presentacion - institut d'estudis aranesi · • alàs i cerc en torn d’alàs (alt urgell)...
TRANSCRIPT
�
PresentacionIapòguescausesenlenguatgequedonguentantaescadençaaracreativitatcomeratoponímia.Escolors,esformes,eravegetaciondethterritòri;esnòmsoesmaunòmsdessònsestatjants;uaistòria,unavodament,ualegendaounequipament...quinacausaquesiguebarrejadadamberengenhderagentservísentàgeneraruntoponim.
Pr’amord’açò,esnòmsdelòcmosdidenplendecausessusesabitants,susesoriginesosuseranaturadecadaendretesoncapablesdecrearuntrincadísdecolorsplanvariatsquebalhepersonalitatacadacornèrdethpaís.
Mèsestoponimssontanbeninformacion,descripcionprecisa,coordenadaexactaenesmapes,nomenclatorsurbans,basesdedonadesoguides.Sonunelementindispensabledeguidatgeedereferénciasusunterritòriplendepersonesenmovement.
Aguestidusaspèctessonesqu’anencoratjataraComissiondeToponímiadeCatalonhatàaufrirasmunicipisetàtotiesqu’agendetrabalhardambnòmsdelòc,unsCritèrisquemosandeperméterpreservarplanviuaerariquesaculturauqu’eratoponímiarepresenteeadobar-laentàhèr-lautila.
NonvoleriapasbarraraguestapresentacionsenseméterenevidénciaethrebrembedetotiesmembresderaComissionederequipdetrabalhd’aguestaòbraaTeresaPlanagumà,quedediquècessònsdarrèriesfòrcientrabalharenaguestprojèctequenonvedecacabat.
Sixte Moral i Reixach,secretari de Politica Lingüistica
�
a.CritèrisdedenominacionedefixacionEnCatalonhas’acvauquepossedimuatoponímiaplannombrosaeplanrica,qu’eidebesonhsauvarpr’amorqu’estoponimshènpartderauviatgeistoriceculturaudethpòblequelesacreatenereflectissenerasuaistòria,erasuaculturaeerasualenga.Enaguestsens,comaarecomanatethGropd’ExpèrtsdesNacionsUnidesenNòmsGeografics,cauprotegiraguestauviatgeeesvitareraproliferaciondenòmsnauidecaractèrcomerciauobanau,athdelàd’esvitarerapèrdaoerasubstituciondesdenominacionsautentiques.
Esnòmspròprisdelòcancomatòcaeraorientaciongeografica,eralocalizacionsusethterritòri.Planperaçò,escambisdenòmresultensociaumenttreboladors,pr’amorqu’avalissenreferentsbasicsepr’amorquepòdendeterminarconfusionsgeografiques,qu’eidoncperaçòquenoneipasprudentneconselhablerealizarmodificacionsquenonsiguenpasdebesonhobligat.
Esnòmspròprisseregissenperamadeishanormativalingüisticaqu’esnòmscomuns,exceptatencasqu’eraletrainiciaudesnòmspròpriss’escriutambletramàger.D’aguestafaiçon,donc,estoponimscatalansnonpòdenpaspresentarformesortografiquescontràriesaranormativavigentaderInstitutd’EstudisCatalans(camp.eraLei8/�99�,de�demai,suseraautoritatlingüisticaderInstitutd’EstudisCatalans),talamentcomaespecifiqueeraLeidepoliticalingüistica:
Es toponims de Catalonha an coma forma oficiau era catalana, cossent tamb era normativa lingüistica der Institut d’Estudis Catalans, exceptat es dera Val d’Aran, qu’an era aranesa(article�8deraLei�/�998,de7degèr,depoliticalingüistica).
�
Eraformaortograficadestoponims–includitsesnòmsdesmunicipisedesnuclèusdepoblacion(ciutats,viles,pòblesebordalats)–,s’establísacompdarderapronónciaautenticaactuauecossenttamberadocumentacionmèsanticaquaniatrantalhsgraficsodificultatentàdeterminareraformacorrècta,sustotenescasideneutralizacionfonetica.Generaument,erasolucionistoricacoincidístamberaformaviua,mès,quaneraevolucionaaluenhatethnòmderasuaorigina(eiadíder,queiaavutcambisennòmquenoncorresponatrantalhsgrafics),s’arespectateraformaevolucionada,eactuau:
Santa Linya (les Avellanes e Santa Linya, Noguera)
adespietqu’enasuaoriginanoniaviepascapdesanta,senonqueprovend’unsaltus Licinae oIliciniae(“bòscdeLicínia”o“bòscdecassesverds”)
Castell de l’Areny(Berguedà)adespietquenonaeraoriginaenaexisténciadecapareny (sablèra),senonqu’amieaunnòmmedievaud’originagermanica,Adalasind(o)
Quans’adebalharnòmaslòcs,etanbenasviespubliques,eidebesonhaverpresent,prumèrament,esdenominacionsistoriquesautentiques,quecaupreservaresauvar.Percontra,nonpòdenpasèsternecontiernòmsdecaractèrcomerciauodemarquesregistrades,quenonsonpasnòmspròprisgeograficseque,athdelà,sonuaproprietatprivadainscritalegaument.
S’ademantiertostemperarticlequanhèpartdethtoponim,eiadíder,quanprecedísethnòmpròpri:
•laBisbaldeFalset(municipi, Priorat)
•elRacó(nuclèu de poblacion, Odèn, Solsonès)
•EthPòntdeRei(nuclèu de poblacion, Canejan, Val d’Aran)
•laBruguera(bastiment, Serinyà, Pla de l’Estany)
•elSegre,laValira(idronims)
•laBallestera(oronim, Arnes, Terra Alta)
�
•elCorronco(oronim, la Vall de Boí, Alta Ribagòrça)
•EraUnhòla(oronim, Naut Aran, Val d’Aran)
Seregularizeerarticleliterariennòmdemunicipise,generaument,enesnuclèusdepoblacion,mèssemanteneremplecderarticleloenamicrotoponímiaeenestoponimsrestacatstambethrelèueescorsid’aiga:
•loFaro(som, Alt Àneu, Pallars Sobirà)
•loGalatxo(idronim, Ribera d’Ebre)
•loPerot(bastiment, Abella de la Conca, Pallars Jussà)
Semantenethnomentatarticlesalat(es, sa, ses, s’)tambminusculainiciauendomeniaonauéperauésesauveviu(enterAltEmpòrdàelaSelva),entotquel’escriuemtambmàgeriniciaueaglutinateneszònesaonjanonsetenenalengaviua:
•s’Encalladora(illot, Cadaqués, Alt Empordà)
•saLlapissada(platja, Blanes, Selva)
Mès: •SarrocadeBellera(municipi, Pallars Jussà)
•Sescorts(oronim, Matadepera, Vallès Occidental)
Erarticlepersonauseguíseramadeishanormaquetotiesautiarticles:
•fondod’enRoig(relèu, Cunit, Baix Penedès)
•can’Aulet(bastiment, Vidreres, Selva)
Erarticledestoponimscatalanss’escriutamberainiciautambminuscula(senonsetrapepasenplaçainiciauabsoluda,d’untèxteodempúsd’unpunt,oenualista)erealizeescontraccionsdebiaishregular:pel, del, al.Enestoponimscatalansnoneipasprevediblenesistematizableeremplecderarticle,eiadíder,quedependecadacasconcrèt(sepertradicionn’aportatonon):
•PontdeMolins(Alt Empordà)mèselPontdeSuert(Alta Ribagorça)
•PratdeComte(Terra Alta)mèselPratdeLlobregat(Baix Llobregat)
•PratsdeLluçanès(Osona)mèselsPratsdeRei(Anoia)
�
Enestoponimsaranesi,erarticles’escriutostemptamberainiciautambmàger,sonquequansetrapeenplaçalaguensdethnòm.Enoccitan-aranés,erarticledeterminattanbenhèescontraccionsregularestambespreposicionsa, de e per(ath, ar; deth, dera, des; peth, per, pes).Tanbensecontractetambespreposicionseneentà(o tà):
•EsBòrdes(municipi)
•EthPòntd’Arròs(nuclèu de poblacion)
•(...)d’aquerapoblacionentàEraArtigadeLin(oronim)
Mès: •LacdethHòro
•MalhderaArtiga
•TucdesNeres
Enestoponimsquepòrtenarticle,caurespectar-loenonpasdesbrembar-lo,planquenehèpartintrinsèca.Sonqueencasdethnòmdesparçansoencontrades,sepòtométerquanethnòmd’unparçaneiplaçatencapd’ualistademunicipisoquanseguísenterparentèsiethnòmd’unmunicipientàamuisharadaquinparçanapertien;cau,athdelà,rebrembarqueOsonanonpòrtejamèsarticle.
