gidak

_ Josep Maria Puig, Xus Martíneta Roser Batlle

1en

nola jarri abianikasketaeta zerbitzusolidariokoproiektu bat

aurkibideaSarrera 41. aldia. Zirriborroa egitea 62. aldia. Harremanak ezartzea

gizarte-erakundeekin 83. aldia. Plangintza 104. aldia. Prestaketa 125. aldia. Betearazpena 146. aldia. Amaiera 167. aldia. Ebaluazioa 18

3

Ikasketa eta Zerbitzu Solidarioaoso nahasketa berezia da,guztiz ezagunak diren bi osagaiuztartzen baititu: esperientzianoinarritutako ikasketa etakomunitateari egindakozerbitzua. Ikasketa eta ZerbitzuSolidarioak ekarri duenberrikuntzarik handiena bi osagaienartean sortu den harremana da.Izan ere, osagaiek, bakoitzak berealdetik, ez dute inolakoberezitasunik, oso osagai ezagunakbaitira, hala irakaskuntza formaleannola ez-formalean

SARRERA

4

Irakaskuntza formaleko edo ez-formaleko instituzio batekIkasketa eta Zerbitzu Solidarioaren arloko esperientzia batantolatu nahi badu, hobe du lehenago urrats batzuk kontuanhartzea, hain zuzen, proiektua sortzen den unetik hasi etaazken ebaluazioa egiten den arte ibili behar den prozesu osoabarne hartzen duten urratsak. Urrats horiek gogoan izateaoso lagungarria izango zaigu egin behar ditugun lanak anto-latzeko, eta, gainera, era horretan ez dugu erraz ahaztukoIkasketa eta Zerbitzu Solidarioaren arloko ekimen batek izanbehar dituen oinarrizko alderdiak zein diren.

1 Proiektu baten etapak eta faseak

Prestakuntza, betearazpena eta ebaluazioa dira prozesuarenhiru une nagusiak; hala ere, hiru une horiek zazpi etapatanbana daitezke. Aldi bakoitzean, fase desberdinak bereizditzakegu, baina fase horien sekuentzien ordena, eta, eraberean, fase bakoitzak duen intentsitate edo garrantzi bereziadesberdina izango da, hainbat eragileren arabera; esatebaterako, proiektu-mota edo taldearen adina edo heldutasunaikusita, edota gizarte-erakundeekin sarean egiten den lana,eskolak edo irakaskuntza ez-formaleko erakundeak aurrezizandako esperientziak, proiektuaren berritasuna edo antzina-tasuna, eta bestelako aldagaiak aintzat hartuta. Hori guztiagorabehera, eskema honek duen alderdirik garrantzitsuenagoian aipatu berri dugun oinarrizko zazpi aldiak dira.

A PRESTAKUNTZA

1 aldia Zirriborroa egiteafaseak1 nondik hasi behar den zehaztea2 taldea eta kide bakoitza nola dagoen aztertzea3 gizarte-aldetik beharrezkoa den zerbitzua zehaztea4 zerbitzuari lotuta egongo diren ikaskuntzak finkatzea

2 aldia Harremanak ezartzea gizarte-erakundeekinfaseak5 lankidetza zein erakunderekin izango dugun ahaztea6 eskaera egitea eta akordioa lortzea

3 aldia Plangintzafaseak7 alderdi pedagogikoak zehaztea8 kudeaketa eta antolakuntza zehaztea9 taldearekin lan egiteko aldiak zehaztea

B BETEARAZPENA

4 aldia Prestaketafaseak10 taldea motibatzea11 arazoaren diagnostikoa egitea eta proiektua zehaztea12 egingo dugun lana antolatzea13 prestakuntzako ikaskuntzei buruz hausnartzea

5

5 aldia Betearazpenafaseak14 zerbitzua ematea15 inguruko beste pertsona eta erakunde batzuekin

harremanetan jartzea16 proiektua erregistratzea, komunikatu eta hedatzea17 proiektua betearazi bitartean egindako ikaskuntzei

buruz hausnartzea

6 aldia Amaierafaseak18 egindako zerbitzuari buruz hausnartzea eta ebaluazioa

egitea19 gogoetak egitea eta ikaskuntza ebaluatzea20 etorkizunari begira dauden aukerak zehaztea21 bizi izandako esperientzia ospatzea

C EBALUAZIOA

7 aldia Ebaluazioafaseak22 taldea eta neska-mutiko bakoitza ebaluatzea23 gizarte-erakundeekin sarean egindako lana ebaluatzea24 esperientzia ebaluatzea Ikasketa eta Zerbitzu

