p ro d u k tu k o n p le x u a b a in a le g a la d a - eka · ek ordaindu behar du a eusk al...

__________________________

• EKAren agerpena EuskoLegebiltzarrean

• ‘Zoru klausulei’ buruzAuzitegi Gorenak eman duenepaia albiste txarra dakontsumitzaileentzat

• Aldaketa nabarmenak etaneurrian positiboak LegeHipotekario berrian

• “Arropa Garbia”. Baldintzaduinen alde ehungintzan

• Partikularren artekosalerosketak

• Maleta apurtzen duenakordaindu behar duEK

AEU

SK

AL

HER

RIK

O K

ON

TSU

MIT

ZAIL

EEN

AN

TOLA

KU

ND

EA. P

LAZA

BA

RR

IA, 1

2, 1

. esk

err

a -

48

00

5 -

BIL

BO

uda 2013 / 48

EErroosskkii eettaa FFaaggoorrrreenn ““mmeennppeekkoo ffiinnaannttzzaa eekkaarrppeennaakk””

PPrroodduukkttuu kkoonnpplleexxuuaa bbaaiinnaa lleeggaallaa ddaa;;mmeerrkkaattuurraakkeettaa,, oorrddeeaa,, aakkaassttuunnaaeettaa iirruuzzuurrrreezzkkooaa eerree kkaassuu aasskkoottaann

Euskal Herriko Kontsumitzaileen Antolakundearen argitalpena / Lege Gordailua: BI-770/01Plaza Barria, 12, 1. eskerra - 48500 - Bilbo / 944 150 050 • [email protected] • www.eka.orgEEKKAA 4488

EEuusskkaa lldduunnoo nnKKoonnttssuumm ooAAllddiizzkkaa rriiaaZUZENDARIA

Berta García

ERREDAKZIOABerta García José Luis SeguraKoldo Nabaskues

MAKETAZIOA ETA DISEINUAJosé Luis Segura

ARGAZKIAKKoldo Nabaskues / José LuisSegura

KABINETE JURIDIKOAIñaki VelascoMikel MuñozArantxa López

ItzulpenaGermán Uriarte

2013 uda

EEDDIITTOORRIIAALLAA• “Ez dadila berriro gertatu” 33

FFIINNAANNTTZZ AA SSIISSTTEEMMAA• Eroski eta Fagorren “menpeko finantzaekarpenen” auziaren aurrean EKAren iritziaeta jarrera: “Finantza produktu konplexuabaina legezkoa da; haren merkaturaketa,ordea, kasu askotan okerra eta iruzurrezkoaere izan da” 44• EKAren agerpena Eusko Legebiltzarrean 1100• ‘Zoru klausulei’ buruz Auzitegi Gorenakeman duen epaia albiste txarra dakontsumitzaileentzat 1111• Aldaketa nabarmenak eta neurrianpositiboak Lege Hipotekario berrian 1133• Aurrerapauso bat hipoteken baldintzetan,bi atzerapauso “ordainetan emateetan”eta galga kaleratzeentzat 1144

SSAAKKOONNEEAANN -- LLaann bbaallddiinn ttzzaakk eehh uunnggiinnttzzaann• “Arropa Garbia” kanpainia. Ehungintzan lanbaldintza duinen alde 1166

KKOONNTTSSUUMMIITTZZ AAIILLEEOOKK• Partikularren arteko salerosketak 2211

EERRRREEKKLLAAMMAAZZIIOOAA EEGGIITTEEAA KK MMEERREEZZII DDUU• Maleta apurtzen duenak ordaindu behardu... aire konpainia bat bada ere 2233

“ARROP“ARROPAA GARBIA”GARBIA”

kanpainiarekin BAkanpainiarekin BATT

EDITORIALA

Ez dadila berriro gertatuEngainatuta sentitzen diren Eroski eta Fagorren “menpekofinantza ekarpenen” erosle askok Arartekora jo zuten laguntzaeske eta erakunde horrek gatazka aztertu eta ekainaren 12anbere ebazpena argitaratu zuen. Bertan, Balio Merkatuaren Bat-zorde Nazionalaren Inbertsorearentzako Bulegoak “preferente-ei” buruz egindako txostena aipatzen du maiz Arartekoak. Izanere, Fagor eta Eroskiren “ekarpenak” (aipatu “preferenteak”bezala) produktu konplexuak dira, kasu askotan oker saldutako-ak eta milaka herritarrei (horietatik gehienak aurreztaile txikiak)galera ekonomiko handia ekarri dietenak. Arartekoak txostenaamaitzen du konklusio batzuekin, zeinekin EKA erabat adosdagoen. Horietariko azkena ekarri dugu gure editorialera.Eskandalu hauek ez errepikatzearren finantza merkatuaren gai-neko ikuskaritza indartzea eskatzen du. Hala izan dadila.

“Agerian geratu da finantza-produktuak eta horiek sortu etamerkaturatzen dituzten erakundeak ikuskatzeko sistemak indar-tu egin behar direla, kontsumitzaileak eta erabiltzaileak hobetobabestuko dituztela bermatzeko. Banketxeek egoki jardutekoaraudiak onartu beharko lituzkete, eta, halaber, indartu eginbeharko lirateke balio-merkatuak eta banku-jarduera ikuskatzenespezializatuta dauden organoen kontrol-eskumenak. Horrezgain, ezinbestekoa da Euskal Herriko kontsumitzaile eta erabilt-zaileak defendatzen diharduten organoek beren babes-lana ezmugatzea arazoa antzeman ondoren jardutera bakarrik, baiziketa finantza-produktuen kontsumitzaile eta erabiltzaileentzatarriskutsuak diren egoerak antzemateko mekanismoak osatzeraere bideratzea; beraz, babes-lan horrek baliagarria izan behardu geroan arriskuari aurrea hartuz jarduteko”.

Euskaldunon Kontsumo Aldizkaria • Editoriala 3

2012ko amaieran, Mondragon Taldekoak direnEroski eta Fagor kooperatibek jaulkitako eta finant-za erakunde batzuek merkaturatutako “menpekofinantza ekarpenak” izeneko produktu batetandirua inbertitu zuten pertsonen bisitak, posta elek-tronikoak eta telefono deiak jasotzen hasi ginenEKAn. Kontsumitzaile horietatik gehienak eurenbanku eta kutxen aldetik gaizki informatuak edoiruzurtuak izanaren kexu ziren, “ekarpenek”, inte-res altuak dituztenak, ez dutela epemugarik, ezdirela epe finkoko inbertsioak eta, beraz, kapitalnominalaren berreskurapenerako ez dutela inolakodatarik zehazten ohartu ondoren. Handik gaur arte,gai honek, komunikabide batzuk “euskal lehenta-sunezkoak” bataiatu duten auzi honek, gure era-kundearen lan denbora gehiena hartu izan du.

Eroski eta Fagorren “menpeko finantza ekarpenen” auziaren aurrean EKAren iritzia eta jarrera

Finantza produktu konplexua baina legezkoada; haren merkaturaketa, ordea, kasu askotanokerra eta iruzurrezkoa ere izan da

Euskaldunon Kontsumo Aldizkaria • Finantza sistema 4

EKA

Eroski eta Fagorren “menpekofinantza ekarpenek” sortutako ara-zoari irtenbidearen bilakaeran etakaltetutako kontsumitzaileeneskubideak defendatzearen helbu-ruarekin, Euskal Herriko Kontsu-mitzaileen Antolakundeak bileraanitz burutu ditu urtarrilatik ia tar-teko alde guztiekin: “ekarpenen”erosleekin, jaulkitzaileekin (Fagoreta Eroski), Caja Laboralarekin(beste finantza erakundeek gure-kin hitz egiteari uko egin zioten),Kontsumobiderekin (KontsumoEuskal Institutua, Eusko Jaurlarit-zaren menpekoa), Arartekoarekineta Eusko Legebiltzarreko taldepolitikoekin.

Elkarrizketa guzti hauen eta aipatuta-ko finantza produktuaren kontratu,triptiko eta liburuxken analisiarenondoren, gure elkarteak ematenduen diagnostikoa hurrengo hau da:Eroski eta Fagorren “menpeko finant-za ekarpenak” produktu konplexuak

dira baina legezkoak ere bai; harenmerkaturaketa, ordea, banku eta kut-xen aldetik okerra, irregularra eta iru-zurrezkoa ere izan da kasu askotan.

PRODUKTUAKapitala behar izanez eta BalioenMerkatura bezalako bideetara jo ezi-nik (kooperatibek ezin dute horiegin), 2002 eta 2007 urteen arteanEroski eta Fagorrek “menpeko finant-za ekarpen” jaulkipen batzuk burutuzituzten, Euskadiko KooperatibenLegearen 57.5 artikuluak baimentzenduen produktu bat dena, eta BalioenMerkatuko Batzorde Nazionalaren(CNMV) oneritzia jaso zuena. Finant-za erakunde batzuek (BBVA, CajaLaboral, Kutxabank, La Caixa, BancoSantander eta Banco Popular haienartean) errentagarritasun handiaeskaintzen zuten (urteko %8ra heldudena) “ekarpen” hauek merkaturatuzituzten.

Kontratuen testua luzea eta kora-pilatsua da, eta finantza kontuetanadituak ez diren pertsonentzat ez dabatere ulerterraza, baina inbertsioa-

ren ezaugarri eta xehetasun guztiakazaltzen ditu, baita “betiereko zor”antzekoa dela ere: ez dago epemu-garik hasierako kapitalaren berresku-rapenerako.

Horrela ohartzen dute Eroskiren2002, 2003, 2004 eta 2007ko “ekar-penen” liburuxka informatiboek (130orrirekin batazbesteko): “EuskadikoKooperatibetako Legearen 57.5 arti-kuluarekin bat etorrita, EroskirenMenpeko Finantza Ekarpenen jaulki-penen mugaeguna ez da ir itsikoEroski S.Coop-ren likidazioa onart-zen den arte”. Eta gauza bera gertat-zen da Fagorren “ekarpenekin”.

