os sistemas electorais en África€¦ · 1. introdución. o politólogo alemán dieter nohlen...

DOCUMENTACIÓN INFORMATIVA

OS SISTEMAS ELECTORAIS EN ÁFRICA

PRÁCTICA 1 DO LABORATORIO 3

DOCUMENTARIO

Yaiza López Otero

Laura López Rey

Laura Martínez Gómez

Aldara Muíños Rodríguez Gloria

Pérez Cacharrón

Uxía Pérez Fieiras

Javier Piñeiro Maneiro

DOCUMENTEIGHT

Antonio Méndez Rodríguez

Alejandra Pascual Santiago

Irea López Rodríguez

Alba Prada Núñez

Eugenio Muñoz Fernández

Pedro Maceira Borrazas

Yasmina López Carballo

Antía Pérez Vieitez

DOCUMENTATION

Mónica Palacios Ferreira

Uxía Pérez Lojo

Fátima Pérez Pérez

Tamara Pérez Permuy

Irene Pérez Díaz

Óscar López Iglesias

Ana López Cillero

3

1. Introdución.

O politólogo alemán Dieter Nohlen (1994, 34) define os sistemas electorais como aqueles que «contienen, desde el punto de vista técnico, el modo según el cual el elector manifiesta a través del voto el partido o candidato de su preferencia, y según el cual esos votos se convierten en escaños». É dicir, é o conxunto de normas e procedementos técnicos que se establecen legalmente para que os cidadáns amosen a súa vontade política.

Existen numerosos debates no ámbito político e científico entorno á importancia do sistema electoral e os seus efectos sobre os gobernos dos distintos países e entidades. Estas discusións están motivadas, en boa parte, pola complexidade da estrutura dos propios sistemas electorais, que conta cunha gran cantidade de elementos que poden ser combinados case de calquera xeito. Con todo, á hora de analizar o funcionamento e desempeño das diferentes formas electorais establécense catro áreas de interese: a distribución das circunscricións electorais, as candidaturas, a votación e a conversión de votos en escanos (Nohlen, 1994, 47).

Dende este enfoque, o tema que o presente traballo pretende abordar fai referencia ós sistemas electorais dos distintos países do continente africano. Neste sentido, a investigación dispón unha análise individual de cada Estado, co propósito de identificar primeiro as formas que toman na actualidade ditos procedementos electorais, para en segunda instancia tratar de dilucidar cales son os seus efectos e establecer un marco comparativo xeral.

2. Sistemas electorais por países.

Seguidamente, realízase unha descrición e análise dos sistemas electorais dos países africanos de maneira individual.

O seguintes países están analizados no Anexo 1: Guinea Ecuatorial, Kenya, Lesoto, Liberia, Libia, Madagascar, Malaui, Malí, Marrocos, Mauricio, Mauritania, Mozambique, Namibia, Níxer, Nixeria e Ruanda.

4

Angola

Fecha Independencia 11 de Noviembre de 1975

Capital Luanda

Población 28 Millones de Personas (Banco Mundial)

Sistema Político El Sistema de Gobierno de Angola es una

República Unitaria Presidencialista

Tipo de Elecciones

En Angola existen elecciones a la elección

presidencial cada 5 años y elecciones de

la Asamblea Nacional cada 4 años

Tiempo de Mandato

El mandato dura 5 años aunque su

antiguo presidente estuvo más de 25

años seguidos, ya que tras la Guerra Civil

hubo un tiempo de transición hacia la

democracia

Número de Escaños La Asamblea Nacional tiene 220 escaños

Sistema electoral que rige en los distintos tipos de

elecciones

El Presidente es elegido por sufragio

universal cada 5 años. En la Asamblea

Nacional 220 miembros son elegidos cada

4 años.

Año en el que se implantó 1992.

