HezkuntzarenPanorama2019

0

Aurkezpena

Hona hemen EAEko Hezkuntzaren Panoramaren lehen edizioa, Eustatek egina, orainarteko sintesi-produktuen katalogoaren aberasgarri. Estatistika-sintesiak ekonomiariedo gizarteari buruzko informazioa ordenaturik eta integraturik erabiltzen du. Horixedu ona; izan ere, dena delako gaiari buruzko ikuspuntu betea eta zentzuzkoaeskainiko digu, analisten mesederako inondik ere, baina baita herritar arruntekerabiltzeko ere. Estatistika-sintesien abantailak are eta handiagoak izango dira, baldineta -Hezkuntzaren Panoraman gertatzen den bezala- datuak estatu edo nazioartekobeste erreferentzia-esparru batean erkatu badaitezke.

Panoramaren testuak oso egitura erraza du. Eskemaz, informazioa hiru ataletan dagobanaturik: sarrerak, prozesuak eta irteerak. Lehen kapituluan, sistemak darabiltzanbaliabideak zenbatzen eta deskribatzen dira, hiru ikuspuntu erabiliz: inputekonomikoak, eskura ditugun azpiegiturak eta langileak; hiruretatik erabiltzen baitaEAEko hezkuntza-sistemak funtziona dezan lortzeko. Bigarren kapituluan, hainbatadierazle erabiliz, hezkuntza noraino iristen den deskribatzen da, nortzuk partehartzen duten hezkuntza horretan, jendarte horren barruko osaera, eta baitapertsona horien hurbileneko emaitzak ere (akademikoak). Hirugarren kapituluan,hezkuntzak pertsonengan eragiten dituen ondorio batzuk deskribatzen dira;hezkuntzak bai familien baldintza ekonomokoetan bai norbanakoaren jokaeran dueneragina da baloratzen.

Panoramaren osagarri, eranskin batzuk ere badira, hezkuntza ere ukitzen dutenzehar-gai batzuk mahairatzeko: euskarak zer duen esateko hezkuntza-sisteman etagizarteak zenbat eta nola erabiltzen duen (5. kapituluan dator); eta genero artekodiferentziak (6. kapituluan datoz).

1

2

Hezkuntzaren Panorama hau egiteko, Eustatek hezkuntzaren arloan egiten dituenestatistika-eragiketen katalogo osotik datorren informazioa erabili dugu, baina, iturrihorien osagarri, beste estatistika ofizial batzuk ere erabili ditugu, euskal familienbaldintza ekonomiko eta sozialen adierazleak kalkulatzeko aukera izateko. Informaziohorren guztiaren zatirik handiena Eustatetik bertatik dator, baina Eusko JaurlaritzakoOsasun Sailak sortutako datu estatistiko batzuk ere baliatu ditugu. Konparazionazionalak egiteko, Hezkuntza Ministerioaren informazioa erabili da; nazioartekokonparazioa, berriz, OCDE eta Eurostat bezalako erakundeen lanaren zordun da.Azken kapituluan, erabili ditugun datu guztiak daude xehe-xehe azaldurik. Kapituluhorretan, halaber, testuan datozen grafiko eta mapen eraikuntzari buruzko xehetasunbatzuk ere ematen dira.

Azkenik, eskerrak eman nahi dizkiet Eustaten estatistiketan parte hartuz lan hauposible egin duten ikastetxe eta erakunde guztiei. Informazio gehiago nahi baduzu,edo iradokizunik egin nahi badiguzu, zure esanetara gauzkazu.

Josu Iradi ArrietaZuzendari nagusia

3

AURKIBIDEA

1. Laburpena

2. Hezkuntzara bideratutako baliabideak

3. Ikasleak, eskolatzea eta emaitza akademikoak

4. Hezkuntzaren ondorioak

5. Hezkuntza eta euskara

6. Hezkuntza eta generoa7. Iturriak eta azalpen-oharrak

1. LaburpenaEuskal Autonomia ErkidegokoHezkuntzaren panoramaren lehen ediziohonek euskal hezkuntza-sektoreariburuzko informazio ekonomikoa,demografikoa eta bestelakoa antolatueta laburbiltzen du. Hauek dirapanoramaren eduki eta ondorionagusiak:

1. 2017an, hezkuntzaren sektorearenbalio erantsia 3.526 milioi eurokoa izanzen, guztizkoaren % 5,3; urte horretan,77.397 pertsonari eman zien lanasektoreak, hau da Euskadikoenpleguaren % 7,5.

2. Euskal Autonomia Erkidegokohezkuntza-kontuaren arabera,administrazio publiko, enpresa, irabazi-asmorik gabeko erakunde eta etxeguztietarako, hezkuntzak Euskal AEkoBPGren %5,2ko gastua eragin zuen2017an. Gastu horren %80 bainozertxobait gutxiago administraziopublikoek zuzenean finantzatu zuten,eta ehuneko horri nahiko egonkor eutsizaio mende honen hasieratik.

3. Ekonomiako Lankidetza etaGarapenerako Erakundeak (ELGE)proposatutako hezkuntza-gastuarenadierazleek Europako erreferentzia-herrialdeetatik hurbil kokatzen duteEuskal Autonomia Erkidegoa. Bereziki,adierazle horiek Alemaniakoetatik osogertu dauden balioak dituzte Euskadin.

4. 2017/18 ikasturtean, EuskoJaurlaritzako Hezkuntza Sailak 1.427ikastetxe zituen erregistratuta EuskalAutonomia Erkidegoan; horietatik 872titulartasun publikokoak ziren.Gainerako ikastetxe ia gehienak (555)itun-araubidekoak dira.

5. Euskal Autonomia Erkidegoan,irakaskuntzara bideratzen denazpiegitura-hornidurari esker,biztanleriaren % 98 lehen hezkuntzakoikastetxe bat duten udalerrietan bizi da.Euskal biztanleriaren % 88 bigarrenhezkuntza (Batxilergoa edo LanbideHeziketa) beste herri batera joanbeharrik gabe egin daitekeenudalerrietan bizi da.

4

6. 44.002 irakaslek egin zuen lan –gehienak emakumeak– 2015/16ikasturtean Euskal AutonomiaErkidegoko ikastetxeetan. Ikastetxehorien gastu handiena langile-gastuetara bideratzen da (% 82titulartasun publikoko ikastetxeetan eta% 74 pribatuetan).

7. Irakasle bakoitzeko ikasle kopuruarinahiko egonkor eutsi zaio lehenhezkuntzan (13 ikasle inguru irakaslebakoitzeko) eta bigarren hezkuntzan (12inguru), baina unibertsitate-irakaskuntzan jaitsi egin da: laurogeitahamarreko hamarkadaren erdialdeanirakasle bakoitzeko 20 ikasle bainogehiago izatetik eta 13,5 izatera2015/16 ikasturtean.

8. 486.550 ikasle joaten zen eguneroEuskal Autonomia Erkidegokoikastetxeetara 2016/17 ikasturtean.Ikasleen % 58 titulartasun publikokoikastetxeetan aritu zen ikasturtehorretan. Araubide orokorrekoirakaskuntza ez-unibertsitarioetan,nahiko egonkorra izan da ikastetxepubliko eta pribatuetako ikasleen

ehunekoa joan den mendeko laurogeitahamarreko hamarkadatik.Unibertsitateko irakaskuntzan, aldiz,2010etik aurrera ikastetxe pribatuetanmatrikulatutako ikasleen kopurua etaproportzioa hazi egin da. 2010/11 eta2016/17 ikasturteen artean,unibertsitate pribatuetako ikasleak % 19izatetik % 27 izatera igaro dira. Eraberean, Lanbide Heziketako ikasleenehunekoak ere gora egin duela esanbehar da Batxilergoa aukeratzendutenen aldean, batez ere 2008/2009ikasturtetik aurrera.

9. Araubide orokorreko irakaskuntza ez-unibertsitarioetako ikasle atzerritarrak2003/04 ikasturtean ikasle guztien % 3,3izatetik % 8,9 izatera igaro dira 2017/18ikasturtean. Ikasle atzerritar gehienakikastetxe publikoetara iristen dira, etaesate baterako, Espainiako estatukoakez diren ikasleen % 73 ikastetxe horietanhartu zituzten 2017/18 ikasturtean.2013/14 ikasturtera arte, Amerikatiketorritakoak ziren atzerriko ikaslegehienak. Baina ikasturte horretatikaurrera, Afrikako ikasleen kopuruakgainditu egin zuen amerikarrena.

5

10. Euskadiko eskolatze-tasak igo egindira pixka bat, ikasle gehiago eskolatudelako derrigorrezko eskolatze-adinarenaurreko eta ondorengo etapetan. 0-2urte bitarteko biztanleen eskolatze-tasagarbia % 40 izatetik % 53 izatera igarozen 2004/05 eta 2016/17 ikasturtebitartean; % 87tik % 98ra, berriz, 16-17urte bitartekoen artean, eta % 65etik% 82ra 18 eta 21 urte bitartekoenartean. Horren ondorioz, jaiotzeanizaten den eskolako bizitzarenitxaropena ia urtebete igo zen 2009/10ikasturtetik 2016/17 ikasturtera.

11. Euskal Autonomia Erkidegokoikasleen emaitza akademikoak hobetuegin dira mendearen hasieratik.Hobekuntza horiek DerrigorrezkoBigarren Hezkuntzari (DBH) etaBatxilergoari buruzkoak dira soilik. Izanere, % 60tik % 70era eta % 66tik% 81era igaro dira gainditutakoenehunekoak etapa horietan, hurrenezhurren, 2000/01 eta 2016/17ikasturteen artean. Oro har, EuskalAutonomia Erkidegoko hezkuntza-emaitzen adierazleak Espainiakoakbaino hobeak dira. 2015/16 ikasturtean,DBH gainditu zutenen tasa gordina % 86izan zen Euskal Autonomia Erkidegoan,eta hirugarren lekua hartu zuenEspainiako autonomia-erkidegoen

artean. Batxilergoan, berriz, % 67 izanzen adierazle horren balioa, eta lehenpostuan kokatu zen Euskal AutonomiaErkidegoa.

12. Oro har, ikastetxe pribatuetakoikasleen emaitza akademikoakpublikoetakoak baino hobeak dira,unibertsitatera sartzeko probetan izanezik, zeinetan antzekoak diren bateanzein bestean.

13. Hezkuntzak pertsonak lan-merkatuan sartzen laguntzen duelaberresten dute datuek. 2017an, 25 eta65 urte bitarteko adin-taldean bikoitzabaino gehiago izan zen langabezia-tasagehienez ere lehen mailako ikasketakzituztenen artean goi-mailakohezkuntzako tituluren bat zutenekinalderatuta. Familiaren diru-sarrerak erehobeak dira goi-mailako ikasketakdituzten erreferentziazko pertsonakdituzten familietan. 2014an, hileanfamiliako 1.000 euro garbi bainogutxiagoko diru-sarrerak zituztenfamilien ehunekoa % 49 zenerreferentziazko pertsonek ikasketarikez zuten familietan, baina % 7,9 bainoez ziren erreferentziazko pertsonek goi-mailako ikasketak zituzten familienkasuan.

6

14. Datuen arabera, gainera, pertsonekzenbat eta hezkuntza-maila handiagoaizan, orduan eta maizago kontsumitzendute kultura, egiten dute kirola edoizaten dituzte harremanak familia etalagunekin, gehiago hartzen dute partegizartean eta osasun-egoera hobeadute. Eta bizitzarekiko eta harremanpertsonalekiko gogobetetze pertsonalaere hobetu egiten da ikasketa-mailarekin.

15. 1994/95 eta 2015/16 ikasturteenartean, 2. hizkuntza-eskakizuna dutenaraubide orokorreko irakaskuntza ez-unibertsitarioetako irakasleak % 49izatetik % 88 izatera igaro dira. Prozesuhori bat dator ikasleek D ereduan izanduten gorakadarekin, % 28tik % 66raigaro baita aldi horretan. Itxuraz,prozesu horrek euskal gazteen arteaneuskararen ezagutza eta erabileraareagotzea eragin du.

16. Hezkuntzaren arloko genero-desberdintasunak era askotakoak dira.Hezkuntzarako sarbidea antzekoa da 21urte arteko gizonen eta emakumeenartean, baina 22 eta 25 urte bitartekoeta 26 eta 29 urte bitarteko adin-taldeetan, gizonen eskolatze-tasagarbiek ehuneko 5 eta 3 puntutan

gainditzen dituzte, hurrenez hurren,emakumeenak. Emaitza akademikoak,ordea, nabarmen hobeak diraemakumeen artean gizonen arteanbaino.

17. Hezkuntzaren arloan, irakaskuntzamodalitate eta espezialitateen araberabereizita nabari dira gehien generoarenaraberako alderdiak. 2016-2017ikasturtean, Lanbide Heziketako ikasleen% 35 ziren emakumeak; eta, horrenbarruan, gehienak lanbide-arlo ezteknikoetako ikasketak ari ziren egiten,hala nola osasun arlokoak(matrikulatuen % 75 emakumeak ziren)edo zerbitzu soziokulturaletan etakomunitate-zerbitzuetan (% 77). Orohar, tekniko gisa sailka daitezkeenlanbide-arloetan (edo Zientzia,Teknologia, Ingeniaritza etaMatematikarekin –ZTIM– lotutakoetan),ikasleen% 10 baino ez ziren emakumeak2017/18 ikasturtean. Joera bera ikustenda unibertsitateko irakaskuntzan ere:2016/17 ikasturtean, ZTIM karreretanmatrikulatutakoen % 32 zirenemakumeak, eta % 70, berriz,Hezkuntzarekin, Osasunarekin,Ongizatearekin eta Humanitateekin(HOOH) lotutako karreretan.

