o proxecto lacesnegocio.laceseconomiasocial.com/sites/default/files... · 2018-10-04 · 3 o...

2

AXENDA TIC PROXECTO LACES Laboratorios de apoio á creación de emprego e empresas de

economía social

LACESEspaña - Portugal

UNIÓN EUROPEA

ÍNDICE

3 O PROXECTO LACES 4 As axendas sectoriais para a creación e consolidación de empresas de economía social

5 A ECONOMÍA SOCIAL NA EURORREXIÓN GALICIA-NORTE DE PORTUGAL 6 O marco legal da economía social na eurorrexión

7 A dimensión da economía social na eurorrexión

11 RADIOGRAFÍA DO SECTOR TIC

13 Principais magnitudes sectoriais en Galicia e Norte de Portugal

15 Tendencias de crecemento sectorial a longo prazo e potencial de creación de empresas no sector

18 A ECONOMÍA SOCIAL NO SECTOR TIC 20 Participación da economía social no sector

23 Diagnose do potencial sectorial e da idoneidade dos recursos e medios

24 BeneficiosdousodasferramentasTICnasempresasdeeconomíasocial

26 Visión a longo prazo do papel da economía social

27 Análise DAFO do papel da economía social

29 CASOS DE ÉXITO DE EMPRESAS TIC 30 CasosdeéxitodeempresasTICdentrodaeconomíasocial

34 CasosdeéxitodeempresasdeeconomíasocialqueempreganasTIC

39 PLAN DIRECTOR PARA O ESTÍMULO NA CREACIÓN E CONSOLIDACIÓN DE EMPRESAS DE ECONOMÍA SOCIAL NO SECTOR TIC 40 Visión

40 Obxectivosestratéxicos

40 Obxectivos operativos

41 Plan de acción

54 Implementacióneseguimentodoplan

55 BIBLIOGRAFÍA

O PROXECTO LACES

1

4


economía social


UNIÓN EUROPEA

O proxecto LACES ten como fin último contribuír ao fomento e consolidación da economía social na Eurorrexión Galicia-Norte de Portugal para acadar un salto cuantitativo na súa capacidade para xerar e consolidar emprego. Este obxectivo pretende ser acadado a través da execución de programas piloto para a competitividade e impulso das empresas de economía social no espazo transfronteirizo.

Así mesmo, o proxecto LACES actuará como fonte de coñecemento e innovación para lograr modernizar as estratexias de promoción e apoio a esta economía solidaria e colaborativa, favorecendo a consolidación e creación de empresas e de emprego de calidade na eurorrexión.

LACES é un proxecto cofinanciado nun 75 % polo FEDER no marco do programa Interreg V-A España-Portugal (POCTEP) 2014-2020.

AS AXENDAS SECTORIAIS PARA A CREACIÓN E CONSOLIDACIÓN DE EMPRESAS DE ECONOMÍA SOCIAL

Enmarcada no laboratorio de prospectiva en economía social e na identificación de oportunidades vincu-ladas a sectores emerxentes ou á explotación de recursos endóxenos do espazo transfronteirizo, incluíndo o sector primario, contémplase a redacción de axendas sectoriais para o fomento da creación e consolidación de empresas de economía social nos seguintes sectores emerxentes e en liña coa estratexia RIS3:

Turismo: modernización das industrias turísticas

Oportunidades relacionadas co sector creativo e cultural: modernización das industrias creativas

Actividades de conservación e valoración ambiental (aproveitamento da enerxía procedente da biomasa)

Sector da atención a persoas en situación de dependencia. Envellecemento activo e vida saudable

Modernización do sector primario

Industria 4.0: modernización do sector industrial como mellora da competitividade

Oportunidades de negocio asociadas ao sector TIC

Industrias agroalimentaria e biotecnolóxica

A ECONOMÍA SOCIAL NA EURORREXIÓN GALICIA-NORTE DE PORTUGAL

2

6


economía social


UNIÓN EUROPEA

O MARCO LEGAL DA ECONOMÍA SOCIAL NA EURORREXIÓN

Este importante sector social presenta un amplo recoñecemento institucional nos dife-rentes países da Unión Europea (UE); recoñecemento en termos de lexislación e de políticas.

Na UE non todas as formas de economía social presentan un grao similar de recoñece-mento no ordenamento xurídico dos diferentes países. Nese sentido, poden identificarse tres grupos de países:

▪ Un primeiro grupo de países caracterízase por dispor de lexislación específica para as formas de economía social.

▪ Un segundo grupo de países dispón dalgúns elementos normativos, dispersos en diferentes leis, que regulan as entidades de economía social.

▪ Outro grupo de países carece de calquera figura normativa que regule certas formas de economía social.

Portugal e Galicia forman parte do primeiro grupo, ao contaren cunha lexislación propia, malia que non homoxénea, xa que a lei se adapta á realidade propia de cada país e rexión.

Neste sentido, a economía social en Galicia está regulada pola Lei 6/2016, do 4 de maio, da economía social de Galicia. Nela defínese como economía social o conxunto de actividades económicas e empresariais que no ámbito privado levan a cabo entida-des que perseguen, ou ben o interese colectivo das persoas que o integran, ou ben o interese xeral económico ou social, ou ambos, mostrándose día a día como un actor fundamental no desenvolvemento da sociedade actual.

Formaría parte da economía social o seguinte conxunto de formas xurídicas:

▪ Sociedades cooperativas galegas

▪ Mutualidades

▪ Fundacións e asociacións que leven a cabo actividade económica

▪ Sociedades laborais

▪ Empresas de inserción

▪ Centros especiais de emprego

7

AXENDA TIC PROXECTO LACESLaboratorios de apoio á creación de emprego e empresas de

economía social


UNIÓN EUROPEA

▪ Confrarías de pescadores

▪ Sociedades agrarias de transformación

▪ Comunidades e mancomunidades de montes veciñais en man común

▪ Entidades singulares creadas por normas específicas que se rexan polos valores e principios orientadores establecidos na Lei de economía social de Galicia, a con-dición de que desenvolvan unha actividade económica e empresarial

Pola contra, o marco regulador da economía social en Portugal corresponde á Lei de Bases da Economia Social nº 68/XII-1.ª (2013). Segundo esta, enténdese por econo-mía social o conxunto das actividades económico-sociais libremente levadas a cabo por un catálogo de entidades (artigo 4) entre as que se atopan as seguintes:

▪ Cooperativas

▪ Asociacións mutualistas

▪ Misericordias

▪ Fundacións

▪ Institucións particulares de solidariedade social

▪ Asociacións con fins altruístas que actúen no ámbito cultural, recreativo, do deporte e do desenvolvemento local

▪ Entidades recollidas polos subsectores comunitario e autoxestionado, integrados en termos da Constitución no sector cooperativo e social

Segundo a Lei de Bases da Economía Social de Portugal, as actividades deben estar destinadas a perseguir o interese xeral da sociedade, xa sexa directamente, xa a través da consecución dos intereses do seu cadro persoal membro, usuario e beneficiario.

A DIMENSIÓN DA ECONOMÍA SOCIAL NA EURORREXIÓN

A Eurorrexión Galicia-Norte de Portugal aumentou durante estes anos o seu peso no tecido produtivo e empresarial. En Galicia, a economía social aglutina máis de 7000 enti-dades (segundo datos da Xunta de Galicia do ano 2015), e en Portugal son xa 80 321 organizacións que dan emprego ao 5 % da poboación ocupada do país (Conta Satélite da Economía Social1 2013 [2016]).

1 Elaborada polo Instituto Nacional de Estatística, I.P. (INE) e a Cooperativa António Sérgio para a Economia Social, CIPRL (CASES).

8


economía social


UNIÓN EUROPEA

GALICIA

A economía social en Galicia no ano 2017 presenta a seguinte estrutura con relación ás fórmulas xurídicas integradas neste sector:

SECTORDAECONOMÍASOCIAL N.ºDEENTIDADES

Sociedades cooperativas galegas 1309

Sociedades laborais 1663

Centros especiais de emprego 106

Empresas de inserción 12

Confrarías de pescadores 63

Sociedades agrarias de transformación 840

Fundacións e asociacións que leven a cabo actividade económica 3322

Mutualidades 3

Comunidades e mancomunidades de montes veciñais en man común 2800

Fonte: Xunta de Galicia 2017

Na análise específica referida ás cooperativas como unha das formas xurídicas máis representativas do sector da economía social, o peso do cooperativismo en Galicia é o seguinte:

9


economía social


UNIÓN EUROPEA

Fonte: Informe de síntese sobre as cooperativas de Galicia 2013

PORTUGALA economía social en Portugal, segundo o INE/CASES, 2013, presenta a seguinte

estrutura con relación ás fórmulas xurídicas integradas neste sector:

GRUPOSDEENTIDADES ENTIDADES EMPREGOREMUNERADO

Cooperativas 2117 24 316

Asociacións mutualistas 111 4896

Misericordias 389 35 469

Fundacións 578 10 871

Institucións particulares de solidariedade social 57 196 140 050

Subsectores comunitario e autoxestionado (SCA) 877 361

Economía social 61 268 215 963

Economía nacional - 3 582 077

Economía social / economía nacional - 6,00 %

Fonte: INE/CASES, 2013

O sector da economía social caracterízase por ter unha grande heteroxeneidade e estar presente en múltiples áreas de actividade. Segundo os datos extraídos do último

10


economía social


UNIÓN EUROPEA

estudo do INE, as actividades relacionadas coa cultura, o deporte e o recreo concentran máis do 50 % do total de unidades de actividade económica.

CLASIFICACIÓNDASACTIVIDADESDASENTIDADESDE

ECONOMÍASOCIAL

NÚMERODEENTIDADES

Agricultura, silvicultura e pesca 435

Actividades de transformación 356

Comercio, consumo e servizos 805

Desenvolvemento, vivenda e ambiente 2925

Actividades financeiras 130

Ensino e investigación 2492

Saúde e benestar 912

Acción e seguridade social 9539

Cultura, deporte e recreo 31 079

Eventos e congregacións 8386

Organizacións profesionais, sindicais e políticas 2944

Non especificadas 1265

Economía social 61 268


Canto á análise para a distribución espacial por NUTS II, a seguinte gráfica elaborada con datos do INE/CASES 2013 (última información dispoñible) mostra que a NUTS II Norte concentra o 32 % das empresas portuguesas da economía social, seguido da NUTS II Centro (25,5 %) e a área metropolitana de Lisboa (23 %).