Cambios en los sistemas, si los hubo

Tras la Guerra civil se realizaron unas

elecciones presidencialistas, pero la

guerra se retomó antes de la segunda

vuelta. No hubo elecciones hasta 2008, ya

que se desarrolló un periodo de

transición democrática tras la Guerra

5

Argelia

Fecha Independencia 19 de Marzo de 1962

Capital Argel / Alger

Población 40,6 Millones de Personas

Sistema Político

Argelia es una República Constitucional

con un gobierno democráticamente

elegido

Tipo de Elecciones

Existen varios tipos de elecciones en

Argelia: Elección presidencial, Elección

Legislativa y Locales

Tiempo de Mandato 5 años

Número de Escaños La Asamblea Popular Nacional tiene 462

miembros


elecciones

El Presidente es elegido por sufragio

universal cada 5 años. Mientras que las

elecciones al Consejo de la Nación son

cada 6. La mitad de la cámara cada 3

Año en el que se implantó 2008 (Reforma Constitucional)


Durante mucho tiempo después de la

independencia, Argelia sufrió una guerra

civil y antes de adoptar su actual sistema

tuvo dictaduras militares y partidos

únicos

6

Benin

Data independencia ou constitución como estado/nación 2 de diciembre de 1990

Capital Portonovo

Poboación (2016) 9,05 millones de personas

Sistema político República parlamentaria presidencialista

unitaria (Patrice Talon)

Tipo de eleccións (nacionais, autonómicas, locais...) Elecciones multiparidarias desde 1990 y

nacionales

Tempos de mandato por tipo de elección Presidente: 5 años. Diputados: 4 años

Número de escanos 83

Sistema electoral que rexe nos distintos tipos de

eleccións Sufragio universal

Ano no que se implantou 1990

Botsuana

Data independencia ou constitución como estado/nación 30 de septiembre 1966

Capital Gaborone

Poboación (2016) 2.226.000

Sistema político República parlamentaria

Tipo de eleccións (nacionais, autonómicas, locais...) Nacionales

Tempos de mandato por tipo de elección 10 años



eleccións Sufragio universal


Burkina Faso

Fecha de independencia 5 de agosto de 1960

Capital Ouagadougou

Población (2016) 18.931.686

Sistema político República semi-presidencialista

Tipos de elecciones Constitucionales

Tiempos de mandato por tipo de elección 5 años

Número de escaños 111

7

Burundi

Fecha Independencia 1962

Capital Buyumbura

Población 10.524.117

Sistema Político República presidencialista

Tipo de Elecciones Presidenciales y Legislativas

Tiempo de Mandato 5 años

Número de Escaños 100


elecciones Sufragio universal

Año en el que se implantó 2005


1998 Constitución. 1996 Golpe de Estado

y se suspendió la Constitución. 2005 se

aprueba una nueva Constitución.

Cabo Verde

Independencia 2 de marzo de 1972

Capital: Praia

Poboación: 524.833

Sistema político: República semipresidencialista

Tipo de eleccións: Constitucionais

Tempos de mandato: 5 anos

Número de escanos: 72

Sistema electoral que rexe nos distintos tipos de eleccións Sufraxio universal

Ano no que se implantou: 1980

Camerún

Independencia 1 de xaneiro de 1960

Capital Yaounde

Poboación 22.534.532

Sistema político República presidencialista

Tipo de eleccións Constitucionais

Tempos de mandatos 7 anos



elección Sufraxio universal


8

República Centroafricana

Independencia 13 de agosto de 1960

Capital Bangui



Tipos de elecciones Nacional


Escaños 105

Sistema electoral Sufragio universal


9

Chad

Fecha de independencia 11 de agosto de 1960

Capital N Djamena

Población (2016) 14.452.543 personas

Sistema político República

Tipos de elecciones Presidenciales y legislativas

Tiempos de mandato por tipo de elección

-Presidenciales: el presidente puede

permanecer en el poder por más de

dos períodos de cinco años.

