc RmerTi mogitevebT~ (ef. 4:30-32). sulis bedniereba Cvenzea damokidebuli!

`siyvaruli sulgrZeli da qvelmoqmedia, ar Surs, ar yoyoCobs, ar eZiebs Tavisas~ (1kor. 13:4-5). RmerTi siyvarulia. Cven misi msgavsebiT varT Seqmnilni da Tavadac siyvaruli unda viyoT.

ieso gveubneba: `giyvardeT Tqveni mtrebi, sikeTiT moepyariT yvelas da iqnebiT uzenaesis Zeni, rameTu igi keTilia umadurTa da borotTa mimarTac~ (luka 6:35).

`RmrTis saxierebas monaniebisken mihyavxar~ (rom. 2:4). mogvmadle, mamao, yoveldRiuri sinanuli, Sens sadideblad da Cvens gadasarCenad.

don mario gati

Benignita

`Rivestitevi di sentimenti miserikordia, bonta, umilta, mansuetudine, pazienza,

sopportandovi e perdonandovi scambievolmente~ (Col 3:12). `Frutti delo Spirito sono amore, gioia, pace, pazienza, benevolenza, bonta, fedelta,

mitezza, dominio di se~ (Gal 5:22). `Comportatevi come figli della luce in ogni bonta, giustiza e verita, cercando cio che e

gradito al Singone~ (Ef 5:8-10). `Si sono manifestati la bonta di Dio e il suo amore, ci ha salvato mediante la sua

misericordia~ (Tt 3:4-5). O Signore, facci degni della tua benignita! `Considera le benevolenza di Dio verso di te e sii fedele a questa bonta~ (Rm 11:22). Fa,

Signore, ch`io sia un terreno fertile della tua grazia. `Signore, dimentica i miei peccati ; ricordati di me nella tua misericordiosa benevolenza~

(Sl 25:7). E che io, a mia volta, mi ricordi del tuo grande amore. `Rispondimi, Signore, quando ti invoco. Volgiti a me nella tua grande tenerezza~ (Sl 69:

17). Tu non abbandoni mai chi confida in te. `Tu sei benevolo, Signore: insegnami i tuoi comandamenti~ (Sl 119:68) e dammi la forza

di osservarli generosamente. `Non rattristate lo Spirito Santo. Siate benevoli, misericordiosi, perdonatevi a vicenda

come Dio perdona a voi~ (Ef 4:30, 32). La felicita dello Spirito dipende da noi! `La carita e paziente e benigna, non e invidiosa, non si vanta, non cerca il suo proprio

tornaconto~ (1 Cor 13:4-5). Dio e amore; noi, fatti a sua immagine, dobbiamo essere a nostra volta amore.

Esorta Gesu : `Amate chi vi vuol male e fate del bene a tutti, e sarete figli dell`altissimo, che e benevolo anche verso gli ingrati e i malvagi~ (Lc 6:35).

`La benignita di Dio ti sospinge alla conversione~ (Cfr Rm 2:4). Dacci oggi, o Padre, la nostra conversione quotidiana, a tua gloria e nostra salvezza.

Don Mario Gatti Negrar (VR)

Teologia

jvarcmuli _ gulmowyale uflis saxe saxalxo mowiwebisa da liturgiis Sesaxeb saeklesio direqtiva Via crucis, anu jvris gzas Suasaukuneebidan aRmocenebuli RvTiuri mowiwebis sxvadasxva formis sinTezad warmogvidgens: momlocveloba wmida miwaze, romlis drosac morwmuneebi mowiwebiT moilocaven uflis vnebis adgilebs; mowiweba mZime jvris qveS “qristes dacemaTa” mimarT; mowiweba “qristes mwuxare gzis” mimarT, romelic gulisxmobs eklesiidan eklesiaSi procesiis dros uflis vnebis gzis gaxsenebas; mowiweba “qristes SeCerebebze”, anu im wuTebze, rodesac ieso xangrZlivad Cerdeboda golgoTisaken mimaval gzaze, jalaTebisgan iZulebuli an tanjviT dauZlurebuli, an sulac im siyvarulis gamo, rac ganawyobs mas im mamakacebTan da dedakacebTan sasaubrod, mis vnebas rom eswrebodnen. pirveli cnobebi iesos mier ganvlili “Via dolorosa”-s etapebis Sesaxeb, 1294 wlidan Semogvinaxa domenikelma berma rikoldus de monte krucisma. droTa msvelelobaSi Via crucis etapebmamravalmxrivi damateba da cvlileba ganicada. 1731 wlis 3 aprils klemente XII-m dokumentiT “Monita ad recte ardinandum devotum exercitium Viae crucis”, gansazRvra ToTxmeti SeCerebis seqvenca, TiToeuls tradiciulad erTvis jvrisken mimavali qristes gzis mniSvnelovani momenti:

I. iesos miesaja sikvdili. II. ieso iRebs jvars. III. ieso pirvelad ecema. IV. ieso xvdeba Tavis dedas. V. kvipriane exmareba iesos jvris zidvaSi. VI. veronika iesos saxeze cremlebs umSralebs. VII. ieso meored ecema. VIII. ieso xvdeba momtiral dedakacebs. IX. ieso mesamed ecema. X. ieso gaaSiSvles. XI. ieso jvarze mialursmes. XII. ieso kvdeba agoniidan mesame saaTze. XIII. ieso Camoxsnes jvridan. XIV. ieso samarxSi daasvenes.

Via crucis kolizeumisken

1750 wlis romauli iubiles ganmavlobaSi, es rituali Sedga kolizeumis sasceno garemoSi, romelmac manamde saxeli gaiTqva, rogorc pirveli qristianebis wamebis adgilma. ceremoniali moawyo franciskanelma leonardo da porto mauriciom, romelic am madlian saqmes namdvil piligrimobad aRiqvamda, anu, rogorc uyvarda gamoTqma, “samoTxis kibed”. TumcaRa, mowiwebas dasawyisidanve gamouCndnen mowinaaRmdegeni, gansakuTrebiT jansenistebis (romauli ceremonialebis mimarT cudad ganwyobili mkacri Teologiuri moZraoba) mxridan. maT imdeni moaxerxes, rom benediqtel juzepe maria pujatis 1782 wels gamoaqveynebines naSromi, sadac igi miuTiTebda Via crucis SeCerebebis naxevarTan mainc saxarebis teqstebis Seusabamobas.

miuxedavad amisa, rvaasiani wlebis dasawyiSi mowiwebis es forma gavrcelda yvelagan, TviT patar-patara mTian adgilebSic, papebis aSkara mxardaWeriT, romlebmic, gansakuTrebiT ki pavle VI da mogvianebiT ioane pavle II, yovelwliurad, wmida paraskevis mwuxrze, ukve tradiciad danergil Sexvedras Tavad uZRvebodnen.

wmida paraskevs Via crucis Sesruleba, cxadia, erT-erTi yvelaze gavrcelebuli saxalxo qristianuli mowiwebaa, romlis umTavresi mizania pativi miagos iesos vnebas da, aseve, moamzados da SeuZRves morwmuneebs sapaseqo sixarulSi. “indulgenciis saxelmZRvanelo” (Manuale delle indulgenze) plenarul indulgencias aniWebs im morwmunes, romelic –wesadqceuli aRsarebis, ziarebisa da wm. mamis intenciis mixedviT locvaTa Sesrulebis garda am ritualSi monawileobs an mowiwebiT uerTdeba mas, rodesac papi asrulebs da gadaicema radio-televiziis meSveobiT. saxarebisadmi udidesi erTgulebis survilma ganapiroba, rom vatikanis II krebis Semdgom axali SeCerebebi SemoetanaT, romlebic pirvelad gamoiyena ioane pavle II-m 1991 wels kolizeumisken mimaval Via crucis dros I. ieso zeTisxilis baRSi; II. ieso, iudas mier gayiduli, daWerilia; III. iesos brali dasdo sinedrionma; IV. ieso uaryo petrem; V. ieso gaasamarTla pilatem; VI. ieso gaSoltes da eklis gvirgvini daadges; VII. ieso jvars acves; VIII. simon kvirineli exmareba iesos jvris tarebaSi.; IX. ieso xvdeba ierusalimel dedakacebs; X. ieso jvars acves; X. ieso Tavis sameufos aRuTqvams keTil avazaks; XII. jvarcmuli ieso, dedamisi da mociquli; XIII. ieso kvdeba jvarze; XIV. ieso daasvenes samarxSi. yoveli SeCerebis win da Semdeg Sesabamisad, warmoiTqmeba vedreba: “Tayvansa gcemT, qriste, da gakurTxebT, rameTu wmidisa jvriTa SeniTa daixsen qveyana” da “wmidao RvTismSobelo! hqmen, rom uflis Wrilobebi, aRibeWdon Cems gulSi”. direqtoriumi gamoxatavs did survils, raTa “Via crucis imgvarad dasruldes, rom morwmuneebs aRdgomis molodini, savse rwmena da imedi CaesaxoT”; swored amis gamo daemata mas XV SeCereba - “uflis aRdgomis mosagonari”. Via crucis modelze momzadda Via matris, romelic 1884 wels SeimuSava leon XIII-m. sul aris Svidi SeCereba: I. simeonis winaswarmetyveleba; II. egvipteSi gaqceva; III. iesos dakargva; IV. iesosTan Sexvedra; V. iesos jvarcma; VI. jvridan gardamoxsna; VII. iesos damarxva. yoveli SeCerebis Semdeg warmoiTqmeba “gixaroden mgloviare mariam, jvarcmuli SenTana, Rirseul xar Sen TanagrZnobisa dedaTa Soris da Rirseul ars nayofi muclisa Senisa ieso. wmidao mariam, dedao jvarcmulisa, mogvec Cven, Seni Zis jvarmcmelebs, guliT monanuli cremlebi, aw da Jamsa sikvdilisa Cvenisa. amin” da “mariam mgloviareo, Cemo keTilo, aRbeWde Cems gulSi Seni tkivili”.

Via lucis – naTlis gza yvelaze uaxlesi mowiwebis forma gaxlavT Via lucis, romelic Via crucis gagrZelebad da damgvirgvineblad SemogvTavazes. yoveli SeCerebis warmoTqmisas wamyvani ambobs: “Tayvansa gcemT, aRmdgaro ieso, da gakurTxebT Sen”, damswreni miugeben: “rameTu aRdgomiTa SeniTa sicocxle Seswire qveyanas”. sul aris ToTxmeti SeCereba: I. iesos mkvdreTiT aRdgoma; II. mociqulebi cariel samarxs naxuloben; III. aRmdgari ieso mariam magdalinels eCveneba; IV. aRmdgari ieso emmausis gzaze; V. aRmdgari ieso ganstexs da uboZebs purs; VI. aRmdgari ieso cocxlad eCveneba mociqulebs; VII. aRmdgari ieso codvaTa mitevebis Zalas iZleva; VIII. aRmdgari ieso exmareba Tomas rwmenis ganmtkicebaSi; IX. aRmdgari ieso tiberiusis zRvaze moevlineba mowafeebs; X. aRmdgari ieso pirvelobas aniWebs petres; XI. aRmdgari ieso qveynierebaze saqadageblad miavlens mowafeebs; XII. aRmdgari ieso zecad amaRldeba; XIII. mariamTan, suliwmidis molodinSi; XIV. aRmdgari ieso dapirebul suls agzavnis. wmida bernardes, Tavad ieso qristem mianiSna im mowiwebaze, romelic vnebis mosagoneblad isurva. kiaravales abatma locvisas hkiTxa ufals, Tu romeli iyo misTvis yvelaze gausaZlisi tanjva da pasuxad miiRo: “jvris tarebiT zurgze gaCenili Wriloba sami TiTis da sami Zvlis siRrmeze. am Wrilobam yvelaze didi tkivili momayena da xalxma es ar icis. Sen gaumJRavne igi qristian morwmuneebs da icode, rom ra wyalobac ar unda iTxovon Cemgan am Wrilobis saxeliT, mieniWebaT; yvela maTgans, vinc mis gamo Tayvans mcems, sami “mamao Cvenos”, “gixarodenis” da “didebas ...” locviT, mivuteveb mZime xorciel codvebs, ar gavuxseneb maT umZimes codvebs da ar daiRupebian isini moulodneli sikvdiliT; sikvdilis Jams maT inaxulebs netari qalwuli, da isini miiReben wyalobasa da gulmowyalebas”. am locvisaTvis wm. bernardem Semdegi vedreba Seadgina: “yovladsayvarelo ufalo, ieso qriste, keTilo kravo RmrTisao. me, sawyali codvili, veTayvanebi da mowiwebiT vdgavar, golgoTis gzaze umZimesi jvris zidviT, Sens zurgze warmoSobili Seni uwmidesi Wrilobis winaSe, saidanac moCans sami uwmindesi Zvali. Sen am WrilobiT gasaZlisi gaxade uzomo tanjva.. gevedrebi, am Wrilobis gamo da wyalobiT, gaiRe gulmowyaleba Cemze, momiteve yvela Cemi sulieri da xorcieli codva, iyav sikvdilis Jams Cemi Semwe da wamiyvane Sens netar sameufoSi. amin”.

meufe gabriele bragantini

socialuri problemebi

siyvaruli uwinaresia

minda gavixseno deda terezas sityvebi: `ras niSnavs siRatake? upirveles yovlisa, puris, tansacmlis, TavSesafris uqonlobas. magram, amas garda, arsebobs ufro didi siRatake: iyo gankicxuli, SezizRebuli, ar gyavdes aravin, romelsac Senianad, axloblad miiCnevde~.

marTlac, ramdeni martosuli adamiani cxovrobs Cvens qveyanaSi! guli mikvdeba, rodesac maT saxeebs vuyureb. maTi Tvalebidan bevri ramis amokiTxvaa SesaZlebeli. isini yovelTvis mzad arian, TavianTi warsuli giambon, gulistkivili gagiziaron, magram vusmenT Cven maT?

yoveli Cvengani valdebulia RmrTis winaSe sulierad da materialurad daexmaros im adamianebs, romelTac ase Zalian sWirdebaT Cveni TanagrZnoba da, rac mTavaria, siyvaruli. aseT adamianebTan xSirad mqonia kontaqti, bevrs gadauSlia CemTvis guli da maTi warsuli marTlac mtkivneulia. bevr maTgans uTqvams, drois dabruneba rom SegveZlos, yvelafers Tavidan daviwyebdiTo. magram, samwuxarod, adamiani ufro da ufro iZireba narkomaniis, garyvnilebisa da loTobis morevSi. CavixedoT yvelam sakuTar gulSi da SevicnobT Cvens sakuTar danaSauls, isini xom Cvengan arafriT gansxvavdebian.