7

2. Hezkuntzara bideratutako baliabideak2.1. Sarrera

Hezkuntza errealitate konplexua da, ertzeta ikuspegi interesgarriz beterikoa, etaegia da, halaber, hezkuntza bera ezlitzatekeela posible izango giza baliabideeta baliabide materialik gabe, etahorrek, hain zuzen ere, jardueraekonomikotzat jotzea ere badakar,bestelako inguruabarrez gainera.

Hezkuntzak baliabide ekonomikoakbehar ditu, eta horiek ikasleak pertsonaeta profesional gisa formatzea posibleegiten duten azpiegitura eta profesionalbihurtzen dira batez ere. Azkenik,batzuetan ahaztu egiten badugu ere,hezkuntza ez da posible euren bizitzarenzati handi bat formazioan ematen dutenpertsona, haur, gazte eta heldueneguneroko esfortzurik gabe.

2012an -Hezkuntzaren Kontuakeskaintzen duen hezkuntza sektorearenikuspegi panoramikoa dugun azkenurtea- Euskal Autonomia Erkidegokoadministrazio publikoek, enpresek eta

familiek 3.858 milioi euro bideratuzituzten hezkuntzara, BPGaren % 5,2.Funts horiei esker, 1.200 ikastetxepubliko eta pribatu baino gehiagomantentzen dira. Horietan, 40.000irakaslek baino gehiagok egiten du lan,beste langileez gain. Guztira, hezkuntzasektorean 70.000 pertsonak bainogehiagok egiten du lan. Egunero, EuskalAutonomia Erkidegoko populazioakmilioi bat ordu inguru ematen duikasten eta formatzen.

Kapitulu honetan zifra horienxehetasuna erakusten da, hurrenkerahonetan: hezkuntza gastua eta bereosagaiak, azpiegiturak eta horietanematen diren zerbitzu batzuk etahezkuntza modalitate eta mailaezberdinetan lan egiten dutenirakasleak.

8

CENTROS curso 2017/18

72 zentroPUBLIKO

ARAUBIDE BEREZIKO

IRAKASKUNTZETAN

404 zentroPRIBATU

UNIBERTSITATEZ KANPOKO ARAUBIDE

OROKORREKO IRAKASKUNTZETAN

62 zentroPRIBATU

ARAUBIDE BEREZIKO

IRAKASKUNTZETAN

800 zentroPUBLIKO

UNIBERTSITATEZ KANPOKO ARAUBIDE

OROKORREKO IRAKASKUNTZETAN

IRAKASLEAK 2015/16 IKASTAROA

42.772 ARAUBIDE

OROKORREKO IRAKASKUNTZA

ARAUTUAN

1.230ARAUBIDE BEREZIKO

IRAKASKUNTZA ARAUTUAN

ZERBITZU OSAGARRIAK 2017/18

190.997 JANTOKI-ERABILTZAILE

54.964 ESKOLA-GARRAIOAREN ERABILTZAILE

2016an HEZKUNTZA-SEKTOREAN OKUPATURIKOLANGILEAK

77.397 PERTSONA

67.269 DEDIKAZIO OSOKO BALIOKIDETZAN

2013an EUSKAL AEKO HERRITARREK PRESTAKUNTZARI ESKAINITAKODENBORA

EDOZEIN PRESTAKUNTZA-MOTATAN 362 MILIOI ORDU

HEZKUNTZARA BIDERATURIKO BALIABIDEAK. ZIFRA NAGUSIAK

3.858 Milioi € (BPG %5,2) GUZTIRAKO GASTUA HEZKUNTZAN 2017an

2.959 M€ GASTU PUBLIKOAN 2017an899 M€ GASTU PRIBATUAN 2017an

9

3.858Milioi euro Guztirakogastuan

2.1. grafikoa. Euskal Autonomia Erkidegoko hezkuntzako gastu arruntaren osaera funtzioka (%). 2017

2.2. Hezkuntza-gastua

2017an Euskal Autonomia Erkidegoandiharduten eragile publiko eta pribatuezberdinek 3.858 milioi euro bideratuzituzten hezkuntzara. Horietatik 3.730ohiko gastukoak izan ziren.

Gastu arruntaren osaera, izaera publikoedo pribatuaren arabera, oso orekatuada Euskadin. Erakunde publikoekguztizkoaren % 80 inguru ordaintzendute, eta enpresa pribatuek eta familiek

gainontzeko % 20a finantzatzen dute.

Hezkuntzaren gastu gehiena (% 84),hezkuntza zerbitzuen kostuakordaintzera bideratu zen. Gainontzekopartiden artean aipatzekoa da jantokizerbitzuei lotutako gastua (% 4) etabeste zerbitzu osagarri batzuk (garraioa,egoitza eta beste) –% 3– (2.1 grafikoa).

10

3.730Milioi euro

Gastu arruntean

11

Hezkuntza gastuaren igoera eta euskalekonomian duen pisua

2001 eta 2017 artean hezkuntzako gastuarrunta urtean % 3,7 hazi da, BPGarengainetik (% 3,2). 2008. urteko krisiraarte hezkuntzako gastu arruntarenhazkundea BPGarekin bat joan zen.Ordutik, atzerapena eman da hazkundeekonomikoaren tasen eta hezkuntzagastua ekonomiaren baldintza berrietaraegokitzearen artean (2.2 grafikoa).

Zentzu honetan, hezkuntzako gastuarenjokabidea izaera sozialeko beste sektorebatzuetakoaren antzekoa da -osasunaedo gizarte babesarena orokorrean-,hezkuntza-gastuaren kasuan

egokitzapena beste bi sektoreetan bainoazkarragoa izan den arren.

Egoera hori krisia hasi zenetik sektorehorietako bakoitzak euskal ekonomianduen pisuaren hazkundean islatu da.Hazkunde hau are nabariagoa da gizartebabesaren sektorean (non krisiak berakgizarte prestazioetako gastua bultzatzenduen presioa sortzen duen), etahezkuntza-sektorearen kasuan baxuagoada (2.3 grafikoa).

2.2. grafikoa. BPGaren eta hezkuntza, osasun eta gizarte babeseko ohiko gastuaren bataz besteko urteko aldaketaren tasak

12

2.3. grafikoa. Hezkuntza, gizarte-babesa eta osasuneko gastu arrunta BPGrenehunekoetan

2.4. grafikoa. Hezkuntzako gastu arrunta funtsen jatorriaren arabera (milioi eurotan)

13

Hezkuntzako gastuaren osaerarenaldaketak

Funtsen araberako hezkuntza-gastuarenbanaketa gutxi aldatu da mendehasieratik (2.4 grafikoa). Hala ere,badaude aldaketa batzuk gastu horrenondasun eta zerbitzuen araberakoosaeran. Bereziki, jantokiko eta bestezerbitzu osagarrietako gastua, 2017anohiko gastuaren % 7 zena, 2001ean % 4bakarrik izan zen.

Izan ere, gastuaren osagaien garapenanahiko desberdina izan da 2001-2017epealdian (2.1 taula). Epealdi horretan,arautu gabeko hezkuntzako gastuaarautuarena baino gehiago hazi zen,baina hazkunderik altuena jantokikogastuarena izan zen.

Hezkuntza gastuaren partidaezberdinetara bideratutako baliabideenigoeraren irudi errealistago batemateko, 2.5 grafikoko zifrak termino

konstanteetan kalkulatu dira (hau da,prezioak gastuaren igoeran dutenefektua kenduz). Eragiketa hau egiteko,hezkuntza sektorekoak direndeflaktoreak erabili dira. Datu horienarabera, arautu gabeko hezkuntzafinantzatzera bideratutako baliabidebolumena % 50 igo zen 2001-2017epealdian, eta % 28 hezkuntza arautuan.Epealdi berean, jantokiko gastua hirualdiz biderkatu zen, eta horrek islatzendu euskal familien bizitzaren egungobaldintzetan zer nolako garrantziahartzen ari den zerbitzu hori.

Jantoki zerbitzuak ohikoagoak diraderrigorrezko hezkuntza mailetan, etaorokorrean, ikasleen familiek ordaintzendute, kasu batzuetan beken bidez.

Izan ere, jantokiko gastua da, hezkuntza-gastuan pisu erlatiboki txikia izan arren,hezkuntza-gastu pribatuarenhazkundearen erantzule nagusietako bataztertutako aldian (2.6 grafikoa).

2.1. taula. Gastu arruntaren eta bereosagaien urteko hazkundearen batazbesteko tasa

2001-2017Irakaskuntza arautua 3,1%Irakaskuntza ez arautua 4,1%Jantokia 8,6%Beste zerbitzu osagarriak 3,9%Beste gastuak 5,2%Guztirako gastu arrunta 3,7%

14

2.6. grafikoa. Hezkuntzako gastu arruntaren hazkundean partida jakin batzuek egindako ekarpena 2001 eta 2017 urteen artean

2.5. grafikoa. Hezkuntza gastuetako partida batzuen balorea, euro konstanteetan. Indizeak

15

Nazioarteko konparazioa

2.7 eta 2.8 grafikoek herrialdeekhezkuntzara bideratzen dituztenbaliabide bolumenaren bi adierazleestandarretan Euskal AutonomiaErkidegoak zer kokapen duen erakustendute. Bi kasuetan ikuspuntuakonparatua (Euskadiko datuak Europakobeste herrialde batzuetako datuekinbatera aurkezten dira) eta erlatiboa da(gastu bolumenari buruzko datuakbiztanle bakoitzeko BPGaren datuekinbatera aurkezten dira, eta horrekkonparaketaren herrialde bakoitzarenoparotasunaren ideia bat ematen du).

EAEren kokapena erdialdean dago,

Europan erreferentzia diren herrialdebatzuetatik gertu, Alemania edoFrantzia kasu.

Beste termino batzuetan, esan daitekeEuskal Autonomia Erkidegoak beregarapen ekonomikoaren araberakobaliabide bolumena eskaintzen diolabere ikasleak hezteari.

Hori gertatzen da bai unibertsitatekoaez den hezkuntzan (2.7 grafikoa), nonikasle bakoitzeko gastua herrialdebakoitzeko per capita errentarekinestuki lotuta baitagoen; baita goi-mailako hezkuntzaren azpi-sektoreanere (2.8 grafikoa), non harremana ezden hain estua.

2.7. grafikoa. Unibertsitatekoa ez den hezkuntzan ikasle bakoitzeko hezkuntza gastua eta per capita BPGa Europan. 2016

16

Hezkuntzara bideratutako gastupublikoaren zatiak ez du baliabidebolumena neurtzen, baina erabakitzailepublikoek hezkuntzarekiko dutenardurara gerturatzen gaitu.

Adierazle honek per capita errentarekinduen lotura (2.9 grafikoa), egotekotan,ez da baliabide bolumenarenadierazleena bezain agerikoa. Ikus

daiteke herrialde batzuetakoadministrazio publikoek hezkuntzarabideratutako aurrekontu zatia antzekogarapen ekonomikoa duten bestebatzuk baino askozaz handiagoa dela.Euskal Autonomia Erkidegoarenkokapena Alemaniatik gertu dago.

2.8. grafikoa. Goi-mailako hezkuntzan ikasle bakoitzeko hezkuntza gastua (erakundeak I+Gan egindako gastua barne) eta per capita BPGa Europan. 2016

17

2.9. grafikoa. Hezkuntzara bideratutako gastu publikoa (%) eta per capita BPGa Europan. 2016

2.10. grafikoa. Euskal Autonomia Erkidegoaren ikastetxe publiko eta pribatuetako gastu arruntaren osaera (%). 2015

18

Hezkuntza zentroetako gastua

Hezkuntza gastuaren zati handi batikastetxe publiko eta pribatuen barruangauzatzen da. Gastu horren zatihandiena irakasleen soldatakordaintzera bideratzen da. Eurenjardueran, hezkuntzan hain zuzen,lanaren faktorea modu intentsiboanburutzen da (2.10 grafikoa).

Dena den, langile gastuen kapituluaerlatiboki garestiagoa da zentropublikoetan pribatuetan baino. Azkenhorietan, aldiz, gastu orokorrak gastuosoaren zati handiagoa dira, baitajarduera eta zerbitzu osagarrietakogastuak ere.

19

Ikasle bakoitzeko zentro publikoetakogastuak gorako garapen monotonoaerakusten du, bai ohiko unitateetan etabaita euro konstanteetan ere, 2009 eta2010 urteetan ematen den jaitsierasalbu. Horren arrazoia da 2008ko krisiadela eta Administrazio Publikoetakolangileen soldatetan egin beharrekoegokitzapena (2.11 eta 2.12 grafikoak).

Bestalde, ikasle bakoitzeko gastuaaltuagoa izan da erdi-mailako mailetangoi-mailako hezkuntzan baino. Bienarteko tartea 1995ean sortzen hasi zen,eta duela gutxi itxi da. Datu horiekirakasle bakoitzeko ikasleen adierazleanikus daitezkeen joerekin bat datoz,aurrerago ikusiko den bezala.

2.11. grafikoa. Zentro publikoetako ikasle bakoitzeko gastua, hezkuntza mailaren arabera (eurotan)

20

2.12. grafikoa. Zentro publikoetako ikasle bakoitzeko gastua, hezkuntza mailaren arabera (euro konstanteetan). Indizea. Balioa 1995ean=100

2.3. Ikastetxeak

Euskal Autonomia Erkidegoak erregimenorokorreko eta erregimen bereziko1.427 ikastetxe ditu, eta guztiak EuskoJaurlaritzaren Hezkuntza SailarenIkastetxeen Erregistroaren barruandaude. Ez dira sartzen enpresaklangileen formaziorako erabiltzendituzten edo titulu ofizialak ematen ezdituzten beste zentro batzuetakoinstalazioak.