RADIOGRAFÍA DO SECTOR TIC

3

12


economía social


UNIÓN EUROPEA

Existe a nivel mundial unha definición do sector das tecnoloxías da información e a comunicación (no sucesivo, sector TIC) que foi aprobada no ano 2007 pola OCDE e que entrou en vigor no ano 2009. Tanto este organismo coma o Eurostat europeo e, polo tanto, os distintos institutos estatísticos europeos toman esta definición como oficial, o que nos permite realizar análises comparativas.

En primeiro lugar, o sector TIC divídese en dúas áreas:

▪ Área de fabricación: os produtos deben estar orientados a procesar e comuni-car información, incluíndo a transmisión e a presentación.

▪ Área de servizos: deben permitir o proceso e comunicación da información a través de medios electrónicos.

Especificamente, divídese en sete subsectores recollidos na CNAE 2009 española e no CAE72 portugués, que se amosan na seguinte táboa:

ACTIVIDADE CÓDIGO SUBACTIVIDADE

Fabricación de produtos informáticos, electrónicos e ópticos

2611 Fabricación de compoñentes electrónicos

2612Fabricación de circuítos impresos ensamblados

2620 Fabricación de ordenadores e equipos

2630Fabricación de equipos de telecomunicacións

2640Fabricación de produtos electrónicos de consumo

2680Fabricación de soportes magnéticos e ópticos

Comercio por xunto de equipos para as TIC

4651Comercio por xunto de ordenadores, equi-pos periféricos e programas informáticos

4652Comercio por xunto de equipos electró-nicos e de telecomunicacións e os seus compoñentes

Edición de programas informáticos 5821 Edición de videoxogos

5829 Edición doutros programas informáticos

13


economía social


UNIÓN EUROPEA

ACTIVIDADE CÓDIGO SUBACTIVIDADE

Telecomunicacións 6110 Telecomunicacións por cable

6120 Telecomunicacións sen fíos

6130 Telecomunicacións por satélite

6190 Outras actividades de telecomunicacións

Programación, consultoría e outras actividades relacionadas coa informática

6201 Actividades de programación informática

6202 Actividades de consultoría informática

6203 Xestión de recursos informáticos

6209 Outros servizos relacionados coas tecno-loxías da información e a informática

Procesos de datos, hosting e activida-des relacionadas; portais web

6311 Procesos de datos, hosting e actividades relacionadas

6312 Portais web

Reparación de ordenadores e equipos de comunicación

9511 Reparación de ordenadores e equipos de comunicación

9512 Reparación de equipos de comunicación

PRINCIPAIS MAGNITUDES SECTORIAIS EN GALICIA E NORTE DE PORTUGAL

As principais magnitudes do sector TIC en Galicia recóllense na enquisa que realiza o OSIMGA ás empresas TIC sobre a sociedade da información en Galicia (ano 2016):

Con 2331 empresas, Galicia é a quinta comunidade autónoma con maior número de empresas do sector TIC. Deste total, un 60 % son empresas dedicadas á programación, consultoría e outras actividades relacionadas coa informática, e un 17 %, ao comercio por xunto de equipos para as tecnoloxías da información e as comunicacións.

14


economía social


UNIÓN EUROPEA

O sector TIC galego dá emprego a 15 863 persoas, o que representa un incremento do 8,9 % no último ano.

O valor engadido bruto (VEB) do sector TIC galego durante o ano 2014 superou os 1015 millóns de euros, o que, en termos relativos, representa o 1,8 % do PIB de Galicia.

O volume de negocio das empresas TIC galegas superou os 2453 millóns de euros no ano 2015, un 2,4 % máis ca no ano anterior.

15


economía social


UNIÓN EUROPEA

En Portugal, o sector TIC representa o 6 % do VEB, o 3,7 % do volume de negocios e o 1,6 % do cadro de persoal empregado ao servizo do sector empresarial (INE, 2011). Os principais mercados das TIC portuguesas son Alemaña, China, España e Holanda.

Nunha análise realizada no proxecto ACEint (Acelerador Transfronteirizo para a Creación de Empresas TIC innovadoras orientadas a mercados internacionais) dentro do POCTEP e que rematou en 2016, atópanse os seguintes puntos en común no sector TIC da eurorrexión:

▪ É un sector conformado por empresas de pequeno tamaño.

▪ Está constituído por empresas máis orientadas á prestación de servizos ca á fabri-cación de produtos e á súa comercialización posterior.

▪ Está integrado por empresas que fundamentalmente prestan servizos a un mercado xeograficamente próximo, mentres que a súa experiencia internacional é residual.

▪ A capacidade de innovación é limitada debido a factores como a reducida dimen-sión empresarial, a escaseza de recursos propios e o reducido potencial de innovación.

TENDENCIAS DE CRECEMENTO SECTORIAL A LONGO PRAZO E POTENCIAL DE CREACIÓN DE EMPRESAS NO SECTOR

Na análise da situación socioeconómica do Espazo Transfronteirizo Galicia-Norte de Portugal elaborada pola empresa Consultores de Políticas Comunitarias que serviu de base para o programa de cooperación transfronteiriza Interreg V-A POCTEP 2014-2020 sinálase o seguinte:

«Finalmente, cómpre destacar que, no ámbito das TIC, a situación do espazo trans-fronteirizo tamén é deficitaria, e tan só un 62 % e un 56 % dos fogares galegos e do norte de Portugal, respectivamente, teñen acceso a Internet de banda larga. Como se mencionou, as TIC son tecnoloxías facilitadoras con múltiples aplicacións para axudar tanto á modernización do tecido produtivo coma á superación dos retos sociais aos que se enfronta esta área de cooperación.»

16


economía social


UNIÓN EUROPEA

A «Estratégia Nacional de Investigação e Inovação para uma Especialização Inteligente» presenta unha visión de «Portugal como líder na economía dixital. As TIC son un activo estratéxico transversal da sociedade contemporánea para a afirmación da lingua por-tuguesa e de Portugal no mundo, para a cohesión nacional e para o desenvolvemento sustentado do país. [...] As TIC teñen un papel mobilizador que permite influír de forma relativamente rápida no desempeño horizontal de toda a sociedade portuguesa: son un recurso científico e tecnolóxico facilitador do desenvolvemento doutras áreas de coñecemento».

A «Agenda Portugal Digital» contempla obxectivos para 2020, como permitir que toda a cidadanía teña acceso a Internet de banda larga, que as empresas que ofrezan comer-cio electrónico medren un 55 %, aumentar o financiamento de I+D+i no sector TIC nun 10 % ou promover unha maior utilización dos servizos públicos online.

O RIS3T 2015-2020, ou Estratexia de Especialización Intelixente Transfronteiriza de Galicia e Rexión Norte de Portugal, coordinado pola Axencia Galega de Innovación (GAIN) e a Comisión de Coordinación e Desenvolvemento Rexional do Norte de Portugal (CCDRN), inclúe o emprego e a creación de novas ferramentas TIC como elementos transversais en todas as súas áreas estratéxicas de colaboración:

▪ Aproveitamento da enerxía procedente da biomasa e do mar

▪ Potenciamento da competitividade das industrias agroalimentaria e biotecnolóxica

▪ Industria 4.0

▪ Fomento da competitividade das industrias de mobilidade

▪ Modernización das industrias turísticas e creativas a través das TIC

▪ Solucións avanzadas para a vida saudable centrada no envellecemento activo

Aliñando as súas estratexias e obxectivos co formulado no RIS3T, a Axenda Dixital de Galicia confía nas TIC como medio de crecemento económico, tanto como sector económico, como na súa condición de factor imprescindible para o desenvolvemento de todos os sectores. Así, na Estratexia Galega de Crecemento Dixital recóllese o seguinte:

«As tecnoloxías da información e da comunicación (TIC) son un poderoso motor para o crecemento económico, a innovación e o aumento da produtividade. [...] As TIC propor-cionan beneficios para as industrias tradicionais; así, máis de tres cuartas partes do valor engadido creado por Internet derivan dunha mellora na produtividade destas industrias, a través da mellora na produtividade no traballo dos seus empregados, en promedio, un

17


economía social


UNIÓN EUROPEA

5 % no sector industrial e un 10 % no sector servizos. Desta forma, as pemes crecen dúas ou tres veces máis rápido se adoptan a economía dixital. Finalmente, é preciso considerar outra faceta relevante das TIC, sobre todo na crise económica na que nos atopamos: as TIC impulsan a creación de emprego; na UE, por cada emprego destruído pola aparición de Internet, créanse 2,6 novos postos de traballo. A relevancia do papel do sector TIC na economía é innegable. O sector da economía dixital está crecendo sete veces máis ca o resto dos sectores da economía. As TIC poden constituírse como a base para fomentar agrupacións e ecosistemas locais/rexionais de empresas TIC en sectores específicos, e deben aplicarse de forma transversal a todos os sectores da economía para o aumento da súa produtividade e eficiencia. Así mesmo, o sector público pode beneficiarse das ganancias de produtividade baseadas nas TIC e nas novas ferramentas de participación cidadá conseguidas grazas ás solucións tecnolóxi-cas da administración electrónica.»

Tamén a Axenda Dixital Local Galicia-Norte de Portugal elaborada polo Eixo Atlántico destaca a capacidade das TIC para a mellora dos gobernos locais e a relación coa súa cidadanía:

«O potencial das Tecnoloxías da Información e a Comunicación (TIC) para transfor-mar e modernizar as nosas administracións públicas, pero tamén as nosas sociedades e economías, está sendo recoñecido de maneira crecente, de tal forma que acelerar a implantación e uso efectivo das TIC se está a converter nun factor clave para o desen-volvemento e crecemento do emprego.»

Comprobamos así que desde as políticas europeas, pasando polas nacionais e rexio-nais, se contempla o sector TIC como clave no desenvolvemento económico, tanto polo crecemento potencial do propio sector coma pola importancia que debe ter no desen-volvemento dos demais sectores económicos.

O plan director ten como obxectivo aliñar as liñas estratéxicas e programas propos-tos para o impulso do sector TIC no eido da economía social coas axendas rexionais e a estratexia RIS3T. Polo tanto, o plan director promulgado nesta axenda do sector TIC no eido da economía social pretende ser unha folla de ruta que posibilite reorientar os programas existentes para a transformación dixital das empresas cara á transformación dixital da economía social e das entidades que a conforman, impulsando ademais a xera-ción de proxectos de economía social vinculados ao sector TIC nunha economía onde a súa presenza é relativamente escasa.