“netar arian mowyaleni, vinaidan isini Sewyalebulni iqnebian”. kargad CavwvdeT am mowodebas da vecadoT, SeZlebisdagvarad, misi ganxorcieleba. gviyvardes erTmaneTi, ise rogorc ufalma Segviyvara Cven da davipyroT msoflio erTmaneTis siyvaruliT.

nina kapilova

baTumi qalTa saerTaSoriso dRe

qalTa saerTaSoriso dRis 8 martis dResaswaulTan dakavSirebiT

gvsurs SemogTavazoT ori statia, romelTa meSveobiTac naTels movfenT msoflioSi qalis mdgomareobis or aspeqts: pozitiurs da saWirborotos. samwuxarod, orive aspeqti naklebad cnobilia sazogadoebisaTvis. pirveli gvesaubreba qalis rolze qristianul TeologiaSi, xolo meore qalebTan mimarTebaSi Tanamedrove monobis axal formaze.

am nomerSi SemogTavazebT mxolod erT statias, meores ki `sabas~ momdevno nomerSi ixilavT

pirveli aTaswleulis qalebi

axali aRTqma, Zveli aRTqmis msgavsad, mdidaria qalTa personaJebiT. modiT, vikiTxoT: isini Teologebi iyvnen? cxadia, ara. Zveli aRTqma brZen da gonier dedakacebs warmogvidgens; marTalia, cxovrebiseuli sibrZnis miuxedavad, es qalebi profesiulad ar iyvnen gawafulni RmrTis sityvaze meditaciebis Casastareblad da saRmrTo uwyebebis gasacxadeblad, magram zogjer maTi gamWriaxoba gardauval etapad qceula RmrTis xalxis TviTSecnobaSi. mRvdelmsaxurTa, mefeTa da winaswarmetyvelTa grZel rigSi qalebi marTlac rom gamonakliss warmoadgenen.

winaswarmetyveli qali xulda (2neSt. 34,22-28), _ vis niWsac unda vumadlodeT rjulis wignis mopovebas, _ gamorCeulia swored am simbolurobiT. aseTive simbolurobiT gamoirCevian is qalebi, romelTa bageebidan gaismis madlierebisa da qebis sagaloblebi: miriami _ moses da, debora _ israelis msjuli, ana _ samuelis deda; ivdiTi _ Seupovari da gabeduli qali... da sxva dedakacebi; RmrTis sityvis gaazrebiT da miRebiT, isini RmrTis gamomsyidvel saqmes ugaloben, xalxTa sve-bedSi mis saqmes adideben.

arc axal aRqmaSia analogiuri figurebis ukmarisoba. nazareveli mariamis piriT gacxaddeba “adidebs”; luka maxarobeli aRwers, rom mariami gulSi imarxavda im movlenebs, risi mowmec Tavad iyo. axali aRqmac, umetesad igavuri kuTxiT, dedakacebs kvlav moixsenebs gonivrulobisa da sibrZnis konteqstSi. konkretuli qalebic gvxdebian, romelTa gzebic iesos gzebs gadakveTen. cxadia, isini ar arian profesionali RmrTismetyvelni, magram maT SeswevT unari gansxvavebuli azrebi damajereblad warmoTqvan (qananeli qali) an Teologiuri datvirTva mianiWon (samariteli qali). pirvelJamindeli qristianuli sakrebulo saxarebis uwyebaSi mowafeebis, rogorc mamakacTa, aseve dedakacTa, Tanasworuflebian etapebs icnobs; iseve rogorc inawileben Tanabrad martvilobisa da asketizmis periodebs mamakacebi da dedakacebi. cxadia, gansxvavebul da sapirispiro magaliTebsac mravlad SevxvdebiT. magaliTad, ver uarvyofT qalTmoZuleobis im magaliTiebs, rasac saRmrTo werilSi vawydebiT. sxvagvarad rogor SeiZleba zogierTi im gamoTqmis axsna, rac sibrZnis wignebisa Tu samociqulo werilebSi saojaxo kodeqsebisTvis aris damaxasiaTebeli? xSirad tradiciuli qalTmoZuleobis winaSe gaRebuli xarki, orazrovnad, Tanasworuflebian pirobas ayenebs, TumcaRa dedakacebi aqac ver aRweven triumfs. mogvianebiT, axali aRTqmis formirebis procesSi, acrTu saxarbieloa “asketuri Tanasworuflebianoba”. asketizmi gmobs seqsualobas, da masTan erTad qals, visi sxeulic myisierad igivdeba seqsTan. aq unda gavixsenoT tertulianes mkacri sityvebi: “dedakaco, Sen simwriT da sevdiT Sob; Sen aRZrav Sens meuRleSi survils da igi Seni patronia. nuTu uaryof, rom xar eva? jerac qmediTia Sens sqesze dadebuli RmrTis sasjeli. Sen yovelmxriv braldebuli xar. Sen eSmakis kari xar, Sen amotvifre xeze naWdevi, Sen pirvelma uaryavi RvTis

rjuli, Sen gaacure is, vinc eSmakma ver moxibla, Sen… Zlie adamians – xatebas RmrTisas! Seni sasyideli _ sikvdili, sikvdilis fasad daujda TviT RmrTis Zes” (qalebis sinatife, I,1-2). erTi SexedviT, am kulturul oromtrialSi, qalis damcirebisa da xotbis Seraxcvis am paradoqsul nazavSi, risi Seqmnac mxolod qristianobas gamosdis, morwmuneTa sakrebulo amCnevs energiul da aqtiur dedakacebs, ara mxolod gamWriaxebsa da brZenebs, aramed “Teologebs”, am terminis profesiuli datvirTviT. marTlac, saubaria im dedakacebze, romlebmac mTeli cxovreba miuZRvnes saRmrTo werilis Rrmad da safuZvlianad Seswavlas. uwinaresad, aRsaniSnavia adventinos qalbatonebi (Dame dell’Aventino), wm. ieronimes wridan. es aristokrati da ganaTlebuli qalbatonebi, dabadebidanve ewafebodnen berZnul enas, Semdeg ki ebrauls. maT im doneze gaiRrmaves codna saRmrTo werilSi, rom an “moZRvrebad” iqcnen, an imgvar inteleqtualur daskvnebs akeTebdnen, romelTa mimarTac TviT wm. ieronimec ki ver iCenda gulgrilobas bibliis laTinurad Targmnisas. mdidari romaeli qvrivi marsela, romelmac xeli mihyo bibliis kvlevas da zogierTi misi megobari qalbatoni, swored ieronimes saxiT xedaven idealur maswavlebels; xolo es ukanaskneli, _ mamakacebSi warumatebeli Tavisi feTqebedi, gamaRizianebeli da mouTmeneli xasiaTis gamo, _ iqceva Tvinier da sayvarel adamianad, TiTqos cdundeba kidec am keTilSobili qalebiT, romlebic mas saRmrTo werilisadmi siyvarulis gamo dauaxlovdnen. adventinos uklebliv yvela qalbatonis survili gaxldaT bibliaSi CaRrmaveba. maT surT bibliis Tavdapirveli wyaros gacnoba. ieronimes didi ZalisxmeviT isini swrafad euflebian ebraul enas. xom ar aqarwylebs ieronimes qalTmoZuleobas amgvari nacnoboba? ara gvgonia. yovelSemTxvevaSi, ara kulturuli kuTxiT. Tavisi Tanamedrove wm. ambrosis msgavsad, wm. ieronime qalebs, emansipaciis erTaderT SesaZlo gzad TavSekavebas miuTiTebs. virjinia vulfamde jer kidev saukuneebiT adre, ieronime Tavis mowafe qalbatonebs SesTavazebs utopias saxelwodebiT _ “oTaxi, mTlianad CemTvis”, sadac maT SeuZliaT ganmartoeba da RmrTiur sibrZnesTan miaxloeba.

diax, qristianoba ar uryofs qalebis “sibrZnes”, sibrZnis wyurvils, “WeSmariti filosofiis” mimdevrobas. gavixsenoT meTodes “nadimi” da mis mier mosaubreTa sqesis paradoqsuli Secvla. Tuki platonis “nadimSi” sapatio stumrad monawileobs mxolod mRvdelmTavari qali diotima, meTodes simpoziumSi “saTnoebaze” wyurvils mxolod da mxolod qalbatonebi iklaven, “qalwuli” dedakacebi. eseni is qristiani dedakacebi gaxldnen, romlebmac arCies gasclodnen sxeulis, Svilosnobis, qorwinebis, mamakacze kulturuli zegavlenis formebs.

swored qalwuloba gaxldaT didi SesaZlebloba, rac dedakacebs eboZaT wmida mamaTa epoqaSi. mxolod im dedakacebs, romlebic icaven mas, ufleba aqvT Semecnebisa da sityvis gamoxatvisa. dedakacTa wreSi, romelic ganTqmuli gaxldaT Tavisi siwmidiT, biblia udidesi pativiT iyo daculi, wakiTxuli, gaazrebuli, da siRrmiseulad Seswavlili, vinaidan SeuZlebeli iyo sulierebis grZnoba im iaraRebis gareSe gamowveuliyo, rac bibliur teqstebs sWirdeboda. wmida mamaTa Tanamedrove aristokrati qalebi am uflebiT sargeblobdnen, TumcaRa maTi nawerebidan Tu Tqmulebidan aRaraferi SemorCenila. da Tu palestinaSi SemorCa werili, rasac paola da eustoqia marselas werdnen, es uTuod imitom, rom Tavad ieronimem dawera! Seswavlili iqna qalebis portretebi wmida mamaTa nawerebSi. xSirad, rogorc ukve iTqva, qalebi maT TavianTi meTodebiT xiblavdnen; ufro xSirad TavianTi kompetenciiT. rasakvirvelia, ambrosis, ieronimes, avgustines da sxva mravali mamis werilebi, epitafiebi an minawerebi bibliaze, rasac isini megobrobis niSnad uZRvnidnen qalbatonebs an monawileobdnen inteleqtualur serobebSi, fardas xdis am qalbatonebis kulturul siRrmeeebs, maT Rirsebas bibliaze upiratesobis miniWebis gziT. aq aucileblad unda gavixsenoT marcina, visac wm. grigol noseli gvacnobs rogorc he didaskalos (maswavlebeli), mas upirvelesad miaweren Tavis Zma basilze aRmzrdelobiT gavlenas. is saubrebi, rasac Semdgom basili ukve warmosaxvaSi asrulebs Tavis momakvdav dasTan, Rrmad inteleqtualur Tanasworobaze metyveleben. aRniSvnis Rirsia aseve palestinaSi laTinuri ber-monazonobis ori saxelovani warmomadgeneli, orive melania, bebia da SviliSvili. am ukanasknelis Sesaxeb biografi mogviTxrobs, rom Cveulebriv igi adgenda teqstebs Tavisi sakrebulosaTvis, akeTebda bibliis komentars da SeniSvnebs. samwuxarod, STabeWdilebebis garda, araferi ar SemorCa, iseve rogorc, ukvalod gaqra ioane oqropiris megobris diakonesa olimpias mier ioanesadmi gadasaxlebaSi miwerili werilebi. swored mas miuZRvna grigol noselma Tavisi komentari qebaTa qebanze. pirveli saukuneebis qristianobaSi kvlav aqtiurad Canan qalTa saxeebi. maT sibrZnesTan siaxloves emblemad adgas ekaterine aleqsandrieli, axalgazrda “filosofosi”, tradiciis mixedviT IV saukunis pirveli naxevris mowame, romelic uSiSrad xvdeba warmarTul sibrZnes. qalebidan TiTqmis araviTari naweri ar SemogvrCa. Teologiuri, literaturuli naSromi albaT mainc ekuTvnis egerias, romlis mogzaurobis dRiuri gansakuTrebulad Zvirfasia IV saukunis palestinis liturgiuli tradiciisaTvis. am literaturuli Janris qristianuli prototipi, romelsac istoriografi siamovnebiT aniWebs pirvelobas, egerias dRiuri uSualo da energiulia, aqtiuri da amaRelvebeli. mokled, amowmebs imas, rom eklesiis gamocdileba sul sxvagvaria, Tuki mas qalebi gadmoscemen…

SegviZlia Teologebi vuwodoT inglisel monazvnebs, romlebic VIII saukuneSi evropaSi misdeven bonifaciuss, raTa evangelizaciaSi mxarSi amoudgnen mas? cxadia, eseni ganswavluli qalebi arian. maTma werilebma Cvenamde moaRwia. Tumca es kvali TiTqmis uxilavia; kvali, romelic mamakacTa Zlierma nakadma waSala. Tumca is rac SemogvrCa, fasdaudebelia... aRsaniSnavia, bizantiis imperator Teofiles (IX sk.) arSemdgari patarZlis, monazon kasias sagaloblebi, rasac dRemde galoben bizantiur eklesiaSi. yvela es qalbatoni sakuTari epoqis kulturul konteqstTan aris dakavSirebuli. Tumca yvela rodi aRwevs adventinos qalbatonebis simaRles. dauviwyaria saxeli Tekla, pavles megzuri, wamebulTa saxelebi, dedebis, patarZlebis, qalbatonebis saxelebi, romlebic wamebiT amowmeben qristianul rwmenas.

moxaliseTa samsaxuri saqarTveloSi

me gaxlavarT da korina _ saqarTveloSi moRvawe kamilielTa ordenis wevri. Cven saqvelmoqmedo saqmianoba 2001 wels daviwyeT. es weli moxaliseTa wlad iyo gamocxadebuli.

yovel diliT or moxalisesTan erTad davdivarT gaWirvebul ojaxebSi, sadac arian mwoliare avadmyofebi, davdivarT martoxela moxucebTan, mzrunvelobamoklebul bavSvebTan, romelTagan bevri mamam miatova (zogierTis mama sazRvargareT wavida samuSaod, iq axali cxovreba daiwyo da ojaxs aRar daubrunda).