Solidarioaren arloko proiektua den aldetik25 hezitzaile gisa autoebaluatzea

2 Aldez aurreko iritziak

_ Neska-mutilen parte-hartzeari dagokionez: sarritan, hezi-tzaileek gaia erabaki eta proiektuaren zati handi bat prestatubehar izaten dute neska-mutilei aurkeztu baino lehen, batezere, neska-mutil horiek gaztetxoak badira edo esperientzia gutxibadute. Alabaina, gerta daiteke gazteek bete-betean partehartzea gauzatu nahi duten proiektu-mota erabakitzerakoaneta proiektu horren aldien plangintza egiterakoan. Kasu horretan,goian adierazi ditugun lehenengo hiru aldiak laugarren aldiarekinuztartuko dira –Taldearekin prestatzea izenekoarekin, alegia–.Era horretan, proiektua sortzen den lehenbiziko unetik, proiek-tuaren oinarria gazteen eta haien hezitzaileen arteko baterakoparte-hartzea izango da. Ezinezkoa bada horrelako maila handialortzea parte-hartzeari dagokionez, lehenbiziko hiru aldiakhezitzaileen erantzukizunaren mendean egongo dira.

_ Hausnartzeari eta barneratzeari dagokienez: hausnartzekoeta barneratzeko faseak beti azaldu behar du, neska-mutilekinproiektua garatzeko egiten diren aldi guztietan egon behar du.Izan ere, fase horri esker, lotura estuagoa lortu ahal izango duguikasketaren eta zerbitzuaren artean, eta, horrez gain, fase horibaliagarria izango zaigu neska-mutilak esperientziaren bidezikasten –hau da, jasotzen– ari diren guztiaz kontzientzia daitezenlortzeko. Batek aberasten ari dela onartzea lagungarria izatenda eskema paternalistak gainditzeko, batez ere gizarte-arlokoproiektuetan, proiektu horietan zerbitzuaren hartzaileak pertsonakbaitira (aitona-amonak, txikiagoak diren neska-mutilak, immi-granteak, eta abar). Azken batean, hausnarketaren bidez ohartukogara komunitateari zerbitzua eginez ikasten den guztiaz, etahori oso egokia da gainerako pertsonekiko elkarrekikotasuna,begirunea eta esker ona duen ikuspegia lantzeko.

zerbikas gida

6

ZIRRIBORROA EGITEA

Ikasketa eta Zerbitzu Solidarioaren arloko proiektu bati ekiteko,ideia bat hartu behar dugu abiaburutzat –ideia hori piztenden txinparta bat balitz bezala–, zehazki, interesgarria iruditzenzaigun, oso gustukoa dugun, eta, borondatez jardunez gero,irakaskuntzako proposamen gisa garatzeko bideragarriairuditzen zaigun ideia bat.

Hasierako abiaburu horretatik aterata, lehenbiziko urratsakegingo ditugu ikastetxeko zuzendaritzaren eta kideen laguntzabilatu nahian. Era berean, berehala hasiko gara bilatzen zeinizan daitekeen lekurik eta unerik egokiena Ikasketa eta ZerbitzuSolidarioaren arloko jarduera irakaskuntzako instituzioarenohiko jardunean txertatzeko.

Aurreikuspen hori txukun ordenatuta dago eta oso logikoada, baina, hala ere, gerta liteke une horrexetan Ikasketa etaZerbitzu Solidarioaren arloko jarduera bat egiten egotea,horretaz ohartuta egon gabe edo aurrez horrelakorik erabakigabe. Kasu horretan, onuragarria izan daiteke kontzientziahartzea egindako lanari dagokionez, eta ahaleginak egitealan horri jarraipena emateko eta ahalik eta erarik egokieneanegiteko.

Nolanahi ere, lehen aldi horren bukaeran, hiru galderarierantzuna ematen dien eskema izan beharko genuke prest;hona hemen erantzun beharreko galderak:

• Zein beharrizan edo arazo soziali emango liokete erantzunaneska-mutikoek?

• Zein izango da neska-mutilek egingo duten zerbitzu zehatza?

• Zerbitzua egin ondoren, zein ikasketa lortu ahal izangodugu?

1 Nondik hasi behar den zehaztea

Oso baliagarria izan daiteke ondoko hiru galdera hauek geureburuari egitea:

• Zer egin dezakegu?: Hezkuntza-arloko jarduera egoki bathartuko dugu abiaburutzat, Ikasketa eta Zerbitzu Solidarioarenarloko jarduera bilakatzeko? Ikasketako eduki bat hartukodugu abiaburutzat eta ahaleginduko gara komunitatearihorri lotutako zerbitzu bat eskaintzen? Nabaria den gizarte-arloko beharrizan bat hartuko dugu abiaburutzat?

• Zein izango dira gure lankideak eta zer-nolako laguntzaemango digute instituzioek?: Zuzendaritzaren laguntzaizango dugu? Nola jarriko dugu abian proiektua, guk bakarrikedo talde-lana egiten? Familien edo boluntarioen laguntzaizango dugu?

• Esperientzia non kokatuko dugu?: Irakaskuntza formalaridagokionez: Zein arlotan, tutoretzatan edo kreditutan?, etaeskolako ordutegiaren barruan edo ordu horietatik kanpo?Irakaskuntza ez-formalari dagokionez: udalekuetan, kanpa-mentuetan, aisialdiko ikasketako zentroetan, ludoteketan?