A ECONOMÍA SOCIAL NO SECTOR TIC

4

19


economía social


UNIÓN EUROPEA

Dende os seus comezos, a Comisión Europea considera as TIC (Tecnoloxías da Información e a Comunicación) unha ferramenta importante para a sociedade e, en espe-cial, para a mellora económica dos países e a competitividade das empresas. É por iso que se propón o seu desenvolvemento e difusión tal e como aparece nos artigos 163 a 172 do seu tratado constitutivo, onde podemos ler: «A Comunidade ten como obxectivo fortalecer as bases científicas e tecnolóxicas da súa industria e favorecer o desenvol-vemento da súa competitividade internacional, así como fomentar todas as accións de investigación que se consideren necesarias en virtude dos demais capítulos do presente Tratado». No punto 2 do citado artigo 163 establece cales serán as entidades e accións prioritarias para fomentar: «a Comunidade estimulará en todo o seu territorio as empre-sas, incluídas as pequenas e medianas, os centros de investigación e as universidades nos seus esforzos de investigación e de desenvolvemento tecnolóxico de alta calidade; apoiará os seus esforzos de cooperación».

Pola súa banda, a economía social está presente en case todo o mundo. No noso con-tinente é considerada un dos piares do modelo social e «desempeña unha función esen-cial na economía europea conxugando rendibilidade e solidariedade, creando empregos de calidade, reforzando a cohesión social, económica e territorial, xerando capital social, promovendo unha cidadanía activa, a solidariedade e unha forma de economía dotada de valores democráticos, que sitúa o ser humano nun primeiro plano e contribúe ao desenvolvemento sustentable e á innovación social, medioambiental e tecnolóxica». Así o expresaba o Parlamento Europeo na súa Resolución de 19 de febreiro de 2009 sobre economía social (2008/2250(INI)).

De todo isto despréndese que ambas as cuestións que abordamos na presente axenda, economía social e TIC, son prioridade para as actuacións que se planifican dende a Unión Europea.

Dende a súa aparición, as TIC revolucionaron as empresas, tanto a súa xestión coma o xeito de facer negocio ou a maneira de se relacionar cos seus stakeholders. Este pode-roso motor de crecemento e emprego é, ao mesmo tempo, un xerador de instrumentos que axudan ao intercambio e á difusión do coñecemento. No conxunto da UE contribúen a unha cuarta parte do crecemento xeral e ao 40 % do crecemento da produtividade (EUR-Lex 2005). Esta realidade non pode ser allea á economía social, xa que esta forma parte da sociedade, mais existen características propias do sector que debemos ter en conta.

20


economía social


UNIÓN EUROPEA

Como se pode observar, estase a analizar o uso das TIC nas entidades e non tanto aquelas organizacións que teñen entre as súas liñas de negocio as TIC. Debemos facelo así ao atoparnos diante dun sector transversal que afecta directamente á evolución do resto do tecido empresarial da eurorrexión. Estamos diante, por tanto, dunha industria, a das TIC, que xera valor engadido a outros sectores mellorando, como xa se indicaba, a competitividade das empresas e entidades que as empregan, tamén no caso da economía social.

Debemos recordar neste momento o que xa se recollía nos primeiros traballos do pro-grama de cooperación transfronteiriza Galicia-Portugal ACEint que rematou a finais do 2015: «Se contamos cun sector empresarial TIC innovador e con capacidade, isto será catalizador para mellorar a coopetitividade», xa que isto mesmo podemos aplicar á econo-mía social.

Dende unha óptica da economía social, as TIC poden facernos traballar dunha forma máis social, axúdannos a relacionarnos, a innovar en rede e a construír unha sociedade máis xusta. Ademais, esta é unha industria que está en constante e rápida evolución, o que fai que as entidades de economía social estean a vivir unha rápida transformación dixital. O emprego de ferramentas TIC tamén ten unha clara incidencia na contribución á xeración de capital intanxible, o que pode incidir na xeración e mantemento dunha vantaxe competitiva para as entidades de economía social que as empreguen.

Por último, cómpre destacar que, como indicaban os profesores Marcuello e Saz no ano 2008, as características das entidades de propiedade conxunta e control democrá-tico apoiadas nos principios e valores cooperativos dótanas dun tipo de xestión acorde ás exixencias da sociedade do coñecemento. Isto lévanos a pensar, a priori, que as entidades da economía social serían as máis proclives a albergar este tipo de empresas.

PARTICIPACIÓN DA ECONOMÍA SOCIAL NO SECTOR

Antes de comezar a análise en profundidade e determinar cal é o peso das empresas de economía social nas TIC, cómpre sinalar que, ben que as realidades da Eurorexión Galicia-Norte de Portugal son moi semellantes no económico en case todos os sectores, na economía social temos unha peculiaridade que cómpre ter en conta para a análise que nos ocupa. A ambos os lados do Miño, as leis e normativas que se ocupan de delimitar a

21


economía social


UNIÓN EUROPEA

economía social recollen entidades moi semellantes e que, no xeral, como non podía ser doutro xeito, se aliñan co que a Unión Europea entende por economía social. Porén, se analizamos o concreto, a peculiaridade á que nos referimos ten que ver co desigual desen-volvemento destas entidades.

Tanto en Galicia coma no norte de Portugal e no resto do mundo, as entidades que lideran a economía social son ás cooperativas, sobre todo se atendemos ao número de persoas que participan nelas e ás magnitudes económicas. Porén, o tipo de cooperativas que se dan a ambos lados da Raia son diferentes. Estamos a referirnos á evolución do cooperativismo de traballo ou cooperativismo operario. En Galicia, este é ao que pertence un maior número de entidades e o que máis medrou nos últimos tempos converténdose no máis numeroso se atendemos ao número de empresas. No entanto, a realidade por-tuguesa é completamente diferente, xa que este modelo cooperativista case non existe na práctica, e son as cooperativas de servizos, en todas as súas vertentes, as que tiveron un maior desenvolvemento. Non é obxecto desta axenda entrar no detalle desta situa-ción, mais si debemos poñela de manifesto, xa que isto pode afectar ao nacemento de novas entidades do sector TIC, ao ser o cooperativismo a fórmula de emprendemento máis empregada para este fin a un e outro lado da fronteira.

Para identificar a realidade empresarial neste sector na eurorrexión que nos ocupa debemos volver ao programa de cooperación transfronteiriza Galicia-Portugal ACEint do que extraemos que:

▪ Está formado por empresas de pequeno tamaño orientadas máis á prestación de servizos ca á fabricación de produtos e á súa posterior comercialización.

▪ Trátase de empresas que prestan servizos nun mercado xeograficamente próximo e con escasa internacionalización.

▪ A capacidade de innovación é reducida debido, en gran medida, á dimensión destas entidades, particularmente en termos de escaseza de recursos propios.

Estas características indican que o modelo empresarial que parece máis axeitado é o cooperativismo de traballo, mais sen prexuízo de explorar outras fórmulas organizativas dentro da economía social, xa que as organizacións máis complexas serían máis compli-cadas de implementar ao non axustarse á realidade existente na actualidade.

Sendo conscientes de ambas as situacións, o desenvolvemento do cooperativismo e o contexto xeral das empresas TIC, podemos entrar a analizar a participación da economía social no sector. O primeiro que chama a atención é que, segundo os escasos estudos

22


economía social


UNIÓN EUROPEA

que analizan a presenza das empresas TIC neste ámbito da economía, cómpre salientar a súa infrarrepresentación, feito que non acontece, por exemplo, noutras empresas de base tecnolóxica como poden ser as industrias creativas.

Segundo un recente estudo realizado por CEPES (Confederación Empresarial Española de Economía Social) no que se analizan as empresas de base tecnolóxica, a economía social está presente en todos os sectores que a compoñen agás no sector TIC, que conta cunha infrarrepresentación no conxunto do estado.

Este feito destacado pode ter a súa explicación na falta de interese que as persoas emprendedoras amosan cara a este eido e que se reflicte na forma xurídica pola que optan á hora de crear a súa empresa: as fórmulas escollidas adoitan ser as máis coñecidas ou as que lles recomendan os denominados axentes intermedios. Este feito enténdese por que no proceso de nacemento da nova organización se pon a énfase sobre todo no modelo de negocio e non no vehículo no que este se leva a cabo. Céntranse, polo tanto, case en exclusiva naqueles elementos que, teoricamente, máis condicionan a viabilidade da enti-dade: aspectos técnicos dos produtos, presentación destes, necesidades dos clientes..., deixando nun segundo lugar a súa forma xurídica.

Tamén debemos destacar que, en liñas xerais, o perfil das persoas que emprenden neste sector ten unha escasa formación en materia empresarial e descoñece outros modelos de organización diferentes aos maioritarios. Se a isto lle sumamos que o coñecemento e uso das fórmulas de economía social son residuais nos ecosistemas de emprendemento TIC (aceleradoras tecnolóxicas, apoios ao emprendemento ligados ás universidades...), podemos obter as causas desta infrarrepresentación.

En calquera caso, e malia falarmos dunha infrarrepresentación, a economía social está presente neste sector e mantén, como non podía ser doutro xeito, os seus sinais de iden-tidade. Segundo o citado traballo de CEPES, estes trazos son:

1. Existe unha menor fenda salarial de xénero e entre a mocidade ca no resto do tecido empresarial.

2. Os rangos salariais (diferenza entre o que máis cobra e o que menos) son menores ca no restos das organizacións.

Podemos dicir, en definitiva, que as empresas de economía social tamén manteñen nos sectores emerxentes a máxima de situar as persoas no centro das súas decisións e, polo tanto, dótanse de organizacións máis xustas, equitativas e con menos discriminación. Estas características chegan tamén á toma de decisións creando entidades máis democráticas.

23


economía social


UNIÓN EUROPEA

DIAGNOSE DO POTENCIAL SECTORIAL E DA IDONEIDADE DOS RECURSOS E MEDIOS

As fórmulas de emprendemento da economía social no sector TIC e das empresas tecnolóxicas a través doutras fórmulas xurídicas seméllanse moito nas súas característi-cas e especificidades. Sinalamos a seguir algunhas das particularidades das empresas TIC:

▪ A cooperación é un elemento chave no que frecuentemente se procura o con-tacto e a xeración de redes e sinerxías con outras empresas e con outros axentes.

▪ Adoitan ter unha relación fluída con universidades ou centros de investigación.

▪ Tenden a concentrarse ao redor de clústeres ou áreas xeográficas.

