2016, ANO INTERNACIONAL
DOS LEGUMES

4 DE NOVEMBRO, DA DA CIENCIA EN GALEGO

O alumnado de 2 ESO do CPI As Revoltas elaborou esta presentacin co gallo da celebracin do Da da Ciencia en Galego 2016 dedicado ao Ano Internacional dos Legumes.

2016, ANO INTERNACIONAL
DOS LEGUMES

A Asemblea Xeral das Nacins Unidas proclamou 2016 como Ano Internacional dos Legumes.

O Ano Internacional dos Legumes concienciar a poboacin sobre cultivos importantes que son esenciais para a agricultura sostible e a nutricin.

Jos Graziano da Silva, director xeral da FAO

DA DA CIENCIA EN GALEGO

DA DA CIENCIA EN GALEGO

LEGUMES. QUE SON E TIPOS

Os legumes son un tipo de cultivo leguminoso que s se colleita para obter a semente seca. Os feixns, as lentellas e os chcharos son os tipos de legumes mis coecidos e consumidos.

POR QUE SON IMPORTANTES?

Os legumes contriben seguridade alimentaria a todos os niveis.

Os legumes teen un gran valor nutricional.

Os legumes son moi beneficiosos para a sade.

Os legumes fomentan a agricultura sostible e contriben mitigacin do cambio climtico.

LEGUME

Etimoloxa: A palabra legume procede directamente do latn LEGUMEN, LEGUMINIS, que designaba a sementes comestibles como fabas, chcharos, lentellas, etc.

LEGUMINOSA E LEGUMES

Leguminosa fai referencia a aquelas plantas cuxo froito se atopa dentro dunha vaa.

Legume un subgrupo da familia leguminosa; fai referencia unicamente semente seca

O CULTIVO DE LEGUMES

Os legumes foron unha parte esencial da dieta humana durante sculos.

A producin agrcola de fabas (ou feixns), garavanzos e lentellas remntase ao 7000-8000 a. C.

Os legumes pdense almacenar durante meses sen que perdan o seu elevado valor nutricional, aumentando a dispoibilidade de alimentos entre colleita e colleita.

O CULTIVO DE LEGUMES

Os legumes foron unha parte esencial da dieta humana durante sculos.

A producin agrcola de fabas (ou feixns), garavanzos e lentellas remntase ao 7000-8000 a. C.

Os legumes pdense almacenar durante meses sen que perdan o seu elevado valor nutricional, aumentando a dispoibilidade de alimentos entre colleita e colleita.

AXUDAN BIODIVERSIDADE E AGRICULTURA SOSTIBLE

O cultivo intercalado cos legumes incrementa a biodiversidade vexetal e crea unha paisaxe mis variada para animais e insectos.

Como fixadores de nitrxeno, os legumes poden mellorar a fertilidade do solo, mellorando e alongando a produtividade das terras agrcolas.

Necesitan pouca auga para a sa producin.

A sa diversidade xentica permite seleccionar variedades adaptadas ao cambio climtico.

Reducen de forma indirecta as emisins de gases de efecto invernadoiro.

UN CULTIVO POLIVALENTE

Os agricultores que cultivan legumes poden consumilos e/ou vender a sa colleita.

Os residuos de leguminosas de gran poden utilizarse como forraxe animal.

SON UN SPER ALIMENTO

Teen cero colesterol.

Teen alto contido en ferro e zinc.

Son ricos en nutrientes.

Non teen glute.

Son ricos en minerais e vitaminas do grupo B.

Son fonte de protenas

Teen un baixo ndice glicmico.

Teen baixo contido en graxa.

Son unha fonte de fibra

TESTEMUOS DE EXPERIMENTOS

TIPOS DE LEGUMES

LENTELLAS

ETIMOLOXA: A palabra lentella provn do latn, LENTICULA, diminutivo de LENS, LENTIS.

DEFINICIN:

s f PLANTA Planta herbcea anual, da familia das fabceas, de follas paripinnadas terminadas en gabin, flores, violceas ou brancas, inseridas nuns pednculos e con froito con forma de legume que pose semente lenticular e comestible.

2s f Semente comestible que se cultiva desde a Antigedade para alimentacin humana e como forraxe dos animais. Contn moitos nutrientes xa que rica en vitaminas B1, B3 e B6, abundante en ferro e tamn en cinc e selenio.

TRADUCINS:

INGLES:LentilsALEMN:LinseaPORTUGUS: LentilhasESPAOL: lentejasFRANCS:LentillesITALIANO:Lentichie

TIPOS DE LENTELLAS

Pardina leonesa ou castel (marrn).