Horrek esan nahi du inbertitzaile-ek (bakarrik euren “ekarpenak” haiekordaindutako salneurriera erostendizkien norbait aurkitzen badute,esku batetik bestera igaro daitezke-en tituluak direlako) ezin dutela kapi-tal nominala berreskuratu kooperati-ba horiek likidatuak izan arte. Halaere, kontratuek aldez aurretiko amor-tizazioaren (erabatekoa edo partzia-la) aukera aurreikusten dute, produk-tua erosi zenetik bost urte igaroondoren eta harpidetutako balionominala gutxituz. Baina hori jaulkit-zaileak horrela nahi eta erabakitzenbadu soilik. Ez da kontratuak ezarri-tako derrigorrezko betebeharra.

“Ekarpenek” eskainitako injekzioekonomiko garrantzitsuak bultzatuta,Eroskik eta Fagorrek hazkunde



_______________________

Fagor eta Eroskiren“Ekarpenek” EuskadikoKooperatiben Legearen

babesa dute eta CNMVrenoniritzia jaso zuten

_______________________

_______________________

Kontratua ulergaitza dafinantzetan ez adituentzat,

baina dena azaltzen du,baita “betiereko zor”

antzekoa dela ere _______________________

nabarmena izan zuten 2002 eta 2010urteren artean. Eroskiren Finantza-Ekonomi zuzendaria den Rosa Cara-belek adierazi duenaren arabera,2002 eta 2009 urteren artean koope-ratiba honek bere jarduera eta enple-gu tasa bikoiztu egin zituen; eta 2012urtera arte ez zuen inolako arazorikizan “ekarpenekin”, “nominalaren%100aren baliora kotizatzen zute-nak”.

Denbora guzti horren zehar (etagaur egun arte), “ekarpenen” jabeekadostutako interesak behar dengaraian jaso dituzte. Arazoa sortzenda balio horien kotizazioa jaistenhasten denean eta t i tular askokeuren inbertsioak mugaegunik ezduela dakitenean.

Arartekoa “ekarpen” hauen eros-leen kexak jaso dituen instituzioetari-ko bat da (haietariko askok Kaltetuakelkartean batuta), eta pasaden ekai-naren 12an ebazpen bat zabalduzuen non, beste gauza batzuen arte-an, hurrengoa dioen: “Balio Merka-tuaren Espainiako Batzordeak legezbaimendutako finantza-produktua

da, hainbat finantza-erakundek mer-katuratutakoa. Horren gainean, ez daeztabaidan jartzen interesengatikjasotako ordainsaria. Finantza-pro-duktu hori zuzen erabil i ote denzalantzan jartzen da, ordea, egiaztat-zen denean kasu askotan ez delamerkaturatu eskuarki eta profesional-ki balio negoziagarrietan inbertitzenduten pertsonen artean, baizik etaaurreztaile txikien artean. Aurreztailehoriek diotenez, beraien konfiantza-ko banketxearen aholkuari jarraikierosi zituzten ekarpen horiek, bainafinantza-produktu horren ezaugarriakerabat ezagutu gabe”.

EROSLEAK Fagor eta Eroskiren “ekarpenen” titu-larrak 40.000 omen dira, nahiz etaerrolda “ofizialik” zabaldu ez izanhonen inguruan. EKAarenganazuzendu diren “ekarpenen” erosleenartean bi talde ondo ezberdindutaaurkitzen dira.

Lehena, gutxienena, kontratatzenari zirena ondo baino hobeto zekite-na osatzen dute: Eroski eta Fagorre-ko kooperatibistek eta haien senitar-teko zuzenak, eta nolabaitekoesperientzia zuten inbertitzaileak,denak inbertsioaren ezaugarri “betie-rekoaren” jabe izanda.

Bigarren taldea, askoz handiagoa,euren banku eta kutxek (zeinengankonfidantza zutenak) aholkatuta eta

epe zehatzeko inbertsioren antzeko-ren bat, jatorrizko kapitalaren berres-kurapeneko mugaegunarekin, kon-tratatzen ari zirelaren ustetan,“ekarpenak” erosi zituzten aurreztailetxikiek osatzen dute.

Talde biek partekatzen dutenazera da: euren erosketa erabakianpisu gehien izan zuen argudioa pro-duktuak eskaintzen zituen interesaketa Euskadin Eroskik eta Fagor koo-peratibek duten seriotasun irudia etaospe ona izan zirela. Egia esan, bikooperatibek jaulkitako “ekarpen”guztiak saldu zituzten.

EKAn, baita, euren banku eta kut-xen aldetik informazio zuzena, pro-duktuaren ezaugarri eta xehetasunguztiekin jaso zuten eta mugaegunikez zuenez ez erostea erabaki zutenpertsonen telefono deiak eta bisitakjaso izan ditugu.

“Informazioa jaso ez zuten” inber-titzaile askok, iruzurrarengatik kalte-tuak sentitzen direnak, era berean,Arartekoarengana jo dute. Esan dio-tenez, produktua saldu zieten infor-mazio egokia eman gabe; “menpeko

finantza ekarpenak” erosi zituztenbanketxeek (zeinengan konfidantzazuten) aholkatu zizkietelako, bainahoriek benetan zer ziren jakin gabe.Arartekoren esanetan, “Inbertsio

seguru eta berreskuragarritzat zeuz-katen haiek aurrezki eta inbertsioproduktu konplexuak dira, arriskuhandikoak balio izendatua mantent-zeari dagokionez, eta ezin dira



_______________________

Erosten ari zirena ondozekiten eta, gehiago,

engainatuta sentitzen diren“ekarpenen” titularraketorri zaizkigu EKAra

_______________________

_______________________

Arartekoarengana laguntzaeske joan direnek

“ekarpenak” informazioargia eman gabe saldu

zizkietela zin egiten dute_______________________

berreskuratu aurreztaileari komenizaionean”.

Arartekoak entzunda bat datorerabat gure erakundera zuzendudiren kaltetuen profilarekin eta haientestigantza orokorrarekin.

MERKATURAKETAFinantza produktu konplexuak ezdira gomendagarriak pertsona guz-tientzat, bereziki inbertsio eta finant-za mundua nahasian adituak ez dire-nentzat, gehiengoa zabala dena.Horregatik indarrean dauden legeekaurreikuspen eta kontrol neurriakzehazten dituzte, zeinek produktuhorien saltzaileek, batez ere finantzaerakundeek, zorrozki jarraitu behardituzten. 2007 urteko abenduan2007/47 Legea, Balioen Merkatuaren

eraldaketarena, indarrean sartu zen,2004/39/CE Araudia, Finantza Tres-nen Merkatuei buruzkoa, desagerta-razten zuena. Bere xedea finantza-produktuen kontsumitzaileei ematenzaien informazioaren eta finantza-erakundeak daukanaren arteko asi-metria handia arintzea zen.

Lege horrek banku eta kutxakbere bezeroak euren finantza eza-gutzen arabera sailkatzera behartzenditu, horren harira, produktu batzukedo besteak haiei eskaintzeko; eta,kasuen arabera, finantza produktuezberdinen aurrean egokitasun fro-gak egitera.

Derrigorrez ezarri behar da arlohonetan, gainera, “kontsumitzaile etaerabiltzaileen arloko araudi babesleguztia”, aipatutako Arartekoaren

txostenak azpimarratzen duen beza-la, zeinek bereziki (EAEko) PertsonaKontsumitzaile eta ErabiltzaileenEstatutuko Abenduko 22ko 6/2003Legearen 14.1 artikuluak azaltzenduen: “Kontsumitzaile eta erabiltzai-leek informazio egiazkoa, osoa,objektiboa eta ulergarria jasotzekoeskubidea dute, eskura jartzen diz-kieten ondasunen eta zerbitzuenezaugarri nagusiei dagokienez. Hala,bada, ondasun eta zerbitzu horiek

era egokian erabiltzeko edo kontsu-mitzeko oharrak egin behar dira, etaerabilerak edo kontsumoak berenosasunerako eduki dezakeen arris-kuaz ohartarazi behar da, era horre-tan, kontsumitzaileek eta erabiltzaile-ek hautaketa jakinaren gainean etaarrazoizko eran egin ahal izan deza-ten, eta ondasunak eta zerbitzuaksegurtasunez eta gogobetetasunezerabil ditzaten”.

Badirudi argi dagoela Eroski etaFagorren “ekarpenak” merkaturatuzituzten finantza erakundeek ezzituztela askotan betebehar horiekbete. Iruzurtuta sentitzen diren erosleasko, finantza ezagupen urriak dituz-ten aurreztaileak, ez ziren inoizinbertsioaren betiereko izaerarenjabe izan, eman zizkieten iragarki

triptikoak oso partzialak ziren etaeuren nahasketa areagotu zutelaziurtatzen da.

Horren adibide ona da Eroskiren2002ko “ekarpenen” iragarkian azalt-zen zen hurrengo esaldia: “EroskirenMenpeko Finantza Ekarpenek eurenepemugararte zure aurrezkientzaterrentagarritasun erakargarria ziur-tatzen dizute”. Esaldiak ez du gezu-rrik esaten errentagarritasunareninguruan. Egia esan, TAE %8,15ekointeresa TAE (%8a interes nominala),iragarkiak eskaintzen duena dena,“errentagarritasun erakargarria” da.Arazoa hitze hauetan aurkitzen da:“epemugararte”. Horrek epemugarenbat dagoela pentsarazten du, horrelaez denean.