•elVendrellenonpasVendrell
•l’HospitaletdeLlobregatenonpasHospitaletdeLlobregat
•SantaMargaridaielsMonjosenonpasSantaMargaridaiMonjos
Tanbencauaversuenhanonmeter-loquannoneipasdebesonh:Alforjaenonl’Alforja.
Quanuntoponimaestatprenutcomnòmcomerciau,erarticles’escriutambmàger(serieethcasd’unrestaurantod’uncentrecomerciauplaçat,perexemple,enles Planes: Les Planes).
7
a.1.Nòmsdemunicipisedenuclèusdepoblacion
Esmunicipisgeneraumentprenenethnòmderapoblacionquehèdecaplòcmunicipau:
•Arnes(Terra Alta)
•Corbins(Segrià)
•Planoles(Ripollès)
Encasquesecreeunnauèthmunicipiacompdarderafusionoagregamentdedusomèsanticsmunicipis,obenquesevolgueoptarperuadenominaciondethmunicipiquenonsiguepaseradecapdesnuclèusdepoblacionquelacompausen,erapracticagenerauconsistísaincludiresnòmsdesmantunsnuclèusdepoblacionenadenominaciondethmunicipi(normaumentdus,entotpoderarribaraèstertres,tambethdarrèrintrodusitpermieideraconjoncioni (eenAran),nonpastambjunhent):
•Cruïlles,MonellsiSantSadurnídel’Heura (Baix Empordà)
•TorrefetaiFlorejacs(Segarra)
•VilanovailaGeltrú(Garraf)
•ArtieseGaròs(terçon d’Aran)
•VielhaeMijaran(Aran)
Enbèricasi,ethnòmdethmunicipinoncoincidíspastambethdecapdesnuclèusdepoblacionconcrèt,senonquecorresponauadenominacionistoricaexcellenta:
•municipau:CastelldeMur(Pallars Jussà)caplòc:GuàrdiadeNoguera
•municipau:Lluçà(Osona) caplòc:SantaEulàliadePuig-oriol
•municipau:Olèrdola(Alt Penedès) caplòc:SantMiqueld’Olèrdola
Aviatges,determinadicambis–demografics,economicsoenesviesdecomunicacion–qu’afèctenesnuclèusdepoblaciond’unmunicipi,pòdenbalharoriginaathcambi
8
dethnòmdethmunicipi,qu’aprenutethnòmdethnuclèumèsabitat:
•elsHostaletsdePierolaentorndePierola(Anoia)
•PontilsentorndeSantaPerpètuadeGaià(Conca de Barberà)
Eend’auticasi,s’anprenutdenominacionsgeografiquesmèsgenerausquenoncoincidissenpastambethnòmdecapdenuclèudepoblacion:
•AltÀneuentorndeValènciad’Àneu(Pallars Sobirà)
•NautAranentorndeSalardú(Val d’Aran)
•laValldeBoíentorndeBarruera (Alta Ribagorça)
Ethcambimèsgenerauaestaterainclusiondethnòmd’unautenuclèudepoblacion:
•AlàsiCercentornd’Alàs(Alt Urgell)
•lesAvellanesiSantaLinyaentorndelesAvellanes(Noguera)
•MontellàiMartinetentorndeMontellà(Cerdanya)
Etanbeneisoent,eraaddicion,erasupressionoethcambidethdeterminatiu,quegeneraumenthèreferénciaathparçan.Aguestdeterminatiusetens’atradicionistoricaoquanethnòmdethmunicipicoincidístambethnòmdeunautemunicipi,desòrtaquesenseethdeterminatiupoirieèstermalaisidaeraidentificacioncorrècta.
Addicion:
•LlesdeCerdanyaentorndeLles(Cerdanya)
Supression:
•BiureentorndeBiured’Empordà (Alt Empordà)
Cambi:
•AlfaradeCarlesentornd’AlfaradelsPorts(Baix Ebre)
9
Ennòmdesmunicipis,caurecomanarqu’esdenominacionsgeografiquesresultenavientesararealitatterritoriauquedesignen,comaencasdethmunicipideraValdeBoí,antigamentBarruera,qu’abracetotaeraval.Quanethnòmdethmunicipihèreferénciaauarealitatterritoriaumèsespandidaqu’eraqu’amasseadministrativamentethtèrmemunicipau,eimelhoradoptarethnòmd’unomantunnuclèusdepoblacioncomnòmdethmunicipietnonpasunnòmgeograficquecorresponauarealitatfisicamèsgranaqu’eraestenudadethmunicipi.
Tanbencauhèrenlàesnòmsformadidefaiçonartificiosaeques’aluenhenderatradiciontoponomasticacatalana(comForallac–entorndeVulpellac, Fonteta i Peratallada–oTorrelavit–entorndeTerrassola i Lavit–).Eaqueriquepòdenbalharlòcaconfusiongeografica(comaeiethcasdeBaix PallarsentorndeGerri de la Sal,aonethtèrmeBaixpòtprovocardesorientacion,per’morqu’eiuntèrmequed’abitudsetenenadenominaciondesosparçanseper’morque,athdelà,setrapeplaçatenparçandethPallarsSobirà).
a.2.Toponímiaurbana
a.2.1.Barris,urbanizacionsepoligònsindustriaus
Enmomentdecausireradenominaciond’unnauelementurbanisticmunicipausignificatiu–comaunbarri,uaurbanizacionounpoligònindustriau–enprumèrlòc,cauaverpresentestoponimsistoricsquesetrapenenlòcquetenoquetierà.D’aguestbiaish,s’uaurbanizacions’adebastiraonancianamentiavieun“mas”(bòrda,bordau,bòria:perexempleMas Pau> Bòrda Pau)ounendretconeishutoenuapartidaistorica(perexempleles Rojales),eraprumèraopcioneiaperar-latambaquethnòm(urbanizacion de Mas Pau o urbanizacion de les Rojales).Talamentatau,preservamesauvamerauviatgeculturau,enaguestcasonomastic,dethmunicipi.Cauaverpresentqu’esurbanizacions,eenquauquecastanbenespoligònsindustriaus,soentandevengutbarrisd’uapoblaciononuclèusdepoblaciondethmunicipi,desòrta
�0
qu’anpermetutethmantenementd’unsnòmsquejahègenpartderauviatgemunicipau.
PendenteradusaumieitatdethsègleXX,iavecuacertanatendénciaaraorademéternòmasurbanizacionsdecercarnòmsqu’avessenunsupausatcaractèrcomerciau,soenttambreferénciesaaspèctestoristics(sustotethsolei,eramaroeraplaja)eaviatgesenanglés.Aguestatendéncia,quesedècsustotenacòsta,mès,auéaestatdespassadaecadaviatgemèsesmunicipisadòptenetiennòmsdecaractèristoricrestacatstambbordaus,partides,endretsoparatgesed’autielementstoponimicscaracteristicsdethtèrmemunicipauquesonunsnòmsquetambethpasdethtempsmantienerasuavalorculturaueenquiaestetic,entotqued’autinòmsdecaractèrcomerciauotoristictambesansandevengutobsolètsoestonants(King Parc, Niàgara Parc, Pine Beach,etc.).
a.2.2.Viesurbanes
Deramadeishafaiçonqu’encasdesnòmsdebarris,urbanizacionsepoligònsindustriaus,causajarqu’eradenominaciondesnauesviesurbanesrespècteecontribuïsquearasauvaderatoponímiamunicipauexistenta.Atau,enprumèrlòc,eirecomanableque,araorademéternòmanauesvies,s’agenpresentestoponimsistoricsautenticsdethtèrme;endusaulòc,esnòmsdepersonatgesillustresderapoblacion;dempúsd’aguestesduessuposicionssepòdenaverencompdeestoponimsepersonatgesdethparçan,edetiradesPaïsiCatalans,eencasderaVald’Aran,estoponimsepersonatgesd’Occitània;tanbensepòdenprénerenconsideracionestèrmesrelacionatstambaspèctes,activitatsotradicionspròpriesd’aquethterritòri,eesnòmsdelòcsepersonesd’encastreuniversau.Caleriequ’esnòmsd’aguestespersonesgaudissend’uncertanreconeishementconsensuatentererapoblacionetanbencalerienonabusardesdenominacionsd’unencastreconcrèt,comaethpolitic,ethreligiós,etc.