1.ALDIA

7

2 Taldea eta kide bakoitza nola dagoen aztertzea

Azken batean, lortu nahi duguna da taldeak eta taldea osatzenduen pertsona bakoitzak duen heldutasunari, eta, era berean,dituen aukerei eta mugei buruzko ikuspegi bat lortzea. Adibidez,lau faktore hauei buruz egin genezake hausnarketa:

• Taldeko neska-mutilek dituzten interesei eta motibazioeiburuz.

• Proiektuetan parte hartzeari dagokionez aurrez izan dutenesperientziari eta ikasketa- eta adimen-mailari buruz.

• Taldearen dinamikari, lidergoari, rolei eta gatazkak kudeatzekomoduari buruz.

• Taldean dagoen giro moralari, jarrerei eta adostutako balioeiburuz.

3 Gizarte-aldetik beharrezkoa den zerbitzua zehaztea

Taldeak izan ditzakeen aukerei buruz holako diagnostikoaprestatu ondoren, hurrengo urratsa hauxe izango litzateke:zerbitzu-mota bat zehaztea, neska-mutilen taldearentzatbeharrezkoa, interesgarria, eskuragarria eta, aldi berean, egokiaizan daitekeena. Hala, bada, honetaz egin beharko duguhausnarketa:

• Gizarte-arloan dauden benetako beharrizanen edo“arrazoien” artean, horietatik zein izango lirateke motibaziogarrantzitsua neska-mutilentzat?

• Zein zerbitzu egin liteke, beharrizan horiei lotuta?

• Inguruan horrelako auziekin engaiatuta dauden erakundeenartean, zeintzuek emango ligukete laguntza zerbitzua egiteko?

4 Zerbitzuari lotuta egongo diren ikaskuntzak finkatzea

Komunitateari egingo diogun zerbitzua zehaztu ondoren,egokia da zerbitzu horrek izan dezakeen indar pedagogikoaustiatzea:

• Irakaskuntza formalean: ondo zehaztu behar dira zerbitzuansartuta dauden eta hainbat gairi (hizkuntza, matematikak,zientziak, teknologia, atzerriko hizkuntza, adierazpen plastikoa,gorputz-hezkuntza... bezalako gaiei) lotu ahal zaizkien ikasketa-edukiak; era berean, ondo aztertu behar da nola landu litezkeengai horiek ikasgelan modu osagarri batean, zerbitzua egitearekinbatera.

• Irakaskuntza ez-formalean: kontua da zerbitzua lotzeaerakundeak dituen irakaskuntza-arloko ikuspegiarekin etahelburuekin. Horrez gain, ondo ikusi behar da ea zein denesparrurik egokiena jarduerak antolatzeko, irakaskuntzakoorduetatik kanpo egitea, asteburuetan prestatzea edotaopor-garaian jartzea.

zerbikas gida

8

HARREMANAK EZARTZEAGIZARTE-ERAKUNDEEKIN

Ikasketa eta Zerbitzu Solidarioaren arloko proiektu gehienetan,irakaskuntza-arloko instituzioak gizarte-arloko erakunderenbatekin elkartu behar izaten du; era horretan, erakunde horrekerraztu ahal izaten dio zerbitzua egingo duen errealitatearekikolotura, eta, era berean, sostengua eman ahal dio lortu nahiden irakaskuntza neurri batean errazteko. Normalean, ezeskolak, ezta formalak ez diren erakundeek ere, ezin duteIkasketa eta Zerbitzu Solidarioaren arloko proiektuak burutulaguntzarik gabe: behar-beharrezkoa da lankidetzako loturakeratzea. Ezinbestekoa da irakaskuntza-arloko sare zabalagoaketa trinkoagoak ehuntzea, irakaskuntzako instituzioen esparrutikharantz joz, hartara, lankidetzan aritu ahal izateko eta “hirihezitzailea” sortzeko aukera benetan gauzatu ahal izateko1.

Alabaina, ez da batere eginkizun erraza lankidetzako loturakeratzea irakaskuntzako eta gizarteko erakundeen artean,Ikasketa eta Zerbitzu Solidarioaren arloko proiektuak bateragaratzeko. Gutxienez, jarraian zehaztuko ditugun urratsakizan beharko ditugu gogoan. Aldi honen bukaeran, tarteandauden alde guztiek bat etorrita sinatutako agiri bat edukibeharko genuke, eta agiri horretan argi jaso beharko liratekealde guztiek beren gain hartutako konpromisoak.

5 Lankidetza zein gizarte-erakunderekin egingo dugunzehaztea

Egin nahi dugun proiektuaren zirriborroa prestatu ondoren,finkatu dugun zerbitzu-mota egiteko sostengu hobea emangodiguten gizarte-erakundeak bilatzen hasiko gara. Oso lagun-garria izango da “Ikasketa eta Zerbitzu Solidarioaren arloko”topagune bat gertu izatea, lehendik alderdia ondo arakatuduen eta ingurunean dauden gizarte-erakundeen inbentarioaegin eta, orobat, erakunde horiek zerbitzu-aldetik duteneskaintza bildu duen topagunea. Artean ezaugarri horiekdituen erakunderik ez badago, ikasi ditugun ezagutzak erabilibeharko ditugu edo laguntza eskatu beharko dugu, erakunderikegokiena aurkitu arte.

