o entroido

ETIMOLOXÍA: o nome de entroido procede do latín “introitus” que significa entrada, polo que ou ben facía referencia á entrada do ano novo, ou ben da primavera.

ORIXE: Autores como Vicente Risco asígnanlle unha orixe prehistórica polos rituais e prácticas primitivos.

Outros asígnanlle unha orixe celta polos debuxos das máscaras antigas.

Algúns din que proceden das festas celebradas a Saturno na antiga Roma e das festas en honor a Baco (deus do viño e das enchentas).

Na tradición cristiá é a “entrada á coresma”, tempo onde non se vai poder comer carne.

A palabra Carnaval procede de "carnelevarium", que significaba “quitar la carne” .

De aí que sexa o momento de comer a encher antes desta etapa de coresma.

Coresma: corenta días antes da Semana Santa

Os máis tradicionais son os da provincia de Ourense.

Laza

Verín

Xinzo de Limia

E os tres máis coñecidos son os de...

Viana do Bolo

AllarizVilariño de Conso

Sarreaus

Castro Caldelas

Bande

E outros como...

Maceda

A figura máis antiga e máis profunda do

entroido é o peliqueiro de Laza.

PELIQUEIROS

Adoitan percorrer as rúas e as aldeas, facendo estruendo coas chocas (campás), e recibindo agasallos, normalmente filloas (freixós ou bolas na sartén).

Tamén reparten vergallazos cun pau á xente que se mete con eles ou lles impiden o paso. Son intocables e anónimos.

O TRAXE

O nome de peliqueiros vén dado pola pel, “pelica”, que lles cubre a cabeza detrás da máscara

Outros personaxes tradicionais do entroido son os CIGARRÓNS de Verín.

CIGARRÓNS

As PANTALLAS son de Xinzo de Limia.

Levan unha capa e cintos con campaíñas e botas. Levan vexigas inchadas (de porco ou de vaca) que golpean para facer un ruído de medo.

Adoitan percorrer as rúas do pobo dando brincos e botando berros roncos para meter medo. Cando bailan coas mulleres, cambian de voz.

Aos coñecidos que collan sen disfraz, lévanos a unha taberna para que lles paguen unha ronda.

OSO DE SALCEDO: personaxe do entroido propio da parroquia de Salcedo.

O disfraz está feito con peles de animais buscando a semellanza cun oso que vai asustando á xente. Está acompañado por uns "criados”.

Estes criados perseguen á xente e cando collen un, lévanllo ao oso para que o emporque con borralla (cinza).

Martes de Entroido

Xoves de Compadres Domingo Corredoiro ou Cacheleiro

Xoves de Comadres Domingo de Entroido

Mércores Cinza, queima do meco ou enterro da sardiña

Domingo de Piñata

Outra celebración típica é a baixada da MORENA, que é un disfraz de vaca con careta de madeira.

XENERAL: personaxe do entroido da comarca do Ulla.

Vai montado a cabalo e viste un uniforme militar moi adornado, con moitas medallas. Establecen "combates verbais", chamados atrancos.

Os combates “atrancos” son a base de coplas de rima asonante en castrapo. Cada un intenta que sexan máis intelixentes que as do enimigo…

General, general,non vengha con valentías,generales coma este,los como todos los días.

Avanza caballo míopor riba desa murallay atropalla al enemighoque siempre nos asoballa.

MADAMAS e GALÁNS: personaxes típicos do entroido, especialmente de Cangas e Vilaboa.

Mulleres e homes extremadamente adobiados e sofisticados. Traxes cunha base branca adornados con colares de cores e un sombreiro moi rechamante con flores, plumas e abelorios.

O BOTEIRO de Vilariño de Conso, disfraz moi vistoso con moitísimo traballo e con moitas cores.

En Vigo está a figura do “merdeiro” dende os anos 20 do século XX. Adoitaban ser mariñeiros disfrazados que refregaban ás súas vítimas de peixe apodrecido. Nace do enfrentamento entre mariñeiros e labregos.

VOLANTES de Chantada. Teñen un gran colorido onde destaca o vermello e o amarelo, levan un cinto con campaíñas.

O Calendario do antroido

Martes de Entroido

Domingo Fareleiro ou Borralleiro




Domingo de Piñata

Domingo Corredoiro ou Cacheleiro

Domingo de Entroido

Domingo de Piñata

Domingo fareleiro: en varios pobos, sobre todo en Xinzo de Limia, lánzanse fariña (farelos: salvado con fariña).





Domingo de Piñata

O domingo cacheleiro faise unha comilona a base de cacheira (cachola ou cachucha).





Domingo de Piñata

No xoves de comadres todo o mundo se vistirá de muller e no xoves de compadres todos irán de homes.

Martes de Entroido





Domingo de Piñata

Os xoves de compadres e de comadres fanse tamén bonecos para ridiculizar ao sexo contrario. Establécese unha guerra de sexos que remata coa queima dun boneco, que homes ou mulleres tentarán rescatar.




Domingo de Piñata

O domingo corredoiro fanse a batallas de farrapos enlamados e de borralla. En LAZA botan formigas, que enfadan primeiro meténdoas en vinagre.

Borrallada

Formigas

Martes de Entroido




Domingo de Piñata

No domingo oleiro, lánzanse olas de barro algunhas cheas de fariña, caramelos... A quen lle rompa ten que invitar a viño.

Martes de Entroido





Domingo de Piñata

Domingo de Antroido ou Festa Maior: desfile dos persoaxes, carrozas, disfraces, etc.

Martes de Entroido





Domingo de Piñata

O martes de entroido é o último día e téntase revivir o domingo con desfiles, carrozas e comparsas, etc.

Martes de Entroido





Domingo de Piñata

Mércores de ceniza remátase cun xuízo onde sempre

sairá culpable.

Martes de Entroido





Domingo de Piñata

CULPABLE de tanta festa, CULPABLE por tanta troula, CULPABLE de tantas enchentas e de tanto desmadre...

Xoves de Compadres

Xoves de Comadres

E remata ese MÉRCORES DE CINZA coa “procesión de loito” e a “queima do meco”.


Domingo de Entroido


Domingo de Piñata

Nalgúns pobos ou cidades, sobre todo os que están á beira do mar, fan o enterro da sardiña, acompañados dunha comitiva de choronas e plañideiras. En Pontevedra é o enterro de Ravachol (un loro).

Martes de Entroido




Pero queda tempo para unha última saída e unha última comidaÉ o domingo de Piñata, o final definitivo.

Xoves de Compadres

Ese día adóitase dedicar principalmente aos máis pequenos. Xogan á piñata.

o entroido

Documents