��
a) Es generics
Esnòmsgenericsqu’amuishenethtipedeviaurbana(carrèr, carrèra, plaça, avenguda, passatge, passeg, alèa, baishada, etc.) sonnòmscomunse,donc,s’escriuentambminusculainiciau(exceptatquevagenenplaçainiciauodempúsdepunt).Caurespectaresformescaracteristiqueslocaus(alèa, trauèssa, còsta, planhèra, etc.).Quans’agend’escríverenplaquesopanèus,seconsidèrequesetrapenenplaçainiciaue,donc,s’and’escrívertambmàgeriniciau.
Carrèr deth Chivau
Bernat
Quanungenericaperdutethsònsignificatprimitiue,d’aguestafaiçon,janonmantenerasuafoncioncomanòmcomun,cauescriver-lotambmàgeriniciauentotesesposicions:
Gran Viade les CortsCatalanes
La Rambla
Enadenominaciondeviesurbanes,nonvenaèsterrecomanableemplegarcomnòmpròpiunmotgenerictotsolet(la Plaça)neenacombinasondedusgenerics(carrer de la Carretera),exceptatdecassiistorics.
b) Era preposicion de
Erapreposiciondeservísentàenlaçarerapartgenericatamberapartespecificadethtoponime,donc,nons’apasdesuprimirenpanelatge,adespieitques’ometeenaparlacolloquiau:
Carrèr de Balmes
Passatge deth Canigó
Plaça de Valentí
Almirall
��
Tanbeneirecomanablamantier-laquans’abraqueethgeneric:
C. de Balmes
Quanerapartespecificaeiunadjectiu,unnumèrooualetra,ethtoponimnonpòrtepaspreposicion,entotqu’esadjectiusvantambmàgeriniciaupr’amorqu’opèrencomanòmpròpri:
Carrèr Gran
Carrèr K
Plaça Major
c) Er article
Enpanelatgerotièroviari,erarticleseguísesnormesgenerausdemàgerseminuscules,decontracciontambespreposicionsed’apostrofacion(encatalan,nonpasenoccitan-aranés).Semantendevantdethnòmdepersonesquevienpreceditspethsòncargue,mestièr,tractament,etc.(aguestinòmscomunsand’anartambmàgerpr’amorqueformenpartdethnòmpròprideraviaurbana):
Avinguda del General Moragues
Carrerdel PintorFortuny
Plaçadel Doctor
Balari i Jovany
Tanbenseimantenquanaguestimotsdescriptiusicampentotisoleti:
Carrerdels
Almogàvers
Carrèra des
Mestièrs
Nonpòrtenpasarticlequansesagedethnòmderapersonasenseethcargueomestièr(carrèr de Joan Maragallenonpascarrèr deth Joan Maragall)e
��
enbèthcasconcrèt(compasseg de Mossen Cinto Verdaguer; carrèr de Sant Antòni).
Erarticlepersonau(en/na)seguísesmadeishesnormesgenerausd’usatgedemàgerseminuscules:
Camí de Ca n’Amat
Carrerd’en Jaumet
Passeigde Ca n’Albereda
Caumantiererarticlesalatenairauenqu’auésetenviu,adespieitquesigueenrecession:
Camí de sa Tuna
Camí de sa Riera
Plaça de s’Abanell
S’aguestarticlesemantenfossilizat,s’escriuamassa:
Carrèr de
Sarriu
Carrèra de
Satèsta
Esarticlesdestoponimsnonpascatalansooccitansnonadaptatss’escriuentambmàger:
Passatgede Los Angeles
Carrèr de Les
Houches
d) Eth nòm pròpri
Esduscritèrisgenerausentàçòqu’eiathnòmpròpridesviesurbanessoneradistincion eeraeconomia.Eradistincionensensqu’erainformacionqueicampeadeperméteridentificarsensambigüitatsadaquioaquéhèreferénciaethnòmeeconomiaensensqueiandecamparsonqueeselementsquesonindispensablesentàqu’eraidentificacionsiguecorrècta.
D’unpuntd’enguardapractic,avemdeconsiderarquetotçòquevendarrèrdethgenericcarrèr, carrèra, plaça,
��
avenguda, alèa,etc.hèpartdethnòmpròprideraviaurbana,planperaçòtotieselementsquevanathdarrèrandecomençartambmàgeriniciau:
Avenguda dera Mòla de
Çò de Nart
Carrèr deth Costalat
de Pejoan
Plaça de l’Arquitècte
Sert
d�) Antroponims (nòms pròpris de persona)
Noniapasuncritèrifixesuseselementsqu’includissenesnòmspròprisdesviesurbanes:generaumentcontienethnòmecognòmdethpersonatge(carrèr d’Ausiàs Marc),adespieitqu’enbèricasisonqueincludissenethcognòms’aguestjaeisufisentamentrepresentatiu(carrèr de Balmes),oesduscognòmssensethnòm(carrèr de Rubió i Ors),e,end’auti,percontra,iéethnòmcomplèt,eiadíder,ethnòmtambesduscognòms(carrèr de Josep M. Folch i Torres).Mèsqu’unpausatgedecaractèrteoricoaprioristic,sesaged’uaquestionpractica,planquesetenerapartqu’estrictamentmanqueentàpoderidentificarsensambigüitatserapersonaconcrèta(enquauquicasisonqueeidebesonhunnòm,entotqu’end’autisondebesonhtotidusentàesvitarerrancesenaidentificaciondethpersonatge).
Dethmadeishbiaish,enbèricasiethnòmvapreceditdethcargueomestièrdethpersonatgeeend’autinonpas:
Carrèr deth Pintor
Fortunymès
Passeigde Joan Miró
Quanescarrèrocarrèrespòrtenethnòmdepersonatgescatalansooccitans,cauméteresnòmsencatalanooccitan:
Avingudade Lluís
Companys
Plaçade Miquèu Sambeat
��
CauadaptararanormativaenaplicacionderalenguacatalanaesgrafiesdesnòmsecognòmsanteriorsarestablimentdethRegistreCivil(�870):
Carrerde Ramon
Llullenonpas
Carrerde Ramon
Lull
Avingudad’Ausiàs Marc
enonpas
Avingudad’Ausiàs March
S’espersonatgessonposteriorsarainstauraciondethRegistreCivil(tanbenseneisherenabantes,mèsviuerenenquiadempúsde�870),se’nrespectaràeragrafiaemplegadaperapersona:
Passeig de Santiago
Rusiñol
Carrèrde
Puig i Cadafalch
Plaçadeth
Pintor Casas
Entàçòqu’eiaraconjoncionientercognòms,serespècteerusatgeque’nhègeerapersona,planqueiaquil’includísenteresduscognòmsequinonachè(totesduesgrafiessonabituausencatalan):
Carrèrde
Sancho Marraco
Plaça de Josep M.Folch i Torres
Encasdepersonatgesistorics(biblics,grècolatins,medievaus,etc.)emitologicsnonpascatalansooccitans,s’anuaformaencatalanoenoccitantambtradicion,semantenerasolucioncatalana.Dethmadeishbiaish,sehèrservireraformacatalanaooccitanaencasdesnòmsdereis,membresdescortsreiaus,papesesants.
