RincRincóón n del Carmendel Carmen

IkastolaIkastola

-- ZangozaZangoza --

2010ekoPrentsa Bilduma

NIE

10 SOCIEDAD NAFARROA Diario de Noticias 2010eko maiatzak 13, Osteguna

Zangoza Ikastola (Zangoza)

IkastolakZOZKETAN SARIAK LORTU!

GALDERAK

● 1. Nolakoak ziren garai batekojolasak?● 2. Zer da eta nola jolasten zenTxipli-txapla jolasera?● 3. Inkestaren arabera, nolakoakdira gaur egungo jolasak?

IZEN-ABIZENAK

-

IKASTETXEA

ADINA

TELEFONOA

-

ERANTZUNAK BIDALI! Erantzunak posta elektronikozbidal ditzakezue:nie03@ikastola.netErantzunak posta arruntez bidalditzakezue:Nafarroako Ikastolen ElkarteaSan Anton 3, 1º31001 Iruñea948 222196

IRABAZLEAKOinez materiala: Josu Lobato (1)eta Maria Extramiana (2). Inter-Sport Irabia (baloia): Jon Loren-te. Asegarce (4 sarrera): BeñatConde.

Datu Pertsonalak Babesteari buruzko abenduaren 13ko 15/1999 Lege Organikoan xeda-tzen dena betez, zure datu pertsonalak ZOZKETA fitxategian sartuta daudela eta horren helbu-rua erakundeak antolatutako zozketak kudeatzea dela jakina-razten dizugu. Fitxategia Datuak Babesteko Agentzian aitortu dugu eta datuen segurtasuna berma-tzeko neurriak ezarri ditugu.

www.nafarroaoinez.net

Agurra

Jolastu nahi duzu gurekin?

A ZKEN hilabetea bereziaizan da Zangoza Ikastola-ko ikasle zein irakasleen-tzat. Jolasa izan dugu kla-

sean eta jolasa izan dugu jolasto-kian. Pare bat ikasturte badira jola-sak behin behineko garrantzia due-la gure ikastolan. Ostiralero dina-

mizatzen dira jolasak patioan, osti-ralero dago futbola edo betiko jola-sak alde batera utzi eta jolas berriakikasteko eta gozatzeko parada.

Oraingoan urrunago joan gara etajolasaren inguruko gogoeta egindugu. Ikasleek etxean galdetu dutezein jolasetara jolasten zuten euren

gurasoek, jolas zaharrak eta berriakezagutu dituzte. Aiton-amonen jola-sak ere ezagutu dituzte elkarrizke-ta ezberdinen bitartez.

Hortik abiatuz, ekintza ezberdi-nak egin dira eta ondorengo orrie-tan dituzue irakurgai; jarraibidetestuak egin ditugu, grafikoak sor-

tu ditugu, patioko arauak ere berri-datzi ditugu eta gainera proiektuberri bat ere martxan jarri dugu,Jolastokia margotzea! bertan jolasezberdinetara jolasteko aukera ema-ten digutenak.

Besterik gabe goza dezazue gurelanarekin eta... Jolastu!

L U I S B A N D R E S E TA V I C T O R I A C R E S P OZANGOZA IKASTOLAKO AITON-AMONAK

“Guk zuek baino irudimen gehiago geneukan”

Luis Bandres eta VictoriaCrespo, LH 4. mailako biikasleren aiton-amonak dira.Elkarrizketa honen bidezgure aiton-amonek zertarajolasten zuten, nola,norekin... jakin nahi genuen;eta gure gaur egungo jola-sekin alderatu

Lehen Hezkuntza 4. mailako ikasleak, elkarrizketatutako aitona-amonekin. ARGAZKIA: ZANGOZA IKASTOLA