Eroskik, bere Finantza-Ekonomi



_______________________

Finantza entitateek arretaeta informazio beharrakurratu zituzten hainbat

kasutan “menpeko finantzaekarpenen” salmentan

_______________________

zuzendariaren esanetan, prentsanesan du bere “ekarpenek” baldintzalegal guztiak betetzen zituztela,“ekarpenak” merkaturatu zituztenfinantza erakundeek beharrezkoakziren txosten informatibo guztiakzeuzkatela eta euren betebeharrakbalizko erosleei hauek ematea etaazaltzea eta euren profila hauekerosteko egokia zen ala ez egoki era-bakitzea zirela. Edonola ere, Eroskikuste du produktu honen arazoa ezdela jaulkipena edo merkaturatzea,baizik eta “egoera ekonomikoa”, “kri-sialdiak eragindako arazoa”.

Hori izan zen Eroskik Eusko Lege-biltzarraren Kontsumo eta OsasunBatzordean (zeinetara Ekainaren12an deitua izan zen) defendatuzuen jarrera. Egun berean azalduziren Fagor, ADICAE (bankuetakoerabiltzaileen elkartea) eta EKA.Ekainaren 10rean Unión de Consu-midores de Euskadi eta Federaciónde Consumidores de Euskadi azalduziren. Maiatzaren 28an Legebiltza-rrean Kaltetuak taldea azaldu zen,“ekarpenek” kaltetuen elkartea.

Erronda maiatzaren 22an hasi zenKontsumobideko zuzendaria zenBelen Greavesen agerraldiarekin,zeinek pixkat geroago karguari utzizion.

Auzi honetan tartean diren aldee-tatik, Legebiltzarraren deia bete ezduen bakarra banka izan da, “ekar-penak” merkaturatu zituzten finantzaerakundeak. BBVAk eta Caja Labo-ralak, joan beharrean, idazki bana

bidali zuten Legebiltzarrera okerjokatu izateari uko eginez eta “pilota”jaulkitzaileen “teilatura” itzuliz.

Caja Laboralak (orain LaboralKutxa) merkaturatzaileei jaulkipenazein inbertitzaile motara zuzendubehar zen zehaztu zietenak jaulkit-zaileak izan zirela esan zuen. “Gurebulegoetara eman beharreko oharreiburuzko agindu garbiak zuzenduziren, bereziki ez zirela gordailuak,

arriskua zuten tituluak baizik, etahonen ondorioz haien ordainsariahandiagoa zela”.

Aldi berean kutxa honek adierazizuen haren langileek ez zutela dirugehiagorik irabazten “ekarpenak”saltzeagatik eta “norbanako interesfalta hori dela eta, gure bulegoen lanprofesional eta zintzoaren erabatekoziurtasuna dugu”. Laboral Kutxak eraberean “edozein negoziazioari buruz-

ko azken hitza jaulkitzaileek dutela”esan du, nahiz eta negoziaziorakoprest egon eta prozesuan aurreraegiteko bitartekari baten laguntzaazpimarratu.

Eroskik ere ziurtatu du irtenbidebaten bilakaeran lanean dabilela.

ADOSTUTAKOIRTENBIDEA ALAAUZI JUDIZIALAAldeak aipatutako Kontsumo etaOsasun Batzordeetan parte hartubaino lehen, Kontsumobidek, EuskoLegebiltzarrak hala eskatuta, bitarte-karitza bide bat ireki zuen. EKAreniritzian, borondate oneko saiakeraizan zen baina gabeziak eta zehazta-sun falta zituen.

Bide horretako hobekuntzanlaguntzeko helburuaz, gure erakun-deak Kontsumobideri institutu honekprestatutako “Finantza ekarpenetara-ko erreklamazio formulario”ari buruz-ko gogoeta batzuk bidali zizkion.Baina ez zituen aintzat hartu.

Bitartekaritza bide hau nahiko“ukituta” geratu zen Kontsumobidekozuzendaria zen Belen Greavesendimisioarekin, prentsan azaldutakobere adierazpen batzuk izan zirelaeta. Interes ezberdinak dituzten zen-bait talde politiko eta komunikabide-engatik gaizki ulertuak izan zirelauste du EKAk. Kontsumobiderenbitartekaritzak, hala ere, irekita



_______________________

“Ekarpenen” igorleek zein“ekarpenak” saldu zituztenfinantza entitateek zuzen

eta garbi jokatu zuteladefendatzen dute

_______________________


jarraitzen du eta aipatutako formula-rioa bere web orrian aurkitzen da.

Maltzurkeriz edo ezjakintasunez,Kontsumobideren bitartekaritza lanaarbitraje proposamenarekin nahastuzutenak ere egon ziren. Ez zen hala.Arbitrajea, zeinen ebazpenak derri-gorrez bete behar diren, EuskadikoKontsumo Arbitrajearen Batzordea-ren eskumena da, zeinetara enpre-sak era borondatezkoan menderat-zen diren. Eta finantza erakundeak(zeinen artean Eroski eta Fagorreko“ekarpenen” merkaturatzaileak aur-kitzen diren) ez ziren eta ez diraazaltzen Arbitrajera atxikitutakoenpresen artean. Bide horrek, beraz,ez du arazo honen konponketarakobalio; tartean dauden finantza era-kundeak Sistemari atxikituta ez dau-den bitartean behintzat.

Eroski eta Fagorrekin izandakobilera ezberdinetan, Euskal HerrikoKontsumitzaileen Antolakundeakhurrengoa proposatu die: finantzalegeek ezartzen dituzten mugenbarruan, “ekarpenak” amortizatzekoepe ez oso luzea duten produktubihurtzen saia daitezen, nahiz etahorren truke interesak gutxitu, etatratu hori “ekarpenak” dituzten guztieieskaini diezaietela, kasu bakoitzeanbeharrezkoak liratekeen berezitasu-nekin.

EKAn konbentzituta gaude Eros-kik eta Fagorrek ahaleginak egingo

dituztela alde guztientzat positiboasuertatuko den irtenbideren bateskaintzeko.

Aipatutako kooperatibek iruzurtu-ta sentitzen diren “ekarpenen” titula-rrei irtenbide egokiak eskainiko ezbalizkiete, EKAren aholkua Justiziaauzitegietara jotzea eta auzia aur-keztea da. Baina ez kooperatibenaurka, jaulki zuten produktua zuzenaeta legala dela argi baitago; baizik

eta produktua saldu zuten finantzaerakundeen aurka, merkaturaketahori hainbat kasutan irregularra edoiruzurrezkoa izan delako, finantzalegeek ezartzen dituzten beteheha-rrak ez betetzeagatik.

Justiziako auzitegietara jotzeko-tan, EKAk banan banan egiteagomendatzen du, inbertitutako kapi-talek, erosketa datek eta “ekarpe-nen” interesek asko aldatzen dutela-ko titular batzuetatik besteetara, etaauzi kolektibo batek pertsona batzukedo gehienak kaltetuko lituzkeenebazpen batetara zuzen gaitzekeela-ko. Horrela azaldu zuten EKAko pre-sidenteak eta Arlo Juridikoaren rdu-radunak, Koldo Nabaskues eta IñakiVelasco hurrenez hurren, Eusko

Legebiltzarreko agerraldian. Izan ere, EKA kasu anitz aztertzen

ari da, sakonki aztertuz haietarikobakoitza, Eroski eta Fagorrek epelaburrean erantzun egokiren bateskaintzen ez badute dagozkien auzijudizialak aurkezteko (“ekarpenak”saldu zituzten finantza erakundeenaurka) merkataritza irregularra delaeta, kontsumitzaileei finantza produk-tu horren arriskuei buruzko informa-

zio nahikoa eta garbia ez emateaga-tik.

Kaltetu askok euren buruei galde-tuko diete nola froga dezaketen epai-keta batetan euren bankuak edo kut-xak ez ziela informazio nahikorik edogarbirik eman. Ziurrenik ez luketeegin beharko ere. Badira EpaitegiGoreneko bi epai (Ekainaren 17koEpaiak, zka 375/2010. RJ 2010/5407eta STS, 1go Gela, 2005/11/14koa)zeinek hurrengoa ezartzen duteninbertsio produktu konplexuenkasuan (eta Fagor eta Eroskiren“ekarpenak” badira hori): “Finantza-profesionalak izan behar du beregain aholkularitza-lana egokia izandela frogatu beharraren zama”.

Horrela azaltzen du Aratekoarentxostenak, eritzi horrekin bat datorrenerakundea: “Gure ustez, produktuakmerkaturatu dituen erakundearengain jarri behar da aholku eta infor-mazio egokiak eman direla frogatubeharraren zama, izan ere, kontsu-mitzailearentzat oso zaila izango lit-zateke egitate negatibo bat egiaztat-zea, adibidez, kontratazioarenaurreko faseetan informaziorik ezjaso izana”.

Arartekoaren txostena EKAk era-bat konpartitzen dituen konklusiobatzuekin amaitzen da. Editoriale-an (3. orrialdean) horietarikogarrantzitsuena gogoratzen dugu.


_______________________

“Finantza ekarpenak”arrazoizko epe bateanproduktu amortizagarribihurtzea proposatu die

kooperatibei EKAk _______________________

_______________________

Igorleek irtenbide on bateskaintzen ez badute, EKAk

entitate saltzailearenaurkako auzi judizialerajotzea gomendatzen du

_______________________

EKAren agerpena Eusko Legebiltzarrean 2013-06-12an

Eusko Legebiltzarreko Osasun eta Kontsumoko Batzordean Eroski eta Fagorren “ekarpe-nen” auziarekin zer ikusi duten alde guztiak azaldu dira finantza entitateak izan ezik.Ekainaren 12an EKAren txanda izan zen. Jarraian dagoena agerpen hartan egon zirenKoldo Nabaskues EKAko presidenteak eta Iñaki Velasko arduradun juridikoak esandakoesaldirik esanguratsuenetarikoen bilduma da.

KOLDO NABASKUES: Produktuak legeria bete du.