Azpiegitura horren zati gehiena (1.293zentro), erregimen orokorreko mailadesberdinetako irakaskuntzarabideratuta dago, Haur hezkuntzatikUnibertsitatera. Aktibo daudenikastetxeen kopurua handiagoa daderrigorrezko hezkuntzan eta behera

doa hezkuntza maila gora doan heinean(2.2 taula).

Ikastetxe gehienek titulartasun publikoadute. Bi ikastetxe publiko daudeikastetxe pribatu bakoitzeko erregimenorokorreko irakaskuntzan, bainadesberdintasun handia dago hezkuntzamailaren arabera (2.13 grafikoa).Bigarren hezkuntzan zentro pribatuenproportzioa handiagoa da eta, izan ere,zentro mota hori publikoen gainetikdago Derrigorrezko bigarren hezkuntzaneta Batxilergoan. Ez, ordea, Lanbideheziketan, hemen zentro publikoakpribatuak baino gehiago baitira.

2.13. grafikoa. Ikastetxeak titulartasun eta hezkuntza mailen arabera. 2017/18 ikasturtea

21

22

2.2. taula. Ikastetxeak* maila eta lurralde historikoaren arabera. 2017/18 ikasturtea

* Zentro bakoitza bere hezkuntza eskaintzaren hezkuntza maila bakoitzean kontabilizatzen da, bainabehin bakarrik guztirakoetan. Horrek maila ezberdinetako baloreen guztizkoa eta erantsitako kategoriabateko guztizkoa beti bat ez etortzea dakar.

Euskal AE Araba Bizkaia GipuzkoaAraubide orokorreko irakaskuntzak 1293 203 626 464Unibertsitateaz kanpoko mailak 1204 183 595 426

Haurlehen hezkuntza 886 150 431 305Haur-hezkuntza 878 150 425 303Lehen hezkuntza 544 85 274 185Haurlehen hezkuntza berezia 42 14 23 5

Bigarren hezkuntza 496 61 256 179Derrigorrezko bigarren hezkuntza (DBH) 394 54 201 139DBHko Hezkuntza Berezia 47 14 28 5Oinarrizko lanbide heziketa (OLH) 69 12 33 24Batxilergoa 210 26 112 72Lanbide-heziketa 172 24 81 67

Erdi mailako LH 144 21 66 57Goimailako LH 121 14 63 44Hezkuntza berezia zereginen ikaskuntza 47 12 16 19

Helduen hezkuntza (HH) 36 3 18 15Unibertsitate-ikasketak 89 20 31 38

Araubide bereziko irakaskuntzak 134 15 58 61Arte dramatikoaren irakaskuntza artistikoak 1 0 1 0Arte plastikoen eta diseinuaren arte-irakaskuntzak 6 1 2 3Diseinuko arte irakaskuntzak, goi mailakoak 2 1 0 1Dantza arte-irakaskuntzak 2 1 1 0Kirol irakaskuntzak 5 0 5 0Hizkuntzen irakaskuntzak 14 1 8 5Musika arte-irakaskuntzak 106 12 42 52

Musika arautua 20 2 14 4Arautu gabeko musika 86 10 28 48

23

2.3. taula. Ikastetxeak* maila eta titulartasunaren arabera. 2017/18 ikasturtea

Guztira Publikoak PribatuakAraubide orokorreko irakaskuntzak 1.293 866 427Unibertsitateaz kanpoko mailak 1.204 800 404 Haurlehen hezkuntza 886 581 305 Haur-hezkuntza 878 581 297 Lehen hezkuntza 544 331 213 Haurlehen hezkuntza berezia 42 30 12 Bigarren hezkuntza 496 201 295 Derrigorrezko bigarren hezkuntza (DBH) 394 154 240 DBHko Hezkuntza Berezia 47 35 12 Oinarrizko lanbide heziketa (OLH) 69 25 44 Batxilergoa 210 92 118 Lanbide-heziketa 172 89 83 Erdi mailako LH 144 82 62 Goimailako LH 121 62 59 Hezkuntza berezia zereginen ikaskuntza 47 36 11 Helduen hezkuntza (HH) 36 32 4Unibertsitate-ikasketak 89 66 23Araubide bereziko irakaskuntzak 134 72 62Arte dramatikoaren irakaskuntza artistikoak 1 1 0Arte plastikoen eta diseinuaren arte-irakaskuntzak 6 4 2Diseinuko arte irakaskuntzak, goi mailakoak 2 1 1Dantza arte-irakaskuntzak 2 2 0Kirol irakaskuntzak 5 1 4Hizkuntzen irakaskuntzak 14 14 0Musika arte-irakaskuntzak 106 51 55 Musika arautua 20 8 12 Arautu gabeko musika 86 43 43

* Zentro bakoitza bere hezkuntza eskaintzaren hezkuntza maila bakoitzean kontabilizatzen da, bainabehin bakarrik guztirakoetan. Horrek maila ezberdinetako baloreen guztizkoa eta erantsitako kategoriabateko guztizkoa beti bat ez etortzea dakar.

G.2.13. Centros por tit y nivel

Públicos

Infantil-primariaESOBachilleratoFormación profesional UniversitariaRégimen especial58115492896672Privados

Infantil-primariaESOBachilleratoFormación profesional UniversitariaRégimen especial305240118832362

(EU) G.2.13.

Publikoak

Haur-lehen hezkuntzaDBHBatxilergoaLanbide-heziketaUnibertsitate-ikasketakAraubide berezikoak58115492896672Pribatuak

Haur-lehen hezkuntzaDBHBatxilergoaLanbide-heziketaUnibertsitate-ikasketakAraubide berezikoak305240118832362

Datos

PublikoakPribatuak

Nº de centros Curso 2017/18TotalPúblicosPrivados

Haur-lehen hezkuntzaInfantil-primaria886581305

DBHESO394154240

BatxilergoaBachillerato21092118

Lanbide-heziketaFormación profesional 1728983

Unibertsitate-ikasketakUniversitaria896623

Araubide berezikoakRégimen especial1347262

T.2.2. - T.2.3. Nº de centros

Curso 2016/17Curso 2016/17

TodosPúblicosPrivadosNº de centros Curso 2016/17TodosPúblicosPrivados

Enseñanzas de régimen general1,285868417Enseñanzas de régimen general1285868417

Niveles no universitarios1196802394

Niveles no universitarios (2)1,196802394 Educación infantil-primaria895584311

Educación infantil-primaria895584311 Educación infantil876583293

Educación infantil876583293 Educación primaria537329208

Educación primaria537329208 Educación especial infantil-primaria472918

Educación especial infantil-primaria472918 Educación secundaria484199285

Educación secundaria484199285 Educación secundaria obligatoria (ESO)333132201

Educación secundaria obligatoria (ESO)333132201 Educación especial ESO473314

Educación especial ESO473314 Formación profesional básica (FPB)672443

Formación profesional básica (FPB)672443 Bachillerato20891117

Bachillerato20891117 Formación profesional 1728983

Formación profesional 1728983 FP Grado Medio1156055

FP Grado Medio1156055 FP Grado Superior1206258

FP Grado Superior1206258 Educación especial Aprendizaje de tareas473611

Educación especial Aprendizaje de tareas473611 Educación de personas adultas (EPA)36324

Educación de personas adultas (EPA)36324Estudios universitarios896623

Estudios universitarios896623Enseñanzas de régimen especial (2)1367264

Enseñanzas de régimen especial (2)1367264Enseñanzas artísticas de arte dramático11-

Enseñanzas artísticas de arte dramático11-Enseñanzas artísticas de artes plásticas y diseño642

Enseñanzas artísticas de artes plásticas y diseño642Enseñanzas artísticas superiores de diseño211

Enseñanzas artísticas superiores de diseño211Enseñanzas artísticas de danza22-

Enseñanzas artísticas de danza22-Enseñanzas deportivas716

Enseñanzas deportivas716Enseñanzas de idiomas1414-

Enseñanzas de idiomas1414-Enseñanzas artísticas de música1065155

Enseñanzas artísticas de música1065155 Música Reglada20812

Música Reglada20812 Música no Reglada864343

Música no Reglada864343

Curso 2017/18

CAEArabaBizkaiaGipuzkoaTotalPúblicosPrivados

Enseñanzas de régimen general1293203626464Enseñanzas de régimen general1293866427

Niveles no universitarios 1204183595426Niveles no universitarios (2)1204800404

Educación infantil-primaria886150431305 Educación infantil-primaria886581305

Educación infantil878150425303 Educación infantil878581297

Educación primaria54485274185 Educación primaria544331213

Educación especial infantil-primaria4214235 Educación especial infantil-primaria423012

Educación secundaria49661256179 Educación secundaria496201295

Educación secundaria obligatoria (ESO)39454201139 Educación secundaria obligatoria (ESO)394154240

Educación especial ESO4714285 Educación especial ESO473512

Formación profesional básica (FPB)69123324 Formación profesional básica (FPB)692544

Bachillerato2102611272 Bachillerato21092118

Formación profesional 172248167 Formación profesional 1728983

FP Grado Medio144216657 FP Grado Medio1448262

FP Grado Superior121146344 FP Grado Superior1216259

Educación especial Aprendizaje de tareas47121619 Educación especial Aprendizaje de tareas473611

Educación de personas adultas (EPA)3631815 Educación de personas adultas (EPA)36324

Estudios universitarios89203138Estudios universitarios896623

Enseñanzas de régimen especial134155861Enseñanzas de régimen especial1347262

Enseñanzas artísticas de arte dramático1010Enseñanzas artísticas de arte dramático110

Enseñanzas artísticas de artes plásticas y diseño6123Enseñanzas artísticas de artes plásticas y diseño642

Enseñanzas artísticas superiores de diseño2101Enseñanzas artísticas superiores de diseño211

Enseñanzas artísticas de danza2110Enseñanzas artísticas de danza220

Enseñanzas deportivas5050Enseñanzas deportivas514

Enseñanzas de idiomas14185Enseñanzas de idiomas14140

Enseñanzas artísticas de música106124252Enseñanzas artísticas de música1065155

Música Reglada202144 Música Reglada20812

Música no Reglada86102848 Música no Reglada864343

(EU) T.2.2. - T.2.3.

Curso 2016/17Curso 2016/17

TodosPúblicosPrivadosNº de centros Curso 2016/17TodosPúblicosPrivados

Enseñanzas de régimen general1,285868417Enseñanzas de régimen general1285868417

Niveles no universitarios1196802394

Niveles no universitarios (2)1,196802394 Educación infantil-primaria895584311

Educación infantil-primaria895584311 Educación infantil876583293

Educación infantil876583293 Educación primaria537329208

Educación primaria537329208 Educación especial infantil-primaria472918

Educación especial infantil-primaria472918 Educación secundaria484199285

Educación secundaria484199285 Educación secundaria obligatoria (ESO)333132201

Educación secundaria obligatoria (ESO)333132201 Educación especial ESO473314

Educación especial ESO473314 Formación profesional básica (FPB)672443

Formación profesional básica (FPB)672443 Bachillerato20891117

Bachillerato20891117 Formación profesional 1728983

Formación profesional 1728983 FP Grado Medio1156055

FP Grado Medio1156055 FP Grado Superior1206258

FP Grado Superior1206258 Educación especial Aprendizaje de tareas473611

Educación especial Aprendizaje de tareas473611 Educación de personas adultas (EPA)36324

Educación de personas adultas (EPA)36324Estudios universitarios896623

Estudios universitarios896623Enseñanzas de régimen especial (2)1367264

Enseñanzas de régimen especial (2)1367264Enseñanzas artísticas de arte dramático11-

Enseñanzas artísticas de arte dramático11-Enseñanzas artísticas de artes plásticas y diseño642

Enseñanzas artísticas de artes plásticas y diseño642Enseñanzas artísticas superiores de diseño211

Enseñanzas artísticas superiores de diseño211Enseñanzas artísticas de danza22-

Enseñanzas artísticas de danza22-Enseñanzas deportivas716

Enseñanzas deportivas716Enseñanzas de idiomas1414-

Enseñanzas de idiomas1414-Enseñanzas artísticas de música1065155

Enseñanzas artísticas de música1065155 Música Reglada20812

Música Reglada20812 Música no Reglada864343

Música no Reglada864343

Curso 2017/18

CAEArabaBizkaiaGipuzkoaGuztiraPublikoakPribatuak

Araubide orokorreko irakaskuntzak1,293203626464Araubide orokorreko irakaskuntzak1,293866427

Unibertsitateaz kanpoko mailak1,204183595426Unibertsitateaz kanpoko mailak1,204800404

Haurlehen hezkuntza886150431305 Haurlehen hezkuntza886581305

Haur-hezkuntza878150425303 Haur-hezkuntza878581297

Lehen hezkuntza54485274185 Lehen hezkuntza544331213

Haurlehen hezkuntza berezia4214235 Haurlehen hezkuntza berezia423012

Bigarren hezkuntza49661256179 Bigarren hezkuntza496201295

Derrigorrezko bigarren hezkuntza (DBH)39454201139 Derrigorrezko bigarren hezkuntza (DBH)394154240

DBHko Hezkuntza Berezia4714285 DBHko Hezkuntza Berezia473512

Oinarrizko lanbide heziketa (OLH)69123324 Oinarrizko lanbide heziketa (OLH)692544