ZANGOZA IKASTOLAZANGOZA. Eskutitz bana bidaligenien gure gelara etortzeko gonbi-tea luzatuz. Jolasen inguruan elka-rrizketa bat egin nahi geniela azal-duz, eta honakoak izan ziren beraienerantzunak.Txikiak zinetenean zein zen gehiengustatzen zitzaizuen jolasa?Gustura ibiltzen ginen kanikekin,txapekin, buruorratzekin, kro-moekin, buztinarekin... eta askotanjolasten genuen sagua eta katua, oiloitsua edo tako eta palmo izenekinezagunak ditugun jokoetara, konta-tu zigun Victoriak. Luisek aldiz bes-te jolas batzuk ere aipatu zizkigun.Sokatiran ibiltzen ginen sarritan,esku-pilotan ere asko ibilitakoakgara gu eta zuek gaur egun jolasten

dituzuen tazoen antzeko jolas bat erebagenuen. Guk kartak zatitanpuskatzen genituen eta tazoenmoduan jolas egiten genuen. Bestal-de, Zangozan badira bi parrokia, etahauen artean gudak ere egin ohigenituen.Orain ere jolasteko ohitura al duzue?Kar-kar-kar-barre egin zuen Luisek-ez, orain kartetan bakarrik ibiltzengara. Ala ere gogoko dugu haurrakjolasean ari direla begira egotea-gehitu zuen Victoriak.Gogoan al duzue guk ezagutzen ezdugun jolasen bat?Bai, Marro adibidez, Zapia baina zen-baki bakarrarekin, edo Inka. Eza-gutzen al duzue Inka?–galdetu zigunLuisek; eta guk ezetz erantzun–Lurrean zirkulu bat marraztu eta hau4 zatitan banatzen zen. 4 jokalariginen eta bakoitzak egur punta batzuen besteen lur zatia bereganatzenjoateko. Zati gehien lortzen zuena zengaraile. Eta adibidez gaseosa txa-pekin zirkuituak egiten genituen.Jostailurik bazeneukaten edo zueksortzen zenituzten?Guk denbora asko geneukan eta guksortzen genituen panpinak, trapuzkopanpinak egiten genituen, kometak,aterkiaren hagaxkekin berriz arkuaeta geziak... Baliabide gutxi izan

arren guk zuek baino irudimengehiago geneukan.Ondo pasatzen zenuten jolasean?Bai, bai, oso ondo. Eskolatik ateraeta Solfara joaten ginen –guk gauregun Musika Eskola deitzen diogu-na– egunero 30 minutu izaten zireneta gero arratsalde osoa jolastenpasa-tzen genuen. Ez genuen etxe-rako lanik izaten, eta askotangaueko 22.00ak arte egoten ginenkalean, ama oihuka gure bila etorriarte- gogoratzen zuen Luisek irri-barretsu.Nola gustatzen zitzaizuen jolastea,banaka ala taldeka?Taldean –erantzun zuten biek– baka-rrik jolastea aspergarria zen.Neskek eta mutilek elkarrekin jolas-ten zenuten?Gure eskolan denak mutilakginen– azaldu zigun Luisek– etagero lotsa ematen zigun neskekinegoteak. Jolas mistoak baziren,baina ez zen ohikoa– gehitu zuenVictoriakNon jolasten zenuten?Herri osoan zehar, kaleetan ibilgai-lu oso gutxi zeuden eta.Tranpak egiten al zenituzten?Bai, bai, tranpak egiten genituen,baina ez dira egin behar –Victoriakirakatsi nahi izan zigun– Denoi gus-