▪ Teñen unha fase de maduración dos seus produtos moi prolongada.

▪ Adoitan ter un fin diferente ao das empresas convencionais.

▪ Os perfís profesionais adoitan ser dos ámbitos tecnolóxicos e científicos, e teñen unha alta cualificación e especialización.

Poderiamos afirmar que ás necesidades que presenta o emprendemento tecnolóxico podería dárselles resposta dende a economía social, xa que ambas coinciden en gran medida nos seus procesos de emprendemento.

24


economía social


UNIÓN EUROPEA

BENEFICIOS DO USO DAS FERRAMENTAS TIC NAS EMPRESAS DE ECONOMÍA SOCIAL

Un dos maiores problemas ao que teñen que facer fronte as empresas que forman parte da economía social é a súa pequena dimensión e a necesidade de integración. Na eurorrexión aquí analizada, este problema vese incrementado pola dispersión e a clara diferenciación entre o urbano (eixo atlántico maioritariamente) e o rural.

O continuo desenvolvemento das TIC contribúe a mudar esta situación, chegando mesmo a poder situalas nunha clara vantaxe competitiva de seren empregadas de xeito integrado no seu modelo de negocio.

Expóñense a seguir algúns dos problemas intrínsecos á economía social que as TIC poden axudar a resolver:

PROBLEMAS DE COMUNICACIÓNAs TIC están orientadas a facilitar e mellorar o intercambio de información, como a

súa definición deixa ben claro. Neste sentido, as plataformas web 2.0 son as que máis contribúen a este propósito democratizando a comunicación entre as organizacións e os seus stakeholders.

O potencial destas ferramentas é maior se callar se nos referimos ás entidades de eco-nomía social nas que a participación da rede de persoas que as integran é un dos facto-res esenciais no seu desempeño. Estas canles de comunicación poden axudar tamén á difusión de valores e principios que caracterizan este modelo de organizacións.

PROBLEMAS DE COMERCIALIZACIÓNA importancia do labor comercial vai adquirindo unha maior importancia nas empre-

sas, sobre todo ao estar inmersas nun mercado global onde cada vez é máis compli-cado diferenciarse da competencia. Por iso, cómpre aproveitar as novas alternativas que ofrecen as TIC para axudar nesta faceta imprescindible nas organizacións.

Internet achega ás organizacións numerosos beneficios, algúns deles relacionados

25


economía social


UNIÓN EUROPEA

coa promoción e a comercialización de produtos:

▪ Configúrase como un canal de comunicación de gran capacidade para fins publi-citarios e comerciais. É posible, polo tanto, chegar a un gran número de persoas sen que a entidade teña que realizar grandes gastos.

▪ Permite ás organizacións prescindir de intermediarios, polo que favorece as canles curtas de comercialización.

Como xa se indicou con anterioridade, tamén contribúe a mellorar a comunicación cos clientes, o que fai que se poida segmentar e ofrecer produtos específicos para as súas necesidades.

PROBLEMAS DE PROFESIONALIZACIÓNO uso das TIC pode axudar a favorecer os programas de formación e capacitación que

se levan a cabo no seo das organizacións de economía social. A teleformación é máis flexible e adáptase mellor ás necesidades e posibilidades dos e das traballadoras.

Entre as súas vantaxes destacamos:

▪Facilidade no acceso

▪Redución do custo

▪Dispoñibilidade horaria

▪Planificación do tempo e ritmos personalizados

PROBLEMAS DE INTERNACIONALIZACIÓNAs TIC poden axudar ás empresas de economía social no seu proceso de interna-

cionalización, xa que facilitan un acceso máis rápido, áxil e en mellores condicións aos mercados internacionais.

Empregar ferramentas TIC específicas para o comercio electrónico, tendas e mercados electrónicos, por exemplo, pode contribuír a reducir as limitacións que as organizacións teñen. No entanto, cómpre sinalar que precisamente as ferramentas dos mercados adoitan ser as grandes descoñecidas e as menos empregadas. Os mercados electrónicos permi-ten ás empresas dispoñer de comercio electrónico sen ter sitio web propio e reducen as necesidades formativas do persoal encargado. Algunhas das súas vantaxes son:

▪Presenza global

▪Redución dos custos de compra e transacción

26


economía social


UNIÓN EUROPEA

▪Beneficio global do mercado

▪ Identificación de novas oportunidades de negocio

▪Dispoñibilidade da infraestrutura tecnolóxica precisa

VISIÓN A LONGO PRAZO DO PAPEL DA ECONOMÍA SOCIAL

Non atopamos referencias que analicen a evolución das empresas de economía social no sector TIC, mais si existen algúns traballos que as analizan por separado.

No caso da economía social, os obxectivos marcados pola axenda 2020 da Unión Europea sitúana como un dos modelos empresariais que os estados membros deben dinamizar e favorecer. Isto é así porque as empresas de economía social son conside-radas como as que contribúen de maneira máis significativa á creación de emprego, ao crecemento sustentable e á distribución da renda e da riqueza.

Canto ás empresas TIC, o estudo realizado por IDC (2015) ofrécenos cifras e proxec-cións a nivel internacional. Nel prevese un crecemento xeral do sector para o ano 2019, onde as rexións de meirande crecemento serían Oriente Medio, os países BRIC (Brasil, Rusia, India e China) e América Latina.

2014 2015 2016 2017 2018 2019 CAGR

Estados Unidos 4,2 % 3,5 % 3,7 % 2,5 % 3,5 % 2,5 % 3,3 %

Europa 1,8 % 2,3 % 1,8 % 1,5 % 2,0 % 1,8 % 1,9 %

BRIC 9,8 % 6,3 % 5,2 % 5,3 % 4,4 % 4,7 % 6,0 %

Oriente Medio e África 17,2 % 12,2 % 6,0 % 6,3 % 4,9 % 5,1 % 8,6 %

Asia Pacífico 6,9 % 4,8 % 2,7 % 3,1 % 2,9 % 2,5 % 3,8 %

Xapón 2,3 % –0,7 % 1,5 % 2,7 % 0,9 % 0,9 % 1,3 %

América Latina 3,2 % 8,8 % 3,8 % 4,0 % 3,1 % 4,1 % 4,5 %

Corea –13,9 % 1,0 % 0,1 % 0,3 % 0,4 % 0,6 % –1,9 %

TOTAL 4,6 % 4,0 % 3,3 % 3,0 % 3,1 % 2,8 % 3,5 %

Fonte: IDC (ONTSI, 2015)

27


economía social


UNIÓN EUROPEA

Como conclusión de ambas as situacións, malia que o crecemento previsto das TIC en Europa é menor ca no conxunto mundial, podemos afirmar que estas dúas realidades, economía social e TIC, van experimentar un crecemento importante nos vindeiros anos.

Temos agora a oportunidade de conseguir que este crecemento se vexa refor-zado e de acadarmos a medio prazo un sector TIC que experimente un aumento do número de entidades de economía social. Estaremos así diante dun sector máis igualitario, democrático e preocupado polas persoas que integran as entidades e pola sociedade na que participan.

ANÁLISE DAFO DO PAPEL DA ECONOMÍA SOCIAL

Para a elaboración da presente axenda realizouse unha mesa de traballo formada por entidades de economía social pertencentes ao sector TIC. Nela recolléronse algunhas das cuestións que se reflicten na seguinte análise DAFO:

DEBILIDADES

▪ Falta de planificación estratéxica nas entidades que conforman o sector TIC na economía social

▪ Situación límite dalgunhas entidades (problemas económicos, entre outros)

▪ Necesidade de mellorar a cultura colaborativa existente entre entidades da economía social. Falta de coñecemento mutuo entre as propias entidades

▪ Dificultades da economía social para captar talento

▪ Falta de labor comercial e dificultade para atopar mercado

▪ Necesidade de crear equipos multidisciplinares nos que se inclúa a xestión empresarial e o coñecemento das TIC

▪ Entidades moi pequenas (cómpre gañar dimensión)

28


economía social


UNIÓN EUROPEA

FORTALEZAS ▪ Grande adaptación a momentos de crise e mellor capacidade para afrontar os

períodos de dificultade

▪ Grande importancia das persoas que integran as entidades; sentimento forte de pertenza

▪ Capacidade de xerar valor; produtos cun alto valor engadido

▪ Aceptación entre as entidades da economía social da filosofía de colaboración empre-sarial, que permite sumar esforzos e mellorar o alcance das actuacións individuais

▪ Elaboración de planificación estratéxica para abrir novas oportunidades

▪ Axuda á fixación de poboación

▪ Xeración de emprego de calidade

AMEAZAS ▪ Existencia de empresas non-vinculadas ao sector TIC que abren liña de acti-

vidade neste sector ou xeran filiais máis pequenas co obxectivo principal de acceder ao financiamento reservado para pemes TIC

▪ Dificultade de valoración do produto TIC (as persoas consumidoras queren un bo produto a un prezo baixo)

▪ Os proxectos de innovación que se demandan non contan cun financiamento prioritario ou non están adaptados ás entidades de economía social.

▪ Desvalorización dalgúns dos axentes da economía social; non se entenden as entidades de economía social como xeradoras de riqueza.

OPORTUNIDADES ▪ Posibilidade de novos negocios, de investimento

▪ Internacionalización

▪ Existencia de ferramentas para axudar a resolver problemas: unións de coope-rativas, IGAPE…

▪ Falta de coñecemento da economía social

▪ Apoio de todas as administracións ao uso das TIC e á economía social

▪ Interese da sociedade polas TIC e pola economía social

CASOS DE ÉXITO DE EMPRESAS TIC

5

30


economía social


UNIÓN EUROPEA

A continuación expoñeranse diferentes casos que recollen a experiencia de éxito de distintas empresas de economía social. Estas empresas son tanto empresas propias do sector TIC coma empresas que empregan as TIC para levar a cabo o seu traballo de forma diferenciada ao resto das empresas do seu sector.

Foron elixidas atendendo á súa traxectoria, á forma xurídica na que se constitúen e á súa situación xeográfica co obxectivo de visualizar que en Galicia e no Norte de Portugal as fórmulas de economía social son válidas para crear entidades de éxito no sector TIC ou no seu uso.

CASOS DE ÉXITO DE EMPRESAS TIC DENTRO DA ECONOMÍA SOCIAL

Academia de Código (Portugal)Recollido en El blog de Endesa, na Cámara Municipal de Lisboa e nos xornais Público e Jornal de Negócios

A Academia de Código é un innovador proxecto social que nace dunha empresa emerxente ou start-up lisboeta.