IÑAKI VELASCO: Produktuak ez dira onak eta ez txarrak. Legezkoak dira. Gakoa da zelan saldudiren. Arazoa merkaturaketan egon da. Horregatik, finantza entitatearen gainean jarri behar dafokoa.

KN: Ondo informatuak izan diren erosleen testigantzak ditugu eta baita engainatuta sentitzendiren erosle askorenak ere.

KN: Etika gutxi, edo bat ere ez, egon da erosi behar ez duenari saldu dionaren partez.Merkaturaketa kasu askotan oker egin dela argi dago, behar bezala informatu ez zela, eta horre-tan gogor jokatuko dugu.

KN: Kontsumobideren bitartekaritzak porrot egin du hala nahi izan duelako norbaitek.Arbitrajearekin nahastu da. Eta ez da hori izan. Belen Greavesen erreprobazioa oker bat izandela uste dugu.

IV: Hauek ez dira “preferenteak”, zeinetan aldi bi dauden. Hemen hiru alde dira: igorlea, merkatu-ratzailea eta eroslea. Ez da erraza hiru parteak elkartzea eta akordioetara heltzea.

IV: Arbitraje bat, zuzenbidean, ondo egongo litzateke, baina horretan finantza entitateen erabate-ko errefusatzearekin aurkituko ginateke. Kontsumoko Arbitraje Batzordean atxikitako finantza enti-tate bat ere ez dugu ezagutzen.

IV: Bide judiziala oso argi ikusi genuen hasieratik. Guk demanda partikularren aldekoak gara,“ekarpenen” titularren artean oso egoera ezberdinak daudelako.

KN: Hainbat bezerori agian gehiago interesatzen zaie itxarotea ea merkatuak haien interesenaldeko joera hartzen duen. Beharbada denbora bat pasata orain ezinezkoak diruditen irtenbideakposible izan daitezke.

KN: Eroski eta Caja Laboral irtenbide on baten bila dabiltzala ziur gaude.



EKA

Hedabide askok kontsumitzaileen garaipentzat eta banket-xeentzako zartadatzat jo dute Auzitegi Gorenak BBVA,Cajas Rurales Unidas eta Nova Caixa Galiciaren hipoteken'zoru klausulei' buruz eman berri duen epaia. EKAn erabatalderantziz ikusten dugu: oso albiste txarra da kontsumit-zaileentzat, finantza entitateen gehiegizko jardute batzueilegezko babes sinestezina.

Auzitegi Gorenak hipotekatuek salatutako zoru klausulak balio-gabetu ditu, baina ez abusuzkoak edo neurriz kanpokoak izate-agatik (hala epaitu zuen Sevillako Merkataritzako 2. Epaitegiak,zeinetik kasua Gorenera heldu den; eta hala espero genuenkontsumitzaileen elkarteok), baizik eta "gardentasun ezagatik",klausula horiek bezeroei "entitate berberaren bestelako maile-gu moten kostuaz aldez aurretik eta modu argi eta ulergarrian"

informatu gabe gehitu zirelako kontratuetan, "datu kantitate izu-garriaren erdian estalita" geratzen zirelako eta "kontsumitzaile-aren arreta nahasten" zelako.

Beste era batez esanda: finantza entitateek horietaz beharbezala informatzen badute, zoru klausulak legezkoak dira."Erabaki honek ez dakar zoru klausulen baliogabetzea kontsu-mitzaileen aurrean gardentasunaren betekizunak betetzen dire-nean", esan du Auzitegi Gorenak.

"Kontsumitzaileaz abusatu daitekealdez aurretik abusatua izango dela ohartzen bazaio""Epai honek egoera ezin hobean uzten ditu finantza entitateak",esan du EKA/OCUVeko arduradun juridikoa den Iñaki Velascoabokatuak. "Praktikan, esaten duena da kontsumitzaileaz abu-satu daitekeela aurretik abusatua izango dela ohartzen bazaio".

Auzitegi Gorenak azpimarratu du BBVA, CRU eta NCG enti-tateen hipoteken zoru klausula altuek teorian korritu aldagarri-

‘Zoru klausulei’ buruz AuzitegiGorenak eman duen epaia albistetxarra da kontsumitzaileentzatBBVA, CRR eta NGCren hipoteken ‘zoru klausulak’ baliogabetu ditu bezeroeigarbi azaldu ez izateagatik, ez gehiegizkoak edo abusuzkoak iruditzen zaizkio-lako. Hala esan zuen kasua lehen epaitu zuen Sevillako epaitegi batek eta halaespero genuen auzi jartzaileek eta kontsumitzaileen elkarteok.

Euskaldunon Kontsumo Aldizkaria • Finantza entitateak / Etxebizitza 11

koak diren maileguak "korritu finkoko mailegutan" bihurtzendituztela, "gorantza soilik aldagarriak". Baina ez ditu klausulahoriek gehiegikeria nabarmen horrengatik baliogabetu, baiziketa sinatu aurretik bezeroei behar bezala azaldu ez izanagatik.

BBVA, Cajas Rurales Unidas eta Nova Caixa Galiciaentitateek k ez dute ilegalki kobratutakoa itzulikoKontsumitzaile auzi-jartzaileei Auzitegi Gorenak eman dienbigarren kolpe latza baliogabetzeak legalki ekarri behar duenatzeraegina ez agintzea da. Kode Zibileko 1.303 artikulua (VI.Atala. Kontratuen baliogabetasunaz) zehatza da oso. "Beharbaten baliorik eza deklaratuta, kontratugileek kontratuaren gaiaizan diren gauzak elkarri itzuli behar dizkiote, haren fruituekineta prezioa korrituekin". Aztertzen ari garen kasuan, horrekesan nahi du finantza entitateek zoru klausulak ezartzeagatikilegalki kobratu duten dirua itzuli beharko liezaiketela hipoteka-tuei. Baina ez. "Erabaki honek ez du ordaindutako kopuruakitzultzeko beharra agintzen", esan du Gorenak, "orden publikoekonomikoan haraindikotasun izan zitzaketen arazo larriak" sorlitezkeela argudiatuz. Hipoteken zoru klausulek nabarmen bult-zatutako etxe-utzarazpenen giza-drama ez omen zaio arazolarri bat iruditzen Auzitegi Gorenari.

Aipatu finantza entitateak demandatu dituzten hipotekatuekAuzitegi Gorenaren erabakiarekin aterako duten onura bakarrada haien kontratuetatik zoru klausulen ezabapena epaiarenargitaratzetik aurrera.

Zer dira eta zer suposatzen dute zoru klausulekBankak saltsa mehe egiten du beti. Korritu finkoko hipotekaknahi beste errentagarriak ez omen zirenez, korritu aldagarrikohipotekak asmatu zituzten banketxeek, eta bezeroek ordaindubeharreko korrituen ehunekoa Euriborraren bilakaerari lotzeaotu zitzaien.

Euriborrak gora eta gora egiten zuen bitartean, eta harekinbatera hipoteka aldagarrien korrituak, haren asmakizunarekinpozaren pozez zeuden bankuak. Baina Euriborra gailurreraheldu (%5,67 izan zen) eta beherako bidean hasi zenean, hipo-teka maileguen aldagarritasuna ez zitzaien hain ederra irudit-zen eta haien intereserako primerakoa izango zen beste ideia

bat atera zuten kapela garaitik: zoru klausulak. Euriborrak zoruklausularen ehunekotik behera jotzen bazuen, beherakada horiez litzateke hipotekaren ordainketetan islatuko. Eta banka(komisio guztiak asko igotzeaz gain) Euriborrak (beherantza)laster gaindituko zituen ehunekotan zoru klausulak ezartzeariekin zion. Gaur egun zoru klausulen bataz bestekoa %3,5 da.

Azpijokoa nolabait mozorrozteko, hipotekadun gaixoentzatkonpentsazio teoriko bat izango litzatekeena asmatu zutenbanketxeek: sabai klausulak. Sabai klausularen ehunekoagainditzen bazuen Euriborrak igoera hori ez luke korrituen ehu-nekoetan igoerarik ekarriko. Hori bai, Euriborrak inoiz lortuko ezzituen ehunekoetan ezarri zituzten sabai klausulak: %10, %12,

%17 bat ere ikusi da. Euriborra horrelako ehunekoetara heltzeaizugarrizko deskalabrua litzateke hipoteken merkatuarentzat,finantza sistema berarentzat eta gizarte osoarentzat.

Gehiegikeria antzeman eta debekatuegin dutenen epaileentzat ere kolpe latzaEspainiar Estatuan zoru klausulak baliogabetu dituzten epaijudizial kopuru dexente pilatu da azken urteotan, kontsumitzai-leengan finantza entitateen gehiegikeria nabarmena izateaga-tik. Tamalez, Auzitegi Gorenak ez du gauza bera pentsatzen.Kontsumitzailea aurretik ondo informatuz gero zoru klausulenabusua legala dela ebatzi baitu.

Finantza entitateek zoru klausuletaz "ondo" informatzekomodua aurkituko dute zalantzarik gabe. Zoru klausula daramankorritu aldagarriko hipoteka bat nahi duen herritarrak lehenbaino hobeto ezagutuko du eragiketa horren arriskua kontratuasinatu aurretik. Arazoa korritu aldagarriko eta zoru klausularikgabeko hipoteka bat aurkitzea izango da.


________________________________________

Kontsumitzaileari aurretik ondo informatuzgero, ‘zoru klausulen’ abusua legezkoa dela

erabaki du Espainiako Auzitegi Gorenak ________________________________________

EKA

Apirilaren erdian, Rajoyren Gober-nuak (beste alderdiak politiko guztiakaurka egonda), mailegu hipotekarioaduten zordunen, zorraren berregitu-ratze eta alokairu sozialaren babeslegea “kaleratzeen aurkako legea”izenekoa onartu zuen. (Kaleratzeenaurkako plataformek aurkeztutako)Herri Lege Ekimena erabat hutsalduzuena. Mailegu hipotekarioetan“ordainetan ematearen” kontuak(lege berrian ezer ezean geratzendena), EKA/OCUV- garrantzitsu etaneurrian positibotzat jotzen dituenarau aldaketa batzuk estali zituen.Hurrengo puntuetan lege berriaren 7neurri deigarrienak, eta denboragutxi barru indarrean egongo dire-nak, azalduko ditugu.