Carrèr de
Miquèu Ange
Avingudad’Aristòtil
Passatgede Joan XXIII
��
Alèa de
Carlesmanhe
Plaçade Sant Martin
de Corilha
S’espersonatgesnonanpasunnòmtambuatradiciond’usatgeencatalanooccitanassolidada,tieramethnòmenalenguad’origina:
Avingudade John Fitzgerald
Kennedy
Carrerde Miguel
de Cervantes
Plaçade William
Shakespeare
Enaguesticasi,s’esnòmscastelhansrestaqueneraconjoncioncopulativa,semantieràenaqueralengua(passatge de Santiago Ramón y Cajal).
Quanespersonatgesannòmsenlenguesquetiend’autialfabets,cauemplegareraformatranscrita,eiadíder,asatadafoneticamentathnòstesistèmaalfabetic,planqu’eieramèsavientaentàunemplecpublic:
tAvingudade
Txaikovski
Carrerd’Abd al-Rahman
Plaçade Dostoievski
Erapracticageneraudesconselheeraimposiciondenòmsdepersonesviuesenesviespubliques.
d�) Toponims (nòms pròpris de lòc)
Estoponimscatalans(eoccitans)andeseguirescritèrisexpausatsanterioramententàçòqu’eiarusatgederatoponímiacatalana(eoccitana)(mantenençaderarticlequanethtoponimnepòrte,regularizacionortograficaencasderamicrotoponímia,usatgenormatiudesaglutinacions,etc.):
Carrèr des
Uarts
Plaça des
Aires
Camin des
Sebisses
Estoponimsdedehòraderairaulingüisticcatalanooccitan,çòqueconeishemcomexonims,generaument
�7
nonanpasuaformaencatalanooccitan,exceptatdethnòmdespaïsi,dessuescapitausocaps-lòcs,dethnòmprovínciesespanhòlesodesdeparatamentsfrancesiedespoblacionsmèsvesiesgeograficamentod’aquerespoblacionstambesquausiaavutuarelacionistoricasignificativa.Sonquetierameraformacatalanaooccitanadestoponimsestrangèrsquanesadaptacionsagenuatradiciond’usatgecontrastadaencatalan(elespogamtraparenesprincipausòbresdeconsultaencatalanooccitan):
Carrèra de Londres
Passatge de Tunís
Plaça deth Japon
Quanestoponimsexogensnonagenpasuaformacatalanaooccitanad’usatgeistorichèraassolidada,tierameraformaenalenguad’origina:
Avengudade Newcastle
Carrèrade Buenos Aires
Plaçade Düsseldorf
Encasdestoponimsqueproviendelenguestambd’autisistèmesalfabetics,caleràpercórrerasformesadaptadespermieideratranscripcionaralfabetlatincossenttambesformesortografiquescatalanes,tostempquenoniagetradiciongraficaencataland’escríveraquethnòm:
Baishadade
Txetxènia
Carrerde Khartum
Plaçade
Yokohama
EnaVald’Arans’aplicaràaguestanormarestacadaararanés.
�8
e) Dates
Enesnòmsdesviesurbanes,esdates(exceptatdesansenesdatescomplètesedessègles)s’escriuentambletres:
Carrèra deth Vint-e-sies de Gèr de 1641
Passatge deth
Sègle XX
Passeg der Onze
de Seteme
f) Partiment de nòms en panelatge
S’enuaplacadepanelatgeethnòmsedividísendueslinhes,erapreposicionde(etanbend’)eeraconjoncioni / enonpòdendemorararafinderaprumèralinha:
Carrèrd’Àngel Guimerà
enonpas
Carrèr d’Àngel
Guimerà
LaPobladeMafumet
enonpas
LaPobladeMafumet
VilanovailaGeltrú
enonpas
VilanovailaGeltrú
a.2.3.Equipaments
Quans’adedenomenarunequipamentpublic,sepòtaverencompde,tanbenenprumèrlòc,ethoestoponimspreexistentienlòcaonseplaçarànaguestiequipaments,entotque,endusaulòc,sesòud’averencompdeethnòmdepersonesdethmadeishmunicipi–oairaugeografic–qu’anavutuaactuacionmeritanta.Dempúsd’aguestiduscritèris,equannoniapaspossibilitatdetraparuadenominacionques’irestaque,s’anencompdeesnòmsdepersonalitatsd’unencastreodomenimèsgenerau,prumèr,catalanesooccitanse,dempús,universaus.
�9
Soentsebalhentrantalhsenmomentd’escrívereradenominaciondesequipaments:lesescriueramtambminisculaquanagenuncaractèrdescriptiu(escorxador municipal / aucider municipau; pavelló poliesportiu / pabalhon poliesportiu),entotqu’acharamtamberainiciautambmàgersecorresponenathnòmpròpriderainstallacion(Escola d’Expressió / Escòla d’Expression, pr’amorqu’eiethnòmenregistratderaescòla).
a.2.4.Masi
EnCatalonhaiamantunsmilenatsdemasi,pland’eritambuavaloristoricaeculturauhèrasignificativa.En fòrçacasi,ethnòmdesmasiaestatprenutd’antroponims(prenòmsocognòms)dequauqu’unsdessònsestatjants,generaumentenperiòdesplanendarrèristoricament.Adespieitqu’enasuaoriginaethnòmprovenguessed’unnòmpròpridepersonaod’uncognòm,aué,jaandevengutveraistoponims,eiadíder,referénciesgeografiquesqu’anunusatgesociaugenerau.Atauacpodemverificarenhètqu’enamajoritatdecasiesmasisauvenethmadeishnòmadespieitqueiageavutuncambi–eaviatgesplandecambis–dessònsproprietarisoestatjants,desòrtaqu’auéeramàgerpartdemasipòrtennòmsquenoncoincidissentambethcognòmderafamilhaqu’araiaerasuademorança.
Enaguestsens,ethhètqu’enescognòmssemantenguengrafiesarcaïques(comch, ñ oy)nonvòupasdíderquecomtoponimsnons’aged’aplicareranormativavigenta:eraexisténciadecognòmscomPerpiñá oVichnonempachenpasque,comnòmdelòc,setenguenesformescorrèctesPerpinyà eVic.
•canFerrerenonpascanFarré
•masBlancenonpasmasBlanch
•torred’enCarreresenonpastorred’enCarreras
�0
Ederamadeishafaiçonquanformenpartdethnòmd’uaviapublica:
•carrerdeMasBoscenonpasmasBosch
•camídeCanFigueresenonpascanFigueras
Entarestablimentderaformagraficacorrèctadethnòmd’unmas,caucamparethNomenclàtor oficial de toponímia major de Catalunyae,encasdenonifigure,cauadoptareraformanormativamentcorrècta.
Ataumadeish,caurebrembarqu’aué,ecomrecuelhethpunt�derarticle�9deraLei�/�998,de7degèr,depoliticalingüistica,es“ciutadanseciutadanesdeCatalonhaandretarusatgederaformanormativamentcorrèctaencatalandessònsnòmsecognòms”,desòrtaqu’aqueriquevolguenpòdenatítolpersonaunormalizaressònscognòms.
Escriuemtambminusculainiciauesgenericscal, can, mas, etc.quanmantienerasuavalorcommotcomunehènreferénciaestrictamentathnòmd’uabastimenta(entotquelesescriuemtambmàgersedesignenuaautarealitat:unendret,unnuclèudepoblacion,unmunicipi,etc.)
a.3.Accidentsgeografics
Eradenominaciondesaccidentsgeograficsseguís,cossenttamberanormativalingüisticavigenta,escritèrisgenerausnomentatsadès,tanbenentàçòquehèarusatgedemàgerseminuscules.D’unpuntd’enguardagenerau,seconsidèrequ’esgenericsmantienerasuavalorcommotcomun[e,donc,s’escriuentamberainiciautambminuscula]s’ethsònsignificatsecorrespontamberelementquedesignen:
•puigdelesAgulles(ei un element deth relèu)
•torrentdelaCreu(ei un idronim)
•fontNegra(ei ua hònt)
��
Mèseramàgeriniciaus’eiunpanèu:
FontNegra
Etanbentambmàgersenonsauveerasuavalordescriptiva:
Prat de Comte (Terra Alta):escriuemPrattambmàgerinciaupr’amorquenonhèreferénciaaunpratsenonquedesigneunnuclèudepoblacioneunmunicipi.Sesereferisseaunprat,escriueríemprat de Comte.
