murgil batxilergoa 2

43

Upload: erein-argitaletxea

Post on 05-Mar-2016

303 views

Category:

Documents


9 download

DESCRIPTION

Murgil Batxilergoa 2

TRANSCRIPT

Page 1: Murgil Batxilergoa 2
Page 2: Murgil Batxilergoa 2

MurgilEuskal Hizkuntza eta Literatura

Batxilergoa 2 - A eredua

Patxi AizpuruaAnder Lakarra

Jokin LarrañagaAne Lopez de Luzuriaga

EREIN

Page 3: Murgil Batxilergoa 2

Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa sailak onetsia (2000-VII-21)

Azalaren diseinua:Iturri

Azaleko irudia:Musika eta literatura, William Michael Harnett

Maketazioa:EREIN

Argazkiak:Jesus M. Peman

© Testua:Patxi Aizpurua, Ander Lakarra, Jokin Larrañaga, Ane Lopez de Luzuriaga

© EREIN 2000. Tolosa Etorbidea 107 - 20018 Donostia

ISBN: 84-7568-902-7

Inprimategia:Grafman S.A. Gallarta (Bizkaia)

Page 4: Murgil Batxilergoa 2

Aurkibidea

1.IkastunitateaProiektua: Egunkarirako eskutitza idatzi ........................................................................ 6

Ohar, iragarki eta mezuak osatzen ...................................................................... 10

Albiste eta kronka laburrak idazten....................................................................... 14

Egunkarirako eskutitza idazten............................................................................. 19

Aurreprodukzioa.................................................................................................... 24

Proeiktua............................................................................................................... 25

Gramatika kutxa.................................................................................................... 26

Esamoldeen zerranda........................................................................................... 27

Ariketa osagarriak................................................................................................. 28

2. IkastunitateaProiektua: Bide hezkuntzako segurtasun kanpaina sortu............................................... 44

Aholkuak eta argibideak ematen ......................................................................... 47

Gidatzeko test bat prestatzen .............................................................................. 54

Bizikletan eta motorrean nola? ............................................................................. 59

Aurreprodukzioa.................................................................................................... 63

Proiektua............................................................................................................... 65

Gramatika kutxa.................................................................................................... 66

Ariketa osagarriak................................................................................................. 71

3.IkastunitateaProiektua: Argudio testu bat idatzi .................................................................................. 80

Argudio testua idazten .......................................................................................... 85

Aurreprodukzioa.................................................................................................... 93

Proiektua............................................................................................................... 94

Gramatika kutxa.................................................................................................... 96

Ariketa osagarriak................................................................................................. 100

Page 5: Murgil Batxilergoa 2

4.IkastunitateaProiektua: Abeslari edo talde bati buruzko txostena egin .............................................. 110

Euskal Herriko musika tresnak ezagutzen .......................................................... 112

Iruzkin diskografikoa ............................................................................................. 116

Biografia idazten ................................................................................................... 120

Iritzi artikulua idazten............................................................................................ 125

Aipamenak egiten ................................................................................................. 129

Abestien lanketa aztertzen ................................................................................... 131

Proiektua............................................................................................................... 135

Gramatika kutxa.................................................................................................... 136

Ariketa osagarriak................................................................................................. 138

5. IkastunitateaProiektua: Curriculum vitae-a idatzi ................................................................................ 146

Curriculum-a idazten ............................................................................................ 150

Aurreprodukzioa.................................................................................................... 160

Ariketa osagarriak................................................................................................. 161

6.IkastunitateaProiektua: Aldizkari bat egin ........................................................................................... 180

Aldizkariaren azala lantzen................................................................................... 181

Editoriala idazten .................................................................................................. 185

Txutxumutxuak...................................................................................................... 191

Posta txokoa irakurtzen ........................................................................................ 192

Publizitatea aztertzen ........................................................................................... 198

Publizitate hizkuntza lantzen................................................................................. 203

Elkarrizketa egiten ................................................................................................ 205

Denborapasak sortzen.......................................................................................... 208

Proiektua............................................................................................................... 213

Hiztegia .......................................................................................................................... 214

Page 6: Murgil Batxilergoa 2

6

Gurasoei mezu bat utzi nahi diezula? Bigarren eskuko motoa erosteko edo oporretan lan egin ahalizateko egunkarian iragarkia jarri nahi duzula? Zure kaleko edo auzoko arazoek ernegatuta, Zuzen-dariari sailerako gutun bat idatzi nahi duzula?... Bada, berehalaxe ikasiko dugu hori guztia. Horixebaita ikastunitate honen helburu praktikoa: idazkitxo premiazkoenak edonoren esku jartzea.

1. ikastunitateaProiektua: Egunkarirako eskutitza idatzi

Page 7: Murgil Batxilergoa 2

7

1. Ondorengo iragarki eta oharrak irakurri .

Hiztegia: Prest egon: estar dispuesto-a. Hanka bihurritu: torcerse el tobillo. Erietxe: hospital.Dilista: lenteja. Ezinbestekoa: imprescindible. Osatu: completar. Bozgorailu: altavoz. Zezenketa:corrida de toros. Soinean eraman: vestir.

Fisikan lizentziadunaMatematika eta Fisikakoeskolak emateko prest dago,arratsaldez, batxilergoko ikas-leei. Interesatuok, deitueguerdi edo gauean telefonohonetara: 943-445566.