Gure herrialdean milaka gizarte-erakunde eta gizarte-zerbitzudago Administrazioari lotuta, eta erakunde eta zerbitzu horiekeskaintzen dituzten irakaskuntzako proposamenak Ikasketaeta Zerbitzu Solidarioaren arlotik hurbil daude. Ekimena norkduen alde batera utzita, lankidetzan norekin aritu nahi dugunjakin ondoren, harremanetan jarri beharko dugu erakundehorrekin, eta, horretarako aukerarik badago, bilera bat adostubeharko dugu harekin. Lehenbiziko harreman hori, bai etalankidetza-prozesuan izan daitezkeen gainerakoak ere, askozere errazagoak izango dira “Ikasketa eta Zerbitzu Solidarioarenarloko” topagune bat gertu badugu, eta horrek bitartekaritzaeta errazte-lanak egiten baditu.

1 Hiri Hezitzaileen Nazioarteko Mugimendua 1990. urtean jarri zen abian Bartzelonan. Gaur egun, mundu-mailako sare honetan 250 hiri daude.

2.ALDIA

9

6 Eskaera egitea eta akordioa lortzea

Lankidetzan aritzeko akordioa lortu aurretik egin beharkodugun lehen urratsa hauxe da: irakaskuntzako instituzioakgizarte-erakundeari egiten dizkion eskaerak azaltzea, hau da,Ikasketa eta Zerbitzu Solidarioaren arloko proiektua arrazoitzeaeta gizarte-erakundeak bete beharko lukeen zeregina argitzea.Proposamena argitu ondoren, gizarte-erakundeak erabakibeharko du proposamena bere gain hartu ahal duen edo ez.Horrek esan nahi du gizarte-erakundeak ondo egiaztatubeharko duela ea eskaera bat ote datorren erakundeak izanohi dituen helburuekin, ea ohiko zeregin horretan laguntzarenbat lortuko ote duen –ez dugu ahaztu behar azken bateankontua dela neska-mutilek zerbitzu baten erantzukizuna berengain har dezaten lortzea–, eta, era berean, ea ba ote duendagokion prozesuaren zatia betetzeko behar adina baliabideeta azpiegitura.

Galdera horien guztien erantzuna baiezkoa baldin bada,orduan, lankidetza-akordioa egiteko unea izango da. Akordiohori, gainera, lankidetzan aritzeko dagoen borondatearenadierazpena izango da, eta, bestalde, barne hartu beharkolituzke irakaskuntza-arloko instituzioek eta, orobat, gizarte-erakundeek beren gain hartuko dituzten konpromiso zehatzak.

zerbikas gida

10

PLANGINTZA

Lankidetzan arituko garen gizarte-erakundeekin egindakoakordioa abiaburutzat hartuta, proiektuaren zirriborroa prestatueta proiektuari itxura eman ondoren, zein neurri hartukodugun planifikatzen hasiko gara. Normalean, proiektuarenplangintza taldearekin batera prestatzea izaten da onena,baina neska-mutilak gazteegiak badira edo taldeak esperien-tziarik ez badu, hobe da aurrez hezitzaileak fase trinko batsartzea plangintza egiteko.

Oro har, kontua izango litzateke agiri labur bat prestatzea,agiri hori proiektuari ekiteko gida baten moduko zerbait izandadin. Azken batean, errealitatea zertan den ikusita geroxeagoaurreikuspen batzuk aldatu behar baditugu ere, baliabidegehiago izango ditugu eskura, jarduerak hobeto prestatutagauden unean egiteko. Aldi horren bukaeran, hautatuta izangodugu proiektuaren izena, edo, bestela, zehaztuta izango dugunola aukeratuko dugun neska-mutilen taldearekin batera.

7 Alderdi pedagogikoak zehaztea

Proiektuaren ikuspegi pedagogikoan, honako alderdi hauekzehaztu beharko lirateke:

• Irakaskuntza-arloko helburuak: ikasketakoak, zerbi-tzukoak, banakakoak, taldekoak…

• Jarduerak: ikasketakoak, zerbitzukoak, hausnarketakoak,komunikaziokoak…

• Ebaluazioa: helburuak lortzen ari garen jakiteko beha-rrezkoak diren ebaluazioko tresnen eta metodoen aurreikus-pena; eta, hala behar denean, tresna eta baliabide horieiematen diegun ikasketa-balioa.

• Hezitzailearen zeregina eta eginkizunak: gure eginkizu-naren helburua izango da proiektua eta taldea dinamizatzea,gizarte-erakundeekin harremanetan jartzea, eta, era berean,proiektua gauzatzeko behar dugun prestakuntza lortzea.