Font del Bou (Bigues i Riells, Vallès Oriental):enaguestcasFont nondesignepasunsurgentodotzd’aiguasenonquecorresponathnòmd’unnuclèudepoblacion.
Excepcionaument,podemescrívertambmàgeriniciauesgenericsquesetrapenfòrçatoponimizatsoquenonanpasunusatgegeneraueque,donc,nonmanenpasentàunsignificatgeograficclarentaramàgerpartderapoblacion:
•laBoraGran(Vilademuls, Pla de l’Estany)bora=‘tuta,cauva’
•laCrosadeSantDalmai(Vilobí d’Onyar, Selva)crosa=‘enclotadura,bacin’
•l’EsplugaRodona(Gósol / Saldes, Berguedà)espluga=‘tuta,cauva,soala’
•GalatxoGran(Sant Carles de la Ràpita, Montsià)galatxo=‘canaunaturauenteruaièrlaetèrrafèrma’
Enbèricasi,ethgenerics’aaglutinatentàformarethnòmpròpries’ajunhutenadenominacion:
•elRiutort,elMontsec,Puigpedrós,Roca-llarga
Enesaccidentsgeografics,athdelàderespectaresformesdialectaus(redó / rodó, jonc / junc,etc.:coll Redó[el Pinell de Brai, Terra Alta]/collet Rodó[Rubió, Anoia];rasa
��
del Joncar[Berguedà]/barranc del Juncar[Pallars Jussà],etc.)comhèmtambesnòmsdesmunicipisedesnuclèusdepoblacion(Campredó[Tortosa, Baix Ebre]/Camprodon[Ripollès];la Jonquera[Alt Empordà]/Juncosa[Garrigues],etc.),tanbensemantienformesdecaractèrmèslocauepopular,planqu’enaguestencastrenonsedauasituacionderefússociauqueòcqueseprodusísennòmdespoblacionsses’includissenformesquesepòdenconsiderarointerpretarcomfòrçacolloquiausopasguaireformaus:
•barrancdelsPèlics(Priorat)
•colldelaBauma(Gisclareny/Saldes),torrentdelaBauma(Ripollès)
•elRidaura(entath cors fluviau, en tot qu’eth municipi manten era forma istorica Riudaura, a despieit qu’era pronóncia generau sigue era madeisha qu’entath idronim)
S’estoponimsincludissenchifres,aguestess’escriuentambletres:
•fontdelVint-i-u (idronim, Artesa de Segre, Noguera)
•serraldelesOnze (oronim, Santa Margarida de Montbui, Anoia)
•turódelsQuatreVents (oronim, Valls, Alt Camp)
•tucòudesOnze (oronim, Escunhau, Val d’Aran)
��
a.3.1.Idronims
Encasdescorsid’aigua,s’ad’averunsuenhespeciauenmomentdesauvareremplecderarticle.Enaguestsens,cauprénerencompdequ’eradenominaciondesarriusoflumesmèsgrani(qu’enasuaoriginaèreflom,entotque“riu”(arriu)s’aplicaveancianamentsustotacorsid’aiguairregulars,qu’auéqualificaríemcoma“rieres”(ensarriades)o“torrents”(barrancs,vaudres))generaumentprescindísdethgeneric:
•l’Ebre,elFrancolí,elLlobregat,elSegre,elTer,ethGarona,ethNere
Mèsencasqu’ethgenericriumantengueethsensancianesigueindissociabledethtoponim,caleràmantieraguestgeneric:riu de la Pedra, riu de Targasona, riu Major.
Etanbencauprénercompdequeiaquauquinòmsd’arriusquepresentenerarticlefemenin,quenons’apasdecambiarnedesuprimir:
•laMuga(Alt Empordà)
•laNogueradeTor(Alta Ribagorça)
•laTordera(Maresme, Selva, Vallès Oriental)
Enaguestcas,eipreferiblenonservir-se’npasdethgeneric,quepòtcostarerapèrtaderarticlefemenin:
•laValiraenonpaselriu(la)Valira (o, tanplan que non, el Valira)
Tanbencauprénersuenhderespectarerusatgederapreposiciondeenadenominaciondecorsid’aiguaqueprenenethnòmdelòcsperaonpassen:
•riudeSiuranaenonpasriuSiurana
•riudelaSéniaenonpasriuSénia
Esgenericsvàrientanbensegonerairaugeograficecauèsterprecisienemplecdesformespròpriesdecadalòc
��
(tossal obarranc >tucolet,tuquet,serralhon,poiopuègocanau,galihòrçasongenericsmèspròprisdethespandilingüisticcorresponentathcatalanoccidentau,entotqueturó o torrent>tucòu,sarrat,pujau,tapobarranc,vabre,galihòrçasonmèscaracteristicsdethcatalanorientau).Eidebesonhrespectaretieresformesgeneriquesautoctònescomacadolla(clotiron),clamor(arriuet),toll(potz,laca),etc.cossenttambethsòndespartimentgeografic.
a.3.2.Oronims
Adespartdescritèrisgeneraus,cauprénerencompdequ’enquauquicasiethgenerics’aaglutinattambethnòmpròpriiniciaueaguestaaglutinacionabalhatlòcathtoponimactuau:
•Collsacabra,Collsacreu,Puigmal,Puigpedrós,Rocacorba,Escòrnacrabes
Enaguestencastre,eiadíder,exceptatethnòmdesnuclèusdepoblacion,serespècteerusatgederarticleloquanhèpartdethtoponim(eiadíder,quanprecedísdirèctamentathnòmpròpri):
•loCollet(les Borges Blanques, Seròs)
•loTossal(Barbens, Sarroca de Bellera, Sort, Tremp, etc.)
Mèsnonsedeterminepasethgeneric:
•(el)colletBlanc (Cornudella de Montsant, Priorat)
•(el)tossaldelMoro (Batea, Terra Alta)
Tanbencaumantieresgenericsespecificsdecadaairaugeograficplancatalanplanoccitan:(malh, pic, pica, puig, tuc, planhèth, pla, plana, solana, etc.).
��
b.Critèrisd’escrituraepanelatge
b.1.Abracaments
Tostempquesiguepossible,cauescríveresnòmscomplèti.Esabreviacionss’escriuentostemptambminisculasecorresponenanòmscomuns,entotquevantamberainiciauambmàgersecorresponenaunnòmpròpri.Enpanelatge,quancalgueabracaruntoponim,s’auràd’escríversonqueerainiciaudethdeterminatiudethtoponimseguidad’unpunt.
•AlfaradeC.=AlfaradeCarles
•MontoliudeL.=MontoliudeLleida
•lesPlanesd’H.=lesPlanesd’Hostoles
Cauprénerencompdeque,enquauquicasi,erapartidentificativadethnòmd’uapoblacionnoneipasethprumèrelement,senonethdusau(Ribes eieradenominacionistoricaeautenticdeSant Pere de Ribes,Portell deSant Ramon de Portell,etc.).Comaqu’aguesticasivienaèsterdemauresòlver(pr’amorqueobenseheaserviruasolucionquenoneiidentificativapespoblantsderapoblacionobenpòtindusiradesorientaciongeograficaentaragentdedehòra),s’adeprovardemantiereradenominacioncomplèta.
Esagiotoponims(estoponimsapiejatsennòmsdesants)sepòdenabracartambesformes:
•St.(Sant):St.JoandelesA. (Sant Joan de les Abadesses)
•Sta.(Santa):Sta.ColomadeQ. (Santa Coloma de Queralt)
Amaugratquecalgueabracaruntoponim,nonse’npòtpassuprimirerarticle.Tanpòcsepòtabracarethnòmdes
��
municipiscompausatspethnòmdemantuespoblacionscoordinadi:
•laBisbald’E.(la Bisbal d’Empordà) enonpasBisbald’E.
•MontcadaiReixacenonpasMontcadaiR.
•VielhaeMijaranenonpasVielhaeM.