Iñigo, aitonak hankabihurritu du eskaileretan etaerietxera eraman dugu. Ezikaratu, ez da ezer eta. Ezdakigu noiz itzuliko garen.Bakarrik bazkaldu nahibaduzu, su gainean dauzkazudilistak eta hozkailuan arraina.Osaba Jose Luisek deitzenbadu, esaiozu itzulitakoandeituko diogula. Ez ahaztumahaia jasotzea. Musu bana.

AITA ETA AMA

S. Fermin festetarako zer-bitzariak behar ditugu IruñekoRiau-Riau garagardotegian.Ezinbestekoa da euskara etaingelesa jakitea. Lan ordutegia:arratsaldeko seietatik goizekoseiak arte. Kontuan hartukodugu esperientzia. Interesatuokazaldu aipatu tabernara.Helbidea:

Riau-Riau garagardotegiaUztailaren 7a kalea, 1

Iruñea.

Hiru lagun behar dituguurritik aurrera pisua osatzeko.Bi oheko 4 logela, sukaldea,egongela eta bi komun ditu.Farmazia fakultatetik bostminutura. Interesatuok, deitueguerdian Eduardo edo Tereritelefono honetara: 945-345678

Aukera paregabea! Sonyetxeko aparatu berri-berriadaukat salgai. CD-kutxa,kasetea, irratia eta bibozgorailu. Ezin merkeago!Interesatuok, deitu gauekobederatzietatik aurrera tele-fono honetara: 94-6776676

Legutioko 17 urteko bimutil eder eta juergazale gara.15-17 urte bitarteko neskakezagutu nahi ditugu Gasteizkojaietan. Gu bezain festazaleakbazarete, elkartu gurekinAEK-ren txoznaren ondoan,zezenketen orduetan. Jazzjaialdiko kamiseta eramangodugu soinean.

JABI ETA UNAI

2. Nori interesatuko zaio, zuen ustez, lehen iragarki hori? Zergatik? (Ahoz erantzuteko).

1

2

3

4

5

6

Page 8: Murgil Batxilergoa 2

8

4. Entzun Lan eske grabaketa eta esan esaldi bakoitza (E)gia ala (G)ezurra den.

– Hamabost egunerako lana da. ( )

– Egunero hamabi ordu egin behar ditu lan. ( )

– Tabernan eguneko menua ematen dute. ( )

– Mutila ondo moldatzen da sukaldean. ( )

– Tabernariak jende gehiago ere badu lan horretan interesaturik. ( )

– Emakumeak eskaini dion dirua gutxiegi iruditu zaio. ( )

– Mutila aurretik aritua da zerbitzari lanetan. ( )

– Tabernariak onartuta dagoela esaten dio mutilari. ( )

3. Erantzun 2. oharrari buruzko galdera hauei:

– Zer kontatzen diote gurasoek Iñigori?

– Zer aholku ematen diote?

– Zer agintzen diote?

Page 9: Murgil Batxilergoa 2

9

6. Bosgarren iragarkia irakurri duzue. Imajina ezazue aparatua interesatzen zaizuela. Idatzezazue telefonoz egindako elkarrizketa.

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

5. Laugarren iragarkian, pisu lagunen bila dabiltza Eduardo eta Tere. Bikoteka jarrita etaadibideak jarraituz, osa ezazue pisu batean elkarrekin bizitzeko beharrezko den 10puntuko arautegia. Horretarako, ondorengo egitura hauek erabili: ezin da…; …beharda; (egin) + agintera adizkiak.

1. Sukaldea erabili ondoren, txukundu egin behar da.

............................................................................................................................................

2. Ezin dira poltsak, liburuak eta apunteak egongelan edonola utzi.

............................................................................................................................................

3. Jar itzazue txamarra eta berokiak sarrerako kakoan.

............................................................................................................................................

4. ............................................................................................................................................

5. ............................................................................................................................................

6. ............................................................................................................................................

7. ............................................................................................................................................

8. ............................................................................................................................................

9. ............................................................................................................................................

10. .............................................................................................................................................

7. Jabi eta Unairen kontaktu deia irakurri ondoren, idatz ezazue interesatuta dauden bineskaren erantzuna.

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

Page 10: Murgil Batxilergoa 2

OHAR, IRAGARKI ETA MEZUAK OSATZEN

10

Paragrafo neurriko ohiko testuak dira ondoren ikusiko ditugunak. Lehenengo taldekoak idatziz ager-tzen dira; besteak, aldiz, telefono erantzungailuan utzitako bat-bateko mezuak dira.

A.OHAR ETA IRAGARKIAK

Egunkari, aldizkari, iragarki taula..., edozein txokotan ikus ditzakegu ohar edo iragarkiak. Hiru edolau lerroko mezu hauetan, lagun arteko kontuak zein lanbide eskari/eskaintzak biltzen dira zehaz-tasunez.

Ondoren, ikastunitatean ikusi ditugun oharrak sailkatuko ditugu, eta berorien ezaugarriak aztertuko.

1. Nor bere burua lanerako eskaini: iragarki hauetan pertsona batek lan jakin bat egiteko prestdagoela agertzen du. Modu horretako iragarkietan beharrezkoa da datu hauek ordena honetanzehaztea:

Aurkezpen inpertsonala; lanpostu/lan horretarako prestakuntzaren berri eman; zerlan egin nahi den; norentzat/norekin; harremanetan jartzeko modua

(izena eta telefonoa).

Adibidez:

– Lan mota:

Adibidez:

2. Lan eskaintza: langileen premia duen edonork idatzitako iragarkia. Modu horretako iragarkietanbeharrezkoa da datu hauek ordena honetan zehaztea:

Lan mota; iraupena (denbora, garaia), bete beharreko baldintzak; lan eskariakbidaltzeko helbidea.

