Aurkibidea

Nola funtzionatzen du Natura 2000k 5

Nondik dator Natura 2000k funtzionatzeko beharrezkoa den dirua? 6

Natura 2000 markak salmentetan laguntzen du 8

Loch Sunarteko biztanleek, Eskozian, zaharrak berreskuratzen dituzte 12

Kontserbazioa erabiltzen Biosfera erreserban abeltzaintza laguntzeko Rhnen 14

Turismoak eta naturak ekonomia sustatu eta lanpostuak sortzen dituzte 16

Naturak diru-sarrerak eta lanpostuak sortzen ditu Belgikan 18

Paisaia zaindu, zaporea berpiztu Landschap de Liereman (Belgican) 20

Portugalgo Alentejoko urrezko laudatako nekazaritza 22

Alemania ekialdean basoa modu iraunkorrean ustiatzen 24

Grezia eta Katalunian hezeguneak leheneratzen 26

Turismoa, abeltzaintza eta natura uztartuz Irlandan 28

Natura 2000k Varde ibaiaren bailarako nekazariak laguntzen ditu 30

Ur garbi eta osasuntsuak edateko ibai bazter zabalak gozatzeko 31

Hortobagyiko lautada hezeak eta Hungariako bihotza berreskuratzen 32

Arga eta Aragoiko erreka bazterrak errekuperatzen 34

The Burren-eko nekazariek 300.000 lortzen dituzte basa flora babesteagatik 36

Estoniako Baltikoko kostako larreetako abeltzaintza estentsiboaren berrindartzea 38

Izenburua: Nola funtzionatzen du Natura 2000k

Argitalpena: Eusko Jaurlaritza. Lurralde Antolamendu, Abeltzaintza eta Arrantza Saila

Sustatzailea: Biodibertsitate eta Ingurumen Parte Hartzea

Egilea: Santiago Garca Fernndez-Velilla

Laguntzaileak: Alberto Jimnez Luquin

Cristina Alonso Seminario

Itzulpenak: Galemys S.L.

Diseinua: Javier Arbilla

Argazkiak: Europar Batasuna. Eusko Jaurlaritza. Egileen artxiboa. Wikipedia eduki askeko irudiak (Creative commons.org /license). Hartza:

Malene Thyssen; otsoa: USFish&Wildlife Service; bisoi europearra: Nicola Meyer; oreinak: Heinz Seehagel; dalmatiar pelikanoa: Dog Janson).

Impresioa:

D.L.:

V%100 birziklatutako paperean inprimatua

Oraindik ere ohikoa da naturaren babesa terminoa eta natura-

erreserba, debeku zorrotzekin eta giza ekintzen galarazpen

sistematikoarekin erlazionatzea. Natura 2000 Sareak daukan eta

izango duen modua guztiz ezberdina da. Ez du basa-bizitzarentzat

santutegirik sortu nahi, onartzen baitu gizakia naturaren zati

garrantzitsua dela.

Izan ere, espezie batzuen biziraupenerako garrantzitsuak eta

beharrezkoak diren habitaten artean, badaude gizakiaren ekintza

ezinbestekoa duten lekuak. Horietako asko dagoeneko ez dira

errentagarriak. Hori dela eta, Natura 2000 basa-bizitza

babesteaz gain, pertsonen bizitza kalitatea hobetzen eta bereziki

biodibertsitaterako onak diren ekintza tradizionalak bermatzen

saiatzen da.

Ondorioz, leku batzuetan giza ekintzak espezie eta habitat arraro

edo oso eskasen presentziagatik mugatuta egongo diren arren,

Natura 2000 toki gehienetan giza ekintzak izango dira, beti ere

bertan dauden espezie eta habitat naturalak kaltetuko ez dituzte-

la ziurtatuz.

Era horretan, Natura 2000k garapen iraunkorra bermatzen

du. Bere helburua ez da ekintza ekonomikoa etetea, euskal eta

europar biodibertsitatearen babesarekin batera ekintza

ekonomikoa izateko modua bilatzea baizik. Helburu hori lortzeko,

behar-beharrezkoa da Natura 2000 Sarean bizi eta lan egiten

dutenek erabakietan parte hartzea.

Europar Batasun osoan zehar daude Natura 2000 funtzionamen-

duaren adibide praktikoak. Liburu honetan jasotzen dira adibide

horietako batzuk.

5

6 7

Horrela, Alemanian adibidez, ustiapen txikiei ematen zaizkien laguntzakhektareako 340 eurora nola handitzen diren ikusi dute. ErresumaBatuen kasuan, Eskoziako larre ez oso produktibo batean, oraindiksistema historikoa aplikatzen den kasuetan, Ingalaterran, non dirulaguntzak berdinak diren nekazal eta abeltzaintza lur guztientzat, baino10 aldiz gutxiago kobratzen da. Diru sarrera txikienak dituzten ustiape-nei egin die mesede handiena aldaketak, esaterako, behi eta ardi haragi-tarako ganadutegi estentsiboei, eta hauek dira biodibertsitatearentzatmesedegarrienak. Hauei ematen zaizkien laguntzei esker, diru sarrerakia %20 handitzea ahalbidetu da.