8 Kudeaketa eta antolakuntza zehaztea

Proiektuaren kudeaketan, alderdi hauek zehaztu beharkolirateke:

• Egutegia eta ordutegia: zenbat denbora emango dugunproiektua egiteko, nola banatuko dugun denbora hori, noizhasiko eta noiz burutuko den proiektua.

• Aurrez bete behar diren baldintza formalak: baimenak,jakinarazpenak, aseguruak…

• Familiekiko harremanak: informazioa, adostasuna, lagun-tza…

• Sareko lana: koordinazioa, akordioak, bilerak, bakoitzakbete beharreko zereginak eta horrelakoak zehaztu beharkoditugu.

• Materialak, azpiegiturak eta ekipamendua: aretoak,material suntsikorrak, ekipamenduaren materiala…

3.ALDIA

11

• Proiektuaren berri hedatzea: gutunak, triptikoak, komu-nikabideetan ezagutzera ematea…

• Aurrekontua: gastuak, lor daitezkeen sarrerak, kontrol-sistema…

9 Taldearekin lan egiteko aldiak zehaztea

Taldearekin lan egiten hasi aurretik, ondo pentsatu behardugu une bakoitzean zer-nolako ahalegina egiteko eskatukodiegun:

• Prestatzeko denbora: Nola motibatuko ditugu? Nola egingodute arazoaren diagnostikoa? Nola zehaztuko dute proiektua?Nola antolatuko dira proiektua gauzatzeko? Nola ohartukodira aldi horretan ikasten ari direnaz?

• Betearazteko denbora: Nola kontrolatuko dugu proiektukojardueretara joaten diren eta eraginkortasunez parte hartzenduten? Nola bermatuko dugu jarduerei buruzko datuakerregistratuko direla? Nola jasoko ditugu proiektua egitenden bitartean gizarte-erakundeak dituen iritziak? Nolaohartuko dira aldi horretan ikasten ari direnaz?

• Ebaluatzeko denbora: Nola ebaluatuko dute neska-mutilekegin duten zerbitzua? Nola ebaluatuko dute prozesua eginbitartean ikasi duten guztia? Nola ospatuko ditugu proiektuanlortutako emaitzak? Nola finkatuko dira etorkizunerakoaukerak?

zerbikas gida

12

PRESTAKETA

Proiektu bideragarrien ezaugarriak argi ditugunean etauneetako bakoitzean –prestaketa, betearazpena eta ebaluazioa–taldea nola inplikatu zehaztu dugunean, neska-mutikoekinbatera plangintza egiten has gaitezke, beraien proposamenaksartuz, eta, horrela, proiektua pertsonalizatuz eta pertsonaguztien inplikazioa ahalbidetuz.

Aldi honen bukaeran, neska-mutilek prestatutako plangintzakoosagairen bat eduki beharko genuke (horma-irudiren bat,txostenen bat, eta abar).

10 Taldea motibatzea

Ezinbestekoa da neska-mutilek zerbaiten alde agertzekoarrazoiren bat aurkitzea. Alabaina, hori lortzeko, denborabehar da, neska-mutilak hunkituko dituzten eta sentsibilizatzekomodukoak izan daitezkeen egoerak bilatu behar ditugulako.Era askotako baliabideak erabil ditzakegu:

• Neska-mutilek gaur egun dituzten benetako interesak harditzakegu abiaburutzat (kirol-, musika-, zinemagintza-arlokoaketa abar), eta, era berean, haien kodeak eta hizkerak baliaditzakegu.

• Helduagoak diren neska-mutilen lehenagoko taldeetan izandiren esperientziak erabil ditzakegu.

• Eskolatik kanpokoak edo erakundetik kanpokoak diren etataldea proiektu garrantzitsuren batean parte hartzera gonbidatuahal duten pertsonen zuzeneko testigantza bilatuko dugu.

• Taldeko liderrak zuzenean motibatuko ditugu.• Antzeko ezaugarriak dituzten beste talde batzuekin batera

partekatuko dugu proiektua.• Une “hunkiberak" baliatuko ditugu, gizarte- edo familia-

mailan eta taldean bertan.

11 Arazoaren diagnostikoa egitea eta proiektua zehaztea

Taldea jarduerei ekiteko ondo motibatuta dagoenean, honakoalderdi hauek zehaztuko ditugu neska-mutilekin:

• Landu nahi dugun egoerari edo arazoari buruzko diagnos-tikoa.

• Plangintzako urrats garrantzitsuenak: zer, zergatik, norentzat,noiz, non, norekin…

• Ikasketa-aldetik lortu nahi ditugun helburuak eta zerbitzuaegiten lortu nahi ditugun emaitzak.

• Kide bakoitzak talde osoaren proiektuaren esparruan banakahartzen duen konpromisoa.

• Gure proiektuari emango diogun izena.

