paisaiak lantzen
DESCRIPTION
Inguru 3.A maila 2012-13TRANSCRIPT
PAISAIAPAISAIA
3.A IKASLEAK3.A IKASLEAK
12/13 KURTSOA12/13 KURTSOA
AMA GUADALUPEKOAAMA GUADALUPEKOA
• Javier AlonsoJavier Alonso
•• Onhintza LarruskainOnhintza Larruskain
•• Julieta VizcayaJulieta Vizcaya
•• Paula AchaPaula Acha
•• Unai OronozUnai Oronoz
1. Zer dira ur kontinentalak?
2. Ur kontinentalen definizioak: aintzirak, ibaiak, urmaelak…
3. Ibai baten ezaugarriak.
4. Ibai baten zati ezberdinak eta hauen ezaugarriak
5. Euskal herriko ibaien mapak.
Lur azaleran eta itsasotik urrun aurkitzen diren ur eremuak
dira. Adibidez: aintzirak, ibaiak, urmaelak, lurpeko urak.
AINTZIRA: ur kopuru handiak dira eta
lurrez inguratuta daude.
URMAELAK: parke eta lorategiko ur
eremu txikia da, gehienetan apaingarri
gisa erabilia, baina baita ere
ureztatzeko edo arrainak hazteko.
IBAIAK: ur laster horiek
mendietan sortzen dira eta
eremu baxuagotara joaten dira.
Ur gezakoak dira.
LURPEKO URAK: lurrean
iragazten diren urak dira eta
lurraren gainazalaren azpian
pilatzen dira.
Goi ibilguan: ibaiak malda handia izaten du, gehienetan alde
menditsuetan egoten delako eta korrontea oso handia izaten da.
Bertan higidura oso handia da.
Erdiko ibilguan: malda txikiagoa da eta
korrontea lasaiagoa izaten da. Higidura
txikiagoa da.
Behe ibilguan: ibairen malda oso txikia da eta
korrontea ere halakoa da.Bideko harriak,
hondarra… bertan geratzen dira.
• IBILGUA:ibai –errekek egiten duten bidea.
• UBIDEA: ura leku batetik bestera eramateko bide artifiziala,ibaiak
,aintzirak edota itsasoak lotzeko eraikia , batzuetan nabigagarria.
• EMARIA:ibaiak daraman ur kopurua emaria da.
��������
������
����
������
����
� �������������������������� ������������������������� �
� ���������������������� ��� ������������������ �
� ������������ ��� ������� ��� ������� ���������� �
� ������������������ ��� �������������� �
� ��������� ���
� ��� ��� ��������������
�����������������
���������������� ��!�����"��������#����!���$������
���������%������#�&��$!�!���������
��������������'���#�������
�������������!�!���������
���!�����!"�����!��#����!�
���������
�����(�))��
���������������!�������� ������#������#���������������
�� !���!�����������#��!�
����#�"���#����"����"�'���"���'�"�*��#�"�*��������(� ARALAR
GORBEIA ELGEA
����������!���!+��������������'&��'��� ����������������'����
����!����� ��#�����
PIRINIOAK
KANTAURIAR MENDIKATEA
ZER DA HARANA?
�������������#������% ���������"��������,&'����������!�!��������'� ������!�����������'�������!
�� !���!��&����!��
�������������"�����"������"��!����"������'�"����-���'���� �
��#!��!��&����!������"�����'� ���"�����.�
*�%�#!��!��&����!�����#"
�#��"/���"��� ����$��'���
ORDUÑA
ARAMAIO
TXINGUDI
ORDOKIA���!�����#���������������'�'�0�!�������������"�������!�'��!�����'������$�!�!�������� �����������&���'����&��'��$�!��&��������#���!�#���#������!���������
�� !���!���������!��%�����������
AIMAR
ANDREA.I
PATXI
SILVIA
NAHIA
1. PAISAI NATURALAK.
2. PAISAIA NATURALAREN ELEMENTUAK.
3. ERLIEBEA MOTAK.
4. UR MOTAK.
5. FAUNA.
6. LANDARERIA.
Zer dira paisai naturalak?Paisai naturala gizakiarengatik eraldaketa txikia sufritu
dituen eremua da. Inor bizi ez den lurrak dira: eskualde
polarra, goi-mendiak eta zenbait oihan tropikalak. Paisaia
hauek biztanleria txikikoak dira.
Erliebea:mendiak,
sumendiak, sakanak…
Ura:ibaiak, ozeanoak, aintzirak,
itsasoak…
Fauna: lurraldeko animaliak.
Landaredia: lurraldeako landareak.
