ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΤΕΥΧΟΣ 47 • KΥΡΙΑΚΗ 25 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2009

«16 ΑΡΘΡΑ» ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ

ΞΕΝΙΑ ΧΡΥΣΟΧΟΥ

ΤΟ ΣΚΟΤΕΙΝΟ ΤΟΠΙΟ ΤΩΝ ΚΟΛΕΓΙΩΝΒΑΣΙΛΗΣ ΡΟΓΓΑΣ

ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ

ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΜΠΟΥΡΑΚΗΣ

ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ ΓΙΑ ΤΗ ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗΚΛΕΟΝΙΚΗ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

2

Περιοδική έκδοση της «Αυγής»

Κυκλοφορεί μαζί

με την «Κυριακάτικη Αυγή»

την τελευταία Κυριακή κάθε μήνα

Τεύχος 47, Οκτώβριος 2009

Διεύθυνση Έκδοσης:

Δημήτρης Αλεξόπουλος

Στη Σύνταξη του τεύχους συμμετείχαν:

Άλκης Ρήγος, Παύλος Χαραμής,Έφη Καλαμαρά

Χρήστος Πιλάλης,Δημήτρης Παπανικολόπουλος,Λουδοβίκος Κωτσονόπουλος,

Κλεονίκη Αλεξοπούλου

Επικοινωνία:

dimalex@hol.gr

alexop@avgi.gr

Επιμέλεια:

L• Press, τηλ. 210 82.28.258

Ιδιοκτησία:

«Η ΑΥΓΗ ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Α.Ε.»Διεύθυνση: Αγ. Κωνσταντίνου 12,

Τηλ. 210 52.31.831

Fax: 210 52.31.822

Εικόνα εξωφύλλου:

Diebenkorn, Richard - Ocean Park No. 54, 1972

ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ

3 ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΙΚΗ ΡΗΤΟΡΕΙΑ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΕΡΟΣ ΛΟΓΟΣΑΛΚΗΣ ΡΗΓΟΣ

4 ΟΞΥΤΟΝΑ

ΜΕΤΩΠΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

6 «16 ΑΡΘΡΑ» ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥΞΕΝΙΑ ΧΡΥΣΟΧΟΟΥ

9 ΤΟ ΣΚΟΤΕΙΝΟ ΤΟΠΙΟ ΤΩΝ ΚΟΛΕΓΙΩΝΒΑΣΙΛΗΣ ΡΟΓΓΑΣ

10 ΤΑ ΑΝΟΙΧΤΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑΒΑΓΓΕΛΗΣ ΓΕΤΤΟΣ

12 ΟΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΚΑΙ Η ΠΑΙΔΕΙΑΓΡΗΓΟΡΗΣ ΚΑΛΟΜΟΙΡΗΣ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΙΔΕΕΣ

15 Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣΚΩΣΤΑΣ ΚΑΜΠΟΥΡΑΚΗΣ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ

18 ΓΑΛΕΡΑ… ΚΩΠΗΛΑΤΕΣ ΣΕ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ

19 ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗΝΑΓΙΑ ΓΙΑΝΝΑΚΙΤΣΑ

ΘΕΜΑΤΑ

20 Η ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΣΕ ΝΕΟΥΣ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥΣ ΚΑΙ ΙΔΙΟΚΤΗΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣΚΛΕΟΝΙΚΗ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ

ΚΟΣΜΟΣ

22 ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΤΑ ΚΑΛΟΦΤΙΑΓΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΙΑΑΠΟ ΤΑ ΠΑΡΑΓΕΜΙΣΜΕΝΑΕΠΙΜ-ΜΕΤΑΦ. ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ

24 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΑΙ ΦΟΙΤΗΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ 34οΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ 19ου ΑΙΩΝΑ ΑΛΚΗΣ ΡΗΓΟΣ

ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ

26 ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΜΕ TH ΜICROSOFT27 AΓΟΡΑΖΟΝΤΑΣ ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ

ΘΕΜΑΤΑ

30 ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΕΣΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΔΗΜΗΤΡΙΟ Γ. ΠΑΤΣΟΝΑΥΣΙΚΑ ΤΣΙΜΑ

ΕΓΡΑΨΑΝ21 ΟΙ ΚΟΛΙΓΙΕΣ ΤΩΝ ΚΟΛΕΓΙΩΝ

ΝΙΚΟΣ ΘΕΟΤΟΚΑΣ

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ25 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2009 τχ. 47

3

Οι προγραμματικές δηλώσεις του νέουπρωθυπουργού ήταν κατά γενική εκτί-μηση, μια έκθεση καλών προθέσεων, γε-

μάτη έννοιες αξιακά φορτισμένες με θετικό πρό-σημο.

Ήταν επίσης ενδιαφέρον ότι για πρώτη φο-ρά στον κεντρικό Πολιτικό Λόγο δόθηκε απ’αρχής τόση έμφαση σε θέματα συνήθως θεω-ρούμενα ως… δευτερεύοντα, όπως το Περι-βάλλον, η Παιδεία, η Έρευνα, ο Πολιτισμός.

Ως προς το τελευταίο τρίπτυχο, που μαςαφορά κατ’ εξοχήν ως ένθετο, εκείνο που δενακούστηκε όμως ούτε μια φορά, είναι ότι απο-τελούν Δημόσια Αδιαπραγμάτευτα και στενάαλληλοσυνδεόμενα Αγαθά, σε κάθε κοινωνικόσχηματισμό που θέλει να σέβεται τον εαυτότου. Η λέξη Δημόσιο άλλωστε επιμελώς έλλει-πε από τον πρωθυπουργικό λόγο.

Και το γεγονός δεν είναι τυχαίο, ακόμη καιστην εξειδίκευση των θεμάτων από τουςΥπουργούς Πολιτισμού και Παιδείας, η έννοιααυτή επίσης επιμελώς απουσίαζε. Μια μόνοφορά αν δεν κάνω λάθος ακούστηκε η λέξηΔημόσιο, από τα χείλη της κ. Διαμαντοπού-λου.

Αντίθετα ρητή και ακόμη πιο σημαντικόυποδόρια, ήταν σε όλα τα σημεία η σύλληψηαυτών των Δημόσιων Αγαθών, μόνο ως προ-ϊόντων αποτιμώμενων σε χρήμα.

Και επειδή δεν απαξιώνουμε τις καλές προ-θέσεις και την διάχυτη θέληση για αλλαγή τουεκλογικού σώματος που ψήφισε ΠΑΣΟΚ, στε-κόμαστε έντονα κριτικά απέναντι σε αυτόν τονΚυβερνητικά εκπεμπόμενο Λόγο, επιχειρών-τας να αναδείξουμε τις βαθύτερες αρνητικέςτου συνέπειες.

Συνέπειες που αφορούν κυρίως μια ιδεολο-γική στρατηγική σύλληψη: της Παιδείας ωςκατάρτισης, της Έρευνας ως επιχειρηματικούβοηθήματος, του Πολιτισμού ως τουριστικούπροϊόντος.

Απέναντι σ’ αυτή την στρατηγική, η οποίαεντάσσεται λειτουργικά στα αγοραία νεοφιλε-λεύθερα καπιταλιστικά προτάγματα, οφείλου-με να οργανώσουμε την αντίστασή μας με βά-ση τη δική μας στρατηγική αντίληψη και τιςεπεξεργασμένες εναλλακτικές μας προτάσειςυπέρβασης της σημερινής αλλοτριωτικής κα-τάστασης.

Και είναι λυπηρό ότι αυτή την κυβερνητικήστρατηγική – που εξειδικεύτηκε αρκετά καθα-ρά από τις υπουργικές παρεμβάσεις Γερουλά-νου και Διαμαντοπούλου, όσο και αν περιτυ-λίχθηκε με μια λογοκλοπή ενός έστω και θο-

λού και συνθηματολογικού αριστερού και αν-θρωποκεντρικού λόγου - δεν την ανέπτυξεκανείς κατά την διάρκεια της συζήτησης τωνπρογραμματικών δηλώσεων.

Μα για την Αριστερά όπως έγραφε από τηνδεκαετία του ’30, ο Αντόνιο Γκράμσι και μαςθύμισε την προηγούμενη Κυριακή στην «Επο-χή» ο Βασίλης Χριστόπουλος «…προέχει η ιδε-ολογική πάλη (και ηγεμονία) μέσα στο εποι-κοδόμημα και αυτή δεν επηρεάζεται, δενεξαρτάται άμεσα από την ισχύουσα οικονομι-κή βάση, τις παραγωγικές σχέσεις»!

Και η ιδεολογική πάλη στο χώρο παραγω-γής και αναπαραγωγής της -και αυτός είναικατ’ εξοχήν ο χώρος του Πολιτισμού της Παι-δείας και της Έρευνας- είναι το συγκριτικόπλεονέκτημα που οφείλουμε να κατακτήσου-με, αν θέλουμε να επαναεπικαιροποιήσουμετο ελευθεριακό μας όραμα.

Το ανθρώπινο δυναμικό προς αυτή την κα-τεύθυνση σε όλα τα επίπεδα το έχουμε, ας τοαξιοποιήσουμε και πρωταρχικά ας το αφουγ-κραστούμε.

Και είναι προφανές ότι αυτή η πάλη δεν θαδιεξαχθεί σε κοινωνικό κενό, έχουμε αποδεί-ξει άλλωστε ότι ξέρουμε να παλεύουμε ανοι-κτά και με θέσεις, σ’ όλο το εύρος του Δημόσι-ου Χώρου, από τον Δρόμο ως το Κοινοβούλιο,να δημιουργούμε ευρύτερες συμμαχίες ναεπιτυγχάνουμε νίκες. Νωπός ο νικηφόροςαγώνας μας, για να μην περάσει η συντηρητι-κή συνταγματική αναθεώρηση μέσα από τηνυπεράσπιση του Α 16.

Μέσα από έναν τέτοιο αγώνα λειτουργικούδεσίματος Θεωρίας και Πράξης, οφείλουμε νασυνεχίσουμε την συνειδητή προσπάθειαυπέρβασης της κυρίαρχης ‘ουδετεροποιημέ-νης και τεχνοκρατικής’ σύλληψης των Δημό-σιων Αγαθών ως εμπορευμάτων που πουλι-ούνται και αγοράζονται στην αγορά όπως καικάθε άλλο εμπόρευμα, ή την αναγωγή τους σεένα αφηρημένο δήθεν αταξικό “εθνικό πρό-βλημα”…

Θα δημιουργήσουμε νέα και φερέγγυα αξια-κά πρότυπα ζωής και δράσης που θα αγκα-λιάσουν ότι πολυτιμότερο έχουμε ως κοινω-νία, τις αγωνίες και τους αγώνες της νέας γε-νιάς συμπολιτών μας.

ΑΛΚΗΣ ΡΗΓΟΣ

Πρωθυπουργική ρητορείακαι αριστερός λόγος στο τρίπτυχοΠαιδεία – Έρευνα -Πολιτισμός

ΤΗ

Σ Σ

ΥΝ

ΤΑΞ

ΗΣ

ΟΞΥΤΟΝΑ

4

Το λάλον ύδωρ Λαλίστατοι οι υπουργοί Παιδείας της τελευταίας περιόδου,

λαλίστερος όλων ο Παναγιώτης Ψωμιάδης, αρχικοτζάμπασηςστο βιλαέτι της Θεσσαλονίκης, αλλά τα προβλήματα σχολικήςστέγης στη συμπρωτεύουσα καλά κρατούν. Γονείς και μαθητέςτου 2ου Λυκείου Πολίχνης διαμαρτύρονται, επειδή η Nομαρ-χία Θεσσαλονίκης δεν φρόντισε, παρά τις υποσχέσεις της, νατοποθετήσει δύο προκατασκευασμένες αίθουσες. Αποτέλεσμα:80 μαθητές της Α΄ Λυκείου άστεγοι. Σύμφωνα με ανακοίνω-ση της Γ΄ ΕΛΜΕ Θεσσαλονίκης (16-9), 150 μαθητές από τηγειτονική Ν. Ευκαρπία φιλοξενούνται στο 2ο Λύκειο Πολί-χνης, επειδή στην περιοχή τους δεν υπάρχει ακόμη Λύκειο, ανκαι ιδρύθηκε – «στα χαρτιά» βέβαια– το 2005, και ενώ το Γυ-μνάσιο Ν. Ευκαρπίας αριθμεί ήδη 470 μαθητές. Οι γονείς καιη ΕΛΜΕ παραπέμπονται από τον Άννα στον Καϊάφα, καθώςΟργανισμός Σχολικών Κτιρίων και Νομαρχία Θεσσαλονίκηςαπεκδύονται των ευθυνών τους. Αλλά και στο Κορδελιό η συ-στέγαση σχολείων έχει οδηγήσει πολλές σχολικές τάξεις σεακατάλληλα υπόγεια.

Οξυμένα προβλήματα στη σχολική στέγη αντιμετωπίζει καιο κεντρικός δήμος, καθώς και οι Δήμοι Συκεών, Νεάπολης, αλ-λά και άλλοι περιφερειακοί δήμοι με μεγάλη οικιστική επέ-κταση. Ενδεικτικά, στα Νηπιαγωγεία, Δημοτικά, Γυμνάσια καιΛύκεια του Δήμου Θεσσαλονίκης τα ποσοστά της διπλοβάρ-διας φτάνουν το 29%, 11%, 21% και 16% αντίστοιχα. Την ίδιαστιγμή κορυφαίοι εκκλησιαστικοί παράγοντες, που μισθοδο-τούνται μάλιστα από το Υπουργείο Παιδείας, παζαρεύουν ωςιδιοκτήτες τα εναπομείνοντα στην πόλη οικόπεδα για σχολικήστέγη.

Ας αφήσουν, λοιπόν, οι υπεύθυνοι γι’ αυτή την κατάστασητις ανώφελες και αποπροσανατολιστικές συζητήσεις για τηνκατάργηση του Υπουργείο Μακεδονίας - Θράκης και άλλα πα-ρόμοια, ευρείας κατανάλωσης, θέματα, κι ας καταπιαστούν μετα σοβαρά προβλήματα της παιδείας στη συμπρωτεύουσα. Ηκατάσταση δεν πάει άλλο.

«Υπουργός Ησυχίας», «βίαιο μπουζούριασμα» και «στραβά μάτια»

Γλαφυροί τόνοι, εξυπναδίστικες ατάκες και «κοινή λογική»με τη σέσουλα είναι η δημοσιογραφική συνταγή του συρμούγια να περνούν επικίνδυνα συντηρητικά μηνύματα (με λίβε-λους ή εγκώμια, ανάλογα με το αν πρόκειται περί «ημετέρων»ή όχι) στην κοινή γνώμη. Έτσι, σε πρόσφατο άρθρο της ΛώρηςΚέζα με τον τίτλο «Υπουργός Ησυχίας» (Το Βήμα, 16-10) δια-

βάζουμε: «Ο υπουργός της ασφάλειας, της τάξης και της κοι-νωνικής ηρεμίας το έχει ξαναδεί το έργο. Ξέρει ότι, αν εξα-σφαλίσει την ησυχία του οικογενειάρχη, ο πολύς κόσμος θακάνει τα στραβά μάτια στο βίαιο μπουζούριασμα οργισμένωνπιτσιρικάδων». Ασφαλώς, γνωρίζει η αρθρογράφος ότι ιδεώ-δης ησυχία επικρατεί κατ’ εξοχήν στα νεκροταφεία και κυρίωςόχι ανάμεσα στη νεολαία. Γνωρίζει, επίσης, ότι η συνταγή πουπροτείνει έχει εφαρμοστεί συστηματικά και από την προηγού-μενη κυβέρνηση – απόδειξη η περιβόητη «ζαρντινιέρα» και ησύλληψη των 49 φοιτητών στο Σύνταγμα, για να αθωωθούνστη συνέχεια πανηγυρικά από το αρμόδιο δικαστήριο. Την εν-διαφέρει, άραγε, εξίσου με την «ησυχία» και η κοινωνική πα-θογένεια που δημιουργεί «οργισμένους πιτσιρικάδες»; Ήαπλώς επιδιώκει να δικαιολογήσει προκαταβολικά τα προσ-δοκώμενα «βίαια μπουζουριάσματα»;

Τύπος και ουσίαΔικαιούται, ασφαλώς, η ΠΟΣΔΕΠ να οργανώσει Επιστημο-

νική Συνάντηση για το χαρακτήρα του Λυκείου και το σύστη-μα πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Και, βέβαια, έχειτο δικαίωμα να επιλέξει τα πρόσωπα εκείνα που, κατά τη γνώ-μη της διοίκησής της, κρίνονται κατάλληλα να διαπραγμα-τευτούν τις επιμέρους πτυχές αυτού του πολυσχιδούς θέματος.Αν, όμως, υπάρχει γνήσιο ενδιαφέρον να φωτιστεί το ζήτημααπό όλες τις βασικές πλευρές του, αυτό πρέπει να αποτυπώ-νεται και στη σύνθεση των επιστημόνων που καλούνται να ει-σηγηθούν το θέμα. Είναι εντυπωσιακό να παρατηρεί κανείςότι ανάμεσα στους 19 ομιλητές που κλήθηκαν να εισηγηθούνή να εκθέσουν τις απόψεις τους στα δύο στρογγυλά τραπέζια,μόνο ένας προέρχεται από το χώρο της Δευτεροβάθμιας Εκ-παίδευσης: ο πρόεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Κρίνει,δηλαδή, η ομοσπονδία ότι ο λόγος των εκπαιδευτικών τηςδευτεροβάθμιας, που βιώνουν καθημερινά τα προβλήματα τουΛυκείου, και της εκπαιδευτικής ομοσπονδίας τους, που συν-δυάζει την εμπειρία των μάχιμων εκπαιδευτικών με τις σύγ-χρονες επιστημονικές προσεγγίσεις, δεν έχει θέση σε αυτή τηΣυνάντηση; Θα ήταν πολύ χρήσιμη, θεωρούμε, μια απάντηση.

Χωρίς σχόλιαΜια πρωτοβουλία του τμήματος Μουσικών Σπουδών του

Α.Π.Θ. απασχόλησε τελευταία τον τύπο. Πρόκειται για το πρό-γραμμα «κοινότητες μάθησης», στο πλαίσιο του οποίου φοιτη-τές του τμήματος παρέχουν μουσική καλλιέργεια σε μαθητέςκαι μαθήτριες υποβαθμισμένων οικονομικά περιοχών της χώ-ρας. Συγκεκριμένα, ομάδες 2-4 φοιτητών «υιοθετούν» για έναεξάμηνο μια σχολική τάξη που στερείται δασκάλου μουσικής,στην οποία διδάσκουν θεωρία και πράξη της μουσικής, χωρίςνα παραλείπουν συσχετισμούς με τα πραγματικά προβλήματαπου αντιμετωπίζει κάθε κοινωνία. Με αυτό τον τρόπο απο-βλέπουν σε διπλό όφελος: οι φοιτητές καταρτίζονται στη δι-δακτική της μουσικής, ενώ τα παιδιά αποκτούν γνώσεις σε ένατομέα που σε άλλη περίπτωση θα παρέμενε γι’ αυτά άγνωστος.

Αξίζει, ωστόσο, μια ματιά στους τίτλους των σχετικών άρ-θρων που επέλεξαν τρεις εφημερίδες (φύλλα της 30-9). Γιατην Ελευθεροτυπία, λοιπόν, ο τίτλος είναι απλώς περιγραφι-κός: «Μαθήματα μουσικής από φοιτητές του ΑΠΘ σε παιδιά μειδιαιτερότητες». Η Καθημερινή προτιμά πιο ιμπρεσιονιστικούςτόνους με μια δόση φιλανθρωπισμού: «Μαθήματα μουσικήςαπό φοιτητές σε ‘αδικημένους’ μαθητές». Και ο Ριζοσπάστης:«΄Τσάμπα’ εργασία φοιτητών καλύπτει κενά της εκπαίδευ-σης».

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ25 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2009 τχ. 47

5

Περί ανταγωνιστικότηταςΞεπέρασαν τις είκοσι οι αυτοκτονίες εργαζομένων στη γαλ-

λική France Telecom το τελευταίο διάστημα. Πρόκειται για ερ-γαζομένους που βίωσαν με ακραίο τρόπο την αβεβαιότητα τηςαπασχόλησής τους, τον εντατικό ρυθμό εργασίας, την ενίσχυ-ση της ανταγωνιστικότητας και την αποξένωση μεταξύ τωνεργαζομένων. Όπως αναφέρει σε άρθρο της η Β. Τσιώρου(Ελευθεροτυπία, 7-10), οι αυτόχειρες έχουν επηρεαστεί σε με-γάλο βαθμό από την κατάσταση που επικρατεί στο εργασιακότους περιβάλλον. Και επικαλείται σχετικά τους γνωστούς κοι-νωνιολόγους της εκπαίδευσης Κριστιάν Μποντελό και ΡοζέΕταμπλέ, που τονίζουν ότι «… η ατομική φτώχεια των σύγ-χρονων κοινωνιών βιώνεται σαν εξαί-ρεση, που ο καθένας πρέπει να αντιμε-τωπίσει μόνος του». Για τον καθηγητήψυχολογίας Κριστόφ Ντεζού, εξάλλου,«… η οργάνωση της εργασίας έχει κατα-στρέψει το συλλογικό και τη συνεργα-σία». Η απουσία συνεργασίας και αλλη-λεγγύης υπονομεύει τις ανθρώπινεςσχέσεις και οδηγεί στην απομόνωση καιτο φόβο.

Αξίζει η νέα ηγεσία του Υπ. Παιδείας να προσέξει τις σχετι-κές μελέτες. Οι συχνές αναφορές στο σκληρό, ανταγωνιστικόπεριβάλλον της παγκοσμιοποίησης, όπως και η εμμονή σεπρακτικές «αξιολόγησης», κινήτρων και «επιβράβευσης» στονευαίσθητο χώρο της παιδείας, που ακούσαμε πρόσφατα κατάτη συζήτηση επί των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρ-νησης, δείχνει εσφαλμένη κατανόηση των πραγμάτων. Η μά-θηση -το δείχνουν οι μελέτες, άλλωστε, δεν ευδοκιμεί σε αν-ταγωνιστικό, αλλά σε συνεργατικό περιβάλλον. Δεν χρειάζεταινα διαποτίσουμε την εκπαίδευση με το ανταγωνιστικό κλίματων επιχειρήσεων, αλλά ακριβώς το αντίθετο. Να προετοιμά-σουμε τη νέα γενιά για ένα κόσμο συνεργασίας και αλληλεγ-γύης.

Π.Χ

Για τον ΘανάσηΣτα χέρια των Ταλιμπάν βρίσκεται ο Ελληνας εκπαιδευτικός

και μέλος της μη κυβερνητικής οργάνωσης «Ελληνες εθελον-τές», Θανάσης Λερούνης, που απήχθη στις 8 Σεπτεμβρίου απότην κοιλάδα Μπαμπουρέτ του Τσιτράλ, όπου εργαζόταν μετους Καλάς.

Ο Θανάσης από το 1994 που επισκέφθηκε την οροσειρά τουΙνδικού Καυκάσου αφιέρωσε τη ζωή του στη φυλή των Καλάς.Το έργο του Θανάση Λερούνη είναι μεγάλο και αξιόλογο. Στηναρχή με την βοήθεια από την Γ΄ ΕΛΜΕ δυτικής Αθήνας, τηςοποίας είναι μέλος, και της ΟΛΜΕ έκτισε σχολεία για τα παι-

διά της φυλής των Καλλάς. Αργότερα με τα μέλη της Μη Κυ-βερνητικής Οργάνωσης κατασκεύασαν σπίτια μητρότητας, δε-ξαμενές πόσιμου νερού, συστήματα ύδρευσης, και για τις δύομειονότητες της περιοχής: καλασική και μουσουλμανική. Πριναπό έξι χρόνια ολοκλήρωσαν το πολιτιστικό κέντρο του Καλ-λασαντούρ, που περι-λαμβάνει εκτός από τοεθνολογικό λαογραφι-κό μουσείο, σταθμόπρώτων βοηθειών, αί-θουσες σεμιναρίων γιαπαραδοσιακά και τε-χνικά επαγγέλματα, βι-βλιοθήκη, παραδοσια-κό καλασιακό σχολείο,με μαθητές που διδά-σκονται την κλασικήγραφή, στηριζόμενοι από ανάδοχες ελληνικές οικογένειες γιατη φοίτησή τους. Μέσα σ’ αυτό το πολιτιστικό κέντρο συνελή-φθη και μέχρι τώρα βρίσκεται στα χέρια των Αφγανών Ταλιμ-πάν στο Νουριστάν. Σύμφωνα με πληροφορίες που έδωσαναπεσταλμένοι από το Τσιτράλ στην επαρχία Νουριστάν τουΑφγανιστάν, οι Ταλιμπάν απαιτούν για την απελευθέρωσή τουδύο εκατομμύρια δολάρια και την αποφυλάκιση τριών υψη-λόβαθμων Ταλιμπάν.

Συγκινητικές ήταν οι διαμαρτυρίες, αμέσως μετά την απα-γωγή του, των φιλήσυχων Καλάς, που ακόμη και οι γυναίκεςτους κατέβηκαν από τα δυσπρόσιτα βουνά τους και διαδήλω-σαν στην πρωτεύουσα της επαρχίας Τσιτράλ: «Θέλουμε πίσωτον Ατανάσι μας», είπε κλαίγοντας μια μικρή Καλάσα στην πιομεγάλη για τα χρονικά συγκέντρωση.

Στη χώρα μας έκκληση για την απελευθέρωση του απηύθυ-ναν οι συνάδελφοι του, αρκετές ΕΛΜΕ και η ΟΛΜΕ. Οι γιατροίτου κόσμου μαζεύουν υπογραφές.

Συνεργάτες, συνάδελφοι και φίλοι του απευθύνουν έκκλη-ση για άμεση κινητοποίηση και ζητούν η ηγεσία του υπουρ-γείου Εξωτερικών στην Αθήνα να αναλάβει άμεσα τις ανα-γκαίες πρωτοβουλίες για την απελευθέρωση του δασκάλουΘανάση Λερούνη.

Ε.Κ.

Στη λογική της αγοράς δεν χωρά η βασικήέρευνα που μπορεί να μην έχει άμεσααποτελέσματα, η έρευνα που δεν απαντά

σε ερωτήματα με άμεσο όφελος, η ανεξάρτητηέρευνα. Στη λογική της κατάρτισης δεν ανήκειη δημιουργία επιστημόνων αλλά «πιστοποι-ημένων πτυχιούχων», με λίγες γνώσεις που στησυνέχεια θα χρειάζονται συνεχή, «δια βίου» εκ-παίδευση και στους οποίους θα τονίζεται ότι ηεκπαίδευσή τους δεν επαρκεί για τις ανάγκεςτης αγοράς εργασίας. Έτσι ο καθένας μόνος τουθα προσπαθεί να διεκδικήσει μια θέση χωρίςκατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα. Στηλογική των πιστοποιημένων πτυχίων δεν ανή-κει ο επιστήμονας που καταρχήν μαθαίνει πώςνα δημιουργεί την γνώση μέσω της έρευναςαλλά ο πελάτης που ενδιαφέρεται για την γρή-γορη και εύκολη απόκτηση του τίτλου-προϊόν-τος με ανταποδοτική αξία και εφαρμογή. Γι αυ-τό και είναι έτοιμος να πληρώσει.

Η Ελληνική κοινωνία αξιώνειποιοτική ανώτατη εκπαίδευση

Ας αναρωτηθούμε αν αυτό θέλουμε σαναποτέλεσμα της Παιδείας, αν αυτό είναι τοΕυρωπαϊκό όραμα για την επιστήμη και τηνκαινοτομία, αν αυτό είναι το ζητούμενο και οιαξίες της δικής μας κοινωνίας. Ευτυχώς ηδυνατότητα δόθηκε, για λίγο, στην Ελληνικήκοινωνία να σκεφτεί πάνω σε αυτά τα ζητή-ματα κατά την αναθεώρηση του Συντάγματοςκαι την πρόταση αλλαγής του άρθρου 16 πουκαθιερώνει τον δημόσιο χαρακτήρα της Ανώ-τατης Εκπαίδευσης. Και η Ελληνική κοινω-νία απάντησε αρνητικά στο σχέδιο ιδιωτικο-ποίησης. Ας μην έχει κανείς, και κυρίως ηνέα κυβέρνηση, αμφιβολία για αυτό. Η Ελλη-νική κοινωνία επιθυμεί την στήριξη του δη-μόσιου χαρακτήρα της εκπαίδευσης και

αξιώνει τα παιδιά της να βγαίνουν επιστήμο-νες που να αντεπεξέρχονται σε νέες κατα-στάσεις επειδή ξέρουν να γεννούν νέα γνώ-ση και να αξιολογούν τις νέες επιστημονικέςανακοινώσεις, και όχι απλά πτυχιούχοι όπουμπροστά στα νέα δεδομένα θα χρειάζονται ναεκπαιδευτούν ξανά και ξανά.

Η Ελληνική κοινωνία αξιώνει ποιοτικήανώτατη εκπαίδευση και τιμά αυτούς πουτην έχουν. Το ξέρω γιατί μίλησα με γονείς, μεεκπαιδευτικούς, με ανθρώπους από κάθε χώ-ρο κατά τη διάρκεια της εκστρατείας τηςΠΟΣΔΕΠ κατά της αναθεώρησης του άρθρου16. Οι νέοι άνθρωποι διψούν για μόρφωσηκαι όχι για κατάρτιση και, όπως ηχηρά φώ-ναξαν τον περασμένο Δεκέμβρη, ζητούν ναέχουν μέλλον σε αυτό τον τόπο. Ας μη γελιέ-ται κανείς: το πανεπιστημιακό κίνημα που μετους αγώνες του ανέτρεψε την αναθεώρηση

του Συντάγματος στηρίχθηκε στην αγωνίατης Ελληνικής κοινωνίας για δημόσια καιδωρεάν ανώτατη Παιδεία. Το κίνημα Παιδεί-ας ήταν υπόθεση όλου του λαού που το αγ-κάλιασε γιατί επενδύει στη μόρφωση τωνπαιδιών του.

Δυστυχώς αυτό το μήνυμα δεν το πήρε ηκυβέρνηση της ΝΔ και με τον πλέον αυταρ-χικό τρόπο προσπάθησε να υποχρεώσει τοπανεπιστήμιο και την κοινωνία να αποδε-χτούν την λογική της αγοράς. Σύμμαχό τηςσε αυτή την προσπάθεια είχε την απελπισίατης κοινωνίας για την επαγγελματική απο-κατάσταση των νέων. Έτσι, την αδυναμία τουσυστήματος να εξασφαλίσει θέσεις εργασίαςστους νέους και την ευθύνη της πολιτείας, ηκυβέρνηση τις μετακύλησε στο πανεπιστήμιοκαι την κοινότητά του. Μια άγρια προπαγάν-δα ξεκίνησε με στόχο να πείσει ότι για τηνανεργία των πτυχιούχων φταίνε οι κακοί κα-θηγητές που δεν διδάσκουν τα «σωστά»πράγματα, οι αιώνιοι φοιτητές στους οποίουςψευδώς αποδόθηκε η έλλειψη πόρων στοπανεπιστήμιο, το πανεπιστημιακό άσυλο πουυποτίθεται καλύπτει μια σωρεία παρανομιώναπό φοιτητές και εξωπανεπιστημιακούς.

Προσπάθησαν να διαβάλλουν τον πανεπι-στημιακό θεσμό για να καλύψουν από τη μιατη διαπλοκή που υπάρχει ανάμεσα στην πανε-πιστημιακή κοινότητα και στην εκάστοτε πολι-τική εξουσία και από την άλλη να ανοίξουν τοχώρο της εκπαίδευσης στον ιδιωτικό τομέα καινα επιτρέψουν να θησαυρίσουν όσοι προτί-θενται να ανοίξουν ιδιωτικά πανεπιστήμια.

ΜΕΤΩΠΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

6

*Διδάσκει Κοινωνική Ψυχολογία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

xeniachr@panteion.gr

ΜΙΑ ΝΕΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΗ ΧΡΟΝΙΑ:

«16 άρθρα» στήριξης του Δημόσιου ΠανεπιστημίουΞΕΝΙΑ ΧΡΥΣΟΧΟΟΥ*

Τα τελευταία χρόνια η ανώτατη εκπαίδευση μπήκε στο στόχαστρο ενός κυκεώ-να μεταρρυθμίσεων που αναστάτωσαν το χώρο όχι μόνο χωρίς να αλλάξουν τακακώς κείμενα αλλά δημιουργώντας καινούργια προβλήματα. Οι μεταρρυθμί-σεις αυτές δεν ήταν απλά πρόχειρες και άστοχες. Ήταν κυρίως σε μια πολιτικήκατεύθυνση που στοχεύει στην μετατροπή της Παιδείας σε κατάρτιση, στηνιδιωτικοποίηση της ανώτατης εκπαίδευσης και στην λειτουργία των πανεπι-στημίων με τη λογική της αγοράς. Με βάση αυτή τη λογική κάθε ενασχόλησημέσα στο πανεπιστήμιο (έρευνα ή διδασκαλία) αποτελεί προϊόν που αξιολογεί-ται από τον «πελάτη-φοιτητή» με το νόμο της προσφοράς και της ζήτησης (κα-λός διδάσκων είναι αυτός που διδάσκει εύκολα πράγματα, που διδάσκει εφαρ-μογές και όχι θεωρία και επιστημολογία, που βάζει καλούς βαθμούς και έχει εύ-κολη εξέταση).

Προσπάθησαν να διαβάλλουν τον πανεπιστη-μιακό θεσμό για να δικαιολογήσουν την αυ-ταρχική παρουσία της πολιτείας στα πανεπι-στήμια και στη γνώση που παράγουν.

Εν μέρει η προπαγάνδα έπιασε και όχι μό-νο στους πολίτες που είναι μακριά από το πα-νεπιστήμιο αλλά και σε άλλους, εγγύτερουςστα πανεπιστημιακά, ακόμα και σε ανθρώ-πους που ταυτίζονται με την αριστερά οιοποίοι δεν υπερασπίστηκαν μέχρι τέλους τοναγώνα που κάναμε για να εμποδίσουμε τηναναθεώρηση του συντάγματος και τα νομο-θετήματα Γιαννάκου (νόμος-πλαίσιο, νόμοιγια τα μεταπτυχιακά, την έρευνα, την αξιο-λόγηση).

Ο αγώνας αυτός ήταν σε επίπεδο αξιών:ήταν ενάντια στην λογική της αγοράς, ενάν-τια στο μοντέλο που προδιαγράφεται για ταπανεπιστήμια. Δεν υπερασπιζόταν όσα κα-κώς υπάρχουν στα πανεπιστήμια. Όσοι βρέ-θηκαν στην πρώτη γραμμή δεν το έκαναναπό άρνηση στην βελτίωση του πανεπιστη-μίου αλλά από αντίθεση στην λογική που πε-ριέγραψα. Όταν πρόκειται για αξιακά διακυ-βεύματα η αριστερά δίνει το παρόν και δενπέφτει στην παγίδα να απολογείται για τακακά του πανεπιστημίου, στο βαθμό βέβαιαπου δε συντελεί σε αυτά, γιατί χάνει το στόχοτης και τους ανθρώπους της.

Στην αρχή μιας νέας ακαδημαϊκής χρονιάς

Είμαστε τώρα στην αρχή μιας νέας ακαδη-μαϊκής χρονιάς αλλά όχι σε μια νέα κατάστα-ση σε σχέση με το πανεπιστήμιο. Τα νομοθε-τήματα Γιαννάκου μπλοκάρουν την λειτουρ-γία και ωθούν το πανεπιστήμιο στη λογικήτης αγοράς, η νέα κυβέρνηση δεν τοποθετεί-ται ξεκάθαρα σε σχέση με τα ιδιωτικά πανε-πιστήμια και η νέα ηγεσία της ΠΟΣΔΕΠ επέ-λεξε λανθασμένα τον δικαστικό και όχι τονπολιτικό αγώνα κατά των κολεγίων. Εμείςπου ζούμε την καθημερινότητα στα ιδρύμα-τα ξέρουμε ότι συνεχίζουν να λειτουργούνχάρις στην φιλοτιμία κάποιων, από κεκτημέ-νη ταχύτητα. Ξέρουμε ότι σε λίγο θα προ-σπαθούμε να κάνουμε τη δουλειά μας χωρίςεπιστημονικά περιοδικά, ότι δεν θα υπάρ-χουν διδάσκοντες σε πολλά, κυρίως περιφε-ρειακά, πανεπιστήμια. Βλέπουμε το σύστημα,να καταρρέει.

Η πολιτική αυτή δεν είναι άσχετη με τη λο-γική που μόλις περιέγραψα: οι μετά την καΓιαννάκου υπουργοί αποφάσισαν να αφή-σουν την ανώτατη εκπαίδευση να καταρρεύ-σει για να γίνει επιτακτική η ανάγκη ιδιωτι-κοποίησης της. Ο κύριος Σπηλιωτόπουλοςμάλιστα έδωσε άδεια λειτουργίας σε 40 κο-λέγια, χωρίς ακαδημαϊκά κριτήρια, 3 μέρεςπριν τις εκλογές.

Τι χρειάζεται τώρα; Καταρχήν να πάρουμεσαφώς θέση (η ΠΟΣΔΕΠ, οι φοιτητές, η ηγε-σία του ΥΠΕΠΘ, η κοινωνία μας) ενάντιαστην ιδιωτικοποίηση της Ανώτατης Παιδείαςκαι του Δημόσιου Πανεπιστημίου και ναδούμε πώς το πανεπιστήμιο μπορεί να βοη-θηθεί σε μια κατεύθυνση υπεράσπισης τουΔημοσίου συμφέροντος. Θα παραθέσω συμ-

βολικά 16 ιδέες έτσι όπως τις αντιλαμβάνο-μαι εγώ μέσα από την καθημερινή μου εργα-σία. Κάποιων η σημασία είναι αυτονόητη γιατην στήριξη του πανεπιστημίου ενώ μερικέςδεν χρειάζονται ιδιαίτερη προσπάθεια.

1. Να δοθεί πολιτική απάντηση στο θέματων ιδιωτικών πανεπιστημίων και διαβεβαί-ωση από την κυβέρνηση ότι δεν πρόκειται ναπροχωρήσει στην αναγνώριση ιδρυμάτωνκαι τίτλων σπουδών κολεγίων ώς ανώτατηεκπαίδευση. Για να λήξει το θέμα και να προ-χωρήσουμε παρακάτω.

2. Να χρηματοδοτηθεί γενναία η ανώτατηΠαιδεία με δημόσιες επενδύσεις, με θέσεις δι-οικητικού και επιστημονικού προσωπικού,με την κάλυψη των λειτουργικών εξόδων.Να αναλάβει η πολιτεία την ευθύνη βασικώνδομών όπως οι ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες καινα μην εξαρτώνται κεντρικές υπηρεσίες τους(όπως τα ηλεκτρονικά περιοδικά) από προ-γράμματα που όταν λήγουν, όπως τώρα, στα-ματά η παροχή τους

3. Να υποστηριχθεί το ανθρώπινο δυναμι-κό που εργάζεται μέσα στα πανεπιστήμια καινα σταματήσει η εργασιακή επισφάλεια. Στηθέση των εργαζομένων στη διοίκηση με συμ-βάσεις και μπλοκάκια, στη θέση των διδα-σκόντων με ΠΔ407, στη θέση των εργολα-βιών καθαρισμού, στη θέση των συμβασιού-χων βιβλιοθηκονόμων πρέπει να έρθουν άν-θρωποι με αξιοπρεπή εργασιακή σχέση με τοπανεπιστήμιο. Να καλυφθούν οργανικές θέ-σεις που να ανταποκρίνονται στις πραγματι-κές ανάγκες των πανεπιστημίων.

4. Να στηριχθούν και να αναπτυχθούν οιυποδομές έρευνας και διδασκαλίας. Δεν είναιδυνατό πανεπιστήμια να στεγάζονται σε πο-λυκατοικίες, οι φοιτητές να μένουν σε ξενο-δοχεία που μισθώνονται από ιδιώτες και οιυπηρεσίες των βιβλιοθηκών να σταματούνμε τη λήξη του προγράμματος ευρωπαϊκήςχρηματοδότησης

5. Να ληφθούν μέτρα για το εργασιακό κα-θεστώς των μελών Διδακτικού και Ερευνητι-κού προσωπικού με επαναπροσδιορισμό τωνμισθών ώστε να ανταμείβονται αξιοπρεπώςκαι να μην χρειάζεται να προσφεύγουν σεάλλες εργασιακές ενασχολήσεις. Να είναιπλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης.Είναι απαράδεκτο νέοι επιστήμονες να ξεκι-νούν την καριέρα τους μετά από πολύχρονεςσπουδές, τουλάχιστον διετές διδακτικό έργοκαι πλούσιο ερευνητικό, με 1200 Ευρώ.

6. Να γίνει ένας σχεδιασμός με ακαδημαϊ-κά κριτήρια των τμημάτων που ιδρύονται καιόχι με κριτήριο την στήριξη της περιφέρειας.Να στηριχθούν τα υπάρχοντα περιφερειακάιδρύματα για να προσφέρουν υψηλού επιπέ-δου μόρφωση.

7. Να εμπιστευτεί η ηγεσία του Υπουργεί-ου Παιδείας την πανεπιστημιακή κοινότητακαι να μην τη βλέπει με καχυποψία, υποτι-μώντας διαρκώς το έργο που γίνεται σταιδρύματα. Να αναδειχθεί από τα πανεπιστή-μια το έργο τους με στόχο την διαφάνεια καιτην κοινωνική λογοδοσία.

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ25 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2009 τχ. 47

7ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

Η Ελληνική κοινωνίααξιώνει ποιοτική ανώτατηεκπαίδευση και τιμά αυτούςπου την έχουν. Το ξέρω γιατίμίλησα με γονείς, μεεκπαιδευτικούς, μεανθρώπους από κάθε χώροκατά τη διάρκεια τηςεκστρατείας της ΠΟΣΔΕΠκατά της αναθεώρησης τουάρθρου 16. Οι νέοι άνθρωποιδιψούν για μόρφωση και όχιγια κατάρτιση και, όπωςηχηρά φώναξαν τονπερασμένο Δεκέμβρη, ζητούννα έχουν μέλλον σε αυτό τοντόπο.

ΜΕΤΩΠΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

8

8. Να υποστηριχθεί η έρευνα σε μόνιμηβάση και να διατηρηθεί η δυνατότητα ερευ-νητικής δραστηριότητας μέσα στα πανεπι-στήμια. Να αποσυρθούν οι νόμοι Γιαννάκουγια την έρευνα, τις μεταπτυχιακές και διδα-κτορικές σπουδές που περιορίζουν τις δυνα-τότητες έρευνας στο πανεπιστήμιο στερών-τας έτσι το χαρακτήρα του και υποβαθμίζον-τας το σε εκπαιδευτήριο.

9. Να στηριχθούν τα πτυχία των πανεπι-στημίων και να προστατευθούν τα γνωστικάαντικείμενα από την κατάτμηση των προ-γραμμάτων σπουδών που επιφέρουν οι πι-στωτικές μονάδες εφαρμοζόμενες σε μια προ-οπτική σύγκλισης με τους άξονες της Μπο-λόνια (3ετη πτυχία) στη λογική της μετατρο-πής της εκπαίδευσης σε κατάρτιση.

10. Να κατοχυρωθεί η επαγγελματική προ-οπτική και τα επαγγελματικά δικαιώματατων αποφοίτων στις σχολές που το αντικεί-μενό τους το καλεί.

11. Να λογοδοτούν στην κοινωνία τα πα-νεπιστήμια με δημοσιοποίηση του έργουτους, της διαχείρισης των πόρων και τωνκριτηρίων πρόσληψης και κρίσης ακαδημαϊ-κού προσωπικού. Η κρίση του έργου ατόμωνκαι τμημάτων να μην έχει ανταποδοτικό χα-ρακτήρα και να λογοδοτούν για το έργο τουςπεριοδικά και οι πρωτοβάθμιοι καθηγητές.

12. Να βληθούν οι μικρές εξουσίες πουπλήττουν την καθημερινότητα των εργαζο-μένων (διοικητικών και διδασκόντων). Νασταματήσει η διαπλοκή με κόμματα και πολι-τικές παρατάξεις στις εκλογές των πανεπι-στημιακών οργάνων και των μελών του προ-σωπικού (ΔΕΠ και διοικητικού) που συντη-ρούν αυτούς που θεωρούν το πανεπιστήμιοτσιφλίκι τους.

13. Να αποτιμηθούν τα πραγματικά προ-βλήματα του πανεπιστημίου και όχι να προ-βάλλονται ως μέγιστα «επικοινωνιακού» τύ-που «προβλήματα», όπως το άσυλο και οι αι-ώνιοι φοιτητές με στόχο να ληφθούν μέτραπειθάρχησης της πανεπιστημιακής κοινότη-τας, ενώ συγκαλύπτεται η εγκατάλειψη τουπανεπιστημίου από την Πολιτεία.

14. Να σταματήσει η υποκρισία του

Υπουργείου Παιδείας που ενδιαφερόταν μό-νο αν λειτουργούν τύποις τα πανεπιστήμιακαι όχι επί της ουσίας και δεν υποστήριζε ού-τε την εφαρμογή των δικών του νομοθετη-μάτων (βλ. π.χ. συγγράμματα)

15. Να αποσυρθούν οι νόμοι Γιαννάκουπου εκτός της επιχειρηματικής λογικής πουπεριείχαν ήταν πρόχειρες αντιγραφές ξένωννομοθετημάτων με αντιλειτουργικές διατά-ξεις (βλ. κρίσεις μελών ΔΕΠ), με αναδρομικέςεφαρμογές (νόμος για τα μεταπτυχιακά) καιανάπτυξη της δυνατότητας διαπλοκής (εκλο-γή προέδρων και πρυτάνεων).

16. Να στηριχθούν οικονομικά οι φοιτητέςκαι οι οικογένειες τους μέσω της φοιτητικήςμέριμνας και υποτροφιών για διδακτορικέςσπουδές.

Να δώσουμε όλοι εξετάσειςΟ καθένας μπορεί να ιεραρχήσει αυτές τις

προτάσεις όπως νομίζει. Αν το πανεπιστήμιοχρηματοδοτηθεί όπως αξίζει στον κοινωνικότου ρόλο, αν διασφαλισθεί ο δημόσιος χαρα-κτήρας του, αν στηριχθεί η εκπαιδευτική καιερευνητική δραστηριότητα και αν βληθούν οιμικρές και μεγάλες εξουσίες που το νέμονταιθα έχουμε μια ανώτατη εκπαίδευση που αξί-ζει. Για να το πετύχουμε όλοι θα πρέπει ναδώσουμε εξετάσεις.

Η κυβέρνηση και το Υπουργείο Παιδείας θαεξεταστούν σύντομα στο αν θα τηρήσουν τιςδεσμεύσεις για 5% στην Παιδεία, για αξιο-κρατική κατανομή πόρων, για την πάταξητης διαπλοκής και στήριξη του δημόσιου πα-νεπιστημίου. Θα φανεί η στάση τους απότους πόρους για την παιδεία στον προϋπολο-γισμό, από την αξιοκρατία που θα επικρατή-σει στην κατανομή του ερευνητικού προ-γράμματος «Θαλής», από τη θέση που θα πά-ρουν απέναντι στα κολέγια και τους θεσμούς,από τη στάση που θα κρατήσουν η φοιτητικήπαράταξη του ΠΑΣΟΚ και οι προσκείμενοι σεαυτό υπάλληλοι στα πανεπιστήμια.

Οι πρυτανικές αρχές θα πρέπει να δώσουνεξετάσεις στο σεβασμό των πανεπιστημιακώνοργάνων και θεσμών, στο πόσο ανεξάρτητεςείναι από τα πολιτικά κόμματα που συμβάλ-λουν στην εκλογή τους και από την διαχείρι-ση των πόρων.

Τα μέλη ΔΕΠ θα πρέπει να κριθούν για τοαν βλέπουν το διδακτικό τους έργο σαν πά-ρεργο, για το αν έχουν στήσει μικρές επιχει-ρήσεις μέσα στα πανεπιστήμια, για το αν κά-νουν εντέλει ερευνητική δουλειά. Οι διοικη-τικοί υπάλληλοι να εξεταστούν στην υπευθυ-νότητα με την οποία δουλεύουν. Οι φοιτητέςνα δώσουν λόγο για τη σοβαρότητα με τηνοποία σπουδάζουν, για τις απαιτήσεις πουέχουν για πραγματικές σπουδές και όχι απλάαπόκτηση τίτλου, για τη σχέση τους με τιςεξουσίες του πανεπιστημίου. Τέλος, η αριστε-ρά θα εξεταστεί για την κριτική που ασκεί στακακώς κείμενα, για την αγωνιστική της στά-ση αλλά και για την καθημερινή πρακτικήτης στα πανεπιστήμια κυρίως όταν έχει θέ-σεις εξουσίας όπως στις εκλογές μελών ΔΕΠή στη διοίκηση. Ας ευχηθούμε να προσπαθή-σουμε όλοι για το άριστα. �

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

Η κυβέρνηση και τοΥπουργείο Παιδείας θαεξεταστούν σύντομα στο ανθα τηρήσουν τις δεσμεύσειςγια 5% στην Παιδεία, γιααξιοκρατική κατανομήπόρων, για την πάταξη τηςδιαπλοκής και στήριξη τουδημόσιου πανεπιστημίου.Θα φανεί η στάση τους απότους πόρους για την παιδείαστον προϋπολογισμό, απότην αξιοκρατία που θαεπικρατήσει στην κατανομήτου ερευνητικούπρογράμματος «Θαλής», απότη θέση που θα πάρουναπέναντι στα κολέγια καιτους θεσμούς…

Πάνος Μαραγκός«Έθνος», 15.2.2007

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ25 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2009 τχ. 47

9

Το μη αναθεωρημένο (τουλάχιστον ακό-μη) άρθρο 16 στην 5η του παράγραφοαναφέρει: «Η ανώτατη εκπαίδευση παρέ-

χεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτε-λούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου μεπλήρη αυτοδιοίκηση». Οπότε;

Οπότε το σύνηθες ελληνικό νομικό (και όχιμόνο) μπάχαλο. Ιδιωτικά εκπαιδευτήρια πουπαρέχουν μεταλυκειακή ειδίκευση είτε προ-σφέρουν επί πληρωμή γνώσεις μιας συγκε-κριμένης τέχνης ή ακόμα ακόμα και ακριβάιδιωτικά σχολεία/κολλέγια που ξεχωρίζουνταξικά τους πολίτες υπήρχαν από πολύ πα-λιά στην χώρα, όπως από πολύ παλιά ισχύειτο ίδιο το άρθρο 16 (συγκεκριμένα από το1952). Πόσα και ποια είναι τα κολέγια, τιγνώσεις παρέχουν, ποια τα αντικείμενασπουδών τους, πόσοι σπουδαστές φοιτούνεκεί και αλλά και πολλά άλλα, είναι σειράερωτημάτων που αφορούν όλους όσουςασχολούνται με την ανώτερη και ανώτατηπαιδεία. Το δυστυχές είναι ότι επίσημεςαπαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα δεν προ-κύπτουν από μέλη της κυβέρνησης, τηςαπερχόμενης ή της καινούργιας. Και το επί-σης πιο δυστυχές είναι ότι δεν δίνονται καναπαντήσεις για κάποια από αυτά τα ερωτή-ματα. Αφήνονται όλα να αιωρούνται θολάκαι σκοτεινά. Αντίθετα στο επίπεδο της πραγ-ματικότητας, νύξεις και κάποιες απαντήσειςμπορεί να ανιχνεύσει κάποιος στον ηλεκτρο-νικό και έντυπο τύπο.

Θα επιχειρήσουμε με όσα στοιχεία διαθέ-τουμε να κάνοημε μια στοιχειώδη περιγραφήαυτού του σκοτεινού τοπίου.

Ας προσπαθήσουμε να τακτοποι-ήσουμε ορισμούς, καταλόγους, αριθμούς και νόμους

• Τα κολέγια μετονομάστηκαν σε «Εκπαι-δευτήρια Μεταλυκειακής Εκπαίδευσης»με υπουργική απόφαση τρεις μέρες πριν τιςπρόσφατες εθνικές εκλογές.1

• Τι ισχυρίζεται τώρα σε συνέντευξη του οΠρόεδρος του Συνδέσμου ελληνικών κολλε-γίων; Ως κολέγιο ορίζεται κάθε εκπαιδευτή-ριο άτυπης μεταλυκειακής εκπαίδευσης τοοποίο σε συνεργασία μ’ ένα ξένο πανεπιστή-μιο προσφέρει στην Ελλάδα πανεπιστημιακάπρογράμματα σπουδών που οδηγούν στην

απόκτηση πτυχίου αυτού του ξένου πανεπι-στήμιου.2

• Οι σπουδαστές των κολλεγίων φτάνουντις 20.000 σήμερα, ενώ άλλοι περίπου25.000 είναι οι απόφοιτοι των κολεγίων απότο 1989 και μετά.3

• Λένε ότι «προσφέρουν» και προπτυχιακέςκαι μεταπτυχιακές σπουδές (Bachelor καιMaster).

• Σε όσα συνεργάζονται με βρετανικά ΑΕΙφοιτούν περίπου 11.000 σπουδαστές, ενώστα αμερικανικά 10.900. Πέρυσι στα βρετα-νικά κολέγια ενεγράφησαν περίπου 3.000νέοι σπουδαστές και στα αμερικανικά περί-που 2.000.4

• Οι εγγραφές παρουσιάζουν αύξηση περί-που 15% φέτος.

• 110 εκατ. ευρώ περίπου είναι το σύνο-λο των διδάκτρων που πληρώνουν οι σπου-δαστές.5

• Οι ειδικότητες που προσελκύουν το με-γαλύτερο ενδιαφέρον των σπουδαστών είναιοι εξής: Διοίκηση Επιχειρήσεων, Ψυχολογία,Ναυτιλιακά, Αρχιτεκτονική, Μηχανολογία,Μάρκετινγκ, Μάνατζμεντ, Πληροφορική, Οι-κονομικά - Χρηματοοικονομικά και Διαιτο-λογία.6

• Υπάρχουν κολέγια που «προσφέρουν»πολλές από τις παραπάνω ειδικότητες καιάλλα τα οποία είναι «μονοθεματικά», με ει-δικότητες ενός και μόνου κλάδου, όπως Γρα-φικές Τέχνες, Τουρισμό, Ναυτιλία, Πληροφο-ρική ή Τηλεπικοινωνίες. Όσο για τα δίδα-κτρα, κυμαίνονται από 5.000 έως 7.000 ευ-ρώ ετησίως για τις προπτυχιακές σπουδέςκαι από 10.000 έως 12.000 ευρώ ετησίωςγια τις μεταπτυχιακές.7

• Δεν υπάρχουν (ακόμη) κολέγια με ειδι-κεύσεις στα στενά ιατρικά επαγγέλματα.

• Έχουν περάσει 19 χρόνια από τότε πουθεσμοθετήθηκαν τα κολέγια. Τότε υπεγράφηη Οδηγία 48 για την αναγνώριση των πτυ-χίων των ευρωπαϊκών πανεπιστημίων και ταπρώτα παραρτήματα έκαναν την εμφάνισήτους στην Ελλάδα. Από τότε αγνοείται ηύπαρξη των κολεγίων, δεν εφαρμόζεται η ευ-ρωπαϊκή Οδηγία και απειλείται η Ελλάδα μεκαταδίκες από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

• Κάθε χώρα-μέλος, με βάση τους ευρω-παϊκούς κανόνες, έχει μια διετία για να εν-

σωματώσει τις Οδηγίες στο εθνικό δίκαιο. Ηευρωπαϊκή Οδηγία 36 από το 2005 με τηνοποία αναγνωρίζονται τα επαγγελματικά δι-καιώματα των αποφοίτων των κολλεγίων8θα έπρεπε να ενσωματωθεί μέχρι το φθινό-πωρο του 2007. Συγκεκριμένα, για την εναρ-μόνιση της εθνικού δικαίου με την ευρωπαϊ-κή Οδηγία θα έπρεπε να έχει εκδοθεί Προ-εδρικό Διάταγμα από την Ελλάδα έως τις 20Οκτωβρίου 2007. Κάτι που δεν συνέβη.

• «Πριν κανείς επιλέξει κολέγιο» αναφέρειο κ. Καρκανιάς, «θα πρέπει να βεβαιωθεί ότιόντως υπάρχει η συνεργασία η οποία διαφη-μίζεται μεταξύ του κολεγίου και του ξένουπανεπιστήμιου»9. Η δήλωση αυτή συνιστάτην παραδοχή από πλευράς κολεγιαρχών ότιτο εκπαιδευτικό status των εν λόγω σχολεί-ων δεν είναι και ότι καλύτερο ή επακριβώςπιστοποιημένο από αρμόδιους φορείς. Καιφυσικά εγείρεται το ερώτημα ποιοι θα μπο-ρούσαν να είναι αυτοί οι φορείς.

Τα Κολέγια-μέλη του Συνδέσμου Ελληνικών Κολεγίων είναι:

Α.Α.S (με έδρα τη Θεσσαλονίκη) Συνεργα-ζόμενο Πανεπιστήμιο: University of CentralLancashire, AEGEAN COLLEGE (Αθήνα) Συ-νεργαζόμενο Πανεπιστήμιο: University ofCentral Lancashire & University of AngliaRuskin, ΑΚΤΟ (Αθήνα) Συνεργαζόμενο Πα-νεπιστήμιο: University of Middlesex, BCABUSINESS STUDIES (Αθήνα) Συνεργαζόμε-νο Πανεπιστήμιο: London Metropolitan Uni-versity, BRITISH-HELLENIC COLLEGE(Ηράκλειο) Συνεργαζόμενο Πανεπιστήμιο:University of Wales, CITY LIBERAL STU-DIES (Θεσσαλονίκη), Συνεργαζόμενο Πανε-πιστήμιο: University of Sheffield , EUROPE-AN COLLEGE/ELLANION (Αθήνα) Συνεργα-ζόμενο Πανεπιστήμιο: University of CentralLancashire, ICBS - ATHENS BUSINESSSCHOOL ( Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Λάρισα)Συνεργαζόμενο Πανεπιστήμιο: Kinston Uni-versity, Ι.S.Τ. STUDIES (Αθήνα) Συνεργαζό-μενο Πανεπιστήμιο: University of Hertford-shire, MEDITERRANEAN (Αθήνας και Θεσ-σαλονίκης) Συνεργαζόμενο Πανεπιστήμιο:University of Teesside, VAKALO (Αθήνα)Συνεργαζόμενο Πανεπιστήμιο: University ofDerby

Κολέγια με ευρωπαϊκέςσυνεργασίες είναι:

(Μη μέλη του Συνδέσμου Ελληνικών Κο-λεγίων)

Athens GSM - Nottingham University,CMA - University of Wales, Dimitris Perro-tis College of Agricultural Studies (DPCAS)- Writtle College UK, Harper Adams CollegeUK, Royal Agricultural College UK, Institu-tion D’Etudes Francophones (IDEF) - Paris

Το σκοτεινό τοπίο των κολεγίων

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

ΒΑΣΙΛΗΣ Ν. ΡΟΓΓΑΣ

Αδειοδότηση κολεγίων τρεις μέρες πριν τις εκλογές από τον απερχόμενο υπουρ-γό Παιδείας. Εξαγγελίες για ολοκληρωτική αλλαγή των νόμων που αφορούν τακολέγια, τα Κ.Ε.Σ. (κέντρα ελευθέρων σπουδών), τα Ε.Ε.Σ.(εργαστήρια ελευθέ-ρων σπουδών), τα «ιδιωτικά πανεπιστήμια». Ιδιωτικά πανεπιστήμια; Μα οιφοιτητές με τις κινητοποιήσεις τους δεν πέτυχαν την μη αναθεώρηση του άρ-θρου 16 που αποκλείει τους ιδιώτες από την ανώτερη και ανώτατη εκπαίδευση;Και γιατί αλληλοκατηγορούνται ΠΟΣΔΕΠ,ΟΣΕΠ-ΤΕΙ και Σύνδεσμος ΕλληνικώνΚολεγίων τις τελευταίες μέρες; Τελικά τα πράγματα είναι περισσότερο περίπλο-κα από όσο θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς.

ΜΕΤΩΠΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

10

ΧΙΙΙ (Paris Nord), New York College - Uni-versity of Sunderland, North College - Uni-versity of Huddersfield, DERRE - Πιστοπoι-ημένο από την Ενωση Πανεπιστημίων καιΚολεγίων Νέας Αγγλίας των ΗΠΑ, AmericanUniversity of Athens - Πιστοποιημένο απότην Επιτροπή Εκπαίδευσης της ΠολιτείαςDelaware των ΗΠΑ, Athens MetropolitanCollege - Queen Margaret University Colle-ge, Roehampton University, Icon Interna-tional Training - University of Leicester,University of Heriot Watt, University ofSyrrey, City University of Shattle - Liverpo-ol John Moores University, City University(of Athens) - City University (USA), HellenicAmerican University - Πιστοπoιημένο απότην Ενωση Πανεπιστημίων και ΚολεγίωνΝέας Αγγλίας των ΗΠΑ, University of India-napolis - University of Indianapolis (ΠΑ),Alpine Center - Από το Ελβετικό ΙνστιτούτοDCT και το βρετανικό πανεπιστήμιο τηςΟυαλλίας, Central College - Πιστοποιημένοαπό το University of Sunderland, C.F.Ε.S. -Pierre-Mendes France, Picardie, Rouen, Bo-urgogne, Caen, Cergy-Savoie, Pontoise, Uni-versity d’ Aix Marseille 3, DEI ARTS, Scien-ce and Technology - University of East Lon-don, University of Central Lancashire, Uni-versity of British Columbia, European Stu-dies and Research - Holborn College, Uni-versities of Wolverhampton, Grenoble,Amiens, Queen Margaret University colle-ge, Hellenic Managment Association (EEDE)- University of London External Program-me, Mediterranean Business School - Not-tingham Trend University, University ofSalford, North College Thesaloniki - Univer-sity of Huddersfield.

• Ο Οργανισμός Επαγγελματικής Εκπαί-δευσης και Κατάρτισης έχει επτά πιστοποι-ημένους φορείς, στους οποίους εμφανίζονταισυνολικά 2.163 σχολές Επαγγελματικής Εκ-παίδευσης και Κατάρτισης (ΕΕΣ) τύπου κολε-γίων. Συγκεκριμένα πρόκειται για τους: ECDL (www.ecdl.gr) με μέλη 254 ΕΕΣ VELLUM (www.vellum.org.gr) με μέλη 395ΕΕΣ INFOTEST (www.infotest.gr) με μέλη 344ΕΕΣ ICT (www.icteurope.gr) με μέλη 399 ΕΕΣ ACTA (www.acta.edu.gr) με μέλη 378 ΕΕΣ TELEFOS ( INFOCERT) με μέλη 52 ΕΕΣ KEYCERT με μέλη 341 ΕΕΣ 10

• Στη χώρα μας λειτουργούν και άλλοι τύ-ποι κολεγίων. Ένα από αυτά είναι το ALBA,στο οποίο συμμετέχουν μεταξύ άλλων η Ελ-ληνική Εταιρεία Διοικήσεως Επιχειρήσεων(ΕΕΔΕ) και ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομη-χανιών (ΣΕΒ) και το Athens Information Te-chnology (συμφερόντων του κ. Σ. Κόκκαλη).

• 40 (ή κατά άλλες πηγές 33 ή 34, χωρίς ταπαραρτήματα τους) πάροχοι μεταλυκειακήςεκπαίδευσης και κατάρτισης έχουν λάβειάδεια ίδρυσης Κολλεγίου σύμφωνα με τιςδιατάξεις του Ν. 3696/2008 λίγες μέρες πριντις εκλογές από τον πρώην υπουργό Παιδεί-ας Α. Σπηλιωτόπουλο. (Στις 30 Σεπτεμβρίου

υπεγράφη η σχετική απόφαση, την 1η Οκτω-βρίου δημοσιεύθηκε στο Φύλλο της Κυβερ-νήσεως και την επομένη τα κολέγια πήραν (;)την πολυπόθητη άδεια λειτουργίας).