• Kreditua higiezinaren balioaren%80rera mugatzen daAurreko araudi hipotekarioak gehie-nez %80a jotzen zuen onargarritzat,banku zuhurtzia arau bezala. Bainahandiagoa izateko aukerari ateazabalik uzten zion, adibidez, abaledo beste berme batzuen bitartez.

Eta horrela, higiezinen burbuilaren“urte eroetan” higiezinaren tasazioa-ren %120ko hipotekak onartzeabezalako erokeriak egitera ailegatuzen. Lege berria indarrean dagoene-tik, mailegu hipotekarioa ezin izangoda %80 baino handiagoa izan.

• Ezin izango dira 30 urte bainoluzeagoko hipotekak sinatuKrisialdia hasi baino aurreko urtee-tan, eta etxebizitzaren salneurri ika-ragarriak kontutan hartuta, 40 eta 50urteko hipotekak orokortzen hasiziren, mailegu hipotekarioen alderdiesanguratsuenei mugak ezartzen ezzizkien araudi batek bultzatuta. Legeberriarekin hipoteken iraupenagehienez 30 urtetakoa izango da.

• Erosleak balioztatze indepen-dientea eskatu ahal izango duOrain arte, finantza erakundea zenhigiezinari prezioa ezartzen zionenpresa aukeratzen eta inposatzenzuena (horietariko gehienak bankua-rekin edo kutxarekin erlazio estuazutenak). Gaurtik aurrera, hipotekaordaintzen ari den bezeroak, erosinahi duen higiezina balioztatzeko

Aldaketa nabarmenak eta neurrianpositiboak Lege Hipotekario berrian

• “Kaleratzeen aurkako Legeak” mailegu hipotekarioetan erosleari mesede

egiten dioten baldintza berriak ezartzen ditu, hamarkadetan zehar araurik

gabe bizi izan den sektorea arrazionalizatu ere beharko lituzkenak.


nahi duen tasazio enpresa kontratatuahal izango du eta finantza erakun-deak balioztatze hori onartu beharizango du. Aurrerapauso handia dakontsumitzaileentzat inolako zalant-zarik gabe.

• Notarioak salmenta bat geldituahal izango du gehiegizko klausu-lak azaltzen badiraOrain arte, mailegu hipotakarioen ira-kurketetan, notarioak kontratuarentestua irakurtzera eta bezeroari ulert-zen zuen ala ez, sinatzear zegoenaulertzen zuen ala ez galdetzeramugatzen ziren. Lege berriarekin,notarioak hipoteka baten sinaketagelditu edo ekidin ahal izango dugehiegizko klausula bat edo besteaurkitzen badu. Horrek kontratuaondo baino hobeto irakurtzera derri-gortzen du eta pisu nabarmena ema-ten dio operazioari, legearekin batetorrita burutzen dela berme bezala,eta ez dagoela inolako amarrurikalderdi guztien aldetik.

• Hipoteka kontratatu duenak“informatutako onespena”irakurri eta sinatuko duEbakuntza-gelara sartu baino lehen,ebaketaren arriskuetaz azaltzendituen eta gaixo guztiek irakurri etasinatu behar duten txostenari “infor-matutako onespena” esaten zaio.Era berean, mailegu hipotekario batkontratatzea arriskuak dituen opera-zio bat da. Horregatik, maileguenlege berriak hipoteka kontratatuko

duen pertsonak, notarioaren aurrean,operazioaren arriskuak (berandutzeinteresak, kaleratzea ordaintzen ezbada,...) nabarmentzen dituen agiribat irakurri eta sinatu behar duelaezartzen du. Hipoteka ordaindubehar duen bezeroaren segurtasunaindartzen duen neurria dela ulertzenda. Baina baditu bere arriskuak.

Behin agiri hori sinatuta, hipotekatu-tako bezeroaren aldetik, ohartutakoarriskuen inguruan balizko etorkizu-neko erreklamazioak, aurrera egitekoaukera gutxiagoa izango du, aurreegiten zituen arriskuak ulertzen zitue-la idatzita utzi zuelako. Beraz, betida-nik, sinatzen zena sinatu aurretikondo baino hobeto ulertu behar

Aurrerapausoa hipoteken baldintzetan,bi atzerapauso “ordainetan emateetan”eta galga kaleratzeentzat

Berriztutako “lege hipotekarioa” indarrean dagoen egunetik aurrerasinatzen diren hipotekentzako baldintza berriek hobekuntza bat supo-satzen dute bezeroentzat, eta etxebizitza eta hipoteken merkatua arra-zionalizatzeko baliogarriak izan beharko lirateke, merkatu hau desastrehutsa izan delako urtetan zehar eta Estatu espainiarra kolpatzen ari denkrisialdiaren sortzaile nagusienetariko bat delako, burututako ehun mila-kako kaleratzeak alde gordinetariko bat izanik. Zentzu honetan, etaabiapuntu penagarria azpimarratuz, EKAk uste du Rajoyren Gobernuakaurrerapausoa eman duela, positiboa, “Gizarte alokairua, zorrarenberregituraketa eta hipoteketako zordunen babeserako Legearekin”.Pena da baldintza hauek atzeraeraginarekin ezarri ezin izana, agianburutu behar diren kaleratzeen kopuru itzelaren zenbait kasu ekiditekolagungarri suertatu ahal izango litzatekeelako.


bazen, are gehiago orain. EspainiakoBankuak agiri mota bat prestatzen arida hipoteken “informatutako ones-pen” honentzat.

• Berandutze interesei muga batAurreko araudiak, hamarkadetanzehar indarrean egon dena, ez zuenmailegu hipotekarioetan, berandutzeinteresak bezala, hain garrantzitsuakdiren kontuetan inolako mugarikezartzen; hau da, maileguaren letrakordaintzerako orduan atzeratuta ibilt-zeagatik erakundeek kobratzenduten zigorra. Eta “debaldeko janaeta edana” horrek berandutze intere-sak batazbeste, %20koak izan daite-zela, eta erakunde batzuk eskanda-lagarria den %25era irits daitezelaahalbidetu du. Lege berriak, azkenik,

berandutze interesentzat muga batezartzen du: %12a. EKA/OCUV-imuga altuegia deritzo, baina behint-zat dagoeneko bada. Gainera,berandutze interes hori kapitalizatutaegoteari utzi egingo dio: berandutzeinteresek euren kabuz ez dute, meta-tutako berandutze interes berriakeragingo.

• Utzarazitako higiezina epaitegie-tatik kanpo saldu ahal izango daOrain arte, hipoteka ordaintzeari utzieta kaleratze prozesuan dagoenpertsona baten higiezinak irtenbidebakarra zuen: enkantea bide judizia-lean, zeinek normalean salneurribaxuan esleitzen duen (eta eustendiona hipoteka eskaini zuen erakun-dea izan zen) eta hipotekatutakoa

etxebizitza barik geratzen da eta kita-tu gabeko zorrarekin. Lege berriakkaleratze bidean dagoenak higiezinabide judizialetik kanpo sal dezalaahalbidetzen du, enkanteak emangoliokeen baino salneurri hobeagoaaurkitzea ahalbidetu ahal liokena etahorrela agian zorra kitatzea eta kalegorrian ez ikustea eta gainera ordain-du gabeko zorra batekin.

Txanponaren bestaldea da Gobernuak aipatutako legearekin, “ordaine-tan ematearen” auzian, egin duena: bi atzerapauso edo gehiago ema-tea. Orokorrean “Kaleratzeen aurkako Legetzat” ezagutzen denak,Alderdi Popularraren gehiengoa zela medio eta oposizioaren aurkakobotuen aurrean onartuta, hau sortutako Lege Herri Ekimena desitxuratuzuen, oso kasu gutxi eta zehatzentzat, eskatutako “ordainetan ematea”(horrela da herrialde askotan), ia ezerezean utziz.

Hauxe zen legearen bideari ekiteko beharrezkoak ziren hiritarrensinadurak biltzeari ekin zioten kaleratzeen aurkako plataforma askorenaldarrikapen nagusietariko bat.

Lege berria kolpe itzela da kaleratze prozesuan dauden eta hipotekaduten pertsonentzat, etxebizitzaren hipoteka ordaintzen ari den hainbateta hainbat pertsonentzat. Krisialdiak atzera egiten ez badu egoera ber-beran egon litezkeen pertsonentzat. Kaleratzeen aurkako Lege HerriEkimenarentzat bereziki eta bide horrentzat orokorrean gainera, kolpeitzela izan da, Gobernuak berak herriak (antza subiranoa dena) partehartzeko aukera bakarraren aurka burututako “Estatu kolpea” bozketabat eta besteren artean, lau urtero.


_______________________

Hipotekentzako baldintzaberriek urte luzeetan

neurrigabekeria hutsa etakrisiaren errudun den

merkatua arrazionalizatubeharko lukete

_______________________

Euskaldunon Kontsumo Aldizkaria • Sakonean - Lan baldintzak ehungintzan 16

HELBURUAK Arropa Garbia Kanpaina (CRL) gobernuz kanpoko erakunde, sindikato eta kontsumitzaile-en elkarteen nazioarteko sarea da. CRL Europako 14 herrialdeetan aurki daiteke eta koali-zioaren beste kideekin batera lan egiten duten mundu osoko 250 langile elkarteekin bainogehiagorekin egiten du lan, hurrengo helburuak lortzeko:

• Ehungintzan eta kirol materialaren ekoizpen sektorean lan baldintzak hobetzeko.