tatzen zaigu irabaztea, baina galtzenere jakin behar da. Ongi pasatzea dahelburua, ez irabaztea.Eztabaida asko izaten zenituzten?Bai, bai, eztabaidak izaten geni-tuen. Guk ere eztabaidak izatenditugula kontatu genien, bainakonpontzen saiatzen garela esangenien, asko poztu ziren hori en-tzutean.Guk orain Bote-botera baloiarekinjolasten dugu, zuek zerekin jolastenzenuten?Zein da jolas hori? –galdetu zuen Lui-sek, eta azaldu ostean erantzunzuen– bai, bai, baina guk pote edolata batekin jolasten genuen eta Pote-pote zuen izena.Baloiarekin jolasten zenuten?Baloia mutilen jolasa zen, eta baloibat izatea pribilegio bat zen. Guktrapu eta sokekin baloiak egitengenituen. Gogoan dut, ManterolaTxokolate-en kromoen bildumaegiten nuen, eta 37. zenbakia ez zi-tzaidan inoiz tokatzen. Azkeneanlortu nuen eta opari bat irabazinuen, baloi bat. Poz-pozik nengoennire baloiarekin, eta hurrengoegunean kalean jolasean gen-biltzala kamioi batek nire baloiberria zapaldu eta lehertu eginzuen, gogoratzen zuen Luisek ora-indik ere penatuta.Eta futbolean?Garai hartan futbola ez zen hainezaguna, telebistarik ez geneukanetxeetan eta tabernetan elkartzenziren futbol partiduak txuri-beltzean ikusteko –esan zigun Lui-sek–. Nik Kennedy hil zuteneanikusi nuen lehen aldiz telebista,1963 inguruan oker ez banago–kontatu zigun Victoriak.Eta garraioekin?Bizikleta izatea beste pribilegiobat zen, ala ere nik izan nuen bat–azaldu zuen Luisek– eta bestelaguk sor-tzen genituen, egur plakabat hartu, lau gurpil jarri etahorrekin ibiltzen ginen. Patinakberriz, 4 gurpil zahar zituzten etaolioa botatzen ibiltzen ginen irristegiteko –esan zigun Victoriak–.Ibaian ibiltzen zineten harriekin txi-pi-txapara jolasten?Bai, bai, harri finekin ibiltzenginen, ea nork urrutiago bota. Niez nin-tzen oso ona –aitortu duLuisek– baina banuen lagun batoso trebea zena, asko entrenatubehar da horretarako. Eskerrakeman genizkien Luis Bandres etaVictoria Crespori, gauza asko ika-si baikenituen jolasen inguruan.

Diario de Noticias 2010eko maiatzak 13, Osteguna NAFARROA SOCIEDAD 11

Jolastordutako jolaseninguruko inkesta

L EHEN Hezkuntako 6. mai-lak LHko ikasleen arteanjolasen inguruko inkestabat egin du. Bertan, bate-

tik, jolastorduetan zertara etanorekin jolasten duten jakiteainteresgarria iruditu zaigu, gai-nera, hauen jolas gogokoenetazeta, baita soka saltoan aritzeaneuskarazko abestiak erabiltzendituzten galdetu dugu. Bestetik,gurasoek jolas berriak erakustendizkieten eta haiekin jolastenduten izan dira gure galderak.

Lehenengo grafikoan ikus dai-tekenez, ikastolak baditu bi tal-de(Lehen Hezkuntza 4 eta LehenHezkuntza 6) kaleko jolasak, hots,joku dinamikoak gustoko dituz-tenak,aldiz, bigarren eta bosga-rren mailak, gehien bat neskenartean, joku sedentarioak nahia-go dituzte.

Seigarren eta hirugarren mailanfutbola izan da jolas nagusia, gela-ko mutil kopurua handiagoa dela-ko izan daiteke arrazoi nagusiena,gainera, bi gela hauetan neska etamutilak batera jolasten dute. Eraberean, LH2-n ez dago inongo fut-bolzalerik, honek aten-tzioa emandigu, gela honek, lurra eta ura-rekin urtegiak egitera jolasteagustoko du eta hor aritzen dirainjenieroen antzera urtegiak dise-inatzen neskak eta mutilak bate-ra. LH5eko mutilak futbola gusto-ko dute baina nesken artean berri-ketan aritzea nahiago dute, beraz,neskak beraien aldetik eta muti-lak futbolean. LH4-ko gelan osomutil gutxi daude eta ikustendenez, futbola ez dute oso gustoko.

Bigarren grafikoan ikus dai-tekenez, soka saltoan abestieuskaldunak erabiltzen dituztengalderaren aurrean LH1-eko eran-tzunak atentzioa deitu digu, kopu-ru erdiak besterik ez baitituzteeuskarazko abestiak erabiltzennahiz eta ezagutu.