• Πρόκειται για κολέγια τριών κατηγοριών.Καταρχήν είναι τα κολέγια που συνεργάζον-ται με ευρωπαϊκά πανεπιστήμια και εμπί-πτουν στις διατάξεις της ευρωπαϊκής οδηγίαςπου αναγνωρίζει επαγγελματικά δικαιώματαστους κατόχους των αντίστοιχων τίτλων.Ακολουθούν τα αμερικανικά κολέγια και τέ-λος αυτά που δεν συνεργάζονται με κανέναπανεπιστήμιο. Ειδικότερα, πρόκειται για 12που συνεργάζονται με βρετανικά πανεπιστή-μια, 9 που συνεργάζονται με ανώτατα ιδρύ-ματα άλλων ευρωπαϊκών κρατών (κυρίωςγαλλικών), πέντε αμερικανικά κολέγια καιεπτά που είτε είναι καινούργια είτε δεν συ-νεργάζονται με κάποιο πανεπιστήμιο τουεξωτερικού.11

• Να σημειωθεί ότι η διαδικασία έκδοσηςαδειών είχε «παγώσει» λόγω προβλημάτωνστην επιτροπή αξιολόγησης των κολεγίων.Από την επιτροπή είχαν παραιτηθεί οι εκ-πρόσωποι των πανεπιστημιακών και τωνΤΕΙ, καταγγέλλοντας πλημμελείς ελέγχους μεαποτέλεσμα να τεθεί θέμα νομιμότητας στησυγκρότηση της επιτροπής.12

• Με βάση τον ισχύοντα νόμο αρκεί το 3%

του διδακτικού προσωπικού των κολλεγίωννα είναι κάτοχοι διδακτορικού, τη στιγμή πουστα αντίστοιχα ιδρύματα του εξωτερικού εί-ναι όλοι κάτοχοι διδακτορικού.13

• Μέχρις ότου ολοκληρωθεί η εφαρμογήτου νόμου 3696/2008 και δοθούν οι άδειεςλειτουργίας, -αν ποτέ δοθούν- οι επιχειρήσειςπου ήδη έχουν λάβει άδεια ίδρυσης κολεγίουεξακολουθούν να υπάγονται, περιμένονταςτις αξιολογήσεις των αρμόδιων επιτροπών,στο προηγούμενο καθεστώς (του ν.δ. της9.10.1935 και του ν. 1966/1991). Παραμέ-νουν δηλαδή Εργαστήρια Ελευθέρων Σπου-δών. Έως ότου διαπιστωθεί, μετά από ουσια-στικό έλεγχο, ότι πληρούν τις νόμιμες προ-ϋποθέσεις, τα Κολέγια δεν χορηγούν τίποτεπερισσότερο παρά απλές βεβαιώσεις σπου-δών, χωρίς καμία περαιτέρω κατοχύρωση ήτυπική αναγνώριση.14

• Άλλωστε το άρθρο 1 του ν. 3696/2008ρητά ορίζει ότι οι βεβαιώσεις που χορηγούντα κολέγια δεν είναι ισότιμες με τους τίτλουςπου χορηγούνται στο πλαίσιο του ελληνικούσυστήματος τυπικής εκπαίδευσης (Πανεπι-στήμια, ΤΕΙ, ΙΕΚ). Με άλλα λόγια, τα Κολέγιαεντάσσονται μεν στο ελληνικό σύστημα εκ-παίδευσης, όχι όμως στο σύστημα τυπικήςεκπαίδευσης και, επομένως, η φοίτηση σ’ αυ-τά δεν καταλήγει αυτόματα ούτε αυτοδίκαιαστην κτήση οποιωνδήποτε επαγγελματικώνδικαιωμάτων.15 �

1 Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 15 Οκτωβρίου 2009,ιστότοπος: http://www.enet.gr/?i=news.el.ella-da&id=921882 Συνέντευξη του κ.Καρκανιά, Προέδρου τουΣυνδέσμου Ελληνικών Κολλεγίων, στην καΙωάννα Ανδριοπούλου, ιστότοπος:http://www.hca.gr/nea2_33.php3 ethnos.gr , Βιβιαν Μπενέκου, ιστότοπος:http://www.inout.gr/showthread.php?t=267984 ο.π.5 ο.π.6 Lifo, 3 Ιουλίου 2008, Χαρά Καλημέρη 7 ο.π.8 Ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου Α. Μανι-τάκης διαφωνεί στο ότι υποχρεούται η χώρα νααναγνωρίσει τα επαγγελματικά δικαιώματα τωναποφοίτων των κολεγίων. Βλέπε σχετικά το άρ-θρθο του για τον «ιο της Ελευθεροτυπίας» στονιστότοπο:http://www.iospress.gr/ios2009/ios20090913.htm9 Συνέντευξη του κ.Καρκανιά, Προέδρου τουΣυνδέσμου Ελληνικών Κολεγίων, στην κα Ιωάν-να Ανδριοπούλου, ιστότοπος:http://www.hca.gr/nea2_33.php10 Το Βήμα 20 Ιουλίου 2008, ιστότοπος:http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=86&artid=190116&dt=20/07/200811 Ελευθεροτυπία, Τρίτη 6 Οκτωβρίου 2009, ιστό-τοπος:http://www.enet.gr/?i=news.el.ellada&id=8896412 Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 11Οκτωβρίου 2009, ιστότοπος: http://www.enet.gr/?i=news.el.ellada&id=9098813 ο.π.14 Μανιτάκης Α., για τη στήλη «ιός της ελευθερο-τυπίας», ιστότοπος:http://www.iospress.gr/ios2009/ios20090913.htm15 ο.π.

Μέχρις ότου ολοκληρωθεί ηεφαρμογή του νόμου3696/2008 και δοθούν οιάδειες λειτουργίας, -αν ποτέδοθούν- οι επιχειρήσεις πουήδη έχουν λάβει άδειαίδρυσης κολεγίουεξακολουθούν να υπάγονται,περιμένοντας τιςαξιολογήσεις των αρμόδιωνεπιτροπών, στο προηγούμενοκαθεστώς (του ν.δ. της9.10.1935 και του ν.1966/1991). Παραμένουνδηλαδή ΕργαστήριαΕλευθέρων Σπουδών

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ25 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2009 τχ. 47

11

Οι κολιγιές των κολεγίωνΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΑ

Οπως είναι γνωστό, τέσσερις μέρες πριναπό την εκλογική συντριβή της ΝέαςΔημοκρατίας, ο πρώην υπουργός Παι-

δείας και Θρησκευμάτων, κ. Α. Σπηλιωτόπουλος,εξέδωσε απόφαση (ΦΕΚ 2138/1.10.09, τχ. Β’), μετην οποία χορηγείται «άδεια λειτουργίας Εκπαι-δευτηρίων Μεταλυκειακής Μη Τυπικής Εκπαί-δευσης - Κολλεγίων» σε τέσσερις ΑνώνυμεςΕταιρείες, πέντε Εταιρείες Περιορισμένης Ευθύ-νης, δύο Ετερόρρυθμες Εταιρείες, τρεις Ομόρ-ρυθμες Εταιρείες, ένα Σωματείο και δύο Αστικέςμη Κερδοσκοπικές Εταιρείες. Εγκαταλείπονταςλοιπόν το καράβι, οι νεοδημοκράτες ειδοποί-ησαν τους νέους κυβερνήτες πως τους άφησανγια δώρο στ’ αμπάρι ένα βαρέλι μπαρούτι με τοφυτίλι αναμμένο. Τι θα κάνουν με το δώρο οι νέ-οι κυβερνήτες, θα το δούμε πολύ σύντομα.

Καιρό τώρα, δεκατέσσερις κερδοσκοπικέςεταιρείες παροχής εκπαιδευτικών υπηρεσιώνέχουν φτιάξει μια κολιγιά, τον λεγόμενο “Σύν-δεσμο Ελληνικών Κολεγίων”, που, πρόσφατα,εξέδωσε μια απανταχούσα όπου αναφέρονταιτα εξής: «Αποφασίστηκε η άμεση ανάθεσηστους νομικούς μας συμβούλους να προετοι-μάσουν για κάθε ένα Κολέγιο, αλλά και γιατον Σύνδεσμο, αγωγές και μηνύσεις εναντίοντων εκπροσώπων της ΠΟΣΔΕΠ. Αγωγές γιατην τεράστια ηθική και οικονομική βλάβη,την οποία έχουμε υποστεί από τις ανακριβείςανακοινώσεις των εκπροσώπων της ΠΟΣ-ΔΕΠ, με τις οποίες αμφισβητείται το κύρος, ηκαλή λειτουργία και η νομιμότητα των Κολε-γίων τόσο πριν όσο και μετά την χορήγησηαδειών λειτουργίας από το υπουργείο Παι-δείας. Μηνύσεις για τα όσα δυσφημιστικά πε-ριέχονται σε πολλές ανακοινώσεις των εκ-

προσώπων της ΠΟΣΔΕΠ».Δεν γνωρίζω να υπάρχουν «ανακριβείς»

ανακοινώσεις της ΠΟΣΔΕΠ που προκαλούν«τεράστια ηθική και οικονομική βλάβη» στιςεπιχειρήσεις που παρασκευάζουν προϊόνταεκπαιδευτικών υπηρεσιών περιτυλιγμένα μετίτλους που πωλούν κάποια, στριμωγμένααπό την οικονομική ανέχεια, ξένα πανεπι-στήμια. Το μόνο που υπάρχει είναι μια αίτησηπρος στο Συμβούλιο της Επικρατείας για τηνακύρωση των υπουργικών αποφάσεων περίαδειοδότησης σαράντα ενός «κολεγίων». Κά-τι παραπάνω, δηλαδή, από το «τίποτα».

Εδώ πρέπει να θυμηθούμε μερικά στοιχει-ώδη. Ότι, δηλαδή, τα κολέγια που αναφέρουνστους τίτλους ή τις διαφημίσεις τους τη λέξη«πανεπιστήμιο» ή «university» παρανομούν,ακόμη και βάσει του τελευταίου νόμου πουψήφισε η Νέα Δημοκρατία. Ο τίτλος τους δενμπορεί να είναι άλλος από «ΕκπαιδευτήριοΜεταλυκειακής Μη Τυπικής Εκπαίδευσης -Κολέγιο». Όλο μαζί. Ούτε καν «κολέγιο» σκέ-το. Οτιδήποτε άλλο διαρρηγνύει τα όρια τηςνομιμότητας και εξαπατά τους αγοραστές τωνυπηρεσιών που προσφέρουν. Κι αυτό, με βά-ση τον νόμο, τιμωρείται.

Ας δούμε κάποια τεκμήρια της εξαπάτησηςαπό τον διαδικτυακό τόπο της κολιγιάς των«Ελληνικών Κολεγίων». Τα Κολέγια, γράφουν,«χωρίς να ονομάζονται ‘Πανεπιστήμια’ (γιατίκάτι τέτοιο απαγορεύεται), είναι στην πραγμα-τικότητα Ιδιωτικές Πανεπιστημιακές Σχολές».Και αλλού: «Τα πτυχία των αποφοίτων [τωνκολεγίων] ούτως ή άλλως θα αναγνωρίζονταιμε τις ισχύουσες κοινοτικές οδηγίες [για την

ελευθερία του εμπορίου, συμπληρώνω] ακό-μη κι αν δεν μετατραπούν σε ιδιωτικά πανε-πιστήμια [κάτι που απαγορεύει το Σύνταγμα,συμπληρώνω]. Εάν γίνει αυτό, η συνταγματι-κή μεταρρύθμιση δεν θα έχει κανένα ουσια-στικό νόημα αφού [παρά το Σύνταγμα, συμ-πληρώνω επίσης] θα έχουμε, ουσιαστικά,ιδιωτικά πανεπιστήμια, που θα λέγονται Κο-λέγια αλλά δεν θα έχουν το τυπικό χρίσμα γιανα ονομάζονται Πανεπιστήμια». Αυτές οι δια-τυπώσεις, καθώς το έχει επισημάνει η πρυτα-νεία του πανεπιστημίου Πατρών, είναι τηςαπολύτου αρμοδιότητας του εισαγγελέα. Μό-νο που εδώ, οι αρχές, και η ΠΟΣΔΕΠ δυστυ-χώς, κοιμούνται τον ύπνο του δικαίου.

Όσο παραμένει εν ισχύει το άρθρο 16, τοελληνικό Σύνταγμα θα απαγορεύει τη λει-τουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων και, συνε-πώς, κανένας ιδιώτης δεν έχει το δικαίωμανα φτιάχνει μια επιχείρηση στη χώρα μας καινα ισχυρίζεται πως είναι «στην πραγματικό-τητα Ιδιωτική Πανεπιστημιακή Σχολή». Δυ-στυχώς, το θράσος που επιδεικνύουν οι παρ-τσινέβελοι της κολιγιάς απέναντι στη συν-ταγματική τάξη της χώρας το έχουν επιτρέψειοι παρτσινέβελοι της δικομματικής εξουσίας.Κι αυτό, διότι από ετών έχουν επιτρέψει καιενθαρρύνει τις ιδιωτικές επιχειρήσεις να εμ-πορεύονται στα μαγαζιά τους τίτλους πανεπι-στημίων του εξωτερικού μέσω εμπορικώνσυμφωνιών δικαιόχρησης.

Η συνταγματικά επιβεβλημένη λύση τουγόρδιου δεσμού δεν είναι παρά η απολύτωςσυμβατή με την ευρωπαϊκή νομοθεσία απα-γόρευση του φρανσάιζινγκ στην ανώτατη εκ-παίδευση. Όλα τ’ άλλα είναι «άλλα λόγια ν’αγαπιόμαστε» ή πράσιν’ άλογα ζεμένα εκ τουπονηρού στο κάρο παραπλάνησης της κοινήςγνώμης. �

Η ΑΥΓΗ18/10/2009

* Ο Ν. Θεοτοκάς διδάσκει στο ΠάντειοΠανεπιστήμιο

ΤΑ ΑΝΟΙΧΤΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ

Μία από τα ίδια;ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΓΕΤΤΟΣ

«Όλα είναι θέμα παιδείας» ήταν το μότο τουκ. Σπηλιωτόπουλου. «Μητέρα όλων τωνμαχών» χαρακτήρισε την παιδεία η νέα

υπουργός στις δηλώσεις της κατά την παραλαβή τουυπουργείου από τον προκάτοχό της. Εύστοχο τοσλόγκαν αν αναλογιστούμε το βουνό των προβλημά-των που κληρονόμησε ή για την ακρίβεια ξαναβρήκεμπροστά του το ΠΑΣΟΚ στο χώρο της παιδείας. Μετην γκάφα της προσωρινής αναστολής της Πρόσθε-της Διδακτικής Στήριξης, άρχισαν να αποκαλύπτον-ται οι πραγματικές στοχεύσεις του Υπουργείου.

Προσχολική αγωγή: Πρωθυπουργός και υπουργός εξήγγειλαν 2ετή

προσχολική αγωγή και προσχολική εκπαίδευσηγια όλα τα παιδιά άνω των 3 ετών. Η Νέα Δημο-κρατία είχε ήδη θεσμοθετήσει την υποχρεωτικήπροσχολική αγωγή και δεδομένων των ελλείψε-ων είχε αφήσει εκτός νηπιαγωγείων χιλιάδες παι-διά προσφέροντάς τα σαν πελατεία στους ιδιωτι-κούς σταθμούς. Μένει να δούμε πως και αν θα αυ-ξηθούν τα δημόσια νηπιαγωγεία, πως θα αντιμε-τωπιστεί το πρόβλημα της σχολικής στέγης (πολ-λά νηπιαγωγεία λειτουργούν σε...αποθηκευτικούςχώρους δημοτικών σχολείων) και αν θα μπει φρέ-νο στην ιδιωτικοποίηση της προσχολικής αγωγής.

Κενές θέσεις εκπαιδευτικού προσωπικού:Ήδη διανύουμε το δεύτερο μήνα μαθημάτων

και τα κενά στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση είναιδιπλάσια από πέρυσι (πάνω από 5.000 σύμφωναμε δηλώσεις της κ. Διαμαντοπούλου). Τα ίδια καιχειρότερα συμβαίνουν και στην Δευτεροβάθμια. Σεσχολεία πολλών μεγάλων δήμων, π.χ. στον Πει-ραιά, χάνονται 40 ώρες εβδομαδιαίως. Η προ-ηγούμενη ηγεσία του Υπουργείου, αντιγράφονταςπιστά την πολιτική της προηγούμενης κυβέρνη-σης ΠΑΣΟΚ, έσπευδε όλα αυτά τα χρόνια να κα-λύπτει εμβαλωματικά τα οργανικά κενά στις δύοβαθμίδες με αναπληρωτές και ωρομίσθιους. Ειδι-κά για τους τελευταίους και παρά την εκρηκτικήκατάσταση, ο κ. Σπηλιωτόπουλος φρόντισε να μει-

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

ΕΓΡΑΨΑΝ

ώσει τις πιστώσεις για το τρέχον σχολικό έτος. Η κ.Διαμαντοπούλου, στις 19/10 δεσμεύτηκε ότι θαπροχωρήσει άμεσα στην πλήρωση όλων των κε-νών.

Ωρομίσθιοι:Ο απαράδεκτος αυτός θεσμός στην ελληνική

δημόσια εκπαίδευση καλά κρατεί . Μισθός 300-400€, συχνά εκτός έδρας και χωρίς οδοιπορικά,απολύσεις κάθε καλοκαίρι, οι χιλιάδες καθηγητές-όμηροι που κατά τα άλλα καλούνται να ασκήσουντο ίδιο λειτούργημα με τους μόνιμους ή τους ανα-πληρωτές. Το ΠΑΣΟΚ δεν έχει ακόμα δεσμευτείγια την κατάργηση της ωρομισθίας, το οποίο είναικαι πάγια αίτημα της ΔΟΕ και της ΟΛΜΕ.

Ολοήμερο σχολείο:Το ολοήμερο πόρρω απέχει από το να είναι…

σχολείο. Περισσότερο σε… πάρκινγκ παιδιών προ-σιδιάζει. Πέρα από τις μεγάλες ελλείψεις σε προ-σωπικό, ελάχιστα είναι τα σχολεία που πραγματο-ποιούν δραστηριότητες μετά το ημερήσιο μάθημασε βαθμό τέτοιο που να δικαιολογούνται τα μεγά-λα κονδύλια που διατίθενται από το Δημόσιο.Ωστόσο η υπουργός χαρακτήρισε «έργο 4ετίας»την λειτουργία ολοήμερων σε όλη την Ελλάδα.Θετικό βήμα αποτελεί η δέσμευση για απασχόλη-ση μόνιμου προσωπικού τουλάχιστον στα βασικάμαθήματα.

Διάλογος για την Παιδεία /απολυτήριοΛυκείου/ Πρόσβαση στην 3βάθμια:

Η κ. Διαμαντοπούλου δεσμεύτηκε να συνεχίσειτο διάλογο. Ήδη διαρρέουν σενάρια αντικατάστα-σης του κ. Μπαμπινιώτη, επικεφαλής του διαλό-γου ενώ ζήτημα αποτελεί η επιστροφή όσων απέ-χουν. ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ, ΛΑΟΣ και ΟΛΜΕ, με βάσηόμως τους συσχετισμούς του προηγούμενου συ-νεδρίου της, έχουν αποχωρήσει. Η ΔΟΕ είχε δια-τυπώσει έντονες αντιρρήσεις σε βασικές κατευ-θύνσεις του κ. Μπαμπινιώτη και του κ. Σπηλιωτό-πουλου. Γενικά ο διάλογος παρ’ όλες τις τυμπανο-κρουσίες που συνόδευσαν την έναρξή του, σε κα-μία περίπτωση δεν μπορεί να καταλήξει, τουλάχι-στον όπως έχει εξελιχθεί μέχρι τώρα, στην εκ βά-θρων αλλαγή του εκπαιδευτικού συστήματος. ΤοΕθνικό Απολυτήριο που έχει εξαγγείλει από το2007 το ΠΑΣΟΚ παραμένει ακόμα μυστήριο. Θαστηριχθεί η Πρόσθετη Διδακτική Στήριξη στην κα-τεύθυνση πλήρους αντικατάστασης των φροντι-στηρίων; Παράλληλα, η συνεργασία 2βάθμιας και3 βάθμιας για την εισαγωγή στην δεύτερη παρα-μένει αδιευκρίνιστη. Ερώτημα αποτελεί και το ανθα καταργηθεί ο διαχωρισμός ΕΠΑΛ- ΕΠΑΣ Τέλοςτο ΠΑΣΟΚ προτείνει εγγυημένο από το κράτος πο-σό για κάθε φοιτητή από το πρώτο έτος επιδιώ-κοντας τον καθορισμό της κρατικής χρηματοδό-τησης προς τα πανεπιστήμια όχι με μακροπρόθε-σμους όρους και με βάση τον σχεδιασμό που έχειαναπτύξει ανεξάρτητα το κάθε πανεπιστήμιο, αλ-λά με εξαιρετικά εφήμερο τρόπο.

Κολέγια:Στις προγραμματικές της δηλώσεις, η υπουργός

δεσμεύτηκε για την επανεξέταση των επίμαχων40 αδειών που δόθηκαν σε κολέγια 3 μέρες πριντις εκλογές από τον κ. Σπηλιωτόπουλο, όχι όμως

και όλου του εθνικού πλαισίου ελέγχου και αξιο-λόγησης των κολεγίων. Θα αλλάξει τον υπάρχον-τα νόμο; Ή θα αρκεστεί σε μια επιδερμική αναθε-ώρηση αξιώνοντας απλά περισσότερη διαφάνειαχωρίς να θίξει την ουσία του ζητήματος. Παράλ-ληλα τόνισε την ανάγκη να διαμορφωθεί ένα ενι-αίο ευρωπαϊκό πλαίσιο για το θέμα. Δεν ξεκαθάρι-σε όμως αν θα προβεί σε διαπραγματεύσεις με τηνΕ.Ε. για το σύστημα της δικαιόχρησης. Όλα αυτάθα μπορούσαν να αποτελούν ενδεχόμενα, ανυπουργός παιδείας ήταν κάποιος που επιθυμείτην διατήρηση και την τήρηση του άρθρου 16 ωςέχει. Πάντως η κ. Διαμαντοπούλου συγκαταλέγε-ται στους πιο ακραιφνείς θιασώτες της παπαν-δρεϊκής θέσης η οποία αντιλαμβάνεται τον απο-κλειστικά δημόσιο χαρακτήρας της 3βάθμιας εκ-παίδευσης ως «μετεμφυλιακό κατάλοιπο».

Νόμος πλαίσιο:Εκκρεμούν απαντήσεις σε ερωτήματα σχετικά

με κάποιες πτυχές του νόμου. Το ζήτημα του ασύ-λου, που ήδη έχει καταπατηθεί αδικαιολόγητα σεορισμένα πανεπιστήμια επί ημερών της νέας κυ-βέρνησης, οι τετραετείς προγραμματισμοί, η αντι-μετώπιση ενδεχόμενων καταλήψεων κτλ αναμέ-νεται να αποδειχθούν λυδία λίθος για τη νέαυπουργό.

Νόμος για τα ΤΕΙ: Το ΠΑΣΟΚ θα κινηθεί στη βάση της ψευδεπί-

γραφης «δεύτερης ανωτατοποίησης» όπως χαρα-κτηρίστηκε ο νόμος Σπηλιωτόπουλου; Ή θα προ-χωρήσει σε ουσιαστικές παρεμβάσεις αναβάθμισηςτης τεχνολογικής εκπαίδευσης; Υπενθυμίζεται ότιη «πρώτη ανωτατοποίηση» που νομιμοποίησε τηνυποβάθμιση των ΤΕΙ ανήκει στο ΠΑΣΟΚ.

Χρηματοδότηση παιδείαςκαι έρευνας:

Η χρηματοδότηση της Παιδείας κινείται σταθε-ρά τα τελευταία χρόνια σταθερά κοντά στο 3% καιτης έρευνας κάτω από 1 %. Το ΠΑΣΟΚ έχει δε-σμευτεί για 1 δις € από την πρώτη μέρα διακυ-βέρνησης, πράγμα που ακόμα δεν έχουμε δει. Τοποσό αυτό συνιστά αυτονόητη προϋπόθεση γιατην πλήρωση κενών που υποσχέθηκε η κ. Δια-μαντοπούλου. Και πάλι όμως, χρειάζεται μεγαλύ-τερη γενναιοδωρία και κυρίως σχέδιο για να επι-τευχθεί η εξαγγελία του 5%, στόχος που παρα-πέμφθηκε τελικά για το τέλος της 4ετίας.

Οι αναγκαίες και εφικτές συμμαχίες:Η κ. Διαμαντοπούλου επιμένει να καλεί σε συ-

στράτευση όλους τους εκπαιδευτικούς φορείς,προσπαθώντας να δώσει συναινετικό στίγμα, αλ-λά τα πράγματα είναι πολύ σύνθετα. ΔΟΕ καιΠΟΣΔΕΠ, οι ηγεσίες των οποίων πρόσκεινται στοΠΑΣΟΚ, τρέφουν προσδοκίες έχουν όμως και αι-τήματα (μισθολογικά, θεσμικά) που γνωρίζουν ότιθα αργήσουν να ικανοποιηθούν. Θα εμπλακούναναπόφευκτα σε μια διελκυστίνδα μεταξύ της επι-είκειας που θα δείξουν προς τον κομματικό τουςφορέα και της πίεσης των επαγγελματικών τουςκλάδων. Ζήτημα αποτελεί η στάση της ΟΛΜΕ πουέχει περάσει πλέον στα χέρια της ΔΑΚΕ. Αν προ-σθέσουμε το απρόβλεπτο φοιτητικό κίνημα πουέχει επιδείξει ισοδύναμη πυγμή σε κυβερνήσειςκαι των δύο μεγάλων κομμάτων, οι συμμαχίες τηςκ. Διαμαντοπούλου αποτελούν γρίφο. �

ΜΕΤΩΠΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

12

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑΓΡΗΓΟΡΗΣ ΚΑΛΟΜΟΙΡΗΣ*

Το κεντρικό συμπέρασμα από όσαείπαν ο πρωθυπουργός και ηυπουργός Παιδείας στη Βουλή κα-τά τη συζήτηση επί των προγραμ-ματικών δηλώσεων της κυβέρνη-σης είναι ότι το ΠΑΣΟΚ και στηνέα κυβερνητική θητεία του επιμέ-νει στην πολιτική που εφάρμοσεως κυβέρνηση παλαιότερα, ιδιαί-τερα κατά την περίοδο 1996-2004.Μένει πιστή, δηλαδή, η νέα κυ-βέρνηση στα νεοφιλελεύθερα προ-τάγματα και τις κατευθύνσεις τηςΕυρωπαϊκής Ένωσης για «ποιότη-τα» και αξιολόγηση με τα κριτήριατης Λισαβόνας.

Η κ. υπουργός προσδιόρισε ως στόχοτου εκπαιδευτικού μας συστήματος τονα εφοδιάζει τους μαθητές με εκείνο το«χαρτοφυλάκιο δεξιοτήτων και ικανοτή-των» που θα τους επιτρέψει να έχουνένα «σχέδιο ζωής».

Αναφέρθηκε, επίσης αλλά γενικόλογασε νέα αναλυτικά προγράμματα και σχο-λικά βιβλία. Δεν διευκρίνισε όμως σεποια κατεύθυνση θα κινούνται αυτά. Γιαμας, το ζήτημα είναι να αλλάξει η πολι-τική που, στη θέση της γενικής μόρφω-σης και της ολοκληρωμένης γνώσηςτην εκμάθηση δεξιοτήτων, τοποθετεί τησυσσώρευση ασύνδετων πληροφοριώνκαι ασπόνδυλων γνώσεων. Αγωνιζόμα-στε για να αντικατασταθούν τα ισχύοντααναλυτικά προγράμματα και βιβλία πουσχεδιάστηκαν από την προηγούμενηκυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και ολοκληρώ-θηκαν επί κυβερνήσεων της Νέας Δη-μοκρατίας. Τα προγράμματα αυτά, κα-θώς και τα αντίστοιχα σχολικά βιβλία,δεν εξασφαλίζουν στη νέα γενιά μια πο-λυδιάστατη, αντικειμενική και επιστη-μονικά τεκμηριωμένη γνώση, ενώ αντί-θετα προωθούν την ανταγωνιστικότητα,την επιχειρηματικότητα και γενικότερατο σχολείο της αγοράς.

Σε ό,τι αφορά στις αναγκαίες αλλαγέςστη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, η υ -πουργός περιορίστηκε σε αναφορές γιαΓενικό Λύκειο με ταυτότητα (;) καθώςκαι για Τεχνολογικό-Επαγγελματικό Λύ-κειο με προοπτικές μέσω της αναβάθμι-σης. Φυσικά, ούτε σκέψη για «ενιαίο»λύκειο. Όμως και η κυβέρνηση του ΠΑ-ΣΟΚ του 1998 διά στόματος του τότευπουργού Παιδείας κ. Γερ. Αρσένη, υπο-σχόταν ότι τα Τεχνικά ΕπαγγελματικάΕκπαιδευτήρια, που τότε ιδρύθηκαν, θαέδιναν «τη δυνατότητα επιλογών σεπρογράμματα και εκπαιδευτικές διαδρο-μές για την ολοκλήρωση των επαγγελ-ματικών στόχων των αποφοίτων τηςΤ.Ε.Ε.». Δηλαδή, ό,τι ακριβώς ισχυρίζεταικαι η νυν υπουργός Παιδείας. Όμως το

*Μέλος της Κ.Π.Ε. του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ25 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2009 τχ. 47

13

ότι δεν υπάρχει κανείς πλέον, ούτε ανάμεσασε όσους εμπνεύστηκαν τη «μεγάλη μεταρ-ρύθμιση» στην ΤΕΕ το 1998, που να την υπε-ρασπίζεται, δημιουργεί μελαγχολικές σκέψειςγια το πού μπορεί να οδηγηθούμε και σήμε-ρα, εάν δεν αξιοποιηθούν ως βάση των αλ-λαγών οι επεξεργασμένες προτάσεις της ΟΛ-ΜΕ και του ΣΥΡΙΖΑ.

Μας ανησυχεί επίσης και η σχεδιαζόμενη«ενίσχυση του ρόλου και της συμμετοχήςτων περιφερειακών και τοπικών αρχών καιπαραγωγικών φορέων για τη διασύνδεσητων ειδικοτήτων του Τεχνολογικού Λυκείουμε τις ανάγκες της τοπικής και περιφερει-ακής ανάπτυξης». Είναι φανερό ότι αυτός οσχεδιασμός σημαίνει ότι οι επιχειρηματίες, οιεταιρείες κλπ. θα παρεμβαίνουν στο περιεχό-μενο και τις ειδικότητες που θα παρέχονται,ώστε να υπηρετούνται τα στενά οικονομικάτους συμφέροντα.

Η πιστοποίηση του Γενικού Λυκείου μεΕθνικό Απολυτήριο, μετά από γενικές και αν-τικειμενικές εξετάσεις σε επιλεγμένο αριθμόμαθημάτων και η καθιέρωση συστήματοςπρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση μεβάση το Εθνικό Απολυτήριο αφήνει αναπάν-τητα πολλά ερωτήματα. Θα αυξηθεί ο αριθ-μός των εισακτέων στα ΑΕΙ και ΑΤΕΙ στηνκατεύθυνση της ελεύθερης πρόσβασης στηνΤριτοβάθμια Εκπαίδευση των αποφοίτων τηςΔευτεροβάθμιας; Θα στηριχθούν τα ΑΕΙ καιΑΤΕΙ με την αναγκαία χρηματοδότηση και τιςαπαιτούμενες υποδομές και προσωπικό,ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στο με-γαλύτερο αριθμό φοιτητών; Θα κατοχυρωθείτο δικαίωμα ισότιμης πρόσβασης στην Τριτο-βάθμια Εκπαίδευση των αποφοίτων του Τε-χνολογικού-Επαγγελματικού Λυκείου; Θακαταργηθεί άμεσα η «βάση του 10», που πε-ριόρισε το δικαίωμα στη μόρφωση σε 70.000περίπου νέους και νέες την τελευταία τετρα-ετία;

Σε ό,τι αφορά στα κονδύλια για την εκπαί-δευση, έχουμε ήδη την πρώτη υπαναχώρη-ση. Προεκλογικά το ΠΑΣΟΚ δεσμεύτηκε ότιστο τέλος της τετραετίας το ποσοστό των δα-πανών για την παιδεία θα φτάσει το 5% τουΑΕΠ. Τώρα ο πρωθυπουργός δηλώνει: «…εγ-γυόμαστε τη συνεχή αύξηση της χρηματοδό-τησης για την παιδεία, ώστε να επιτευχθεί οστόχος του 5% του ΑΕΠ». Δεν προσδιορίζειόμως πότε ακριβώς θα επιτευχθεί αυτός οστόχος. Την πρώτη τετραετία; Τη δεύτερη; Ήμήπως η επίτευξη του στόχου παραπέμπεταιστις καλένδες;

Δεν μπορεί, μετά από τόσα χρόνια υποχρη-ματοδότησης της Δημόσιας Εκπαίδευσης, ναπροσπαθούν να μας πείσουν ότι η Παιδεία γι’αυτούς αποτελεί στρατηγική επιλογή, ενώ

στο «διά ταύτα» περιορίζονται σε μια απλήδέσμευση για ένα επιπλέον δις ευρώ στονπρώτο προϋπολογισμό.