• Lan baldintzak Lanaren Nazioarteko Antolakuntzak (OIT) zehazten dituene baldintzekinbat etor daitezela lortzea.

• Ehungintzaren langileek boterea lor dezatela.

• Ehungintzaren ekoizpenak ingurugiroan duen eragina gutxitzea.

• Bere estrategian eta kanpainaren proiektuan genero analisia barneratzea, ehungintza-ren langileen kopuru handia emakumeak direlako.

• Gainera, munduko ehungintza, batez ere sektore informalean sustengatzen denez etaetorkinen lan indarra ikaragarri erabiltzen duela kontutan hartuta, CRL-k faktore hori kon-tutan hartzen du.

Arropa Garbia kanpainia


Zer egiten dugun Arropa Garbia Kanpainak bere eginkizunalau ardatz ezberdinetan batzen du, zeinenmisioa ehungintzaren barruan lan baldint-zak hobetzea eta langileei botere handia-goa ematea den.

1. Ehungintzan lan egiten dutenpertsonen egoera aztertzeaArropa Garbia Kanpainak, kirol oinetako etaarropa ekoizleen langileen elkarteen babesa-rekin, ehungintzaren langileen egoerari buruz-ko ikerketak burutzen ditu, batez ere hiruga-rren munduan.

2. Kontsumitzaileakmobilizatu eta kontzientziatuMultinazionalek urtero publizitatean eta mar-keting kanpainetan milioika dolar xahutzendute euren produktuak eros ditzagun. Ahaleginhorretan biziki lehiatzen dute kontsumitzailea-ren fideltasuna lortzeko.

Arropa Garbia Kanpainak kontsumitzailebezala enpresengan eta euren lan egitekoeran eragina izan dezakegula uste du. Kontsu-mitzaile legez dugun boteraz baliatuz gizartehobekuntzak lortzeko.

Horregatik, egiten diren ikerketen zein lan-gileen elkarteek bidalitako informazioa batzendugu eta gizarteari era ezberdinetan aurkez-ten diogu arropen ekoizpenari buruz (soldatamurritzak, lan ordu asko, eskubide sindikalenurraketa, sexu bazterketa...) egia jakin dezan.

Informazio guzti hau edukita, kontsumitzai-leak bizitu nahi ditugu sektorean lan baldintzakhobetzera zuzenduko gaituen ekintza sortaaurrera eramateko. Orokorrean, Europan,

herrialde bakoitzeko Arropa Garbia Kanpainakkontsumitzaileei bere herrian merkatua men-deratzen duten industriaren aktoreen lan jar-duerei buruzko informazioa eskaintzen die.

3. Enpresei presioaKanpainak konpainiengan presioa eragiten du

ardura erakus dezaten eta euren produktuaklan baldintza duinetan ekoizten direla bermadezaten. Era berean presioa eragiten duguerosteko bide etikoagoak (adibidez, salneurri

eta entrega-epearen inguruan) har ditzaten.Bestela, euren hornitzaileek ezin izango dutelan baldintzetan eskatutako hobekuntzak prak-tikan jarri.

Arropa Garbia Kanpainak uste du ehungint-zaren hornitzaileen katearen goi postuetandauden enpresek euren hornitzaileen katean,

maila guztietan (euren etxeetan lan egitenduten pertsonak, lan irregularra dutenak, edolantegi batetan lan egiten dutenak) era ardu-ratsuan jokatu behar dutela.

4. Kasu zehatzen salaketaArropa Garbia Kanpainak egituraren hobe-kuntzak eskatzen ditu eta era berean presioaeragiten du enpresengan lan baldintzen urra-ketaren norbanakoen kasuetan neurriak harditzaten. Hau gure larrialdiko ekintza sistema-ren bitartez egiten da. Sistema honekin, lanbaldintzen urraketaren ondorio bezala sortzendiren laguntza eskarien kasuak jasotzen ditu-gu, egiaztatzen ditugu, zabaltzen ditugu etajarraipena egiten diegu.

Jakitera ematen ditugun eta jarraitzen ditu-gun eskariak langileengandik heltzen zaizkigu-nak dira, zeinek bere segurtasuna eta lanpos-tua kolokan jartzen duten.

Horregatik, Arropa Garbia Kanpainak ustedu eurak izan behar direla jarraitu beharrekoestrategia ezarri behar dutenak eta erabakibehar dutenak ea euren kasua azaldu beharden ala ez, eta nola azaldu behar zaien arazo-aren parte diren enpresei, publikoari eta komu-nikabideei.

______________________________

• “Ehungintzaren hornitzaileenkatearen goi postuetan daudenenpresek maila guztietan eraarduratsuan jokatu behar dute”______________________________

• “Jakitera ematen eta jarraitzenditugun eskariak langileengandikheltzen zaizkigunak dira”______________________________

• “Konpainiengan presioa eragitendugu ardura erakus dezaten”______________________________


Nortzuk garen Sorburua1989an, Herbehereetan saltoki handi batenaurrean Filipinetan (arropa ekoiztokia) zeudenlan baldintza latzak salatzeko burutzen ari zenmanifestazioak hazi zuen Arropa Garbia Kan-paina bihurtu arte. Kanpaina, ehungintzareneta mundu mailako kirol materialaren sektore-an lan baldintzak hobetzea helburu zuena,orain bizirik dago Europako 14 herrialdeetan.

Aliatuak Europan eta munduan zeharEuropako CRL-k GKE, sindikato eta kontsu-mitzaileen elkarteen koalizioak dira. Era auto-nomoan lan egiten dute herrialde mailan etaelkarrekin batzen dira Europa mailan. Kanpai-naren sare europarra handiagoa izandanazioarte mailan lan egiten duen bat babestu-ta aurkitzen da. Sare handiago hau, arropahauek ekoizten diren herrialdeetako (Asia,Afrika, Ekialdeko Europa, Erdialdeko Amerika)sindikatoek, GKE-ek eta norbanakoek osatzendute. Era berean, CRL-k laguntza ematen dieEEBB, Kanada eta Australia bezalako herrie-tan mota honetako kanpainei.

Europatik kanpo, Arropa Garbia Kanpainasare informal bezala dabil (ez dago bazkideedo kuoten sistemarik, ez erakundeentzat eztanorbanakoentzat ere). Hala ere, CRL sarearenparte diren guztiek ehungintzaren eta kirolmaterialaren sektoreen lan baldintzak hobet-zeko koalizioaren beste kide batzuekin eraeraginkorrean lan egiten dute. Hau da, lan bal-dintzak Lanaren Nazioarteko Antolakuntzak(OIT) ezartzen dituenekin bat etor daitezen,baita ingurugiroan ehungintzaren ekoizpenaizan dezakeen eragina gutxitzeko saiatzenere. Ehungintzaren langileen portzentaje

handi bat emakumeek osatzen dutelarik,CRLk bere estrategian eta kanpaina proiek-tuan generoen analisia barneratzen du. CRL-k

kontutan hartzen du munduko ehungintzarengaur egungoko egitura sektore informaleanoinarritzen dela eta etorkinen lan indarra ikara-

garri erabiltzen dela. Faktore hauek ArropaGarbia Kanpainak aurre eraman behar dituenerronka handiak dira.


Jarrera kodeak Arropa Garbia Kanpainarenjarrera kodea

Jarrera kodeak lan estandarren zerren-dak dira. Gaur egun, enpresa asko idaz-ten ari dira euren berezko jarrera kode-ak eta euren arropak ekoizten direnlantegietan hauek bermatzen direla ziur-tatzen dute. Orokorrean, hau ez da egia.Hala ere, Arropa Garbia Kanpainak"enpresa kode" hauek erabiltzen dituenpresa bera presionatzen saiatzeko,euren langileen baldintzak hobetu ditza-ten.

Zentzu honetan, Arropa Garbia Kanpainakjarrera kodeak kanpaina tresna bezala erabilt-zen ditu. Adibidez, kontsumitzaileei enpresabatek euren jarrera kodeetan zer nolako infor-mazioa azaltzen duen (soldata minimoa,segurtasun baldintzak lanpostuan) eta erreali-tatea zein den jakinarazten diegu (soldataksoldata minimoaren azpitik, blokeatutakolarrialdi irteerak).

Baina jarrera kodea, nahiz eta aurrerapau-so handia eta borondate oneko keinua izan,enpresak era aldebakarrean eta borondatez-koan onartzen duen agiria da. Ez da negozia-zio kolektibotik sortzen eta ez dago legediaedo nazioarteko erakunderik jarrera kode hauizatera edo betetzera behartzen duenik. Nazioarteko merkatal sistemak azaltzendituen erronken aurrean, Arropa Garbia Kan-painak enpresentzat, agiri berezi batetan bat-zen diren proposamen batzuk garatu ditu. FullPackage Approach to Labour Codes of Con-duct izenekoa, eta www.cleanclothes.org web

orrian hizkuntza ezberdinetan eskuragarridagoena, zeinek estrategia arduratsu etasinesgarria garatu nahi duen enpresa batekeman beharreko pausoak azaltzen dituen:

-Jarrera kode sakona, sinesgarria eta garde-na hartu.

-Jarrera kodea ezarri.-Parte hartzen duten aldeen benetako parte-

hartze bideak ezarri.-Ikuspuntu positiboak hartzea elkartzeko

askatasunerantz.