Lentellas de Puy (Lo Pui de Velai) ou francesas verdes.

Beluga negra.

Eston Green, Richlea, Laird (verdes).

Petite Golden (amarelas).

Masoor (Coa pel marrn, son vermellas dentro).

Macachiados (amarelas grandes mexicanas).

GARAVANZOS

ETIMOLOXA:Provn do latn CICER ARIETINUM

DEFINICIN: 1.PLANTA Planta herbcea anual, da familia das papilionceas, de follas estipuladas, imparipinnadas, cos fololos ovais e serrados. As flores son azuladas, purpreas ou brancas. Os froitos son legumes que conteen unha ou das sementes globosas, os garavanzos.

2. BOT Semente desa planta. 3.Mosca do garavanzo ANIMAL/ENTOM Pequeno dptero moi semellante mosca comn, pero con reflexos verdosos nas s, que ataca o garavanzo.VARIANTES: grao de bicoTRADUCINS: Portugus: ervano, gravano, gro de bico, ervilha-de-galinha ou ervilha-de-bengalaIngls: chickpea. Espaol: garbanzoFrancs: pois chiche. Italiano: ceci. Alemn: Kichererbsen

TIPOS DE GARAVANZOS

Tipo KABULI: tamao do garavanzo medio a grande, redondeados e engurrados, cor clara e flores non pigmentadas. O seu cultivo localzase na rexin mediterrnea, Amrica Central e Amrica do Sur.

Tipo DESI: gran de tamao pequeno, formas angulares e cor amarela ou negro. As flores e os talos son, xeralmente, pigmentados, e nalgunhas ocasins tamn as follas. Cultvanse principalmente na India.

Tipo GULABI: gran de medio a pequeno tamao, liso, redondeado e de cor clara.

CHCHAROS

ETIMOLOXA:Procede do latn CICERque se aplicaba aos garavanzos e aos chcharos. Exista tam a variante CICERA. A palatalizacin do CI-dbese a que chegou ao galego a travs do romance andalus infludo pola lingua mozrabe. Parece que non ten raz indoeuropea.

DEFINICIN: Planta herbcea anual, da familia das fabceas, que presenta talos gabeadores, flores brancas ou prpuras dispostas en acios, e froitos en legume con sementes comestibles.

VARIANTES: ervella, ervello, chcharo, perico

TRADUCINS:

Portugus: Chcharo.Espaol: Guisante.Ingls: Pea.Francs: Pois.Italiano: Pisello.Alemn: Erbse.

TIPOS DE CHCHAROS I

Variedades de semente redonda lisa

a) Gabeadores- Chcharo "Prncipe Alberto": Altura 100 cm, precocsimo, pouco produtivo.- Chcharo "Express" : Altura 100 cm, precocsimo, pouco produtivo. Ciclo 70-75 das.- Chcharo "Michaux de Holanda": Altura 130 cm, precoz, produtivo.- Chcharo "Rei das conservas": Altitude 140 cm, gran verde, ciclo de 75-78 das. Planta moi produtiva.

b) Ananos- Chcharo "Petit Provenzal ou Negret": Altura 40 cm, precocsimo, moi produtivo.- Chcharo "Voluntario": Relativamente alto: 55-65 cm. Precocidade medio-tarda. Vaas anchas e longas, con 7-9 grans de tamao groso.

TIPOS DE CHCHAROS II

Variedades de semente engurrada

a) Gabeadores- Chcharo "Senador": Altura 90-100 cm, moi produtivo, de ptimo sabor. Ciclo 75-80 das.-Chcharo "Telfono trepador": Altura 130 cm, produtivo, de vaa moi longa con sementes de excelente calidade. Ciclo 80-85 das.- Chcharo "Alderman": Variedade de vaa recta e longusima.

b) Semiananos- Chcharo "Telfono semianano": Altura 60-70 cm, moi produtivo, de vaa longusima, semente de sabor excelente.-Chcharo "Lincoln": Altura 70-80 cm, variedade adaptada ao cultivo primaveral-estival.

c) Ananos- "Orfeo": Alto 40-50 cm, vaa longa, gran engurrado, precocsimo- "Arkel": Produtivo, vaa longa, semente engurrada, verde. Resistente ao fusarium.Tamn: "Oberon", "Myzam", "Kalife".