yoveldRiurad xuT ojaxs mainc vstumrobT. Cveni samuSaoa avadmyofis movla (misi piradi higiena, dabana da sxva). Zalian xSirad gviwevs iseTi avadmyofebis movla, romlebsac saSineli nawolebi aqvT. Tu avadmyofs eqimis konsultacia sWideba, Cvens polikninikaSi migvyavs analizebis gasakeTeblad, eqoskopiis, rentgenis da sxva gamokvlevebis Casatareblad. Tu Tavad ar SeuZlia poliklinikaSi mosvla, masTan binaze migvyavs eqimi. martoxela moxucebs vulagebT da vusufTavebT binas, vumzadebT sadils. vinaidan xSirad ar aris Suqi, migvaqvs SeSa, an vyidulobT gazis balonebs da navTs maTTvis, visac SeSis Rumeli ara aqvs. Tu avadmyofebs iseTi wamlebi sWirdebaT, romlebic Cvens poliklinikaSi ar gvaqvs, sagangebod vyidulobT maT. aseve vurigebT gaWirvebulebs sakveb produqtebs da tansacmels, romlebic italiidan igzavneba saqvelmoqmedo mizniT.

im pensiiT, romelsac es adamianebi iReben, SeuZlebelia cxovreba. mraval maTgans mxolod madlobis gadaxda Tu SeuZlia im daxmarebisaTvis, Cven rom vuwevT. xSirad meubnebian, rom am daxmarebis gareSe ver iarsebebdnen. erT ojaxSi sami avadmyofi pensioneria, da miTxres, rom maTi samive pensia hyofniT mxolod 10 dRes, Tvis danarCeni dReebSi ki Tavi gaaqvT Cveni daxmarebiT, momavali pensiis molodinSi, romelic araerTxel igvianebs.

moxaliseobis pirvel periodSi, maxsovs, Sevxvdi erT mwoliare kacs, gangreniani fexiT, romelsac Saqari hqonda da sikvdils eloda saxlSi, vinaidan saamputacio fuli ar hqonda, operacia Zviri iyo, saxelmwifo ki araviTar daxmarebas ar hpirdeboda. SemZra am pasuxma.saqarTveloSi, mogexsenebaT, saavadmyofoSi ufasod wnevasac ki ar gagizomaven, nemsis gakeTebamde ki gadaxdaa saWiro. marTlac SemaZrwunebelia. Aamgvarad, uamravi adamiani saxlSi kvdeba, vinaidan samkurnalo Tanxebi ar gaaCniaT. erTi qali nawlavebis gadaxlarTviT saxlSi gamoeSvaT saoperacio Tanxis uqonlobis gamo. Myveboda Tavis ambavs da Tan tkivilisagan tiroda. waviyvane saavadmyofoSi, vesaubre saavadmyofos nacnob direqtors da davpirdi, rom yvelafers, rac saWiro iyo operaciiTvis, me mivutandi, amgvarad gaukeTes operacia. msgavsi SemTxvevebi saqarTveloSi, samwuxarod, iSviaTobas ar warmoadgens.

kmayofili var, rom vemsaxurebi ufals am gausaZlis pirobebSi myof xalxSi; ufali yovelTvis maxvedrebs gzaze gaWirvebulebs da agreTve im sulgrZel xalxsac romlebic mzad arian daexmaron maT. mudam uflis gangebis imediT varT.

moxaliseobis msurvelebs SegiZliaT, damikavSirdeT telefonis nomerze: 602908

guliT gmadlobT yvelas, RmerTi iyos Tqveni mfarveli.

Dda korinaGG moxaliseoba

(gagrZeleba. dasawyisi ix. `saba~, # 1, 2007 weli)

ratom unda viyoT moxaliseebi

qristian adamians Tavisi rwmena stimuls aZlevs iyos moxalise, daamowmos Tavisi rwmena sakuTari cxovrebiT da gaunawilos igi moyvass, rogorc amas akeTebda qriste.

qristiani xedavs, rom qvelmoqmedeba, romelsac dRes akeTebs, daexmareba momavalSi samarTlianobis damyarebaSi.

moxaliseoba daibada gaWirvebulTa arsebobis gamo. gaWirvebas ramdenime saxeli aqvs: martoxela, xandazmuli, daucveli, fizikurad da fsiqikurad daavadebuli, eqsploatirebuli, umuSevari, ltolvili, konfliqtis zonaSi mcxovrebi, cud pirobebSi myofi.

moxalise ambobs: “me mainteresebs gaWirvebulTa mdgomareoba da, religiuri motivebidan gamomdinare, an, ubralod solidarobis gamo, Sinaganad ganvicdi am problemas... me vwirav Cems Tavs maTi gaWirvebis daZlevisaTvis. me minda, rom mdgomareoba Seicvalos~.

moxalises surs, aCvenos sxvebs, ras akeTebs, ratom akeTebs, Secvalos sazogadoebis midgoma misi saqmianobisadmi da gamoiyvanos adamianebi gaWirvebidan.

moxalise aris cvlilebebis momxdeni Zala!

saxelmwifo marto verasdros upasuxebs sazogadoebis moTxovnebs adekvaturi momsaxurebis arqonis gamo. vivaraudoT, rom saxelmwifo adre Tu gvian upasuxebs sazogadoebis moTxovnebs, magram adamiani ar aris manqana. misi gansakuTrebulobidan gamomdinare, mas surs, rom is uyvardeT. moxalise ar ikavebs saxelmwifos adgils, ar iWreba mis kompetenciaSi. moxalisem icis, rom misi funqciaa gaacocxlos adamianuri TanagrZnoba da am TanagrZnobiTa da siyvaruliT gaaTbos saxelmwifo biurokratiis civi sxeuli.

moxalisem unda Secvalos cxovrebis wesi, Seaxsenos saxelmwifos, rom qveynis WeSmariti wyaro adamiania da rom is erTaderTi resursia, romelic SeiZleba mudmivad gaizardos.

aucilebelia, rom yovelma moqalaqem igrZnos valdebuleba, daexmaros gaWirvebulebs: `yoveli adamianis tanjvas mec vgrZnob, yovel martoxela, moxuc adamianSi, yovel SeuZlod myof adamianSi me var~.

amgvari solidaroba gvexmareba guluxvad gavceT da davZlioT Cveni piradi, egoisturi interesebi. Cven dRes vcxovrobT iseT realobaSi, roca adamianebi uaryofen erTmaneTs, radgan maT ar ician, Tu rogor TanaugrZnon da rogor miitanon gulamde sxvaTa satkivari. maTi urTierToba mxolod sibraluliT Semoifargleba.

moxalisesTvis `Tavisufali dro~ unda gaxdes `zrdis dro~. igi darwmunebulia Tavis arCevanSi, ar gaurbis realobas da ganmsWvalulia adamianuri Rrma grZnobiT. moxalises SeuZlia ganaviTaros sibralulis grZnoba, yuradReba miaqcios sxvis tanjvas da beds, rac, Tavis mxriv, daZlevs egoizms.

moxalise, iyenebs ra Tavis SesaZleblobebs, cdilobs gadaWras garkveuli problema. magram es ar niSnavs, rom am problemis gadaWris, an saxelmwifos mxridan am problemiT dainteresebis Semdeg, moxalise unda gaqres. piriqiT, man unda gardaqmnas sakuTari Tavi axali problemebis daZlevisaTvis.

moxaliseobis adgili

mas Semdeg, rac SevicnobT sazogadoebis moTxovnebs, avirCevT moxaliseobis Semdeg SesaZlo adgilebs:

_ xanSiSesuli da avadmyofi adamianebi sakuTar saxlebSi; _ xanSiSesuli da avadmyofi adamianebi sagangebo dawesebulebebSi,

pansionatebSi; _ toqsikomanebi; _ usaxlkaro alkoholistebi; _ patimrebi; _ uZluri adamianebi; _ ojaxebi, romelTac daxmareba sWirdebaT; _ simsivniTY daavadebulebi; _ quCis bavSvebi; _ samoqalaqo Tavdacva, usafrTxoeba; _ eklesiaSi daxmareba;

_ mudmivi diakonia; _ katexisti; _ qorwinebisaTvis momzadeba; _ samrevlos axalgazrdebis animatori; _ kveba, karitasis sxva saqmianoba. qvelmoqmed adamianebze moTxovna mraval adgilze SeiZleba iyos

saWiro.

rogor ganvaxorcieloT moxaliseoba _ individualurad, _ umjobesia jgufurad. jgufurad muSaoba Zalze mniSvnelovania. maqsimumi, rac marto

momuSave moxalisem SeiZleba ganaxorcielos, es aris mowmoba. Znelia, arsebuli realobidan gamoyo elementebi, romlebic unda Seicvalos, jgufSi muSaoba ki saSualebas gvaZlevs:

_ uzrunvelvyoT Seuwyveteli msaxureba; _ ufro advilia, gavlena moaxdino sazogadoebriv azrze; _ urTierTdaxmareba moxaliseebs Soris; _ jgufis SigniT SesaZlebelia miRweul iqnas adekvaturi

daxmareba. imisaTvis, raTa ukeTesad ganvaxorcieloT moxaliseoba,

aucilebelia: _ TanagrZnoba: _ ar unda gamoxato didi emocia (sawyali, Raribi...); es saSiSia,

radgan amiT SeiZleba Seuracxyo adamiani. ar unda moeqce mas gulgrilad;

_ pativi unda sce adamianis Rirsebas: is Cemnairia, is me var; _ saWiroa winaswar kargad gavacnobieroT Cveni Sexedulebebi,

janmrTeloba, xasiaTi, dro, mzadyofnis unari, saojaxo mdgomareoba.

urTierTobis mniSvneloba: _ unda imuSao xalisiT; _ roca gavcemT raRacas, paralelurad viRebT. ra guliTac

gavcemT, im guliT viRebT; _ uangaro moxaliseobrivi urTierToba sxvebTan, realuri niSania

qvelmoqmedebisa da moaqvs madli.

informaciis saWiroeba: _ mxolod adamianTa problemebis, maTi SesaZleblobebis gacnobiT

aris SesaZlebeli maTi daxmareba.

gjerodes imisa, rasac akeTeb

_ Cven aravin gvaiZulebs, viyoT moxaliseebi, amas vakeTebT sxvisi daxmarebis mizniT da, Tu Cven morwmuneebi varT, maSin RmrTis gulisTvis.

_ Cven ar unda vgrZnobdeT Tavs delegatebad, aramed adamianebad, romlebic sakuTari didi surviliT muSaoben adamianuri gulgrilobis winaaRmdeg.

_ yvelaze mniSvnelovania pasuxismgeblobis grZnoba, romelsac ganvicdiT sazogadoebaSi sxva adamianebis mimarT.

gulRia Sedareba

_ Cven vadarebT sakuTar Tavs im adamianebs, romlebic ibrZvian adamianuri TavisuflebisaTvis. amave dros, Cven unda vimoqmedoT, rogorc morwmuneebma.

_ sxvebs ar unda vagrZnobinoT, rom isini ver xedaven imas, rasac Cven vxedavT. miuxedavad imisa, isini moxaliseebi (Cvennairebi) iqnebian Tu gaWirvebulebi.

_ Cven Zaldautaneblad vuRebT guls dialogs, gverds vuvliT yovelgvar garegnul etiketebs.

uangaro msaxureba

_ moxaliseobis arseboba warmoadgens damatebiTi msaxurebis saSualebas. es samsaxuri araferi Rirs. es, Tavisufali, usasyidlo msaxureoba xorcieldeba adamianTa sazogadoebaSi. moxaliseoba principulad gansxvavdeba im saqmianobisagan, romelsac Cven warvmarTavT raRacis misaRebad _ es aris sakuTari SesaZleblobebis gacema araeqvivalenturad. es aris faseuloba, romelsac ewodeba altruizmi da Zmoba.

Carevis SemoqmedebiTi mxare

_ moxaliseoba xasiaTdeba iniciativis guluxvobiT, romlis drosac fantazia xdeba tanjvis qmediTi msaxureba. es Sedegia Sinagani Zalisxmevisa, romelic moxalises ubiZgebs ipovos msaxurebis axali da Camoyalibebuli formebi humanuri sazogadoebis CamoyalibebisaTvis.

momsaxurebis stabiluroba

_ gaWirvebul adamians unda movusminoT maSinve, unda SevTavazoT xangrZlivi samsaxuri; rodesac ar SegviZlia daxmareba, ukeTesia vTqvaT `ara~, vidre aRvuTqvaT daxmareba da Semdeg imedi gavucruoT.

_ Cven marTlebi unda viyoT gaWirvebulTa winaSe. _ es movaleoba Cndeba solidarobiT sazogadoebis im momsaxure

personalis mimarT, romelic garantias gvaZlevs, rom es samuSao Sesrulebuli iqneba stabilurad da seriozulad.

momsaxurebis kompetencia

_ moxalise ar aris diletanti, improvizatori. Tu is adekvaturad ver upasuxebs moTxovnilebebs, man unda gaiaros efeqturi da kompetenturi momzadeba.

_ adamiani ar unda miviRoT, rogorc sagani, sacdeli cxoveli, miT umetes, Tu is aris susti da gaWirvebuli. minimaluri momzadeba moxalises xdis ufro nayofiers, xolo mis samsaxurs ufro efeqturs.

_ adamians aqvs uamravi moTxovnebi. moxalisem unda dainaxos, Tu sad aris aucilebeli misi daxmareba da daexmaros konkretuli JestiT.

_ gaWirvebuli, tanjuli adamians mdgomareoba seriozuli da zogjer dramatulia. sxvaTa tanjvis Semsubuqebas ver SevZlebT mxilod keTili nebiT, mxurvale surviliT. unda viyoT kargad informirebulni, gvqondes ganaTleba teqnikur, socialur-sanitarul, fsiqologiur da pastoralur aspeqtSi.

_ aucilebelia gvqondes profesionaluri kompetenciis garkveuli done. es aris saSualeba uzrunvelvyoT materialuri samsaxuri am sakiTxis garSemo.

_ saWiroa gvqondes kargi warmodgena politikur situaciaze. Tu Cven gvecodineba qveyanaSi mimdinare socialur-ekonomikuri da da politikuri procesebi, SevZlebT gavafarTooT Cveni saqmianobis horizontebi.

_ aucilebelia vicodeT is normatiuli aqtebi da kanonebi, romlebic zogadad Tu konkretulad exeba Cvens mier dasaxuli problemebis gadaWras.

