PRONOMES DEMOSTRATIVOS

DEFINICIÓN

Os pronomes demostrativos son localizadores en dous ámbitos:

• a realidade en que se desenvolve a linguaxe ou • o texto.

Lin de Ovidio os libros “Metamorfoses” e “arte de amar” Este gustoume, aquel non

Lin de Ovidio os libros “Metamorfoses” e “arte de amar” Este gustoume, aquel non

Este prado

Esas árbores

Aquel monte

DEMOSTRATIVOS DO LATIN

PRONOME SIGNIFICADO EQUIVALENCIA

Hic, haec, hoc Proximidade, 1ª persoa

este

Iste,ista, istud Proximidade, 2ª persoa

ese

Ille, illa, illud Distancia, 3ª persoa

aquel

Is, ea, id Referencia textual o, a..

Ipse,ipsa,ipsum enfático propio

Idem, eadem idem identificativo mesmo

HIC,ISTE,ILLESIGNIFICADO

• Referencia na realidade• Referencia no texto• Referencia a persoa

gramatical

Ovidii “Metamorfoses” et “Ars amatoria” libros legi. Hic mihi placuit, sed minus ille

Ovidii “Metamorfoses” et “Ars amatoria” libros legi. Hic mihi placuit, sed minus ille

Hic ager

Istae arbores

Ille mons

Hic calix.

Ista olivaIlle puer

IS EA IDSignificado

• Fai referencias exclusivamente textuais.

• Equivale en galego e castelán a:– Pronome persoal de 3ª

persoa – Demostrativo– Artigo determinado

• Librum “Metamorfosis” legi. Is mihi placuit.

• Lin o libro das Metamorfoses. El (este) gustoume.

• “Metamorfosis” legi. Is liber mihi placuit.

• Lin “metamorfoses”. O (este) libro gustoume.

IPSE,IPSA,IPSUMSignificado

• Identifica o termo ao que se refire consigo mesmo para salientalo, por iso díse que é un pronome enfático.

• Equivale ao noso adxectivo “propio” ou as locucións “en persoa” “persoalmente”, se se refire a persoas.

• Ipse dux cum Helvetiis disserit, cum Senonibus per legatos.

• O propio xeneral (O xeneral persoalmente, en persoa) pactou cos Helvecios, e cos Senones por medio de embaixadores

IDEM, EADEM, IDEMSignificado

• Identifica dous termos, conceptos, ou seres que se consideran ou poderían considerar diferentes.

• Equivale ao noso adxectivo “mesmo, mesma”

• Idem amor et deus sunt.• Un deus e un amor son

o mesmo.• Ad riuum eundem lupus

et agnus uenerant.• Un lobo e un año

chegaran a un mesmo río.

MORFOLOXIA

• Declínanse como adxectivos de 3 terminacións.

• Presentan peculiaridades unhas comúns e outras particulares.

• Peculiaridades comúns:– Xenitivo singular –ius

Huius, istius, illius,eius, ipsius, eiusdem– Dativo singular -i

Huic, isti, illi, ei, ipsi, eidem

Mascul Femini Neutro

2ª Dec 1ª decl 2ª Dec

ipse ipsa ipsum

Ie ea id Idem eadem idem

eas eas

eius eius

PECULIARIDADES DE CADA PRONOME

ENUNCIADO PARTICULARIDADES

Hic, haec, hoc •Raíz h-•partícula –c enclítica nalgunhas formas

iste, ista, istud •nom sg masc iste•nom sg neutro istud

ille, illa, illud •nom sg masc ille•nom sg neutro illud

is, ea, id •Dúas raíces –i/-e

idem, eadem, idem •is, ea, id + -dem

ipse, ipsa, ipsum •Nom sg masc ipse

dem

dem

HIC,HAEC,HOCDeclinación

SINGULAR PLURAL

MAS FEM NEU MAS FEM NEU

NOM hic haec hoc hi hae haec

VOC

ACU hunc hanc hos has

XEN huius horum harum horum

DAT huic his

ABL hoc hac hoc

ISTE, ISTA, ISTUDDeclinación

SINGULAR PLURAL

MAS FEM NEU MAS FEM NEU

NOM iste ista istud isti istae ista

VOC

ACU istum istam istos istas

XEN istius istorum istarum istorum

DAT isti istis

ABL isto ista isto

ILLE,ILLA,ILLUDDeclinación

SINGULAR PLURAL

MAS FEM NEU MAS FEM NEU

NOM ille illa illud illi illae illa

VOC

ACU illum illam illos illas

XEN illius illorum illarum illorum

DAT illi illis

ABL illo illa illo

IS, EA, IDDeclinación

SINGULAR PLURAL

MAS FEM NEU MAS FEM NEU

NOM is ea id ei

ii

i

eae ea

VOC

ACU eum eam eos eas

XEN eius eorum earum eorum

DAT ei eis

iis

isABL eo ea eo

IDEM, EADEM, IDEMDeclinación

SINGULAR PLURAL

MAS FEM NEU MAS FEM NEU

NOM idem eadem idem eidem

iidem

idem

eaedem eadem

VOC

ACU eundem eandem eosdem easdem

XEN eiusdem eorumdem earumdem eorumdem

DAT eidem eisdem

iisdem

isdemABL eodem eadem eodem

IPSE IPSA IPSUMDeclinación

SINGULAR PLURAL

MAS FEM NEU MAS FEM NEU

NOM ipse ipsa ipsum ipsi ipsae ipsa

VOC

ACU ipsum ipsam ipsos ipsas

XEN ipsius ipsorum ipsarum ipsorum

DAT ipsi ipsis

ABL ipso ipsa Ipso

ADVERBIOS DEMOSTRATIVOS DE LUGAR• O latín ten unha serie de adverbios de lugar,

(coma os nosos, aquí , acolá) coa mesma raíz e significado que os pronomes demostrativos.

• Indican ademais o sentido do movemento (dende aquí, cara a aí, por acó…)

• Os sentidos do movemento son– Ubicación. O lugar onde se está– Procedencia. De onde se ven– Destino. A onde se vai– Tránsito. Por onde se pasa

SISTEMA DE ADVERBIOS DE LUGAR

PREGUNTA RESPOSTAS

CON SUBSTANTIVO

RESPOSTAS CON ADVERBIOS

HIC ISTE ILLE IS IDEM

UBICACION ubi in Romaen Roma

hicaquí

acá

isticaí

illicalá

acolá

ibiaí

ibidemaí mesmo

DESTINO unde ex Romade Roma

hincde acó

istincde aí

illincde aló

de acolá

indede aí

indidemde aí mesmo

PROCEDENCIA quo in Romamcara a Roma

hucacó

istuccara a aí

illucaló

eocara a aí

eodemcara a aí mesmo

TRÁNSITO qua per Romampor Roma

hacpor aquí

por acá

istacpor aí

illacpor alá

por acolá

eapor aí

eadempor aí mesmo

DO LATÍN AO GALEGO

LATÍN

hic

iste

illum

is

ipse

idem

ecce

GALEGO

este DEMOSTRATI

VOSese

aquel

o ARTIGO