TIPOS DE CHCHAROS III

Variedades para a industria- "Zenit": Variedade moi produtiva, pero con pouca cantidade de sementes do calibre 7-10, que significa o lmite do calibre admitido.- "Juwel": Con elevada porcentaxe de gran 7-10, e unha producin de 6.500 Kg por hectrea de sementes frescas.- "Monopol": Co 90% de sementes por encima do calibre 7-10 e unha producin de 5.000 Kg de chcharos desgranados.- ptimas son as seguintes: "Corky", "Oney", "NZ3080", "Pixie", "Yukon", "Alaska 7".- Para conxelar: "Freezer 69", "Freezer 626". "Sprite", "Freezer 640", etc.

e)Chcharos que se consumen totalmente- "Carouby de Maussane": Gabeador, flores violetas, vaa plana e carnosa, de cor verde louro.- "Tirabeque": Gabeador. Vaa ancha arqueada, truncada, de cor verde.

FABAS OU FEIXNS

ETIMOLOXA: procede do latn cientfico FABA, nome comn da familia destas plantas.

DEFINICIN: Planta herbcea, da familia das fabceas, anual e gabeadora, que presenta talos delgados e febles, races superficiais, follas estipuladas e trifolioladas, inflorescencia en acios axilares ou terminais con flores brancas, amarelas, rosadas, violetas ou prpuras. Os froitos son vaas lineares mis ou menos comprimidas, algo curvadas.

VARIANTES: faba, feixn, feix, fabeira, chicho, xuda

TRADUCINS:

Portugus: feijo. Alemn: Bohne.Casteln: haba, juda, alubiaIngls: bean.Italiano: fagiolo.

TIPOS DE FABAS

FEIXN

FABA BRANCA DE MANTEIGA

FABA DE RIL

MORADA REDONDA

MORADA LONGA

PINTA

ARROCINA

CARILLA OU FESOLET

VERDINA

CAPARRN

POCHA

A FABA DE LOURENZ

LourenzLUGO

GUAND

ETIMOLOXA:O nome cientfico CAJANUS CAJAN. Guandu" ou "guando" son provenientes do termo guandu na lingua kikongo (lingua africana nacional en Angola e tamn falada no Congo).

DEFINICIN: leguminosa arbustiva de follas alternadas trifolioladas. Disctese sobre se a sa orixe frica ou India, pero cultvase hai polo menos mis de 3 anos. unha planta con capacidade de fixar unha elevada cantidade de nitrxeno no solo. Ademais, a sa raz penetrante bastante til para descompactar os solos.Planta que mide de 1 a 3 m de altura, con soportes de 0.5 a 3 cm, follas alongadas divididas en 3, agudas na punta con pelos no reverso. As flores teen ptalos amarelos e miden 2 cm, e teen un clice cuberto de vellos. O froito unha vaa con 5 sementes, de 5 a 8cm de longo, de ancho as sementes miden de 7 a 8mm.

VARIANTES: gandul, guandul, frixol do pao ou quinchoncho En espaol:

Colombia: guand, guandul. Costa Rica: guand, gandul. Cuba: gandul. Ecuador: arveja. Honduras: gandul. Nicaragua: gandul. Panam: guand. Puerto Rico: gandul, gandules Repblica Dominicana:guandules Venezuela: chcharo, juan duro, guand, quinchoncho.

GUAND

VARIANTES:Portugus: andu, ervilha-de-pombo, anduzeiro, guandeiro, guando, feijo-guandu, feijo boer (Mozambique)Ingls: cajan pea, pigeon pea, red gramFrancs: ambrevade, pois cajanAlemn: Strauchbohne, Straucherbse, TaubenerbseItaliano: caian

BMBARA

ETIMOLOXA:O nome para o Bambara groundnut no Bambara, lingua de Mal literalmente "cacahuete pouco duro" (o cacahuete tiga). Noutras linguas africanas do oeste coecido por outros nomes; en Hausa, Gurjiya ou Kwaruru. En Goemai, Kwam; e en Kanuri, Ngangala; en Ibo, Okpa e en Ga, Akwei.

DEFINICIN:O nome cientfico Vigna subterranea. Tamn coecida polos seus nomes comns xuda bmbara ou chcharo de terra un membro da familia das fabceas.A planta orixinada en frica de Oeste medra de xeito subterrnneo. Poden ser comido fresco ou fervido despois de secar.

BMBARA

OUTRAS DENOMINACINS EN LINGUAS AFRICANAS E ASITICAS:En Swahili, njugumawe.

Na Repblica de Zambia, ntoyo (ciBemba),katoyo (kiKaonde), ou mbwiila (chiTonga).