Batxilergoa2102611272 Batxilergoa21092118

Lanbide-heziketa172248167 Lanbide-heziketa1728983

Erdi mailako LH144216657 Erdi mailako LH1448262

Goimailako LH121146344 Goimailako LH1216259

Hezkuntza berezia zereginen ikaskuntza47121619 Hezkuntza berezia zereginen ikaskuntza473611

Helduen hezkuntza (HH)3631815 Helduen hezkuntza (HH)36324

Unibertsitate-ikasketak89203138Unibertsitate-ikasketak896623

Araubide bereziko irakaskuntzak134155861Araubide bereziko irakaskuntzak1347262

Arte dramatikoaren irakaskuntza artistikoak1010Arte dramatikoaren irakaskuntza artistikoak110

Arte plastikoen eta diseinuaren arte-irakaskuntzak6123Arte plastikoen eta diseinuaren arte-irakaskuntzak642

Diseinuko arte irakaskuntzak, goi mailakoak2101Diseinuko arte irakaskuntzak, goi mailakoak211

Dantza arte-irakaskuntzak2110Dantza arte-irakaskuntzak220

Kirol irakaskuntzak5050Kirol irakaskuntzak514

Hizkuntzen irakaskuntzak14185Hizkuntzen irakaskuntzak14140

Musika arte-irakaskuntzak106124252Musika arte-irakaskuntzak1065155

Musika arautua202144 Musika arautua20812

Arautu gabeko musika86102848 Arautu gabeko musika864343

305

750

1000

Como los municipios más poblados son también los más dotados, las cifras de cobertura son mejores cuando se trata de la población cubierta. El 92,3% de los habitantes de la C.A. de Euskadi reside en municipios en los que es posible terminar el ciclo de enseñanza obligatoria en centros con servicio de comedor, y el 69,5% tiene la posibilidad de estudiar (o llevar a sus hijos a estudiar) al menos una de las opciones de educación secundaria no obligatoria (Bachillerato o Formación Profesional) en un centro con servicio de comedor sin necesidad de salir de su municipio.

2.14. grafikoa. Euskal Autonomia Erkidegoko udalerriak zentroen horniduraren arabera (%). 2017/18 ikasturtea

Hezkuntza azpiegituraren estaldura

Bizi diren lekutik gertuko ikastetxeakeskuragarri egotea bizi-kalitateamarkatzen duen faktore bat da seme-alabak dituzten familientzat. EuskalAutonomia Erkidegoa osatzen duten251 udalerrietatik 56k ez duteikastetxerik. Udalerri horiek jende gutxibizi den landa-eremuetan daude (2.1mapa): guztiek dituzte 1.500 biztanlebaino gutxiago. Populazioaridagokionez, ez dira Euskadikopopulazioaren % 1 baino gehiago (2.15grafikoa).

Aldiz, Euskal Autonomia Erkidegokoudalerrien % 71k, populazioaren % 98abarne hartzen duena, ikastetxe batbehintzat badu, gutxienez LehenHezkuntza ikasteko.

Azkenik, Euskadiko udalerrien % 30ak,10.000 biztanletik gorako guztiak barne(bat izan ezik), eta populazioaren % 88abarne hartzen duenak, gazteakBatxilergora arte edo Lanbide heziketaarte ikasteko aukera izateko hezkuntzaazpiegitura du (2.14 grafikoa).

24

2.1. mapa. Euskal Autonomia Erkidegoko udalerriak ikastetxeen horniduraren arabera. 2017/18 ikasturtea

2.15. grafikoa. Euskal Autonomia Erkidegoko populazioa egoitza udalerriaren horniduraren arabera (%). 2017/18 ikasturtea

25

2.16. grafikoa. Jantokiko erabiltzaileak Lurralde Historikoen arabera. 2017/18 ikasturtea

Zerbitzu osagarriak

Araututako ikastetxeen sarean gehienhedatutako bi zerbitzu osagarriakgarraioa eta jantokia dira, batez ereazkena.

Jantokia

Emakumea lan-merkatuan sartzea etaegungo bizi eta lan-baldintzak direla eta,ia familien erdiek ikastetxeek eskaintzenduten jantoki zerbitzua erabiltzen dute(2.16 grafikoa).

Jantoki zerbitzuaren erabilera askoaldatzen da. Bizkaia da zerbitzu haugehien erabiltzen den lurraldea, % 59,eta Araban hirutik batek bakarrikerabiltzen du. Zerbitzu honen eskaerahezkuntza mailaren araberakoa erebada: haur eta Lehen Hezkuntzakohaurren % 68ak jantokiak erabiltzenditu; DBHn % 44ak eta Batxilergoan% 12ak. Lanbide heziketan, aldiz, % 1ekbakarrik erabiltzen du zerbitzu hau (2.17grafikoa).

26

27

2.17. grafikoa. Jantokiko erabiltzaileak hezkuntza mailen arabera. 2017/18 ikasturtea

2.2. mapa. Euskal Autonomia Erkidegoko udalerriak jantokien horniduraren arabera. 2017/18 ikasturtea

Euskal Autonomia Erkidegoan jantokienhornidura ia ikastetxeena bezain zabalada. Euskal Autonomia Erkidegokoudalerri gehienek dituzte jantokiakdituzten ikastetxeak (2.2 mapa).Udalerrien % 22an gurasoek jantokiaduen DBHko ikastetxe bateanmatrikulatu ahal dute euren seme-alaba, eta udalerrien % 14anderrigorrezkoa ez den bigarrenhezkuntzako aldaeraren baterazabaltzen da aukera hori (Batxilergoaedo Lanbide heziketa) (2.18 grafikoa).

Populazio gehien duten udalerriakhornidura gehien dutenak ere dira. Hori

dela eta, estaldura-zifrak hobeak dirapopulazioaren arabera neurtzendirenean (2.19 grafikoa). EuskalAutonomia Erkidegoko biztanleen % 93ajantokia duten derrigorrezkohezkuntzako ikastetxeetan zikloaamaitzeko aukera dagoen udalerrietanbizi da, eta % 70ak derrigorrezkoa ezden bigarren hezkuntzako aukeretakobat behintzat ikasteko abagunea du(Batxilergoa edo Lanbide heziketa),jantoki zerbitzua duen zentro batean etabere udalerritik ateratzeko beharrikgabe.

28

2.18. grafikoa. Euskal Autonomia Erkidegoko udalerriak jantoki zerbitzuaren horniduraren arabera (%). 2017/18 ikasturtea

2.19. grafikoa. Euskal Autonomia Erkidegoko udalerriak jantoki zerbitzuaren horniduraren arabera (%). 2017/18 ikasturtea

29

Garraioa

Jantokiaren kasuan bezala. Garraiozerbitzuak zabalduago daude BizkaianGipuzkoan edo Araban baino, baizerbitzua ematen duten ikastetxekopuruari dagokionez (2.20 grafikoa)baita erabiltzaileei dagokionez ere (2.21grafikoa).

Era berean, garraio zerbitzua erabiltzeaohikoagoa da derrigorrezkohezkuntzaren mailetan derrigorrezkoaez den bigarren hezkuntzan baino (2.22grafikoa).

2.21. grafikoa. Garraio zerbitzuko erabiltzaileak Lurralde Historikoen arabera. 2017/18 ikasturtea

2.20. grafikoa. Eskola garraio zerbitzua duten ikastetxeak Lurralde Historikoaren arabera. 2017/18 ikasturtea

30

31

2.22. grafikoa. Garraio zerbitzuko erabiltzaileak hezkuntza mailen arabera. 2017/18 ikasturtea

2.4. Irakasleak

Hezkuntzan irakasleak baliabideerabakigarriena dira ikuspegiekonomikotik (2.10 grafikoa) zeinemaitzen ikuspegitik.

Euskal Autonomia Erkidegoko hezkuntzasisteman 42.772 irakaslek egiten dutelan (2015/16 ikasturtea) erregimenorokorreko irakaskuntzan, eta 1.230gehiagok erregimen berezian (2.4 taula).

Irakasle hauetako gehienekunibertsitatekoak ez diren mailetan

egiten dute lan (2.4 taula), mailahorietako ikasle kopuruaren arabera.

Irakasleen artean emakumeak diranagusi, bereziki Haur eta lehenhezkuntzan. Horietan, emakumeakirakasleen % 85 dira (2.23 grafikoa).

Azkenik, irakasle gehienek titulartasunpublikoko ikastetxeetan egiten dute lan,batez ere Unibertsitate-ikasketenkasuan (2.24 grafikoa).

32

2.23. grafikoa. Irakasleak hezkuntza maila eta sexuaren arabera. 2015/16 ikasturtea

33

Euskal AE Araba Bizkaia Gipuzkoa

Araubide orokorreko irakaskuntzak 42.772 6.664 21.109 14.999Unibertsitateaz kanpoko mailak 36.934 5.784 17.950 13.200

Haurlehen hezkuntza 18.824 3.019 9.205 6.600Haur-hezkuntza 9.734 1.576 4.847 3.311Lehen hezkuntza 11.772 1.862 5.871 4.039

Hezkuntza berezia 532 149 255 128Bigarren hezkuntza 15.966 2.431 7.696 5.839

Derrigorrezko bigarren hezkuntza (DBH) 10.317 1.596 5.129 3.592Hasierako lan-kualifikazio programak

(HLKP) 703 126 396 181

Batxilergoa(3) 5.202 715 2.656 1.831Lanbide Heziketa (LH) 3.984 652 1.781 1.551

Helduen hezkuntza (HH) 676 95 374 207Unibertsitate-ikasketak 5.838 880 3.159 1.799Araubide bereziko irakaskuntzak 1.230 194 599 437

Arte dramatikoaren irakaskuntza artistikoak 5 0 5 0

Arte plastikoen eta diseinuaren arte-irakaskuntzak 88 39 8 41

Hizkuntzen irakaskuntzak 368 50 208 110Musika arte-irakaskuntzak 654 77 308 269Dantza arte-irakaskuntzak 18 12 6 0Kirol irakaskuntzak 98 16 65 17

2.4. taula. Irakasleak* ikasketa-mailaren eta lurralde historikoaren arabera 2015/16 ikasturtea

* Irakasle bakoitza eskainitako maila-kopurua adina aldiz kontabilizatzen da, baina behin bakarrikguztirakoetan. Horrek maila ezberdinetako baloreen guztizkoa eta erantsitako kategoria batekoguztizkoa beti bat ez etortzea dakar.

34

2.5. taula. Irakasleak* ikasketa-maila eta titulartasunaren arabera. 2015/16 ikasturtea

Guztira Publikoak PribatuakAraubide orokorreko irakaskuntzak 42.772 28.154 14.618Unibertsitateaz kanpoko mailak 36.934 23.469 13.465

Haurlehen hezkuntza 18.824 11.876 6.948Haur-hezkuntza 9.734 6.568 3.166Lehen hezkuntza 11.772 7.449 4.323

Hezkuntza berezia 532 342 190Bigarren hezkuntza 15.966 9.434 6.532

Derrigorrezko bigarren hezkuntza (DBH) 10.317 5.799 4.518Hasierako lan-kualifikazio programak (HLKP) 703 201 502Batxilergoa 5.202 2.914 2.288Lanbide Heziketa (LH) 3.984 2.643 1.341

Helduen hezkuntza (HH) 676 641 35Unibertsitate-ikasketak 5.838 4.685 1.153Araubide bereziko irakaskuntzak 1.230 829 401

Arte dramatikoaren irakaskuntza artistikoak 5 5 0Arte plastikoen eta diseinuaren arte-irakaskuntzak 88 67 21Hizkuntzen irakaskuntzak 368 368 0Musika arte-irakaskuntzak 654 342 312Dantza arte-irakaskuntzak 18 18 0Kirol irakaskuntzak 98 30 68

2.24. grafikoa. Irakasleak ikasketa-maila eta ikastetxearen titulartasunaren arabera. 2015/16 ikasturtea

* Irakasle bakoitza eskainitako maila-kopurua adina aldiz kontabilizatzen da, baina behin bakarrikguztirakoetan. Horrek maila ezberdinetako baloreen guztizkoa eta erantsitako kategoria batekoguztizkoa beti bat ez etortzea dakar.

35

2.25. grafikoa. Ikasle kopurua irakasle eta ikasketa-mailaren arabera

Irakasle bakoitzeko ikasle kopurua

Adierazle hau egokia da, irakasleakikasle guztien beharrei arreta ematekoduen aukeraren berri ematen duelako,eta, beraz, kalitatezko irakaskuntzaemateko duen aukeraren berri.Adierazlearen balioa antzekoa daUnibertsitate ikasketetan eta Haur etalehen hezkuntzan, baina baxuagoabigarren hezkuntzan, bai zenbaketairakasle kopuruaren arabera egiten badabaita dedikazio osoari dagokionezegiten bada ere (2.25 eta 2.26grafikoak).

Adierazle hau ez da, derrigor,irakaslearen lanaren intentsitateaneurtzeko neurri egokia. Intentsitatehori beste faktore eta gertakari batzuenaraberakoa da, hezkuntza mailaezberdinetan beste modu bateanaurkezten direnak:

a) Maila ezberdinei gela barruko etagela kanpoko lanaren konbinazioezberdina egokitu ahal zaie.