12 Egingo dugun lana antolatzea

Plangintza egiteak esan nahi du egin nahi dugunari buruzditugun ideiak ordenan jarri behar ditugula. Aitzitik, antolatzeada hori guztia lortzeko zer egingo dugun erabakitzea:

4.ALDIA

13

• Nola egingo dugu antolakuntza taldeetan edo batzordeetan(hala zeregin orokorrak egiteko, nola egingo dugun zerbitzuariberez dagozkion zereginak gauzatzeko), eta nola antolatukoditugu banakako erantzukizunak?

• Zein lan-egutegi finkatu behar dugu proiektua aurrez ikusitakoepe barruan bukatu ahal izateko?

13 Prestakuntzako ikaskuntzei buruz hausnartzea

Gauzak egiteari ekin aurretik, merezi du une batez geldirikegotea eta gogoeta egitea dagoeneko zenbat gauza ikasidugun, edo, behinik behin, zenbat gauza erabili dugun ohar-tzeko. Hausnarketa horren bidez, ondokoa egin ahal izangodugu:

• Lortu edo indartu ditugun ikasketak identifikatuko ditugu.

• Ikasketa horiek balioetsiko ditugu, eta nola transferitu ahalditugun finkatuko dugu.

• Geure burua ebaluatuko dugu.

• Plangintza-prozesuaren bidez ohartzen bagara hasieranaurreikusita ez genituen alderdi batzuk aintzat hartu beharditugula, proiektua zuzendu eta berriz egokituko dugu.

zerbikas gida

14

BETEARAZPENA

Gauzak egiten hasten garenean, tartean ez dugu ondozondoko aldirik aurkituko; aitzitik, horren ordez, aldi bereanjarduteko diren esparru desberdinak aurkituko ditugu, elkarrenartean gurutzatzen diren eta indartzen diren esparruak. Esparruhoriek sortu ahala zuzendu beharko dira, hau da, ustekaberenbat suertatzen den unean bertan, edo plangintzan akatsenbat sumatzen dugunean.

Aldi horren bukaeran, ikus-entzunezkoen material edo materialgrafiko aski eduki beharko genuke, hartara, egin dugun guztiabehar bezala jasota utzi ahal izateko.

14 Zerbitzua ematea

Bi joeraren artean mugitzen den prozesu batean gaude sartuta,hain zuzen, ikasketaren eta zerbitzuaren artean dagoen prozesuan,eta, hortaz, hainbat auzi hartu beharko ditugu kontuan; honakohauek:

• Ikasgelako lana, hala teorikoa nola teknikoa.

• Lekuan bertan egindako lana: laguntza, irmotasuna, harreraegiten duen erakundearekin sinergiak finkatzeko ahalmena,gaitasuna, zerbitzuan egindako egokitzapenak…

• Banakako jarraipena.

• Hasierako motibazioari eustea edo motibazio hori areagoindartzea.

15 Inguruko beste pertsona eta erakunde batzuekinharremanetan jartzea

Zerbitzua egiten ari garen bitartean, aldi berean, arreta bereziajarri beharko diegu alderdi batzuei; honako hauek dira:

• Neska-mutilen familiekiko harremana: harreman horiek ondoeguneratuta izango ditugu, zalantzak argituko ditugu…

• Proiektua bultzatzerakoan aldean ditugun gizarte-erakundeekin sarean egiten dugun lana.

• Administrazio publikoekin dugun harremana zainduko dugu,hartara, ahaleginak bateratzeko eta onarpen gehiago izateko.

16 Proiektua erregistratu, komunikatu eta hedatzea

Sarritan, meritua duten esperientziek ez dute aztarnarik uztenizandako ikaskuntzetan eta ahaztuta geratzen dira, bai ezdirelako behar bezala erregistratu eta sistematizatu, zein ezdirelako behar bezala komunikatu. Deskapitalizazioa etaanonimatua saihesteko, hauxe egin dezakegu:

• Egiten duguna erregistratzea, argazki, marrazki, eskema,datuen informatizazio eta abarren bitartez.

• Memoria bat egitea, bai eta zenbait komunikazio-pieza ere,audientziei lortu duguna eta nola sentitu garen jakinarazteko;

5.ALDIA

15

horretarako, eskolako edo erakundeko baliabideak (buletina,web gunea, liburuxkak...) edo herriko komunikabideak(prentsa, irratia, telebista...) erabiliko ditugu.

17 Proiektua betearazi bitartean egindako ikaskuntzeiburuz hausnartzea

Proiektua egin bitartean, gertatzen ari denaz, bizi izaten arigarenaz eta ikasten ari garenaz hausnarketa egiteko guneakbilatu beharko ditugu. Gune horiek bilatzen ez baditugu,jarduerak gaindituko gaitu, eta arriskua izango dugu benetanhunkigarria izan litekeen esperientzia bat alferrik galtzeko etaharen azalean baizik ez geratzeko.

Bestalde, aldi horretan, honakoak egin beharko ditugu:

• Proiektua abian jartzean lortu ditugun edo indartu ditugunikasketak identifikatuko ditugu.