Hirugarren grafikoan ikus dai-tekenez, erdi eta goi zikloan gura-soak jokuak erakustean inplika-tzen dira baina jolasteko orduan,batez ere, goi zikloan, oso gutxiaritzen dira. Galdera honekinbatera, zertara jolasten duten gal-detu genuen eta batez ere, futbole-ra eta mahai jokotara erantzunziguten. >ZANGOZA IKASTOLAKONESKA-MUTIKOAK

JOKU DINAMIKOAK EDO SEDENTARIOAK NAHIAGO DITUZTE GAUR EGUNGO NESKA-MUTIKOEK

Zangoza Ikastola (Zangoza)

Zangozako Ikastolan pilotarajolasteko estali gabeko frontoi txi-ki bat eta futbolera edota saskiba-loira jolasteko erabiltzen dugunzelai estali bat dugu (zelai berdea).Bien artean zuhaitzak dituenjolastokia eta estalpe txiki batdago.Lehen Hezkuntzako ikasleek orduerdiko jolastordua dugu eta guztira

laurogeita hamabi ikasle garenez,horrela antolatzen gara jolasal-dian:● Astelehen eta asteazkenetanLH4, LH5 eta LH6 mailakoeidagokie zelai berdea. Astearte etaostegunetan, ordea, LH1, LH2 etaLH3 mailakoei.● Ostiraletan ez ditugu baloiak etapilotak ateratzen jolastokira eta ez

dugu futbolean jolasten. Egunhonetan, gure kabuz jolastu deza-kegu edota Enekok (ingelesekoirakasleak) dinamizatutako jolase-tara hurbildu.● Euria egiten duenean zelai ber-dea erabiltzeko txanda ez daerrespetatzen; guztiak jolastendugu bertan. Baina baldintza batdago: ezin da pilota edota baloia-

rekin jolastu(bestela eromena izango litza-teke!).● Aterpean inoiz ez dugu baloia-rekin jolasten, leihoak eta argiakpuskatu ditzakegulako.

Goian aipatutako arauen zerga-tiak bi dira:1.- Zelai berdean guztiak futbolera

jolasteko lekurik ez dagoelako.2.- Futbolaz gain, betiko jolasakbultzatzeko: soka saltoa, txapak,xakea, ...

Guztiak dakizkigu arauak etadenak arduratsuak garenez, ia ezdugu liskarrik izaten eta primeranpasatzen dugu, bokata jatendugun bitartean.

J O L A S B AT Z U K

Azeriak, oiloak eta sugeakMateriala:● 3 koloretako piboteak edozapiak● klariona

Nola jolasten da?● 3 talde egiten dira, sugeak,azeriak eta oiloak.● Talde bakoitzeko pertsonaguztiek zapi edo pibote bateduki behar dute.● Jolasten hasi baino lehen,talde bakoitzak bere etxeaeduki behar du eta hau klario-narekin marraztu daiteke● Sugeek azeriak harrapatubehar dituzte, azeriek oiloak etaoiloek sugeak.● Harrapatzen bazaituzte● Beraz, etxetik atera beharraduzu besteak harrapatzeko etaetxean ezin zara geratu 10segundo baino gehiago.

Helburua:Harrapatu behar duen taldeaosorik harrapatzea.

Xakea

Materiala:● baloia● Lau karratu: Peoia, gotzaina,erregea eta erregina

gotzaina

Nola jolasten da?Hasteko, lau karratu marraztubehar dira klarionarekin etakarratu bakoitzean pertsona batsartu.Xakean bezala, figura bakoitzakizen bat dauka eta izenarenarabera posizio bat. Figurarenarabera era, mailakatuta daudeeta okerrena peoia da.Kale egiten duenak, postu batjaisten du, beraz, peoiak kaleeginez gero kalera doa, gotzainapeoiaren postura, erregea go-tzainaren lekura eta horrela.

Baloia nola erabiltzen da?● Xakera boteak emanez jolas-ten da● Karratutxoetan baloiak botebat besterik ezin du eman, bes-tela kale.● Batek beste bati pasa etahonek ez badio jarraitzen,orduan ere kale da.● Baloiak ezin du marra ukitu

Jolas-orduko arauak

erregina

peoia

erreaga

LEHENENGO GRAFIKOA

Zertara eta norekin jolasten duzu jolastorduetan?

BIGARREN GRAFIKOA

Soka saltoan aritzean abestieuskaldunak erabiltzen

dituzu?

HIRUGARREN GRAFIKOA

Gurasoek joku berriakerakusten dizkizu eta haiekin

jolasten duzu?