Η Υπουργός Παιδείας δεσμεύτηκε ότι «ξε-κινάμε την πιλοτική εφαρμογή Ζωνών Εκ-παιδευτικής Προτεραιότητας, σε περιπτώσειςσχολείων που παρουσιάζουν μεγάλο εκπαι-δευτικό έλλειμμα, είτε λόγω γεωγραφικήςαπομόνωσης είτε λόγω της κοινωνικο-οικο-νομικής κατάστασης των μαθητών».

Θετικό ως εξαγγελία. Όμως τέτοιες εξαγγε-λίες έχουν γίνει πολλές στο παρελθόν. Ταερωτήματα επανέρχονται. Επαρκεί άραγε τοένα δις επιπλέον για όλα όσα εξαγγέλλονται;

Υπάρχει όμως και το κυβερνητικό προ-ηγούμενο. Τα μέτρα στήριξης των μαθητώνκαι τα προγράμματα αντισταθμιστικής εκπαί-δευσης δεν προωθήθηκαν από τις κυβερνή-σεις του ΠΑΣΟΚ. Η ενισχυτική διδασκαλίαστα Γυμνάσια ουσιαστικά εγκαταλείφθηκε,ενώ η Π.Δ.Σ στα Λύκεια, ιδιαίτερα κατά τηντελευταία περίοδο των κυβερνήσεων τουΠΑΣΟΚ 2001-03, υποβαθμίστηκε δραματικά(καθυστερήσεις στην έναρξή της, στην πλη-ρωμή των εκπαιδευτικών κ.λ.π).

Για τους εκπαιδευτικούςΣε ότι αφορά στους εκπαιδευτικούς, η

υπουργός Παιδείας δηλώνει ότι «αξιολόγη-ση, επιβράβευση, επιμόρφωση είναι το τρί-πτυχο που διέπει τη σχέση αμοιβαίου σεβα-σμού. Η αξιοπρεπής αμοιβή και τα κίνητραστους εκπαιδευτικούς είναι κομβικό σημείοτης πολιτικής μας». Μάλιστα στο κείμενο τουκυβερνώντος κόμματος που αναρτήθηκε

τρεις ημέρες πριν τις εκλογές με τίτλο «ένανέο εκπαιδευτικό σύστημα για τη νέα εποχή»αναφέρεται ότι: «η βελτίωση του μισθού τωνεκπαιδευτικών θα συνδυάζεται με τον ανα-βαθμισμένο ρόλο τους, τις αυξημένες υπο-χρεώσεις τους, την επιμόρφωση και ένα σύ-στημα αξιολόγησης της εκπαιδευτικής μονά-δας και του έργου τους».

Αυτό που διαπιστώνει κανείς ακόμη και μετην παραπάνω γενικόλογη αναφορά είναιότι η νέα κυβέρνηση συνεχίζει να αντιμετω-πίζει τους εκπαιδευτικούς ως ένα φθηνό, εκ-μεταλλεύσιμο και ιδεολογικά υποταγμένο ερ-γατικό δυναμικό. Καμιά ουσιαστική δέσμευ-ση για την ανάγκη ολόπλευρης επιστημονι-κής, οικονομικής και επαγγελματικής στήρι-ξης των εκπαιδευτικών.

Η επιμονή στη σύνδεση του μισθού με τηναξιολόγηση των εκπαιδευτικών παραπέμπειστην πολιτική του κου Αρσένη, που θεσμο-θέτησε την αξιολόγηση ως μηχανισμό χειρα-γώγησης και συμμόρφωσης των εκπαιδευτι-κών. Αυτή η πολιτική προέβλεπε τη συγκρό-τηση σώματος εξωτερικών αξιολογητών καισχεδίαζε να νομιμοποιήσει τη μισθολογικήκαθήλωση ενός μεγάλου τμήματος εκπαι-δευτικών με το πρόσχημα της αρνητικήςαξιολόγησης.

Η γενικόλογη αναφορά της υπουργούστην επιμόρφωση, χωρίς ταυτόχρονη δέ-σμευση για άμεση θεσμοθέτηση και εφαρμο-γή της ετήσιας επιμόρφωσης των καθηγη-τών με απαλλαγή από τα διδακτικά τους κα-θήκοντα, δεν έχει κανένα πρακτικό αντίκρι-σμα.

Είναι γεγονός επίσης ότι την «κακοδαιμο-νία» των χιλιάδων αποσπασμένων εκπαιδευ-τικών στην Κ.Υ. του ΥΠΕΠΘ ή σε άλλες υπη-ρεσίες για άσκηση διοικητικού έργου τηναξιοποίησαν και τη διεύρυναν οι κυβερνή-σεις του ΠΑΣΟΚ οικοδομώντας τις δικές τουςπελατειακές σχέσεις. Πάντως η ΟΛΜΕ είχεκαταθέσει προτάσεις για το εργασιακό καθε-στώς και τις υπηρεσιακές μεταβολές, που κα-τοχυρώνουν τη δικαιοσύνη, την αντικειμενι-κότητα και τη διαφάνεια και επίσης περιορί-ζουν τους πελατειακούς μηχανισμούς. Οιπροτάσεις αυτές παραμένουν και σήμεραεπίκαιρες.

Η δράση του ΣΥΡΙΖΑ, μέσα κι έξω από τηΒουλή, ενάντια στις νεοφιλελεύθερες πολιτι-κές των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και τηςΝέας Δημοκρατίας, συνέβαλε καθοριστικάστην επιτυχία των εκπαιδευτικών αγώνων.

Ο ΣΥΡΙΖΑ, και τη νέα περίοδο, θα στηρίξειπολιτικά τους αγώνες της εκπαιδευτικής κοι-νότητας για την υπεράσπιση και διεύρυνσητου δημόσιου, δωρεάν και κοινωνικού χαρα-κτήρα της Παιδείας. �

Οι προγραμματικές δηλώσειςτης κυβέρνησης και η Παιδεία

Η γενικόλογη αναφορά τηςυπουργού στην επιμόρφωση,χωρίς ταυτόχρονη δέσμευσηγια άμεση θεσμοθέτηση καιεφαρμογή της ετήσιαςεπιμόρφωσης τωνκαθηγητών με απαλλαγή απότα διδακτικά τουςκαθήκοντα, δεν έχει κανέναπρακτικό αντίκρισμα.

14

EKΠΑΙΔΕΥΣΗΚΑΙ ΙΔΕΕΣ

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ25 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2009 τχ. 47

15

ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΜΠΟΥΡΑΚΗΣ*

Το 2009 εορτάζεται μια σημαντική επέτει-ος: η δημοσίευση του βιβλίου του Char-les Darwin με τίτλο On the Origin of

Species by Means of Natural Selection το Νο-έμβριο του 1859. Οι αντιδράσεις για το βιβλίοαυτό στη Βικτωριανή Αγγλία και στον υπόλοι-πο κόσμο υπήρξαν πολλαπλές και ποικίλες.Ωστόσο, το βέβαιο είναι ότι η θεωρία του Dar-win ώθησε πολλούς ανθρώπους να αναθεω-ρήσουν τη θέση της ανθρωπότητας στον κόσμοκαι να κατανοήσουν καλύτερα τη βιολογικήτους φύση. Σήμερα η εξέλιξη της ζωής θεωρεί-ται από τους επιστήμονες ως ένα αδιαμφισβή-τητο γεγονός και η εξελικτική βιολογία αποτε-λεί ένα από τα πιο δραστήρια πεδία έρευνας.

Το ζήτημα της θρησκείαςΩστόσο, παρά τα 150 χρόνια που μεσολά-

βησαν από τη δημοσίευση της θεωρίας τουDarwin η αμφισβήτηση της θεωρίας της εξέ-λιξης είναι ακόμα και σήμερα πολύ έντονηκυρίως στις ΗΠΑ, αλλά και στον υπόλοιποκόσμο και φυσικά στην Ευρώπη. Στην πλει-οψηφία των περιπτώσεων η αμφισβήτησηοφείλεται στην ελλιπή κατανόηση του πραγ-ματικού περιεχομένου της αλλά και στο γε-γονός ότι πολλοί άνθρωποι νιώθουν ότιαπειλείται η πίστη τους. Οι θρησκευτικές πε-ποιθήσεις φαίνονται να αποτελούν ένα ση-μαντικό εμπόδιο στην κατανόηση αλλά κυ-ρίως στην αποδοχή της θεωρίας της εξέλι-ξης, ενώ κυριαρχεί και η άποψη ότι η επι-στήμη και η θρησκεία βρίσκονται σε αντιπα-ράθεση.

Πολλά έχουν ειπωθεί σχετικά με τη διαμά-χη ανάμεσα στο Δαρβινισμό και τη θρησκεία.Αυτό που δεν είναι πάντοτε σαφές είναι ότιη σχέση επιστήμης και θρησκείας υπήρξεκαθ’ όλη τη διάρκεια της Ιστορίας, και εξα-κολουθεί να είναι και σήμερα, πιο πολύπλο-κη απ’ ότι συνήθως παρουσιάζεται, με απο-τέλεσμα να μην υπάρχει κοινή στάση απέ-ναντι στη θρησκεία μεταξύ των επιστημό-νων. Ειδικότερα, μεταξύ των εξελικτικώνβιολόγων διακρίνονται τρεις βασικές θέσεις:ο αθεϊσμός, ο αγνωστικισμός και η θρησκευ-τικότητα. Ορισμένες γνωστές και χαρακτηρι-στικές περιπτώσεις είναι ο Richard Dawkins,ο οποίος είναι άθεος, ο Simon Conway Mor-ris ο οποίος βρίσκεται στον αντίποδα όνταςθρησκευόμενος και ενώ ο Stephen Jay Go-uld ο οποίος ήταν αγνωστικιστής. Με βάσητις απόψεις αυτές, δεν είναι δυνατόν να υπο-στηρίξει κανείς ότι υπάρχει διαμάχη μεταξύεξελικτικής βιολογίας και θρησκείας εφόσονοι επιστήμονες δεν έχουν τις ίδιες θρησκευ-τικές πεποιθήσεις. Ο Dawkins πιστεύει ότι το

ερώτημα της ύπαρξης Θεού συγκαταλέγεταιανάμεσα στα ερωτήματα στα οποία η επι-στήμη δεν έχει απαντήσει ακόμα αλλά μπο-ρεί να απαντήσει στο μέλλον. Αντίθετα, ο Go-uld πίστευε ότι το ερώτημα αυτό ανήκει σεεκείνα στα οποία η επιστήμη δεν μπορεί νααπαντήσει διότι εκπίπτουν του αντικειμένουτης. Τέλος, ο Conway Morris πιστεύει ότι ηεπιστήμη δεν μπορεί να δώσει απαντήσειςστα βασικά ερωτήματα για τη ζωή από μόνητης και ότι χρειάζεται τη συμβολή της θεο-λογίας2.

Το ζήτημα της τελεολογίαςΊσως όμως το βασικό πρόβλημα να μην εί-

ναι οι θρησκευτικές πεποιθήσεις των αν-θρώπων αλλά το γεγονός ότι η θεωρία τηςεξέλιξης και η κεντρική εξηγητική της αρχή,η φυσική επιλογή, φαίνεται να έρχονται σεαντίθεση με τις αυθόρμητες εξηγήσεις τους.Από έρευνες φαίνεται ότι στην πλειονότητατων περιπτώσεων οι νοητικές παραστάσειςτων μαθητών για την εξέλιξη είναι τελεολο-γικές, καθώς θεωρούν ότι η εξελικτική δια-δικασία κατατείνει σε κάποιον σκοπό3. Μά-λιστα αυτές οι εξηγήσεις χρησιμοποιούνταιγενικευμένα στην παιδική ηλικία. Φαίνεταιότι στις μικρές ηλικίες και κυρίως στην ηλι-κία 8-10 ετών οι μαθητές δείχνουν προτίμη-ση στις τελεολογικές εξηγήσεις, οι οποίεςδεν είναι απλώς το αποτέλεσμα της επίδρα-σης της θρησκευτικότητας του οικογενει-ακού τους περιβάλλοντος. Η τάση των μα-θητών να αποδίδουν την ύπαρξη κάποιωνχαρακτηριστικών των οργανισμών σε σκο-πιμότητες οφείλεται στο γεγονός ότι θεω-ρούν ότι χρησιμεύουν στην επίτευξη κάποι-ου στόχου. Έτσι, απουσία άλλης γνώσης,εξηγούν την ύπαρξη ενός βιολογικού χαρα-κτηριστικού ως το προϊόν της πρόθεσης κά-ποιου παράγοντα να επιτύχει συγκεκριμέ-νους στόχους, ο οποίος συνήθως είναι ο Θε-ός.4

Εάν ένας άνθρωπος ερωτηθεί για τα ιδιαί-τερα σωματικά εξαρτήματα που έχουν οι ορ-γανισμοί πιθανώς θα απαντήσει ότι τα έχουνγια κάποιο σκοπό. Έτσι, για παράδειγμα θαεξηγούσε ότι ο ελέφαντας έχει μακριά προ-βοσκίδα ώστε να μπορεί να συλλέγει τηντροφή του και να την φέρνει στο στόμα τουή ότι η καμηλοπάρδαλη έχει μακρύ λαιμόώστε να φτάνει στα φυλλώματα των δέν-τρων και να τρέφεται από εκεί, όταν η τροφήπου υπάρχει στο έδαφος δεν επαρκεί. Αντί-στοιχα, θα εξηγούσε ότι τα ψάρια έχουν τοχαρακτηριστικό (υδροδυναμικό) σχήμα ώστενα μετακινούνται γρήγορα και εύκολα στουδάτινο περιβάλλον, ότι η πολική αρκούδαέχει πλούσιο τρίχωμα ώστε να διατηρεί στα-θερή τη θερμοκρασία του σώματος της σεψυχρό περιβάλλον, ότι τα μάτια της κουκου-

βάγιας είναι κοντά μεταξύ τους ώστε να βλέ-πει στερεοσκοπικά και να εντοπίζει τα θηρά-ματα της ενώ τα μάτια του λαγού είναι σεαπόσταση μεταξύ τους ώστε έχοντας μεγα-λύτερο οπτικό πεδίο να αντιλαμβάνεται έγ-καιρα τους θηρευτές του και τέλος ότι πολλάζώα έχουν παρόμοιο χρώμα με το περιβάλ-λον στο οποίο ζουν ώστε να μην είναι εύκο-λα αντιληπτά από τους θηρευτές τους.

Οι εξηγήσεις αυτές φαίνονται απόλυτα λο-γικές και είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι τιςβρίσκει κανείς ακόμα και σε διδακτικά βι-βλία. Οι συνηθισμένες απαντήσεις στις ερω-τήσεις του τύπου «Γιατί;» είναι του τύπου«Ώστε να / Προκειμένου να» και εξηγούν τηνπαρουσία ιδιαίτερων σωματικών δομών ήεξαρτημάτων με βάση τη λειτουργία πουφαίνονται να εξυπηρετούν.

Όμως, οι εξηγήσεις αυτές είναι ασαφείςαπό βιολογική άποψη. Η βιολογική έρευναδεν μπορεί να τεκμηριώσει τη δυνατότητασκόπιμης πρόσκτησης χαρακτηριστικών πουνα εξυπηρετούν συγκεκριμένες λειτουργίεςτων οργανισμών. Κυρίως, είναι μόνο η δια-τήρηση, και όχι η εμφάνιση των βιολογικώνχαρακτηριστικών, που μπορεί να εξαρτάταιαπό τη λειτουργία που εξυπηρετούν.

Η θεωρία του Darwin και η διδασκαλία

Η διδασκαλία της εξέλιξης θα πρέπει ναέχει ως στόχο την κατανόηση του ότι η φυ-σική επιλογή αποτελεί μια αρχή τοπικήςπροσαρμογής και όχι μιας ευρύτερης προ-όδου ή βελτίωσης και ότι τα έμβια όνταέχουν εξελιχθεί μέσω μιας σειράς τυχαίωνκαι απρόβλεπτων γεγονότων5. Επειδή η κοι-νή καταγωγή και η φυσική επιλογή, ως δυοαπό τα βασικά επιχειρήματα του Darwin, πα-ρείχαν και παρέχουν πολύ ικανοποιητικέςεξηγήσεις σε πάρα πολλά ερωτήματα καιαποτελούν θεμέλιο της σύγχρονης εξελικτι-κής βιολογίας, προτείνεται οι μαθητές τηςδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης να ξεκινήσουνμε την κατανόηση αυτών των δυο εννοιώνκαι την εφαρμογή τους στη διατύπωση εξη-γήσεων, προτού προχωρήσουν στην εκμά-θηση πιο λεπτομερών εξηγήσεων6.

Ο Darwin δούλεψε μεθοδικά για πολλάχρόνια προκειμένου να συγκεντρώσει επαρ-κή στοιχεία και αξιοποίησε με ευρηματικότρόπο προϋπάρχουσες ιδέες για να καταλή-ξει τελικά στη θεωρία που δημοσίευσε στηνΠροέλευση. Η συγκεκριμένη θεωρία, και ει-δικότερα ο καταλυτικός ρόλος της φυσικήςεπιλογής αλλά όχι η γενικότερη ιδέα τηςεξέλιξης, αποτέλεσε αντικείμενο έντονηςκριτικής και το θέμα πολλών αντιπαραθέσε-ων για πολλά χρόνια μετά από τη δημοσίευ-

Η διδασκαλία της θεωρίας της εξέλιξηςΘεωρητικά και παιδαγωγικά ζητήματα1

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ*Εκπαιδευτικός, Εκπαιδευτήρια ΓΕΙΤΟΝΑ

EKΠΑΙΔΕΥΣΗΚΑΙ ΙΔΕΕΣ

16

ση της. Ο Darwin γνώριζε τις αδυναμίες τηςθεωρίας του, τις οποίες μάλιστα ανέδειξε οίδιος στην Προέλευση, και εργάστηκε μεθο-δικά για πολλά χρόνια αργότερα προσπα-θώντας να δώσει απαντήσεις σε σημαντικάφαινόμενο όπως εκείνο της προέλευσης τηςυπάρχουσας ποικιλομορφίας. Το γεγονός ότιδεν κατάφερε να προσφέρει τις πλήρειςαπαντήσεις καθώς και ότι η θεωρία του έχειη ίδια εξελιχθεί από τότε που τη διατύπωσεέως σήμερα δεν μειώνει καθόλου τη συνει-σφορά του. Ο Darwin έθεσε ισχυρά θεμέλιαγια την επιστήμη της εξελικτικής βιολογίαςη οποία σήμερα αποτελεί ένα από τα πλέονδραστήρια πεδία έρευνας. Δίκαια λοιπόν τοέτος 2009 εορτάζεται η επέτειος των 150ετών από τη δημοσίευση της Προέλευσηςκαι των 200 ετών από τη γέννηση του συγ-γραφέα της.

Το συνέδριο με τίτλο «Η Διδασκαλία τηςΘεωρίας της Εξέλιξης: Θεωρητικά και Παι-δαγωγικά Ζητήματα» που διοργανώνεταιαπό τα Εκπαιδευτήρια ΓΕΙΤΟΝΑ στις 7 και 8Νοεμβρίου 2009 στο Ίδρυμα Ευγενίδου, μετη συμμετοχή σημαντικών ξένων και Ελλή-

νων ειδικών και επιστημόνων, έχει στόχο ναδώσει την αφορμή για προβληματισμό καισυζήτηση γύρω από τα ζητήματα πουάπτονται της διδασκαλίας της εξέλιξης. Με-ταξύ άλλων δυο παγκοσμίου κύρους ειδικοί,ο John Hedley Brooke (University of Ox-ford) και ο James Lennox (University of Pit-tsburgh) θα αναλύσουν στις ομιλίες τους τησχέση της θεωρίας του Darwin με τη θρη-σκεία και με την τελεολογία. Η ανάλυση αυ-τή, εκτός από ιστορικό ενδιαφέρον, έχει καισημαντικές επιπτώσεις για την εκπαίδευσηκαθώς οι θρησκευτικές πεποιθήσεις και οιαυθόρμητες τελεολογικές εξηγήσεις των μα-θητών αποτελούν δυο από τα σημαντικότε-ρα γνωστικά εμπόδια κατά τη διδασκαλίατης θεωρίας της εξέλιξης. Πολλοί άλλοι διε-θνούς κύρους Έλληνες πανεπιστημιακοίόπως ο Κώστας Κριμπάς, ο Λευτέρης Ζού-ρος7, η Στέλλα Βοσνιάδου και η ΒασιλικήΖόγκζα θα αποσαφηνίσουν σημαντικά θέμα-τα που έχουν σημαντικές επιπτώσεις για τηδιδασκαλία της εξέλιξης στη χώρα μας. �

1 Οι απόψεις που παρουσιάζονται εδώ ανα-πτύσσονται αναλυτικότερα στο ΚαμπουράκηςΚ. (2009). Η διδασκαλία της θεωρίας της εξέλι-

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

Tα Εκπαιδευτήρια ΓΕΙΤΟΝΑ τιμώνταςτην επέτειο των 200 ετών από τη γέννη-ση του Charles Darwin και των 150

ετών από τη δημοσίευση του βιβλίου του με τίτ-λο “On the Origin of Species by Means of Na-tural Selection” διοργανώνουν συνέδριο μεδιεθνή συμμετοχή και θέμα

Η Διδασκαλία της Θεωρίας της Εξέλιξης:

Θεωρητικά και Παιδαγωγικά ΖητήματαΤο συνέδριο θα διεξαχθεί στις 7-8 Νοεμ-

βρίου 2009 στο Ίδρυμα Ευγενίδου, Λ.Συγ-γρού 387 Π. Φάληρο τηλ: 210-9469600

Η είσοδος θα είναι ελεύθερη για το κοινόκαι θα χορηγηθούν βεβαιώσεις παρακολού-θησης.

Με την υποστήριξη των:

TO ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Σάββατο 07/11/200909:45-12:00. O κοινωνικός περίγυρος

και το έργο του Charles Darwin πριναπό την Προέλευση

Συντονιστές: Σοφία Ριζοπούλου & Δημή-τρης Νοταράς

Καθημερινότητα και προβληματισμοίστη Βικτωριανή Αγγλία πριν από τη δη-μοσίευση της θεωρίας του Charles Dar-win. Χρήστος Γρηπιώτης, Εκπαιδευτήρια ΓΕΙΤΟΝΑ

Η ρομαντική θεώρηση της φύσης καιη πιθανή επίδρασή της στο Δαρβίνο.Παναγιώτα Βάσση, Εκπαιδευτήρια ΓΕΙΤΟΝΑ

Η «μακρά αναμονή» του Δαρβίνου καιο ρόλος των θυσανόποδων. Κώστας Μαννούρης, Πανεπιστήμιο Αθηνών

Ανθισμένα φυτά του Δαρβίνου.Σοφία Ριζοπούλου, Πανεπιστήμιο Αθηνών

Η ανάπτυξη της θεωρίας του CharlesDarwin: 1839-1859. Κώστας Καμπουράκης, Εκπαιδευτήρια ΓΕΙ-ΤΟΝΑ

12:30-14:30 Τελεολογία και θρησκείαΣυντονιστές: Κώστας Γαβρόγλου & Λαο-

κράτης ΒάσσηςDarwin and religion: correcting the

caricatures.John Hedley Brooke, University of Oxford

The Darwin/Gray correspondence1857-1869: an intelligent discussionabout chance and design. James G. Lennox, University of Pittsburgh

15:30-17:30 Η θεωρία της εξέλιξηςστην Ελληνική πραγματικότητα

Συντονιστές: Στάθης Ψύλλος & ΝίκοςΚαλλιμασιώτης

Η υποδοχή του Δαρβινισμού στην Ελ-λάδα. Γιώργος Μαλάμης, Πανεπιστήμιο Αθηνών

Οι αντιδράσεις της Εκκλησίας και τηςακαδημαϊκής θεολογίας της Ελλάδοςστη Δαρβινική θεωρία.

Βασίλης Ξυράφας, Εκπαιδευτήρια ΓΕΙΤΟΝΑ Γράφοντας για την εξέλιξη στα σχολι-

κά βιβλία.Κώστας Β. Κριμπάς, Πανεπιστήμιο Αθηνών

Γιατί ο Δαρβίνος έχει θέση στα σχο-λεία μας. Ελευθέριος Ζούρος, Πανεπιστήμιο Κρήτης

18:00-20:00 Η θεωρία της εξέλιξης απότη σκοπιά της ιστορίας και της φιλοσο-φίας της επιστήμης

Συντονιστές: Κώστας Στεργιόπουλος &Αλέξανδρος Αποστόλου

Το γονίδιο στην εξελικτική βιολογίακαι στη μοριακή γενετική: διαφορετικέςεννοιολογικές προσεγγίσεις;Μάνια Γεωργάτου, 2ο Πειραματικό ΕνιαίοΛύκειο Αθηνών

Ρεαλισμός και εξελικτική θεωρία: εξη-γώντας δαρβινικά την επιτυχία της επι-στήμης Κώστας Στεργιόπουλος,Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο & 2ο Πει-ραματικό Γυμνάσιο Αθηνών

Αριστοτέλης – Δαρβίνος: βιολογικέςκαι ψυχολογικές προσεγγίσεις με ιδιαί-τερη έμφαση στις αισθητικές και νοητι-κές δυνάμεις των έμβιων όντων. Χριστίνα Παπαχρήστου, Αριστοτέλειο Πανε-πιστήμιο Θεσσαλονίκης

Τελεολογία και βιολογία: τρεις πολύπαλιές τοποθετήσεις σε έναν πολύ σύγ-χρονο διάλογο. Χαράλαμπος Σιεκκερής, University of Bri-stol

Συνέδριο για τη διδασκαλία της Θεωρίας της Εξέλιξης,

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ25 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2009 τχ. 47

17

ξης: νοητικές παραστάσεις των μαθητών καιπροτάσεις διδασκαλίας. Στο Β. Ζόγκζα ΘέματαΔιδακτικής της Βιολογίας: Διδασκαλία και Μά-θηση Βιολογικών Εννοιών στη ΔευτεροβάθμιαΕκπαίδευση, 298-328, Εκδόσεις Μεταίχμιο,Αθήνα.2 Βλ. Dawkins, R. (2006). The God Delusion.Bantam Press, London., Gould, S. J. (1999).Rocks of Ages: Science and Religion in theFullness of Life. Ballantine Books, New York,Conway Morris, S. (2003). Life’s Solution: Ine-vitable Humans in a Lonely Universe. Cam-bridge University Press, Cambridge.3 Για μια σχετική έρευνα στην Ελλάδα βλ.Kampourakis K and Zogza V (2008) Students’intuitive explanations of the causes of homo-logies and adaptations. Science & Education,17(1), 27-474 Βλ. αντίστοιχα Evans ME (2008). Conceptualchange and evolutionary biology: a develop-mental analysis. In Vosniadou S. (Ed.) Inter-national Handbook of Research in Conce-ptual Change, 263-294, Routledge, New Yorkand London.· Kelemen D (2003) British andAmerican children’s preferences for teleo-functional explanations of the natural world.Cognition, 88, 201-221. · Kelemen D (2004)Are children ‘‘intuitive theists’’?: reasoning

about purpose and design in nature. Psycho-

logical Science, 15(5), 295-301, 5 Βλ. Gould, S. J. (2000) [1989]. Wonderful Li-

fe: the Burgess Shale and the Nature of Hi-

story. Vintage, London· Beatty, J. (2006). Re-

playing life’s tape. Journal of Philosophy, CI-

II(7), 336-362.6 Για τα αποτελέσματα μιας τέτοιας διδασκα-

λίας βλ. Kampourakis K and Zogza V (2009)

Preliminary evolutionary explanations: a ba-

sic framework for conceptual change and ex-

planatory coherence in evolution. Science &

Education, 18(10), 1313-13407 Πρόσφατα κυκλοφόρησαν τα βιβλία των κα-

θηγητών Κώστα Κριμπά και Λευτέρη Ζούρου,

οι οποίοι είναι μέλη της Ακαδημίας Αθηνών

και διακεκριμένοι εξελικτικοί βιολόγοι, με θέ-

μα το Δαρβινισμό: Κώστας Β. Κριμπάς (2009)

Δαρβινισμός και η ιστορία του έως τις μέρες

μας. Εκδόσεις Ωκεανίδα, Αθήνα & Λευτέρης

Ζούρος (2009) Ας συμφιλιωθούμε με τον Δαρ-

βίνο. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηρά-

κλειο.

Κυριακή 08/11/200910:00 – 12:15 Συμπόσιο: Το ζήτημα

της εννοιολογικής αλλαγής κατά τη δι-δασκαλία της θεωρίας της εξέλιξης

Συντονιστές: Βασιλική Ζόγκζα & Βα σί ληςΚουλαϊδής

Τα προβλήματα της εννοιολογικής αλ-λαγής στη μάθηση των φυσικών επιστη-μών και επιπτώσεις τους στη μάθησηκαι τη διδασκαλία.Στέλλα Βοσνιάδου, Πανεπιστήμιο Αθηνών

Γνωστικοί περιοριστικοί παράγοντεςγια τη μάθηση και την αποδοχή της θε-ωρίας της εξέλιξης.

Βασιλική Ζόγκζα, Πανεπιστήμιο ΠατρώνΕννοιολογική οικολογία Ελλήνων

φοιτητών για την εξέλιξη: η σχέση τηςμε την εννοιολογική αλλαγή. Κυριάκος Αθανασίου, Πανεπιστήμιο Αθηνών

Πρώιμες εξελικτικές εξηγήσεις: έναβασικό πλαίσιο για την επίτευξη εννοι-ολογικής αλλαγής και εξηγητικής συνο-χής κατά τη διδασκαλία της θεωρίας τηςεξέλιξης.Κώστας Καμπουράκης, Εκπαιδευτήρια ΓΕΙ-ΤΟΝΑ

12:45-14:30 Η διδασκαλία της εξέλιξηςΣυντονιστές: Κυριάκος Αθανασίου &

Ευάγγελος Συμεωνίδης How the history of research on in-

dustrial melanism can promote lear-ning about the nature of science. David W. Rudge, Western Michigan Uni-

versityΗ διδασκαλία της εξέλιξης στα πλαί-

σια της μεταγονιδιωματικής βιολογίας. Γιώργος Θηραίος, Ίδρυμα ΙατροβιολογικώνΕρευνών Ακαδημίας Αθηνών

Η εξέλιξη του ανθρώπου μέσα από ταεκθέματα και τις επιστημονικές συλλο-γές του Ανθρωπολογικού Μουσείουτου Πανεπιστημίου Αθηνών.Θεόδωρος Πίτσιος, Πανεπιστήμιο Αθηνών

15:30 – 17:30 Συμπόσιο: Η διδασκαλίατης θεωρίας της εξέλιξης εκτός της τυ-πικής εκπαίδευσης

Συντονιστές: Ιωάννα Σουφλέρη & Ανα-στάσιος Ανέστης

Η διδασκαλία για τη μεταβολή τωναβιοτικών παραγόντων στο Σαρωνικόκόλπο κατά την τελευταία 15ετία ωςρυθμιστικούπαράγοντα της μκροεξέλι-ξης.Αναστάσιος Ανέστης, Εκπαιδευτήρια ΓΕΙ-ΤΟΝΑ

Διδάσκοντας την εξέλιξη μέσα από τοπαιχνίδι και τις τεχνικές της βιωματι-κής μάθησης: μια διδακτική πρότασηπεριβαλλοντικής εκπαίδευσης από τοWWF Ελλάς.