Errumanian, sega belardiak mantentzeko laguntzak jaso dituztenabeltzainei 182 eman zaizkie, beste 50 zonalde kaltetuenetan ego-nez gero, eta beste 75 ordainketa bakarrarenak. Guztira, 300 baino gehiago, Euskadin jasotzen dena baino askoz gehiago.

Abeltzainek ingurumenaren alde egindako esfortzua konpentsatzeko,laguntzen zati bat baliabide naturalen erabilera optimoa ahalbidetzenduten praktikak finantzatzera bideratuko da: laborantzak dibertsifikatze-ra, larre iraunkorrak mantentzera eta erreserba ekologikoak kontser-batzera, batez ere Natura 2000 sarean.

Gainera, landa garapenerako politikak abeltzaintza eta elikaduraekimenak ere bultzatzen ditu. Ekosistemen kontserbazioa eta errekupe-razioa da lehentasunetako bat.

Gure lurraldearen aberastasun naturala kontserbatzeko, Natura 2000barnean dauden ustiapenei bereziki laguntzea aurreikusten da, landagarapenerako ematea aurreikusten diren laguntzei gehigarria eskainiz.Honek guztiak lanpostuak eta ekonomia sustatzeko balio dezake, etabaita Natura 2000ko espazioetan bertako garapena sustatzeko ere.Gainera, mikroenpresen proiektuak sustatzeko laguntzak ere badaude.Honen harira, Natura 2000 Sareak Europar Batasunean 12 milioilanpostu zuzen edo zeharkako sortzen edo mantentzen lagundu du.

Geroz eta gehiago, ondare naturala babestera bideratuta daudenlaguntza berriekin, benetan onura publikoa dakartzatenei eta euskalabeltzaintza eta nekazaritza mantentzen dutenei gizarteak diru publiko-arekin saritzen die. Horrela, biodibertsitate hitza familiar bilakatukoda eta positiboki ikusiko da abeltzain eta nekazarien artean, eta baitabaso jabeen artean ere.

Natura 2000 Sarearen alde egiten duten neurriak ezartzeko mota ezberdinekodiru-laguntzak daude. Baina zalantzarik gabe, nekazaritzarako laguntzak diragarrantzitsuenak.

Nekazaritza eta abeltzaintzari ematen zaizkien laguntza publikoek garrantziahandia dute, izan ere, hainbat basa habitat eta espezie mantentzeko, nekazaritzaeta abeltzaintza sistema tradizionalak beharrezkoak baitira.

Garai baten laguntza hauek ekoizpenaren arabera kalkulatu izan dira. Nekazariakzenbat eta gehiago ekoiztu, jasoko zuen laguntza handiagoa izango zen. Bainaproduktu guztiek ez zuten laguntza berdina jasotzen. Zerealek, esaterako, artalde-ek baino laguntza handiagoak jasotzen zituzten. Ondorioz, laguntzak ustiategihandietan biltzen ziren, biodibertsitatearentzat familia ustiapenak (txikiak) onura-garriagoak badira ere.

Orain arte, azken urteetan nekazariek izandako diru sarreren arabera kalkulatzenziren laguntzak Espainian, honek ere ustiategi handiak faboratuz. Jasotzen zirenlaguntzak 20 eurotik 2000 eurora bitartekoak ziren hektareako, laborantza motaeta ekoizpen historikoaren arabera.

Laguntza berriekin ordainketa sistema aldatu nahi da, ingurumenarentzat onurakkontuan hartuz. Modu horretara, elikagai ekoizpenarekin, ingurumenaren babesa-rekin eta biodibertsitatearen kontserbazioarekin konprometitzeagatik gizarteaknekazari eta abeltzainei egiten dien ordainketa gisa funtzionatuko dute dirulaguntza horiek.

Sistema honekin laguntza desorekatuak zuzendu ahal izango dira, eta justuagoaizango da. Azken urteetan hau bera aplikatu den herrialdeetan, familia ustiapenestentsiboei ematen zaizkien laguntzak nabarmen handitu dira. Ustiapen hauekekonomikoki hain lehiakorrak ez badira ere, bere ezaugarriak onuragarriak dira bio-dibertsitatearentzat. Horrelako ustiapenak dira nagusi Euskal Herrian. Bestalde,ustiapeneko eta urteko 150.000 eurotik aurrerako diru laguntzak gutxitzea propo-satu da, eta 300.000 eurotik gorakoak ez izatea. Baina ustiapenek sortzen dituztenlanpostu kopurua ere kontuan hartuko da. Modu honetara, diru laguntzak era ore-katuagoan banatu ahal izango dira nekazari eta abeltzainen artean.

98

1110

1312

1514

1716

1918

2120

2322

2524

2726

2928

3130

3332

3534

3736

3938

40