Abreviacions,simbèusesiglesmèssoentsenasenhalizacionrotièraoviària(tipesdevies,equipaments):
a aj.=ajuntament autop.=autopista av.=avinguda,
avengudab bda.=baixada,
baishada bnc.=barranc b.=barri bibl.=biblioteca,
bibliotècac c.(oc/)=carrer,
carrèr,carrèra cem.=cementiri,
cementèri clín.=clínica clin.=clinica col.=col·legi,
collègi com.=comissaria convt.=convent cró.=carreró
cron.=carreroncrat.=carrerat
ctra.=carretera,carretèra
d disp.=dispensarie esc.=escola,
escòla,estudi esgl.=església
esp.=espitau est.=estació,
estacion,gara f FC=ferrocarril
fun.=funicularg glèi.=glèisa
gr.=gruph hosp.=hospital i inst.=institut it.=itinerarik km=quilòmetremmtir.=monestir
mteri.=monastèri mon.=monument mpal.=municipal
mpau.=municipau mus.=museu,
musèup ptge.=passatge pg.=passeig,
passeg pl.=plaça pobl.=població,
poblacion pol.=poligòn pda.=pujada r rbla.=rambla rda.=rondas St.=Sant Sta.=Santa t trav.=travessera,
travessia,travèssau urb.=urbanització,
urbanizacionv v.=via
�7
b.2.Accentuacion
Esaccentsdestoponimsserespèctenenons’ometenpasjamès,neenpanelatgenequans’escriuentambmàgers,tants’eieraletrainiciaucomatotaeraparaula.
Àger OSSÓDESIÓ
b.3.Aglutinacions
Adespieitdequ’eidemauregularizarethsistèmaelement,d’unpuntd’enguardapracticpodemconsiderarqu’erapresénciaoeraabsénciaderarticledeterminatremèrqueethgraddetoponimizacionedonc,mèrquequinaeieraescrituramèsavienta.Atau,sesemantenerarticle,seconsidèrepreferibled’escrívereselementsdesseparadi,entotque,sejas’adeishatdetier,venaèsterpreferibled’escriver-lesaglutinats,pr’amorqu’eramancad’articleconfirmequ’ethnòmpròprijasetrapesufisentamentdeterminat.
•laCasaNovadelBac...CasanovadelaRiera
•lacomadel’Orri ...Comaoriola
•elsQuatreCamins ...Quatrecamins
Enesnòmsdespoblacions,aguestatendénciaeihèragenerauplanque,athdelà,esanciansnòmsgenericsqu’includissenanperduterasuavalorcommotcomun:
•Colldejou(municipi)mèscolldeJou(element orografic)
•Fontcoberta(municipi)mèsfontCoberta(idronim)
•Puiggròs(municipi)mèspuigGros(tuc)
�8
b.4.Junhents
Enatoponímia,s’escriuentambjunhentestoponimscompausadiperaglutinamentdedusmotsenqu’ethprumèrelementacabetambvocalaeethdusaucomencetambr-, s- ox-(sh-enoccitan-aranés),quaniageminaciondelloquanpoirieindusiralectureserronèes:
•Vila-rodona
•Palau-solitàiPlegamans
•Bell-llocd’Urgell
•Mont-roigdelCamp
•Puig-reig
Cauprénercompdequ’eragrafiaademiralharerapronóncia,debiaishqu’essolucionsgrafiquesdesparièrescorresponenasolucionsfoniquesdesparières:
•Camprodon(Ripollès)mèsCamp-rodon(Olvan, Berguedà)
Tanbens’escriuentambjunhentquauquicompausatsd’interpretacionpasguairaclaraoquesepòtconsiderarquepresentenuaformafixadaistoricament:
•canPa-i-nous (bastiment, Vilanova del Camí, Anoia)
•Coma-de-roure (bastiment, Beuda, Garrotxa)
•Guarda-si-venes (nuclèu de poblacion, Guissona, Segarra)
•Sala-d’heures (nuclèu de poblacion, Santa Eugènia de Berga, Osona)
•serradePuig-de-sants (Súria, Bages)
�9
b.5.Màgerseminuscules
Encatalanesarticlesegenericss’escriuentamberainiciautambmàgersonquequansetrapenenplaçainiciauabsoluda(nesoneraexcepcion,esarticlesdesexonims:La Puebla de Fantova, El Salvador, Le Mans).Entotqu’enoccitan-aranés,esarticlesdestoponims(nonpasesquesetrapenenplaçainterioradethtoponim)tostemps’escriuentambletramàger.
Talamentcomas’aremercatenparagrafa.3. Accidents geografics,caudiferenciaresapellatiusquemantienerasuavalorcomnòmscomuns,qu’escriueramtamberainiciautambminuscula,d’aqueriquenonsauvenerasuavalordescriptiva,qu’escriueramtostemptamberainiciautambmàger.Totieselementsquenonsonpaserarticleoethgeneric,lesescriuemtamberainiciautambmàger,autrestantsesonsubstantiuscomadjectius:
•puntaAltadeComalesbienes (tuc, era Vall de Boí, Alta Ribagorça)
•l’AlzinadelPladeCirera (bastiment, Lladurs, Solsonès)
•torrentdelCarrerFondo (idronim, Alt Penedès)
Erapartdenotativa(ethnòmpròpri)s’escriutostemptambmàger,amaugratquesigueunadjectiu:
•tossalAlt(les Valls d’Aguilar, Alt Urgell)
•estanySec(Meranges, Cerdanya)
•carrerGran,plaçaMajor
Erarticlepersonau(en,na,n’)vatostemptambminuscula:
•Castellarden’Hug(Berguedà)
•elsOmellsdenaGaia(Urgell)
•boscd’enBolòs(Santa Coloma de Farners, Selva)
�0
Podemescrívererainiciautambmàgerencasdesgenericsquesetrapenhèratoponomizatsoquenonanunusatgegenerau(vedetzethparagrafa.3. Accidents geografics).
Ethdusautèrme(eethtresausetanbenn’iatres)d’uncompausatjunhutperunjunhents’escriutamberainiciautambminuscula(vedetzethparagrafb.4. Junhents):
•Riba-rojad’Ebre (municipi, Ribera d’Ebre)
•Coma-ruga (nuclèu de població, el Vendrell, Baix Penedès)
•canFam-i-set (bastiment, Vilobí d’Onyar, Selva)
•barrancdeVila-seca (idronim, Noguera)
•turódePuig-roig (Bonastre, Baix Penedès)
b.6.Puntuacion
Jamèsnons’apasdeméterpuntfinauenespanèusquecampenenasenhalizacionrotièra:
ElPontdeVilomaraiRocafort
enonpas
ElPontdeVilomaraiRocafort.
Esabreviacionspòrtenunpunt(av., pl., cra.,etc.),entotqu’essimbèuseessiglesnonnepòrtenpas(FC,km,etc.).Esabreviacionseessimbèuss’escriuentambminuscula,entotqu’essigles,tambletramàger.
��
c.Annèxes
c.1.Encastrelegau
Erarticle�8deraLei�/�998,de7degèr,depoliticalingüistica,establíserencastrelegauderatoponímiaenCatalonha.
Ethpunt�determinequ’eraunencaformaoficiaueieracatalana,exceptatderaVald’Aran,enquen’eisonqueeraaranesa:
Es toponims de Catalonha an coma unenca forma oficiau era catalana, cossent tamb era normativa lingüistica der Institut d’Estudis Catalans, exceptat es dera Val d’Aran, qu’an era aranesa.
D’aguestbiaish,etalamentcomas’iremèrque,estoponimscatalanss’escriuensonquesegoneranormativaderInstitutd’EstudisCatalans.AguestareferénciamaneentaraLei8/�99�,de�demai,suseraautoritatlingüisticaderInstitutd’EstudisCatalans,quedeterminequ’aguestainstitucioneieraunencacompetentasuseranormativalingüisticaderalenguacatalana,edoncsusethsistèmad’escrituradessònstoponims.Atau,erarticle�reconeishaguestacompeténciasuseranormativalingüisticadethcatalanederarticle�n’especifiqueeraartenhudapublicaesociau:
Article2
Er usatge lingüistic des organs dera Administracion dera Generalitat, des corporacions locaus, dera Administracion der Estat en Catalonha e es entitats autonòmes, es enterpreses e es autes entitats e institucions que depenen des nomentades administracions a de respectar era normativa establida per Institut d’Estudis Catalans.