Ελένη Σβορώνου, Υπεύθυνη Περιβαλλον-τικής Εκπαίδευσης, WWF Ελλάς

Ιχνηλατώντας δαρβινικές έννοιες στηλογοτεχνία: ανάδειξη δομικών στοιχεί-ων ιστολογίου (blog) για εκπαιδευτικήχρήση.

Μαρία Ξέστερνου, Εκπαιδευτήρια ΓΕΙΤΟΝΑ«Η φυσική επιλογή εν δράσει»: ένα

θεατρικό δρώμενο για τη διδασκαλίατης εξέλιξης. Πηνελόπη Μυτιληναίου, 1ο Γυμνάσιο Βά-ρης

18:00 – 20:00 Η εικόνα της θεωρίαςτης εξέλιξης στην Ελληνική Εκπαίδευ-ση

Συντονιστές: Λουκία Πρίνου & ΚώσταςΑρβανίτης

Η διδασκαλία της εξέλιξης στο ελλη-νικό σχολείο: παρελθόν και παρόν.

Λουκία Πρίνου, Πανεπιστήμιο Αθηνών Η παρουσίαση των εννοιών της θεω-

ρίας της εξέλιξης στα σχολικά εγχειρί-δια των Θρησκευτικών της Δευτερο-βάθμιας Εκπαίδευσης κατά την τελευ-ταία εικοσαετία. Παναγιώτης Ραβανίδης, ΕκπαιδευτήριαΓΕΙΤΟΝΑ

H διδασκαλία της εξέλιξης στη δευτε-ροβάθμια εκπαίδευση στη χώρα μας.

Βασιλική Περάκη, Παιδαγωγικό Ινστιτού-το, Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρη-σκευμάτων

Διερευνώντας τους παράγοντες πουσχετίζονται με τη διδασκαλία της εξελι-κτικής θεωρίας μεταξύ καθηγητών τηςδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Παναγιώτης Στασινάκης, ΠανεπιστήμιοΑθηνών

7-8 Νοεμβρίου 2009

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ

18

Ας γνωριστούμε.

Σε ένα σημείωμα γνωριμίας λοιπόν, επιλέ-γουμε λίγα, αρχειακά για την γνώμη μαςθέματα, με την ελπίδα να αποκαταστή-

σουμε μια επικοινωνία, μια σχέση διαλόγου καιαλληλεπίδρασης με το χώρο της ιδιωτικής εκ-παίδευσης, της επισφαλούς εργασίας αλλά καιτον ιδιαίτερο δικό μας κόσμο της αριστεράς.

Το πρώτο θέμα αναφοράς αποτελεί ο καθο-ρισμός του είδους της εργασίας του φροντι-στηριακού καθηγητή. Είναι δηλαδή μια πα-ροχή εργασίας ενός ελεύθερου επαγγελματίαπρος το φροντιστήριο ή κυριαρχούν σε αυτήντα χαρακτηριστικά μιας εξαρτημένης εργα-σίας; Στο ερώτημα αυτό υπάρχει απάντησηκαι μάλιστα δικαστική με την οποία χαρα-κτηρίζεται εξαρτημένη. Θα λέγαμε απόφασησωστή και δίκαιη αφού τα βασικά κριτήριαγια μια τέτοια σχέση, ο τόπος και ο χρόνος ερ-γασίας, καθορίζονται δεσμευτικά από τοφροντιστήριο-εργοδότη. Με την ουσιαστικήαυτή παραδοχή διαμορφώνεται όλο το εργα-σιακό πλαίσιο: καθορίζεται υποχρεωτικήασφάλιση των εργαζομένων στο ΙΚΑ, νοημα-τοδοτείται και διεκδικείται συλλογική σύμβα-ση εργασίας, οικοδομείται το δικαίωμα νααμειβόμαστε στις αργίες, να παίρνουμε δώραΧριστουγέννων-Πάσχα, επίδομα αδείας, επί-δομα γάμου, να υπολογίζονται τριετίες καιτίτλοι σπουδών για την αμοιβή μας …ακριβήλοιπόν κατάκτηση η εξαρτημένη σχέση ερ-γασίας και αυτονόητη η ανάγκη υπεράσπι-σης της και στο σύνολο και στο επιμέρους.

Σήμερα την εργασιακή σχέση των εργαζο-μένων καθηγητών στα φροντιστήρια μέσηςεκπαίδευσης καθορίζουν δυο συμβάσεις ερ-γασίας μια πανελλαδική (μεταξύ ΟΙΕΛΕ καιΟΕΦΕ)* και μία για τον νομό Αττικής (μετα-ξύ ΣΕΦΚ και ΕΣΙΦΜΕΑ)**, με τη δεύτερη κα-τά παράδοση πολύ καλύτερη εξαιτίας και τηςσταθερής αγωνιστικής στάσης του ΣυλλόγουΕργαζομένων στα Φροντιστήρια Καθηγητών.Είναι μάλιστα ιδιαίτερα σημαντικό ότι η τε-λευταία σύμβαση για τον νομό Αττικής υπο-γράφτηκε χωρίς παραπομπή σε υποχρεωτι-κή διαιτησία(που αποτελούσε το καθεστώς)με δύο σημαντικά κέρδη: η εργοδοσία νααναγνωρίσει το εύλογο του περιεχομένουτης σύμβασης και να αρθούν εκ των πραγ-μάτων παλαιότερες ενστάσεις της ως προςτην νομιμότητα της συλλογικής εκπροσώ-πησης και των εργαζομένων και των εργο-δοτών .

Έτσι λοιπόν ενώ το θεσμικό πλαίσιο επι-τρέπει μια αισιοδοξία και η όλη δράση μας εί-χε το τελευταίο διάστημα επιτυχίες, η εργα-σιακή πραγματικότητα της πλειοψηφίας τωνκαθηγητών είναι άσχημη και σε κάποιες πε-

ριπτώσεις εξευτελιστική. Το τοπίο κυριαρχεί-ται από άτυπες και παράνομες «προσωπικέςσυμβάσεις» με αμοιβές που απέχουν εξαιρε-τικά από τις προβλέψεις (η σύμβαση χωρίςυπερβολή από κάτω όριο αμοιβής, έχει μετα-τραπεί σε μισθολογική οροφή). Η εισφορο-διαφυγή προς το ΙΚΑ είναι πολύ μεγάλη κα-θιστώντας την κατοχύρωση συνταξιοδοτικούδικαιώματος αδύνατη. Η εσκεμμένα πολύ μι-κρή εβδομαδιαία απασχόληση κάνει τους αν-θρώπους να μοιράζουν την ημέρα τους απόφροντιστήριο σε ιδιαίτερο και πάλι φροντι-στήριο και τους αφήνει ευάλωτους σε κάθεείδους πιέσεις και συμπεριφορές αφού φαν-τάζει πολύ εύκολη η αντικατάσταση τους. Ηκαταβολή δώρων και επιδόματος αδείαςαποτελούν εξαίρεση. Ακόμα και η πληρωμήτων επίσημων αργιών αμφισβητείται.

Θα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η κατά-σταση διαμορφώνεται σε μια κοινωνικήπραγματικότητα που δεσμεύει ασφυκτικάανθρώπους και συλλογικότητες. Η ανεργίατων νέων αποφοίτων των «καθηγητικώνσχολών» είναι πολύ μεγάλη. Οι νέοι εργαζό-μενοι θεωρούν «πέρασμα» την δουλειά σταφροντιστήρια προς κάτι καλύτερο, ζούνε τηνεμπειρία του «επιτυχόντος αλλά μη διοριζό-μενου» στον ΑΣΕΠ, τρέχουν σε ενισχυτικήκαι πρόσθετη διδακτική στήριξη για λίγα μό-

ρια (αφού και τα ελάχιστα χρήματα θα δο-θούν κάποιο επόμενο έτος), εγκαταλείπουντα σπίτια τους για κάποια θέση αναπληρωτήστην επαρχία, χτίζουν το πολύ μικρό φροντι-στήριο των δύο δωματίων της γειτονιάς. Τακόμματα επιδεικτικά αγνοούν ανθρώπουςκαι ανάγκες. Οι οπαδοί των κομμάτων εξου-σίας δεν έχουν συνδικαλιστική έκφραση στασωματεία του χώρου , οι αριστεροί προσπα-θούν συχνά στην εργασιακή τους ζωή να ξε-χάσουν την αριστερή τους τοποθέτηση ενώστην κομματική τους ζωή ψελλίζουν ενοχι-κά την εργασιακή τους ιδιότητα , τέλος όλοιμαζί σε εκλογές, διακηρύξεις και συμπόσιαπολεμούν την «επάρατο παραπαιδεία».

Αν σε όλα αυτά πρέπει να αντιδράσουμε,οφείλουμε πρώτιστα να μαζικοποιήσουμε τασωματεία του χώρου, να προβληματιστούμεκαι πιθανά να τροποποιήσουμε τη δομή τουσυνδικαλιστικού κινήματος , να προτάξουμεαποφασιστικά την ενότητα και συσπείρωσηόλων των αριστερών δυνάμεων. Στο επίπεδοτων στόχων η συμφωνία των αριστερών δυ-νάμεων είναι μεγάλη, το πλαίσιο ικανοποι-ητικό, η δυνατότητα βελτίωσης σε αιτήματακαι ιεραρχήσεις δεδομένη, η οικοδόμησηόμως μιας συναδελφικής συντροφικής αλ-ληλεγγύης μακριά από καχυποψίες και μι-κροσκοπιμότητες αποτελεί ζητούμενο. Όπωςζητούμενο είναι μια ριζοσπαστική ανανεωτι-κή αριστερά με γνώση, με ιδέες και προτά-σεις για όλο το φάσμα της ιδιωτικής εκπαί-δευσης.

Άραγε οι δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενοι σειδιωτικά σχολεία, σε φροντιστήρια ξένωνγλωσσών, σε φροντιστήρια μέσης εκπαίδευ-σης, στην επαγγελματική κατάρτιση, σε όλητην ιδιωτική μεταλυκειακή εκπαίδευση θασυνεχίσουν να αποτελούν κομμάτι μιας ξεχα-σμένης κοινωνίας; Ας μην το επιτρέψουμε. �

… για τους κωπηλάτες Α.Σ

* Ομοσπονδία Ιδιωτικών Εκπαιδευτικών Λει-τουργών Ελλάδας-Ομοσπονδία ΕκπαιδευτώνΦροντιστών Ελλάδας.** Σύλλογος Εργαζομένων στα Φροντιστήριακαθηγητών –Επαγγελματικό Σωματείο Ιδιοκτη-τών Φροντιστηρίων Μέσης Εκπαίδευσης Αττι-κή

ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΠΛΕΥΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΚΗΣ ΕΠΙΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ

ΓΑΛΕΡΑ …κωπηλάτεςσε φροντιστήριο

� ΥΓ. Στις 6,7,8 Νοέμβρη γίνονται εκλογές στο ΣΕΦΚ. Το ψηφοδέλτιο της Ριζοσπαστι-κής Ανανεωτικής Κίνησης Εκπαιδευτικών (ΡΑΚΕ) πρέπει να στηριχθεί και όχι απλά ναψηφιστεί. Καλούμε όλους τους συναγωνιστές και συντρόφους εργαζόμενους καθηγητέςσε φροντιστήρια νομού Αττικής, να δηλώσουν διαθεσιμότητα στη «θεματική παιδείας ΣΥ-ΡΙΖΑ» ΑΜΕΣΑ.

E-mail: SYRIZA-Education@googlegroups.comΤηλέφωνα επικοινωνίας: 6974705597 και 6972120134.

…ενώ το θεσμικό πλαίσιοεπιτρέπει μια αισιοδοξία καιη όλη δράση μας είχε τοτελευταίο διάστημαεπιτυχίες, η εργασιακήπραγματικότητα τηςπλειοψηφίας των καθηγητώνείναι άσχημη και σε κάποιεςπεριπτώσεις εξευτελιστική.

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ25 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2009 τχ. 47

19

Εδώ και δεκαετίες η Φιλοσοφική ΣχολήΑθήνας εξυπηρετεί κυριολεκτικά χιλιά-δες φοιτητών των λεγόμενων καθηγητι-

κών σχολών προκειμένου οι παραπάνω σπου-δαστές να συμπληρώσουν το δελτίο τους με τιςαναγκαίες παρακολουθήσεις διδασκαλιών σεπειραματικά και καμιά φορά σε άλλα σχολείατης δημόσιας δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Ηάσκησή τους προϋποθέτει ένα σύνολο θεωρη-τικών γνώσεων τις οποίες άλλοι διαθέτουν καιάλλοι όχι. Εκτός από τις επισκέψεις-παρακο-λουθήσεις στα πειραματικά σχολεία οι φοιτητέςαποκλειστικά του τομέα Παιδαγωγικής είναιυποχρεωμένοι να κάνουν και μία ατομική δι-δασκαλία για την οποία τουλάχιστον επί εποχήςμου (υπήρξα επόπτρια των διδακτικών ασκή-σεων για την τριετία 2002-2005) προετοιμά-ζονται με τη βοήθεια του επόπτη ή της επό-πτριας. Ο αριθμός των φοιτητών κάθε φοράπου έπρεπε να προετοιμαστούν ήταν πραγματι-κά υπερβολικός και υπερέβαινε τις ανθρώπινεςδυνάμεις μας σε ζητήματα οργάνωσης και συν-τονισμού τους. Η Σχολή όμως δεν φρόντισε πο-τέ, ούτε μέχρι σήμερα, να βρει λύσεις που θαέβγαζε τους φοιτητές και τους συνοδούς τουςαπό μία διεκπεραιωτική διαδικασία, τυπικήςπαρουσίας για τους περισσότερους, των ομαδι-κών παρακολουθήσεων-διδασκαλιών.

Οι αιτίες για την περισσότερο διεκπεραι-ωτικής αντίληψης λειτουργία αυτού του πα-λαιού θεσμού πρέπει να αναζητηθούν σε όλοτο φάσμα των πραγμάτων και των ανθρώ-πων που τις πλαισιώνουν. Τα κακώς κείμεναορισμένων σχολών δεν εξαιρούνται ούτε αυ-τή τη φορά και δεν διαφέρουν από τα γενι-κότερα προβλήματα. Ελλιπής χρηματοδότη-ση, συγκεντρωτισμός και αδυναμία ανάθεσηςέργου σε καινούρια πρόσωπα, συνεχής καιαυξανόμενος αριθμός φοιτητών κ.λ.π.

Στις αιτίες ας προστεθεί και το φάντασματου δημοσιοϋπαλληλικού πνεύματος πουπλανιέται σε κάθε δημόσιο χώρο.

Την παρασκευή 16 Οκτωβρίου στην αίθου-σα AULA (το αναγνωρίζω ως θετική προσπά-θεια), προσήλθαν καθηγητές και καθηγήτριεςτων πειραματικών σχολείων ύστερα απόπρόσκληση του Τομέα Παιδαγωγικής και συ-ζήτησαν επί του φαινομένου του υψηλότα-του αριθμού των φοιτητών που λαμβάνει μέ-

ρος στις διδακτικές ασκήσεις, για τη συμπε-ριφορά των εν λόγω φοιτητών, τις ελλιπείςσυνήθως γνώσεις τους που δεν είναι αρκετέςούτε για να συμπληρώσουν σχετικό έντυποπου αναφέρεται στους σκοπούς, τους στό-χους, τη μέθοδο, τα μέσα, την αξιολόγησητων μαθητών, τη βιβλιογραφία που χρησιμο-ποίησε ο διδάσκων κ.ά. Ήταν κοινή δηλαδή ηδιαπίστωση της εν λόγω κατάστασης. Οιυπεύθυνοι καθηγητές (πανεπιστημιακοί)

κράτησαν τις σημειώσεις τους και ίσως προ-σπαθήσουν για το καλύτερο.

Εγώ προσωπικά (καθηγήτρια φιλόλογος μεοργανική θέση σε πειραματικό σχολείο) θαήθελα να υπήρχε συνεργασία τόσο πριν τηνεπίσκεψη των φοιτητών όσο και μετά προ-κειμένου να προετοιμάσουμε την επίσκεψητων σπουδαστών, αποσκοπώντας τουλάχι-στον από τη μεριά μας σε μια πιο γόνιμη πα-ρουσία και ακόμη γονιμότερο αποτέλεσμα. Τοίδιο άλλωστε προσπάθησα να κάνω και άλ-λοτε ως επόπτρια με τους φοιτητές, αφιερώ-νοντας όλο μου τον ελεύθερο χρόνο, ακόμηκαι τις αργίες, προκειμένου να προετοιμα-στούν για τις ατομικές διδασκαλίες. Όμως καιαυτό το έργο πολλές φορές χάνεται, δεν επα-ναλαμβάνεται, δεν οργανώνεται σταθερά στιςίδιες βάσεις. Πέρα όμως από τις καλές προ-θέσεις και τις ευλογίες όλων, είναι αναγκαίεςκάποιες διαπιστώσεις και ακόμη αναγκαιότε-ρες κάποιες προτάσεις.

1. Η φιλοσοφία της διεκπεραίωσης διαπερ-

νά μεγάλο μέρος του ελληνικού Δημοσίουγια διαφορετικούς κάθε φορά λόγους και αι-τίες. Με τους φοιτητές όμως που αρχίζουν ναασκούν κατά κάποιο τρόπο το μελλοντικότους επάγγελμα για πρώτη φορά, τα πράγμα-τα γίνονται πολύ σοβαρά αν σκεφθεί κανείςτις αποσκευές αισιοδοξίας και επαγγελματι-κής επάρκειας με τις οποίες εφοδιάζονται.

2. Το σημαντικότερο πρόβλημα στις παρα-πάνω ασκήσεις είναι ο υπερβολικά υψηλόςαριθμός σπουδαστών.

3. Η επιμόρφωση των φοιτητών στην πρα-κτική τους άσκηση μπορεί να αποκτήσει τοεπιθυμητό αποτέλεσμα, μόνο αν χωριστούνσε πολλές και μικρές ομάδες και προετοιμά-

ζονται κατάλληλα, τόσο γι΄ αυτό που θα δι-δάξουν, όσο και γι΄ αυτό που θα διδαχθούν.

4. Οι αποσπασμένοι εκπαιδευτικοί χρειάζε-ται να επιμορφωθούν κι αυτοί τόσο σε ζητή-ματα διδακτικής και μεθοδολογίας, όσο καισε θέματα της πανεπιστημιακής λειτουργίας.

5. Πρέπει να υπάρξει διαχωρισμός φοιτη-τών με αφετηρία την επιθυμία τους γι΄ αυτόπου θέλουν να κάνουν μελλοντικά. Γι’ αυ-τούς που θα ακολουθήσουν άλλο δρόμο απόαυτόν της Εκπαίδευσης, δεν είναι απαραίτη-τη η πρακτική άσκηση στα σχολεία.

Οι θυσίες ορισμένων εκπαιδευτικών απότη μια πλευρά και η αδιαφορία κάποιων άλ-λων από την άλλη δεν λύνουν τα προβλήμα-τα. Ίσως να πρέπει κάποια πράγματα να γί-νουν πιο ευρύχωρα και να φιλοξενήσουν καιάλλες απόψεις και προτάσεις. Οι εκπαιδευτι-κοί χρειάζονται π.χ. το χώρο τους για να προ-ετοιμαστούν και να δουλέψουν και οι φοιτη-τές μεγαλύτερο αριθμό εποπτών και επο-πτριών καλά προετοιμασμένων. �

Η φιλοσοφία της διεκπεραίωσης,οι αποσπασμένοι εκπαιδευτικοί και οι διδακτικές ασκήσεις στη Φιλοσοφική Σχολή Με αφορμή την εκδήλωση ενδιαφέροντος για τις διδακτικές ασκήσεις των φοι-τητών σε ημερίδα που διοργανώθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2009 στην αίθουσα AU-LA της Φιλοσοφικής Σχολής Αθήνας.

ΝΑΓΙΑ ΓΙΑΝΝΑΚΙΤΣΑ*

*Εκπαιδευτικός

ΘΕΜΑΤΑ

20

Μετά από την ένδοξη διαδρομή δεκαε-τιών στο Μέγαρο Δεληγιώργη, στοιστορικό κτίριο της οδού Κανάρη 1,

όπου εξέθρεψε γενιές κινηματογραφόφιλων,τώρα πια η Ταινιοθήκη έχει ένα δικό της ιδιό-κτητο χώρο που της δίνει νέες μεγάλες δυνατό-τητες. Πριν μιλήσουμε για το σήμερα να ανα-φέρουμε απλά και μόνο τα ιδρυτικά μέλη της:Μόνα Μητροπούλου, Άγγελος Προκοπίου,Στρατής Μυριβήλης, Ηλίας Βενέζης, ΕιρήνηΚαλκάνη, Άλκης Θρύλος, Μιχάλης Κακο-γιάννης, Ελένη Βλάχου, Νίκος Κούνδουρος,Σπύρος Σκούρας, Γρηγόρης Γρηγορίου, Γιώρ-γος Ζερβός, Βίκτωρ Μιχαηλίδης και άλλοι.Και να μνημονεύσουμε ιδιαίτερα την ΑγλαΐαΜητροπούλου, πρώτη γενική γραμματέα καιαργότερα πρόεδρο του ιδρύματος, που πρώ-τα απ’ όλα όμως υπήρξε η ψυχή του θεσμού,με την τεράστια και ανεκτίμητη προσφοράόχι μόνο στην κινηματογραφική, αλλά γενι-κότερα στην καλλιτεχνική και αισθητική παι-δεία αυτού του τόπου.

Στο νέο χώροΣτο νέο ιδιόκτητο χώρο της η Ταινιοθήκη

φιλοδοξεί να αποτελέσει πολιτιστικό χώροεθνικής εμβέλειας περιλαμβάνοντας δύο αί-θουσες προβολών, θερινό κινηματογράφο,φουαγιέ, μουσείο κινηματογράφου, βιβλιο-θήκη, αναγνωστήριο οπτικοακουστικών καιοπτικοακουστικά αρχεία. Διαθέτει επίσης έναμαγευτικό εξώστη, με την κτιστή οθόνη τουθερινού σινέ Λαΐς και τις απαραίτητες τεχνι-κές υποδομές, ώστε να βλέπει προς τηνΑκρόπολη. Να θυμίσουμε εδώ ότι τον αρχιτε-κτονικό σχεδιασμό του κτιρίου που στεγάζειπια την Ταινιοθήκη ανέλαβε ο (και δικός μας)αρχιτέκτονας Νίκος Μπελαβίλας.

Η Ταινιοθήκη παίζει τριπλό ρόλο: λειτουρ-γεί ως μουσείο, ψηφιακή βιβλιοθήκη αλλάκαι ως φορέας καλλιέργειας της κινηματο-

γραφοφιλίας προβάλλοντας ταινίες απ’ όλοτον κόσμο. Αποτελεί πολιτιστικό φορέα μηκερδοσκοπικού χαρακτήρα με στόχο τηνέρευνα, συγκέντρωση, διάσωση και προβολήτης ελληνικής και παγκόσμιας κινηματογρα-φικής κληρονομιάς.

Ο πρόεδρος της Ταινιοθήκης, Νίκος Κούν-δουρος, χαιρέτισε τα εγκαίνια με μια μικρήκαι αναγκαία αναδρομή στο ιστορικό στέγα-σης της Ταινιοθήκης γιατί, όπως είπε, «είναιφανερό ότι αυτό το κτίριο δεν μας το χάρισεκανείς». Ο Θεόδωρος Αγγελόπουλος, ο Μιχά-λης Κακογιάννης κι ο Παντελής Βούλγαρηςείναι μερικοί μόνο από τους ανθρώπους τουκινηματογραφικού χώρου που στάθηκανσύμμαχοι της Ταινιοθήκης καθ’ όλη αυτή τημακρά προσπάθεια.

Η Ταινιοθήκη της Ελλάδος πρωτο-ιδρύθη-κε από την Ένωση Κριτικών Κινηματογρά-φου Αθηνών το 1950, λειτουργώντας ως ένααπό τα πρώτα κινηματογραφικά αρχεία σταΒαλκάνια. Από το 1983 γίνεται τακτικό μέλοςτης Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Κινηματογρα-φικών Αρχείων (FIAF), και ιδρυτικό μέλοςτης Ευρωπαϊκής Ένωσης ΚινηματογραφικώνΑρχείων (ACE). Οι δεσμοί της με τη γαλλικήΤαινιοθήκη και τα άλλα διεθνή Αρχεία είναιισχυροί. Συνεργάζεται επίσης με το ΕλληνικόΚέντρο Κινηματογράφου και το ΦεστιβάλΘεσσαλονίκης.

Ο πλούτος της ΤαινιοθήκηςΟ πλούτος που φυλάσσει στους χώρους της

η Ταινιοθήκη είναι κάθε άλλο παρά ευκατα-φρόνητος. Στο πλαίσιο των δραστηριοτήτωντης, λειτουργεί από το 1990 το μοναδικόστην Ελλάδα εργαστήριο συντήρησης καιαποκατάστασης ταινιών. Ο όγκος της συλλο-γής των ταινιών σε φιλμ περιλαμβάνει10.000 τίτλους ελληνικών και ξένων κινη-ματογραφικών έργων, μεταξύ των οποίων

ταινίες γερμανικού εξπρεσιονισμού, ταινίεςΓάλλων κλασικών όπως ο Ρενουάρ, καθώςκαι σπουδαία δείγματα ιαπωνικού κινηματο-γράφου. Μέχρι σήμερα έχουν αποκατασταθεί25 ελληνικές ταινίες, ιδιαίτερα σπάνιες καισημαντικές για την ιστορία του ελληνικού κι-νηματογράφου, όπως η Αστέρω του Δημή-τρη Γαζιάδη (1929) ή ο Δράκος του ΝίκουΚούνδουρου (1956). Υπάρχει επίσης η δυνα-τότητα πρόσβασης σε μια μεγάλη συλλογήελληνικών και ξένων ταινιών σε μορφή VHSκαι DVD (έχει ήδη πραγματοποιηθεί η ψη-φιοποίηση 55 ωρών οπτικοακουστικού υλι-κού), καθώς και η δυνατότητα συμμετοχής σεευρωπαϊκές ψηφιακές βάσεις δεδομένων.

Οι λειτουργίες της Ταινιοθήκης ποικίλουνκαι οι δυνατότητες που δίνει στους παντός εί-δους κινηματογραφόφιλους είναι πολλές.Καταρχήν λειτουργεί ως μουσείο Κινηματο-γράφου φέροντας το όνομα της ιδρύτριάςτης, Αγλαΐας Μητροπούλου. Ταυτόχρονα ορ-γανώνει καθημερινές προβολές, προωθεί τονελληνικό κινηματογράφο στο εξωτερικό,διοργανώνει θεματικά αφιερώματα, περιοδι-κές εκθέσεις, προβολές στην περιφέρεια καιεπιστημονικές ημερίδες, καθώς και το Φεστι-βάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου, μιαπρωτοβουλία που βρίσκεται σε εξέλιξη τα τε-λευταία τέσσερα χρόνια. Τέλος, μπορεί κανείςνα επισκεφτεί τη βιβλιοθήκη της Ταινιοθή-κης, της οποίας η συλλογή περιλαμβάνει2.500 τίτλους βιβλίων και 6.000 κινηματο-γραφικά περιοδικά.

Ένα ξεχωριστό κεφάλαιο συνιστά η ελπίδατης Ταινιοθήκης να αποτελέσει σημείο ανα-

Επιτέλους οι ταινίες βγήκαν απ’ τις θήκες!Σε νέους σύγχρονους και ιδιόκτητους χώρους η Ταινιοθήκη της Ελλάδος

Ως «κιβωτό της κινηματογραφικής μνήμης» χαρακτηρίζεται από πολλούς ηΤαινιοθήκη της Ελλάδος, που το Σαββατόβραδο της 11ης Οκτωβρίου γιόρτασετην έναρξη της λειτουργίας των νέων ιδιόκτητων χώρων της. Είναι οι χώροιτης Λαΐδας. Πρόκειται για το διατηρητέο κτίριο του παλιού ιστορικού κινημα-τογράφου Λαΐς στη συμβολή της Ιεράς Οδού και της οδού Μ. Αλεξάνδρου στοΜεταξουργείο, που ανακατασκευάστηκε για να μπορεί να εκπληρώσει το ρόλομιας σύγχρονης Ταινιοθήκης.

ΚΛΕΟΝΙΚΗ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ

Oι περιπέτειες του Βιλλάρ (1924)Ζοζέφ Χεπ

Ο αγαπητικός της βοσκοπούλας(1932), Δημήτρης Τσακίρης

Η Αστέρω (1929)Δημήτρης Γαζιάδης

H φόνισσα (1976)Κώστας Φέρρης

Ο δράκος (1956), Νίκος Κούνδουρος

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ25 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2009 τχ. 47

21

φοράς στην οργάνωση της κινηματογραφι-κής εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες της.Επιδιώκεται συστηματικά η συνεργασία τηςεπιτροπής για το συντονισμό εκπαιδευτικώνπρογραμμάτων του Ιδρύματος με την αρμό-δια διεύθυνση του υπεύθυνου Υπουργείουγια την επεξεργασία προγραμμάτων κινημα-τογραφικής αγωγής. Σκοπός του εκπαιδευτι-κού τομέα κινηματογράφου είναι η προσέγ-γιση και διάδοση της 7ης Τέχνης στο ευρύκοινό. Συγκεκριμένα περιλαμβάνει δραστη-ριότητες όπως ξεναγήσεις στο μουσείο ή ει-δικές προβολές για τους φοιτητές του Πανε-πιστημίου Αθηνών και του Παντείου Πανε-

πιστημίου, ιδιαίτερα των τμημάτων ΜΜΕ,καθώς και για τους σπουδαστές ιδιωτικών κι-νηματογραφικών και θεατρικών σχολών.Προβλέπεται επίσης η δυνατότητα πρακτικήςάσκησης.

Κλείνοντας οφείλουμε να αναφερθούμεστην προσδοκία της Ταινιοθήκης να επεξερ-γαστεί αυτές τις προτάσεις μαζί με τη νέαηγεσία του Υπουργείου Παιδείας και του

Υπουργείου Πολιτισμού, ώστε οι διάφορεςιδέες που υπάρχουν στο τραπέζι, με σκοπότην ενθάρρυνση της κινηματογραφοφιλίας,της μελέτης της 7ης Τέχνης και κατ’ επέκτα-ση της κινηματογραφικής δημιουργίας, ναπάρουν σύντομα σάρκα και οστά. Να σημει-ώσουμε τέλος ότι το έργο της Ταινιοθήκηςσυγχρηματοδοτείται από την ΕυρωπαϊκήΈνωση και το Υπουργείο Πολιτισμού. �

ΜΑΡΙΑ ΚΟΜΝΗΝΟΥ:

Δίνονται δυνατότητες για να οργανωθεί με συστηματικότερο τρόπο η κινηματογραφική παιδεία Ερ: Με ποιο τρόπο συμβάλλει η μετεγκατάσταση της Ταινιοθήκης στον εκσυγχρο-νισμό και την αναβάθμιση του ρόλου της στην κινηματογραφική εκπαίδευση; Πώςακριβώς προωθείται, μέσω της νέας Ταινιοθήκης, η έρευνα γύρω από τον κινημα-τογράφο αλλά και η ίδια η κινηματογραφική δημιουργία;

Μ.Κ.: Στον καινούριο χώρο της Ταινιοθήκης δίνονται δυνατότητες για να οργανω-θεί η κινηματογραφική παιδεία με συστηματικότερο τρόπο για όλες τις βαθμίδες τηςεκπαίδευσης: Για την προσχολική εκπαίδευση θα οργανωθούν ειδικά εργαστήρια καιγια την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια θα μετεξελιχθούν προγράμματα που είχε ήδηεισάγει η Ταινιοθήκη, σε συνεργασία με άλλες ευρωπαϊκές ταινιοθήκες, όπως κύκλουςγνωριμίας κι εμβάθυνσης στην ιστορία του παγκόσμιου και ελληνικού κινηματογρά-φου. Αυτό όμως στο οποίο θα συμβάλει περισσότερο η μεταστέγαση στον καινούριοχώρο είναι ο συστηματικότερος προγραμματισμός, που θα επιτρέψει στους κινηματο-γραφόφιλους αλλά και στους σπουδαστές των κινηματογραφικών και τηλεοπτικώνσχολών να έχουν μια πλουσιότερη ενημέρωση με αναδρομές τόσο στην ιστορία τουπαγκόσμιου κινηματογράφου όσο και σε νέα ρεύματα και τάσεις που απασχολούν σή-μερα την κινηματογραφική κοινότητα. Παράλληλα, η πρόσβαση στο ψηφιακό απόθε-μα τόσο της Ταινιοθήκης όσο και του Κέντρου Κινηματογράφου θα επιτρέψει στουςερευνητές και τους φοιτητές τη συστηματικότερη μελέτη του συνολικού σχεδόν cor-pus του ελληνικού κινηματογράφου.Ερ: Τι είδους εκδηλώσεις, προβολές κλπ. προγραμματίζετε για το επόμενο διάστη-μα, που θα ενδιέφεραν τόσο το ευρύ κοινό όσο και τους πιο ειδικούς θαυμαστές της7ης Τέχνης;

Μ.Κ.: Προγραμματίζονται σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης η προβολήέργων που παράγονται από το Στούντιο Μπέλα Μπάλαζ, ένα αφιέρωμα στη ΜάρθαΜεζάρος με προβολή του συνολικού έργου της, καθώς και ένα αφιέρωμα στο ΝίκοΚούνδουρο και την εποχή του, που θα συνδυαστεί με τις σχετικές εκθέσεις φωτογρα-φίας στο Μουσείο Μπενάκη και στην Ταινιοθήκη. Ακόμα προγραμματίζονται αφιε-ρώματα για τον βραζιλιάνικο, τσέχικο, αλβανικό και ισπανικό κινηματογράφο, καθώςκαι για τον κινηματογράφο του Χονγκ Κονγκ.