-Legislativas: la Asamblea Nacional

representa el poder legislativo. Se

encuentra integrada por 155

miembros, elegidos para períodos de

cuatro años.


Sistema electoral que rige en los distintos tipos de elecciones

En las elecciones presidenciales, el

presidente es elegido por voto

popular


Cambios en el sistema

Hasta 2005 el presidente gobernaba

por un período de 5 años, pero a

partir de 2005 se abolieron los límites

de mandato, de manera que se

permite al presidente permanecer en

el poder más de dos períodos de

cinco años

10

Islas Comores

Independencia 6 de julio 1975

Capital Moroni

Población: 751.000

Sistema político República Presidencialista

Tipos de elecciones Rotación entre las tres islas -Anjouan, Gran

Comora, Mohéli


Escaños 60

Sistema electoral Sufragio universal


Costa de Marfil

Independencia 7 de agosto de 1960

Capital Yamusukro



Tipos de elecciones Nacional


Escaños 255

Sistema electoral sufragio universal


11

Exipto

Fecha de independencia 1922 (Reino Unido)

Capital El Cairo

Población (2016) 90.200.000 personas

Sistema político República semipresidencialista

Tipos de elecciones Elecciones presidenciales y

parlamentarias multipartidistas

Tiempos de mandato por tipo de elección

El presidente es elegido por un

período de cuatro años, si bien se

puede votar al mismo presidente una

vez más. Los miembros del

parlamento son elegidos por un

período de 5 años.

Número de escaños

448 escaños a candidatos

individuales y 120 escaños a listas,

con cuotas a jóvenes, mujeres,

cristianos y trabajadores

Sistema electoral que rige en los distintos tipos de elecciones

En las elecciones presidenciales, el

presidente es elegido por voto

popular


Cambios en el sistema La Constitución fue aprobada en

referéndum en 2014

12

Etiopía

Data de independencia 1889-1909

Capital Adís Abeba (Addis Abeba/Addis Abbab)

Poboación 102,4 millones de habitantes

Sistema Político República federal democrática

Tipo de eleccións Nacional (sistema parlamentario bicameral)

Tempos de mandato por tipo de elección Seis anos





Gabón

Data de independencia 17 de agosto de 1960

Capital Libreville

Poboación 800000 habitantes

Sistema Político República unitaria

Tipo de eleccións Nacional (presidenciales)

Tempos de mandato por tipo de elección Seis anos





13

Gambia

Data independencia ou constitución como estado/nación 1965

Capital Banjul.

Poboación (2016) 2.038.501

Sistema político Democrático presidencialista

Tipo de eleccións (nacionais, autonómicas, locais…) Nacional

Tempos de mandato por tipo de elección Nacional (5 anos)

Número de escanos 48 deputados máis 5 elixidos polo

Presidente


eleccións: Sufraxio universal


Cambios nos sistemas, si houbo

Golpe de Estado en 1994 (Ditadura,

derogouse a Constitución e disolveuse o

Parlamento). Nova Constitución en 1997 e

en 2001 permitíronse os partidos opositores

ata agora.

Ghana


Capital Acra

Poboación (2016) 28.206.728

Sistema político Democrático presidencialista.

Tipo de eleccións (nacionais, autonómicas, locais…) Nacionais.

Tempos de mandato por tipo de elección Nacional (4 anos)


Sistema electoral que rexe nos distintos tipos de eleccións Sufraxio universal



Varios Golpes de Estado (1966, 1970,

1978, 19791 1981). En 1992 establécese

este sistema ata a actualidade

14

Guinea


Capital Conakri

Poboación (2016) 12.395.924

Sistema político Democrático Presidencialista

Tipo de eleccións (nacionais, autonómicas, locais…) Nacionais

Tempos de mandato por tipo de elección Nacional (5 años)



eleccións Sufraxio universal



Primeiras eleccións democráticas no país en

2010. Antes dous Presidentes dende 1958 e

un Golpe de Estado no 2008, cando se

establece unha Xunta Militar

Guinea Bissau

Fecha de independencia 24 de septiembre de 1973

Capital Bissau

Población (2016) 1.726.170

Sistema político República semi-presidencialista

Tipos de elecciones Constitucionales




elecciones Sufragio universal


15

República Democrática do Congo.