Paisaia naturalaren elementuak
���������������������������� �������������� ������������ ���
������������� �������������������������� �������������� �������� �������� ����������� ��������������������������������������������������������������� ���������������
�������������� ���������� �������������������������������
������� ������ ������������ ��
Erliebe motak
������������������������������������������ ����
Ur motak����������������������� �������� ����������������������� ����������������������
������ ���������������� ������������ � �������������������� �
��������������������������� ����������������� ����������������������� ������
Fauna
.
���� ��� ��������������� � �������� ������ ��� ������������������ ��� �� �
zaldiak txerriabehia
txakurra ardia
Landaredia���������� ����� � ��������� ������������� ����������������
������� �.
surfiniaAzalea Pagoa arosa
basoa orquidea
haritza
MAREN
LUCIA
SARA
ARITZ
JAVI.Z
GIDOIA
• ZER DIRA PAISAI GIZATIARTUAK
• ZER DA LANDA PAISAIA
• ZER DIRA HIRI PAISAIAK
• ELEMENTUAK
• ZERGATIK ALDATZEN DIRA PAISAIAK
• ALDAKETA NATURALAK
• ALDAKETA ARTIFIZIALAK
PAISAIA GIZATIARTUA
Gizakiak eraiki dituen elementu artifizialak nagusiak dira.
Elementu nagusiak hauek dira: zubiak, etxeak, errepideak, trenbideak, dendak, hotelak, herriak, hiriak,ostatuak, bankuak, semaforoak, iturriak, gazteluak, urtegiak, kampinak, baserriak…
LANDA PAISAIA
Landa-paisaiak hirietakoak baino
gutxiago aldatu dira. Lurraren erabilerari
dagokienez, nekaritza eta abeltzaintza
dira nagusi. Populaketa mota
sakabanatuta izan daiteke (eraikuntza
bakanduak zoroetan) edo, bestela,
kontzentratua, hau da, inguratutako
bizigune txiki(herriz eta herrixkaz)
osatuta.
HIRI PAISAIA
• Hiri-paisaia eraikinez eta kalez jositako eremuek osatzen dute. Horietan, hainbat jarduera garatzen dira: merkataritza, finantzak, hezkuntza, osasun jarduera…
�������������������
� �������
Errepideak, eraikinak,
zubiak, hiriak,
herriak, trenbideak…
ZERGATIK ALDATZEN DA PAISAIA?
Aldaketa naturalak: naturak sortu
dituen aldaketak dira, haizeak, ura,
uholdeak eta lurrikalak.
Aldaketa artifizialak: pertsonak
egindako aldaketa. Adibidez:
errepideak,eraikuntza,
zuhaitz mozketak, suteak…
Paisaiaren aldaketa naturalak
• Suteak.
Uholdeak
• Zuhaitz mozketak
ALDAKETA ARTIFIZIALAK
• Pertsonak eraikinak egiteko errepideak
sortu eta paisaia aldatzen dute.
Uxue
Lara
Unax
Maddi
Unai
1. Zer dira itsasoko urak?
2. Itsasertzeko paisaia.
3. Itsasertzeko elementuen definizioak:
hondartza, itsaslabarra, lurmuturra, golkoa,
badia, penintsula, uharteak eta artxipelagoa.
4. Euskal Herriko hondartza, itsaslabarra,
lurmuturra, golkoa, badia eta penintsula.
5. Euskal Herriko kostaldeko mapa.
ZER DIRA ITSASOKO URAK?
Itsasaldea,
itsasertza,
itsasbazterra,
kostaldea edo
kosta lurra eta
itsasoa elkartzen
diren lekua da.
Itsasertzeko paisaiaItsaso-higadurak eguraldiak, haizeak, olatuek, ekintza biologikoek eta gizonek eragina dute kostaldeen sorrera eta aldaketetan.
Historian, itsasertzaren muga aldatu egin da itsas mailak behera gora egin duen heinean.
ITSASERTZEKO ELEMENTUEN DEFINIZIOAK
Hondartza : itsasoa eta lurra
elkartzen diren lekua da.
Eremu lauak dira eta areaz
osatuta daude.
Itsaslabarrak: garaiera handiko
eremu harritsuak dira.
Lurmuturrak: lur-azalera hauek
itsasoan barneratzen dira.
Golkoak: itsasoaren zati
batzuk lurrean sartzen dira.
Zati txikiak badira,badia esaten zaie.
Badia: itsas ertzean lurrean barneratuz
izaten den sakonune handi samarra
edo golko txikia da.
Penintsula: lur zati hauek itsasoz
inguratuta daude alde guztietatik,
alde bakarretik izan ezik. Uharteak: lur-azalera hauek urez
inguratuta daude guztiz. Hainbat
uharteak artxipielagoa osatzen dute.
Artxipelagoa: Uharte multzoa da.
EUSKAL HERRIKO ITSASOKO URAK
Hondarribiko hondartza Hondarribiko itsaslabarra Higer lurmuturra
Golkoa Badia Penintsula