36

2.26. grafikoa. Ikasle kopurua irakasle eta ikasketa-mailaren arabera (EDB*)

* EDB: erabateko dedikazioaren baliokidetza. Lanaldi osoko langileen gehi lanaldipartzialeko langileen ½ gehituta lortzen da.

b) Irakasle bakoitzeko ikasle kopuruakezin ditu lan orduak adierazi. Izan ere,talde bakoitzean dagoen ikaslekopuruaren araberakoa ere bada.Bestela esanda, ikasle asko dituenirakasle batek klase ordu gutxiago duenbeste batek baino eskola ordu gutxiagoizan ditzake bere taldeak berezikihandiak baldin badira.

c) Azkenik, izan daiteke matrikulatutakoikasle kopurua eta eskoletara (edotutoretzetara) normalean joatendirenen kopurua ezberdina izatea, batezere unibertsitatean.

Orokorrean, uste da hezkuntza-mailagero eta altuagoa izan irakasle bakoitzakduen ikasle kopurua baxuagoa izanbeharko litzatekeela. Arau hori betetzenda bigarren hezkuntzaren kasuan, bainaez unibertsitatean. Azken horretan,ratioa Haur eta lehen hezkuntzarenantzekoa da, eta duela 12 urtera artegutxi gorabehera unibertsitatekoa ezden edozein mailatakoa baino altuagoazen (2.25 eta 2.26 grafikoak).

37

2.27. grafikoa. Irakasleak hizkuntza eskakizunaren arabera. 1994/95 eta 2015/16 ikasturteak

Irakasleak eta hizkuntza eskakizunak

Unibertsitatekoak ez diren erregimenorokorreko irakaskuntzetako irakasleen% 85ak 2. hizkuntza eskakizunaegiaztatuta du (2015/16 ikasturtean),hau da, B2 maila Europako erreferentziamarkoan, eta euskaraz komunikatzeko

eta eskola emateko gaitasuna aitortzendu (2.27 grafikoa).

Profil hori duten irakasleen ehunekoanahikoa igo da denbora laburrean.

3. Ikasleak, eskolatzea eta emaitza akademikoak3.1. Sarrera

Euskal Autonomia Erkidegoan (2016/17ikasturtea) ia milioi erdi pertsonak emandu izena ikastetxeetan, hau da,autonomia erkidegoko lau biztanletatikbat ikaslea da. Ikasleak gehiago diraemakumeak (% 50,7), eta gehienektitulartasun publikoko ikastetxeetanikasten dute (% 58,3).

Ikasle kopurua murriztu egin da pasaden mende amaieratik, joerademografikoak direla eta. Hala ere,irakaskuntza modalitate eta mailabatzuetan matrikula egin dutenenkopurua igo egin da. Lanbide heziketaketa Haur hezkuntzak batez ere ikaslegehiago dute gaur egun 2000/01ikasturtean baino, bereziki hezkuntzamaila horietako eskolatze tasakhanditzearen ondorioz.

Unibertsitatekoak ez direnirakaskuntzen euskal ikasleen emaitzaakademikoak, orokorrean, hobetu egindira azken hamarkada eta erdian, etanahiko onak dira Espainiako gainontzekoautonomia erkidegoekin alderatzenbadira, batez ere adierazleak honakohauek direnean: gainditutakoen

ehunekoak, ikasturtea errepikatu beharduten ikasleen ehunekoak, DBH etaBatxilergoan graduatzeko tasa gordinakedo egokitasun tasak, hau da, eurenadina dela-eta teorikoki dagokienkurtsoan ikasten ari diren ikasleenehunekoa.

Emaitza akademikoak hobeak izatendira ikastetxe pribatuetan publikoetanbaino, unibertsitaterako sarbidekoprobetan (USP) izan ezik. Kasu horretan,gaindituen tasak antzekoak dira bikasuetan.

Unibertsitate mailako graduazio tasagordinak hobetu egin dira mendehasieratik hona, eta gradu ondokoikasketen interesa handitu egin da.Horrek masterretan graduazio tasagordin altuagoak eta euskalunibertsitateetan defendatutako tesikopurua hirukoiztea ekarri du, 2002/03eta 2016/17 ikasturteetan.

38

ESKOLATZEKO TASA GARBIAK (%) 2016/17 IKASTAROA

ESKOLAKO BIZI-ITXAROPENA2016/17 IKASTAROA

IKASLEAK. ESKOLATZEA ETA EMAITZA AKADEMIKOAKZIFRA NAGUSIAK

GAINDITUTAKOEN %2016/17 IKASTAROA

IKASLEEN KOPURUA2016/17 IKASTAROA

DBH: % 70,4 BATXILERGOA: % 81,0 LH GRADU ERTAINA: % 78,7LH GOI-MAILA: % 79,9

GRADUAZIOKO TASA GORDINAK2015/16 IKASTAROA

DBH: %85,9 BATXILERGOA: % 67,0 GRADUA (ETA BALIOKIDEAK): % 55,5

JAIOTZEAN: 21,4 URTE

32.719 ARAUBIDE BEREZIKO

IRAKASKUNTZA ARAUTUAN

453.831ARAUBIDE

OROKORREKO IRAKASKUNTZA

ARAUTUAN

283.843 ZENTRO

PUBLIKOETAN

202.707 ZENTRO

PRIBATUETAN

764 TESIDEFENDATURIKO TESI DOKTORALAK2016/17 IKASTAROA

53,199,8 97,6 82,2

34,6

0-2 3-5 16-17 18-21 22-25

39

40

3.2. Ikasleak

2016/17 ikasturtean 486.550 ikaslezegoen Euskal Autonomia Erkidegokoikastetxeetan, gehienak (453.831)erregimen orokorreko irakaskuntzetanmatrikulatuak (3.1 taula).

283.843 ikasle (% 58,3) ikastetxepublikoetan matrikulatuta zeuden. Halaere, ikasleen banaketa ikastetxe publikoeta pribatuen artean ez da homogeneoa(3.1 grafikoa). Banaketa antzekoa daHaur hezkuntzan, derrigorrezkohezkuntza osoan eta Batxilergoan; eta

ikastetxe publikoetako ikasleakgehiengoa dira Unibertsitate ikasketetaneta erregimen bereziko irakaskuntzetan.

Ikasleen banaketa ikastetxe publiko etapribatuen artean ez da asko aldatuunibertsitatekoa ez den erregimenorokorreko irakaskuntzetan (3.2grafikoa); aldiz, azken urteetan ikastetxepribatuen aldeko joera antzemandaiteke unibertsitateko irakaskuntzan.

3.1. grafikoa. Ikasleak ikasketa-maila eta ikastetxearen titulartasunaren arabera (%). 2016/17 ikasturtea

* Oinarrizko formazio profesionala eta zereginen ikasketarako irakaskuntza berezia barne

41

Euskal AE Araba Bizkaia Gipuzkoa

Araubide orokorreko irakaskuntzak 453.831 69.861 232.600 151.370Irakaskuntza ez-unibertsitarioak 387.545 61.672 193.828 132.045

Haur-hezkuntza 91.103 14.929 45.366 30.808Hezkuntza berezia (haur hezkuntza) 66 9 11 46Lehen hezkuntza 129.521 20.157 64.864 44.500Hezkuntza berezia (Lehen Hezkuntza) 444 61 284 99Derrigorrezko bigarren hezkuntza (DBH) 81.389 12.295 40.915 28.179DBHko Hezkuntza Berezia 321 79 150 92Oinarrizko lanbide heziketa (OLH) 4.385 599 2.626 1.160Batxilergoa 30.231 4.299 15.336 10.596Erdi mailako LH 14.439 2.955 6.844 4.640Goimailako LH 21.012 3.724 9.712 7.576Hezkuntza berezia zereginen ikaskuntza 544 114 243 187Helduen hezkuntza (HHE) 14.090 2.451 7.477 4.162

Unibertsitate-ikasketak 66.286 8.189 38.772 19.325Ziklo luzeko unibertsitate ikasketak 2 - 2 -Bigarren zikloko unibertsitate ikasketak - - - -Ziklo motzeko unibertsitate ikasketak 1 - - 1Graduko unibertsitateko ikasketak 56.177 8.103 30.531 17.543Master ofizialak 5.934 80 4.346 1.508Ikasketak doktoregoetan 4.172 6 3.893 273

Araubide bereziko irakaskuntzak 32.719 5.258 18.783 8.678Arte plastikoen eta diseinuaren arte-irakaskuntzak 255 71 100 84Hizkuntzen irakaskuntzak 28.579 4.359 16.501 7.719Musika arte-irakaskuntzak 2.715 488 1.422 805Dantza arte-irakaskuntzak 110 90 20 0Kirol irakaskuntzak 773 - 710 63

Diseinuko arte irakaskuntzak, goi mailakoak 257 250 - 7Arte dramatikoaren goi mailako irakaskuntza artistikoak 30 - 30 -

3.1. taula. Ikasleak ikasketa-mailaren eta lurralde historikoaren arabera 2016/17 ikasturtea

42

3.2. taula. Ikasleak ikasketa-maila eta ikastetxearen titulartasunaren arabera. 2016/17 ikasturtea

Guztira Publikoak Pribatuak

Araubide orokorreko irakaskuntzak 453.831 252.278 201.553Irakaskuntza ez-unibertsitarioak 387.545 203.613 183.932

Haur-hezkuntza 91.103 47.676 43.427Hezkuntza berezia (haur hezkuntza) 66 9 57Lehen hezkuntza 129.521 66.851 62.670Hezkuntza berezia (Lehen Hezkuntza) 444 137 307Derrigorrezko bigarren hezkuntza (DBH) 81.389 37.739 43.650DBHko Hezkuntza Berezia 321 184 137Oinarrizko lanbide heziketa (OLH) 4.385 1.244 3.141Batxilergoa 30.231 15.004 15.227Erdi mailako LH 14.439 9.037 5.402Goimailako LH 21.012 11.608 9.404Hezkuntza berezia zereginen ikaskuntza 544 336 208Helduen hezkuntza (HHE) 14.090 13.788 302

Unibertsitate-ikasketak 66.286 48.665 17.621Ziklo luzeko unibertsitate ikasketak 2 2 0Bigarren zikloko unibertsitate ikasketak - - -Ziklo motzeko unibertsitate ikasketak 1 0 1Graduko unibertsitateko ikasketak 56.177 41.536 14.641Master ofizialak 5.934 3.556 2.378Ikasketak doktoregoetan 4.172 3.571 601

Araubide bereziko irakaskuntzak 32.719 31.565 1.154Arte plastikoen eta diseinuaren arte-irakaskuntzak 255 162 93Hizkuntzen irakaskuntzak 28.579 28.579 -Musika arte-irakaskuntzak 2.715 1.849 866Dantza arte-irakaskuntzak 110 110 -Kirol irakaskuntzak 773 585 188

Diseinuko arte irakaskuntzak, goi mailakoak 257 250 7Arte dramatikoaren goi mailako irakaskuntza artistikoak 30 30 -

43

3.2. grafikoa. Unibertsitatekoak ez diren erregimen orokorreko ikasleak zentroaren titulartasunaren arabera

3.3. grafikoa. Unibertsitateko ikasleak zentroaren titulartasunaren arabera

44

Ikasleak irakaskuntza-mailaren arabera

Irakaskuntza-mailaren araberakoikasleen bilakaerak (3.4 grafikoa) joeraezberdinak erakusten ditu.Derrigorrezko hezkuntzan, non eskolatzetasa % 100ekoa den, adin-taldearenbilakaerak zehazten ditu joerak. Halaere, beste irakaskuntza-maila batzuetanikasleen hautaketek eragina dute, etaikasleen lehentasunetan ematen direnaldaketak ikasleen denbora bilakaeranagertzen dira. Lanbide heziketako ikaslekopurua % 35 igo da 2001/02 eta2016/17 ikasturteen artean;Batxilergoan, berriz, % 18 murriztu da.

Kontrako mugimendu hauekBatxilergoko eta Lanbide heziketakoikasleen arteko derrigorrezkoak ez direnerdi-mailako irakaskuntzetako ikasleenbanaketan egiaztatu daitezke (3.5grafikoa).

Epealdi berean, unibertsitateko ikaslekopurua ere murriztu egin da. Bestetik,Haur hezkuntzan, eskolatze tasakhanditu egin dira, haur eskoletaradoazen haurren kopuruak gora eginbaitu.

3.4. grafikoa. Ikasleak mailaren arabera. Indizea (Balioa 2001/02an = 100)

45

3.5. grafikoa. Batxilergoa vs. Lanbide heziketa*

* Erdi-mailako Lanbide Heziketa, Hasierako lanbide prestakuntzarako programak(HLPP) eta Oinarrizko Lanbide Heziketa

46

3.6. grafikoa. Atzerriko ikasleak unibertsitatekoak ez diren erregimen orokorreko ikasketetan (%)

3.7. grafikoa. Atzerriko ikasleak unibertsitatekoak ez diren erregimen orokorreko ikasketetan, zentroaren titulartasunaren arabera (%)

47

3.8. grafikoa. Atzerriko ikasleak unibertsitatekoak ez diren ikasketetan, Autonomia Erkidegoen arabera (%). 2015/16 ikasturtea

Atzerriko ikasleak

Euskal Autonomia Erkidegokoikastetxeetako atzerriko ikasle kopuruahanditu egin da 2003/04 ikasturtetik,2017/18 ikasturtean unibertsitatekoakez diren erregimen orokorrekoikastetxeetan ikasleen % 9ra heldu arte(3.6 grafikoa).

Gorakada horrekin batera, atzerrikoikasleen kolektiboaren osaeran aldaketaeman da. 2013/14 ikasturteanAmerikatik etorritako ikasleak zirengehiengoa, eta hurrengo ikasturteanAfrikatik etorriak izan ziren gehienak.