_ aucilebelia SevadaroT Cveni samuSao socialur-sanitarul momsaxurebas, raTa vicodeT, rom is, rasac Cven vakeTebT, aris droebiTi samuSao Tu momsaxurebis integracia.

moxaliseobisaTvis damaxasiaTebeli Tvisebebi

moxaliseoba moiTxovs gansakuTrebul madls da damoukideblobas. zogierTi maTgani qvemoTaa CamoTvlili:

_ pasuxismgebloba _ am moZraobis socialuri usafrTxoebis mizniT. es niSnavs Ziebas WeSmariti samarTlianobisaTvis, romelic ar aris mxolod gamocxadebuli samarTlianoba da Tanasworoba;

_ uars ambob umecrebaze da cdilob iyo sazogadoebis kargi elementi;

_ mzad iyo miatovo msaxurebis es saxe, Tuki misi Sesruleba uzrunvelyofilia saxelmwifos romelime struqturis mier da yuradReba miaqcio sazogadoebis axal saWiroebebs;

_ icode, rogori urTierToba gqondes politikosebTan, municipalitetTan da kulturis sferos warmomadgenlebTan, raTa SesZlo Secvalo kanonebi da xelSekrulebebi;

_ Seni samuSaos organizeba moaxdino ise, rom sakuTari Tavisufali dro nayofierad gamoiyeno;

_ sxvaTa muSaobis regulirebis SesaZlebloba;

_ Zlieri emociuri da fsiqikuri balansi, raTa SeZlo daikmayofilo saswrafo moTxovnebi;

_ im adamianTa interesebis Sejameba, romelTac exmarebi. am dros TavSekavebulad iqcevi;

_ pativiscema kanonebisa, tradiciebisa da sxvisi ideebisa; _ qristianebisaTvis aucilebelia Teologiuri da sulieri aRzrda.

vis SeuZlia iyos moxalise yvelas SeuZlia da yvela unda iyos moxalise: saero Tu sasuliero

piri.

saero pirebi qristians, saxarebidan da Tavisi rwmenidan gamomdinare, yovelTvis

unda hqondes moxalises suli. iyo qristianoba aris mowodeba, giyvardes da gauziaro Seni

cxovreba Raribebs, miusafrebsa da avadmyofebs.

axalgazrdebi: _ maTi SesaZleblobebidan gamomdinare: _ problemebis arsebobis dros, maTi socialuri

damokidebulebidan da mgrZnobelobidan gamomdinare; _ maTi unari, ideebi saqmeebad gadaaqcion iZulebis gareSe.

qalebi: _ maTi delikaturobiT da TavazianobiT avadmyofTa da

xandazmulTa mimarT; _ maTi spontanuri komunikacia.

xandazmuli adamianebi: _ romlebic arian damoukidebelni da janmrTelebi. am kategoriis

adamianebi sakmaod saWironi arian Cvens droSi. moxaliseobas aqvs funqcia, riTac SeuZlia droebiT Caenacvlos

sainstituto organoebs, maTi cudad muSaobisa da maTi mxridan daxmarebis naklebobis gamo. mas aseve aqvs funqcia dagvanaxos, Tu ra socialuri da sanitaruli samsaxuri sWirdeba axladwarmoqmnil moTxovnilebebs.

rogorc qristianebi, Cven movaleni varT vebrZoloT umoqmedobas. moxalises saSualeba da interesi unda hqondes, gadaWras

socialuri problemebi. sakrebuloSi (mrevlSi) yovelTvis SegviZlia vipovoT am xasiaTis

mqone adamianebi, radgan saxareba ubiZgebs, iyvnen moxaliseni. Zalian mniSvnelovania moxaliseobis organizeba, radgan moxalises

unari aqvs pirdapir Sexedos im situacias, romelic Tavs iCens. moxaliseobis organizeba SeiZleba ganxorcieldes erT eparqiaSi.

msurvelebs SeuZliaT SeuerTdnen ukve arsebul moxaliseTa jgufebsac.

moxalise iRebs teqnikur codnas, romelic aucilebelia misi samsaxuris dros. moxalisem mudmivad unda ganaaxlos Tavisi adamianuri da sulieri Sexedulebebi.

moxaliseTa perioduli Sexvedrebi gakeTebuli samuSaos Taobaze saSualebas aZlevs moxaliseebs, mudmivad eZion daxmarebis ukeTesi meTodebi axlad wamroCenili moTxovnilebebis gadaWris mizniT.

sasuliero pirebi

moxaliseoba Riaa yvela moqalaqisaTvis da, ra Tqma unda, sasuliero pirTaTvisac, romlebic arian srulfasovani moqalaqeebi da ekuTvnian religiur institutebsa da kongregaciebs.

sasuliero piri ukve aris moxalise. Sewiruli adamiani uangarod sTavazobs Tavis samsaxurs sxvebs. SeiZleba iTqvas, rom cnebebi _ `sasuliero piri~ da `moxalise~ _ identurebia.

sasuliero pirs SeuZlia iyos moxalise individualurad, sakuTari iniciativiT, an SeuerTdes ukve organizebul moxaliseTa jgufs, rogorc animatori, an ubralo monawile.

moxaliseoba SeiZleba ganxorcieldes sakrebulos mier: romelime kongregaciis mier specifikuri qarizmidan gamomdinare,

raTa upasuxon drois moTxovnebs da warmoaCinon axali horizontebi. unda gvaxsovdes, rom religiuri kongregaciebis damaarseblebma

Tavisi saqmianoba daiwyes, rogorc moxaliseebma da moxaliseebTan erTad. religiuri sakrebulo unda upasuxobdes drois moTxovnebs,

istoriul, kulturul cvlilebebs da ganaxlebas; es aris ganaxleba SemoqmedebiTi energiisa, qarizmebisa da saimedoobisa, samsaxurisa da qvelmoqmedebisa piraduli da Cveni Zmebis sulieri zrdisaTvis.

moxaliseoba sasuliero pirTaTvis igivea, rac yvela qristianisaTvis.

sasuliero pirs SeuZlia da Tavisufal dros dakavebulia moxaliseobiT, _ mas Semdeg, rac Seasrulebs Tavis movaleobas sakrebuloSi.

moxaliseobis dros ar aris asakobrivi SezRudva, yovel sasuliero pirs SeuZlia naxos Tavisi adgili: xanSiSesul da asakovan sasuliero pirebs aqvT garkveuli upiratesoba. am dros asakovani adamiani aris moxaliseobis ara `obieqti~, aramed `subieqti~.

moxaliseobis dros unda gvqondes cvlilebebis, koordinaciis, perioduli ganaxlebis survili. es damokidebulia sasuliero pirze, mrevlze, teritoriaze, jgufebze, sakrebuloze, kongregaciaze, raTa ganisazRvros maTi saqmianobis areali.

SeuZlebelia ar SeuerTde eklesias, romelic emsaxureba adgilobriv sakrebuloebs saero Tu sasuliero kuTxiT, rwmeniT, raTa aamaRlos adamianTa kvalifikacia:

Zalian mniSvnelovania vicodeT, Tu rogori samsaxuri SevTavazoT, SegviZlia movaxdinoT papis sityvebis citireba: `moxaliseoba ar unda warmovidginoT, rogorc mxolod enTuziazmidan gamomdinare saqmianoba.

moxalises unda hqondes sagangebo, profesiuli da teqnikuri ganaTleba...~.

dabolos, aucilebelia mudmivi ganaxleba, xolo muSaobis dros _ organizeba da koordinacia, amasTanave, Sesrulebuli samuSaos perioduli Sefaseba da cvlileba. istoriis furclebi

baTumis kaTolikeTa eklesia

baTumis mSvenebas warmoadgens qarTvel kaTolikeTa eklesia. is

didebuli qmnileba da qalaqis siamayea. am eklesiis mSeneblobis istoria Zalze sayuradReboa da, vfiqrob, igi sazogadoebisTvisac ar iqneba uintereso. minda gavixseno Cveni sasiqadulo mwerlis, daviT kldiaSvilis, sityvebi : `iq, sadac axla kaTolikeTa eklesiaa, iyo ganieri tba, savse gareuli frinvelebiT da iq icodnen xolme sanadirod gasvla monadireebma. tbis gadaRma dasavleTisaken misdevda udaburi tye~. ai, swored aseTi yofila Cveni qalaqis is adgili, sadac axla es mSvenieri taZari dgas. imxanad udidesi Sromatevadi samuSaoebi Catarda am didebuli saqmis dasagvirgvineblad. ismis kiTxva, mainc ram ganapiroba qalaqSi kaTolikeTaTvis eklesiis aSenebis sakiTxis dasma. maSin, rodesac baTumis olqi SemouerTda dedasaqarTvelos 1877-78 wlebis omis dros, baTumSi arc Tu ise didi raodenobiT cxovrobdnen qarTveli kaTolikeni. Semdeg, droTa ganmavlobaSi, Zalian gamravlda qarTvel kaTolikeTa ricxvi. qarTveli kaTolikeni laTinuri wesis saeklesio wesebs aRasrulebdnen da, imis gamo, rom qalaqSi laTinuri wesis eklesia ar iyo, qarTveli kaTolikeni somex kaTolikeTa eklesiaSi dadiodnen. qarTveli kaTolikeni cdilobdnen, rom sakuTari moZRvari hyolodaT da locvac calke moexerxebinaT, Tundac ubralo saxlSi. amisaTvis maT arerTi Txovna gadaugzavnes sasuliero xelisuflebas, magram maT Txovnas yovelTvis ugelebelyofdnen. bolos, mravalgzisi Txovnis Semdeg, moxerxda, baTumeli qarTveli kaTolikeebisaTvis gaegzavnaT patri anselmo mRebriSvili. es mRvdeli sami wlis ganmavlobaSi somex kaTolikeTa eklesiaSi swiravda, ramac somxebis ukmayofileba gamoiwvia, radgan maT ar moswondaT, rom maT eklesiaSi RmrTismsaxureba laTinur enaze sruldeboda. amis gamo mRvdeli xSirad did Seuracxyofas itanda.

qarTvelma kaTolikeebma TxovniT mimarTes baTumSi myof evropelebs, raTa maT, TavianTi sakonsuloebis daxmarebiT, eSuamdgomlaT ruseTis xelisuflebis winaSe, raTa qarTvel kaTolikeebs sakuTari eklesia hqonodaT. bolos da bolos, 1896 wels, sakonsuloebma miaRwies ruseTis xelisuflebisagan eklesiis mSeneblobis nebarTvas, ris Semdegac eklesiis mSeneblobis gegmac Seadgines da mTavrobas warudgines dasamtkiceblad. gegmis damtkicebas baTumis saTaTbiroSi winaaRmdegoba Sexvda. kerZod, saTaTbiros wevrebi, vinme bikovi da

maliSevi winaaRmdegni iyvnen kaTolikeebisaTvis eklesiis aSenebisa da mTavrobas Txovdnen, ar miecaT amis ufleba, magram maT azrs yuradReba ar miaqcies.

1897 wlis 27 ianvridan daiwyes fulis Segroveba da erT TveSi 1500 maneTi moagroves. male qalaqsac sTxoves eklesiisaTvis adgilis gamoyofa. qalaqma daTmo 400 saJeni miwa, amis garda 200 saJenic iyides, TxovniT mimarTes stefane konstantines Ze zubalaSvilsac, romelmac es Txovna didi pativad miiRo da ase aRuTqva maT: `Cemis dauviwyaris dedis mosaxseneblad, me agiSenebT mTlad eklesiaso~. amisaTvis man 15000 maneTi gamohyo. aq sainteresoa erTi momentic: stefane zubalaSvilma axsena Tavisi deda, saTnoebiT aRsavse qalbatoni _ barbare TumaniSvili, romelmac Svils anderZiD daubara, rom Tu igi sakmao Tanxas daagrovebda, baTumSi qarTveli kaTolikeebisaTvis eklesia aeSenebina. marTlac, stefane zubalaSvilma baqos navTobis sabadoebidan didi mogeba naxa da gadawyvita dedis anderZis aRsruleba. marTlac, 1897 wlis 12 aprils eklesias saZirkveli Caeyara.

baTumis kaTolikeTa eklesia didebuli xuroTmoZRvruli qmnilebaa. eklesia agebulia goTur-romauli wesiT. eklesiis sigrZe 16 saJenia, sigane _ 11, simaRle Ziridan _ 21 saJeni. eklesia naSenia betoniT da quTaisis wiTeli da yviTeli qviT. saZirkveli gamagrebulia cementis naRmebiT, iataks aqvs cementisave SesaniSnavi svetebi, anu boZebi, razedac mWidrod damyarebulia mTeli taZris simagre. eklesiis Weri gakeTebulia rkinis boZebiT da daxurulia magari rkiniT. eklesias aqvs sami gumbaTi, samive goTuri stiliT Sesrulebuli. taZris wina mxares gamoqandakebulia mTeli taniT wmida andria mociquli da wmida nino. eklesiis karis SesasvlelTan ganlagebulia marmarilos qvebi, qarTuli da franguli warwerebiT, kerZod: `taZari ese, yovladwmida RvTismSoblisa mariamisa, Tvisis zRudiTurT, aRvage me, stefane konstantines Ze zubalaSvilma, sacxovneblad sulisa Cemisa, mSobelTa da daTa CemTasa~.

taZari 1903 wlis 5 maiss akurTxes. am dRisaTvis stefane zubalaSvilma sagangebod saratovidan kaTolikeTa episkoposi moiwvia.

oTar gogoliSvili,

istoriis mecnierebaTa doqtori interviu

“erTsa da imave navSi vimyofebiT”

interviu misi unetaresoba, aTenisa da sruliad saberZneTis

mTavarepiskopos qristodulosTan. vin da ratom uSlida xels Tqvens mogzaurobas romSi?