En Angola, vil en umbundu; feijo-gengibre en portugus

En xangana (lingua de Mozambique entre outros): tindluwa.

En Malagasy, a lingua de Madagascar, voanjobory, o cal se traduce como "cacahuete de rolda."

En Ghana, azi nogui,ou imkpla.

En Indonesia chamado "kacang bogor".

En Malaio "kacang poi"

No Shona, lingua de Zimbabwe "Nyimo", e "indlubu" lingua ndebele.

En Silozi, son chamados 'Lituu.'

En Oshiwambo, lingua de Namibia, chamado "ofukwa" para singular ou "eefukwa" para plural.

RECEITAS CON LEGUMES

RECEITA DOS CALLOS

INGREDIENTES

1 kg. garavanzos 1/3 estmago de tenreira 2 chourizos 1 ua de cerdo con codillo 1 pata de tenreira 1 cabeza de allos 1 cebola grande 2 limns 1 cda. comio 1 cda. pementn doce e outra de picante Sal

RECEITA DOS CALLOS

MODO DE PREPARACIN

Poer en remollo os garavanzos o da anterior. Lavar ben os callos con auga fra e quente, ao mesmo tempo que se fregan con vinagre. Logo, poelos a cocer, xa cortados, coa man de tenreira. Cando ferva a primeira auga, quitala e poer unha nova; engadmoslle as cebolas cun cravo cada unha, o sal, o perexil, o chile e mais o toucio. Nunha pota parte ccense os garavanzos e engdenselles aos callos cando estean cocidos, aproximadamente logo de das horas. Antes de que remate a coccin, nunha tixola con aceite faise un sofrito de cebola, pemento modo e faria tostada. Agregmoslle un pouco caldo dos callos, deixamos que coza un pouco e despois vertmolo na pota dos callos, xunto co chourizo e os comios. Deixar todo ao lume uns minutos mis para ter a punto os callos galega.

RECEITA DA FABADA

INGREDIENTES 450 g de fabas 1 cebola 2 dentes de allo 2 chourizos200 g de lacn salgado200 g de toucio1 folla de loureiro3 culleradas sopeiras de aceite de oliva 1 cullerada de pementn doce sal.

MODO DE PREPARACINA noite anterior comezaremos deixando as fabas a remollo nun recipiente grande, por outra banda, noutro bol, poeremos a desalgar o lacn.

Ao da seguinte botamos as fabas nunha pota de fondo groso, engadiremos os dentes de allo, a cebola pelada, o aceite de oliva, a folla de loureiro e a cullerada de pementn. Cubriremos con auga ata dous dedos por encima das nosas fabas, deixando que cheguen a ferver cortando a coccin cun chorro de auga fra.

Seguir cocendo a lume medio-baixo durante tres horas aproximadamente, desescumando se necesario e observando que non quede seca, no caso de ser as, ides engadndolle pequenas cantidades de auga quente. Acordndose outras das veces de asustar a fabada con auga fra ao longo do tempo de coccin.

Xusto cando as fabas xa estn cocidas e pasou o tempo, comprobar o sal e engadirlle a que necesite, deixando cocer a fabada uns minutos para que o sal se incorpore, importante non botala ao principio senn neste momento.

RECEITA CON BAMBARA

INGREDIENTES

1 caixa grande de 880 g bambara1 cebola vermella3 ovos3 culleradas de vinagre balsmico4 culleradas de aceite de cociaFlor de salPementa negra

MODO DE PREPARACIN

Primeiro cociar os ovos. Baleire o bambara da caixa e enxaugue. Nun prato, poer bambara, rebandas de cebola, o vinagre, aceite, sal, pementa e os ovos cortados en catro.Poer nun prato e servir a ensalada.

AUTORA

Alumnado de 2 ESO do CPI As Revoltas, baixo a coordinacin da profesora de Lingua Galega Ana I. Martnez.

Iker Castieira

Sara Caamao

Mara Paz

Sarai Pose

lex Garca

Alejandro Fraga

Juan Varela

Luca Surez

Pedro Surez

M. Luz Varela

Sara Rivera

Brais Martnez

Maira Eiroa

Sergio Villar

Pablo Castro

Nuria Vila

Daniel Mouzo

David Varela

Cristian Regueira

Vanessa Mario

Nuria Vila

BIBLIOGRAFA

Folletos e cartaces elaborados por Igaciencia.

http://www.igaciencia.eu/drupal7/

https://digalego.xunta.gal/digalego

http://etimologias.dechile.net

https://gl.wikipedia.org/wiki/Galipedia

http://www.frutas-hortalizas.com