O seu obxectivo é social, ambicioso e divertido: «axudar a Portugal a surfar o tsunami dixital». Comezan no 2015 cando a Academia de Código se dedicaba a formar en pro-gramación mocidade licenciada desempregada, impartindo formación gratuíta e con bolsas en empresas. O programa de formación denominado Coding Bootcamp dura 14 semanas e realízase na incubadora Startup Lisboa.

Cun financiamento que nace dos orzamentos participativos do Concello de Lisboa, na actualidade tamén se dedica a ensinar programación a crianzas de entre 6 e 10 anos en escolas públicas e privadas co lema «No money, no problem: get the job first, pay later» (‘Se non tes cartos, non é un problema: atopa un traballo primeiro e paga despois’).

Recoñecen na súa web que nacen do paradoxo contemporáneo dunhas altas taxas de desemprego e unha enorme oferta de emprego nas áreas tecnolóxicas de informa-ción, con máis de 8000 postos de traballo por ocupar en Portugal.

Teñen como misión reprogramar as vidas ensinando código.

31


economía social


UNIÓN EUROPEA

AGASOL (Galicia)Recollido en diferentes medios, entre os que destaca AMTEGA (Axencia para a Modernización Tecnolóxica)

AGASOL é unha asociación con actividade económica; trátase, polo tanto, dunha entidade que forma parte da economía social. Agrupa empresas galegas de software libre que se uniron co fin de

acadar maiores oportunidades de negocio e exercer como interlocutores dun sector ao tempo que promoven un modelo de sociedade do coñecemento no que resulta chave a liberdade para mellorar os programas informáticos e facer públicos e accesibles eses progresos.

A asociación xorde nun momento de efervescencia no que moitas empresas galegas de pequeno e mediano tamaño comezan a traballar con software libre. Os seus obxec-tivos son:

1. Promover o software libre como ferramenta válida para desenvolver a sociedade da información en Galicia

2. Servir de interlocutor ante a administración pública galega para apoiala e asesorala no proceso de migración e implantación de software libre e estándares abertos

3. Fomentar e organizar a colaboración entre os seus socios, de maneira que poidan facilitarse e xerarse novas oportunidades de negocio

Entre os seus últimos proxectos está a migración a software libre de numerosas enti-dades públicas, tanto dentro coma fóra de Galicia, entre as que destacan a Xunta de Galicia, a Coordinadora Galega de ONG, diversos concellos galegos e a biblioteca da cidade de Cádiz.

Así mesmo, cómpre destacar o convenio que AGASOL e o Clúster TIC asinaron en 2017 e co que se pretende sumar forzas para impulsar o sector TIC galego. Como froito deste convenio pasarán a traballar de forma integrada e coordinada.

CDI PortugalRecollido en El blog de Endesa, Ministerio de Educación de Portugal e Notícias ao Minuto Portugal

Son unha organización non-gubernamental fundada en 1995 no Brasil, mais con sede en Lisboa (Portugal). Cren que as tecno-loxías da información e a comunicación poden ser un medio eficaz

para mobilizar e transformar as vidas das comunidades máis desfavorecidas de Portugal.

32


economía social


UNIÓN EUROPEA

Queren promover a inclusión social e a alfabetización dixital, así como a construción e o exercicio da cidadanía activa de xeito sustentable e duradeiro.

A solidariedade, a transparencia, a equidade, a innovación e a excelencia son os valores que apoia o CDI Portugal.

Parten da seguinte premisa: «Cremos que a tecnoloxía pode crear máis igualdade e ser unha forza colosal para o ben, para transformar vidas e calquera comunidade en todo o mundo».

Empregan unha metodoloxía propia, inspirada na pedagoxía de Paulo Freire, que busca unha nova mirada á comunidade, desenvolvendo así a concienciación e o pensamento crítico. Pretenden lograr a sustentabilidade do grupo / individuo / centro e a transforma-ción da sociedade a partir dun espírito emprendedor.

Entre as súas actividades destaca o programa «Apps for Good». Trátase dun move-mento tecnolóxico educativo que chega á mocidade a través de alianzas con organiza-cións de educación formal e informal (escolas, colexios, clubs de informática...) onde o profesorado e o estudantado de entre 10 e 18 anos traballan en equipo para responder a cuestións relevantes do seu día a día mediante a creación de aplicacións para teléfo-nos intelixentes ou tabletas. A través deste programa teñen acceso a contidos dixitais e poden poñerse en contacto con expertos de todo o mundo. Na súa primeira edición 2015 en Portugal, desenvolveron 56 aplicacións, participaron 300 alumnos e 16 escolas. Xa está en marcha a cuarta edición que rematará en 2018.

Ítaca Software Libre, Sociedade Cooperativa Galega (Galicia)Recollido en Eusumo, Mellor Xuntos (TVG), Economía Solidaria, Faro de Vigo

Ítaca Software Libre, S. Coop. Galega é unha consultora informática que, apoiándose en sistemas de código aberto e software libre, ofrece a empresas e todo tipo de organizacións servizos de consultoría informática de gran valor engadido.

Para eles, a tecnoloxía é un medio para ser mellores e máis competitivos, para estar presentes en contornas impensables hai uns poucos anos, mais tamén para ser social-mente máis responsables e gozar das vantaxes que nos permite a correcta xestión da información.

A súa premisa é: «A tecnoloxía debe estar ao servizo da persoa e non ao revés».

33


economía social


UNIÓN EUROPEA

Na súa misión destacan os aspectos seguintes:

▪ Elixen o software libre como ferramenta de traballo porque entenden que é unha proposta ética de crear coñecemento e valor nas organizacións.

▪ O software libre permítelles aos seus clientes non renunciar á liberdade que deben ter como protagonistas na elección da solución adoptada.

▪ Saben que as organizacións poden adoptar solucións libres para dar resposta a practicamente calquera necesidade: dende software de escritorio para labores ofimáticos até software de xestión de alto valor engadido, pasando por sistemas operativos ou paquetes web integrados.

▪ O software libre permítelles adaptar as súas solucións ás necesidades dos seus clientes e non ter que adaptar os seus clientes ás solucións adoptadas.

▪ Por último, o software libre obrígaos á mellora decontino, porque os seus clientes sempre dispoñen do código fonte do software e son libres para buscar outro pro-vedor en calquera momento.

No ano 2016 foilles concedido o Premio á Cooperación na categoría «Promoción do Cooperativismo».

Realizan traballos de consultoría informática, desenvolvemento web, servidores e sis-temas, comercio electrónico, software para xestión e protección de datos. Entre os tra-ballos xa realizados destacan aplicacións propias como as seguintes:

▪ TAQUÍMETRO v.2 é unha aplicación baixo plataforma web a medida e en código aberto para o seguimento e xestión de reparacións efectuadas en talleres mecá-nicos ou semellantes.

▪ O proxecto XESTIÓNATE é unha aplicación web de xestión asociativa, dirixida sobre todo a entidades que traballan no terceiro sector, facilmente adaptable a outras entidades grazas a que posúe unha estrutura modular.

Na actualidade están a desenvolver Ben Mercado, unha plataforma común de venda online na que entidades de economía social venden os seus produtos e servizos.

Strelia Electrotecnia, Sociedade Cooperativa Galega (Galicia)Recollido no FOCO Compostela, Xunta de Galicia, Mellor Xuntos (TVG) e Fundación Iniciador

Strelia Electrotecnia, S. Coop. Galega desenvolve solucións de electrónica profesional en campos como as telecomunica-

cións, a náutica, as ciencias da terra, o control industrial e a eficiencia enerxética.

34


economía social


UNIÓN EUROPEA

Fai proxectos de I+D para os produtos necesarios, integra a tecnoloxía axeitada e presta os servizos de enxeñaría electrónica e de telecomunicacións para a execución integral das solucións. O equipo de Strelia ofrece anos de experiencia e prestixio recoñecido no mundo do desenvolvemento electrónico e da oficina técnica de enerxía e telecomunicacións.

Strelia Electrotecnia é compromiso profesional, calidade e valores sociais. É unha inicia-tiva cooperativa dende a que traballan con fundamento, seriedade e eficiencia para a súa clientela, procurando sempre o respecto e coidado da natureza, das persoas e da súa diversidade.

A sede social, oficinas e laboratorios de desenvolvemento sitúanse en Santiago de Compostela (Galicia) dende onde colaboran e traballan para entidades da Península Ibérica, de Europa e do resto do mundo.

A actividade profesional que realiza Strelia Electrotecnia é:

▪ Desenvolvemento, fabricación, e implantación de produtos e sistemas electrotécnicos

▪ Prestación de servizos de enxeñaría electrónica, eléctrica e de telecomunicacións

▪ Aplicacións nos campos da telemetría, control industrial, náutica, produción agrofo-restal, ciencias da terra, eficiencia enerxética, iluminación, domótica, enerxías alter-nativas e transporte

Entre os seus clientes atópanse diferentes administracións públicas e empresas priva-das, entre as que destacan as operadoras de telefonía.

CASOS DE ÉXITO DE EMPRESAS DE ECONOMÍA SOCIAL QUE EMPREGAN AS TICNosa Enerxía, Sociedade Cooperativa Galega (Galicia)

Recollido no AMTEGA, Código Cero e Mellor Xuntos (TVG)

Nosa Enerxía é unha cooperativa de consumidores e usuarios, e, polo tanto, é unha entidade onde as persoas socias se organizan para consumir os produtos e servizos que desexen nas condicións que elas mesmas determinen. O obxecto de Nosa Enerxía é a comer-cialización de enerxía de orixe renovable a todas aquelas socias da

35


economía social


UNIÓN EUROPEA

cooperativa, fornecendo un servizo de calidade a un prezo xusto.

A cooperativa artéllase como unha organización sen ánimo de lucro, é dicir, todos aqueles beneficios ou excedentes que obteña a cooperativa pola súa actividade non se reparten entre as socias, senón que se reinvisten na cooperativa, na comunidade ou naquilo que decida a asemblea de persoas socias.

A actividade da cooperativa organízase en tres grandes áreas:

▪ Área de comercialización: a comercialización de enerxía é a actividade principal da cooperativa, polo que esta área ten como tarefa subministrar a enerxía eléctrica de orixe renovable entre as persoas socias da cooperativa. De forma complementaria, desenvolveranse todas aquelas tarefas necesarias para un funcionamento axeitado desta área, como por exemplo, xestións no sector eléctrico, tramitación de facturas, atención ás persoas socias etc.