Fisikan lizentziaduna Mate-matika eta Fisikako eskolakemateko prest dago.

Informatika ikasle euskaldu-nak karrerako apunteak etalanak pasatzen ditu ordena-gailuz.

Erizaintza ikaslea ezindu etaadineko jendea zaintzekoprest dago arratsaldeetan.

Entziklopedia-saltzaileabehar dugu.

– Iraupena:

Adibidez:

aldi baterako/uda garairako/jaietarako/sei hilabeterako...

Page 11: Murgil Batxilergoa 2

11

– Lan baldintzak:

Adibidez: – Beharrezkoa da gida baimena izatea.

– Ezinbestekoa da euskara, ingelesa eta informatika ezagutzea.

– Eskariak bidaltzeko helbidea:

Adibidez: – Bidali kurrikulua ... -ra

– Deitu telefono honetara: ...

– Argibideetarako jo telefono honetara: ...

– Kontuan hartzekoak:

Adibidez: – Kontuan hartuko da eskola espedientea.

3. Salerosketa: Iragarki hauek txoko berezia dute egunkari eta aldizkarietan. Honako datuak zehaz-tu behar dira:

– Zer saltzen/erosten den:

Adibidez: – … saltzen dut / erosten dut

– … dut salgai / erosiko nuke

– Salgaiaren/erosi nahi denaren ezaugarriak:

Adibidez: – … markakoa

– bigarren eskukoa

Zer saltzen/erosten den; salgaiaren/erosi nahi denaren ezaugarriak; salgaiarengoraipamena

4. Harremanak: Egunkarietan azaltzen da iragarki mota hau. Multzo honetako mezuek tonu for-mala nahiz ez-formala izan dezakete. Honako ezaugarriak azaltzen dira:

Aurkezpen librea (izen nahiz ezizenarekin); zertarako/noren bila;kontaktatzeko era...

Salgai. Ford Orion 1,6. berebila.Matrikula SS - AL. Plomu gabe.Egoera onean. Salneurria:270.000. Horretaz ere hitz egindaiteke. Tel. 943 460 000

Page 12: Murgil Batxilergoa 2

12

9. Osatu ondorengo kontaktu iragarkia 1. ariketako ereduari jarraituz.Hondartza eta diskoteka-musika guri bezala gustatzen bazaizkizue, ......................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

......................................................................................................-(e)n elkartuko gara

zuekin.

10. Zuen motorra saldu nahi duzue. Aurreko ereduei jarraituz, egin egunkarirako iragarkibat.

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

............................................................

............................................................

...........................

B. TELEFONO MEZUAK

8. Hutsuneak bete koadroko hitzak erabiliz............................ arropa ...................... euskalduna behar dugu. ....................... da moda

gaztearen berri izatea, bezeroekin ........................ izatea eta arropa ondo tolesten eta

sailkatzen jakitea. ..........................hartuko da esperientzia. .......................... jo Tximur

....................... Helbidea: Oihaltegi 1, behea.

dendara; atsegina; interesatuok; merkealdietarako; kontuan; saltzaile; beharrezkoa

Page 13: Murgil Batxilergoa 2

NORK NORENTZAT ZERGATIK ZERTARAKO

1. deia igeltseroak

2. deia Nerearentzat

3. deia

4. deia

13

Erantzungailua ahozko mezuak uzteko txoko aproposa da. Era askotako abisuak aurki daitezke.Guk eredu horietako batzuk azaltzen ditugu zuek antzekoak sortzeko.

11. Entzun Erantzungailuko mezuak grabaketa eta osatu ondorengo koadroa.

12. Deskribatu ahoz lehenengo eta hirugarren deien testuingurua honako puntuakkontuan hartuz: zein den arazoa, izandako harremanak...

inprimagailuairitsi delako

matrikulaegiteko

NORK NORENTZAT ZERGATIK ZERTARAKO

1. deia Zuk

2. deia EtxekoentzatErrebisio eguneanetxean inor ezzegoelako

Urterokoerrebisioaegiteko

Zinemaaurreangeratzeko

Berandu aterakozarelako

euskaltegitik

Neska/mutillagunarentzat

Gas konpainiakoteknikariak

Page 14: Murgil Batxilergoa 2

Albistea

– Aktualitateko berriak.

– Gertakarion inguruko iritzi guztiak jasotzendira.

– Egile ezezaguna edo agentzia bidezkoa.

– Informazio objektiboa eta bestek esanda-koa azaltzen da.

– Edozein motatako informazioa izan daitekealbiste.

Kronika

– Aktualitateko berriak.

– Gertakarion inguruko iritzi guztiak jasotzendira.

– Sinatuta agertzen da.

– Tarteka hizkuntza dotoreagoa, landuagoaagertzen da.

– Informazio objektiboaz gainera, egilearenbalorazioa, iruzkintxoak, etab. azaltzen dira.

– Genero finko batzuk ditu: atzerrikoa,herrietakoa, gizarte kronika...

14

13. Ondoko koadroko informazioa kontuan hartuz, osatu bi mezu eta grabatu zinta

ALBISTE ETA KRONIKA LABURRAK IDAZTEN

– Hizkuntza soila, erabat funtzionala.

Titulua

Nola

Zergatik

Gorputza

Gorputza

Gorputza

Oina

Argazkia

Sarreratxoa

Zer

Noiz

Page 15: Murgil Batxilergoa 2

15

batean.