• Ikasketa horiek balioetsiko ditugu eta taldearen bizitzakobeste egoera batzuetan nola aplikatu aurreikusiko dugu.

• Geure burua ebaluatuko dugu.• Proiektua betearazteko prozesuan ohartzen baldin bagara

hasieran aurreikusita ez genituen alderdi batzuk aintzathartu behar ditugula eta alderdi horiek aldatzeko astia baldinbadugu, proiektua zuzendu eta berriz egokituko dugu.

zerbikas gida

16

AMAIERA

Aldi honen oinarrian, aurreko aldietan sartu ditugun hausnar-keta-guneak egongo dira. Horrez gain, aldi honek esperientziaosoa neurtuko duen benetako balantze bat izan beharko du,betiere, esperientziak dituen bi dimentsioak aintzat hartuta,hau da, ikasketa eta zerbitzua. Bestalde, aldi honek zabalikutzi behar du proiektuari jarraipena emateko edota proiektuabeste proiektu bati kateatzeko aukera.

Aldi honen bukaeran, ondo egongo litzateke neska-mutilekprestatutako balorazioko osagairen bat eskura izatea (esaterako,horma-irudi, txosten, elkarrizketen bilduma edo tokiko aldiz-kariren batean argitaratutako erreportajeren bat).

18 Egindako zerbitzuari buruz hausnartzea eta ebaluazioaegitea

Hartutako konpromiso bat dela-eta kontuak ematea, irakas-kuntza-aldetik indar handia duen ekintza bat da, eta, beraz,ezin dugu inola ere bazterrean utzi. Horretarako, prozesuareneta emaitzen balorazioa orekatu beharko dugu; izan ere, gertaliteke oso interesgarria den prozesu batek emaitza eskasakizatea, edo alderantziz.

Zerbitzuan egiten dugun ekintzaren eragina neurtzeko etaera objektiboan ebaluatzeko, honela jokatuko dugu:

• Lan-taldeei eta batzordeei bultzada emango diegu berenetekinari buruzko hausnarketa egin dezaten.

• Erregistroa egiteko erabili ditugun tresnak kontsultatukoditugu.

• Egin daitekeen guztia eta zentzua duen guztia zenbatukodugu.

• Komunitatea tartean sartuko dugu, gure zerbitzuaren eba-luazioan parte har dezan: lankidetzan gurekin izan direnerakundeak, proiektuaren hartzaileak izango diren pertsonaketa beste batzuk.

• Ondorio orokorrak aterako ditugu.

6.ALDIA

17zerbikas gida

19 Gogoeta egitea eta ikaskuntzak ebaluatzea

Lortu nahi genituen ikasketako helburuak abiaburutzat hartukoditugu, eta, hortik abiatuta, berrikuspen bat egingo dugu.Hartara, neska-mutilek alderdi hauek ebaluatu ahal izangodituzte:

• Zein kontu berri dakigu orain (kontzeptuen ikasketa)?• Zein kontu berri egiten dakigu orain (prozeduren eta trebe-

tasunen ikasketa)?• Zein alderditan gara helduagoak pertsona gisa (jarreren eta

balioen ikasketa)?

20 Etorkizunari begira aukerak zehaztea

Eta orain… zer? Une honetara iritsita, pena izango litzatekebenetan neska-mutilek esperientzia besterik gabe bukatzea,beren bizitzako pasarte labur eta iragankor huts bat izangobalitz bezala. Horren ordez, beraz, areago bultzatu beharditugu neska-mutilak, konpromiso sendoagoa har dezaten;eta, horretarako, hainbat bide egon daitezke:

• Proiektuarekin jarraitzea, zabaldu edo hobetu egin daitekee-lako.

• Proiektu berri bat hastea, erantzun beharreko beste beharrizanbatzuk deskubritu ditugulako.

• Lekukotza beste talde baten esku utziko dugu, eta sentsibi-lizaziorako eragile bilakatuko gara.

21 Bizi izandako esperientzia ospatzea

Zerbitzua izugarrizko porrota izan ez baldin bada, zerbitzuaburutzeko izango dugun modurik onena esperientzia ospatzeaizango da. Ospakizun horren bidez, hainbat xede lortukoditugu aldi berean:

• Egindako ahaleginen saria jasoko dugu eta autoestimuaindartuko dugu.

• Familiei emaitzen berri emango diegu.• Sarean lan egin dugunean, gure lankideak izan diren erakun-

deekin eratu ditugun loturak sendotuko ditugu.• Egindako lanaren berri hedatuko dugu.

18

EBALUAZIOA

Neska-mutilen taldearekin garatu dugun proiektua bukatu etaebaluatu ondoren, hezitzaileek denbora jakin bat eman beharkodugu izandako esperientziari buruz hausnarketa egiteko, eta,ildo horretan, gure iritzia osatuko duten beste baloraziogehigarri batzuk hartu beharko ditugu aintzat: familien, etalankide gisa izan ditugun edo zerbitzua eman diguten erakun-deen balorazioa.