▪ Área de xeración: cando dispoña de suficiente capacidade económica, a coo-perativa promoverá proxectos de xeración de enerxía renovable coa finalidade de producir o 100 % da enerxía que precisemos. As funcións desta área van consistir en formular, estudar a viabilidade, executar e administrar os proxectos de xeración de enerxía renovable.

▪ Área social: trátase dunha cooperativa socialmente responsable, non só coas súas persoas socias, senón tamén coa sociedade da que forman parte, polo que, na medida das súas posibilidades, traballa para acadar un desenvolvemento sustentable da contorna na que actúan. Deste xeito, esta área é a encargada de levar a cabo todas aquelas accións que melloren a calidade de vida das persoas e do medio natural, por exemplo, a formación no uso racional da enerxía, a posta en valor do medio rural e natural etc.

Nosa Enerxía emprega as TIC para dar a coñecer o seu modelo de negocio e así aumentar o número de persoas socias. No ano 2017, conseguiu duplicar ese número superando xa as 440 persoas socias e dando o salto ás administracións públicas.

Anecoop, Sociedad Cooperativa (España)Recollido na publicación de Cajamar La economía social y los negocios online

En 1975, un grupo de cooperativas de cítricos españolas únense para ampliar a súa oferta e alcanzar novos mercados a fin de mellorar as súas posibilidade de negociación ante a gran distribución. Nace así

36


economía social


UNIÓN EUROPEA

Anecoop, empresa cooperativa de segundo grao, é dicir, unha cooperativa de cooperativas.

Na actualidade, Anecoop está formada por 71 cooperativas socias de toda España para as que coordina e comercializa a produción hortofrutícola e vitivinícola. Xunto cos seus socios forma un dos maiores grupos do sector en Europa. É o primeiro exportador e o segundo comercializador de cítricos do mundo, así como líder europeo no mercado do caqui e da sandía. É unha das cooperativas españolas máis internacionalizadas, con filiais en Francia, Inglaterra, Polonia, Holanda, República Checa, Rusia e China, dúas plataformas loxísticas en Francia e Eslovaquia, e cinco oficinas comerciais en España, situadas en Valencia, Murcia, Almería, Sevilla e o Val do Ebro.

Comercializa a produción das súas cooperativas en 68 países. No exercicio 2015-2016, acadou un volume de facturación de 639 millóns de euros e 782 166 toneladas comercializadas na mesma campaña.

Anecoop conta cunha páxina web corporativa, unha páxina que recolle as súas accións de responsabilidade social corporativa e dúas dedicadas ao produto (unha sobre o caqui e outra para a comercialización de viño). Conta tamén cunha plataforma de desenvolve-mento do xogo online chamada «Método Bouquet», o que fixo que Anecoop se conver-tese na primeira empresa española que inclúe as ferramentas de ludificación e crowd-sourcing para o desenvolvemento de hábitos saudables de alimentación e a prevención da obesidade infantil. Esta acción e a súa difusión a través das redes sociais permiten non só contribuír ao obxectivo xeral de educar nunha correcta alimentación e contribuír ao crecemento de froitas e hortalizas, senón tamén a dar a coñecer a marca directa-mente ao consumidor e interactuar, grazas ao uso das redes sociais, coas persoas.

Cooperativa de Enseñanza 3.0 Colegio San Agustín (Murcia)Recollido na publicación de Cajamar La economía social y los negocios online

O centro de educación infantil, primaria e secundaria San Agustín Cooperativa de Enseñanza está situado no concello de Fuente Álamo dende o ano 2005 e é unha das cooperativas de ensino máis antigas da rexión. Constituíuse no ano 1983 despois de que

un grupo de profesorado asumira a titularidade do centro educativo.

Tras máis de 10 anos de existencia, a cooperativa recibe un importante recoñece-mento público, como o premio Arco Iris pola traxectoria e defensa dos valores e princi-pios cooperativos.

37


economía social


UNIÓN EUROPEA

Canto ao equipamento e ao uso das TIC, o seu alumando de educación primaria e secun-daria está formado por nativos dixitais. As TIC son unha ferramenta básica na actividade docente. As novas tecnoloxías son empregadas por todo o profesorado como ferramenta metodolóxica moi significativa. No centro destaca o uso das TIC en relación co programa bilin-güe de idiomas, así como o emprego de ferramentas 2.0 e recursos online. Destinan espazo para o recuncho de informática e incorporaron a robótica nas aulas.

Sociedade Cooperativa Vitivinícola Arousana, S. C. G., «Paco & Lola» (Galicia). Recollido en La Voz de Galicia, Puro Marketing, Vinetur

Paco & Lola é unha adega fundada no ano 2005 por iniciativa dun grupo de viticultores e produtores de viño da bisbarra do

Salnés que decidiron profesionalizar a súa produción. Actualmente está constituída por máis de 400 persoas socias, o que a converte na cooperativa máis importante por número de socios da Denominación de Orixe Rías Baixas.

A adega conta con 200 hectáreas de viñedo propio repartidas en máis de 1800 parcelas características do minifundio galego e localizadas na súa totalidade na subzona do val do Salnés.

Dende os seus inicios apostou por unha produción sostible levando a cabo unha xestión integrada do cultivo da vide. Isto supón un plus en canto a desenvolvemento sustentable e respecto do medio natural. Dende o ano 2010, a cooperativa é socia integrante do Proxecto Life «Viñas Atlánticas» (Life + Atlantic Vineyards), un proxecto innovador que implica todos os viticultores para a minimización do uso de produtos químicos mediante diferentes técnicas e accións coordinadas dentro dun sistema de xestión ambiental.

A calidade é o motor impulsor detrás de todo o que fan. Todos e cada un dos membros do seu equipo están comprometidos coa súa rigorosa política de calidade interna. Están certifi-cados con BRC (British Retail Consortium) e IFS (International Food Standard) que garanten a calidade e a seguridade de todos os seus produtos. Estas certificacións obtéñense despois dunha revisión anual das súas prácticas e unha auditoría anual de todo o seu proceso de produción dende a orixe das materias primas utilizadas para facer o propio produto final.

Dende o seu nacemento foron moitos os premios que obtiveron pola calidade dos seus caldos. Podemos salientar entre os últimos o mellor branco na Cata de Viños de Galicia de 2017, a distinción de ouro no concurso internacional Challenge International du Vin 2015 ou o Bacchus de Ouro.

38


economía social


UNIÓN EUROPEA

Porén, o éxito desta sociedade cooperativa arousá tamén se recolle co uso das TIC para potenciar o seu negocio. Así, no ano 2010 foi galardoada co premio Innova-G que convo-caba a Asociación de Empresas TIC. Na categoría de publicidade e marketing online no ano 2010, Paco & Lola obtivo o premio á iniciativa galega que mellor integra diferentes soportes e tecnoloxía, valorando a creatividade e os resultados, e destacando así o uso que a marca fai das redes sociais e das ferramentas de comunicación 2.0.

PLAN DIRECTOR PARA O ESTÍMULO NA CREACIÓN E CONSOLIDACIÓN DE EMPRESAS DE ECONOMÍA SOCIAL NO SECTOR TIC

6

40


economía social


UNIÓN EUROPEA

VISIÓNFavorecer o salto de escala das entidades de economía social mediante a súa dixitali-

zación, posibilitando que melloren o seu posicionamento competitivo, á vez que impulsar a creación de empresas de economía social no sector TIC.

Esta axenda permitirá establecer os mecanismos necesarios que posibiliten a moder-nización do sector da economía social na Eurorrexión Galicia-Norte de Portugal e reforzar a presenza de empresas de economía social no sector TIC.

OBXECTIVOS ESTRATÉXICOSCoherentes coa visión estratéxica expóñense os seguintes obxectivos:

▪ OE1. Divulgar as oportunidades que supón para a economía social a incorpora-ción das TIC na xestión das súas organizacións

▪ OE2. Favorecer a dixitalización nas empresas de economía social como mellora do seu posicionamento competitivo

▪ OE3. Estimular o emprendemento baseado na innovación TIC

▪ OE4. Fortalecer o sector TIC na economía social

OBXECTIVOS OPERATIVOS ▪ OE1. Divulgar as oportunidades que supoñen para a economía social a incorpora-

ción das TIC na xestión da súas organizacións

» OO1.1. Sensibilizar sobre a importancia da dixitalización das empresas de economía social

» OO1.2. Promover novos modelos de negocio baseados nas TIC

» OO1.3. Mellorar a imaxe das empresas TIC de economía social

▪ OE2. Favorecer a dixitalización nas empresas de economía social como mellora do seu posicionamento competitivo

» OO2.1. Mellorar o acceso a fontes de financiamento para acometer investi-mentos en TIC

» OO2.2. Garantir a capacitación TIC dos profesionais das organizacións de

41


economía social


UNIÓN EUROPEA

economía social

» OO2.3. Impulsar a competitividade das empresas de economía social a través das TIC

» OO2.4. Incrementar a colaboración entre empresas de economía social e empresas TIC

▪ OE3. Estimular o emprendemento baseado na innovación TIC

» OO3.1. Impulsar o autoemprego colectivo no sector TIC

» OO3.2. Favorecer proxectos innovadores e de especialización tecnolóxica de economía social nos sectores estratéxicos

» OO3.3. Xerar redes de emprendemento colaborativo ao redor das tecnoloxías da información e comunicación

▪ OE4. Fortalecer o sector TIC na economía social

» OO4.1. Mellorar o acceso ao financiamento para entidades de economía social do sector TIC

» OO4.2. Captar e reter talento nas empresas de economía social do sector TIC

» OO4.3. Mellorar a información dispoñible sobre a economía social no sector TIC da eurorrexión

PLAN DE ACCIÓNA continuación describimos detalladamente as accións vinculadas aos obxectivos

expostos anteriormente.

42


economía social


UNIÓN EUROPEA

Marco estratéxico

Obxectivo estratéxicoOE1. Divulgar as oportunidades que supón para a eco-nomía social a incorporación das TIC na xestión das súas organizacións

Obxectivo operativoOO1.1. Sensibilizar sobre a importancia da dixitalización das empresas de economía social

DESCRICIÓNDALIÑADEACTUACIÓN

Xustificación da necesidade

Todos os estudos analizados concordan na importancia das TIC como elemento transversal para mellorar tanto a xestión e a comercialización, coma a comunicación das empresas.