Kazetaritzako bi genero hauek eguneroko gertakari laburrak biltzen dituzte. Hala ere, badago zen-bait parekotasun eta ezberdintasun:

Honako elementu grafikoak dauzkate genero hauek:

1. Titulua: letra beltxingaz eta tipo handiz nabarmendua. Bertan hiru galdera hauen erantzunajaso behar du irakurleak nahitaez: Zer, Nork (Zerk) eta Noiz.

Ezaugarriak:

– Galdera horien arabera, informaziorik garrantzitsuena hasieran jarriko da.

– Informazioa objektiboa dela nabarmentzeko, informazio iturriak aipatzen dira. Baliabidehauek erabiltzen dira: -(r)en arabera; -(e)k dioenez; -(e)k adierazi duenez; (noren)esanetan...

– Kronika generoaren arabera, artikuluaren bukaera aldera, egilearen iritzia ere agerdaiteke.

– Kronikak edo albisteak luzeak edota garrantzitsuak direnean, argazkiz eta argazki oinezhorniturik agertzen dira. Argazki oinean, askotan, argazkian bertan agertzen denaazaltzen da labur.

– Laburra, gehienez esaldi batekoa.

– Askotan aditz laguntzailea ez da agertzen.

– Puntuazio zeinurik ez da agertzen.

– Adjektiborik ez da erabili behar.

– Albiste edo kronika luzea denean, lerro bateko gehigarria ipini ahal zaio titulu azpian(azpititulua).

Albistearen eta kronikaren elementuak

Page 16: Murgil Batxilergoa 2

16

2. Gorputza: albistearen eta kronikaren kontaketa bera da. Berriaren moldaketak ordena ia finkoadu eta galdera hauei erantzun behar die: Zer, Nork (Zerk), Noiz, Nola, Zergatik.

Ezaugarriak:

Hiztegia: Belaontzi: velero. Zaintza zerbitzu: Servicio de vigilancia. Atxilotu: detener. -T(z)ekoprest: dispuesto a/para. Ziratekeen: habría (valido). Libera: franco francés. Jasan: sufrir. Kikildu:encoger(se), acurrucar(se). Ekitaldi: acto. Bertan: hantxe. Ibilbide: paseo. Lapurreta saioa: intento derobo. Larru: piel. Babestu: proteger.

4.500 bat kilo haxix zeramatzanbelaontzi bat harrapatu zuten atzoAduanetako Zaintza zerbitzuko kide-ek Costa Bravako uretan, eta bi tripu-latzaileak atxilotu. Ontzi gainean zeu-katen droga, 145 paketetan bilduta,berehala deskargatzeko prest. Merka-tuan salduz gero 13.000 milioi zirate-keen (520 libera).

(Egunkaria, 1995-05-17)

Tratu txarrak jasaten dituztenumeen omenezko monumentua inau-guratu zuen atzo Jose Angel CuerdaGasteizko alkateak, hiriko hainbatikastetxetako haurrekin batera. CastoSolano eskultoreak egin du eskultura,brontzean, eta kikildutako haur batageri da. Orain gutxi hil zuten IqbalMasih haur pakistandarrari zuzendu-tako gutuna irakurri zuten ekitaldian;bertan ziotenez, “usoek, arbolek etahaurrok bakean jolastuko dugun mun-dua nahi dugu”.

(Egunkaria, 1995-05-02)

Aluminiozko balkoi bat lapur-tzen ari zen gazte bat atxilotu zutenherenegun arratsaldean udaltzainekVigoko (Galizia) Madrid ibilbide-an. Egun argiz, 15:00etan eta bizi-lagunen bistan egin zuen lapurretasaioa.

(Egunkaria, 1995-05-04)

Panda hartz bat hiltzeagatik 18urteko kartzela zigorrera kondena-tu du epaileak Sichuan probintzia-ko nekazari bat. Hartzaren larruasaltzera zihoala atxilotu zuten.Mila panda hartz baino gutxiagodaude munduan, gehienak Txinan,eta oso babestuta dago.

(Egunkaria, 1995-05-05)

1

2

3

4

18 urteko kartzela, pandahartza hiltzeagatik

Bi droga trafikatzaile

atxilotu ditu poliziak

Balkoia lapurtzenharrapatu zuten

Haur pakistandarrarenomenezko monumentua

inauguratu dute Gasteizen

Page 17: Murgil Batxilergoa 2

17

Titulua

Galdera: ..............................................................?

4. titulua: 18 urteko kartzela panda hartza hiltzeagatik.

Galdera: ..............................................................?

16. Asmatu orain aurreko lau albisteentzat beste titulu bana eta azaldu zer azpimarratzenden.

1. titulua: 45.000 kilo haxix harrapatu dute Costa Bravan.

Droga kantitatea azpimarratu nahi da.

2. titulua: ...................................................................................................................................

Zer azpimarratzen da? .............................................................................................................

3. titulua: ...................................................................................................................................

Zer azpimarratzen da? .............................................................................................................

4. titulua: ...................................................................................................................................

Zer azpimarratzen da? .............................................................................................................

1. albistea

2. albistea

3. albistea

4. albistea

14. Jarri albiste bakoitzari dagokion titulua.15. Zer azpimarratzen da titulu hauetan? Zein da

esaldi bakoitzaren galdera?

1. titulua: Bi droga trafikatzaile atxilotu ditu poliziak.

Galdera: Nor atxilotu dute?

2. titulua: Haur pakistandarraren omenezkomonumentua inauguratu dute Gasteizen.