Data de independencia 30 de xuño de 1960

Capital Kinshasa

Poboación (en habitantes) 78.736.153

Sistema político República unitaria

Tipo de eleccións Presidenciais, lexislativas, rexionais e locais

Tempos de mandato 5 anos



eleccións

O Presidente da República é elixido por sufraxio

universal directo. Encárgase de nomear o Primeiro

Ministro mediante maioría parlamentaria. Os

deputados son elixidos por sufraxio universal

directo e secreto e os senadores polas Asembleas

Provinciais


Cambios no sistema Anteriormente houbo unha ditadura

Santo Tomé e Príncipe.

Data de independencia 12 de xullo de 1975

Capital Santo Tomé

Poboación (en habitantes) 199.910

Sistema político República unitaria con sistema de Goberno

semipresidencialista

Tipo de eleccións Presidenciais, lexislativas e municipais




eleccións

O Presidente da República elíxese por voto

secreto, universal e directo, reelixible nunha sola

ocasión. O Primeiro Ministro é nomeado polo

Presidente e os 14 membros do gabinete son

elixidos polo Primeiro Ministro


Cambios no sistema Antes da independencia estaban sometidos á

ditadura de Salazar (Portugal)

16

Senegal.

Data de independencia 20 xuño de 1960

Capital Dakar


Sistema político Estado unitario con república presidencialista

Tipo de eleccións Presidenciais, parlamentarias e lexislativas




eleccións

O Presidente é elixido por sufraxio universal

debendo superar o 50% dos votos. A Asemblea

Nacional elixe os seus deputados por sufraxio

universal cada 5 anos. O Presidente da Asemblea

escóllese cada ano


Cambios no sistema Anteriormente estaba unida a Gambia para

formar a Confederación de Senegambia

Seychelles.


Capital Victoria



Tipo de eleccións Presidenciais e lexislativas




eleccións

Sistema electoral multipartidista. O xefe de Estado

e de Goberno é escollido mediante voto popular.

Vinte e cinco dos trinta e catro escanos son

escollidos por votación popular e os nove

restantes son escollidos segundo a porcentaxe de

votos de cada partido


Cambios no sistema Dende 1977 até 1993 o sistema electoral era

monopartidista de corte marxista

17

Serra Leona.

Data de independencia 27 de abril de 1961

Capital Freetown



Tipo de eleccións Presidenciais, parlamentarias e locais


Número de escanos

124 escanos: 112 escollidos nas presidenciais e os

12 restantes correspondentes aos xefes dos

distritos administrativos


eleccións

É un sistema electoral mixto


18

Somalia.

Data de independencia 1 de xullo de 1960

Capital Mogadiscio


Sistema político República federal parlamentaria

Tipo de eleccións Nacionais e locais

Tempos de mandato A nova Constitución establece 4 anos, tanto para

a Cámara Alta como para a Baixa.

Número de escanos A Cámara Alta conta con 54 escanos; a Cámara

Baixa ou Cámara dos Pobos, 275 escanos


eleccións

Sistemas de clans que non conta con participación

cidadá directa. Os membros da Cámara Baixa son

elixidos polos líderes dos clans do país, mentres

que os integrantes da Cámara Alta o serán polos

delegados das asembleas rexionais. Unha vez

conformadas ambas cámaras, o Parlamento

nomea ao Presidente (por maioría de dous terzos

de votos en dúas roldas, se é necesario), que

nomea ao Primeiro Ministro e ao seu Goberno

Ano no que se implantou

Somalia non ten lei electoral propiamente dita,

senón que é a Constitución elaborada no 2012 a

que estableceu o marco político para dotar ao

país dun goberno democrático. As primeiras

eleccións acordáronse para setembro do 2016,

pero os problemas de seguridade do país

retrasáronas ata febreiro deste mesmo ano

19

República de Sudáfrica.