Legeak lan baldintzaduinak bermatzekoArropa Garbia Kanpainak uste du Gobernuakpapera garrantzitsua duela lan estandarrakbetetzen direla (arropak ekoizten diren herrial-de askotan, legedia oso ona da, baina legeenbetetzea ez) bermatzerako orduan. Horrega-tik, Arropa Garbia Kanpainak era aktiboan pre-sioa eragiten du gobernuak kontsumitzaileetiko bihur daitezen legedia ezar dadin.Gobernuek (bai nazioarte bai herrialde mailan)milioiak xahutzen dituzte uniformeetan adibi-

dez, eta Arropa Garbia Kanpainak uste du uni-forme hauek langileen eskubideak errespetat-zen diren lekuetan ekoiztu beharko liratekela.CRL-k onartzen du estatuak presio handiaren-pean aurkitzen direla (adibidez, Munduko Ban-kuaren eta Nazioarteko Moneta Funtsarenaldetik) klima bat sortzeko (zergen jaitsiera,sindikatoen eskubideen mugaketa, soldatenjaitsierak) non herrialdea atzerriko inbertitzai-leentzat erakargarria izan dadin, baina horrekez du esan nahi hiritargoarekin duten erantzu-kizuna albora utz dezaten.


Parte hartu

Izan zaitez kontsumitzaile kritikoArropa Garbia Kanpainak ezin du txikizkarienedo ekoizle "garbien" zerrenda bat eskaini.Oraindik ez gara eroso sentitzen gaur egungo-ko egoerarekin, enpresaren bat sustatu edogomendatzeko (guztiei oraindik jorratzekobide luzea geratzen zaie). Web orri honekenpresek banatze katean lan baldintza hobeaklortzeko eman dituzten aurrerapauso sozialeiburuzko informazioa eskaintzen dizue.

Lortu informazioamarken aurrerapausoei buruz!Zenbait enpresek politiken ezarpenean aurre-rapausoak eman dituzte, adibidez LanarenAntolakuntza Internazionalaren (OIT) printzi-pioei erreferentzia egiten dioten jarrera kode-en ezarpenarekin. Jakina, enpresek kode haupraktikan ezar dezatela beharrezkoa da, etahemen da non zailtasunak hasten diren. Arro-pa Garbia Kanpainak, herrialde bakoitzekosindikatoek, GKE-ek, eta langileek kodeaknola ezarri behar direneko eritzia eman ahaldezatela garrantzitsua dela uste du.

Zentzu honetan, uste dugu enpresek Mul-tistakeholder izeneko ekimenetan (MSI ingele-sez) parte har dezatela aurrerapauso nabar-mena dela. Gaur egun badaude zenbait MSImartxan eta zeinei enpresek atxiki ahal diren,adibidez: Ethical Trade Initiative ErresumaBatuan, Fair Wear Foundation Herbehereetaneta Fair Labor Association Estatu Batuetan.Ekimen hauen parte izatea ez du esan nahienpresak merkaturatzen dituen arropa guztiakonargarriak direnik.

Honek esan nahi du enpresak lan progra-

ma zehatz bat betetzea erabaki duela, eta lan-gileek eta euren erakundeek Ekimenari kexakaurkezteko eskubidea dutela enpresa kideakkodea urratu duela uste badute. Ez utzi galdet-zeari!

Egin beharreko galderaguztiak arropa erosten duzundendan. Galdetu ahal dituzunzenbait gauza hurrengoak dira:

-Non ekoiztu zen arropa hau?-Badakizue zenbat ordaindu zitzaien arropa

ekoiztu zuten langileei?-Markak jarrera koderik al du?-Sindikato baten kidea izateko eskubidea eta

soldata duina jasotzeko eskubidea bermatutaal daude?

-Lan baldintzak era eraginkorrean kontrolpe-an mantentzen al dira?

-Badaude lantegiaren txostenak, non onda-sunak ekoizten diren, eskuragarri kontsumit-zaileentzat?Negozioaz arduratzen den pertsonak galderahautariko bati erantzuna ematen badizue,eskatu iezaiozu frogak eman ditzala. Gehiene-tan, saltzaileek ez dituzte erantzunak jakingo,baina ekin eta ekin eta galdetzen jarraitzenbadugu, unea iritsiko da noiz euren gainbegi-raleak markari erantzunak eskatzen amaitukodiren, euren lankideak erantzuten ez dakitengalderak jasotzeaz naska naska eginda.

Zer egin dezakezu zure kabuz?-Sostengua eman salaketei, presio ekintzei,

kanpainei. Arropa Garbia Kanpainaren Larrial-diko Ekintzak jarrai ditzakezu. Eman izenaziber-ekintzaileen zerrendan hurrengo weborrian: www.ropalimpia.org/es/boletín.

-Erakutsi jakin-mina enpresa ekoizleen

erantzukizunagatik. Hau bezalako argitalpene-tan edo lan eskubideen defentsa kanpainenweb orrietan informazioa aurki dezakezu.

-Eskatu enpresei informazioa kontsumitzaile-ok euren produktuen sorburutik kezkatuta gau-dela erakusteko. Aurkeztu erreklamazioak eti-ketek arropa horiek non izan diren ekoiztuakazaltzen ez dutenean.

-Eskatu merkatal guneei zein den arropenjatorria. Badaude nazioarteko enpresa anitzzeini buruz ez daukagun sistematizatutakoinformaziorik. Kontsumitzaile bezala arropasaltzen duten enpresek hartzen dituzten neu-rriei buruzko informazioa jasotzeko eskubideaduzu. Email hau bezalako bideen bitartezdatu gehiago eta gardentasun handiagoa eskaditzazula proposatzen dizugu, eta jasotzendituzun erantzunak bidal iezazkiguzula hurren-go helbidera: [email protected].

Zer egin dezakezu talde bezala?-Unibertsitatean, zure auzoan edo zure

herrian ekintzaileen talde bat eratu. Elkarteedo talde baten kide bazara, atxiki CRL sarea-ri eta lagunduiguzu salaketak eta LarrialdikoEkintzak zabaltzen.

-Aldarrikatze kale ekintzak antolatu eta pre-sioa eragin ehungintza enpresengan.

-Parte hartu dagoeneko existitzen den taldebatetan. Hiri askotan badaude GKE, sindikatoeta kontsumitzaileen elkarteekin lotura dutentaldeak.

-Ez izan zalantzarik, parte hartu eta harrema-netan jarri CRL-rekin hurrengo helbidean:

[email protected].

Boikotak?Ez. Arropa Garbia Kanpainak langileen zerbit-zura egon nahi du eta hauek euren lanpostuakmantendu nahi dituzte. Kasu bat salatzendugunean ahalegin guztiak egiten dituguenpresek lantegi batekin edo herrialde batekinnegoziatzeari utz ez diezaioten, eta ekoizpenabeste alde batetara eraman ez dezaten.Eskatzen duguna hurrengo da: langileengan,entregak azkarragoak egin ditzaten, eta bitar-tekariengan merkeago sal dezaten (lan bal-dintzak kaltetzen dituzten bi faktore), ikaraga-rrizko presioa eragiten ez duen ekoizpeneredua.

Sustatu premiazko ekimenak-Pakistaneko suteak kaltetutakoei kalteordai-

na eman diezaien KIK enpresari presioa eginezazu. Eli Enterpreiseko sutean 300 pertsonahil ziren eta beste asko zaurituta geratu ziren.Lagun iezaguzu pertsona horien familiei KIKenpresa alemaniarrak behar den kalteordainaeman diezaien lortzen.

-Indonesian zegoen PT Kizone lantegiak itxizuenean ehun bat langile kaleratuak izan zirenilegalki. Adidasek 1,8 milioi dolar batzen dituz-ten kalteordainak zor dizkie langile horiei,baina ez dizkie ordaindu nahi. Egiozu prezioaAdidasi.

-Somyoten berehalako askapena exigituezazu Tailandiako lehen ministroari gutun batbidaliz.

_________________________________________________________________

• “Ehungintzaren hornitzaileen katearen goi postuetan dauden enpresekarduratsuan jokatu behar dute”_________________________________________________________________

EKA

Eroslearentzako aholkuak-Iragarkiak bilatu norberaren

herrian edo inguruan; hurbil. Horrelaerrazagoa izango zaio erosi nahiduenari salerosketa zuzenean egi-tea, produktua ikustea edo frogatzeaordaindu baino lehen, saltzailearekinpertsonalki egotea...

-Aldez aurretik produktuak izan dit-zakeen gastuak edo zama ekonomi-koak ezagutu. Etxebizitza batenkasuan salneurriaren %10era heldudaitezke.

-Interneten bidezko erosketan,webgunearen fidagarritasuna baiez-tatu, ahal den neurrian.

-Saltzaileari buruz ahal den infor-mazio guztia eskuratu: helbide pos-tala, telefono finkoa... Komenigarriada ere saltzaileak salaketarik jasoduen ala ez jakitea. Badira holakotxostenak ematen dituzten enpresak.

-Ez liluratu prezio bexuegiekin.Askotan faltsutuko produktuak izkut-zen dituzte: poltsoak, erlojuak, luxux-ko gafak...

-Eurotan iragarririk ez dauden gau-zak (dolarretan, adibidez) ez erosi.

-Ez da komenigarria hitzarmenikegitea, konpromezurik hartzea, tele-fonoz edo salantzazko tokietan, aregutxiago aurretik produktua ikusi etaaztertu gabe.

-Ez bidali dirurik aldez aurretik:sarrera, aurrerakina, bidalketa gas-tuak, bermeko gastua... Saltzaileadesager daiteke diruarekin eta hare-

kin batera produktua bera.

Saltzailearentzako aholkuak-Artikulu bat saltzeko haren deskri-

bapen zehatz bat lagungarria suer-tatzen da. Hobeto gainera argazkirikbadago, prentsa idatzizko irgarkian,Interneten...

-Kontuz ibi l i ordainbidearekin.Hoberena eta seguruena bankutransferentzia izaten da.

Partikular bati etxebizitza erosiaurretik hartu beharreko neurriak

-Jabegoaren Erregistrora joan eta“nota arrunta” deritzana eskatu, nonetxebizitzaren jabea eta higiezinakeduki litzakeen zamak (egin beharre-ko derrameak...) agertzen diren.