Galdera: ..............................................................?

3. titulua: Balkoia lapurtzen harrapatu zuten.

nor/zer nork noiz non nola zergatik

Bi drogatrafikatzaile

drogadeskargatzen

1995ekoapirilaren 2an

Txinan

Page 18: Murgil Batxilergoa 2

18

Gorputza

17. Eman aurreko lau albisteen informazioatalak koadroa osatuz.

18. Izenburua eta albisteen elementuakemanik, idatzi albistea.

Titulua: Marco txapelduna Giro-tik kanpora

Nor: Marco Marconi.

Nork: UCIk (nazioarteko federazioak)

Noiz: arratsaldeko kontrolaren ondoren.

Marco txapelduna Giro-tik kanpora

Marco Marconi, Italiako txapelduna, Giro-tik

bota dute ...........................................................

..........................................................................

..........................................................................

..........................................................................

..........................................................................

..........................................................................

..........................................................................

..........................................................................

..........................................................................

..........................................................................

..........................................................................

..........................................................................

..........................................................................

Page 19: Murgil Batxilergoa 2

19

Non: Padova herrian.

Zergatik: kortikoideak hartzeagatik.

Nola: irteeran sinatzen ari zela.

Iturria: France Press agentzia.

EGUNKARIRAKO ESKUTITZA IDAZTENOso genero zabala da gutuna, ia edozertarako balio du-eta. Horregatik, oraingo honetan, eskutitz

1. delarik, dela-eta, dugulako.

2. orain, hemendik aurrera, orain arte.

3. berriz, bai, noski. 4. zarata, zaratatsu, zaratatsuena.

5. dutenean, dituztela, dituztenetik.

6. gero eta, eta gero, geroago.

7. nola ez, gainontzeko, gainera.

8. baita ere, ildo beretik, berean.

9. izan ere, bada bai, horrela izanik.

10. ditugula, baditugu, baditugu ere.

11. azkenean, azkenik, azkenerako.

12. –tzera espero dut, -tzeko espero dugu, -tzea espero dugu.

Zabor gehiegi Txukunalde kalean

Azkenaldi honetan gure kalean dagoen zikinkeria …1…,Udalaren ardura eza salatu nahi dugu.Auzo honetako kaleak txukunak eta lasai paseatzeko ego-kiak izan dira …2… Gaur egun, …3…, hiriko ingururikzikin eta …4… dirudi. …/…

Page 20: Murgil Batxilergoa 2

20

Sei taberna berri ireki …5…, …6… zabor gehiago bil-

tzen da asteburuetan: plastikozko edalontziak, zigarrokinak,

xiringak …7…, mozkorleku berri honetan, edozein bazter

edo atari da komun aproposa. …8…, tabernetako zarataren

erruagatik, adineko pertsonek ezin dute lorik egin astebu-

ruetan.

Tabernak ez ezik, txakur kakek ere arazo handia sortzen

digute. …9…, nori gustatzen zaio honelako gauza higuinga-

rri bat zapaltzea? Animaliazaleen eskubideak onartzen

…10…, ezin dugu jasan honelako txerrikeriarik.

Hainbat paperontzi eta farola hondatuta daude eta zer

egin du Udalak? Ezertxo ere ez. Hirigintza sailean eginda-

ko lau salaketek ez dute erantzunik izan. Noiz egingo digu-

te kasu?

…11…, ez gaude prest zikinkeria artean bizitzeko. Gure

pazientzia agortu da. Egoera hau hauteskundeak baino lehen

konpon…12…AUZOELKARTEAK

1

Hiztegia: Zabor: basura. Zikinkeria: suciedad. Ardura eza: falta de responsabilidad. Salatu:denunciar. Egoki: adecuado. Zaratatsu: ruidoso. –(e)netik: desde. Zigarrokin: colilla. Ildo beretik:del mismo modo. Erru: culpa. Adin: edad. Ez ezik: además de. Sortu: crear. Higuingarri: inmundo,asqueroso. Eskubide: derecho. Jasan: sufrir. Hirigintza Saila: Departamento de Urbanismo. Salaketa:denuncia. Agortu: agotar.

2

3

Page 21: Murgil Batxilergoa 2

21

mota zehatz bat erabiliko dugu: egunkarietakoa.Gutun mota honen helburua zerbaiten salaketa edo arazo baten azalpena ematea da. Idazki hauek

Bigarren argudioa; egoeraren aurkezpen laburra; lehenengo argudioa;arazoaren salaketa; eskabidea; hirugarren argudioa.

Zuzendariari atalean agertzen dira.

19. Hutsuneak bete dagokiona aukeratuz.20. Ordenatu eskutitzaren eskema atal bakoitzari bere izenburua jarriaz.21. Aukeratu erantzun egokia.

1. Arazoaren salaketa egitean…

a) arazoa (zikinkeria) eta erruduna (Udalarenardura eza) aipatzen dira.

b) zikinkeria aipatzen da, noren errua denesan gabe.

c) protesta egiten dutenen izen-abizenakaipatzen dira.

2. Arazoaren egoera berria azpimarratzeko…

a) oraingo egoera hobea dela esaten da.

b) ez da konparaziorik erabiltzen.

c) lehengo eta oraingo egoerak konparatzendira.

3. Auzo elkartearen argudioak ordena honetanageri dira…

a) 1. txakurren kaka; 2. tabernetako zaborra eta zarata; 3. paperontzi eta argi falta.

b) 1. tabernetako zaborra eta zarata; 2. txakurren kaka; 3. paperontzi eta argi falta.

c) 1. paperontzi eta argi falta. 2. txakurren kaka; 3. tabernetako zaborra eta zarata.