Cveni eklesiis konservatoruli Zalebi ver iviwyeben kaTolikeTa qmedebiT gamowveul istoriul iarebs. saberZneTSi sityvis Tavisuflebaa da fundamentalisturi wreebi weren da sxvebsac aiZuleben daweron, rom ar unda gvqondes kavSiri romis eklesiasTan. me sapirispiro azrisa var.

gaqvT kavSiri saberZneTSi umciresobaSi myof kaTolike

eklesiasTan? berZnul kaTolikur sakrebulosTan SesaniSnavi urTierToba gvaqvs.

misi zogierTi episkoposi Cemi Tanakurseli gaxldaT safrangeTis mariamis saxelobis sasuliero kaTolikur liceumSi. konkretuli nabijebic gadagvidgams erTad: magaliTad, 2001 wels papis vizitis realobad qceva, ramac, marTalia, Cvens Soris didi winaaRmdegoba warmoSva, magram sabolood yvelas kmayofileba mogvgvara. vTanamSromlobT bioeTikis sferoSi, socialur sakiTxebSi, qalebis waxalisebis kuTxiT. meore niadagi kaTolikeebTan Sesaxvedrad iyo is mcdeloba, rom evropis konstituciis preambulaSi Caweriliyo _ qristianoba, rogorc am kontinentis erTianobis safuZveli. samwuxarod, ramdenadac cnobilia, es miniSneba gamoricxes, TiTqosda arc ki yofiliyos sulierebisa da xelovnebis nimuSebi, rac am faqtebis WeSmaritebaze RaRadeben.

es Sexebis wertilebia. uTanxmoebis romelia? ori wlis win Cems ofisSi moviwvie berZnuli wesis kaTolikeebi.

davgegmeT urTierTSexvedrebi, rac, samwuxarod, ver Sesrulda, radganac maTma sakrebulom cotaoden imedi gagvicrua, roca mxari ar dauWira Cveni eklesiis mier gaweul Zalixsmevas, raTa Tavidan agvecilebina piradobis mowmobidan konfesiuri kuTvnilebis amoSla. kostas simitis socialisturma mTavrobam es gadawyvetileba moulodnelad gvamcno, maSin roca me rumineTSi gaxldiT. Cven reagireba sami milioni xelmoweris SegrovebiT da masebis manifestirebiT SevZeliT. magram Cvens am Zalisxmevas daupirispirda berZnuli wesis kaTolike eklesia: is fiqrobs, rom piradobis mowmobaSi miniSnebuli konfesiuri kuTvnileba aramarTlmadidebeli qristianebis diskriminacias gamoiwvevda, rac simarTles ar Seefereba. erT kaTolike mTavarepiskoposs vuTxari: “Tu myisve ar gamovxtavT Cvens reaqcias eklesiis winaaRmdeg mimarTul am qmedebaze, mas sxva mohyveba. Cven yvelani erT navSi vimyofebiT da rodesac navi CaiZireba, yvelani CaviZirebiT, ganurCevlad imisa, pirveli klasiT vmogzaurobT Tu meoreTi”.

rogor fiqrobT, ra reaqcia unda hqondes eklesias am

Seuracxyofis mimarT?

unda iyos qristianTa Soris Tanxmoba, Tuki gvinda reagirebis moxdena laicizmis winaSe, Tumca sakmarisad ver vmoqmedebT. protestantebs, magaliTad, araferi gaukeTebiaT imisaTvis, rom evropis qartiaSi qristianuli fesvebi mieniSnebiaT. laicizmi mraval adamians aSorebs eklesiidan, maSin rodesac eklesia gverdiT unda edges xalxs da xalxisTvis iyos. axla kamaToben, Tu rogor SeiZleba davZlioT eklesiis mimarT xalxis undobloba. eklesia mogebisa da gamorCenisaTvis ar unda iyos orientirebuli, igi xalxTan unda idges da xsnis gza aCvenos maT. eklesia amisaTvis arsebobs da ara socialuri aqtiurobisaTvis. marTlmadidebeli eklesia tradiciebis eklesiaa. Cvens cxovrebaSi pirvel adgilzea RmrTis gandideba. aqtiurad vinaxavT marxvas, ciskris locvas, Cveni monastrebi sulierebis centrebia. vacnobierebT, rom araferi Secvlila, rac mociqulTagan da wmida mamaTagan iyo dadgenili. modernizmi eklesiis walkots gareT mdebareobs. sarwmunoebis kuTxiT arafris Secvla ar SeiZleba. gjeraT, rom xalxi Tqven wamogyvebaT?

rogorc saberZneTSi, aseve msoflios mTels berZnul diasporaSi, yovel axal qalaqSi, pirvel rigSi, or rames vagebT: eklesias da skolas, anu samyofels mRvdlisTvis da aRmzrdelisTvis, rwmena da aRzrda. asea Tu ise, oTxasi weli Cven sxva erovnebisa da religiis qveS viyaviT. da vin darCa ubralo xalxis gverdiT maSin, rodesac Cveni inteleqtualebi dasavleTSi gaedinebodnen? mRvdeli da episkoposi. maT anugeSes xalxi. maT Seinaxes ena da TviTmyofadoba. isini gauZRvnen ers damoukideblobisaken. isini daexmarnen maT wamodgomaSi, ara imitom rom aiZules, aramed es xalxma isurva. SeiZleba dasavleT evropam es ver gaigos, radganac iq mRvdeli socialurad da ideologiurad Sors dgas. Cven, saberZneTSi, rogorc eklesia, im xalxis antikuri dasis gagrZeleba varT, rodesac demokratiul aTenSi yvela moqalaqe monawileobda qalaqis mmarTvelobaSi. Cvens dReebSic igive xdeba: samrevlos cxovrebaSi yvela monawileobs. me arasodes momismenia imaze ukeTesi interpretacia eklesiasa da saxelmwifos, eklesiasa da berZen xalxs Soris kavSirze, vidre erTi Turqi mecnierisa, romelmac kviprosze, erT-erTi Sexvedris dros ganacxada, rom igi aRtacebulia imiT, Tu rogor exmareba eklesia saberZneTSi qveynis Tavisuflebas da ganviTarebas, xolo Tavis musulmanur qveyanaSi religiam xalxi regresisaken waiyvana. magram berZnuli eklesia cnobilia Tavisi konservatulobiTa da araprogresulobiT.

gavixsneb imas, rac erTma frangma Jurnalistma axlaxans dawera yoveldRiur gazeT “La crox”-Si. man kargad dainaxa saberZneTSi mRvdlis identifikacia xalxTan, rodesac Cveni mRvdlebi ixila daojaxebulni, TavianT SvilebTan da meuRleebTan, rigiTi morwmuneebis msgavsad,

rodesac ixila isini wirvis Semdeg TavianT morwmuneebTan erTad Wiqa yavaze, rodesac gaigo, rom eklesia Rrma gagebiT da siyvaruliT ekideba xalxis saqorwino sakiTxebs, sadac nebadarTulia ori ganqorwineba da sami qorwineba. Tuki vinmes surs, ara pirdapir cxovrebidan, aramed dawerili teqstebiT Seiswavlos urTierTobis formebi eklesiasa da saberZneTis saxelmwifos Soris, SeuZlia Tavad gansajos vin konservatoria an antiprogresisti. magram es arasworia. adamianis uflebaTa da religiur TavisuflebaTa sakiTxSi Cven pionerebi varT msoflioSi. ara mxolod kanonebiT aramed xalxis mentalitetiT.

civilizaciis pionerebi? Cvens Sesaxeb gavrcelebuli cudi informaciis sapirispirod saberZneTma mTel msoflios daanaxa lamazi siurprizi aTenis olimpiur TamaSebze, rodesac berZenma xalxma imis gakeTeba SeZlo, rac miuRwevlad Canda: saberZneTma mraval e. w. progresul qveyanaze ukeTesad moawyo TamaSobebi, amas daemata is kulturac, saidanac es TamaSebi warmoiSva. dasavleTSi erTmaneTSi ureven terminebs civilizacia da kultura. arseboben civilizeburi erebi, romlebsac akliaT kultura, rogorc “paidea” da sicocxlis azri. civilizacia CvenTvis ar niSnavs mxolod satransporto saSualebebs, avtostradebs, sazogado saqmeebs civilizacia aris cxovrebis gza, adamianze zrunva, tanjuli moyvasis siyvaruli, radagnac xSirad progress Tavisi sazRauric aqvs martoobis, sasowarkveTis, sevdis, optimizmisa da uimedobis CaxSobis saxiT, medikamentebze mimarTviT, rogorc cxovrebis labirinTebidan daRwevis satyuara. Cven unda viswavloT Tavmdabloba zomierebiT. “metron ariston”. zomiereba sanukvaria, ambobdnen Cveni mama-papani. unda SevZloT teqnologiis Wvreta kulturiT, raTa vacocxloT Cveni civilizacia. ras fiqrobT evrokavSirSi TurqeTis Sesvlaze? konstantinopolis msoflio patriarqi, barTlome I, orientirebulia mxari dauWiros TurqeTis evrokavSirSi Sesvlas, da Cvenc veTanxmebiT amas. magram aq ramdenime prioritetia: adamianis uflebebi da religiuri Tavisufleba. aqve sakiTxavia, aris ki mzad TurqeTi, rom gaiziaros evropis civilizaciis principebi? da kidev, geografiuli TvalsazrisiT, sad mTavrdeba evropa? cxadia konstantinopolSi, magram konstantinopoli sadamde midis? evropuli identuroba ganisazRvreba aseve rasisa da religiis mxridan: am sakiTxSi jer kidev unda mivideT garkveul daskvnamde. ras mniSvnelobas aZlevT ekumenizms?

Cven didi simpaTiiT vuyurebT ekumenur moZraobas da visurvebdiT, rom Teologiuri dialogi kaTolikeebsa da marTlmadideblebs Soris rac SeiZleba male aRdges. Tqveni azriT, umTavresad raSi mdgomareobs dabrkoleba? uniatizmis (anu romis papTan TanaziarebaSi myofi aRmosavluri wesis eklesiebi) problema metad seriozulia mravali marTlmadidebeli qveynis eklesiisaTvis da gvinda, rom male mogvardes es problema. amasTanave, kamaTis sagnad iqceva petres msaxureba Teologiuri TvalsazrisiT. ioane pavle II-m es Tavad wamoayena Tavis enciklikaSi “Ut Unum Sint”. CvenTvis, marTlmadideblebisTvis, romis episkoposs sapatio primati aqvs da ara iurisdiqciuli. es rTuli sakiTxia, romelic did moTminebas, locvas da yuradRebas iTxovs, rakiRa mravali saukunis manZilze seriozuli eklesiologiuri gansxvaveba warmoiSva kaTolikeebsa da marTlmadideblebs Soris, rasac erTi xelis mosmiT ver waSli. pasuxismgebloba yvela Cvenganzea, episkoposebze, mRvdelmsaxurebze da eriskacebze, da damokidebulia Cvens TviTdeterminaciaze, ris gamoc didi sulgrZelobiT unda viTxovoT Cveni uflis ieso qristes gulmowyaleba da misi naTeli am sityvebiT: “ilaparake, ufalo, Seni msaxuri gismens”. saqme imaSia, rom brZola saukunovani Zalauflebis gamovlenaze uxerxulia, gacilebiT efeqturia sulieri erTianoba, saberZneTis eklesiis damaarseblis, mociqul pavles sityvebis mixedviT. karga xania saubroben saerTomarTlmadidebluri msoflio krebis Sesaxeb. ra etapzea misi momzadeba?

konstantinopolis msoflio patriarqis uflebaa koordinacia gaukeTos saerTomarTlmadidebluri krebis mowvevas, romelic ager ukve aTasi welze metia ar Semdgara. Cven gvsurs, vloculobT da, Cveni mxriv, vcdilobT aRmovfxraT yvela dabrkoleba, rom SegveZlos suliwmidaSi Cveni plenaruli Sekrebis kurTxeul wuTamde misvla. rogori urTierToba gaqvT konstantinopolis patriarqTan? seriozuli dapirispirebis Semdeg, vityodi, rom Cvens Soris isev siyvarulma da gagebam daisadgura. pirveladi saqmea pastoraluri zrunva xalxze, romelTa msaxurebic Cven gaxlavarT. miT ufro ar unda gavucruoT imedi da ar avaforiaqoT iseTi sakiTxebiT, rac gaugebaria.

aseve, rogori urTierToba gaqvT ruseTisa da rumineTis marTlmadidebel eklesiebTan? berZnebs abraleben, rom isini egviptis aleqsandriis da ierusalimis patriarqebs akontroleben. simarTle isaa, rom egviptis aleqsandriisa da ierusalimis istoriul patriarqebs cota morwmune hyavT da saberZneTis eklesia uwvdis maT daxmarebis xels, amaragebs maT Tavisi mRvdlebiT, mravali maTgani misioneria afrikaSi. marTlmadideblur misias keniaSi, ugandaSi da sxva afrikul qveyanaSi tradiciulad meTaurobs egviptis aleqsandriis patriarqi. axlaxans daniSnuli patriarqi feofane, kratas kunZulidan, am misias Zlier impuls aZlevs. intervius dros, aTenis mTavarepisoposTan erTad, brZandeboda aseve aqaias episkoposi aTanasiosi, briuselSi saberZneTis eklesiis warmomadgeneli. man pasuxi gasca bolo kiTxvas da evrokavSirSi TurqeTis Sesvlis Sesaxeb dasmul kiTxvas. informacia

mcxeTa-Tbilisis mTavarepiskoposisa da sruliad saqarTvelos kaTolikos-patriarqis,

ilia meoris, sityva samebis taZarTan arsebuli axalgazrduli centris gaxsnaze

batono prezidento, qalbatono parlamentis Tavmjdomarev, batono

mero, elCebo, qalbatonebo da batonebo, dRes aris Cveni didi dResaswauli: xseneba wmidisa mociqulisa andria pirvelwodebulisa, romelic aris damaarsebeli saqarTvelos samociqulo eklesiisa da dResve aris Cveni didi erovnuli dResaswauli: xseneba wmidisa mefisa vaxtang gorgaslisa.

`did xar Sen ufalo da sakvirvel arian saqmeni Senni~! SemTxveviT araferi xdeba da ar aris SemTxveviTi is, rom RvTis gangebiT, damaarsebeli saqarTvelos eklesiisa aris macxovris pirveli mociquli, pirvelwodebuli andria.

kidev erTxel unda gadavxedoT Cvens warsuls da Cvens dRevandel dRes da Cven davinaxavT, rom ufali uxvad aZlevda da aZlevs wyalobas Cvens qveyanasa da Cvens ers. ar iyo SemTxveviTi is faqti, rom saqarTveloSi iyo Camotanili kvarTi uflisa Cvenisa, ieso qristesi. rogor SeiZleba avxsnaT is, rom saqarTvelo gaxda wilxvedri yovlad wmida RvTismSoblisa.