Η Μαρία Κομνηνού, καθηγήτρια στο τμήμα ΕΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών, είναι γενικήγραμματέας του Διοικητικού Συμβουλίου της Ταινιοθήκης Ελλάδος

Αίθουσα προβολής Η είσοδος από Μ. Αλεξάνδρου και Ιερά Οδό Ο θερινός κινηματογράφος (μακέτα)

ΚΟΣΜΟΣ

22

� Καλημέρα, μόλις παραδώσατε μία έκθεσηστον ΟΟΣΑ σχετικά με τη δημιουργικότηταστην εκπαίδευση, αλλά τι στ’ αλήθεια εννο-είτε με τον όρο «δημιουργικότητα»;

Η δημιουργικότητα δεν μπορεί να ειδωθεί,όπως στην αρχαιότητα, σαν μια μούσα πουεπισκέπτεται κάποια μεγάλα πνεύματα κατάτη διάρκεια της νύχτας, αλλά μάλλον σαν μιαικανότητα να απαντούμε στις προκλήσειςπου καθένας από μας ενδέχεται να συναντή-σει.

� Τα εκπαιδευτικά προγράμματα υποχρεώ-νουν τους μαθητές να αποκτήσουν πολλέςγνώσεις. Αυτό δεν γίνεται σε βάρος της ανά-πτυξης της προσωπικότητας και επομένωςτης δημιουργικότητάς τους;

Καλύτερα να δημιουργούμε καλοφτιαγμέ-να κεφάλια παρά παραφορτωμένα. Καλύτε-ρα να αναπτύσσουμε τις μεταϊκανότητες, τηνικανότητα να μαθαίνουμε, να αναλύουμε, νασυνθέτουμε, να δημιουργούμε. Επιπλέον, οιέρευνες δείχνουν ότι οι θεμελιώδεις γνώσειςαποκτώνται ευκολότερα όταν λαμβάνουμευπόψη μας τη δημιουργικότητα των παιδιών.

� Πώς μπορούμε να συνδυάσουμε ελευθε-ρία σκέψης και πειθαρχική διδασκαλία;

Όταν η πειθαρχική διδασκαλία επιβάλειτην αποστήθιση, δεν μπορεί προφανώς ναπροωθήσει την ελευθερία της σκέψης. Αλλάόταν προκαλεί τους μαθητές να καταλάβουν,να ψάξουν, μπορεί να επιτρέπει την εμβά-θυνση.

�Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η«ψηφιακή γνώση ανάγνωσης και γραφής»είναι μία από τις προϋποθέσεις της δημι-ουργικότητας, της καινοτομίας και του επι-χειρηματικού πνεύματος. Πότε θα έχουμεστο σχολείο μια εκπαίδευση βασισμένη σεσυμμετοχικό, συνεργατικό και συλλογικόδίκτυο (social media);

Όπως είναι απαραίτητο να καταπολεμή-

σουμε τον αναλφαβητισμό, γεγονός που επι-τρέπει την είσοδο στην γραπτή γνώση, είναιαπαραίτητο για τους πολίτες του 21ου αιώνανα γίνουν κάτοχοι των ψηφιακών εργαλείων.Κάποιες χώρες το έχουν αντιληφθεί, γι αυτότοποθετούν το Internet και τις νέες τεχνολο-γίες στην καρδιά της εκμάθησης. Δεν έχουμεπαρά να ελπίζουμε ότι και η Γαλλία θα ανα-κτήσει γρήγορα το χαμένο έδαφος.

Αντί να φοβόμαστε τα όσα μπορούμε ναβρούμε στο Internet, πρέπει να μάθουμεστους νέους να ελέγχουν την όλο και μεγα-λύτερη ροή των πληροφοριών.

�Υπάρχουν χώρες των οποίων το εκπαιδευ-τικό σύστημα επιτρέπει περισσότερη δημι-ουργικότητα;

Οι αγγλοσαξωνικές και οι σκανδιναβικέςχώρες έχουν αναντίρρητα τοποθετήσει τηδημιουργικότητα στην καρδιά του εκπαιδευ-τικού τους συστήματος. Όχι μόνο στον καλλι-τεχνικό τομέα. Σκοπός τους είναι να προ-ωθήσουν γενικότερα την καινοτομία σεόλους τους τομείς της γνώσης.

�Σε μία τάξη 25-35 μαθητών, πως μπορεί οδάσκαλος να μεταδώσει γνώση και να κεν-τρίσει τη φαντασία;

Η εμπειρία δείχνει ότι κάνοντας τους μα-θητές να δουλέψουν σε μικρές ομάδες καλάπλαισιωμένες τους επιτρέπεται να προωθή-σουν τις συναναστροφές τους, τη δημιουργι-κότητά τους, την ικανότητά τους να παρά-γουν γνώσεις συνεργαζόμενοι και ασκώνταςτην κριτική τους ικανότητα με εποικοδομη-τικό τρόπο.

� Η εισαγωγή της δημιουργικότητας θέτειτο ζήτημα της αξιολόγησης των μαθητών.Εάν είναι εύκολο να κομίσουμε μια διόρ-θωση σε μια υπαγόρευση (σημειώνονταςτα λάθη) ή σε μια άσκηση μαθηματικών(σημειώνοντας τα λάθη στους υπολογι-σμούς), τα πράγματα είναι διαφορετικά μετη δημιουργικότητα.. Οφείλουμε να την

αξιολογήσουμε; Εάν ναι, ποια θα είναι τααντικειμενικά κριτήρια αξιολόγησης τηςδημιουργικότητας;

Η Ευρωπαϊκή Ένωση διεξήγαγε μία συζή-τηση πάνω σ’ αυτό το ζήτημα την περασμένηάνοιξη. Μερικοί φοβούνται ότι προσπαθών-τας να μετρήσουμε τη δημιουργικότητα κα-ταλήγουμε να την καταστρέφουμε.

Μερικές χώρες παραιτήθηκαν από το ναταξινομήσουν τους μαθητές τους αξιολογών-τας τους με τρόπο συγκριτικό. Αξιολογούνατομικά τις γνώσεις και προτρέπουν τους μα-θητές να προοδεύουν. Για να αξιολογήσεις τηδημιουργικότητα ενός έργου ή μιας επιστη-μονικής ανακάλυψης, το consensus μάλλονπρέπει να αναζητηθεί στους ειδικούς τουεκάστοτε τομέα.

[…]Ο κόσμος μας καθοδηγείται κατά 99% από

την βραχυπρόθεσμη αποδοτικότητα. Ποιοςχώρος υπάρχει για τη δημιουργικότητα;Η δημιουργικότητα χρειάζεται χρόνο για ναδώσει αποτελέσματα.

Είναι σημαντικό να δημιουργήσουμε τό-πους όπου οι μακροπρόθεσμοι στόχοι υπερέ-χουν, και αυτός είναι ένας από τους λόγουςγια τους οποίους η εκπαίδευση οφείλει ν’αποτελέσει έναν τόπο όπου θα προωθείται ηδημιουργικότητα.

Αλλά πιστεύετε πραγματικά ότι η συγκεν-τρωτική, ελιτίστικη και ιεραρχική κουλτούρατων θεσμών μας στη Γαλλία μπορεί να προ-σαρμοστεί σε αλλαγές που εσείς εύχεστε;Εάν η Γαλλία θέλει να συνεχίσει να αποτελείμέρος του κονσέρτου των δυναμικών καικαινοτόμων εθνών, θα καταφέρει να εμπνευ-στεί αποδεδειγμένα καλές πρακτικές, σαν αυ-τές των βόρειων χωρών για παράδειγμα. Τοζήτημα της διαμόρφωσης των καθηγητώνμου φαινόταν ανέκαθεν κρίσιμο όσον αφορά

«Είναι καλύτερα τα καλοφτιαγμένακεφάλια από τα παραγεμισμένα»Στη συζήτηση για τα ζητήματα της Παιδείας με τους Ν.Θεοτοκά, Α.Μπαλτά καιΠ.Χαραμή που δημοσιεύθηκε στο προηγούμενο τεύχος του «Παιδεία και Κοι-νωνία», είχε επισημανθεί εκτός των άλλων ότι οι διεκδικήσεις του εκπαιδευτι-κού κινήματος θα έπρεπε να στραφούν εμφατικά στα ζητήματα περιεχομένουτης παιδείας και της μόρφωσης, ανακινώντας τα ζητήματα της έμπνευσης, τηςφαντασίας και της δημιουργικότητας στην εκπαίδευση. Σχετικά με τη δημιουργικότητα στην εκπαίδευση ο François Taddei, ερευνητήςκαι διευθυντής του Κέντρου διεπιστημονικών ερευνών στην Ιατρική σχολή τουParis-Descartes, παρέδωσε στις αρχές του έτους μία έκθεση στον ΟΟΣΑ. Στη συνέντευξη που ακολουθεί, η οποία δημοσιεύθηκε στη Le Monde στις 15Σεπτέμβρη, ο François Taddei απαντά σε ερωτήσεις σχετικά με την αναγκαιό-τητα του επαναπροσανατολισμού όλης της εκπαίδευσης με τη βοήθεια των νέ-ων τεχνολογιών και με σκοπό την απελευθέρωση της δημιουργικότητας.

O François Taddei

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ25 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2009 τχ. 47

23

στην προοπτική ανανέωσης των παιδαγωγι-κών προσεγγίσεων. Πως για παράδειγμα θαδιευκολύνουν, θα καθοδηγούν, θα αποσαφη-νίζουν αντί να δίνουν απλώς μαθήματα;Υπάρχουν εξαιρετικά έργα, δυστυχώς στα αγ-γλικά, που θα αναδεικνύονταν εάν μεταφρά-ζονταν, καθώς προσφέρουν στους διδάσκον-τες όλων των βαθμίδων (από το δημοτικό ωςτην εκπαίδευση των μηχανικών ή το διδα-κτορικό) πεδία τα οποία ο καθένας μπορεί ναπροσαρμόσει στο κοινό με το οποίο έχει τηνευχαρίστηση να δουλεύει.

� Μπορείτε συγκεκριμένα να μας δώσετεένα παράδειγμα διδακτικής διαδικασίαςπου θα βοηθούσε την δημιουργικότητα;

Κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας αυτήςτης έκθεσης, μπόρεσα να λάβω υπόψη μουεκπαιδευτικές πρακτικές, συνεργατικές καιδημιουργικές, που λαμβάνουν χώρα στο επί-πεδο του δημοτικού στην Κολομβία και πουμοιάζουν με αυτές που χρησιμοποιούμε εμείςμε τους φοιτητές μας στο επίπεδο των διδα-κτορικών σπουδών.

Στις δύο αυτές περιπτώσεις ξεκινούμε απόενδιαφέροντα των μαθητών με σκοπό νατους οδηγήσουμε να αναρωτηθούν σχετικάμε τον κόσμο και να αποκτήσουν γνώσειςπου θα θυμούνται σε βαθμό ανάλογο με τοκίνητρό τους.

�Συγκεκριμένα, πώς μπορούμε να διαμορ-φώσουμε εκπαιδευτικούς ώστε να ανοί-γουν το πνεύμα των φοιτητών αντί να το γε-μίζουν;

Στην πράξη, οι διδάσκοντες οφείλουν εμ-πιστοσύνη στους μαθητές, όπως και οι προ-ϊστάμενοί τους οφείλουν εμπιστοσύνη σ’ αυ-τούς.

Για να ενθαρρύνουν την ικανότητα τωνμαθητών, οι διδάσκοντες οφείλουν να διαφο-ροποιούν την ικανότητα δημιουργίας πολ-λών καινοτομιών από την ικανότητα βελτίω-σης της καλύτερης πρότασης.

Έτσι, δημιουργικότητα και εποικοδομητικήκριτική πρέπει να πηγαίνει μαζί, μιας και δενμπορούμε να συγχέουμε δημιουργικότητακαι διευκολυντικές λύσεις.

� Όντας φοιτητής δεν μπορώ να αντιληφθώτο ανοιχτό πνεύμα μπροστά από ένα πολύ-τυπο 50 σελίδων χωρίς εικονογράφηση.Εσείς τι πιστεύετε;

Είναι φανερό ότι οι σημερινοί φοιτητέςέχουν πρόσβαση στα πολυμέσα και ότι είναιπιο εύκολο να τους κάνεις να καταλάβουνεπεξεργασμένες αρχές χρησιμοποιώνταςβοηθητικά αυτά τα καινούργια εργαλεία.

[…]

�Σχετικά με την εκπαιδευτική σας πρακτι-κή: η μέθοδος σας δίνει προτεραιότηταστην ανταπόκριση και στο ενδιαφέρον τωνμαθητών. Είναι ελπιδοφόρα τα αποτελέ-σματα που είχατε μέχρι τώρα;

Οι εμπεριστατωμένες εμπειρίες πάνω σ’αυτό το θέμα δείχνουν ότι οι μαθητές όχι μό-

νο μαθαίνουν να μαθαίνουν, αλλά επιπλέοναποκτούν εξίσου καλά τις θεμελιώδεις γνώ-σεις, όταν είναι διδαγμένες με αυτόν τον τρό-πο.

Για να εφαρμόσουμε αυτόν τον τύπο παι-δαγωγικής σε έναν αυξημένο αριθμό μαθη-τών από το λύκειο ως το διδακτορικό, έπρε-πε πρώτα να διαπιστώσουμε ότι όχι μόνον εί-ναι ευχαριστημένοι με αυτόν τον τρόπο διαν-τίδρασης, αλλά επίσης ότι αυτός τους προκα-λεί να δημιουργούν καινοτόμα σχέδια. Για παράδειγμα, μια ομάδα φοιτητών σε μά-στερ (γιατροί, βιολόγοι, μηχανικοί, φυσικοί,μαθηματικοί και προγραμματιστές) μπόρεσαννα αντιπροσωπεύσουν τη Γαλλία σε ένα δια-γωνισμό συνθετικής βιολογίας στο ΜΙΤ, στηΒοστόνη, και κέρδισαν ένα χρυσό μετάλλιοκαι ένα βραβείο στη βασική έρευνα.

� Η Γαλλία όμως ήταν ένα έθνος από τα πιοδημιουργικά κατά το παρελθόν, αν όχι τοπιο δημιουργικό. Αναφέρομαι στους ιμ-πρεσιονιστές, στη γαστρονομία, στα δίκυ-κλα ή στα αεροπλάνα. Τι συνέβη στο μεσο-διάστημα ώστε να μειωθεί τόσο η δημιουρ-γικότητα της Γαλλίας;

Το 18ο αιώνα δημιουργήσαμε ένα σύστη-μα εκπαίδευσης και έρευνας χωρίς ταίριεκείνη την εποχή. Αυτό εξασφάλισε για δε-καετίες την εκπαίδευση των ελίτ και τωνερευνητών της χώρας μας.

Εάν ένα σύστημα το οποίο εστιάζει στη δια-μόρφωση ενός μικρού αριθμού φοιτητώνπου περνούν όλοι από τις ίδιες εξετάσειςμπόρεσε να απαντήσει στις προκλήσεις του19ου αιώνα και ενός μέρους του 20ου , δεναρκεί για να αντιμετωπίσει τις προκλήσειςτου 21ου αιώνα, στον οποίο η συλλογικήδιάνοια είναι αναντικατάστατη σ’ έναν κόσμοο οποίος αλλάζει με ταχείς ρυθμούς.

� Είστε σύμφωνος ότι η δημιουργικότηταείναι η επιστήμη που μας επιτρέπει να ευ-θυγραμμιζόμαστε με την εποχή μας και νατην ξεπερνάμε;

Μπορούμε ν’ απαντήσουμε σ’ αυτήν τηνερώτηση αντιστρέφοντάς την: μπορούμε ναμας φανταστούμε να προχωράμε μπροστάχωρίς δημιουργικότητα;

Για μένα η απάντηση είναι ξεκάθαρα όχι. Σ’έναν κόσμο που αλλάζει στο διηνεκές καιστον οποίο τα αυριανά επαγγέλματα δεν υφί-στανται ακόμα σήμερα, οφείλουμε να μαθαί-νουμε σε όλους τους νέους, και γενικότερα σεόλους τους πολίτες μέσω της συνεχούς μά-θησης, να ενεργοποιούν τις γνώσεις τους, ναδημιουργούν και να χρησιμοποιούν τις δυ-νατότητες που τους προσφέρονται μέσω τωννέων τεχνολογιών.

Ομοίως, δεν μπορούμε να βρούμε λύσειςστις κρίσεις που βιώνουμε σήμερα (οικονομι-κή, κοινωνική, οικολογική και περιβαλλοντι-κή) χωρίς να δείξουμε δημιουργικότητα καιχωρίς ν’ αφήσουμε αυτήν την ιδιότητα ναανθίσει στο μεγαλύτερο δυνατό αριθμό αν-θρώπων. �

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ-ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

Ο κόσμος μας καθοδηγείταικατά 99% από τηνβραχυπρόθεσμηαποδοτικότητα. Ποιος χώρος υπάρχει για τηδημιουργικότητα;Η δημιουργικότηταχρειάζεται χρόνο για ναδώσει αποτελέσματα.Είναι σημαντικό ναδημιουργήσουμε τόπουςόπου οι μακροπρόθεσμοιστόχοι υπερέχουν, και αυτόςείναι ένας από τους λόγουςγια τους οποίους ηεκπαίδευση οφείλει ν’αποτελέσει έναν τόπο όπουθα προωθείται ηδημιουργικότητα.

ΙΣΤΟΡΙΚΕΣΣΕΛΙΔΕΣ

24

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΑΙ ΦΟΙΤΗΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ 34ο

Πανεπιστήμιο και κοινωνίαστο τέλος του 19ου αιώναΑΛΚΗΣ ΡΗΓΟΣ

α) Μια εκπαιδευτική βαθμίδα για κάθε κοινωνική τάξη

Tα χρόνια μετά την στρατιωτική ήττα του1897 βρίσκουν την ελληνική κοινωνία σε μιαακόμη πολύπλευρη κρίση. Κρίση όχι μόνοπολιτική και οικονομική αλλά και αξιών, τηνοποία ορισμένοι φωτισμένοι αστοί επιχει-ρούν να υπερβούν με προτάσεις ενός συγκε-κριμένου αστικού οράματος προσαρμογήςστα νέα πολιτικά και παιδευτικά δεδομένα.

Προς αυτή την κατεύθυνση διαμορφώνον-ται νέα αιτήματα και αντιλήψεις για τον ρό-λο και λόγο της εκπαίδευσης και τη σχέσητης με το κοινωνικό γίγνεσθαι. Πρόκειται γιαπροτάσεις με σαφείς αστικές -ταξικές προφα-νώς– κοινωνικές αναφορές, άρα και του δια-φοροποιημένου κοινωνικού ρόλου κάθε εκ-παιδευτικής βαθμίδας.

Ο υπουργός «επί των Εκκλησιαστικών καιτης Δημόσιας Εκπαιδεύσεως» Αθανάσιος Ευ-ταξίας της Κυβέρνησης Γεωργίου Θεοτόκη εί-ναι ξεκάθαρος στην συνειδητή προσπάθεια,που επιχειρεί, μιας πρώτης αστικής μεταρ-ρύθμισης των εκπαιδευτικών μας πραγμά-των, καταθέτοντας μια σειρά νομοσχεδίωνστα 1899.

«Ο κοινωνικός οργανισμός –γράφει στηναιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου «περίΜέσης Εκπαιδεύσεως»– παντός οπωσδήπο-τε πεπολιτισμένου έθνους διαιρείται εις ωρι-σμένας τάξεις. Τούτο είναι κατά τον επιφανήφιλόσοφο των καθ’ ημάς χρόνων Wundt φυ-σικός, ούτως ειπείν, νόμος της ανθρωπίνηςκοινωνίας αμετάβλητος… Τοιαύτας τάξεις τουνυν κοινωνικού οργανισμού παραδέχονται οιτε κοινωνιολόγοι και οι παιδαγωγοί τρεις,την κατωτέραν, την μέσην, και την ανωτέ-ραν… διό και το σύστημα της παιδείας… πρέ-πει να προσαρμόζηται… κατ’ ανάγκην εις ισά-ριθμους βαθμίδας…».

Μια εκπαιδευτική βαθμίδα για κάθε κοινω-νική τάξη, αυτή είναι η ραχοκοκαλιά ο πυρή-νας της επιδιωκόμενης μεταρρύθμισης, όπωςαναλύει διεισδυτικά και με πλήθος παραδειγ-μάτων, που σε μεγάλο βαθμό αντιγράφουμεεδώ, ο Στρατής Μπουρνάζος. Μέσα σ’ αυτό τοπλαίσιο, αφού αναλύει ποίοι αποτελούν τηνκάθε τάξη, εξειδικεύει στις επιμέρους διατά-ξεις των νομοσχεδίων που εισηγείται τουςστόχους της κάθε βαθμίδας και το περιεχόμε-νο των μαθημάτων, το οποίο εξαρτά ακριβώςαπό την τάξη στην οποία απευθύνεται.

Ο καθηγητής Δημήτριος Αινιάν είναι ακό-μη πιο σαφής: «Εις τους παίδας του λαούπρέπει να δώσωμεν παιδείαν ανάλογην της

τάξεως των. Δεν θεωρούμεν αναγκαίον ναμεταβώσιν ούτοι εις σχολεία ελληνικά. Η παι-δεία των πρέπει να αποπερατούται εντός τωνδημοτικών σχολείων… Δεν εννοούμεν ν’αποδώσωμεν εις (αυτούς) τους παίδας τοιαύ-την παιδείαν ώστε να τους απομακρύνωμεναπό τα έργα των πατέρων των, και να επιβα-ρύνωμεν την κυβέρνησιν με σμήνος απαιτη-τών υπουργημάτων. Η εκπαίδευσις του λαούφρονούμεν ότι πρέπει να είναι μετριωτάτη…»!

Φυσικό επακόλουθο αυτής της ταξικής αν-τίληψης, εκτός από την προσπάθεια υπέρβα-σης του κλασικιστικού και αντιπαραγωγικούχαρακτήρα της εκπαιδευτικής δομής, πουπαραμένει σε μεγάλο βαθμό δυστυχώς περι-θωριακή (π.χ. δεν αναβαθμίζεται το Πολυτε-χνείο εκτός από την ίδρυση σχολής Πολιτι-κών Μηχανικών, δεν ανεξαρτητοποιείταιαπό την Φιλοσοφική το φυσικομαθηματικότμήμα, δεν δημιουργείται τεχνικό-επαγγελ-ματική εκπαίδευση, μοναχά «συσταίνονται»ναυτικά σχολεία και ναυτικές εμπορικές σχο-λές) εκείνο που αναδεικνύεται σε εκσυγχρο-νιστικό εμπόδιο, είναι η σχετική ταξική κινη-τικότητα που παρέχει το εκπαιδευτικό σύ-στημα.

Εμπόδιο που εστιάζεται κυρίως στην ανώ-τατη πανεπιστημιακή βαθμίδα και προφανώς

στο σώμα των φοιτητών όπου, με πρόσχηματην ‘ουδετερότητα’ του λόγου «περί πληθώραςπτυχιούχων», «περί ανέργων θεσιθήρων»κ.λ.π., κατάληξη έχει την προσπάθεια περιορι-σμού του αριθμού τους. Ενώ την προηγούμε-νη περίοδο η αύξηση των φοιτητών του Πα-νεπιστημίου συνιστούσε εθνικό καύχημα καιαπόδειξη της υπεροχής του, τώρα αντιμετω-πίζεται ως αρνητικό φαινόμενο που παράγει«γενεάς κονίκλων» σύμφωνα με τον Ροΐδη.

Για μια ακόμη φορά τα ίδια διαχρονικά επι-χειρήματα εναντίον των φοιτητών επανεμ-φανίζονται : «ημιμαθείς, επιπόλαιοι, πλήρειςοιήσεως, ανάγωγοι, ασεβείς, εμπαίκται θείωνκαι ανθρωπίνων…αφιλοπάτριδες, ιδιοτελείς,άμοιροι φιλοσοσοφίας, πάντων υπερφρο-νούντες, αργούντες και καλλωπιζόμενοι δί-κην ταώνων και περιμένοντες παντή να ζή-σωσιν εκ των ιδρώτων του λαού, μη καταδε-χόμενοι να επιδοθώσιν εις βιοποριστικά έρ-γα. Ταύτα ολίγα εκ πολλών τα αποτελέσματατης λεγόμενης μορφώσεως εν Ελλάδι άτινασυνεπιφέρουσι και πλείστα άλλα και πρώτονμεν την του Έθνους ζημίαν, διότι η παιδείαφαίνεται ώσπερ στρατολογούσα εκ της γεωρ-γίας και βιομηχανίας. Ίνα καταστήση τού-τους αργούς και οιηματίας θεσιθήρας…». Καιαυτά σε μια περίοδο που η υπερπόντια μετα-νάστευση, ιδίως των νέων, βρίσκεται σε έξαρ-ση και όχι προφανώς των πιο μορφωμένων,αλλά εκείνων που δεν μπορούν να επιβιώ-σουν καν με τα «έργα των πατέρων τους» σεμια αγροτική χώρα που δεν τολμά καν ναπροχωρήσει… στην, αναγκαία για τον όποιοαστικό εκσυγχρονισμό, κατάργηση των με-γάλων τσιφλικιών!

Μια που οι ιδιοκτήτες των τσιφλικιών, έλλη-νες αστοί της διασποράς, αποτελούν την ισχυ-ρή εξωθεσμική βάση του καθεστώτος, ας μηνλησμονούμε ότι βρέθηκαν με τίτλους ιδιοκτη-σίας των κτημάτων με την πράξη της κυβέρ-νησης Τρικούπη που ανεγνώρισε τους οθωμα-νικούς τίτλους χρήσης γης –που είχαν αγορά-σει από τους τούρκους μπέηδες μισοτιμής– τίτ-λους πλήρους κυριότητας και ιδιοκτησίας…

β ) Οι πτυχιούχοι υπεύθυνοι ακόμηκαι για την… υπογεννητικότητα!

Ένα… σοβαρό επιχείρημα, σ’ αυτό τον σκλη-ρά ταξικό λόγο που περιτυλίγεται όπως συ-νήθως συμβαίνει και με ένα γενικό ηθικολο-γικό περιεχόμενο-μανδύα, έχει προ καιρούαναπτύξει ο καθηγητής της Ιατρικής ΑλέξιοςΠάλλης. Στο σύγγραμμα του «Περί του μη-νιγγαίου λοιμού» που εκδόθηκε στα 1869, οκ. καθηγητής καταγγέλλει την πληθώρα πτυ-χιούχων του Πανεπιστημίου ως υπαίτιους

Αθανάσιος Ευταξίας (1849-1931)

Αλέξιος Πάλλης (1809-1885)

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ25 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2009 τχ. 47

25

ακόμη και για την…«ελάττωσιν της γονιμότη-τος»! Γράφει ο κ. καθηγητής: «Όταν ο υιός τουγεωργού ή του χειρώνακτος παρ’ ημίν λάβηεπιστημονικήν ή και απλώς γυμνασιακήν εκ-παίδευσιν μεταβαίνει αποτόμως εις άλληνκοινωνικήν θέσιν και αφίσταται της πατρι-κής ολιγαρκείας και απλότητος…απαντώνούτω ου μικρόν συναγωνισμόν, μη έχων δειδίαν περιουσίαν αναγκάζεται ή να ζητήσηαλλαχού πόρον ζωής… ή να μείνη άγαμος ήέγγαμος να αποφύγη την πολυτεκνίαν όπωςμη αυξήση την πενίαν του. Και ιδού πως ηαπότομος μετάταξις ην επήνεγκε το άθλιοντης δημοσίας εκπαιδεύσεως σύστημα, εμπο-δίζει την αύξησιν του πληθυσμού παρ’ ημίν»!

Αν βέβαια το 1869, με δεδομένη την ριζο-σπαστικότητα της τότε φοιτητικής νεολαίας,τέτοιου είδους… πρωτοποριακές απόψεις δενείχαν μέλλον, στα τέλη του 19ου αιώνα απο-κτούν αντίκρισμα στα νεόκοπα ελλαδικάαστικά στρώματα, τα οποία μετά την ήττα του1897 και την οικονομική δυσπραγία που τηνακολουθεί, με δεδομένη την πτώχευση τηςχώρας και τον Διεθνή Οικονομικό έλεγχοπου τις έχει επιβληθεί, φοβούνται υπέρμετραμια ασταθή και πληθαίνουσα κοινωνική κα-τηγορία φοιτητών και πτυχιούχων που διεκ-δικούν, μέσω της κοινωνικής κινητικότηταςενός σχετικά ανοικτού δημόσιου εκπαιδευτι-κού συστήματος, καλύτερες θέσεις στον κοι-νωνικό καταμερισμό της εργασίας και στοπολιτικό σύστημα. Δυνάμει πιθανό παράγον-τα κοινωνικής και πολιτικής αστάθειας. Καιδεν είναι προφανώς τυχαίο ότι ο φόβος αυ-τός συνδυάζεται και με την εμφάνιση πολέ-μιων της καθολικής ψηφοφορίας που έχεικαθιερώσει το Σύνταγμα του 1862. Πολέμιωνστους οποίους πρωταγωνιστούν και πάλι κα-θηγητές του Πανεπιστημίου όπως ο γνωστόςμας ήδη Νεοκλής Καζάζης, αλλά και ο ειση-γητής της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης Αθ.Ευταξίας.

«Η δημαγωγία υψώσασα την σημαίαν τηςτου λαού κυριαρχίας και της ισότητος και τηνδύναμιν εκ της αμαθείας και ευπιστίας ετώνπολλών αντλούσα που μεν επιβουλεύεταιτην τάξιν και δια αθετήσεως των νόμωναπεργάζεται την κακοδαιμονίαν που δε απει-λεί και αυτό το κοινωνικό καθεστώς, τας θέ-σεις αυτού εντέχνως υποσκάπτουσα. Του δει-νού τούτου κινδύνου απαίσια συμπτώματαήρχισαν εκδηλούμενα πολλαχού…» είχε γρά-ψει, ένας άλλος «πρωτοπόρος μεταρρυθμι-στής» της Παιδείας Υπουργός, ο Ανδρέας Αυ-γερινός λίγο μετά την Παρισινή Κομμούναστα 1878.