4. Nola ordenatu dira argudioak?

a) Argudioek ez dute ordena zehatzik. Bereizita daude, baina ordenarik gabe.

b) Denboraren arabera: arazorik zaharrenak aipatzen dira lehenik.

c) Garrantziaren arabera: lehenengo argudioa da garrantzitsuena, eta hirugarrena

garrantzi gutxien duena.

5. Noiztik bizi dira okerrago auzoko biztanleak?

Page 22: Murgil Batxilergoa 2

22

a) Sei taberna berri ireki dituztenetik.

b) Txakurrak aske dabiltzanetik.

c) Paperontziak falta direnetik.

5. Salaketaren zein argudiok ditu bi zati?

a) Paperontzi eta farolei dagokienak.

b) Txakurrei dagokienak.

c) Tabernei dagokienak.

6. Udalaren errua dela azpimarratzeko, zer esaten du?

a) Auzo elkartearen salaketak ez dituela kontuan hartu.

b) Hauteskundeak igaro eta gero, ez duela ezer egiten.

Hiztegia: Aipatu: citar. Azpimarratu: recalcar, subrayar. Argudio: argumento. Zehatz: concreto.Denboraren arabera: orden cronológico. Garrantziaren arabera: según la importancia. Aske: libre.Kontuan hartu: tomar en consideración.

c) Paperontziak eta farolak beste auzo

batera eraman dituela Hirigintza Sailak.

22. Gutun hau irakurri ondoren, saia zaitezbertako egitura batzuk ordezkatzen.

Egunkari honetan agertutako albiste batek(2000-09-14) kezka eta haserre handia era-gin dit. Izan ere, artikuluak dioena gezurhutsa iruditzen zait. Hau da, non kokatu dituUdalak 103 edukiontzi berri horiek? Gureauzoan ez behintzat. Aspaldi honetan agin-tariek papera eta beira birziklatzeko propa-ganda itzela egin izan dute, baina gure atariaurreak paperez eta kartoiz beteta daude.Zergatik? Edukiontziak bi kilometrora dau-delako. Zer egin behar dugu, hortaz? Den-dena zakarrontzietara bota? Hiritarrok ezdugu hiriaren beste puntaraino joan nahi.Espero dut Udaleko Ingurumen Sailak hiri-

tarroi erraztasun handiagoak ematea. Beste-rik gabe, agur.

JON BURUKOMIN(EKOLOGISTA HASERRETUA)

Egunkari honetan agertutako albiste batekkezka eta haserre handia eragin dit............................................................. dela-eta, ..................................................nago.Izan ere, artikuluak dioena gezur hutsairuditzen zait.Nire ustez, ....................................................................................................................... .Hiritarrok ez dugu hiriaren beste puntarainojoan nahi............................................. ez gaude prest

· Edukiontziak urrun ·

Page 23: Murgil Batxilergoa 2

23

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.................................................................... .

23. Zabor gehiegi Txukunalde kalean gutuna eredutzat hartuta, osatu eskutitza

arazoaren etaegoeraren aurkezpenlaburra idatziz.

Motorrak hiriarenjabe......................................................

......................................................

......................................................

......................................................

......................................................

......................................................

......................................................

......................................................

......................................................

......................................................

......................................................

......................................................

......................................................

......................................................

......................................................

......................................................

......................................................

......................................................

......................................................

Aurreko ostiralean Agirre-korta kalean ikusitakoa kon-tatuko dizuet: lau-bost gaz-tetxok moto lasterketaantolatu zuten, auto, kamioieta ingurukoei erreparatugabe. Espaloietatik oinezkoguztiok motoen burrunbo-tsari begira geunden, ikara-

tuta. Ezbeharra gertatu zenarte, noski: motorzale bataidean etorri zen espaloi gai-nera, eskaparate bateko kris-talak txikitu eta, inor ohartuaurretik, motorrari heldu etaalde egin zuen.Ez zen zauriturik izan,zorionez; baina zer gertatu-ko da hurrengoan? Norkordainduko ditu motorzale

Hiztegia: Erreparatu: fijarse. Burrunbotsa: estruendo. Ezbehar: desgracia. Kalte: perjuicio, daño.Garbitu: matar.

Page 24: Murgil Batxilergoa 2

Sarrer

aArg

udia

keta

Buka

era

24

beldurgarri hauen kalteak? Zenbat haur eta jubilatu garbitu behar dituzte Udalak neurriakhartzeko?

AURREPRODUKZIOA

OINEZKO BATEK

hiriko ibilgailurik azkarrena

Motorraren abantailak

Motorrak autoak adina eskubide

Motorzaleen eskubideaketa betebeharrak

Binaka, Motorrak hiriaren jabe gutunaren kontrako iritzia azaltzeko eta motorzaleen ikuspuntua egi-turatzeko, honako eskema hauek beteko dituzue:

Argudiaketaren egitura

Argudiotik gutunera

Osatu atal hauek eta kokatu ondorengo eskeman.

– Motorrak hiriaren jabe gutunaren aipamena: ...ri erantzunez honako hau esan behar dugu.

– Argudiaketa: 1. Motorrak hiriko ibilgailurik azkarrenak dira.

2.

3.