Atzerriko ikasle gehienek ikastetxepublikoetan ikasten dute, eta 2017/18ikasturtean matrikulatutako ikasleen% 12 ziren (3.7 grafikoa).

Deskribatutako joera gorabehera,atzerriko ikasleek duten pisua txikiagoada Euskal Autonomia ErkidegoanEstatuan baino (3.8 grafikoa).(Alderaketa unibertsitatekoak ez direnikasketa guztiak aintzat hartuz egin da,erregimen berezikoak barne etaHelduentzako hezkuntza alde baterautziz).

3.9. grafikoa. Beka duten ikasleak ikasketa-mailaren arabera (%). 2017/18 ikasturtea

Beka duten ikasleak

2017/18 ikasturtean unibertsitatekoa ezden irakaskuntzako 128.143 ikaslekikasketetarako beka edo laguntza jasozuten. Beka duten ikasle gehiago dagoOinarrizko lanbide heziketan, Lehenhezkuntzan eta DBHn. Maila horietanbeka duten ikasleak maila bakoitzeanmatrikulatutakoen % 40 dira. Beka

gutxiago egon zen Haur hezkuntzan etaLanbide heziketan (3.9 grafikoa).

Bestalde, beka duten ikasle kopuruahandiagoa da ikastetxe publikoetanpribatuetan baino (3.10 grafikoa).

48

3.10. grafikoa. Beka duten ikasleak zentroaren titulartasunaren arabera (%). 2017/18 ikasturtea

49

3.3. Sarbidea

Euskal Autonomia Erkidegoan,garatutako gainontzeko herrialdeetanbezala, botere publikoekirakaskuntzarako eskubidea bermatzendute, derrigorrezko hezkuntzanbehintzat, 6-16 urte artean. Adinhorretan baieztatu daiteke pertsonen% 100a eskolatua dagoela.

Haur hezkuntzan ere berdin gertatzenda. Euskal Autonomia Erkidegoko 3 eta6 urte arteko haur ia guztiak ikastetxepubliko eta pribatuetan daude.

Beraz, 3 urte izan aurretik eta 16 urtebete ostean da garrantzitsua eskolatuadagoen adin talde bakoitzeko pertsonenehunekoa zenbatzea, hau da, eskolatzetasa garbia.

Orokorrean, eskolatze tasa garbiakhanditu egin dira mende hasieratik gauregunera arte, baina 0 eta 2 urte artekoeta 18 eta 21 urte arteko adin taldeetandira gehien hazi diren tarteak (3.11grafikoa). Lehenengoen kasuan arrazoiaeuskal familien bizi-baldintzak dira,gurasoek haur eskolen etahaurtzaindegien beharra baitute.Bigarrenen kasuan, arrazoia, zati bateanbehintzat, krisi ekonomikoaren eraginada, eta adin horretako gazteek lanatopatzeko duten zailtasuna.

Eskolatze tasak handitzearen berehalakoondorioa da pertsonak bizitzaneskolatuta ematen duten urte kopuruaia urtebete igo dela 2009/10 ikasturtetik2016/17 ikasturtera arte (3.12 grafikoa).

50

51

3.11. grafikoa. Eskolatze-tasa garbiak Euskal Autonomia Erkidegoan, adinaren arabera (%)

3.12. grafikoa. Euskal Autonomia Erkidegoko eskola-itxaropena (urteak)

52

3.13. grafikoa. Bi urte arte dituzten umeen eskolatze tasa garbiak autonomia erkidegoaren arabera (%). 2015/16 ikasturtea

Espainiako gainontzeko autonomiaerkidegoekin alderatuta, EuskalAutonomia Erkidegoko eskolatzeagoiztiarragoa izan ohi da. Haur ugarijoaten da haurtzaindegi eta haureskoletara jaiotzen direnetik, eta hiruurterekin adin talde ia osoa dagoeskolatuta.

Euskadi da urte bat eta bi urte bainogutxiagoko adin taldeetan eskolatze tasagarbi altuena duen autonomiaerkidegoa; eta bigarrena bi urteko adintaldean (3.13 grafikoa).

3.14 grafikoak bi gauzak adierazten

dituen nazioarteko konparazioaerakusten du. Hasteko, hezkuntzakogastu publikoari dagokion pisuaren eta 5eta 39 urte arteko pertsonentzat esperodiren eskolatze urteen arteko lotura ikusdaiteke. Bestela esanda, finantzaziopublikoak herritarrak hezkuntzansartzea laguntzen du, espero deneskolatze tartea handituz. Bigarrenik,ikus daiteke Euskal AutonomiaErkidegoaren kokapena nahikozentratua eta Alemania bezalakoherrialdeetatik gertu dagoela, egoerahonetan aztertutako beste alderdibatzuetan bezala.

53

3.14. grafikoa. 5 eta 39 urte arteko eskola itxaropena (2015/16 ikasturtea) eta hezkuntza gastua gastu publiko osoan (%tan) (2012) Europan

3.4. Goi-mailakoak ez direnikasketetako emaitza akademikoak

Euskal ikasleen emaitza akademikoakhobetu egin dira mende hasieratik. Horigaindituen ehunekoan ikus daiteke,bereziki Derrigorrezko bigarrenhezkuntzan eta Batxilergoan. Bihezkuntza maila horietan gaindituentasak igo egin dira, eta Lehenhezkuntzako eta Lanbide heziketakotasetara hurbiltzen ari dira (3.15grafikoa). Horren ondorioz, kurtsoaerrepikatu duten ikasleen ehunekoak

jaitsi egin dira Derrigorrezko bigarrenhezkuntzan (3.16 grafikoa) etaBatxilergoan (3.17 grafikoa). Adinagatikteorian dagokien kurtsoa burutzen aridiren ikasleen ehunekoak islatzendituzten egokitasun tasek, aldiz, goraegin dute 15, 16 eta 17 urte dituztentaldeentzat (3.18 grafikoa).Derrigorrezko bigarren hezkuntzako etaBatxilergoko graduazio tasa gordinek,aldiz, denboran garapen orekatuagoamantendu dute (3.19 grafikoa).

54

3.15. grafikoa. Gainditu duten ikasleak hezkuntza-mailaren arabera (%)

3.16. grafikoa. Lehen hezkuntzako 6. maila eta DBH errepikatzen duten ikasleak (%)

55

3.17. grafikoa. Batxilergoa errepikatzen duten ikasleak (%)

56

3.18. grafikoa. Egokitasun tasak (%)

3.19. grafikoa. DBH eta Batxilergoko graduazio tasa gordinak (%)

57

Emaitza hauek autonomia-erkidegoezberdinekin alderatuta ikusten daEuskal Autonomia Erkidegoko ikasleenemaitzak onak direla.

2015/16 ikasturtean Euskal AutonomiaErkidegoko emaitzak bataz bestekonazionala baino hobeak dira erabilitako

adierazle guztietan: Derrigorrezkobigarren hezkuntzan errepikatzen duenikasle kopurua (3.20 grafikoa), DBHkograduazio tasak (3.21 grafikoa) etaBatxilergokoak (3.22 grafikoa), eta 12,14 eta 15 urteetako egokitasun tasak(3.23 grafikoa).

3.20. grafikoa. DBH errepikatzen duten ikasleak autonomia erkidegoaren arabera (%). 2015/16 ikasturtea

3.21. grafikoa. DBHko graduazio tasa gordina autonomia erkidegoaren arabera. 2015/16 ikasturtea

58

3.22. grafikoa. Batxilergoko graduazio tasa gordina autonomia erkidegoaren arabera. 2015/16 ikasturtea

59

3.23. grafikoa. 12, 14 eta 15 urteetako egokitasun tasak autonomia erkidegoaren arabera. 2015/16 ikasturtea

Unibertsitatera sartzeko azterketetakoemaitzak.

Unibertsitatera sartzeko probetakoemaitzak ere hobetu egin dira azkenurteetan hiru lurralde historikoetan(3.24 grafikoa). Hobekuntza horibigarren deialdiko emaitza hobeei esker

eman da, zati batean (3.25 grafikoa).Bestalde, zientzia eta teknologiamodalitateko emaitzak giza eta gizarte-zientzietako modalitatekoak bainohobeak dira.

60

3.24. grafikoa. Unibertsitatera sartzeko probak gainditu dituzten ikasleak Lurralde Historikoaren arabera (%)

3.25 grafikoa. Unibertsitatera sartzeko probak gainditu dituzten ikasleak deialdiaren arabera (%)

61

3.26. grafikoa. Unibertsitatera sartzeko probak gainditu dituzten ikasleak Batxilergoko aukeren arabera (%)

Emaitza akademikoak ikastetxearen titulartasunaren arabera

Orokorrean, unibertsitatekoak ez direnikasketak ematen dituzten ikastetxepribatuetako ikasleek publikoetakoekbaino emaitza akademiko hobeaklortzen dituzte, 2016/17 eta 2017/18ikasturteei dagozkien zifren arabera.Ezberdintasunak ikasketa-mailaezberdinen gaindituen ehunekoetan

zein (3.27 grafikoa) kurtsoa errepikatuduten ikasleen ehunekoetan (3.28grafikoa) ikus daitezke. Unibertsitateansartzeko probetan ikastetxepribatuetako ikasleek emaitza hobeaklortzen zituzten iraganean, baina egunezberdintasun horiek desagertu egindira (3.29 grafikoa).

62

3.27. grafikoa. Gainditu duten ikasleak hezkuntza-mailaren arabera (%). 2016/17 ikasturtea

3.28. grafikoa. Errepikatzen duten ikasleak hezkuntza-mailaren arabera (%). 2017/18 ikasturtea

63

3.29. grafikoa. Unibertsitatera sartzeko probak gainditu dituzten ikasleak jatorrizko zentroen titulartasunaren arabera (%)

3.30. grafikoa. Euskal Autonomia Erkidegoko ikasleen emaitzen laburpena ikastetxe publiko eta pribatuetan. Gainditu duten ikasleak (%) eta adin egokia ez duten ikasleak (%). 2016/17 ikasturtea

64

3.5. Goi-mailako emaitza akademikoak

Unibertsitate ikasketen duela gutxikoegitura aldaketek denborankonparazioak egitea zailtzen dute. Denaden, zifrek graduazio tasa gordinenpixkanakako gorakada aurkezten dute(unibertsitate titulu ezberdinakelkarrekin aintzat hartzen direnean)(3.31 grafikoa), eta gauza bera gertatzenda Goi-mailako Lanbide heziketan etagoi mailako teknikari titulua lortzekobeste batzuetan. Kasu honetangraduazio tasek balio altua izatekoarrazoia da gordin ematen direla (hauda, erreferentziazko kurtsoan titulualortu duten guztiak zenbatzen dira,

adina aintzat hartu gabe), eta egokiaden adinetik gorako pertsona ugaridagoela, batez ere Lanbide heziketan.

Horren ondorioz, Euskal AutonomiaErkidegoko goi mailako teknikariengraduazio tasa gordinak Espainiakoaltuenak dira (3.32 grafikoa).

Euskal unibertsitateetan defendatutako doktore tesi kopuruak ere gora egin du etengabe mende hasieratik. Egun, Euskadin 700 tesi baino gehiago defendatzen dira urtean (3.33 grafikoa).

3.31. grafikoa. Goi-mailako hezkuntzako graduazio tasa gordinak

65

3.33. grafikoa. Defendatutako doktore tesiak zentroaren titulartasunaren arabera.

3.32. grafikoa. LHko Goi-mailako graduazio tasa gordina autonomia erkidegoaren arabera. 2015/16 ikasturtea

4. Hezkuntzaren ondorioak4.1. Sarrera

Giza jarduera gisa, hezkuntza hainbatzentzutan da berezia. Erabiltzaile batiemandako zerbitzu gisa interpretadaiteke; baina, beste zerbitzu batzuenaldean, honek ez du “zerbait” egitenerabiltzailearentzat, baizik eta“erabiltzaileari” egiten dio zerbait:eraldatu egiten du … eta, aldi berean,hura bizi den gizartea ere eraldatzen du.

Norbanakoak zenbait eremutantrebeagoak egitea da Hezkuntzarenberehalako ondorioa eta espero danorbanako gaituenak izatea lan- edolanbide-jarduera bat garatzekoegokienak eta gizabanakoek lan-merkatuan jarduten duteneanhezkuntzaren eragina nabaritzea; horihala da Euskal Autonomia Erkidegoan;izan ere, goi mailako ikasketakdituztenek langabezia gutxiago dute,okupazio-tasa handiagoa eta, oro har,diru-sarrera gehiago.

Hezkuntzak beste aldaketa batzuk ereeragiten ditu Euskal AutonomiaErkidegoko biztanleen artean. Goimailetako prestakuntza dutenek kulturagehiago kontsumitzeko joera dute,

senideekin eta lagunekin gizarte-harreman gehiago izateko joera etagizarte zibilean aktiboago parte-hartzekoa.

Jasotako hezkuntzak osasun-egoeranere eragiten du; izan ere, oro har,osasun-egoera hobea dutela uste dutegoi mailetako prestakuntza dutenek.Datu objektiboek pertzepzio horiberresten dute, eta kausa jakin batzuenondoriozko heriotza-tasetan ereantzematen dira aldeak, zeinetangehienetan bizitzan zehar hezkuntzagehiago jaso duten pertsonek tasatxikiagoak baitituzte.

Bukatzeko, baina duen garrantzia kendugabe, goi-mailako ikasketak dituztenpertsonak gusturago daude berenbizitzekin.