γ ) Και η Μεγάλη του Έθνους Ιδέα ;Που με την ίδρυση και άνθιση του Πανεπι-

στημίου θα καρποφορούσε σύμφωνα με τιςιδεολογικές εξάρσεις των ιδρυτών του τι έχειαπογίνει ; Δεν μειώνεται η αποστολή του γέ-νους με όλα αυτά ; Κάθε άλλο μάλιστα, ταπάντα άλλωστε μπορούν να συμβούν στονκόσμο των ιδεοληψιών. Έτσι ο φάρος του Ελ-ληνισμού στην καθ’ ημάς Ανατολή μετατρέ-πεται σε υπόλογο της εθνικής στέρησης, δενεκπληρώνει ούτε την εθνική του αποστολή

ούτε καλλιεργεί τα εθνικά ιδεώδη όπως όφει-λε, όταν μεταξύ των Ελλήνων αποφοίτωντου «ευρέθησαν οι αρνησιπάτριδες, οι απο-σκιρτήσαντες εις τας τάξεις των αλλοφύλ-λων» όπως γράφει χαρακτηριστικά ο Ευτα-ξίας αναφερόμενος ονομαστικά στον δαφνο-στεφή ποιητή – όπως τον αποκαλεί - του«Αρματωλού» Γρ. Σταυρίδη που μετατράπη-κε σε «αμείλικτο διώκτη του Ελληνισμού». Ηαναφορά αφορά τον σλαβομακεδόνα ΓριγκόρΠαρλίτσεφ (Γρηγ. Σταυρίδη) που η αυτοβιο-γραφία του εκδόθηκε σχετικά πρόσφατα καιστα ελληνικά.

Η εκπαίδευση συνολικά – και σε καμιά πε-ρίπτωση εκείνοι από τους καθηγητές, όπως οΣπυρίδων Λάμπρου, ο Ιωάννης Χατζηδάκηςκαι ο Νικόλαος Πολίτης, μέλη της «αοράτουαρχής» της Εθνικής Εταιρείας που είχανοδηγήσει εκβιάζοντας τα πράγματα στην ήτ-τα του ’97, αυτοί παραμένουν με δόξα και τι-μή στο απυρόβλητο της κεντρικής πολιτικήςσκηνής, παρά τις κάποιες ρητορικές καταγ-γελίες του Πρωθυπουργού Δηλιγιάννη– αν-τίθετα εύκολα μετατρέπεται στον υπαίτιο γιατις εθνικές μας συμφορές και η ταξική ανα-διοργάνωση της σε απαραίτητη προϋπόθεσητου μελλοντικού εθνικού μεγαλείου. Ειδικάοι φοιτητές του διάγουν τον ακαδημαϊκό

τους βίο «εν αμεριμνομερίμνη» ή διασκεδά-ζοντας.

Χωρίς λοιπόν θεωρητικά καμία αντίφασηκαι ενώ η προσπάθεια αστικής εκπαιδευτι-κής μεταρρύθμισης μένει για μια ακόμη φο-ρά στα χαρτιά, το μόνο από τις ιδέες του Ευ-ταξία που περνάει από την Βουλή είναι ηαναβάθμιση του μαθήματος της …Γυμναστι-κής. Μια που δεν αποσκοπεί μόνο στην «σω-ματικήν αναγέννησιν του Έθνους» αλλά έχειπολλαπλή αποστολή από άποψη «υγιεινής,ηθικής, εθνικής …αποβαίνουσα υπόθεσιςεθνικής μεγίστης σημασίας, διότι είναι και ηαρίστη προπαίδεια της φιλοπατρίας»!

δ) Συντήρηση και ΠρόοδοςΗ αποτυχία της αστικής εκπαιδευτικής με-

ταρρύθμισης δεν οφείλεται στον ταξικό τηςχαρακτήρα, αλλά στην ιδεολογική της σύγ-κρουση με μια έντονη επιμονή με συντηρη-τικές σε μεγάλο βαθμό προ-αστικές αντιλή-ψεις και δομές, οι οποίες είναι και εκείνεςπου εμποδίζουν τελικά την ολοκλήρωση της.Κύριος φορέας της, το καθηγητικό Σώμα τωνκαθηγητών της Φιλοσοφικής Σχολής, συνε-πικουρούμενο από τους συναδέλφους τουτης Θεολογικής Σχολής.

Το πού οδηγεί και τι συνέπειες έχει αυτή ησύγκρουση συντήρησης και αστικής προ-όδου, ευρύτερα στην χώρα και ειδικότερα στοχώρο της Ανώτατης Εκπαίδευσης και το Φοι-τητικό Σώμα, θα το δούμε στο επόμενο. Εκεί-νο που από τώρα τονίζουμε, συμφωνώνταςμε τον Υπουργό Ευταξία, είναι ότι στο γύρι-σμα του αιώνα «το Έθνος ημών διέρχεταικρίσην μεγάλην» και ότι η κοινωνική και πο-λιτική κατάσταση που αυτή η κρίση προκα-λεί –όπως γράφει και ο Παπαστράτης – έχειεπίδραση και στο Πανεπιστήμιο, το οποίοεξακολουθεί να λειτουργεί με τον προσωρινόκανονισμό του… 1837. �

«Εις τους παίδας του λαούπρέπει να δώσωμεν παιδείανανάλογην της τάξεως των.Δεν θεωρούμεν αναγκαίοννα μεταβώσιν ούτοι ειςσχολεία ελληνικά. Η παιδείατων πρέπει νααποπερατούται εντός τωνδημοτικών σχολείων… Η εκπαίδευσις του λαούφρονούμεν ότι πρέπει ναείναι μετριωτάτη…»!

ΕΛΕΥΘΕΡΟΛΟΓΙΣΜΙΚΟ

26

... έστειλα το παρακάτω κείμενο στα e-mail:info@ypes.gr και politis@ypes.gov.gr.

Πληροφορίες για τη Σύμβαση Στρατηγικής Συμφωνίας με τη Microsost.

Σε όποιον αφορά: Αγαπητοί κύριοι της νέας πολιτκής ηγεσίας

του Υπουργείου Εσωτερικών, Επικοινωνώμαζί σας καθώς η προσπάθειά μου να βρωκάποιο e-mail στο site του πρώην Υπουργεί-ου Οικονομίας & Οικονομικών, στο οποίο θέ-λω να υποβάλλω το ερώτημά μου, απέβηάκαρπη αλλά και γιατί το Υπουργείο Εσωτε-ρικών είναι αυτό το οποίο λειτουργεί και συ-νεργάζεται με τα υπόλοιπα Υπουργεία στοπνεύμα του open goverment, όπως αυτό δια-φαίνεται από την ύπαρξη του opengov.gr. Τοερώτημά μου είναι το εξής: Με την άφιξη τηςνέας πολιτικής ηγεσίας στο Υπουργείο, μή-πως βρέθηκε η υπογεγραμμένη Στρατηγι-κή Συμφωνία που είχε υπογράψει η προ-ηγούμενη κυβέρνηση με την εταιρεία λογι-σμικού Microsost για τον εξοπλισμό του δη-μοσίου τομέα με λογισμικό της εν λόγω εται-ρείας;

Δεδομένου ότι η συμφωνία αυτή κόστισεπολλά χρήματα στους φορολογούμενους πο-λίτες, εγώ αλλά και πολλοί φίλοι μου αλλάκαι οργανωμένοι σύλλογοι και φορείς πουασχολούνται με το Ελεύθερο Λογισμικό / Λο-γισμικό Ανοιχτού Κώδικα όπως π.χ. το FFII,θα ήταν καλό να δημοσιευτεί σε κάποια κυ-βερνητική ιστοσελίδα το υπογεγραμμένοαπό τους κυρίους Γεώργιο Αλογοσκούφη καιBill Gates, κείμενο της συμφωνίας.

Επίσης θα ήθελα να τονίσω ότι το κόμμα τοοποίο σήμερα βρίσκεται στην κυβέρνηση,όλη την διάρκεια που ήταν αντιπολίτευσηέκανε συνεχείς ερωτήσεις για το θέμα αυτόπρος πάσα κατεύθυνση, επομένως ως πολί-τες περιμένουμε τώρα μια συνεπή στάση στοθέμα αυτό.

Κλείνοντας θα ήθελα να ρωτήσω ποια θαείναι η στάση της σημερινής κυβέρνησηςαπέναντι στη συμφωνία αυτή και σε ποιονβαθμό αυτή μπορεί να ακυρωθεί. Δηλαδή ανέχουν γίνει εγκαταστάσεις λογισμικού από τηMicrosost, σε τομείς του Δημοσίου και σεποιο βαθμό και αν έχουν ήδη δοθεί χρήματατων φορολογουμένων ή αν πρόκειται να δο-θούν, θα δοθούν ή μπορεί αυτό να αλλάξεικαι να γίνει εγκατάσταση Ελεύθερου Λογι-σμικού / Λογισμικού Ανοιχτού Κώδικα, του-λάχιστον στους τομείς του Δημοσίου όπου οι

εργαζόμενοι χρησιμοποιούν απλά βασικάστοιχεία των προγραμμάτων, σουίτας γρα-φείου (κειμενογράφο, φύλλο εργασίας);Τέλος, σας ενημερώνω ότι το παρόν e-mailθα δημοσιευτεί στο blog που διατηρώ στη δι-εύθυνση http://linux-noosphere blog-spot.com και το οποίο συμμετέχει ως ροή (fe-ed) στον Πλανήτη ΕΛ/ΛΑΚ Ελλάδα-Κύπρος,ένα feed aggregator για blogs που έχουνσχέση με το Ελεύθερο Λογισμικό / ΛογισμικόΑνοιχτού Κώδικα στην Ελλάδα και την Κύ-προ αλλά και στον δημοφιλή feed aggrega-tor, sync.gr

Ευχαριστώ προκαταβολικά για τον κόποτης απάντησης ή τουλάχιστον της ανάγνω-σης του παραπάνω κειμένου.

ΜΕ ΕΚΤΙΜΗΣΗΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΟΥΚΟΥΒΑΛΑΣ

Υ.Γ. Ακολουθεί ένα μίνι ιστορικό από το sitehttp://el.ffii.org/ms-gov-agreement, σχετικάμε τη δράση του FFII και του Πα.Σο.Κ. στο θέ-μα.

2008-12-12 / Σχετική ερώτηση ευρωβου-λευτών του ΠΑΣΟΚ στην Κομισιόν

2008-11-24 / Δελτίο τύπου (απλό κείμενο,PDF) των FFII, Hellug και δικηγορικής εται-ρίας «Κρυσταλλίδης και Συνεργάτες» πουαναφέρει την υποψία της Ευρωπαϊκής Επι-τροπής για παραβίαση κοινοτικού δικαίου.

2008-10-16 / Δελτίο τύπου των HELLUGκαι digitalrights.gr με σχολιασμό της απάν-τησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στους ευ-ρωβουλευτές του ΠΑΣΟΚ.

2008-08-12 / Σχετική ερώτηση ευρωβου-λευτών του ΠΑΣΟΚ στην Κομισιόν, και απάν-τηση της Κομισιόν (2008-10-13)

2008-02-14 / Σχετική ερώτηση ευρωβου-λευτών του ΠΑΣΟΚ στην Κομισιόν, και απάν-τηση της Κομισιόν (2008-06-19)

2008-01-29 / Ψήφιση του νομοσχεδίου απότη Βουλή, με μια τροπολογία του τελευταίουδευτερολέπτου που καθιστά την ισχύ του νό-μου αναδρομική.

2008-01-24 / Συζήτηση στην ολομέλεια τηςΒουλής

2008-01-17 / Κατάθεση εκπροσώπων φο-ρέων στην Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσε-

ων της Βουλής. Κατέθεσαν ο κ. Τσάγκος, δι-ευθύνων σύμβουλος της Microsost Hellas· Π.Παπαρίδου, αντιπρόεδρος ΣΕΠΕ· Π. Κρανι-διώτης, αντιπρόεδρος Hellug· Ν. Βασιλάκος,πρόεδρος ΕΕΧΙ· και Νέστορας Ιωαννίδης,πρόεδρος ΕΠΥ. Περαιτέρω συζήτηση στηνΕπιτροπή.

2008-01-16 / Συζήτηση στην Επιτροπή Οι-κονομικών Υποθέσεων της Βουλής.

2008-01-16 / Επιστολή FFII και HELLUGπρος τους 49 βουλευτές της Επιτροπής Οικο-νομικών Υποθέσεων της Βουλής, στην οποίατίθενται 10 ερωτήματα προς την κυβέρνηση.(Επιπλέον ερωτήματα έχουν προκύψει απότη συζήτηση στη Βουλή που έγινε την προ-ηγούμενη μέρα.)

2008-01-15 / Συζήτηση στη Βουλή. Έχουμεχωριστή σελίδα με το πλήρες κείμενο καιερωτήματα που προκύπτουν.

2008-01-14 / Δελτίο τύπου των FFII, HEL-LUG και digitalrights.gr σχετικά με προβλή-ματα στο νομοσχέδιο.

2008-01-10 / Κατάθεση νομοσχεδίου στηΒουλή ώστε η συμφωνία να αποκτήσει ισχύνόμου. Δελτίο τύπου Υπουργείου Οικονομι-κών, Αιτιολογική έκθεση, Σχέδιο νόμου, Έκ-θεση Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους.

2007-08-03 / Δελτίο τύπου των FFII και di-gitalrights.gr που ανακοινώνει την ανάλυσητης συμφωνίας.

2007-06-22 / Δελτίο τύπου των FFII, HEL-LUG και ΕΠΕ, όπου αναφέρεται η ύπαρξητου κειμένου της συμφωνίας.

2007-06-22 / Δήλωση του Γεώργιου Αλο-γοσκούφη (Υπουργού Οικονομικών) στηΒουλή: «[Η συμφωνία] θα έρθει να κυρωθείαπό τη Βουλή. Πριν την φέρουμε για κύρω-ση στη Βουλή, την έχουμε στείλει στην Ευ-ρωπαϊκή Ένωση για να είμαστε βέβαιοι ότι εί-ναι απόλυτα συμβατή με τους κανόνες τηςΕυρωπαϊκής Ένωσης. Η πληροφόρηση πουέχουμε είναι ότι είναι απόλυτα συμβατή και

Πληροφορίες για τη Σύμβαση ΣτρατηγικήςΣυμφωνίας με τη Microsost Αυτό το κείμενο-επιστολή το βρήκαμε στο blog «Linux Noosphere» http://linux-oosphere.blogspot.com/2009/10/microsost.html και το δημοσιεύουμε ως έχει

Φωτογραφικό σχόλιο στο διαδίκτυο

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ25 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2009 τχ. 47

27

γι’ αυτό το λόγο θα έρθει για κύρωση στηΒουλή και θα τη συζητήσουμε τότε με κάθελεπτομέρεια.»

2007-02-02 / Δήλωση του Γεώργιου Ανω-μερίτη (βουλευτή ΠΑΣΟΚ) στη Βουλή: «Ακρι-βώς σαν σήμερα –πέρυσι- υπέβαλα ερώτησηστον κύριο Υπουργό Οικονομίας και Οικονο-μικών και του ζητούσα να καταθέσει τη σύμ-βαση του ελληνικού δημοσίου με τη «MICRO-SOFT» ύψους 1.000.000.000 ευρώ. Και μέχρισήμερα, ένα χρόνο μετά, δεν την έχει καταθέ-σει.»

2006-11-17 / Πρακτικά Βουλής: «Η με αριθ-μό 81/14.11.2006 επίκαιρη ερώτηση τουΒουλευτή του Συνασπισμού ΡιζοσπαστικήςΑριστεράς κ. Αθανασίου Λεβέντη προς τονΥπουργό Οικονομίας και Οικονομικών, σχετι-κά με τη σύμβαση μεταξύ του ελληνικού δη-μοσίου και της “MICROSOFT” κ.λπ.διαγράφεται λόγω κωλύματος του κυρίουΥπουργού.»

2006-10-26 / Πρακτικά Βουλής: «Η με αριθ-μό 5/2-10-2006 επίκαιρη ερώτηση του Βου-λευτή του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αρι-στεράς κ. Αθανασίου Λεβέντη προς τονΥπουργό Οικονομίας και Οικονομικών, σχετι-κά με τη σύμβαση μεταξύ του ελληνικού δη-μοσίου και της «MICROSOFT» δια γράφεταιλόγω κωλύματος του κυρίου Υπουργού.»

2006-09-21 / Πρακτικά Βουλής: «Η με αριθ-μό 989/18-9-2006 επίκαιρη ερώτηση τουΒουλευτή του Συνασπισμού ΡιζοσπαστικήςΑριστεράς κ. Αθανασίου Λεβέντη προς τονΥπουργό Οικονομίας και Οικονομικών, σχετι-κά με την σύμβαση μεταξύ του ΕλληνικούΔημοσίου και της Microsost διαγράφεται λό-γω κωλύματος του κυρίου Υπουργού.»

2006-07-26 / Ερώτηση πέντε βουλευτώντου ΠΑΣΟΚ, στην οποία ζητούν την κατάθεσητου πλήρους κειμένου της συμφωνίας. Ηερώτηση είχε πρωτοκατατεθεί στις 16 Μαρτί-ου 2006, αλλά οι βουλευτές την κατέθεσανπάλι με το ίδιο κείμενο, εφόσον ως τότε ήταναναπάντητη.

2006-03-13 / Συνέντευξη του έλληνα εκ-προσώπου του FFII στην Ελευθεροτυπία

2006-02-09 / Συζήτηση στη Βουλή. Ο κ. Γε-ώργιος Αλογοσκούφης (Υπουργός Οικονομι-κών) μεταξύ άλλων αναφέρει: «όλοι ξέρουμεότι το ελεύθερο λογισμικό έχει πολύ περιορι-σμένες εφαρμογές και δεν μπορεί να χρησι-μοποιηθεί τόσο ευρέως όσο άλλο λογισμικό».

2006-02-01 / Πρώτες επιφυλάξεις του FFII

2006-02-01 / Δελτίο τύπου της κυβέρνησης

2006-02-01 / Δελτίο τύπου της Microsost

2006-02-01 / Βίντεο με την υπογραφή τηςσυμφωνίας

Μαθητικός υπολογιστής και ελεύθερο λογισμικόΈνας γονιός περιγράφει την προσπάθεια του στο www.ubuntu-gr.org

Αγορά επιδοτούμενου φορητού για Α’ Γυμνασίου με Ubuntu Linux (Edubuntu)Άρχισα να ασχολούμαι με τον μαθητικό υπολογιστή της κόρης μου από τη στιγμή που πήραμε από

το σχολείο το σχετικό έγγραφο. Έκανα μια έρευνα αγοράς αρχικά από το διαδίκτυο και είδα ότι υπάρ-χουν αρκετές επιλογές όσον αφορά το hardware αλλά στο sostware (λειτουργικό σύστημα, προ-γράμματα εφαρμογών) όλοι προτείνουν τα ίδια στην προσπάθειά τους να συμμορφωθούν με τις προ-διαγραφές του Υπουργείου Παιδείας. Στη συνέχεια αποφάσισα να περάσω από τα λιγοστά σχετικάκαταστήματα που διαθέτει η περιοχή που κατοικώ για να δω τους υπολογιστές σε λειτουργία.

Σε κανένα δεν το κατόρθωσα. Οι υπολογιστές υπήρχαν σε συγκεκριμένα ράφια και υπήρχαν επί-σης πρόθυμοι να εξυπηρετήσουν πωλητές αλλά τα μηχανήματα ήταν σβηστά και δεν μπορούσε κα-νείς να τα δει σε λειτουργία. Επίσης στις σχετικές πινακίδες στα ράφια αναγράφονταν μόνο το όνο-μα του μοντέλου του υπολογιστή και η ένδειξη μαθητικός υπολογιστής και καμία άλλη πληροφο-ρία για τα τεχνικά χαρακτηριστικά του. Οι πωλητές θύμιζαν ξεναγούς σε μουσείο όταν άρχιζαν μπρο-στά σε ένα πλήθος γονέων και μαθητών να προσπαθούν να εξηγήσουν με κατανοητό τρόπο τα πλε-ονεκτήματα του κάθε υπολογιστή, Στο τέλος κάθε ξενάγησης υπήρχαν κάποιοι με ερωτήσεις του εί-δους «αυτό υπάρχει σε ροζ;».

Παρόλο που είχα μελετήσει τις προδιαγραφές του υπουργείου ρωτούσα τους πωλητές αν οι υπο-λογιστές παραδίδονται με εγκατεστημένα τα δύο λειτουργικά που προβλέπονται (Windows XP καικάποια έκδοση του Linux) και ποια διανομή του Linux έχουν. Σε ένα κατάστημα οι πωλητές επέ-μειναν ότι υπάρχουν μεν τα δύο λειτουργικά αλλά κατά την πρώτη εκκίνηση πρέπει να γίνει η τε-λεσίδικη επιλογή για το ποιο από τα δύο θα εγκατασταθεί. Όταν επέμεινα ότι υπάρχει η τεχνική δυ-νατότητα να συνυπάρχουν και τα δύο λειτουργικά, όπως προβλέπουν και οι προδιαγραφές, με ευ-γενικό τρόπο προσπάθησαν να με πείσουν για το αντίθετο. Το κατάστημα αυτό το διέγραψα από τονκατάλογο των πιθανών επιλογών.

Στη συνέχεια και ενώ προσπαθούσα να αποφασίσω με ενημέρωσαν φίλοι να βιαστώ γιατί τα μη-χανήματα είχαν αρχίσει να εξαντλούνται. Πρόφθασα το προτελευταίο μηχάνημα του καταστήματος,ένα Acer Aspire με οθόνη 11,6». Αισθάνθηκα ότι παίρνω γουρούνι στο σακί γιατί το είχα δει μόνοεκτός λειτουργίας στριμωγμένος ανάμεσα άλλους σε γονείς και μαθητές.

Στο σπίτι μετά στην πρώτη εκκίνηση του υπολογιστή υπήρχαν οι επιλογές :1: Edubuntu2: Recovery Edubuntu3: Windows XPΔιαλέξαμε το Edubuntu και χρειάστηκε να δη-

λώσουμε τη ζώνη ώρας (Αθήνα), το πληκτρολόγιο(Greek) και να δώσουμε όνομα και κωδικό για τονπρώτο χρήστη. Στη συνέχεια σε ελάχιστο χρόνοβρεθήκαμε μπροστά στον γνώριμο χώρο εργασίαςτου Ubuntu Linux με πάρα πολλές εκπαιδευτικέςκαι μη εφαρμογές εγκατεστημένες. Όλα ήταν σω-στά εγκατεστημένα και δεν αντιμετωπίσαμε κανέ-να πρόβλημα. Το μόνο επιπλέον που χρειάστηκε νακάνουμε ήταν να εγκαταστήσουμε τα απαραίτητα codecs για να μπορεί να γίνει χρήση αρχείων MP3και άλλων κλειστών extras (Flash κλπ). Βρήκαμε τις απαραίτητες οδηγίες στο ελληνικό φόρουμ τουUbuntu Linux, στο φόρουμ του Ubuntu-gr http://forum.ubuntu-gr.org/viewtopic.php?f=9&t=32και τις ακολουθήσαμε με επιτυχία, ήταν άλλωστε απλούστατες.

Στη συνέχεια περάσαμε στα windows xp τα οποία επίσης ήταν σωστά εγκατεστημένα αλλά απελ-πιστικά γυμνά. Δεν υπήρχαν παρά ελάχιστες εφαρμογές πέραν από το Open Office και τα προ-γράμματα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου (τα οποία φυσικά υπήρχαν και στο Edubuntu). Βρεθήκα-με μπροστά σε μηνύματα, που είχα ξεχάσει την ύπαρξή τους, που ζητούσαν κωδικούς και κλειδιά(που δεν είχαμε) για να επιτρέψουν τη χρήση των αντίστοιχων προγραμμάτων.

Επίσης με ενόχλησε διαφήμιση της Microsost που κυκλοφορεί σε εφημερίδες, που ουσιαστικά πιέ-ζει τους γονείς να αγοράσουν το πρόγραμμα office για τα παιδιά τους, ακυρώνοντας τη δωρεάν πα-ροχή λειτουργικών υπολογιστών του Υπουργείου Παιδείας και την αποφυγή διακρίσεων μεταξύ τωνμαθητών.

Εγώ πλέον αποσύρθηκα από τον υπολογιστή, σε άλλον ανήκει άλλωστε και η κόρη μου χρησιμο-ποιεί αποκλειστικά σχεδόν το Edubuntu, γιατί εκεί βρίσκει ότι εφαρμογή θέλει. Της υποσχέθηκα μά-λιστα ότι οτιδήποτε άλλο χρειαστεί, μπορούμε να το κατεβάσουμε και να το εγκαταστήσουμε δωρε-άν, εύκολα και νόμιμα από τα επίσημα αποθετήρια του Ubuntu Linux.

ΥΠΟΒΛΗΘΗΚΕ ΑΠΟ SIMOSX ΤΗΝ ΔΕΥ, 05/10/2009 - 17:29.ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ WWW.UBUNTU-GR.ORG

ΕΚΔΟΣΕΙΣ

28

ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: Τριάντα χρόνια μιας μαχητικήςκαι καρποφόρας διαδρομής, συμπληρώνει η ΣύγχρονηΕκπαίδευση με το 157ο, επετειακό τεύχος της (Απρ. –Ιούν. 2009). Ο «συλλεκτικός» χαρακτήρας του τεύχουςαυτού οφείλεται στην απόφαση των εκδοτών να συμπε-ριλάβουν επιλεγμένα κείμενα που δημοσιεύτηκαν κατάκαιρούς στο περιοδικό, δίνοντας ταυτόχρονα μια συνο-πτική εικόνα της διαχρονικής πορείας και της συμβολήςτου στα εκπαιδευτικά μας πράγματα. Έτσι, ο αναγνώστηςμπορεί να γνωρίσει –ή να θυμηθεί- τα πρώτα βήματα τουπεριοδικού, όπου δημοσιεύτηκαν άρθρα ιστορικής ση-μασίας, όπως η κριτική στον Νόμο 1566 του 1985 (γνω-στόν ως «Αντι-309»), το Αφιέρωμα του τεύχους 21 του1985 «Τεχνοκρατία και Εκπαίδευση», τα πρακτικά του6ου Εκπαιδευτικού Συνεδρίου του περιοδικού «Ο εκπαι-δευτικός και το έργο του - Διδασκαλία-Συνθήκες Εργα-σίας» (1992), το Αφιέρωμα «Βία στο σχολικό χώρο» (7οΕκπαιδευτικό Συνέδριο), η κριτική που άσκησε το περιο-δικό στην ακολουθούμενη εκπαιδευτική πολιτική (Γ΄Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, πρακτικές του Παιδαγωγι-κού Ινστιτούτου, Διαθεματικότητα και νέα σχολικά βι-βλία) κ.λπ. Ευχόμαστε ολόθερμα να συνεχιστεί αυτή ηπορεία του περιοδικού υπηρετώντας αποτελεσματικά τοστόχο που οι εκδότες του θέτουν: «Για μια Εκπαίδευσηστην υπηρεσία του Πολίτη με γνώμονα τις ανάγκες τηςΚοινωνίας».

ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ: Ένα Αφιέρωμα στα «Θέματα διδασκαλίας, μά-θησης και αξιολόγησης στο σύγχρονο σχολείο» δεσπόζειστην ύλη του 130ου τεύχους. Σε αυτό η Κυρ. Φάρδη ανα-πτύσσει απόψεις της για την ιστορία στην προσχολικήαγωγή, οι Δ. Μαυροσκούφης και Δ. Κυρίτσης για τη διδα-σκαλία της ιστορίας στο Λύκειο, οι Η. Αθανασιάδης και Χ.Συριοπούλου για τη στάση των εκπαιδευτικών Π.Ε. απέ-ναντι στην αξιολόγηση και οι Ηρ. Αγγελόπουλος και Νικ.Χολέβας για την ελληνόγλωσση εκπαίδευση στη Ρωσία. Σεθέματα διδασκαλίας της λογοτεχνίας αναφέρονται οι ερ-γασίες των Αν. Πατούνα, Ιφ. Μίχου και Θαν. Μαρκόπου-λου. Η ύλη συμπληρώνεται με τις τακτικές στήλες των«Αναγνώσεων» του Κώστα Μπαλάσκα, της «Βιβλιοκριτι-κής» και των «Βιβλιοσυστάσεις».

ΑΝΤΙΤΕΤΡΑΔΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ: Στο τεύχος 89 (Άνοιξη2009) έχουν περιληφθεί τρία αφιερώματα. Στο πρώτο, γιατο σύστημα πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση καιτην Ε.Ε., συμμετέχουν οι Μ. Δανιήλ, Κ. Θεριανός, Γ. Καβ-βαδίας, Χ. Κάτσικας, Φ. Πανοπούλου και Γ. Παπαδόπουλος,ενώ άρθρα τους καταθέτουν οι: Χ. Σόφης, G. Monbiot κ.ά.Στο δεύτερο, με αντικείμενο την Ευρωπαϊκή Ένωση, τηνεπιμέλεια έχουν οι Γ. Μακρίδης, Γ. Σόφης, Σ. Σταυρίδης καιΑγγ. Φατούρου. Στη διεθνή καπιταλιστική κρίση αναφέρε-ται το τρίτο αφιέρωμα, με συνεισφορές της «Ενότητας Αρι-στερών Καθηγητών». Μαζί με αυτά, η στήλη της Βιβλιο-κριτικής, και οι καθιερωμένες «Βιβλιοπροτάσεις».

ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ: Στον Ελευθέριο Βενιζέλο και τη γλωσσική πολι-τική του είναι αφιερωμένο το 137ο τεύχος του τριμηνιαίουπεριοδικού που εκδίδει ο Σύλλογος Αποφοίτων του Α.Π.Θ.Γράφουν οι : Εμμ. Κριαράς, Χ. Χαρίτος, Ι. Πυργιωτάκης,Στρ. Μπουρνάζος, Χρ. Χαραλαμπάκης, Αν. Τσώνη, Π. Βλα-χάκος και Γ. Καναράκης, ενώ περιλαμβάνονται κείμενατων Ελ. Βενιζέλου, Δ.Κ. Κακλαμάνου και Αλ. Δελμούζου.

ΜΕΝΤΟΡΑΣ: Στο 11ο τεύχος της περιοδικής αυτής έκδοσηςτου Παιδαγωγικού Ινστιτούτου περιλαμβάνονται εργασίεςτων: Γ. Καρατάσιου για την τηλεκπαίδευση, Ηλ. Ματσαγ-

γούρα για τη σχέση σχολείου-οικογένειας, Ιω. Καραντζήγια τους εννοιολογικούς χάρτες, Δ. Κυρίτση για το Αν. Πρό-γραμμα, Αθ. Δακοπούλου για τα Διδασκαλεία ΔημοτικήςΕκπαίδευσης, Ελ. Λεονταρίδη για τη διδασκαλία της ισπα-νικής στα σχολεία κ.ά.

ΑΠΟΨΕΙΣ: Πρόκειται για περιοδική έκδοση του Συλλόγου Κα-θηγητών του Πειραματικού Λυκείου Πανεπιστημίου Κρή-της. Στο διπλό τεύχος (3ο και 4ο) γράφουν μεταξύ άλλωνοι: Θ. Παπαδόπουλος για τη διδασκαλία της πολιτικής επι-στήμης και την πολιτική κοινωνικοποίηση των νέων, Γ.Πενθερουδάκης για τη διδασκαλία της θεωρίας του Δαρβί-νου στο σχολείο, Αλ. Πολίτης για τη διδασκαλία της λογο-τεχνίας και Αμ. Χόμπη για τη διδασκαλία των Αγγλικών.

ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ: Στο τεύχος Ιουλίου του 2009 το ΓραφείοΑγωγής Υγείας της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαί-δευσης Ν. Σερρών εκτίθενται οι δραστηριότητες μαθητώνκαι μαθητριών στον τομέα της Αγωγής Υγείας το 2009.

WORLDS OF EDUCATION: Κυκλοφόρησε το 31ο τεύχος τουπεριοδικού της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας ΕκπαιδευτικώνΟργανώσεων (Education Intarnational). Στο εξώφυλλο: Ηαστυνομία απωθεί βίαια διαδηλωτές της οργάνωσης εκ-παιδευτικών της Τουρκίας EGITIM-SEN που διαδηλώνουνγια την προάσπιση του δικαιώματός τους για συλλογικέςδιαπραγματεύσεις στην Τουρκία. Άλλα θέματα που περι-λαμβάνονται στο περιοδικό: Στρατηγική για την αντιμετώ-πιση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, η ανοικοδόμη-ση των εκπαιδευτικών δομών της Ινδονησίας μετά το πρό-σφατο τσουνάμι, η επανένταξη των πρώην φυλακισμένωνμέσω της εκπαίδευσης, ο αγώνας ενάντια στα πυρηνικάόπλα, η αντιμετώπιση του ψηφιακού χάσματος στο Μαρό-κο κ.λπ.