Aldi honen bukaeran prest egongo gara izan dugun esperien-tziari buruzko memoria erraz eta erabilgarri bat prestatzeko.Era horretan jokatuz gero, batetik, egin dugun lan guztia ezda hain erraz eta berehalakoan ahaztuko, eta, bestetik, bestetalde eta hezitzaile batzuek gure lana oinarri eta iturritzathartu ahal izango dute proiektu berriei ekiterakoan.

22 Taldea eta neska eta mutil bakoitza ebaluatzea

Atal honetan, hausnarketa egin dezakegu taldearen hasierakoazterketan kontuan hartu ditugun lau eragileak hizpideraekarrita:

• Nolakoa izan da neska-mutilek zituzten interesen eta moti-bazioen bilakaera?

• Nolakoa izan da ikasketa- eta adimen-mailaren eta, orobat,esperientzia eskuratzeko prozesuaren bilakaera?

• Nolakoa izan da talde-dinamikaren, lidergoaren, rolen etagatazkak kudeatzeko moduaren bilakaera?

• Nolakoa izan da taldeko giro moralaren, jarreren eta ados-tutako balioen bilakaera?

23 Gizarte-erakundeekin sarean egindako lana ebaluatzea

IeZS proiektuek duten osagairik garrantzitsuenetako bat sarekolana da, eta, beraz, alderdi hauen ebaluazioa egin beharkogenuke:

• Esperientzia partekatu dugun erakundeen/instituzioen ego-kitasuna.

• Erakunde/instituzio horiekin koordinatzeko dugun ahalmena.• Gure lankidetzaz egiten duten balorazioa.• Sareko lanari dagokionez egin dezakegun balantzea eta

atera ditzakegun ondorioak.

7.ALDIA

19

24 Esperientzia ebaluatzea Ikasketa eta ZerbitzuSolidarioaren arloko proiektua den aldetik

Bizi dugun esperientzia Ikasketa eta Zerbitzu Solidarioen arlokoprozesua den aldetik ebaluatu behar dugu. Hargatik, egokiaizan daiteke azken txostena prestatzea, eta txosten laburhorretan honako alderdiak adieraztea argi eta garbi: proiektuaona den eta berriz errepikatu beharko litzatekeen edo ez,hasiera ona izan den, nahiz eta hurrengo aldiei begira hobetzekoalderdiak egon, edota oker gabiltzan eta egindako lana zuzendubehar ote den.

Horretarako, komenigarria izango da:

• Plangintzan jasotako guztia berrikusiko dugu: proiektuarennortasuna, irakaskuntzako alderdiak, familiekiko harremanak,eskakizun formalak, antolakuntzako alderdiak, balantzeekonomikoa, taldearekin lan egiteko aldiak.

• Proiektua iraunkorra den aztertuko dugu, eta, horretarako,honakoak hartuko ditugu aintzat: baliabide ekonomikoak,giza baliabideetan egindako inbertsioa, gizartean dagoenbeharrizana eraginkortasunez asebete den…

25 Hezitzaile gisa autoebaluatzea

Ebaluazio-aldia erabat burutze aldera, denboratxo bat emangodugu prozesuan barrena guk egin dugun lana autoebaluatzeko:

• Ba al genituen beharrezkoak ziren ezagutzak?• Ba al genituen didaktika aldetik beharrezkoak ziren gaita-

sunak?• Ondo moldatu al gara proiektuaren antolakuntzako alderdiak

konpontzeko?• Ondo moldatu al gara taldean harreman-aldetik dinamika

egokia pizteko?• Ondo asmatu al dugu ingurunearekin harremanetan jartzean

eta hitz egitean?• Nolakoa izan da esperientzian izan dugun bizipen pertsonala

eta lan-arlokoa?

zerbikas gida

Diseinua: Álvaro Pérez Benavente

ISBN: 978-84-9726-469-3 D.L.: BI-1488-08Eskubide guztiak gordeta.

Eusko Jaurlaritzako Gizarte Ongizateko Zuzendaritzaren etaGazteria eta Gizarte-ekintza Zuzendaritzaren babesak jaso ditu.

ETXEBIZITZA ETA GIZARTEGAIETAKO SAILA

KULTURA SAILA

DEPARTAMENTO DE VIVIENDAY ASUNTOS SOCIALES

DEPARTAMENTO DE CULTURA

Provença, 324 08037 Bartzelonawww.aprenentatgeservei.cat

Centre Promotor d´Aprenentatge Servei-gatik (APS)produziturik eta ZERBIKAS-i baimentuta honako ediziorako.

© 2008 Josep María Puig, Bartzelonako unibertsitatearenpedagogi fakultatearen irakaslea, Xus Martín Bartzelonakounibertsitatearen pedagogi fakultatearen irakaslea etaRoser Batlle, Esplai Fundazioa.

Indautxu 9 48011 Bilbowww.zerbikas.es

© Edizio honena:

apsCENTRE PROMOTOR

fundazioa

aprendizaje y servicio solidarioikasketa eta zerbitzu solidarioa

fundazioa