Data de independencia 31 de maio de 1910

Capital

Aínda que a capital de Sudáfrica é nominalmente

Pretoria, este país reparte as súas sedes políticas

atendendo á distribución dos poderes executivo,

lexislativo e xudicial. Pretoria é a sede do

Goberno, Bloemfontein é a sede do poder xudicial

e Cidade do Cabo, a sede do Parlamento


Sistema político República federal parlamentaria

Tipo de eleccións Nacional, provincial e local


Número de escanos

O Consello Nacional de Provincias está formado

por 90 escanos, mentres que a Asemblea Nacional

conta con 400


eleccións

Sistema electoral proporcional. No Consello

Nacional de Provincias os 90 escanos son elixidos

polas dez delegacións designadas por cada unha

das nove lexislaturas provinciais. No caso da

Asemblea Nacional, os 400 escanos son elixidos

directamente nos distritos electorais de varios por

voto de representación proporcional. O

presidente é elixido indirectamente pola

Asemblea Nacional

Ano no que se implantou

A última Constitución surafricana foi aprobada

polo Tribunal Constitucional en decembro de

1996, con efecto a partir de febreiro de 1997

Cambios no sistema

De 1948 até 1992 produciuse o apartheid, un

sistema segregacionista que prohibiu o voto aos

cidadáns de raza negra

20

Suazilandia.

Data de independencia 6 setembro de 1968

Capital Mbanane, Lobamba

(capital administrativa)


Sistema político Monarquía absoluta

Tipo de eleccións Nacionais, autonómicas e locais


Número de escanos

Asemblea: 55 electos, 10 designados polo rei.

Senado: 10 designados pola Asemblea e 20 polo

rei


eleccións Sistema tradicional non partidista “tikhundla”

Ano no que se implantou Non hai lei electoral, pero as eleccións aparecen

lexisladas na Constitución de 2006

Cambios no sistema

En xullo de 2005 promulgouse unha nova

Constitución, que entrou en vigor o 8 de febreiro

de 2006

Sudán.

Data de independencia Referendo en 2011 que o separa de Sudán do Sur

Capital Jartum


Sistema político

República presidencialista. Federación de 18

estados, cada un cun gobernador e unha

Asemblea Estatal

Tipo de eleccións

Tempos de mandato

6 anos

Número de escanos

Asemblea Nacional con 354 escanos(coa saída de

Sudán do Sur, 350) e Consello de Estados con 54

escanos


eleccións

Asemblea Nacional elixida segundo criterios

xeográficos


21

Sudán do Sur.

Data de independencia Referendo en 2011 que o separa de Sudán

Capital Juba


Sistema político

República presidencialista cun parlamento

bicameral: Asemblea Nacional Lexislativa (ex

membros da Asemblea Nacional de Sudán, e

membros da Asemblea Acordo Xeral de paz de

Sudán) e Consello de Estado (antigos membros do

Consello do Sur de Sudán e 20 membros

nomeados polo presidente)

Tipo de eleccións Votación popular


Número de escanos


eleccións


Tanzania.

Data de independencia 1964, despois da unión dos Estados

independentes de Tangica e Zanzíbar

Capital Dodoma



Tipo de eleccións Presidenciais e Asemblea Nacional


Número de escanos A Asemblea Nacional ten 350 escanos e a

Cámara de Representantes 75 escanos


eleccións

Votación popular onde o escollido debe superar o

50% da votación ou hai segunda volta


Cambios no sistema Política multipartidista de 1992 a 2010

22

Togo.