IV saukuneSi saqarTvelos saxelmwifo religiad xdeba qristianoba da konstantine didi ugzavnis or samsWvals, or lursmans, romliTac jvarcmuli iyo ufali Cveni, ieso qriste. rogor SeiZleba avxsnaT Cven is, rom V saukuneSi vaxtang gorgaslis dros, saqarTvelos eZleva antioqiis eklesiisagan avtokefalia, anu damoukidebloba. amave dros vaxtang gorgasali aris damaarsebeli Cveni dedaqalaqis _ Tbilisisa.

es yvelaferi imas niSnavs, rom RmerTi uxvad aZlevda da aZlevs madls Cvens ers, magram Cven isic unda gvaxsovdes, rom visac bevri eZleva, imas bevric moekiTxeba. saqarTvelo, qarTveli adamiani, unda iyos magaliTi maRalzneobisa, magaliTi WeSmariti sarwmunoebisa.

me guliTadad mivesalmebi diplomatiur korpuss, yvela elCs, saelCoebis warmomadgenlebs am axalgazrdul centrSi da vfiqrob, rom Tqven geqnebaT naTeli warmodgena saqarTvelos eklesiis Sesaxeb. Cveni eklesia aris uZvelesi eklesia msoflioSi.

me maxsendeba Cemi Sexvedra mis uwmidesobasTan, romis pap ioane pavle II-sTan vatikanSi da man Tqva: `Cveni eklesiebi arian moZme eklesiebi, imitom rom erTi aris daarsebuli petres mier da meore andrias mier, xolo petre da andria Zmebi arian~.

me kidev erTxel yvelas mogesalmebiT da gisurvebT, rom wyaloba RvTisa da mSvidoba RvTisa, Sinagani mSvidoba sufevdes TqvenSi da Tqvens garSemo. RmerTma dalocos, gaaZlieros da gaamTlianos sruliad saqarTvelo! da me minda aseve mogaxsenoT, rom moewyo fotogamofena, romelic aris gadaRebuli afxazeTSi da kidev erTxel gvaxsenebs imis Sesaxeb, rom afxazeTi Cveni axlobelia, Cveni nawilia! cxum-afxazeTis eparqia aris uZvelesi eparqia saqarTvelos eklesiisa da me didi siyvaruliT mivesalmebi afxazeTidan Camosul Cvens Zmebs!

RmerTma daglocoT Tqven da Cveni qveyana, amin!

gancxadeba Ggasuli wlis maisSi, sulxan-saba orbelianis sax. ,institutisa da saqarTvelos religiaTmcodneTa kavSiris iniciativiT, aseve, saqarTvelos parlamentis erovnuli biblioTekisa da saqarTvelos saxalxo damcvelis TanadgomiTa da Jurnal ,,sabas” sainformacio mxardaWeriT, dafuZnda da Catarda religiaTmcodneTa pirveli saerTaSoriso simpoziumi. simpoziumSi ramdenime qveynis 18 mecnieri iRebda monawileobas da ori dRis ganmavlobaSi mimdinareobda Tbilissa da werovanis sulierierebisa da kulturis centrSi. simpoziumis masalebiT daintereseba gamoTqves amerikelma kolegebma da maT mier SerCeuli naSromebi iTargmna inglisurad. simpoziumiT mecnierTa dainteresebam, mis damfuZneblebs stimuli misca gaefarToebinaT simpoziumis formati, calke krebulad gamoecaT wakiTxuli naSromebi. aseve, TurqeTSi moqmedi ,,saqarTvelosTan kulturuli megobrobis asosiaciis” mesveurebmac gamoxates didi survili da mzaoba, sulxan-saba orbelianis sax. institutTan da religiaTmcodneTa kavSirTan erTad, aqtiurad Caeban mis mzadebaSi. Aam gzaze pirvel nabijad SeiZleba CaiTvalos TurqeTis saqarTvelosTan kulturuli megobrobis asociaciis gawevrianeba saqarTvelos saxalxo damcvelTan arsebul religiaTa sabWoSi.

religiaTmcodneTa meore saerTaSoriso simpoziumi -- ,,saqarTvelo: religia da Tanamedroveoba” Catardeba TbilisSi, 2007 wlis maisSi. 15 maiss _ monawileTa registracia, 16 maiss _ simpoziumis gaxsna, 17 maiss _ plenaruli sxdomebi, 18 maiss _ simpoziumis daxurva. Msimpoziumis muSaobaSi monawileobis msurvelebma ganacxadi unda warmoadginon simpoziumis saorganizacio komitetSi (sulxan-saba orbelianis institutis administraciuli korpusi). a.w. 15 aprilamde. simpoziumze warmodgenili moxseneba ar unda aRematebodes 7 nabeWd gverds. 2007 wlis ivnisSi sulxan-saba orbelianis sax. Iinstituti, saqarTvelos religiaTmcodneTa kavSiri da TurqeTis saqarTvelosTan megobrobis asociacia, Jurnal ,,sabas” sainformacio mxardaWeriT atarebs saerTaSoriso simpoziums ,,religiaTa dialogi da globalizacia”. msurvelTa ganacxadebi miiReba 30 aprilamde. dawvrilebiTi informacias mogawvdiT ,,sabas” momdevno nomerSi.

`gansveneba saukuno, mianiWer maT ufalo! evgenia baliaSvili * 1940 w. 29 noemberi, axalcixe + 2007 w. 27 ianvari, axalcixe simon nasyidaSvili * 1930 w. 12. dekemberi, vale + 2007 w. 17 Tebervali, vale Salva xiTariSvili * 1943 w. 10 noemberi, vale + 2007 w. 15 Tebervali, vale

sarCevi redaqciis gverdi kaTolike eklesia msoflioSi kaTolike eklesia saqarTveloSi suliereba socialuri problemebi istoriis furclebi interviu informacia

sagangebo CanarTi: dogmaturi konstitucia eklesiis Sesaxeb redaqcia: mama gabriele bragantini nugzar bardaveliZe nato bigvava veriko nozaZe merab RaRaniZe zaza SaTiriSvili cicino xiTariSvili misamarTi: Tbilisi, gia abesaZis q. #4 tel.: 98-95-16 registraciis # 1853 daarsda 1994 w. manana andriaZis mier © `saba~, 2007

dogmaturi konstitucia eklesiis Sesaxeb LUMEN GENTIUM sagangebo CanarTi

imisaTvis, raTa kaTolike eklesias ganeaxlebina Tavisi

kavSiri Tanamedrove samyarosTan, raTa am kavSiris saSualebiT misTvis mindobili uflis xareba yvelasTvis aRsaqmeli da axlo gaexada, vatikanis II kreba Tavis erT-erT ZiriTad dogmatur konstituciaSi Lumen Gentium („naTeli xalxTa cdilobs warmoaCinos Tavisi arsi da TviTcnobiereba. amitom igi saubrobs im did saidumloze, romelsac Tavad eklesia warmoadgens da romelic uflis mxsneli nebis gamoxatulebaa amqveyniur cxovrebaSi. Tavis swavlebas kreba ganavrcobs ori mimarTulebiT: erTi mxriv, igi miuTiTebs eklesiis warmomavlobasa da mis xasiaTze da, meore mxriv, akonkretebs xsnis istoriul mniSvnelobasa da esqatologiur xedvas. es orive perspeqtiva saeklesio konstituciaSi ganvrcobilia rva TavSi:

1. vatikanis II kreba eklesiis saidumloebrivi xasiaTis

Sesaxeb saubars qristeze miniSnebiT iwyebs, radgan eklesiasac qristes msgavsad adamianuri da RvTiuri buneba aqvs da ieso qristea is sayovelTao centri, romelSic eklesiis mTeli saidumloeba ixsneba. iesos amqveyniuri istoria naTelyofs mamis maradiul ganzraxvas adamianTa amaRlebisa saRmrTo cxovrebis

ziarebamde. amitom RmerTma adamis mTel modgmas mouxmo eklesiaSi Tavis mzrunvelobis dasamowmeblad, raTa isini warmoCeniliyvnen RmerTTan Sinagani erTianobis niSnad da saSualebad. swored esaa kacobriobis ganaxlebis dasawyisi da erTianobis garanti.

am miznis gansaxorcieleblad qristem daafuZna dedamiwaze zeciuri sasufeveli, romelSic mamisagan samyaros Seqmnamde adamianebi uflis xatad da msgavsad amorCeulni arian qristesTan erTad RmrTis Svilebad yofnisaTvis. mas Semdeg, rac mamisgan ZisaTvis dakisrebuli saqme dedamiwaze aRsrulda, RmerTma moavlina suliwminda, raTa eklesia xilulad warmoeCina, mudam wminda eyo, da erTgulebi qristes gziT mamasTan mieaxloebina (Sdr. efes. 2,18). am gzaze mama RmerTi aniWebs adamianebs axal sicocxles, urTierTobasa da urTierTmsaxurebaSi maT erTianobas uzrunvelyofs, awesrigebs da warmarTavs sxvadasxva ierarqiul da qarizmatul niWTa saSualebiT. amgvarad, qristes sasufeveli, eklesia warmogvidgeba rogorc “xalxi, gaerTianebuli mamis, Zisa da suliwmidis erTobisagan”.

2. dogmaturi konstituciis meore TavSi vatikanis II kreba

eklesias aRwers, swored rogorc erTobas, “RmerTis ers”, romlis buneba iesom RmrTis sasufevlis xarebiT, kidev ufro naTlad warmoaCina da srulyofilad ganaxorciela. wmida werili iesos sityvebs gadmogvcems: “aRsrulebul ars Jami da moaxloebul ars sasufeveli RmrTisai” (mark. 1,15). RmrTis sasufeveli miecaT adamianebs qristes sityvebSi, saqmeebSi, mis aqmyofobaSi da aqtualuria suliwmidis qmedebaSi. marTlac, eklesia gavs RmerTis mier mindorSi daTesil Tesls, romlis gaRvivebasa da zrdaSi morwmuneni mkis Jams uflis nayofs moiweven. amgvarad xdeba RmerTis maradiuli ganazraxis gamovlineba, romlis istoriuli ganvrcobis saCveneblad konstitucia “naTeli xalxTa” sxvadasxva saxeTa saSualebiT mianiSnebs Zvel aRTqmaSi eklesiis gamovlinebaze. am saxeebma unda dagviaxlovos eklesiis Rrma buneba. eseni aRebulni arian mwyemsuri, samiwaTmoqmedo, samSeneblo, ojaxuri Tu colqmruli cxovrebidan da gadmocemulia igavTa konteqstSi. es saxeebi eklesiis saidumloebriobas intimurad aRqmadad xdian, amitom eklesia Sedarebulia: bagas, romlidanac morwmuneni qristes meSveobiT erTaderT da aucilebel sulier sakvebs Rebuloben; miwaTmoqmedebas, romlis nayofic adamianTa siwmidea; aRmSeneblobas (1kor. 3,9), romlis fundamenti Tavad ufalia (“lodi, romel Seuracxyves maSenebelTa, ese iqca Tav kidurTa”); “zemo ierusalims”, “Cvens dedas” (gal. 4,26), “umwikvlo kravis umwikvlo sZals” (gamocx. 19,7; 21,2; 22,17). yvela am ZvelaRTqmiseuli saxis saSualebiT vatikanis II kreba xazs usvams israelis eris istoriisa da Zveli aRTqmis momamzadebel etaps. amitom eklesia wodebulia ganaxlebul RmrTis erad, romelic

Zveli aRTqmis RmrTis eris memkvidred moiazreba. ganaxlebuli eri monawileobs qristes samRvdelo da winaswarmetyvelur msaxurebaSi. amiT isurva RmerTma, rom adamianebi wminda eyo da gamoexsna ara cal-calke, aramed im erT erad Sekrebili, romelic qristes meSveobiT RmerTis WeSmaritebas Seicnobda da mas wmidad emsaxureboda. aseTi eris winasaxed RmerTma israelis xalxi amoirCia, dado masTan kavSiri, da masSi moavlina Tavisi Ze. amrigad, ebraelTa eris cxovreba ara marto qristeseuli eklesiis dabadebis winaperiodia, aramed is garemoc, romlidanac aRmocendnen wmida mociqulebi, raTa mTeli kacobriobisaTvis uflis xarebis uwyebiTa da RmerTis universaluri mxsneli nebis gacxadebiT eklesiis sayovelTao xasiaTi (kaTolikoba) Secnobil iqnas. swored amitom imeorebis vatikanis II krebis dogmaturi konstitucia mrwamsis aRsarebas eklesiis erTianobis, siwmidis, samociqulobisa da sayovelTaobis Sesaxeb. RmerTis neba erTia, wmida, sayovelTao da mTeli kacobriobisaTvis mociqulTa mier gadacemuli.

3. konstituciis mesame Tavi saubrobs eklesiis ierarqiul

agebulebaze, saepiskoposos cxovrebaze. RmrTis nebis amqveyniuri gamovlinebis maxasiaTebeli niSnebi gamoxataven ara marto eklesiis RvTiur warmomavlobasa da adamianuri bunebis realur xasiaTs, aramed eklesiuri sazogadoebis im mizansac, romlis misaRwevadac eklesiaSi qristem Seqmna sxvadasxva msaxurebani. am msaxurebaTa gansaxorcieleblad da maTi Semdgomi gadacemisaTvis qristem moiwvia mociqulebi, romelTa memkvidreebs episkoposebi warmoadgenen. isini mTel morwmune xalxTan erTad ayalibeben saeklesio ierarqiul sazogadoebas, saepiskoposos, romlis struqturuli funqciebis gansasazRvrad vatikanis II kreba aRwers masSi arsebul msaxurebaTa xasiaTs. saeklesio konstitucia mianiSnebs imaze, rom episkoposi, “xarisxis saidumlos sisavsiT aRWurvili”, mRvdlebTan da diakonebTan erTad warmarTavs eklesiis cxovrebas. igi aswavlis uflis sityvas, aRasrulebs samRvdelo funqcias da waruZRveba mmarTvel msaxurebas, raTa Tavisi samwyso WeSmritebasa da siwmideSi amravlos. sxva episkoposebTan erTad igi qmnis samociqulo kolegias, romelic dakavSirebulia romis pontifeqsTan, petres memkvidresTan. saeklesio konstitucia gansakuTrebul xazs usvams romis papis saepiskoposo kolegialurobasa da samwyso misias, romlesac igi, “Tavisi Tanamdebobis gamo, e.i. rogorc qristes nacvali da erTiani eklesiis mwyemsi” sxva episkoposebTan srul erTobaSi ganaxorcielebs. isini erTad inarCuneben uflis mier boZebul swavlebas da waradgenen eklesias samyaros winaSe.

4. vatikanis I krebisagan gansxvavebiT meore krebis saeklesio konstirucia eklesiis struqturas aRar ganixilavs mxolod sasuliero pirTa perspeqtiviT. mRvdelTa da diakonTa msaxurebaTa garda konstitucia – “naTeli xalxTa” – gansakuTrebul yuradRebas uTmobs agreTve saeroTa adgilsa da funqcias saeklesio cxovrebaSi. aq saubaria saeroTa sayovelTao mociqulobaze, romlisTvisac mowodebulia yvela is, vinc naTlobiTa da mironcxebiT qristes mistiur sxeuls eziareba. es mianiSnebs eklesiis mxsnel misiaSi monawileobaze, romelic morwmuneSi suliwmidis sul ufro met nayofs iRebs.

