PROPIETATE PERIODIKOAK

Ezaugarri periodikoak

» Talde eta periodoetan zehar propietate fisiko eta kimiko batzuk errepikatzen dira.

» Kokapena jakitea ezaugarriak aurresateko balio du.

Ezaugarri periodikoak

» Garrantzitsuenak:

- ERRADIO ATOMIKOA ETA IONIKOA

- IONIZAZIO-ENERGIA

- ELEKTROAFINITATEA

- ELEKTRONEGATIBOTASUNA

- METALTASUNA

ERRADIO ATOMIKOA

» Elementuaren nukleoaren eta azaleko geruzaren arteko distantzia adierazten du.

» Atomoa muga zehatzik ez duenez, zaila da zehaztea.

» Neurtzeko:

- Metala denean,sarea osatzen duten

ondoko 2 atomoen arteko distantziarekin.

- Ez-metala denean, molekulen arteko

distantzia hartuta.

ERRADIO ATOMIKOA » Erradioa talde eta periodoen

arabera aldatzen da.

ERRADIO IONIKOA

» Atomo bat katioi edo anioi bihurtzean daukan erradioa da.

» Garrantzitsua konposatu

ionikoak aztertzean.

» Katioi bihurtzean: txikitu.

» Anioi bihurtzean: handitu.

ERRADIO IONIKOA

IONIZAZIO-ENERGIA

» Atomo neutro batek (gasa) elektroi bat galtzeko behar duen energia kantitatea.

» I.E. elementua konposatu ionikoa edo kobalente osatuko duen jakiteko balio du.

- Baxua bada, IONIKOA.

- Nahiko altua bada, KOBALENTEA.

- Oso altua bada, IONIKOA.

IONIZAZIO-ENERGIA

» 1., 2., 3. … ionizazio-energiak daude.

- Lehenengo I.E.: X (g) → X + (g) + e-

- Bigarren I.E.: X + (g) → X +2 (g) + e-

- Hirugarren I.E.: X +2 (g) → X+3 (g) + e-

...

IONIZAZIO-ENERGIA

AFINITATE ELEKTRONIKOA

» Atomo gaseoso neutro bat elektroi bat irabaztean trukatzen den energia da.

X (g) + e- → X- (g)

» Ezaugarri hau elementu kimiko baten izaera oxidatzailea ezagutzeko balio du.

» Elektroien premia duten elementuek dira elektroafinitate handiena dutenak.

AFINITATE ELEKTRONIKOA

ELEKTRONEGATIBOTASUNA

» Loturetan partekaturiko elektroiak erakartzeko atomoak duen ahalmena da.

» L.Pauling-ek eskala arbitrarioa osatu zuen.

- Balio maximoa, 4, fluorrari esleitu.

- Gas nobleei ez zaie baliorik ezarri.

» Elementuaren balentzia egoeraren araberakoa da.

ELEKTRONEGATIBOTASUNA

» Oso erabilgarria da 2 atomoen artean eratuko den lotura ezagutzeko.

- Elektronegatibotasun bereko atomoen artean: APOLARRA.

- Elektronegatibotasun diferentzia handitzen doan heinean: POLARRA.

- Diferentzia nahiko handia denean: IONIKOA.

ELEKTRONEGATIBOTASUNA

METALTASUNA

» Propietate metalikoak edo ez-metalikoak adierazten ditu.

» I.E., afinitate elektroniko eta elektronega- tibotasunarekin erlazionaturik dago.

» Taula Periodikoan: METALAK, EZ- METALAK eta ERDIMETALAK.

METALTASUNA

» Erdimetalak:

- Bederatzi dira.

- Ez dira guztiz metalak, ez guztiz ez-metalak.

- Orokorrean, erdieroaleak dira.

METALTASUNA

» Metalak:

- Eroankortasun elektriko eta termiko altua.

- Distira gris metalikoa.

- Solidoak, merkurioa (Hg) izan ezik.

- Harikorrak eta xaflakorrak.

- Lotura metalikoa.

- Balentzia-elektroi gutxi.

- Elektronegatibotasun, elektroafinitate eta I.E. baxua.

- Konposatu ionikoak eratzen dituzte ez-metalekin.

METALTASUNA

» Ez-metalak: - Eroankortasun elektriko eta termiko eskasa.

- Distira metalikorik gabeak.

- Egoera solido, likido edo gaseosoan.

- Ez dira harikorrak; egora solidoan hauskorrak.

- Lotura kobalentea.

- Balentzia-elektroi asko.

- Elektroafinitate, I.E. eta elektronegatibotasuna altua.

- Konposatu ioniko eta molekularrak.

METALTASUNA