-Dagokion udaleko hirigintza arlorajo etxeak Eraikuntzen Azterketa Tek-nikoa gainditu duen ala ez jakiteko,bestelako zamak dauzkan, edo Bizi-gaitasun-agiria behar duen...

-Foru-Ogasunera joan OndasunHigiezinen gaineko Zerga ordaindutadagoen eta etxebizitzaren gutxienez-ko balorazioa zein den jakiteko.

-Etxebizitza dagoen auzokideenelkartera joan eta jabearen ordainke-

Euskaldunon Kontsumo Aldizkaria • Kontsumitzaileon arteko tratuak 21

Partikularrenarteko salerosketakPartikularren arteko salerosketa zuzenak abantaila batzuk ditu. Bitartekaririk ez dagoe-nez, komisiorik ere ez. Etxebizitza baten erosketan, adibidez, haien kudeaketagatik higie-zin etxeek kobratzen duten bataz besteko %3a aurreztuko du erosleak. Baina arriskuakere badaude partikularren arteko tratu hauetan. Mota honetako salerosketetan kontuanizateko gomendio orokor batzuk ematen ditugu orri hauetan, erosle zein saltzailearentzat.Ibilgailuen eta etxebizitzen erosketan bereziki erosleak egin behar dituen egiaztapen etaizapideak ere gogorarazten ditugu jarraian.

_______________________Ez da komeni hitzarmenik

egitea telefonoz edosalantzazko tokietan,

are gutxiago produktuaikusi eta aztertu gabe

_______________________

tetan atzerapen edo arazorik dagoengaldetu. Holako pufoak uzten baditusaltzaileak, horiei saltzaileak eginbeharko die aurre.

-Auzokideei galdetu obraren batedo adostuta eta egiteke dagoen,etxebizitza alokatuta dagoen edoegon den inoiz… Hau da, saltzaileakesan diguna etxebizitzaren inguruandauden pertsonekin aldendu.

Etxebizitza erosi eta geroegin beharreko izapide batzuk

-Foru-Ogasunean erosketaridagozkion zergak ordaindu beharkodira.

-Etxebizitzaren erosketa inskribatuJabegoaren Erregistroan.

-Tramite guzti hauek pertsonalkiegin daitezke, norberak egin ditzake.Baina mailegu bat edo subrogaziobat egiten bada, bankuak inposatukodu erregistro-inskripzioa gestoretzabaten bitartez egitea, eta horrek zer-bat kobratuko digu.

Partikular bati ibilgailubat erosi aurretiko neurriak

-Trafikoko Ibilgailuen Erregistroanerosi nahi den autoaren historiala etaharen zama ekonomikoak kontsulta-tu: igilgailuaren matrikula eskatukodigute eta 8 bat euro ere informazioaemateagatik. Merke atera daitezkegero 8 euro horiek.

-Trafikoko Zuzendaritza Orokorra-ren webguneak honelako egikerabatzuk errazten ditu: ibilgailuarenalta edo baja ematea, titulartasuna

aldatzea eta abar.-Komeni da ere erosi nahi den ibil-

gailua eroslearen konfidantzazkoaden tailer batera eramatea eta aztert-zea: ibilgailuaren adina, egin dituenkilometroak, motorraren egoera...

-Ibilgailua aseguruarekin erostenbada, baieztatu behar da saltzaileakune hori arteko ordainketa guztiakegin dituen. Bestela, zorrak erosleakordaindu beharko ditu.

Behar bezalako kontratuaAdostutako guztia, zehapen guztiak,argi eta garbi ipini behar dira kontratubatean, zeinen orri guztietan saltzai-learen eta eroslearen sinadurakegon behar diren.

Gatazkak konpontzeko bideakPartikularren arteko arazoak edogatazkak ez dira joaten kontsumitzai-leentzat legeak ezarri dituen errekla-mazio bideetatik. Justiziara jo beharda, epaitegietara. Epaiketara joanbaino lehen komeni da Adiskidetza-ekitaldia egiten saiatzea. Hori sala-keta jaso duenaren helbideari dago-kion Lehen Instantziako Epaitegianegiten da, eta ez da abokatuaren edoprokuradorearen sinadura behar.

Euskaldunon Kontsumo Aldizkaria • Kontsumitzaileon arteko tratuak 22

_______________________Partikularren arteko

salerosketa bat ixten duenkontratuak merkataritzakoedozein kontratua bezain

zehatza izan behar du_______________________

Euskaldunon Kontsumo Aldizkaria • Erreklamazioa egiteak merezi du 23

VUELING

Maleta apurtzen duenak ordaintzen du... nahiz eta airelinea bat izan (El Correon 2013-07-05ean argitaratutakoa)

Epaile batek Vueling bidaiari bati bere ekipajea kaltetzeagatik kalteordainak ordaintzera zigortzen du eta haren erantzukizunatik askatzen duen klausula baliogabetzen du

Baliteke epaileen sentsibilitatea handiagoa izan edo herritarrek patzientzia galdu izana. Arrazoia edozein izanda,egia da gero eta maizago azaltzen direla enpresa boteretsuak lehen eurek zapaldutako partikularren aurreanbelaunikatzera behartzen dituzten epaiak. Ospetsuak dira gehiegizkoak, eta beraz baliogabeak, jotzen dituztenebazpenak; hipoteketetan, euretaz informaziorik eskaintzen ez bada, ezartzen ziren zoru klausula bezalakobanka jarduerak, adibidez. Baita Ryanair bezalako airelineak ere zigortuak izan dira, ontziratzeko bidaiariei arau-di espainiarrak aurreikusten duena baino haratago doazen identifikazioak eskatzeagatik. Orain, Bilboko epailebatek beste aire konpainia bat, kasu honetan Vueling, bidaiari bati bere ekipajea kaltetzeagatik kalteordainakordaintzera behartu du. Enpresak ordaintzeari uko egiten zion, kontratuaren baldintza orokorren arabera, ezzegoelako horretara behartuta. Baina Bizkaiko hiriburuko Bigarren zenbakiko Merkataritza Epaitegiaren titula-rrak gehiegizkoa jotzen du klausula hau eta arrazoia ematen dio bidaiariari.

Arazoa pasaden urteko azaroaren 23an sortu zen, auzijartzaileak Malagatik Bilbora hegan egin zuenean.Maleta bat fakturatu zuen eta Loiura heldu eta hartzerakoan bidaian zehar eskulekua apurtu zela egiaztatu zuen.“Airelineari 2012ko Azaroaren 23an bertan erreklamatu zion, eta hurrengoan, 2013ko Urtarrilaren 22an, konpai-niak, birritan, ez zela apurtutako eskulekuaren erantzule egiten erantzun zuen”, gogoratzen du epaiak, frogatudugun bezala. Gaiaren mamia ez da konponketak suposatzen duen zenbateko apala (95 euro, Vuelingi errekla-matutako zenbatekoa dena) baizik eta epaian airelineen zigorgabetasunarekin amaitzeko eskaintzen diren argu-dioak, eta urte sasoi honetan hegan egiteko prest dauden milaka bidaiarien interesekoa izan daitekeenak. Vue-lingen baldintza orokorretan (8.9 puntuan) hitzez hitz aipatzen da konpainia “ez da inolaz ere ekipajean eragindaitezkeen maka, atzamarkada, orban, eskuleku edo apurtutako gurpilen erantzule izango”.

Epaileak, bere eskubide oinarrietan, baldintza hau, “enpresagatik kontratu mota askorentzat idatzita egonda”,“ez da bidaiariarekin negoziatzen, inposatzen da” gogoratzen du. Eta gehiegizkoa dela uste du “aldeen artekodesoreka handia” suposatzen duelako, enpresak “eramatera derrigortuta dagoen maletaren garraioan eragin dit-zakeen kalteetako erantzukizunaz libratzen delako; eta era kontzientean egiten du, fede onaren aurkako jardue-ra batetan”, zehazten du epaiak. Beraz, “gehiegizko klausula bat izanda, ez da ezartzen”, jarraitzen du epaileak.Beraz, bidaiariaren auzia aintzakotzat hartzen amaitzen du eta airelinea ekipajearen konponketa eta prozesua-ren kostuak ordaintzera zigortzen du. “Gaurtik aurrera, Vueling, bere erantzukizunetatik libre egoteko ezin izan-go da kontratatze baldintza orokor horren atzean izkutatu”, dio Iñaki Velascok, auziA zuzendu zuen EKA-OCU-Veko abokatua. Aurrekaria garrantzitsua da “epaia irmoa delako, ezin da haren aurkako helegitea aurkeztu, etaezagutzen dugun mota honetako erabakia azaltzen duen lehen ebazpen judiziala da”, ziurtatzen du abokatuak.Era berean, egia da egoera mota hauek pairatzen dituen bidaiarien gehiengo zabalak pasatzen uzten duela,enpresa garrantzitsu baten potentziaren aurrean babesisk gabe sentitzen direlako. Baina hau, pixkanaka pixka-naka, aldatuz doa. Velascoren arabera, gero eta gehiago dira etsipenaren erosotasuna gailentzen duten herrita-rrak eta enpresa handien gehiegizko jarduerei ezetz esaten dietenak.

EKA/OCUV

ArabaVitoria-GasteizFrantzia, 21, 1. eskuma. 3. bulegoa945 283 [email protected]

GipuzkoaDonostiaBoulevard, 25, behea, 8. bulegoa943 423 [email protected]

IrunFueros, 2. eskuma943 632 194

HondarribiaKasino Zaharra943 640 488

BizkaiaBilbaoPlaza Barria, 12, 1. eskerra944 168 506 / 944 150 [email protected]

GetxoAmesti, 6, 1. 8. bulegoa944 912 [email protected]

LeioaJ.L.Aketxe plaza, z/g944 639 633

______________________________

Komunikazioa944 150 [email protected]

p ro d u k tu k o n p le x u a b a in a le g a la d a - eka · ek ordaindu behar du a eusk al...

Documents