5. eklesiis xsnis istoriuli mniSvnelobis warmoCenisas

vatikanis II kreba saubrobs saxarebiseul rCevaTa praqtikaze, axali cxovrebis wesis Camoyalibebaze, romelic siyvarulis srulyofisaTvis swrafvaSi ikveTeba, mRvdelmsaxurebaze da sakramentul cxovrebaze, romelic acocxlebs yovel morwmuneSi uflisgan moniWebul samociqulo misiasa da RvTis xatad aRbeWdil siwmidis wyaros. amitom konstitucia ambobs: “qristes mimdevarni, RmerTisgan mowodebulni da ufali iesos mier gamarTlebulni ara Tavis saqmeTa gamo, aramed RmerTis ganzraxviTa da madliT, namdvilad iqcnen rwmenis naTlobiT RmerTis Svilebad da saRmrTo bunebis moziared, da amdenad marTlac wmindanebad” (40).

6. mRvdelTa, diakonTa, qristianul ojaxTa, qvriv da

dauqorwinebel morwmuneTa sulismieri Tanaarsebobis garda konstituciaSi calke TavSi saubaria moweseTa cxovrebis mniSvnelobaze. marTalia, mowesis statusi ar exeba eklesiis ierarqiul struqturas, magram igi warmoadgens misi cxovrebisa da siwmidis ganuyofel nawils, radgan igi arsebobs saxarebiseul rCevaTa Sesrulebis safuZvelze. amitom “eklesias Tavisi sanqciiT moweseTa saqmianoba ara marto kanonikuri Rirsebis statusamde ahyavs, aramed liturgiuli qmedebiT mis RmrTisadmi miZRvnil statussac warmoaCens. Tavad eklesia, RmrTisagan boZebuli uflebamosilebiT, iRebs aRmsarebelTa aRTqmebs, Tavis sajaro locvaSi RmerTs sTxovs maTTvis daxmarebasa da madls, maT RmerTs miandobs, sulierad dalocavs da maT ZRvens evqaristiul msxverplSewirvas uerTebs” (45). amdenad, moweseTa wvlili siwmidis sayovelTao ganvrcobaSi uflis gansakuTrebuli madliT ikveTeba. miuxedavad imisa, rom saxarebiseul rCevaTa Sesrulebas garkveul RirebulebaTagan gandgoma mosdevs Sedegad, igi mainc ar warmoadgens dabrkolebas adamianis pirovnebis WeSmariti ganviTarebisaTvis, aramed yovelmxriv uwyobs xels mis srulyofas, Sinagan ganwmendasa da WeSmariti Tavisuflebis SeZenas.

7. eklesia, romelSic RvTis sityvas samyarosaTvis naTeli moaqvs da uflis madliT adamianebi siwmides iZenen, morwmuneebs axsenebs, rom amqveyniur cxovrebas dasasruli elis da misi saboloo aRsruleba mxolod zeciur didebaSi moxdeba. yvela adamiani da TviT eklesiac megzur mdgomareobaSia, manamde, sanam mova ufali “didebiTa TvisiTa, da yovelni angelozni misni mis Tana” (mT. 25,31). eklesiis zeciuri didebis ZaliT ganqardeba sikvdili da yvelaferi ufals daemorCileba (Sdr. 1kor. 15,26-27). morwmune, romelic dRes dedamiwaze msxemobs, Tavisi cxovrebis dasrulebiT SeuerTdeba aw gardacvlil, naTelSi myof da RmerTis mWvret adamianebs da maTTan erTad gaixarebs zeciur eklesiaSi. amitom araviTar SemTxvevaSi ar wydeba erTianoba amqveyniur adamianebsa da qristes mSvidobiT gansvenebulTa Soris. piriqiT, “imis gamo, rom cis moqalaqeni ufro mWidrod arian qristesTan dakavSirebulni, isini mTel eklesias siwmideSi ufro metad ganamtkiceben da amaRleben RmrTismsaxurebas, romelsac eklesia miwaze RmerTs uZRvnis, da mravalgvarad xels uwyobs mis ufro farTo mSeneblobas” (49).

8. dogmaturi konstitucia eklesiis Sesaxeb Tavis bolo

nawils uTmobs mariam RmrTismSoblis Sesaxeb saubars. imisaTvis, rom netari qalwulis roli xsnis istoriaSi naTlad warmoCindes, vatikanis II kreba ar gamoscems RmrTismSoblisadmi miZRvnil calke dokuments, aramed saeklesio konstituciaSi arkvevs qristianis misdami damokidebulebis, radgan yovladwminda qalwulis adgili xsnis gangebulebaSi saukeTesod warmoCndeba mxolod qristesa da eklesiis saidumlosTan uSualo kavSirSi. mariami, wodebuli qristesa da eklesiis dedad, warmodgenilia mtkice rwmenisa da nugeSis niSnis srulyofil misabaZ magaliTad da qristesTan Suamdgomlad. amitom Tavis samociqulo saqmeebSi eklesia damsaxurebulad uyurebs dedobrivi siyvarulis umwiklo magaliTs, raTa yoveli morwmunis gulSi daibados da gaizardos uflis uzenaesi sityva.

იეზუიტების (იესოს საზოგადოების) და საქართველოს ურთიერთობის საკითხისათვის

2006 wlis dekemberSi iv. javaxiSvilis saxelobis

Tbilisis saxelmwifo universitetSi gaimarTa didi mecnieris, pirveli qarTuli universitetis damaarseblis, ivane javaxiSvilis dabadebis 130-e wlisTavisadmi miZRvnili samecniero konferencia, romelSic yvela wamyvani umaRlesi saswavleblebis mecnierebi iRebdnen monawileobas, _ maT

Soris, sulxan-saba orbelianis saxelobis Teologiis, filosofiis, kulturisa da istoriis institutidanac.

konferenciaze mravali sagulisxmo moxseneba iqna wakiTxuli. zogi maTgani saqarTveloSi kaTolike eklesiis istoriasac exeboda. gadavwyviteT Jurnal `sabas~ mkiTxvels, mciredi SemoklebiT, SevTavazoT es moxsenebebi.

amJamad warmogidgenT ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis profesoris ia xubaSvilisa da ilia WavWavaZis saxelmwifo universitetis profesoris nana cixisTavis moxsenebas _ iezuitebis saqarTvelosTan urTierTobis Sesaxeb. imeds gamovTqvamT, rom am sakiTxis Seswavla isev gagrZeldeba da jerjerobiT ucnob araerT istoriul faqts aexdeba farda.

nugzar bardaveliZe

იეზუიტების (იესოს საზოგადოების) საქმიანობას არაერთი მონოგრაფია და

სამეცნიერო ნაშრომი ეძღვნება. ფაქტია, რომ ამ საზოგადოების გარშემო დღესაც არ წყდება სამეცნიერო თუ საეკლესიო ინტერესი, მით უფრო, რომ ამ ორდენის წარმომადგენლები დღესაც საკმაოდ წარმატებულნი არიან როგორც კულტურულ-

საგანმანათლებლო და სამეცნიერო მოღვაწეობაში, ასევე საზოგადოებრივ ასპარეზზეც. ჩვენს მიერ ზემოთ აღნიშნული საკითხის წინა პლანზე წამოწევა განპირობებულია სადღეისოდ რელიგიისა და რელიგიური ორგანიზაციების საკითხის აქტუალობით არა მხოლოდ ჩვენს სახელმწიფოში, არამედ მთელს მსოფლიოში. თუ გავიხსენებთ ცნობილი მეცნიერის ს. ჰანტინგტონის კონცეფციას ,,ცივილიზაციათა შეჯახების’’ შესახებ, ალი ტარიკის ,,ფუნდამენტალისტების შეჯახებას“, ფ. ფუკუიამას ,,ისტორიის დასასრულს“, ფ.

ენგელჰარდტის ,,მესამე მსოფლიო ომის დასაწყისს“, აშკარაა, რომ ჩვენ მართლაც უზარმაზარი პრობლემისა და მისი გადაჭრის წინაშე ვდგავართ. ეს მექანიზმები, ალბათ,

უნდა ვეძიოთ ჩვენი მენტალობისათვის უფრო ახლო მდგომ და მისაღებ ღირებულებებსა და ორიენტირებში. ამდენად, ისტორიული წარსულის ხელახალი გააზრება, საშუალებას მოგვცემს ამ კუთხით, უკეთ განვსაზღვროთ, რა ფაქტორები უნდა გავითვალისწინოთ და რა სახის გზა ავირჩიოთ სამომავლოდ ჩვენი სახელმწიფოსა და საზოგადოების განვითარებისა და სრულყოფისათვის.

ამ თვალსაზრისით, ინტერესმოკლებული არ უნდა იყოს კათოლიკე მისიონერთა შორის ერთ-ერთი ყველაზე ძლიერი და გავლენიანი ორდენის – იეზუიტების ანუ იესოს საზოგადოების ინტერესთა არეალში საქართველოს მოქცევა. ეს საკითხი ფაქტობრივად შეუსწავლელია, ორიგინალური ნაშრომი ამ თემაზე (თუ არ ჩავთვლით რამდემინიმე სამეცნიერო სტატიასა და მოსაზრებას, გამოთქმულს ქართველი და უცხოელი მეცნიერების მიერ) არ არსებობს. ნაკლებად შემორჩენილა, ასევე, წერილობითი წყაროები, რომელნიც დაადასტურებდნენ იეზუიტთა ინტერესს საქართველოში მოღვაწეობისა თაობაზე. ამდენად, თუ გავიხსენებთ მე–17-18 საუკუნეებში საქართველოში კათოლიკე მისიონერების გამოგზავნის მიზეზებს, რამაც განაპირობა მე-17 ს.-ის დასაწყისში საქართველო-რომის ურთიერთობების გააქტიურება და ამის გამო საქართველოში კათოლიკე მისიონერების ჩამოსვლა (მხედველობაში გვაქვს ოფიციალური მისიონები), სრულიად ნათელი იქნება, თუ რატომ გამოვარჩიეთ სხვა ორდენების წარმომადგენელთაგან ,,იესოს საზოგადოება“. იგი ყველა სხვა ორდენზე მეტად ძლიერი აღმოჩნდა და ისტორიის ავანსცენაზე გამოჩენისთანავე მე-16-ე საუკუნეში

რეფორმაციისაგან შერყეულ კათოლიკე ეკლესიას რესტავრატორისა და მხსნელის როლში მოევლინა. კათოლიკე ეკლესიისა და კონტრრეფორმაციის ძირითად დასაყრდენს სწორედ იეზუიტების ორდენი წარმოადგენდა, რომლის სამშობლოც ესპანეთი იყო, ხოლო იესოს საზოგადოების ანუ ფუძემდებლად ითვლება წმიდა ეგნატე ლოიოლა.

იეზუიტთა ორდენთან საქართველოს ურთიერთობა მე-17 საუკუნიდან იწყება. როგორც მიქელ თამარაშვილი თავის წიგნში ,,ქართული ეკლესია დასაბამიდან დღემდე“ აღნიშნავს, ,,მე-15 საუკუნის შუა ხანებიდან მე-17 ს.-ის დასაწყისამდე საქართველოში კათოლიკე მისიონერები არ ყოფილან. მიუხედავად იმისა, რომ მისიონერები მსოფლიოს ყველა ქვეყანაში იგზავნებოდნენ, ამ საწყალ ქვეყანაზე არავინ ფიქრობდა. ამიტომ ქართველებმა თვითონ დაიწყეს მისიონერთა ძებნა“. ჩვენ ვერ დავეთანხმებით მ. თამარაშვილის მოსაზრებას, ვინაიდან ცნობილია, რომ უკვე მე-13-14 საუკუნეებში საქართველოს ტერიტორიაზე კათოლიკეები მუდმივად ცხოვრობდნენ. თ. ბერაძის ცნობით, სოხუმში გენუელები პირველად 1280 წელსაა მოხსენიებული, რაც მიუთითებს სოხუმში მუდმივი კათოლიკური მოსახლეობის არსებობაზე. აქვე გვინდა აღვნიშნოთ, რომ მე-14 საუკუნეში კათოლიკეთა რიცხვი კიდევ უფრო გაიზარდა. 1318 წელს პაპმა დააფუძნა ე.წ. ,,სულთნის სამთავარეპისკოპოსო ილხანთა სახელმწიფოსი“, ხოლო ცოტა ხნით ადრე საფუძველი ჩაეყარა ქალაქ სულთანიეს (ყაზვინთან ახლოს), რომელიც მალე მისიონერთა ცენტრად იქცა. 1315 წელს იქ უკვე 25 ეკლესია არსებობდა. პაპმა მთავარეპისკოპოსის კათედრა დააწესა, რომელსაც დამხმარედ ექვსი ეპისკოპოსი ჰყავდა, რომელთაგან ორი საქართველოში იყო: ერთი თბილისში, ხოლო მეორე სოხუმში. ამ მხრივ მნიშვნელოვნად მიგვაჩნია ინგლისელი პეტრუს გერალდის მიერ გაგზავნილი წერილი კენტერბერის მთავარეპისკოპოსთან, რომელიც 1330 წლითაა დათარიღებული. წერილიდან ჩანს, რომ გარდა სჯულშემწყნარებლობისა, რომელიც მე-14 საუკუნის სოხუმში იყო, ცხუმის საერისთავოსა და ოდიშის მფლობელის მამია დადიანის დროს კათოლიკური და მართლმადიდებლური ეკლესიების გაერთიანების შესახებ აქტიური მოლაპარაკებები მიმდინარეობდა რომის პაპს იოანე XXII-სა და საქართველოს მეფე გიორგი ბრწყინვალეს შორის. გერალდის წერილის მიხედვით, მამია დადიანი მზად იყო ამგვარ გაერთიანებაზე და პირადად კათოლიკობის მიღებაზეც.

მე-17-18 საუკუნეებში ზოგადად საქართველო–რომის ურთიერთობებს პოლიტიკური, ეკონომიკური და რელიგიური ინტერესები განსაზღვრავდა. გარდა კონტრრეფომაციის ფუნქციისა, იესოს საზოგადოებას რომის პაპისგან დაევალა ისლამურ სამყაროზე შეტევის მომზადება და ეს სავსებით ლოგიკური და მოსალოდნელი იყო, თუ გავითვალისწინებთ მე-16-18 საუკუნეების ევროპის ქვეყნების ისტორიის დინამიკას, იმ პერიოდისათვის დამახასიათებელ ძირეულ გარდატეხას პოლიტიკურ, ეკონომიკურ, სოციალურ და კულტურულ სფეროებში. სწორედ ამ ინტერესთა ერთობლიობამ განაპირობა იესოს საზოგადოების აქტიური მისიონერული საქმიანობა დასავლეთისა და აღმოსავლეთის ბევრ ქვეყანაში, და მათ შორის საქართველოშიც.