– Adibidea(k): …

MOTORRA

Page 25: Murgil Batxilergoa 2

25

– Lokailuak: Lehenik…;

Gainera…

Azkenik…

PROIEKTUA

Aurreko eskemez baliatuz, egunkarirako gutun bana idatzi behar duzue orain. Kontuan hartu zuenMotorzaleen alde gutuna egunkari edo aldizkari bateko Zuzendariari atalean agertuko dela. KontrolZerrenda honetan azaltzen diren baldintzak zehatz bete beharko dituzue horretarako.

Kontrol Zerrenda

AURKEZPENA

– A4 tamainako orria erabili.

– Tintaz idatzi eta letra ulergarria egin.

– Marjinak eta paragrafo arteko zuriuneak zaindu.

– Eskutitzaren luzera 110-120 hitz bitartekoa izango da.

TESTUA

– Eskutitzak ondorengo atalak izango ditu:

· Sarrera: - Arazoaren salaketa

- Egoeraren edo ikuspuntuaren aurkezpen laburra.

· Argudiaketa: 1. argudioa

2. argudioa

· Bukaera-Eskaera

– Atalak paragrafotan banatuko dira.

– Aurreprodukzioko lokailu-juntagailuez gain, ondorengo hauek erabil daitezke:

· Sarrera: … dela-eta, honako hau esan behar dut

Gutun honen bidez...

· Argudiaketa: 1. argudioa: lehenengo eta behin,

esate baterako

2. argudioa: bestalde; era berean

3. argudia: Bukatzeko

Page 26: Murgil Batxilergoa 2

26

GRAMATIKA KUTXA

Antolatzaileen zerrenda

· Bukaera-Eskaera:-t(z)ea espero

dugu

Galdera erretori-koak erabili.

Hasierakoak

Hasteko,Lehenengo eta behin,Ezer baino lehen,Ezeri ekin baino lehen,Bazen behinLehen-lehenik,...-z hitz egin behar dudalarik,Sarrera gisa esango dugu ...

Jarraipena

(Honen) ondorioz,Horren haritik,Hari beretik,Era berean,Bigarrenik,Gero,Honen ostean,Hau (ikusi) eta gero,Bukaerakoak eta ondorioakAmaitzeko, / Bukatzeko,Amaiera bezala,

Aurreko guztia (laburbilduz,)Ondorio gisa,Amai dezagun esanez ...-(e)laAzkenik, zera:...Laburbilduz,Hitz gutxitan (esateko):...Horrenbestez, zenbait ondorioatera daitezke: 1... 2... 3...

OrdenaAlde batetik, ... Bestetik, ...Ildo beretik,Era berean,Halaber,

Lehenik, ... / bigarrenik, ...(Arestian) esan bezala,(Gorago) esan bezala,Lehengo hariari jarraituz,Gauzak horrela,Horiek horrela,Bai ... baiEz ... ez

Arrazoitzekobait-...-(e)lako-(e)la eta

-(e)la bide-t(z)eagatikHorregatikIzan ere,Hori dela eta,Horrela, ba,Beraz,Hortaz,

KontrakotasunaBainaDena dela, / Dena den,Hala (eta guztiz) ere,

Edozein modutan ere,Edonola ere,Nolanahi ere,Esanak esan,

Hori(ek) gora-behera,..., ordea,..., berriz,...., aldiz,

Ideia bat aurkezteko...-ri dagokionez,... dela eta, komeni da esatea ...Oro har,

IndartzeaAipatu bezala,Aipatu dugunez,

Berriro esanda,Beste era batera esanda,Zehatzago esanda,Hobeto esanda,(Gorago) esan bezala,Are gehiago,Gainera,Kontuan hartu, gainera,Ideia berriak txertatzeko

Ez hori bakarrik,

Bestalde / Beste aldetikBaita ... ereBaina, bestetik,... ere baiez ezik ... ereEgia da, hala ere,Izan ere,(Horrez) gain,

Adibideak jartzekoAdibidez,

Esate baterako,

Hau da,

Ikus, adibidez,...-ren kasua: ...

Kasu (bat aipatzeko ...)

Hori erakusteko, aipa dezagun...

Onarpena (ziurtasuna)

Ez dago dudarik...SeguruenikZiur askiZer esanik ez

Egia da... –(e)laDudarik gabeZalantzarik gabeArgi dago ...-(e)laBistan da ...-(e)laBeharrezkoa da garbi uztea..., noski / ..., jakinaAipamenak; iritziak emateko...-(r)en arabera,Askoren / Batzuen iritziz, ......-(r)en ustez,...-(r)en esanetan,

Page 27: Murgil Batxilergoa 2

27

Diotenez,Antza denez,Dirudienez,Badirudi... –(e)la...-(e)la dirudiDakigunez,Irakurri dugunez,Esamoldeak hizkuntza (edo norberaren idaztankera) indartzeko eta aberasteko

ESAMOLDEEN ZERRENDA

baliabide aproposak dira. Bi funtzionagusi dituzte:

1. Hizkuntza neutro, lehor eta txepe-lari kolorea, orijinaltasuna etaadierazkortasuna txertatzen diz-kiote.

2.Nekez adieraz daitezkeen edukikorapilotsuak era biziago eta labu-rragoan biltzeko ahalmena dute.