66

4.1 grafikoa. Langabezia- eta okupazio-tasak (2016) 25-65 urte bitarteko biztanleen artean, hezkuntza-mailaren arabera. 2017

4.2. Hezkuntza eta lan-merkatua

Hezkuntzaren eginkizun nabarmenetakobat herritarrak lan-merkaturakoprestatzea da. Bi helburu ditu:enplegatzaileek –enpresek zeinadministrazio publikoek– dituztenlangile kualifikatuen beharrak asetzea,eta lan-merkatuan norbanakoekdituzten aukerak hobetzea, hau da,enplegu hobea lortzeko aukeraareagotzea.

Hezkuntzak pertsonen enplegu-itxaropenak hobetzen ditu. EuskalAutonomia Erkidegoan, goi-mailakohezkuntzako titulu bat duten 25 eta 65urte bitarteko gizabanakoek okupazio-

tasa handiagoak eta langabezia-tasatxikiagoak dituzte. Adibidez, taldehorretako langabezia-tasa % 7,3koa da,ikasketarik ez duten edo lehen mailakoikasketak soilik dituzten adin berekopertsonei eragiten dienaren erdia bainogutxiago.

Gazteen artean ere antzeko ondorioakageri dira, baina are nabarmenagoak:lehen mailako ikasketak dituzten edoikasketarik ez duten 25 eta 35 urtebitarteko lau gaztetik bat langabeziandago EAEn; baina goi-mailako ikasketakegin dituzten hamar gaztetik bat bainoez dago egoera horretan.

67

4.2 grafikoa. Langabezia- eta okupazio-tasak (2016) 25-35 urte bitarteko biztanleen artean, hezkuntza-mailaren arabera. 2017

68

4.3 grafikoa. Hilean 1.000 eurotik beherako eta 3.500 eurotik gorako diru-sarrera garbiak dituzten familiak (%), erreferentziazko pertsonaren hezkuntza-mailaren arabera. Euskal Autonomia Erkidegoa, 2014

69

4.3. Hezkuntza eta diru-sarrerak.

Hezkuntzak pertsonenenplegagarritasuna hobetzen badu,normala da haien diru-sarrerei ereeragitea. Erreferentziazko pertsonakikasketarik ez duen Euskadiko familien iaerdiek hilean familiako 1.000 eurotikbeherako diru-sarrera garbiarekinkonformatu behar dute; bainaproportzio hori sistematikoki jaisten daerreferentziazko pertsonaren ikasketa-mailak gora egin ahala. Gauza bera

gertatzen da hilabete amaierara iristekozailtasunekin. Adierazle hori familia-baliabideen eskasiari lotuta dago, nahizeta osagai subjektiboago bat erebaduen.

Aitzitik, diru-sarrera handiak (hilean3.500 euro garbitik gorakoak)ohikoagoak dira goi-mailako ikasketakegin dituzten erreferentziazko pertsonakdituzten familietan (4.3 grafikoa).

4.4. Hezkuntza eta norbanakoaren eta gizartearen jokabideak

Jasotako hezkuntzaren arabera aldatuegiten dira pertsonen bizi-ohiturak ere,alderdi bat baino gehiagotan gainera.

Hezkuntzak gizabanakoek kultura etainformazioa kontsumitzeko duten joeraneragiten du (4.4 grafikoa); kirolaegitearekin ere erlazionaturik dago (4.5grafikoa), baita aisialdian teknologiakerabiltzearekin ere, hala nola Internet.

Aldeak ez dira norbanakoenportaeretara mugatzen; senideekin etalagunekin dituzten harremanenmaiztasunean ere antzematen dira (4.6grafikoa) edo gizabanakoek gizartezibilean parte hartzeko dutenbizitasunean (4.7 grafikoa). Bi kasuhorietan, elkartzeko jokabideek eraginhandiagoa dute hezkuntza formalekogoi-mailak dituztenen artean.

70

4.4 grafikoa. Kulturako zenbait jarduera egin ohi duten 22 urte edo gehiagoko biztanleak, hezkuntza-mailaren arabera (%). Euskal Autonomia Erkidegoa, 2014

4.5 grafikoa. Aisiako zenbait jarduera egin ohi duten 22 urte edo gehiagoko biztanleak, hezkuntza-mailaren arabera (%). Euskal Autonomia Erkidegoa, 2014

71

4.7 grafikoa. Herritarren elkarteetako kide diren, haietan parte hartzen duten edo borondatezko laguntza ematen duten 22 urteko edo gehiagoko biztanleak (%), hezkuntza-mailaren arabera. Euskal Autonomia Erkidegoa, 2014

.

4.6 grafikoa. Senideekin edo lagunekin harremanak dituzten familiak (%), hezkuntza-mailaren arabera. Euskal Autonomia Erkidegoa, 2014

72

4.5. Hezkuntza eta osasuna.

Datuek adierazten dute harremananbiguoa dagoela hezkuntza-mailareneta ohitura ez-osasungarri jakin batzuenartean, hala nola tabako kontsumoareneta edari alkoholdun gehiegikontsumitzearen artean (4.8 grafikoa).Tabakismoak prebalentzia txikiagoa dugoi-mailako ikasketak dituztengizabanakoen artean bigarren mailakoikasketak dituztenen artean baino; bainaerretzaileen ehunekoa antzekoa daikasketarik ez dutenen edo lehenmailako ikasketak dituztenen artean etagoi-mailako titulazioa dutenen artean.Bestalde, alkohol gehiegi kontsumitzekoprobabilitate handiagoa duteprestakuntza-maila handiagoa dutenek.

Hala ere, osasun ona dutela errazagohautematen dute bigarren mailako,lanbide heziketako edo goi-mailakoikasketak amaituta dituztenek, lehenmailako ikasketak soilik dituztenek edoikasketarik ez dutenek baino (4.9grafikoa). Hautemate subjektiboa badaere, datu horiek bat datoz EuskoJaurlaritzako Osasun Sailaren

azterlanekin; izan ere, azterlan horienarabera, badago ikasketa-mailarilotutako hilkortasun-gradiente bat, baigizonen artean, bai emakumeen artean,eta heriotza-kausa jakin batzuenintzidentzia handiagoa da ikasketarikgabeko pertsonen artean goi-mailakoikasketak dituztenen artean baino, halanola GIBa, diabetesa, zirrosia, minbizimota batzuk edo biriketakogaixotasunak.

4.6. Hezkuntza eta norberarengogobetetasuna

Oro har, hezkuntza-maila handiagoaduten pertsonak beren bizitzekin etadituzten harreman pertsonalekingusturago egotea eragiten du diru-sarrera handi samarrak izateak, senideeta lagunekin harreman gehiago izateak,bizi-ohitura finagoak izateak edo osasunhobea izateak, nahiz eta, ordain gisa,daukaten denborarekin hain pozik ezagertu, logikoa denez lan-jarduereidenbora gehiago eskaini behar izatendielako (4.10 grafikoa).

73

4.9 grafikoa. 22 urte edo gehiagoko biztanleak, hezkuntza-maila kontuan hartuta hautemandako osasun-egoeraren arabera. Euskal Autonomia Erkidegoa, 2014

4.8 grafikoa. Osasunarekin erlazionatutako zenbait jokabidetan huts egiten duten 22 urte edo gehiagoko biztanleak (%), hezkuntza-mailaren arabera. Euskal Autonomia Erkidegoa, 2018

74

4.10 grafikoa. 22 urteko edo gehiagoko biztanleen batez besteko gogobetetasun pertsonala, hezkuntza-mailaren arabera Euskal Autonomia Erkidegoa, 2014

75

5. Hezkuntza eta euskaraEuskararen erabileraren normalizazioariburuzko 10/82 Oinarrizko Legeaindarrean sartu zenetik EuskalAutonomia Erkidegoko hezkuntzasisteman irakasleen hizkuntzakualifikazioaren igoera eman da, etahori Herri Arduralaritzaren EuskalErakundeak ematen duen 2. HizkuntzaEskakizuna duen irakasle kopuruarenetengabeko igoeran islatu da, hau da,Europako Erreferentzia Markoaren B2mailaren baliokidea dena.

1994/95 ikasturtean profil hauegiaztatuta zuten unibertsitatekoak ezdiren erregimen orokorrekohezkuntzako irakasleak % 49 ziren, eta2015/16 ikasturtean adierazle berdina% 88raino igo zen.

Aldi berean, ikasleak D eredura pasadira. Eredu horretan irakasgai guztiak,gaztelania izan ezik, euskaraz ematendira. 1994/95 ikasturtean

unibertsitatekoak ez diren erregimenorokorreko hezkuntzan D ereduanmatrikulatuta zeuden ikasleak % 28ziren, eta 2017/18 ikasturtean %65.

Bi prozesu horiekin batera, EuskalAutonomia Erkidegoan euskaldunenkopuruaren igoera eman da, batez ere16 eta 34 urte arteko pertsonen artean.Adin talde horretan hezkuntza sistemaneuskararen erabilera indartzeak izan dueragin zuzena.

16-24 urte arteko taldean, aldaketasakonagoa eman den taldean, eurenburua euskalduntzat duten herritarrenkopurua % 25etik % 71ra pasa da, etaeuskara gaztelania adina edo gehiagoerabiltzen dutenak % 12tik % 30era pasadira; eta hori guztia 1991tik 2016ra.

76

77

5.1. grafikoa. Unibertsitatekoak ez diren erregimen orokorreko hezkuntzako irakasleak, hizkuntza eskakizunaren arabera (%)

5.2. grafikoa. Ikasleak unibertsitatekoak ez diren erregimen orokorreko ikasketetan hizkuntza ereduaren arabera (%)

78

5.3. grafikoa. Euren burua euskalduntzat* duten Euskal Autonomia Erkidegoko biztanleak, adin taldeen arabera (%)

5.4. grafikoa. Euskara gaztelania adina edo gehiago erabiltzen dutela dioten Euskal Autonomia Erkidegoko biztanleak (%)

* “Euskaldun” dira euskaraz hitz egiten eta ulertzen dutenak

79

6. Hezkuntza eta generoa6.1. Sarrera

Hezkuntzako genero ezberdintasunakalderdi ezberdinetan eta intentsitateezberdinarekin hauteman daitezke.Sarrerari dagokionez, eskolatze tasagarbien bidez neurtu daitekeena,ezberdintasunak gizonen aldekoak dira,baina arinak dira, 18 urtetik aurrerakoadin taldeetan bakarrik dute eragina etahamarkada honetan sortu dira.

Emakumeen emaitza akademikoakgizonenak baino hobeak dira.Ezberdintasunak gaindituenehunekoetan zein kurtsoa errepikatuduten ikasleen ehunekoetan edoegokitasun tasetan ageri dira.Emakumeen graduazio tasak eregizonenak baino altuagoak dira, lanbideheziketan izan ezik.

Hezkuntza-espezialitate ezberdinetanematen den bereizketa da gizonen etaemakumeen arteko ezberdintasunakargien ikusten diren alderdia, etadenborari eta gizarte-eraldaketeihoberen aurre egiten diotenezberdintasunak dira. Ezberdintasunhoriek hauetan ikus daitezke: lanbideheziketan gizon gehiago egotea;emakumeek hezkuntzarekin,

osasunarekin, ongizatearekin eta giza-zientziekin (HOOGZ) lotutako ikasketakaukeratzeko joera handiagoa, etazientziari, teknologiari, ingeniaritzari etamatematikari (ZTIM) lotutakoakaukeratzeko joera txikiagoa.

Hezkuntza-maila ezberdinetan zenbatemakumek parte-hartzen duen ikusteakezberdintasunak uzten ditu agerian.Emakumeak gehiengoa dirahezkuntzako oinarrizko mailetan, batezere Haur eta lehen hezkuntzan –irakasleen % 85–, baina gutxiagoUnibertsitate ikasketetan (% 44).

Azkenik, kapitulu honetan “ezagutzaren”dimentsioko genero berdintasunarenindizearen emaitzak berrikusten dira,indize horrek aurreikusten dituenseietako bat. Adierazle horrek 63,9puntu lortu ditu (100etik), etaberdintasunaren alorrean zertan hobetubadagoela erakusten digu. Edozelan ere,emaitza Espainiaren oso antzekoa da,eta Europako bataz bestekoaren gainetikdago.

80

6.1. grafikoa. Eskolatze tasa garbiak sexuaren eta adin-taldearen arabera. 2016/17 ikasturtea

6.2. Ikasketetarako sarbidea.

Sexuen araberako eskolatze tasa garbiek(6.1 grafikoa) ez dute ezberdintasunargirik erakusten derrigorrezko eskolatzeurteetan (6 eta 16 urte artean)emakume eta gizonen sarreraridagokionez, baina ezberdintasun txikibatzuk ematen dira helduen taldeetakobatzuetan, bereziki 22-25 eta 26-29urteen artean.

Tasa horien garapenari dagokionez (6.2grafikoa) ondorioztatu daiteke euren

izaera ez dela egiturazkoa nahitaez.2011/12 ikasturtera arte adierazitakoadin taldeetako eskolatze tasa garbienarteko ezberdintasunak ez zirennabariak eta beti ez ziren gizonenaldekoak. Data horretatik aurrera,datuen arabera lan merkatuan sartzekozailtasunek gizonen erabakiakbaldintzatzen dituzte gehiago, etaformazio epealdia luzatzeko erabakiahartzen dute, emakumeek bainogehiago.

81

6.2. grafikoa. Eskolatze tasa garbiak sexuaren eta adin-taldearen arabera

6.3. Emaitza akademikoak

Emakumeek gizonek baino emaitzaakademiko hobeak dituzte orokorrean.Euskal Autonomia Erkidegoan,fenomeno hau hezkuntza mailaguztietan egiaztatu daiteke, Lehenhezkuntzatik unibertsitatean sartzekoproba egin arte (6.3 grafikoa), emaitzakebaluaketa proben bidez bakarrikneurtzen direnean behintzat.