Data de independencia 27 de abril de 1960

Capital Lomé



Tipo de eleccións Nacionais






Cambios no sistema

Durante o goberno de Gnassingbé Eyadéma, o

sistema político foi de carácter autoritario coa

existencia dun único partido político. Isto cambiou

coa chegada da Constitución de 1993 que trouxo

consigo gran cantidade de liberdades

Túnez.

Data de independencia 20 de marzo de 1956

Capital Túnez



Tipo de eleccións Presidenciais




eleccións

Fórmula proporcional mediante

un sistema de resto maior na súa modalidade de

cuota-hare


Cambios no sistema Constitución do 2014 que substitúe á de 1959

23

Uganda.

Data de independencia 9 de outubro de 1962

Capital Kampala


Sistema político República presidencialista de carácter unitario






Ano no que se implantou Febreiro de 2006 (primeiras eleccións

multipartidistas)

Cambios no sistema

Os partidos políticos estiveron prohibidos durante

19 anos ata que en 2006 o pobo ugandés decidiu

nun referendo cancelar esta prohibición e

comezar una transición cara a democracia

multipartidista

Yibuti.


Capital Yibuti







eleccións Sufraxio popular


Cambios no sistema Ata 1992 era unipartidista

24

Zambia.

Data de independencia 24 de outubro de 1964

Capital Lusaka



Tipo de eleccións Presidenciais e parlamentarias




eleccións

O presidente é elixido por voto popular en dúas

roldas de votación.


Cambios no sistema

Ata o 2015 o presidente era elixido por un sistema

de votación popular que só duraba unha rolda,

mais reformouse a Constitución para que este

fose elixido en dúas

Zimbabue.

Data de independencia 11 de novembro de 1965, pero non é recoñecida

até 1980

Capital Harare



Tipo de eleccións Presidenciais e parlamentarias




eleccións

En 2005 o presidente comeza a ser elixido por

maioría en dúas roldas de votación con só 21 dúas

de diferenza


Cambios no sistema

O 16 de marzo do 2013 apróbase unha nova

Constitución moi importante para establecer as

bases democráticas do país

25

3. Conclusións.

A historia recente de África está fortemente marcada polo proceso de descolonización que tivo lugar neste continente a partir dos anos cincuenta, de modo que a meirande parte dos países africanos son de recente formación e con escasa ou nula experiencia á hora de deseñar sistemas electorais. Por esta razón, moitos deles tomaron como modelo os sistemas propios do país colonizador.

Con todo, non se pode considerar que os Estados africanos no seu conxunto teñan un sistema político estable: as fronteiras decididas xeralmente de maneira arbitraria polas potencias europeas durante a colonización segue sendo unha fonte de violencia que frecuentemente paraliza a vida política. Así mesmo, a maioría dos países non teñen unha lei electoral propiamente dita, senón que é a Constitución a que indica como se realizan as eleccións.

Por outra banda, pódense atopar moitas diferenzas económicas e sociais entre os distintos países. O sector primario predomina na maioría das rexións, pero países como Exipto ou Kenya gozan dunha mellor posición económica grazas ao turismo, ó igual que Sudáfrica, que é o país máis rico do continente. Estes factores tamén inflúen en boa medida no nivel de democratización dos sistemas electorais, que adoitan ser máis avanzados nas zonas máis ricas.

Chama especialmente a atención que os gobernos na súa maioría adoptan forma de república. Só Lesoto, Marrocos e Suazilandia se constitúen como monarquías; esta última é un dos poucos réximes absolutistas que aínda permanecen no mundo. No caso das repúblicas, a maioría son de carácter presidencialista (Namibia, Mozambique ou Serra Leona): teñen unha clara separación de poderes e os partidos medianos e pequenos teñen maiores posibilidades de acadar representación nos óranos lexislativos. Pola contra, este tipo de gobernos teñen unha menor capacidade de resposta fronte unha crise xa que non existe a posibilidade de facer moción de censura e prodúcese unha clara tendencia ao bipartidismo para dar estabilidade ao país.