ქართველ მეფე-მთავრებს ირან-ოსმალეთის წინააღმდეგ ევროპის ქრისტიანული სახელმწიფოებისა და რომის პაპის იმედი ჰქონდათ. გავიხსენოთ ნიკიფორე ირბახის (ნიკოლოზ ჩოლოყაშვილის) ელჩობა ევროპის ქვეყნებში 1625-1629 წლებში, განსაკუთრებით ელჩობა ესპანეთში. ქართველი მეფე თეიმურაზ პირველი ელჩის პირით სთავაზობდა ესპანეთის მეფეს, ფილიპე მეოთხეს, თავის სამხედრო-პოლიტიკურ გეგმას, რომელიც მიმართული იყო ,,ქრისტესა და კათოლიკე ეკლესიის მტრის“ – სპარსული ტირანიის წინააღმდეგ. ფილიპე მეოთხის დაინტერესებას ელჩი იმითაც ცდილობდა, რომ არწმუნებდა: ქართველთა მეფე ესპანეთის მეფეს კონსტანტინოპოლის ტახტის მოპოვებაში დაეხმარებოდა. როგორც ცნობილია, ქართველ ელჩს სარეკომენდაციო წერილები გაატანეს ესპანეთის მეფესთან იერუსალიმის პატრიარქმა თეოფანემ და თეატინელმა მისიონერებმა მესინადან. შეიძლება ვივარაუდოთ, რომ ინტერესები ურთიერთდაახლოებისა და

ურთიერთდახმარებისა ევროპისა და ქართული მხრიდან თანაბარი იყო. ევროპის ანტიოსმალური კოალიციის შექმნის ინიციატორად რომის პაპი გამოდიოდა. კოალიციაში ევროპის სახელმწიფოებთან ერთად (ინგლისი, ესპანეთი, პოლონეთი, რუსეთი და ა.შ.) ირანი და საქართველო უნდა გაერთიანებულიყო. ქართველი მეფე-მთავრები ევროპასთან ურთიერთობას ეკონომიკურ მიზნებსაც უკავშირებდნენ. მათი პროექტით, უნდა აღდგენილიყო ძველი ,,აბრეშუმის გზა“, რომელსაც საქართველოზე უნდა გაევლო და ევროპა აზიასთან დაეკავშირებინა.

1615 წელს თავადმა დადიანმა თავის ელჩს დაავალა კონსტანტინოპოლში მოეძებნა მისიონერები და მასთან ჩამოეყვანა. აღსანიშნავია, რომ მანამდე, მე-17 ს.-ის დასაწყისში ქართველმა თავადებმა მიმართეს სპარსეთში მყოფ მისიონერებს, მაგრამ ვერაფერს მიაღწიეს. ამის შესახებ ერთი პორტუგალიელი მისიონერი წერდა: ,,მანუჩარ ხან მთავარმა, რომელიც ქართველების ერთი სამთავროს პატრონია, ესრედ მითხრა ისპაჰანში, დიდად მოხარული ვიქნები, უკეთუ რამოდენიმე თქვენი მღვდელი წამომყვება ჩემს სამეფოში და თუ ერთ მკურნალსაც თან წამოიყვანს, უფრო დიდად პატივცემული იქნებიანო. იმავე დროს პატრი მელქიორი დეზანჟი, მეფის პალატაში (სპარსეთში) ყოფნის დროს დაჰპირდა წაჰყოლოდა ალექსანდრე მეფეს, საქართველოს ერთ მთავართაგანს, მაგრამ ლუდოვიკო პერეირე დელჩერდა, რომელიც (ისპანიიდან) ელჩად იყო სპარსეთს გაგზავნილი, არ დათანხმდა მის წასვლას, რადგან არ უნდოდა მოშორება“. მიქელ თამარაშვილი თავის ნაშრომში, ,,ისტორია კათოლიკობისა ქართველთა შორის“, აღწერს, თუ როგორ დაიწყო ,,მეგრელებსა და ქართველებში გასაგზავნმა მისიონმა მოღვაწეობა, კერძოდ კი პატრმა ლუდოვიკე გრანჯერიომ (იგივე ლუი გრანჟემ) მორჩილ ძმასთან ერთად. ყოველივე ეს მოხერხდა იეზუიტი მამების თანადგომით. მისიონერები ჯერ გურიაში იქნენ მიპატიჟებულნი გურიელის მიერ, ხოლო მოგვიანებით კი სამეგრელოს მთავარს – დადიანს ეახლნენ. მათ დიდი გეგმები ჰქონდათ, მაგრამ საომარი პირობების გამო აღნიშნულ რეგიონში, მისიონის საქმიანობა არ გაგრძელებულა, იეზუიტებმა ვერ შეძლეს იქ სხვა პირების გაგზავნა. ამას დაემატა ისიც, რომ ერთ-ერთი მამა შავმა ჭირმა იმსხვერპლა, ლუი გრანჟემ კონსტანტინოპოლამდე ჩააღწია, მაგრამ მალევე გარდაიცვალა. ამგვარად, შეგვიძლია, რომ იეზუიტებისა და საქართველოს ურთიერთობის დასაწყისად ლუი გრანჟეს (1575-1615 წ.წ.) საქართველოში მოღვაწეობა მივიჩნიოთ. საქართველოში ჩასვლამდე, როგორც ჩანს გრანჟე აგროვებდა გარკვეულ ინფორმაციებსა და მონაცემებს ჩვენს ქვეყანაზე. იეზუიტთა თანამედროვე კატალოგებში იგი მოხსენიებულია, როგორც ფართო განათლების მქონე პიროვნება. იგი, როგორც ჩანს, ჯერ კიდევ კონსტანტინოპოლში ყოფნისას გასცნობია მეგრელ მოწაფეებს და იეზუიტთა უმაღლესი წინამძღვრისადმი მიწერილ წერილში დადებითად ახასიათებს მეგრელებს: ,,ისინი ქრისტიანები არიან, ამბობენ ნაწილობრივ ფრანგები ვართ, ნაწილობრივ ბერძნებიო. ძალზე განიცდიან მღვდლების ნაკლებობას. საფრანგეთის მეფის ღრმადმორწმუნე ელჩს სურს, რომ ჩვენი ორდენიდან ვინმე მათთან ჩავიდეს“. 1615 წ. 2 მარტს მოქვიდან რომში ლუი გრანჟემ ვრცელი წერილი გააგზავნა, რომელიც ლიონში დაიბeჭდა 1616 წელს მნიშვნელოვანი და საგულისხმო წერილების კრებულში, რომლის საშუალებითაც მე-17 ს.-ში იეზუიტები ფართოდ ავრცელებდნენ ცნობებს მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნისა და ხალხის შესახებ.

გრანჟეს ეს წერილი მეტად მნიშვნელოვანია, რადგან მასში რვა კითხვაა დასმული სამოციქულო განგებასთან დაკავშირებით, რომლებზე პასუხსაც იგი უმაღლესი წინამძღვრისაგან ელოდა: 1) იმ შემთხვევაში, თუ სხვაგვარად დახმარება გამორიცხულია, ხომ არ უნდა მივიღოთ მართლმადიდებლური წესი? 2) მათი წესის მიღების შემთხვევაში ხომ არ უნდა ვამჯობინოთ ბერის სამოსი და ცხოვრების წესი? 3) თუ მართლმადიდებლები ზიარებისათვის ჩვენ მოგვმართავენ, ხომ არ უნდა დავრთოთ ნება ფრანკებს, თავის მხრივ მათაც მიმართონ მართლმადიდებლებს? 4) როცა

მართლმადიდებლები აღსარებისათვის მოგვმართავენ, ავუხსნათ მათ ფილიოკვე თუ დავტოვოთ ისინი საკუთარ მრწამსში? 5) ხომ არ ჯობია გადავაფიქრებინოთ ბერძნებს მათთან მისული სომხების ხელახლა მონათვლა, რომლებიც მათ ხელახლა ნათლავენ, რადგან ეჭვი ეპარებათ, რომ სათანადოდ არ არიან მონათლული წმ. სამების სახელით? 6) ბერძენი ეპისკოპოსები, რომლებიც ეპისკოპოსად დანიშვნაში თურქებს ქრთამს აძლევენ, დამნაშავენი არიან თუ არა გამყიდველობაში? 7-8) რა ვუყოთ ლათინებს, რომლებიც თურქებთან თანამშრომლობენ? ამ წერილის შინაარსი გვაფიქრებინებს, რომ მასში ჩამოყალიბებულია იეზუიტთა სტრატეგია. რომიდან კარდინალმა ბელარმინმა ლუი გრანჟეს კითხვებზე უარყოფითი პასუხი გასცა: ,,შეუძლებელია, თუ ჩვენ ლათინები ბერძნულ წესს მივიღებთ, გავიმეორებთ ბერძენთა შეცდომას, რომლის თანახმადაც ლათინური წესი არასწორიაო“.

ლუი გრანჟეს მისია პირველი იყო იეზუიტებთაგან საქართველოში. აღსანიშნავია, რომ მის მიმოწერაში ფიგურირებს თამამი აზრები იეზუიტებისათვის იმის შესახებ, რომ საქართველოში წირვა-ლოცვის ჩატარებისას, ლათინური წესი არ გამოეყენებინათ და და ამიტომ რომის პაპს თხოვდა ნებართვას, ადგილობრივ ეპისკოპოსებთან ერთად ზოგჯერ მათივე წესით ეწირათ ეკლესია-მონასტრებში, ხოლო საკუთარი წესი კი ყოველდღიური წირვისათვის შემოენახათ. რომიდან პასუხი შემდეგი იყო: თუ იეზუიტები წესს შეცვლიან, ამით იტყვიან, რომ აღარ გვსურს ამ ხალხის დარწმუნება სქიზმიდან ერთიანზე, მცდარიდან ჭეშმარიტზე გადასვლის საჭიროებაში. გამოჩენილი იტალიელი მეცნიერი ვინჩენცო პოჯო თავის ნაშრომში ,,იეზუიტები და საქართველო“ რომიდან მიღებულ პასუხს კომენტარს უკეთებს და აღნიშნავს, რომ ,,მამა გრანჟეს მიერ ჩამოყალიბებული პრობლემა ახლოსაა თანამედროვე კათოლიკურ კონცეფციასთან, რომელიც არ გულისხმობს ერთი წესის უპირატესობას სხვა წესთან, როგორც ამას ბელარმინის დროს ფიქრობდნენ“.

ამით იეზუიტებისა და საქართველოს ურთიერთობები არ დასრულებულა, მას ჰქონდა თავისებური გაგრძელება. ამაზე მიუთითებს 1690 წ. 24 აგვისტოთი დათარიღებული წერილი, რომელიც იეზუიტმა იოანე გოსტოვსკიმ პროპაგანდა ფიდეში ერთ-ერთ კარდინალს გაუგზავნა. ამავე იეზუიტს დავალებული ჰქონდა ქუთაისში მისიონის დაარსება. მე-19 ს-ის დასაწყისში კავკასიაში იმოგზაურა ბელგიელმა იეზუიტმა ჟიულ ანრიმ. როგორც მისი წერილიდან ჩანს, იგი საქართველოშიც უნდა ყოფილიყო: ,,1808 წ, – წერდა იგი, – საქართველოში ვიყავი და ერთ კათოლიკესთან ვცხოვრობდი. ქართველები... ყველა მათგნისგან გამოირჩევიან. ერთხელ მთხოვეს დავრჩენილიყავი მათთან მღვდლად. დავთანხმდი და მათ ეკლესიაში ვიქადაგე. ისინი დიდი ყურადღებით მისმენდნენ“.

1920 წ. ივნისში იესოს საზოგადოების მდივანი პიეტრო ტაჩი ვენტური წერდა აღმოსავლური ეკლესიების კონგრეგაციის თანაშემწეს, მონსინიორ ისაია პაპადოპულუსს: ,,მაქვს სიამოვნება, გაუწყოთ, რომ შევარჩიეთ საქართველოში გასაგზავნი სამი მისიონერი: ჯოაკინო მოსკა, იტალიელი, ლუი ბაილი, ფრანგი, ლადისლავ ცისკიევიჩი, რუსი“. მათ ვიტო კოლანჯელოც შეუერთდა. 1920 წ. 19 ნოემბერს პაპმა ისინი სპეციალურ აუდიენციაzე მიიღო. 1921 წ. დამდეგს კი მისიონერები საქართველოსკენ გამოემგzავრნენ, მაგრამ თბილისამდე არ ჩამოუღწევიათ. ბოლშევიკების მიერ საქართველოს ოკუპაციის ამბავი რომ შეიტყვეს, ისინი უკან გაბრუნდნენ.

იეზუიტებს საქართველოსთან კავშირი დღესაც არ გაუწყვეტიათ. აქ ჩამოსული იეზუიტები სწავლობდნენ ქართულ ენას, ლიტერატურას, კულტურას . მათგან შეიძლება დავასახელოთ მიშელ ვან ესბროკი, მიქელ არანცი და ვინჩენცო პოჯო.

ამგვარად, ზემოთ მოყვანილი ფაქტებით ჩვენ შევეცადეთ გაგვეაზრებინა, თუ რა იყო იეზუიტების საქართველოში ფეხის მოკიდების მცდელობის მიზეზები, რა გეგმები ჰქონდათ ამ გამჭრიახ და პრაგმატულად მოაზროვნე კათოლიკე მოღვაწეებს. იყო

ეს მათი ერთიანი სტრატეგიის ნაწილი თუ მხოლოდ მცდელობა თავიანთი ინტერესების გატარებისა, რატომ ამჯობინეს მეორე პლანზე გადასვლა და ადგილის დათმობა სხვა ორდენებისათვის, რომლებმაც გაცილებით დიდი როლი შეასრულეს მისიონერულ საქმიანობაში? ხომ არ შეინიშნებოდა მათი უჩინარი ხელი სხვა დანარჩენი ორდენების საქმიანობაში საქართველოს ტერიტორიაზე ანდა მეზობელ სახელმწიფოებში? რა თქმა უნდა, ეს ჩასაფიქრებელი კითხვებია, რომელზეც, ვიმედოვნებთ, რომ თანდათანობით გამოიკვეთება სათანადო პასუხები.