As entidades de economía social teñen un amplo camiño para lograr unha aplicación das TIC acorde coas súas necesidades, polo que resulta necesario comunicarlles tanto as van-taxes da implantación destas tecnoloxías coma posibles ferramentas que poden utilizar nas súas empresas.

DescriciónEste programa pretende promover o uso das TIC nas empresas de economía social presen-tando as principais ferramentas que poden utilizar, casos de boas prácticas de uso das TIC ou empresas de economía social ás que poden solicitar produtos ou servizos.

Accións

Acción 1. Programa de comunicación vinculado a promover a importancia do uso intensivo e extensivo das TIC nas empresas de economía social

Acción 2. Creación de foros de contacto entre empresas do sector TIC con empresas de economía social que precisen as TIC

Organismos participantes

Organismos de Galicia: Axencia para a Modernización Tecnolóxica (Amtega), Axencia Galega de Innovación (GAIN), Secretaría Xeral de Emprego, Instituto Galego de Promoción Económica (IGAPE), asociacións de economía social, entidades para o impulso e consolida-ción de empresas, e universidades galegas.

Organismos de Portugal: Comissão de Coordenação e Desenvolvimento Regional do Norte (CCDRN), Agência de Desenvolvimento Regional (ADRAVE), Incubadora de Iniciativas Empresariais Inovadoras (In.Cubo), Cooperativa António Sérgio para a Economía Social (CASES), asociacións de emprendemento en Portugal, asociacións de economía social e universidades do Norte de Portugal.

Beneficiarios do programa

Empresas de economía social

Indicadores Número de empresas de economía social participantes nas accións

43


economía social


UNIÓN EUROPEA

Marco estratéxico

Obxectivo estratéxicoOE1. Divulgar as oportunidades que supón para a economía social a incorporación das TIC na xes-tión das súas organizacións

Obxectivo operativoOO1.2. Promover novos modelos de negocio baseados nas TIC



O sector TIC en Galicia e Norte de Portugal aínda ten un importante espazo de crecemento en termos de creación de empresas, de creación de emprego ou de volume de facturación.

O crecemento previsto no uso das TIC desde o ámbito das administracións públicas, as empresas e os particulares fai necesaria a creación de empresas que dean acubillo ás necesidades destes potenciais clientes.

Descrición

Este programa pretende mostrar os atractivos do sector TIC para pequenas empresas de economía social que poidan medrar, persoas que estean pensando en emprender e inversores que axuden a financiar a creación de empresas de economía social.

Accións

Acción 1. Realización de xornadas divulgativas sobre as potencialidades do sec-tor TIC en centros educativos, nodos de emprendemento...

Acción 2. Creación de guías de novos modelos de negocio baseados nas TIC


Organismos de Galicia: Axencia para a Modernización Tecnolóxica (Amtega), Axencia Galega de Innovación (GAIN), Secretaría Xeral de Emprego, Instituto Galego de Promoción Económica (IGAPE), asociacións de economía social, entidades para o impulso e consolidación de empresas, e universidades galegas.



Pequenas e medianas empresas, emprendedores

IndicadoresEntidades participantes nas xornadas

Número de novas empresas de economía social creadas no sector TIC

44


economía social


UNIÓN EUROPEA

Marco estratéxico

Obxectivo estratéxicoOE1. Divulgar as oportunidades que supón para a economía social a incorporación das TIC na xestión das súas organizacións

Obxectivo operativoOO1.3. Mellorar a imaxe das empresas TIC de economía social



As entidades de economía social do sector TIC teñen importantes deficien-cias no tocante a darse a coñecer e captar clientes, xa que normalmente están formadas por persoas de perfís técnicos.

DescriciónNesta liña preténdese axudar a estas entidades a darse a coñecer tanto a outras empresas de economía social como ao público xeral, amosando os seus produtos e servizos e poñendo en valor a súa compoñente social.

AcciónsAcción 1. Creación dun plan de visibilización de entidades de economía social do sector TIC



Organismos de Portugal: Comissão de Coordenação e Desenvolvimento Regional do Norte (CCDRN), Agência de Desenvolvimento Regional (ADRAVE), Incubadora de Iniciativas Empresariais Inovadoras (In.Cubo), Cooperativa António Sérgio para a Economía Social (CASES), asociacións de emprende-mento en Portugal, asociacións de economía social e universidades do Norte de Portugal.


Entidades de economía social do sector TIC

IndicadoresNúmero de entidades participantes

Aumento na facturación das entidades participantes

45


economía social


UNIÓN EUROPEA

Marco estratéxico

Obxectivo estratéxicoOE2. Favorecer a dixitalización nas empre-sas de economía social como mellora do seu posicionamento competitivo

Obxectivo operativoOO2.1. Mellorar o acceso a fontes de finan-ciamento para acometer investimentos en TIC



A implantación das TIC nas entidades de economía social pode ter un custo inicial que supoña unha barreira importante para que estas empre-sas decidan aplicalas, polo que é necesario axudalas.

Descrición

Búscase adaptar liñas existentes ou crear novas liñas de financiamento para que as entidades de economía social que decidan incorporar as TIC para mellorar os seus procesos poidan acometer o investimento necesario para realizar esas mellloras.

Accións

Acción 1. Canalizar fontes de financiamento para a incorporación das TIC en empresas de economía social

Acción 2. Reorientar programas de financiamento a empresas de econo-mía social que incorporen o investimento nas TIC

Acción 3: Captación de investimentos público-privados


Organismos de Galicia: Axencia para a Modernización Tecnolóxica (Amtega), Axencia Galega de Innovación (GAIN), Secretaría Xeral de Emprego, asociacións de economía social, entidades para o impulso e consolidación de empresas, e universidades galegas.

Organismos de Portugal: Comissão de Coordenação e DesenvolvimentoRegional do Norte (CCDRN), Agência de Desenvolvimento Regional (ADRAVE), Cooperativa António Sérgio para a Economía Social (CASES), asociacións empresariais en Portugal e asociacións de economía social.


Entidades de economía social

IndicadoresNúmero de empresas de economía social beneficiadas na mellora do seu financiamento grazas ás accións deste obxectivo

46


economía social


UNIÓN EUROPEA

Marco estratéxico

Obxectivo estratéxicoOE2. Favorecer a dixitalización nas empre-sas de economía social como mellora do seu posicionamento competitivo

Obxectivo operativoOO2.2. Garantir a capacitación TIC dos profesionais das organizacións de economía social



A utilización das TIC precisa dunha capacitación axeitada de todos os membros das entidades para que poidan facer un uso axeitado delas e sacarlle todo o proveito posible.

DescriciónO uso da tecnoloxía pode causar incluso un certo temor ante o descoñe-cido, polo que é preciso formar ou reciclar o cadro de persoal, ou mesmo incorporar novos perfís para obter o mellor rendemento das TIC.

Accións Acción 1. Programa de capacitación TIC


Organismos de Galicia: Axencia para a Modernización Tecnolóxica (Amtega), Axencia Galega de Innovación (GAIN), Secretaría Xeral de Emprego, Instituto Galego de Promoción Económica (IGAPE), asociacións de economía social, entidades para o impulso e consolidación de empre-sas, e universidades galegas.

Organismos de Portugal: Comissão de Coordenação e Desenvolvimento Regional do Norte (CCDRN), Agência de Desenvolvimento Regional (ADRAVE), Incubadora de Iniciativas Empresariais Inovadoras (In.Cubo), Cooperativa António Sérgio para a Economía Social (CASES), asociacións de emprendemento en Portugal, asociacións de economía social e univer-sidades do Norte de Portugal.



IndicadoresNúmero de participantes nas formacións

Número de empregados con formación en ferramentas TIC

47


economía social


UNIÓN EUROPEA

Marco estratéxico

Obxectivo estratéxicoOE2. Favorecer a dixitalización nas empresas de economía social como mellora do seu posiciona-mento competitivo

Obxectivo operativoOO2.3. Impulsar a competitividade das empresas de economía social a través das TIC



Sabendo da importancia das TIC como elemento transversal na mellora da compe-titividade das empresas, non resulta menos certo que hai que lograr un aliñamento entre o que as empresas sociais demandan e o que o sector TIC oferta para atopar a mellor solución existente ou creala ad hoc de ser preciso. Ademais, un elemento importante para mellorar a competitividade é mellorar as vendas, polo que o már-keting dixital será de grande importancia para chegar a novos mercados.

Descrición

Nesta acción búscase lograr o mellor encaixe posible entre as necesidades das entidades e as solucións achegadas polo sector TIC, logrando así unha mellor adaptación, integración nos procesos da empresa e aceptación de uso por parte dos cadros de persoal.

Accións

Acción 1. Diagnose dixital das demandas das empresas de economía socialAcción 2. Implementación de solucións dixitaisAcción 3. Formacións en márketing dixitalAcción 4. Mellora da xestión a través das TIC






IndicadoresNúmero de empresas de economía social participantesMellora do volume de negocioPersoas participantes nas formacións

48


economía social


UNIÓN EUROPEA

Marco estratéxico

Obxectivo estratéxicoOE2. Favorecer a dixitalización nas empresas de economía social como mellora do seu posi-cionamento competitivo

Obxectivo operativoOO2.4. Incrementar a colaboración entre empre-sas de economía social e empresas TIC



A relación entre as empresas de economía social e as empresas TIC non debería quedar soamente nunha relación cliente-provedor, senón que poderían converterse en socios na creación de novos proxectos e desen-volvementos de novas tecnoloxías, achegando ambos os seus respectivos coñecementos.

DescriciónNesta liña crearanse os espazos e foros necesarios para que as empresas de distintos sectores intercooperen entre si a fin de levar adiante proxectos innovadores relacionados co uso das tecnoloxías da información.

AcciónsAcción 1. Programa de intercooperación para o impulso de proxectos dixitais





Empresas de economía socialEmpresas de economía social do sector TIC

IndicadoresNúmero de entidades participantesNúmero de proxectos desenvolvidos

49


economía social


UNIÓN EUROPEA

Marco estratéxico

Obxectivo estratéxicoOE3. Estimular o emprendemento baseado na innovación TIC

Obxectivo operativoOO3.1. Impulsar o autoemprego colectivo no sector TIC



Un dos obxectivos principais dos programas POCTEP é a aparición de novas iniciativas empresariais garantindo a súa sustentabilidade e impul-sando o seu crecemento, polo que a formación en emprendemento e o apoio aos emprendedores deben ser importantes.