ΠΡΟΣΩΠΟ: Κυκλοφόρησαν το 60ό και το 61ο τεύχος του 2009.Στο πρώτο επισημαίνουμε δύο ενδιαφέροντα παιδαγωγικάάρθρα, το ένα για τη βία στο σχολικό περιβάλλον και το άλ-λο για την αναγκαιότητα των κινήτρων εκμάθησης της ελ-ληνικής γλώσσας από τους αλλοδαπούς μαθητές. Στο δεύ-τερο περιέχεται ενδιαφέρουσα ύλη σχετική με την πρόλη-ψη και το ρόλο της διεύθυνσης του σχολείου στην πρόλη-ψη της παραπτωματικότητας.

ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ: Tεύχος 106 της τριμηνιαίας έκδοσης της Πα-νελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων, με θέματα σχετικά με τηναρχαία ελληνική γραμματεία, την επικοινωνιακή προσέγ-γιση στο γλωσσικό μάθημα κ.λπ.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ: Στο τεύχος 89 ενδιαφέρουσαεκπαιδευτική ύλη (για την ΕΠΟΝ, τα νηπιαγωγεία, το θε-σμικό πλαίσιο της Ειδικής Αγωγής τα σχολικά βιβλία κ.λπ.Και ένα στερνό «αντίο» από το περιοδικό –και από μας-στον άξιο εκπαιδευτικό, ερευνητή και συνεργάτη τα ου πε-ριοδικού Σπύρο Μαρκόπουλο.

ΚΟΙΝΩΝΙΑ: τεύχη 1 και 2, του 2009, του τρίμηνου Δελτίου τηςΠανελλήνιας Ένωσης Θεολόγων.

ΠΑΠΥΡΟΙ: 4ο τεύχος της τετραμηνιαίας έκδοσης πολιτισμούτου Ελληνικού Πολιτιστικού Κέντρου Καΐρου, με αφιέρω-μα στην ελληνική γλώσσα και τον ελληνικό πολιτισμό.

ΦΥΣΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ: Τεύχος 34 (194), 2009, της Ένωσης Ελ-λήνων Φυσικών:. Αφιέρωμα: «Συνεισφέρουμε στο διάλογογια την παιδεία».

Περιοδικός τύπος

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ25 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2009 τχ. 47

29

ΟΙΚΟ-ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ: τεύχος 126, από την ΠεριβαλλοντικήΠρωτοβουλία Μαγνησίας, αφιερωμένο στην Πολιτική Οι-κολογία.

ΚΟΣΜΟΣ: τεύχος 76, της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής τηςUNICEF, με αφιέρωμα στο AIDS.

ASPECTS TODAY: τεύχος 22 της ΠΕΚΑΔΕ, με αφιέρωμα στηνΗμερίδα «Μαθησιακές πρακτικές και διαπροσωπικές σχέ-σεις στο σχολείο».

ΘΕΜΑΤΑ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ: Στο τεύχος 44 περιλαμβάνονταιεπίκαιρα θέματα του χώρου (αυτισμός και επικοινωνία, χα-ρακτηριστικά και απόψεις ειδικών παιδαγωγών κ.λπ.).

ΔΕΛΤΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑΣ: Τεύχος 32-33,έκδοση του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου με χρήσιμα ενημε-ρωτικά στοιχεία.

Νέες εκδόσειςΟΜΑΔΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘ-

ΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ: Έρευ-να για τις απόψεις Διευθυντών σχολείων, Προέδρων Συλ-λόγων Γονέων και Κηδεμόνων και Προέδρων Δεκαπεντα-μελών Μαθητικών Συμβουλίων για τη λειτουργία των συλ-λογικών οργάνων της εκπαίδευσης όπου συμμετέχουν. Θεσ-σαλονίκη 2009.

ΟΜΑΔΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘ-ΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ: Έρευ-να για τις στάσεις των μαθητών των Γυμνασίων του ΔήμουΣταυρούπολης στο ζήτημα των ναρκωτικών. Θεσσαλονίκη2008.

ΕΙΡΗΝΗΣ ΚΑΛΙΝΤΖΑΚΗ. Το περιβάλλον ως αξία. Εγκληματο-λογική προσέγγιση. Εκδ. Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα 2007.

1ο πανελλήνιο συνέδριο με διεθνήσυμμετοχή για το Ελεύθερο Λογι-σμικό / Λογισμικό Ανοικτού Κώδι-κα (ΕΛ/ΛΑΚ) στην Εκπαίδευση

Χανιά,16 έως 18 Απριλίου 2010

Σκοπός του συνεδρίου είναι η προώθησηκι ανάπτυξη του ΕΛ/ΛΑΚ στην εκπαίδευσηκαι στην ελληνική επιστημονική κοινότηταώστε να αξιοποιηθεί κριτικά και δημιουρ-γικά σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.

Οι κεντρικοί θεματικοί άξονες είναι:• Θεωρητικό πλαίσιο για την αξιοποίηση

του ΕΛ/ΛΑΚ στην εκπαίδευση • Η παγκόσμια εκπαιδευτική κοινότητα

του ΕΛ/ΛΑΚ • Σχεδιασμός και ανάπτυξη εκπαιδευτι-

κών εφαρμογών με χρήση ΕΛ/ΛΑΚ • Μοντέλα και πρακτικές ενσωμάτωσης

του ΕΛ/ΛΑΚ στην εκπαιδευτική διαδικασία • Η διδασκαλία της Πληροφορικής στην

Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση με ΕΛ/ΛΑΚ • Η διδασκαλία της Πληροφορικής στη

Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση με ΕΛ/ΛΑΚ • Η διδασκαλία της Πληροφορικής στην

Τριτοβάθμια Εκπαίδευση με ΕΛ/ΛΑΚ • ΕΛ/ΛΑΚ για τη διοίκηση σχολείου (κα-

τάρτιση προγράμματος, σχολικό portal,εφαρμογές ΒΔ για αρχειοθέτηση καθηγη-τών, μαθημάτων, βιβλίων, δαν. βιβλιοθήκηςκ.λπ.)

• ΕΛ/ΛΑΚ για την υποστήριξη σχολικώνδραστηριοτήτων (σχολικοί όμιλοι, ΣΕΠ,κλπ)

• Εργαστήριο Πληροφορικής με ΕΛ/ΛΑΚ • Τεχνική υποστήριξη και ΕΛ/ΛΑΚ • Επιμόρφωση και υποστήριξη εκπαιδευ-

τικών για την αξιοποίηση του ΕΛ/ΛΑΚ • ΕΛ/ΛΑΚ και εκπαιδευτική πολιτική

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝΕισήγηση: έως 10 σελίδες (υποβάλλονταισε κρίση)

Παρουσίαση αφίσας (poster) : έως 4 σελί-δεςΟδηγίες για τη συγγραφή και την υποβολήτους θα ανακοινωθούν στην ιστοσελίδα τουσυνεδρίου

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΕΛ/ΛΑΚΚατά τη διάρκεια του συνεδρίου θα πραγ-ματοποιηθούν εργαστήρια συναφή με τηνχρήση του ΕΛ/ΛΑΚ στην εκπαίδευση. Κα-λούνται οι ενδιαφερόμενοι (κοινότητεςΕΛ/ΛΑΚ, σύλλογοι, εργαστήρια, καθηγητέςκλπ) να υποβάλουν τις προτάσεις τους στηνοργανωτική επιτροπή (info@foss4edu.gr).

Ενδεικτική θεματολογία εργαστηρίων:Ανοικτές πλατφόρμες τηλεκπαίδευσης[Moodle, eClass] και εφαρμογές τους στηνεκπαίδευση. Οδηγοί χρήσης ΕΛ/ΛΑΚ στην εκπαίδευση. Χρήση του EngLab στην εκπαίδευση. Η έννοια του ανοικτού εκπαιδευτικού υλι-κού [Open CourseWare] και η χρήση τουστην εκπαίδευση ως συμπληρωματικού/εναλλακτικού υλικού. Πηγές ανοικτού εκπαιδευτικού υλικού στοΔιαδίκτυο. OLPC και υπολογιστής ψηφιακής τάξης. Άδειες Creative Commons, GNU /GPL, Fre-eBSD κλπ. Εφαρμογές Ασφάλειας. Συνεδριακοί χώροιΠνευματικό κέντρο Δήμου ΧανίωνΕργαστήρια Πληροφορικής μονάδων τηςΕκπαίδευσης του Δήμου Χανίων

Νεώτερα θα ανακοινώνονται μέσω τηςιστοσελίδας του συνεδρίουwww.foss4edu.gr.

Παιδική Ηλικία και Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας

7ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ O.M.E.P.Παιδική Ηλικία και Μέσα ΜαζικήςΕπικοινωνίας

Αθήνα, 6 – 7 – 8 Νοεμβρίου 2009: ΝέοΠολιτιστικό Κέντρο Μουσείο Μπενάκη -Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών

www.omep.gr/evdomosynedrio.htmΗ Ελληνική Επιτροπή της Παγκόσμιας

Οργάνωσης Προσχολικής Αγωγής(Ο.Μ.Ε.Ρ.) και το Τμήμα Επιστημών τηςΑγωγής στην Προσχολική Ηλικία του Εθνι-κού και Καποδιστριακού ΠανεπιστημίουΑθηνών διοργανώνουν το 7ο ΠανελλήνιοΣυνέδριο της ΟΜΕΡ με θέμα: «Παιδική Ηλι-κία και Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας»

Το συνέδριο απευθύνεται σε ερευνητέςκαι ερευνήτριες από διάφορους επιστημο-νικούς κλάδους, φορείς, εκπαιδευτικούς,φοιτητές και επαγγελματίες του χώρου.

Κύριος σκοπός του συνεδρίου είναι η διε-ρεύνηση της πολύπλευρης και πολύπλο-κης σχέσης των παιδιών με όλα τα ΜΜΕκαι η συμβολή στη δημιουργία ενός ουσια-στικού διαλόγου στη χώρα μας σχετικά μετο ρόλο των ΜΜΕ στην καθημερινή ζωήκαι την ανάπτυξη των παιδιών.

Το Συνέδριο θα πραγματοποιηθεί 6 – 8Νοεμβρίου 2009 στο Νέο Πολιτιστικό Κέν-τρο Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς 138) καιτην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (Πει-ραιώς 256, Ρέντης).

Αναλυτικές πληροφορίες για τις θεματι-κές ενότητες, τη διαδικασία και το ποσό, τιςεγγραφές, τους κεντρικούς ομιλητές και τιςεπιτροπές του 7ου Συνεδρίου της Ελληνι-κής Επιτροπής της Ο.Μ.Ε.Ρ. μπορείτε νααντλήσετε από την ιστοσελίδα:

www.omep.gr/evdomosynedrio.htm

Για περαιτέρω ερωτήσεις ή πληροφορίες,παρακαλούμε, επικοινωνήστε με την ηλε-κτρονική διεύθυνση:

evdosynomep@gmail.com

ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

30

� Το πρώτο πράγμα που σκέφτεται κανείςείναι το διαδίκτυο. Δώστε μας λοιπόν μίαπρώτη προσέγγιση στο θέμα «πνευματικάδικαιώματα και διαδίκτυο»: τι συνεπάγεταιο συνδυασμός αυτών των δύο θεματικώνπεδίων;

Εδώ έχουμε ακριβώς να κάνουμε με δύοθεματικά πεδία, των οποίων η αλληλεπίδρα-ση, προσφέρει ένα καινούργιο έδαφος προ-βληματισμών. Το προγενέστερο είναι ό,τι ονο-μάζουμε «πνευματικά δικαιώματα» ή «πνευ-ματική ιδιοκτησία»: όταν ο οποιοσδήποτε δη-μιουργεί κάτι, ένα έργο τέχνης επί παραδείγ-ματι (εικαστικό, λογοτεχνικό, μουσικό κλπ.) ήοτιδήποτε άλλο θα ορίζαμε ως ‘δημιούργημα’(όπως ένα μηχανικό σχέδιο) τότε λέμε ότι δη-μιουργός και έργο συνδέονται με έναν προ-σωπικό/ ηθικό δεσμό. Αυτό σημαίνει ότι ανα-γνωρίζουμε στο δημιουργό το δικαίωμα ναεκμεταλλευτεί το έργο του με όποιον τρόποεπιθυμεί. � Με συγχωρείτε για την διακοπή, αλλάχρησιμοποιήσατε τη λέξη «αναγνωρίζουμε»της οποίας η απροσδιοριστία μου έκανε εν-τύπωση…

Ναι… ξέρετε, συνήθως τα πνευματικά δι-καιώματα «απονέμονται» με de facto τρόποστο δημιουργό ενός έργου, χωρίς κατ’ ανάγ-κη μια de jure διαδικασία καταχώρησης. Εί-θισται δηλαδή να συνδέουμε στο μυαλό μαςδημιουργό–πνευματικά δικαιώματα ως μία,θα λέγαμε, εκ των πραγμάτων συνθήκη καιόχι αυτοδικαίως, ως σχέση που απορρέει απόνομικές διαδικασίες. Εδώ ξεκινά μία ολόκλη-ρη σειρά προβλημάτων που αφορά παραδο-σιακά το πεδίο των πνευματικών δικαιωμά-των και έχουν να κάνουν με ζητήματα από-δοσης αυτών των δικαιωμάτων και προστα-σίας τους π.χ. να μην αντιγράφεται ή παρα-ποιείται το έργο είτε συνολικά είτε τμηματικά,ή πού ακριβώς βρίσκεται το όριο τους, κλπ.

� Έρχεται λοιπόν το κατοπινό, δεύτερο θε-ματικό πεδίο το δίκτυο και πώς λειτουργεί;

Λειτουργεί σε δύο επίπεδα. Το πρώτο έχεινα κάνει με την επιβάρυνση και διόγκωση

των ήδη υπαρχόντων προβληματικών ση-μείων. Ξέρουμε ότι η χρήση του μέσου επι-τρέπει την δημιουργία μίας άμεσης πρόσβα-σης σε έργα/ δημιουργήματα χωρίς γεωπολι-τικούς, οικονομικούς ή άλλου είδους περιο-ρισμούς π.χ. στην περίπτωση των έργων τέ-χνης ένα μουσείο μπορεί να τα προβάλλει μέ-σω της «επίσημης» ιστοσελίδας του, ή μπο-ρούμε να έχουμε έκθεση των έργων τέχνηςενός δημιουργού στην προσωπική ιστοσελί-δα του. Αντίστροφα, άπειρα βλέμματα έχουνπρόσβαση στις πληροφορίες αυτές. Συνεπώςμπορεί δυνητικά ο καθένας όχι μόνο να αντι-γράψει, αλλά και να τροποποιήσει προς όφε-λός του ένα συγκεκριμένο έργο καλλιτεχνικόή μη. (Ειδικά στην περίπτωση της τροποποί-ησης, έχουμε ένα νέο έργο και αντίστοιχα δι-καιώματα σε αυτό και πάει λέγοντας, οπότεαντιλαμβάνεται κανείς σε αυτό το αχανές πε-ριβάλλον, πόσο ασαφή είναι τα όρια…) Έτσιλοιπόν, το Internet ενθάρρυνε κατά κάποιοτρόπο μία διαδικασία αντιγραφής δίχως τησυγκατάθεση του δημιουργού, ο οποίος πλέ-ον πολύ δύσκολα μπορεί να κάνει τον οποι-ονδήποτε έλεγχο.

Να σας δώσω δύο πολύ κοινά παραδείγμα-τα. Ένα πρώτο παράδειγμα είναι η ‘πειρατεία’,όπου έχουμε δίκτυα διαμοιρασμού αρχείων(γνωστά και ως torrent, υπηρεσίες file sha-ring, κτλ.). Αυτά τα δίκτυα είναι συνυφασμέ-να με μία μη-εξουσιοδοτημένη από το δημι-ουργό ανταλλαγή αρχείων, η πλειονότητατων οποίων έχει να κάνει με συγκεκριμένεςμορφές αρχείων, πολύ απλά μιλώντας, κυ-ρίως με μουσική και ταινίες. Ένα δεύτερο πα-ράδειγμα είναι τα λεγόμενα κοινωνικά δί-κτυα (π.χ. facebook) και οι υπηρεσίες του«νέου» Internet (π.χ. youtube, blogs, κτλ).Εδώ πια, αν αναλογιστεί κανείς παράλληλα,την ευρεία χρήση της κινητής τηλεφωνίας,δε μιλάμε μόνο για πνευματικά δικαιώματα,αλλά για το έσχατο δικαίωμα του ανθρώπουστην αυτοδιάθεση.

� Και το δεύτερο πεδίο;

Τα τελευταία 15 χρόνια έχουμε την εμφά-νιση μίας σειρά ολωσδιόλου νέων προβλη-

μάτων γύρω από τα πνευματικά δικαιώματα,τα οποία σχετίζονται ακριβώς με τους ηλε-κτρονικούς υπολογιστές και το Internet. Οηλεκτρονικός υπολογιστής έδωσε άλλη ση-μασία στη λέξη «έκφραση»: καθώς έχουμεένα νέο μέσο, παρουσιάστηκαν και νέοι τρό-ποι έκφρασης/ δημιουργίας. Το ερώτημα εδώείναι, τι γίνεται με αυτά τα νέα δημιουργήμα-τα, που δεν καλύπτονται από το παραδοσια-κό πλαίσιο σχετικά με τα πνευματικά δικαιώ-ματα.

� Τι εννοείτε όταν λέτε «νέα» δημιουργήμα-τα;

Όταν ένας προγραμματιστής φτιάχνει έναπρόγραμμα για τον υπολογιστή, δε χρησιμο-ποιεί τις γνωστές μεθόδους επικοινωνίας αλ-λά μία ιδιαίτερη και περίπλοκη για τον πολύκόσμο σειρά συμβόλων που ονομάζονται κώ-δικες. Αυτή είναι η μόνη γλώσσα που κατα-λαβαίνει το συγκεκριμένο μηχάνημα: για νατου πούμε τι ακριβώς θέλουμε να μας κάνει,πρέπει να επικοινωνήσουμε μαζί του μέσωκώδικα. Εμείς ας πούμε ότι επιθυμούμε ναγράφουμε στον υπολογιστή μας κείμενα.Πώς θα του το πούμε για να μας καταλάβει;Έρχεται λοιπόν ο προγραμματιστής του πα-ραδείγματός μας και φτιάχνει ένα Word, δη-λαδή εσείς στην οθόνη του υπολογιστή σας,όταν θα γράψετε αυτή τη συνέντευξη θα πα-τάτε τα πλήκτρα και θα βλέπετε λέξεις. Έχετετη δυνατότητα να το κάνετε αυτό γιατί ακρι-βώς κάποιος άλλος άνθρωπος μεσολάβησεκαι σας απάλλαξε από τη δύσκολη δουλειάτης μετάφρασης! Δεν έχουμε κείμενο εδώ,μήτε μουσική σύνθεση, ούτε ζωγραφικό έργοαλλά ένα πρόγραμμα. Δεν έχει ο δημιουργόςτου πνευματικά δικαιώματα; Ποια είναι;

Ιδιαίτερα δε, στην περίπτωση δημιουργίαςλογισμικού (το οποίο αποτελεί μέσο έκφρα-σης και τέχνης) η τροποποίηση ενός και μό-νο χαρακτήρα δημιουργεί ένα νέο πρόγραμ-μα. Στις ημέρες μας η ανάπτυξη μεγάλωνυπολογιστικών προγραμμάτων λογισμικού,βασίζεται πλέον –κατά κανόνα– στη χρήσηαρκετά μεγάλων τμημάτων κώδικα (εντο-λών) που έχει γραφεί στο παρελθόν. Εξ’ ουκαι ο όρος «ανάπτυξη λογισμικού» που αντι-κατέστησε τον όρο «προγραμματισμός» τα τε-λευταία χρόνια. Καταλαβαίνετε λοιπόν τιςδιαστάσεις του προβλήματος.� Θίγετε έμμεσα το ζήτημα των ψηφιακώνμορφών τέχνης στις οποίες εντάσσετε τηνπερίπτωση του λογισμικού. Το ίδιο ισχύειφαντάζομαι και με την ψηφιακή εκδοχή,των παραδοσιακών μορφών τέχνης.

Και ακόμη περισσότερο… Το ίδιο το μέσο

Πνευματικά Δικαιώματα & Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές

Συνέντευξη με τον Δημήτριο Γ. Πατσό(Δρ Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς με ειδικότητα την Ασφάλεια Πληροφοριών)

Η τεχνολογία των ηλεκτρονικών υπολογιστών έχει ριζικά μεταμορφώσει τη ζωήμας σε διάφορα επίπεδα, όπως επίσης τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμα-στε όσα μας περιβάλλουν. Από τις εξελίξεις δεν έμεινε ανεπηρέαστος ο τομέαςτων πνευματικών δικαιωμάτων καθώς μάλιστα, «ιδιωτικό» και ‘κοινωνικό’ λαμ-βάνουν στον ψηφιακό κόσμο διαφορετικές μορφές και διαστάσεις. Για μία πλη-θώρα προβληματισμών αναφορικά με το συγκεκριμένο ζήτημα συζητήσαμε μετον Δρ. Δημήτριο Γ. Πατσό.

ΤΗΝ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΠΗΡΕ Η ΝΑΥΣΙΚΑ ΤΣΙΜΑ

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ25 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2009 τχ. 47

31

δημιούργησε νέες ψηφιακές μορφές τέχνηςπ.χ. μπορούμε να έχουμε δημιουργία μουσι-κής από πηγαία υπολογιστική πληροφορία,ή οπτικοποίηση πηγαίας υπολογιστικής πλη-ροφορίας, κτλ. Στην περίπτωση αυτή, ταπνευματικά δικαιώματα αφορούν τόσο στηνπροστασία της πηγαίας υπολογιστικής πλη-ροφορίας, καθώς και του υπολογιστικού πε-ριβάλλοντος του δημιουργού. Πιο απλά, είναιδυνατό να δημιουργηθεί ήχος και εικόνα μεεισαγωγή υπολογιστικών εντολών ή πλη-κτρολογισμών (πολλές φορές και τυχαίων)και την παράλληλη χρήση κατάλληλων ερ-γαλείων. Για παράδειγμα, μπορεί κάποιος ναπάρει μέρος αυτής της συνέντευξης, να τηνεισάγει σε ένα πρόγραμμα αναπαραγωγήςμουσικής και να δημιουργήσει ένα ‘τραγού-δι’. Τώρα, στην περίπτωση χρήσης ενός δη-μοφιλούς βιβλίου τα πράγματα αναμένεταινα είναι περισσότερο πολύπλοκα.

� Υπάρχουν κάποιοι θεσπισμένοι νόμοι οιοποίοι να λαμβάνουν μέριμνα για όσα ζη-τήματα αναφέρθηκαν μέχρι τώρα στην Ελ-λάδα ή/ και διεθνώς;

Το φαινόμενο του Internet έχει εισάγει μιασειρά συνθηκών, νόμων, οδηγιών και κανο-νιστικών ρυθμίσεων που αφορούν στην προ-στασία των πνευματικών δικαιωμάτων σεσχέση με το μέσο. Αναφορικά και για ενημε-ρωτικούς και μόνο λόγους, οι πιο σημαντικοίνόμοι που έχει θεσπίσει η Ελληνική βουλή εί-ναι ο Ν. 3057/2002 (Εναρμόνιση ΟρισμένωνΠτυχών του Δικαιώματος του Δημιουργούκαι των Συγγενικών Δικαιωμάτων στην Κοι-νωνία της Πληροφορίας και Άλλες Διατά-ξεις), ο Ν. 2819/2000 (Νομική Προστασίατων Βάσεων Δεδομένων) και ο Ν.2121/1993 (ιδιαίτερα τα άρθρα 66Α και66Β), κυρίως σαν προσπάθεια εναρμόνισηςτης ελληνικής νομοθεσίας με τις ευρωπαϊκέςοδηγίες, όπως η 91/250/ΕΟΚ, η 2001/29/ΕΚκαι η Οδηγία 96/9/ΕΟΚ, αντίστοιχα. Τέλος, σεδιεθνές επίπεδο υπάρχει ο νόμος Digital Mi-lennium Copyright Act (DMCA) ο οποίοςψηφίστηκε από την κυβέρνηση των ΗΠΑ το1998 και έχει αφομοιωθεί (με κατάλληλεςτροποποιήσεις) από αρκετές χώρες στον κό-σμο.

� Ο υπολογιστής, είτε σε ατομικό επίπεδοχρήστη, είτε σε διεθνές και η ασφάλεια σεαυτά περιγράφεται συχνά σα σκύλος πουκυνηγά την ουρά του. Για παράδειγμα λέ-γεται συχνά ότι η ασφάλεια ενός προγράμ-ματος υπάρχει μόνο και μόνο για να βρεθείκάποιος να τη «σπάσει».

Έχει καταντήσει δυστυχώς ένα επικίνδυνοπαιχνίδι: από τη μια η παντελής απόκρυψηπου οδηγεί στην άγνοια, από την άλλη ηελευθεριότητα που οδηγεί στην ασυδοσία.Ιδανική θα ήταν η κατάσταση ελευθερίας…� Για τον προσδιορισμό της οποίας θα ανοί-γαμε μεγάλη κουβέντα.

Οπωσδήποτε! Από εκεί και πέρα, η τεχνο-λογία έχει κατά καιρούς προτείνει μια σειράλύσεων για την προστασία των πνευματικώνδικαιωμάτων. Για τα έργα που μπορούν νααναπαραχθούν και σε ψηφιακή μορφή, οιπιο γνωστές προσπάθειες είναι οι τεχνικές

προστασίας (από μη-εξουσιοδοτημένη αντι-γραφή) ενός οπτικού δίσκου (DVD, CD, κτλ.),αρχείων MP3 και ψηφιακού βίντεο. Ιστορικάμιλώντας όντως οι περισσότερες από τις προ-σπάθειες αυτές ξεπεράστηκαν και μάλιστα σεσχετικά λίγο χρόνο από την αρχική τους εμ-φάνιση, καθώς παρουσίασαν μικρή αντοχήσε «επιθέσεις» επιτήδειων. Από την άλληπλευρά, είναι χρήσιμο να τονίσουμε πως ητεχνολογία μπορεί να προσφέρει ιδιαίτεραισχυρές λύσεις (όπως π.χ. ψηφιακά υδατο-γραφήματα, χρήση κρυπτογραφικών τεχνι-κών, ψηφιακή χρονοσήμανση, κλπ.) πουόμως, εισάγουν διάφορα ζητήματα λειτουρ-γικότητας: περιορίζουν αισθητά, σε αρκετέςπεριπτώσεις εφαρμογής τους, το εύρος του«υποψήφιου κοινού», ενώ ας μην ξεχνάμεπως τις περισσότερες φορές τα έργα δημι-ουργούνται ώστε να προβάλλονται σε ευρύκοινό...

� Και η ασφάλεια των πνευματικών δι-καιωμάτων στο διαδίκτυο;

Η διεθνής εμπειρία δείχνει πως απαιτείταιένας συνδυασμός τεχνικών και διαδικαστι-κών μέτρων για την επίτευξη ενός ικανοποι-ητικού επιπέδου προστασίας των πνευματι-κών δικαιωμάτων στο Internet. Ενδεικτικά,για συγκεκριμένες κατηγορίες έργων, η κα-τοχύρωση θα μπορούσε να πραγματοποιηθείμε ηλεκτρονική υποβολή στον ιστότοπο ενόςοργανισμού (να έχουμε π.χ. Οργανισμό Κα-τοχύρωσης Πνευματικών Δικαιωμάτων) μετρόπο τέτοιο ώστε να διασφαλίζεται με νομι-κή και συμβολαιογραφική ισχύ μία σειρά ση-

μαντικών στοιχείων όπως τα εξής: η ταυτό-τητα του δημιουργού (ονοματεπώνυμο ήψευδώνυμο), η ακεραιότητα του έργου πουυποβάλλεται, η αμοιβαία μη-αποποίηση ευ-θύνης (τόσο του δημιουργού που υποβάλλειένα έργο, όσο και του Οργανισμού στον οποίουποβάλλεται το έργο) και τέλος, η ακριβήςχρονική στιγμή που ολοκληρώνεται η διαδι-κασία (ώστε να αποφευχθούν διαπαντός οιπεριπτώσεις μελλοντικής επανυποβολής τουίδιου έργου από άλλο, μη-εξουσιοδοτημένο,δημιουργό). Η παραπάνω διαδικασία εφαρ-μόζεται, με ιδιαίτερη επιτυχία, από πολλούςαντίστοιχους οργανισμούς του εξωτερικού τατελευταία χρόνια.

� Υπάρχει κάποιο πεδίο εφαρμογών της τε-χνολογίας σε σχέση με τα πνευματικά δι-καιώματα στο οποίο θα θέλατε να κάνετεκάποια ακροτελεύτια αναφορά;

Νομίζω δεν πρέπει να λησμονήσουμε τιςσημαντικές προσπάθειες για την πιστοποί-ηση της αυθεντικότητας ενός έργου με χρή-ση τεχνολογικών μεθόδων. Έχουν αρχίσει ναεφαρμόζονται σχετικά πρόσφατα στο εξωτε-ρικό και εστιάζουν στην αναγνώριση συγκε-κριμένων, ιδιαίτερων χαρακτηριστικών πουδιαθέτει ένα έργο (σύμφωνα με το δημιουρ-γό του) και την παραγωγή ενός ψηφιακούαποτυπώματος που ταυτοποιεί το συγκεκρι-μένο έργο με έναν, μοναδικό τρόπο. Για πα-ράδειγμα, σε ένα γλυπτό που απεικονίζει μιαπροτομή, μπορούν να εφαρμοστούν τεχνικέςψευδό-βιομέτρησης για συγκεκριμένα χαρα-κτηριστικά, που το ταυτοποιούν μοναδικά,όπως αντίστοιχα στον άνθρωπο, συγκεκριμέ-να βιομετρικά χαρακτηριστικά τον ταυτοποι-ούν με τρόπο ξεχωριστό από όλους τους υπό-λοιπους ανθρώπους π.χ. γεωμετρία παλάμης,σχήμα και μέγεθος αυτιών, κτλ.

� Γίνεται αντιληπτό ότι ως τις ημέρες μας οχαρακτηρισμός και η θέσπιση των πνευμα-τικών δικαιωμάτων στις ψηφιακές μορφέςτέχνης και η προστασία αυτών στο Internetπαραμένουν ανοικτά ζητήματα στην κοινω-νία της πληροφορίας. Ποιες εξελίξεις περι-μένουμε;

Στα επόμενα χρόνια αναμένεται ιδιαίτερηανάπτυξη νέων τεχνολογικών μεθόδων.Αναμένεται επίσης επικαιροποίηση του κα-νονιστικού πλαισίου σε διεθνές επίπεδο –μεαμφίβολη διαφύλαξη της ιδιωτικότητας τουκοινού– κυρίως λόγω του οικονομικού καιπολιτικού αντίκτυπου που έχει επιφέρει τοσυγκεκριμένο φαινόμενο. Ας αναφερθεί χα-ρακτηριστικά η σύμπραξη μεγάλων διεθνώνεταιρειών της βιομηχανίας του θεάματος μεσκοπό την ελεγχόμενη διακίνηση ψηφιακούπεριεχομένου μέσω Internet π.χ. δημιουργίαηλεκτρονικών καταστημάτων που λειτουρ-γούν βάση συνδρομής. Σε πολιτικό επίπεδο,παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η έντονηπροσπάθεια της Γαλλικής βουλής για τηνποινικοποίηση της παράνομης διακίνησηςπεριεχομένου μέσω ομότιμων δικτύων, αλλάκαι η είσοδος στην Ευρωβουλή του Κόμματοςτων «Πειρατών». Σίγουρα το μέλλον αναμέ-νεται ιδιαίτερα ενδιαφέρον. �

Σε πολιτικό επίπεδο,παρουσιάζει ιδιαίτεροενδιαφέρον η έντονηπροσπάθεια της Γαλλικήςβουλής για τηνποινικοποίηση τηςπαράνομης διακίνησηςπεριεχομένου μέσωομότιμων δικτύων, αλλά καιη είσοδος στην Ευρωβουλήτου Κόμματος των«Πειρατών». Σίγουρα τομέλλον αναμένεται ιδιαίτεραενδιαφέρον