Unibertsitatean sartzeko probetanemakumeen gaindituen tasa erealtuagoa izan zen, baina ezberdintasunaoso txikia. Kasu horretan, izan daitekeproba hori ikasle gehienek gainditzen

dutelako, emakume edo gizon izan, etaberaz, badirudi proba honen zailtasunaedo exijentzia txikiagoa dela.

Egokitasun tasak ere, dagokionhezkuntza-mailan dagoen adin zehatzbateko pertsonen ehunekoa neurtzendutenak, hobeak dira emakumeenkasuan, eta ezberdintasuna arenabariagoa da hezkuntza-mailaaltuagoetan (6.4 grafikoa).

82

6.3. grafikoa. Gainditu duten ikasleak hezkuntza-mailaren eta sexuaren arabera (%). 2016/17 ikasturtea

6.4. grafikoa. Egokitasun tasak adinaren eta sexuaren arabera. 2016/17 ikasturtea

83

6.5. grafikoa. Graduatze-tasa gordina, ikasketa-mailaren eta sexuaren arabera. 2015/16 ikasturtea

Graduazio tasa gordinak zentzu bereandoaz, baina kasu honetanezberdintasunak gizonen aldekoak dirateknikarien eta goi mailako teknikarienmailan. Hori gizonek titulu horieklortzeko irakaskuntza modalitateetanduten presentzia handiagoaren ondorioda (6.5 grafikoa).Unibertsitatean, ezberdintasunek

emakumeen aldekoak izaten jarraitzendute, baina altuagoak dira graduanmaster ofizialetan baino. Doktore tesiadefendatzea doktore graduaren lorpenamarkatzen duen mugarria da, eta horemakume eta gizonen presentzia iaberdina da (6.6 grafikoa).

84

6.6. grafikoa. Gainditutako doktore tesiak sexuaren arabera

6.4. Bereiztea

Estatistikoki, ikasketak aukeratzeanemakume eta gizonen arteko bereizketaartifizial bat sortzen da, ezaguna denarren ezabatzeko zaila dena.

Bereizketak Lanbide-heziketakoikasketetan gizon gehiago egotea dakar.Emakumeak, aldiz, gehiengoa diraBatxilergoan eta UnibertsitateIkasketetan (6.7 grafikoa).

Lanbide-heziketan ere bereizketanabaria da ZTIM taldearen (edo STEMingelesez) barruan egon daitezkeenfamilia profesionaletan dagoenemakumeen kontzentrazioerlatiboagatik, hain zuzen ere zientziari,

teknologiari, ingeniaritzari etamatematikei lotutako espezialitateetan(6.8 grafikoa).

Unibertsitateko ikasketetan erebereizketa agerikoa da ZTIM karreretan,gizon gehiago ageri baitira (6.9 grafikoa).Mende hasieratik, aldaketa txikiak emandira emakumeek karrera mota hauetanduten ehunekoan, eta ez du ematenetorkizunean ezberdintasun horiekdesagertuko edo murriztuko direnik.

85

6.7. grafikoa. Ikasleak mailaren, sexuaren eta irakaskuntza-motaren arabera. 2016/17 ikasturtea

6.8. grafikoa. Lanbide heziketako* ikasleak familia profesionalen eta sexuaren arabera. 2017/18 ikasturtea

* Erdi mailako eta goi mailako graduak hartzen ditu

86

6.10. grafikoa. Unibertsitatean Hezkuntza, Osasuna, Ongizatea eta Gizarte Zientzietan (HOOGZ) matrikulatutako ikasleak, sexuaren arabera (%)

6.9. grafikoa. Unibertsitatean Zientzia, Teknologia, Ingeniaritza eta Matematiketan (ZTIM) matrikulatutako ikasleak, sexuaren arabera (%)

87

6.11. grafikoa. Erregimen orokorreko irakaskuntzaren maila ezberdinetako irakasleak, sexuaren arabera (%) 2015/16 ikasturtea

Teknikoagoak diren karreretan gertatzendenaren aurka, emakumeak dira HOOGZikasketetan gainordezkatuta daudenak,hau da, hezkuntza, osasuna, ongizateaeta gizarte zientziekin lotutakoetan(6.10 grafikoa).

Emakumeek ikasketa horiek nahiagoizatea beste pertsonak “zaintzeko” joerahandiagoa izatearekin lotzen da,gizarteak emakumeei egotzitakojarreretatik gertuago dagoela, etaaipatutako espezialitateetan ematendena.

6.5. Emakumeak irakasle

Hezkuntzarekin lotutako unibertsitate-

espezialitateetan emakumeekpresentzia handiagoa izatea irakasleensexuaren araberako banaketan islatzenda. Emakume diren irakasleakgehiengoa dira hezkuntza sektoreosoan, baina gehiengo horren oinarriaunibertsitateaz kanpoko irakaskuntzada, batez ere Haur eta lehen hezkuntza(emakumeen presentzia % 85ekoa dahorietan), hau da, irakasleek haurrak“zaintzeko” lan handiagoa duten maila(6.11 grafikoa). Emakumearenpresentzia txikiagoa da hezkuntza-mailagora doan heinean, unibertsitatean% 44ra heldu arte.

88

6.13. grafikoa. Unibertsitateko irakasleak, sexuaren arabera (%)

6.12. grafikoa. Unibertsitatekoak ez diren erregimen orokorreko hezkuntzako irakasleak, sexuaren arabera (%)

89

6.14. grafikoa. Kategoria ezberdinetako unibertsitateko irakasleak, sexuaren arabera (%) 2016/17 ikasturtea

Bigarren Hezkuntzan, irakasle direngizon eta emakume kopurua nahikoantzekoa da, eta unibertsitatean aldatuegiten da.

Dena den, hezkuntza-maila horretanemakumeak irakaskuntzan sartzekofenomenoa ematen ari da: bihamarkadetan emakumeak % 32izatetik % 44 izatera pasa dira (6.13

grafikoa). Hala ere, eta momentuz,emakume gehiago unibertsitaterajoatea ez da neurri berean islatu estatushandiagoa duten kategorietan, hau da,lan egonkortasun handiagoa dutenkategorietan (6.14 grafikoa).

90

6.15. grafikoa. Genero berdintasunaren indizea “ezagutza” dimentsioan eta osatzen duten adierazleetan. 2015

6.6. Genero-berdintasunarenindizearen “ezagutza” dimentsioa

Genero Berdintasunaren Indizea (GBI)bizitza ekonomiko, politiko etasozialaren eremu ezberdinetanemakume eta gizonen arteko(des)berdintasuna adierazten duenneurria da. Eremu horietako bakoitzadimentsio batean jasotzen da, eta seidimentsio daude. Horietako batekislatzen du “ezagutzaren”des(berdintasuna).

GBIan (des) berdintasuna 1etik

100erako eskalan neurtzen da. 100balioak berdintasun posiblerik handienaislatzen du, eta 1ek desberdintasunikhandiena.

Euskal Autonomia Erkidegoanezagutzaren dimentsioko berdintasunak63,9 puntu ditu, Espainiaren antzera eta28en Europar Batasuneko batazbestekotik gertu. Hala ere, balio hauSuediaren baliotik urruti dago, hainzuzen ere genero berdintasuneanaurreratuen dagoen herrialdea (6.15grafikoa).

91

6.16. grafikoa. Euskal Autonomia Erkidegoko genero berdintasunaren indizea “ezagutza” dimentsioan eta bere osagaietan

Ezagutza dimentsioko berdintasunarenindizea hiru adierazletan lortzen direnberdintasun balioetan oinarrituzkalkulatzen da: a) unibertsitateikasketak, goi-mailako titulua duten 15urtetik gorakoen ehunekoa neurtzenduena; b) etengabeko prestakuntza,prestakuntza-jardueraren batean partehartzen duen 15 urtetik gorakoenehunekoa neurtzen duena; eta c)bereizketa, Hezkuntza, Osasuna,Ongizatea eta Arteak eta GizaZientzietan ikasten dutenunibertsitateko ikasleen ehunekoaneurtzen duena.

Euskal Autonomia Erkidegoaren

emaitzarik onenak adierazle horietakolehenengoan daude (6.16 grafikoa).Horretan, Suediaren beraren gainetikdago. Beste bietan emaitza apalagoakditu (59,7 eta 57,7 puntu, hurrenezhurren).

Hamarkadaren lehenengo erdian EuskalAutonomia Erkidegoak dimentsiohonetan hobetu egin du, unibertsitateikasketen eta bereizketarenadierazleetan gertatutakoaren ondorioz.Etengabeko prestakuntzaren adierazleakzegoen berdintasuna jaitsi egin daepealdi berdinean.

92

7. Iturriak eta azalpen-oharrak2. KAPITULUA. HEZKUNTZARA BIDERATUTAKO BALIABIDEAK

Iturriak

Prestakuntzan emandako denboraren gaineko kalkulua (zifra nagusiak) EUSTAT - Euskal EstatistikaErakundeak egindako Denbora aurrekontuei buruzko inkestatik lortu da.

Hezkuntza sektoreko langileei buruzko informazioa (zifra nagusiak) EUSTAT - Euskal EstatistikaErakundeak egindako Kontu ekonomikoetatik dator.

Euskal Autonomia Erkidegoko hezkuntza gastuari buruzko informazioa (zifra nagusiak eta 2.1 - 2.9grafikoak eta 2.1 taula) EUSTAT - Euskal Estatistika Erakundeak egindako Hezkuntzaren kontutikdator.

Gizarte babesa eta osasun gastua (2.2 eta 2.3 grafikoak) EUSTAT - Euskal Estatistika Erakundeakegindako Gizarte babesaren kontua eta Osasunaren kontutik dator.

2.7tik 2.9ra arteko grafikoak osatzeko Kooperazioa eta Garapen Ekonomikorako Antolakundearen(ELGA) Education at a glance txostenen informazioa ere erabili da. Era berean, herrialdeezberdinetako biztanle bakoitzaren PBGari buruzko datuak erabili dira grafikoetan, EUROSTATetiklortuak. Euskal Autonomia Erkidegoari dagozkion adierazleak EUSTATen informazioa erabiliz osatudira: ikasle bakoitzeko gastu balioak Hezkuntzaren kontutik datoz; Euskal Autonomia ErkidegokoBPGren balioa Kontu ekonomikoetatik dator, eta hezkuntza gastuak gastu publikoan duen ehunekoahezkuntzako gastu publiko bezala lortu da (Hezkuntzaren kontua); Administrazio Publikoenfinantzarioak ez diren lanpostuak (EUSTAT - Euskal Estatistika Erakundearen Administrazio publikoenkontuak).

Ikastetxeen gastuari dagozkion datuak (2.10 grafikoa) EUSTAT- Euskal Estatistika Erakundeakgaratutako Hezkuntza publikoaren gastua eta finantzazioaren estatistika, eta pribatuarenaeragiketetatik datoz. Azkenik, hezkuntza publikoko ikasle bakoitzeko gastuari buruzko informazioa(2.11 eta 2.12 grafikoak) Hezkuntza publikoaren gastu eta finantzazioaren estatistikatik lortu da.

Ikastetxe kopuruari (2.2 eta 2.3 taulak, 2.1 mapa eta 2.13 -2.15 grafikoak); ikastetxe horiek garraioeta jantoki zerbitzua eskuragarri izateari (2.2 mapa eta 2.16 - 2.22 grafikoak) buruzko datu guztiakEUSTAT - Euskal Estatistika Erakundearen Eskola jardueraren estatistikatik datoz.

Irakasle kopuruaren eta banaketaren gaineko informazioa (zifra nagusiak, 2.4 eta 2.5 taulak, eta 2.23,2.24 eta 2.27 grafikoak), baita ikasle/irakasle ratioak ere (2.25 eta 2.26 grafikoak) Eskola jarduerarenestatistikaren informazioari esker osatu dira.

http://www.eustat.eus/estadisticas/tema_77/opt_1/ti_Encuesta_de_presupuestos_de_tiempo/temas.htmlhttp://www.eustat.eus/estadisticas/tema_10/opt_1/ti_Cuentas_economicas/temas.htmlhttp://www.eustat.eus/estadisticas/tema_12/opt_1/ti_Cuenta_de_la_educacion/temas.htmlhttp://www.eustat.eus/estadisticas/tema_82/opt_1/ti_Cuenta_de_la_proteccion_social/temas.htmlhttp://www.eustat.eus/estadisticas/tema_13/opt_1/ti_Cuenta_de_la_salud/temas.htmlhttp://www.oecd.org/education/education-at-a-glance/https://ec.europa.eu/eurostat/data/databasehttp://www.eustat.eus/estadisticas/tema_12/opt_1/ti_Cuenta_de_la_educacion/temas.htmlhttp://www.eustat.eus/estadisticas/tema_10/opt_1/ti_Cuentas_economicas/temas.htmlhttp://www.eustat.eus/estadisticas/tema_12/opt_1/ti_Cuenta_de_la_educacion/temas.htmlhttp://www.eustat.eus/estadisticas/tema_149/opt_1/ti_Cuentas_de_las_Administraciones_Publicas/temas.htmlhttp://www.eustat.eus/estadisticas/tema_147/opt_1/ti_Estadistica_del_gasto_y_financiacion_de_la_ensenanza_publica/temas.htmlhttp://www.eustat.eus/estadisticas/tema_148/opt_1/ti_Estadistica_del_gasto_y_financiacion_de_la