DescriciónFormar, asesorar e acompañar no proceso de emprendemento son os obxectivos que se traballarán nesta liña de actuación.

Accións

Acción 1. Programa para o fomento do emprendemento de empresas de economía social no sector TIC por medio de:

• Formación a emprendedores• Titorización• Xeración dun mapa de recursos para o emprendemento





Emprendedores

IndicadoresNúmero de emprendedores participantesNúmero de empresas de economía social creadasNúmero de empregos creados

50


economía social


UNIÓN EUROPEA

Marco estratéxico


Obxectivo operativoOO3.2. Favorecer proxectos innovadores e de especialización tecnolóxica de economía social nos sectores estratéxicos



O programa LACES e a estratexia RIS3T establecen unha serie de secto-res estratéxicos nos que as TIC deben ser de grande importancia para o seu desenvolvemento e crecemento. Así, o turismo, as industrias culturais, a conservación e valoración do medio ambiente, a atención á dependen-cia, a mellora do sector primario, a industria 4.0 e mais a industria agroa-limentaria e biotecnolóxica amósanse como os principais nichos de mer-cado para o desenvolvemento de novas empresas TIC.

Descrición

Aproveitando que as TIC son transversais e de aplicación en todos os sec-tores estratéxicos, e que estes teñen un proxecto común como é o LACES, parece claro que son estes os sectores principais onde se pode desenvolver de maneira máis clara o emprendemento.

Accións

Acción 1. Identificación de modelos de negocio TIC innovadores nos sec-tores estratéxicos

Acción 2. Ciclo de xornadas temáticas/sectoriais, divulgando as oportuni-dades en ditos sectores





Emprendedores

IndicadoresNúmero de emprendedores participantesNúmero de empresas creadasNúmero de empregos creados

51


economía social


UNIÓN EUROPEA

Marco estratéxico


Obxectivo operativoOO3.3. Xerar redes de emprendemento cola-borativo ao redor das tecnoloxías da informa-ción e comunicación



No proceso de creación e crecemento de pemes, contactar con outras persoas é un factor de grande importancia para poder atopar socios, empregados, ideas, novos proxectos, financiamento...

Descrición

Consideramos necesario crear unha rede de emprendemento que favoreza a comunicación entre todos os emprendedores e organismos relacionados a fin de facilitar o acceso a información e resolver as necesidades e proble-mas dos emprendedores.

AcciónsAcción 1. Creación de redes de emprendemento TIC no sector da econo-mía social





Emprendedores

Indicadores Persoas e organismos participantes na rede

52


economía social


UNIÓN EUROPEA

Marco estratéxico

Obxectivo estratéxicoOE4. Fortalecer o sector TIC na economía social

Obxectivo operativoOO4.1. Mellorar o acceso ao financiamento para entidades de economía social do sector TIC



Igual que mencionamos no obxectivo operativo 2.1 para as entidades de economía social en xeral, o sector TIC especificamente precisa tamén de fontes de financiamento que lle permitan mellorar os seus produtos, pro-cesos, innovar... nunha contorna altamente competitiva e que pode preci-sar de importantes investimentos para acceder a tecnoloxía de vangarda.

DescriciónSen o acceso ao financiamento necesario é moi difícil que as empresas do sector TIC poidan achegar solucións innovadoras e de vangarda, nin acometer novos proxectos, polo que deben facilitarse estas liñas.

Accións

Acción 1. Canalizar fontes de financiamento para empresas de economía social do sector TICAcción 2. Permitir o acceso a liñas de financiamento xa existentes ás empresas de economía socialAcción 3. Captación de investimentos público-privados





Empresas de economía social do sector TIC

Indicadores Número de empresas de economía social beneficiarias

53


economía social


UNIÓN EUROPEA

Marco estratéxico


Obxectivo operativoOO4.2. Captar e reter talento nas empresas de economía social do sector TIC



O descoñecemento xeral de que é a economía social e, en particular, entre os posibles traballadores do sector fai que sexa difícil captar talento.

DescriciónÉ necesario dar a coñecer nos centros de formación de traballadores para o sector TIC a importancia e os valores da economía social, así como mostrar exemplos de éxito deste tipo de empresas.

AcciónsAcción 1. Xornadas informativas sobre economía social e sector TIC para traballadores e estudantes do sector






IndicadoresNúmero de accións desenvolvidasNúmero de participantes

54


economía social


UNIÓN EUROPEA

Marco estratéxico


Obxectivo operativoOO4.3. Mellorar a información dispoñible sobre a economía social no sector TIC da eurorrexión



Ter información estatística dispoñible común a Galicia e Norte de Portugal en que quede reflectido o sector TIC parece indispensable para poder analizar correctamente o bo desenvolvemento de todas as accións aquí propostas.

DescriciónCrear a análise estatística necesaria para poder ter un coñecemento profundo e real do sector TIC na economía social na contorna de Galicia e Norte de Portugal.

AcciónsAcción 1. Establecer os factores clave que cómpre analizarAcción 2. Realizar as enquisas ou análises estatísticas necesarias


Organismos de Galicia: IGAPE, Instituto Galego de Estatística, asociacións de economía social, universidades galegas.

Organismos de Portugal: CCDRN, Instituto Nacional de Estatística, asocia-cións de economía social e universidades do Norte de Portugal.



Indicadores Número de factores analizados

IMPLEMENTACIÓN E SEGUIMENTO DO PLAN

Unha vez indicados os obxectivos estratéxicos e operativos, así como as accións necesarias para acadalos, a planificación continuaría coa temporalización das devandi-tas accións.

Neste caso, ao depender esta temporalización dos presupostos e accións das dis-tintas entidades socias do proxecto LACES, recomendamos a creación dun órgano de gobernanza no que persoas representantes das entidades asociadas decidan a tempo-ralización das accións propostas e se encarguen do seu seguimento e cumprimento.

BIBLIOGRAFÍA

56


economía social


UNIÓN EUROPEA

Arcas Lario, Narciso; Alcón Provencio, Francisco; López Becerra; Erasmo Isidro (coords.) (2015): La economía social y los negocios online. Tendencias y claves del éxito. Cajamar Caja Rural, Cátedra Cajamar de Cooperativismo Agroalimentario.http://www.publicacionescajamar.es/pdf/series-tematicas/economia/la-economia-social-y-los-negocios-2.pdf

CEPES (2016): «Fomento de la presencia de la economía social en el emprendimiento de base tecnológica y otras actividades emergentes».http://www.cepes.es/files/publicaciones/92.pdf

Consultores de Políticas Comunitarias (2014): Análisis de la situación económica, social y ambiental de la zona fronteriza de España y Portugal. Diagnóstico territorial POCTEP 2014-2020. Programa Cooperación Transfronteriza España-Portugal (POCTEP); Unión Europea, FEDERhttp://poctep.eu/es/2014-2020/diagn%C3%B3stico-territorial

Ferrer, Antonia (2004): «La economía social en la sociedad de la información», Hipertext.net, núm. 2, 2004. http://www.hipertext.nethttps://www.upf.edu/hipertextnet/numero-2/economia_soc.html

Fundetec; ONTSI (2014): Informe ePyme 2014. Análisis de implantación de las TIC en la pyme española.http://www.ipyme.org/publicaciones/informe-epyme-2014.pdf

Gargallo Castel, Ana; Pérez Sanz, Javier (2009): «El papel de las tecnologías de la informa-ción y la comunicación en las empresas de economía social». REVESCO, Revista de Estudios Cooperativos, núm. 97, 90-116.http://www.redalyc.org/pdf/367/36711586004.pdf

Marcuello Servós, Carmen; Saz Gil, M.ª Isabel (2008): «Los principios cooperativos facilitadores de la innovación: un modelo teórico». REVESCO, Revista de Estudios Cooperativos, núm. 94, 59-79.http://revistas.ucm.es/index.php/REVE/article/view/REVE0808130059A/18891

Mozas Moral, Adoración; Bernal Jurado, Enrique (2004): «Integración cooperativa y TIC’s: presente y futuro». CIRIEC-España, Revista de Economía Pública, Social y Cooperativa, núm. 49, 143-156.http://www.redalyc.org/html/174/17404907/

Norte2020: Programa Operacional Regional do Norte 2020.http://www.norte2020.pt/documentos/documentos-fundamentais

Observatorio da Sociedade da Información e a Modernización de Galicia (OSIMGA) (2016): A Sociedade da Información nas empresas TIC de Galicia. Axencia para a Modernización Tecnolóxica de Galicia (Amtega), Xunta de Galicia.http://www.osimga.gal/export/sites/osimga/gl/documentos/d/20161104_Diagnostico_empresas_TIC_2016.pdf

VV. AA. (2014): Plano de investimentos conjuntos da Euro Região 2014-2020. Comissão de Coordenação e Desenvolvimento Regional da Região Norte de Portugal (CCDRN); Xunta de Galiciawww.ccdr-n.pt/sites/default/files/pic_vf.pdf

57


economía social


UNIÓN EUROPEA

VV. AA. (2015): Axenda dixital de Galicia 2020. Axencia para a Modernización Tecnolóxica de Galicia (Amtega), Xunta de Galicia.https://amtega.xunta.gal/file/axenda-dixital-de-galicia-2020pdf

VV. AA. (2016): Estratexia de especialización intelixente transfronteiriza Galicia-Norte de Portugal RIS3T. Axencia Galega de Innovación (GAIN); Comissão de Coordenação e Desenvolvimento Regional da Região Norte de Portugal (CCDRN)http://www.ris3galicia.es/wp-content/uploads/2016/07/RIS3T_GALEGO.pdf

VV. AA. (2016): I+D+i e TIC nas cooperativas galegas. Guía de recomendacións. ICOOPERA. Secretaría Xeral de Emprego, Xunta de Galicia.https://libraria.xunta.gal/gl/idi-e-tic-nas-cooperativas-galegas-guia-de-recomendacions

VV. AA. (2016): Informe resumo de actuacións: programa icoopera, marzo 2016. Secretaría Xeral de Emprego, Xunta de Galicia.https://libraria.xunta.gal/gl/informe-resumo-de-actuacions-programa-icoopera-marzo-2016

VV. AA.: Agenda digital local Galicia-Norte de Portugal. Xunta de Galicia; Eixo Atlântico do Noroeste Peninsular.https://www.eixoatlantico.com/gl/component/k2/521-agenda-digital-local-galicia-norte-de-portugal

o proxecto lacesnegocio.laceseconomiasocial.com/sites/default/files... · 2018-10-04 · 3 o...

Documents