Tamén se observa unha cantidade importante de Estados con repúblicas semipresidencialistas (Madagascar, Malí ou Túnez), que incorporan maior flexibilidade con respecto ao presidencialismo conservando na figura do presidente un elemento de estabilidade. Pola contra, neste tipo de gobernos non está sempre clara a división de poderes nin a delimitación de competencias entre o presidente e o Primeiro Ministro.

No que respecta ao poder lexislativo, atópanse moita variedade en canto á adopción de sistemas bicamerais ou unicamerais. A principal diferenza entre ambas formas é a velocidade na toma de decisións e o nivel de seguridade nas mesmas: o bicameralismo soe ser menos eficaz e ten un maior custe operativo, pero aporta maior seguridade xurídica.

En canto ao sistema electoral, podemos distinguir dous grupos amplos: aqueles países nos que se elixe a partidos e presidentes por voto popular directo e aqueles que o fan a través de representantes previamente escollidos nas distintas circunscricións. Os resultados destes sistemas non difiren amplamente, pero no caso da votación non directa pódese afirmar que tende a crear institución bipartidistas no canto de multipartidistas.

26

4. Bibliografía.

Banco Mundial (Estados Unidos). “Población, total”. Banco Mundial, Washington D.C. Dispoñible en: https://datos.bancomundial.org/indicador/SP.POP.TOTL?view=map [Acceso: 2 outubro 2017].

Central Intellegence Agency (Estados Unidos). “The World Factbook”.Central Intellegence Agency. Dispoñible en: “https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-factbook/ [Acceso: 2 outubro 2017].

Crea África. “Documentación”. Crea África. Dispoñible en: http://crea-africa.org/documentacion/ [Acceso: 2 outubro 2017].

Expansión (España). “Demografía”. Expansión, Madrid. Dispoñible en: https://www.datosmacro.com/ [Acceso: 2 outubro 2017].

La Vanguardia. “Datos básicos y evolución política de Benín”.[en liña] La Vanguardia. Dispoñible en: http://www.lavanguardia.com/politica/20160304/40190062336/datos-basicos-y-evolucion-politica-de-benin.html [Acceso: 2 outubro 2017].

Ministerio de Asuntos Exteriores y de Cooperación (España). “Fichas país”. Ministerio de Asuntos Exteriores y de Cooperación, Madrid. Dispoñible en: http://www.exteriores.gob.es/Portal/es/SalaDePrensa/Paginas/FichasPais.aspx# [Acceso: 2 outubro 2017].

Nohlem, D.“Sistemas electorales y partidos políticos”. [en liña] Barcelona Radical. Dispoñible en: http://www.barcelonaradical.net/info/6119/sistemas-electorales-y-partidos-politicos-dieter-nohlen-llegeix-lo-aqui [Acceso: 6 outubro 2017].

Observatorio Público y Electoral del mundo Árabe y Musulmán. “Ficha Electoral”. Observatorio Público y Electoral del mundo Árabe y Musulmán. Dispoñible en: http://www.opemam.org/publicaciones/20 [Acceso: 2 outubro 2017].

Organización Mundial de la Propiedad Intelectual. “Chad: Constitución del 31 marzo 1996 como enmendada”. Dispoñible en: http://www.wipo.int/wipolex/es/details.jsp?id=8038 [Acceso: 2 outubro 2017].

Prensa Latina. Dispoñible en: http://www.prensa-latina.cu/ [Acceso:2 outubro 2017].

SpainExchange.“Information about different countries for students”. SpainExchange. Dispoñible en: http://Studycountry.com [Acceso: 2 outubro 2017].

https://www.datosmacro.com/�

os sistemas electorais en África€¦ · 1. introdución. o politólogo alemán dieter nohlen...

Documents