��
Eenarticle�seconcretizequ’eraGeneralitatdeCatalonhaadetrabalharentàgarantirqu’esorganismeseinstitucionsnomentatsenarticle�seguisqueneranormativalingüisticaderInstitutd’EstudisCatalans:
Article4
Era administracion dera Generalitat a d’establir es sistèmes de collaboracion e de contraròtle de besonh entà garantir qu’es organismes a que hèn referéncia es articles 2 e 3 seguisquen enes sòns usatges lingüistics critèris coerenti e asatats ara normativa dera lengua establida per Institut d’Estudis Catalans.
Debiaishmèsconcrèt,eraLeidepoliticalingüisticaremèrqueenespunts�e�derarticle�8escompeténciesmunicipausederaGeneralitat:
2. Era determinacion der aperament des municipis e es comarques se regís pera legislacion de regim locau.
3. Era determinacion deth nòm des vies urbanes e es nuclèus de poblacion de tota sòrta correspon as ajuntaments, e era des auti toponims de Catalonha correspon ath Govèrn dera Generalitat, includides es vies interurbanes, sigue quina ne sigue era dependéncia.
E,finfinau,enpunt�especifiquequ’ethpanelatgeeicompeténciaderaGeneralitat,qu’adesusvelharentàqueserespècteçòques’adeterminatenespuntsdethpreditarticle�8.
Ataumadeish,tanbenafècteeratoponímiaethDecrèt78/�99�,de8d’abriu,suserusatgederatoponímia,qu’ensònarticle�jaexpausequ’esunenquesformeslegausderatoponímiaenCatalonhasoneracatalana,eeraaranesaentaraVald’Aran.Entotqu’enesarticles�e�remèrqueaspèctesrestacaditambethpanelatge:
��
Article2
Panelatge enes vies urbanes e interurbanes 2.1 Eth panelatge en totes es vies urbanes e interurbanes
laguens eth territòri de Catalonha a de hèr a figurar es toponims de Catalonha sonque ena sua forma oficiau, tamb era unenca excepcion de çò que dispause eth paragraf 3 d’aguest article.
2.2 Quan en panelatge des vies urbanes o interurbanes s’indique era direccion entà un lòc de dehòra de Catalonha, eth toponim corresponent a de figurar en catalan s’a ua forma tradicionau en aguesta lengua, sens damnatge que posque figurar tanben en d’autes lengues. Ena Val d’Aran, aguesta norma s’a d’aplicar reportada ar occitan-aranés, en torn deth catalan.
2.3 Es prescripcions qu’establís eth paragraf adès predit s’an d’aplicar tanben, laguens eth territòri de Catalonha, es panèus plaçats dehòra dera Val d’Aran que designen toponims aranesi e enes panèus plaçats ena Val d’Aran que designen toponims catalans de dehòra dera val.
Article6
Panelatge des nuclèus de poblacion6.1 Demore defenut eth plaçament ena via publica de
panèus que contenguen toponims de Catalonha includits en aperament d’urbanizacions privades, de d’auti establiments de poblacion escampilhada o des sòns andans o viaus, se non i figuren ena forma oficiau o, se dilhèu i manque ena forma toponimica tradicionau.
Eenarticle�s’especifiquequetotiesimprimits,registrespublicsepublicacionsenCatalonhaandetiersonqueeraformaoficiaudestoponims.
Entarestablimentderatoponímiaoficiau,enoctobrede�00�sepubliquècethNomenclàtor oficial de toponímia major de CatalunyatanlèudempúsderaResolucion���/V
��
dethParlamentdeCatalonha,suseraelaboraciond’unnomenclàtoroficiauderatoponímiamàgerdeCatalonha.
Pr’amordesprètzhètsderealizaciond’aguestnomenclàtor,sepromulguècethDecrèt�9/�00�,de��degèr,pethquaus’establíseraComissiondeToponímiaesemodifiqueethDecrèt78/�99�,de8d’abriu,suserusatgederatoponímia,athquausehigieerarticle9:
Article9
Era Comission de Toponímia9.1 Era Comission de Toponímia [...] ei er organ de
conselh, consulta e prepausa en matèria de fixacion oficiau des toponims de Catalonha.
Eenpunt9.�e9.�s’especifiquenesmembresderaComission,enpunt9.�essuesfoncionseenpunt9.�esnormesdefoncionamentderaComission.
Entàçòqu’eiethpanelatge,caumençonareraLei7/�99�,de�0deseteme,decarretères,qu’enadisposicionaddicionaudusauestablíserusatgedethcatalanenespanèusindicadors:
Sens damnatge dera normativa generau aplicabla ena matèria, es indicadors de senhalizacion dera circulacion enes carretères de Catalonha an d’èster aumens en catalan. Era toponímia i a de figurar en catalan o en aranés, cossent tamb era normativa dera Generalitat de Catalonha.
��
c.2.Hòntsdeconsulta
Coromines,Joan,JoanFerrer,JosephGulsoy,PhilipD.RasicoeJavierTerrado:Onomasticon Cataloniae,8vol.,Curial,Barcelona,�989-�997.
Criteris de traducció de noms, denominacions i topònims,DireccióGeneraldePolíticaLingüística,DepartamentdeCultura,GeneralitatdeCatalunya,Barcelona,�999.
Criteris lingüístics per a la senyalització viària,DepartamentdePolíticaTerritorialiObresPúbliques,GeneralitatdeCatalunya,Barcelona,�99�.
Els hidrònims precedits de l’article femení que no porten genèric,laguensDocuments de la Secció Filològica III, Institutd’EstudisCatalans,Barcelona,�99�,p.���-��9.
La forma gràfica de la toponímia menor,laguensdeDocuments de la Secció Filològica III, Institutd’EstudisCatalans,Barcelona,�99�,p.���.
Les formes dialectals i la toponímia, laguensDocuments de la Secció Filològica III, Institutd’EstudisCatalans,Barcelona,�99�,p.���.
L’ús de l’article en els noms de les comarques del Principat, laguensdeDocuments de la Secció Filològica I,Institutd’EstudisCatalans,Barcelona,�990,p.���.
Manual de senyalització urbana d’orientació,DireccióGeneraldeCarreteres,GeneralitatdeCatalunya,Barcelona,�00�.
Mestres,JosepM.eCarolinaSantamaria:Els noms propis geogràfics no catalans,«Revistadellenguaidret»,núm.�7(juliolde�997),p.��-78.
Moran,Josep,MarBatlleeJoanAntonRabella:Topònims catalans. Etimologia i pronúncia,Publicacionsdel’AbadiadeMontserrat,Barcelona,�00�.
Nomenclàtor oficial de toponímia major de Catalunya,GeneralitatdeCatalunya,Barcelona,�00�.
Toponímia i cartografia. Assaig de sistematització,
InstitutCartogràficdeCatalunya,Barcelona,�98�.
��
c.3.Ligasons
ComissiódeToponímia
http://www.gencat.cat/toponimia/
ConselhGeneraud’Aran
http://www.aran.org
ConsorciperalaNormalitzacióLingüística
http://www.cpnl.cat/
InstitutCartogràficdeCatalunya
http://www.icc.cat/
Institutd’EstudisCatalans
http://www.iec.cat/
SecretariadePolíticaLingüística
http://www.gencat.cat/presidencia/llengcat/
Grupd’ExpertsdelesNacionsUnidesperalsNoms
Geogràfics
http://unstats.un.org/unsd/geoinfo
�7
c.4.Ensenhadortematic
A Abracament(generics)..................................p.�� Abracament(agiotoponims)..........................p.�� Abracament(toponims)...............................p.��-�� Abreviacions................................................p.�� Accentuacion(panèus).................................p.�7 Accidentsgeografics...................................p.��-�� Accidentsgeografics(formesdialectaus)......p.��-�� Accidentsgeografics(minuscula–màg.)......p.�0-�� Adjectius(comanòmpròpri).........................p.�9 Adjectiussoleti(viesurbanes).......................p.�� Agiotoponims(abracament)..........................p.��
Aglutinacion(generics)..................................p.��/�� Aglutinacion(toponims).................................p.�7 Agregacionnòms(municipis)........................p.7 Antroponims.........................veg.Nòmsdepersona Article(aranés)..............................................p.� Article(aranésintèrn)....................................p.� Article(parçans)............................................p.� Article(conservacion)....................................p.�-� Article(idronims)...........................................p.�� Article(idronims:femenin).............................p.�� Article(literari)...............................................p.� Article(lo)......................................................p.� Article(looronims)........................................p.�� Article(min.–màg.).....................................p.�-�/�9 Article(nòmscomerciaus).............................p.� Article(oronims)............................................p.�� Article(personau)..........................................p.�/��/�9 Article(personau:min.–màg.)......................p.�/�9 Article(personau:viesurbanes)....................p.�� Article(salat).................................................p.� Article(salat:viesurbanes)............................p.�� Article(toponimsestrangèrs).........................p.��/�9 Article(top.estrangèrs:viesurbanes)...........p.�� Article(viesurbanes).....................................p.��/�� Article(viesurbanes:abséncia).....................p.�� B Barris(nòmsnaui).........................................p.9-�0 C Can, cal(minuscula–màger).......................p.�0 Cambisdenòm(municipis)...........................p.�/7-8 Conjoncioni(nòmsdemunicipis)..................p.7 Conjoncioni(viesurbanes:entrecognòms)..p.��
�8
Conjoncioni(viesurb.:cognòmscastelhans)p.�� Conservacion(article)....................................p.� CH Chifres(toponims).........................................p.�� D Dates(viesurbanes).....................................p.�8 Descriptiussoleti(viesurbanes)....................p.�� Determinatius(nòmsdemunicipis)...............p.8 Dialectalismes..................cam.Formesdialectaus EEquipaments(minuscula–màger)................p.�8-�9 Equipaments(nòmsnaui).............................p.�8-�9 Exonims.......................cam.Toponimsestrangèrs F Formanormativa..........................................p.� Formaortografica........................................p.� Formesartificioses(nòmsdemunicipis)........p.9-�0 Formescatalanes(top.estrangèrs)...............p.��-�7 Formesdialectaus(accidentsgeografics)......p.��-�� G Generics(abracament)..................................p.�� Generics(aglutinacion)..................................p.��/�� Generics(idronims).......................................p.��-�� Generics(minuscula–màger).......................p.�9 Generics(oronims)........................................p.�� Generics(toponimizadi)................................p.�0-��/�0 Generics(viesurbanes).................................p.��-�� Grafiesarcaïques..........................................p.�9 I Idronims(article)...........................................p.�� Idronims(articlefemenin)..............................p.�� Idronims(generics)........................................p.��-�� Idronims(preposicionde)..............................p.�� J Junhents(emplec)................ .......................p.�8/�0 Junhents(compausadi).................................p.�8 L Letres(viesurbanes).....................................p.�� M Mas(minuscula–màger)..............................p.�0 Masi(nòmsnaui)...........................................p.�9-�0 Minuscula–màger(accidentsgeogr.)...........p.�0-�� Minuscula–màger(article)...........................p.�-�/�9 Minuscula–màger(articlepersonau)............p.�/�9 Minuscula–màger(can, cal, mas)................p.�0 Minuscula–màger(equipaments).................p.�8-�9 Minuscula–màger(generics)........................p.�9 Minuscula–màger(gen.toponimizadi)........p.�0-��/�0 Minuscula–màger(iniciau)...........................p.� N Nòmsdeparçans(article).............................p.� Nòmscomerciaus.......................................p.� Nòmscomerciaus(article).............................p.� Nòmsestrangèrs(viesurbanes)....................p.��-�7
�9
Nòmsdemunicipis(agregacion)...................p.7 Nòmsdemunicipis(cambis).........................p.�/7-8 Nòmsdemunicipis(conjuncioni)..................p.7 Nòmsdemunicipis(denominacionsgeogr.)..p.9 Nòmsdemunicipis(determinatius)...............p.8 Nòmsdemunicipis(formesartificioses)........p.9-�0 Nòmsnaui....................................................p.� Nòmsnaui(barris).........................................p.9-�0 Nòmsnaui(equipaments).............................p.�8-�9 Nòmsnaui(masi)..........................................p.�9-�0 Nòmsnaui(municipis)...................................p.7 Nòmsnaui(poligòns)....................................p.9-�0 Nòmsnaui(toponímiaurbana)......................p.�0 Nòmsnaui(urbanizacions)............................p.9-�0 Nòmsnaui(viesurbanes)..............................p.�-�0 Nòmsdepersones(viesurbanes).................p.�0/��-�� Nòmsdeparçans.........................................p.� Nòmsdemunicipis.......................................p.7-8 Nòmsdepersonatgescatalans(viesurb.)....p.�0 Nòmsdepersonatgesistorics(viesurb.)......p.�0 Nòmspròpris(formanormativa)....................p.� Nòmspròpris(formaortografica)..................p.� Nòmspròpris(naui)......................................p.� Numèros(viesurbanes)................................p.�� O Oronims(article)............................................p.�� Oronims(articlelo)........................................p.�� Oronims(generics)........................................p.�� P Parçans................................cam.Nòmsparçans Particiondenòms(panelatge).......................p.�8 Poligòns(nòmsnaui).....................................p.9-�0 Preposicionde(idronims)..............................p.�� Preposicionde(viesurbanes).......................p.��-�� Puntuacion(panelatge).................................p.�0 Panelatge(accentuacion)..............................p.�7 Panelatge(accidentsgeografics)..................p.�0-�� Panelatge(particionnòms)............................p.�8 Panelatge(puntuacion).................................p.�0 S Sigles..........................................................p.�� Simbèus......................................................p.�� T Toponímiaurbana.........................................p.9 Toponímiaurbana(nòmsnaui)......................p.�0 Toponimizacion(generics).............................p.�0-��/�0 Toponimsaranesi(article)..............................p.� Toponimsaranesi(articleintèrn)....................p.�
�0
Toponimscatalans(abracament)..................p.��-�� Toponimscatalans(aglutinacion)...................p.�7 Toponimscatalans(viesurbanes)..................p.�� Toponimsestrangèrs(tambformacatalana)..p.��-�7 Toponimsestrangèrs(senseformacat.)........p.�7 Toponimsestrangèrs(article)........................p.��/�9 Toponimsestrangèrs(articleviesurbanes)....p.�� Toponimsestrangèrs(viesurbanes)..............p.�7 Tractaments,cargues(viesurbanes).............p.��-�� U Urbanizacions(nòmsnaui)............................p.9-�0 V Viesurbanes(abracamentgenerics).............p.�� Viesurbanes(adjectiussoleti).......................p.�� Viesurbanes(article).....................................p.��-�� Viesurbanes(article:abséncia).....................p.�� Viesurbanes(articlepersonau).....................p.�� Viesurbanes(articlesalat).............................p.�� Viesurbanes(articletop.estrangèrs)............p.�� Viesurbanes(conjoncionientrecognòms)...p.�� Viesurbanes(conjoncioninòmscastelhans)p.�� Viesurbanes(dates).....................................p.�8 Viesurbanes(descriptiussoleti)....................p.�� Viesurbanes(generics).................................p.��-�� Viesurbanes(letres)......................................p.�� Viesurbanes(nòmsanteriorsRegistreCivil)..p.�� Viesurbanes(nòmsdepersona)...................p.�0/��-�� Viesurbanes(nòmsestrangèrs)....................p.��-�7 Viesurbanes(nòmsnaui)..............................p.�/�0 Viesurbanes(nòmspròpris).........................p.��-�� Viesurbanes(numèros)................................p.�� Viesurbanes(personatgescatalans).............p.�0 Viesurbanes(personatgesistorics)...............p.�0 Viesurbanes(preposicionde).......................p.��-�� Viesurbanes(toponimscatalans)..................p.�� Viesurbanes(toponimsestrangèrs)..............p.�7 Viesurbanes(tractaments,cargues).............p.��-��