Adarra jo

Ados egon

Alferrik izan

Alferrik galdu

Aitaren batean (egin)

Aurre egin

Axola izan / Bost axola ...-ri

Badaezpada ere

Bai horixe / Ez horixe

Bat-batean

Behar bezala

Behin eta berriro

Behinik behin

Behingoz

Bertan behera utzi

Besteak beste

Bete-betean (asmatu)

Buru-belarri aritu

Di-da (egin)

Behin eta berriro

Behinik behin

Egonean egon

Esanak esan

Gai izan

Gaitzerdi

Gauza izan

Goitik behera (aldatu)

Gorriak ikusi

Gutxi gorabehera

Harri eta zur (gelditu)

Page 28: Murgil Batxilergoa 2

Hankaz gora (jarri / egon)

Kontuak kontu

Musu truk eman

Nola edo hala

Ozta-ozta

Tutik ere ez (esan)

Ziria sartu

Zirt edo zart egin

Aditz laguntzailea berrikusten

1. Hutsuneak bete (1).

– Zuek ez ..................... gaur ordurako heldu.

– Nire lagunek udan herri asko bsitatu .....................

– Esan .................... nik haiei ez ........................la kezkatu behar.

– Nire gurasoei bidaiatzea asko gustatzen ......................

– Nora joan ....................... zure lagunak?

– Oparitutako belarritakoak galdu ..................... (zuri)?

– Txakur horiek ez ...................... bakean uzten gu.

– Irakasleek ariketa asko bidaltzen ..................... guri etxerako.

– Gustura dagoela igartzen ............................

– Pipak jateagatik kalera bota ...................... ni.

– Txangora joateko baimena eman ...................... haiei gurasoek.

– Ez .....................(zu) berriro lantegi horretan hartuko.

– Nirekin lan egiteko eskatu ........................ Aneri.

– Zuen taldean onartuko ........................... ni?

– Isiltzeko esan .......................... guk hari, ez daki ezer eta.

2. Hutsuneak bete (2).

– Autoa konpondu ................. zuek haiei, baina ez ................... eskerrik eman.

– Ez ...................... zuek guri esan ariketa horiek egin behar .................. la.

– Geldi entzun ......................nean haiek, eskuak jaso ......................

– Joan den egunean eman ............. azalpenak guk hari, baina ez ....................ulertu.

– Herenegun guk erosi .................... diskoak hondatuta ........................

– Lagunei hortz guztiak kendu behar izan ........................ atzo.

– Esan ...................... nik zuri isilik ........................teko, baina alferrik izan zen.

– Jonek bereak eta bi egin ........................ joan den kurtsoan.

28

ARIKETA OSAGARRIAK

Page 29: Murgil Batxilergoa 2

29

– Atzo, ustekabean, Iruñeko lehengusuak etorri .......................... (zuei)

– Hain entrenamendu gogorrarekin, leher eginda geratu ................. zuek atzo.

– Kalean ikusi ...................zu lehenxeago, baina ez .................kasurik egin guri.

– Zuek Ameriketara ba................... guk ez ........................... ahaztuko.

– Iseka egin ................ haiek niri atzo, baina ez ..................... kasurik egin nik.

– Haiek zuek ez .......................... begien bistan ikusi nahi.

– 10etako autobusa galdu ................... herenegun zure lagunek.3. Hutsuneak bete (3).

– Iaz zure urtebetetzean praka horiek oparitu ............................. guk zuri.

– Igandean ez .................... zuk niri agurrik esan, eta gaur ere ez ................. agurtu.

– Ordaintzeko dirurik ez ................. eta horregatik bota ................... tabernariak ni.

– Ikusi ................... zuk urtebetetzean lagunek oparitu ..................... CDak?

– Egunero eramaten ........................zuek institutura, baina zuek ez ........................ inoizeskertu.

– Joan den ostegunean ez .................... ni txangora joan, gaixorik bai.....................

– Motiborik gabe jo ......................haiek ni, salatu egingo ........................

– Handitu .....................lako, jostailu guztiak gorde ....................... gurasoek semeari.

– Txikitan gurasoek eramaten ...................... gu eskolara.

– Karga handia eraman behar ...................nean, amak eramaten ............... poltsa niri.

– Atzo, ustekabean, ateak atzamarrak harrapatu ................. umeari.

– Lanerako iragarkia jarri ................... nik, baina ez .................... inork deitu oraindik.

– Nik zuek ikusi .................nean, asko poztu naiz. Ez ............... uste etorriko ................

– Ez .................... afaltzera espero, baina, lasai, ogia eta arrautzak ba................... eta.

– Eta zer esan ..............................., bada, zuek atzo haiei?4. Hutsuneak bete (4).

– Atzo gu... zuei afarirako gonbita egin ............................

– Itxaroteko esan ..................... nik hari, baina ez ................. kasu........ egin.

– Zuek Amaia.......... joaten ba............... , esaiozue ni............ deitzeko.

– Zer esan ................ ni.... zu.... atzo? Argi (egon) ................. erabakita ................la.

– Zein irakasle............ joan .................. txango..........? Alberto......... eta Edurne.........

– Txikitan ongi portatzen ba.............. ni, guraso..... opari...... egiten ....................

– Taberna.......... erositako otarteko.......... jaten .................... iaz.

– Joan den kurtso........ tutore........ ez .................... asistentzia falta....... jartzen.

Page 30: Murgil Batxilergoa 2

30

– Umetan irakasle.... zigortzen ...................nean, guraso..... ez .................. ezer esaten.

– Jon...... Miren..... maite ................, baina ez da ausartzen (esan) ....................

– Mikel..... gu...... bere urtebetetze-jai...... gonbidatu ......................

– Kale........ ni..... zu..... ikusi ...................

– Kale...... ni... zu.... zigarro..... bat eskatu ................atzo, baina zu... ez ................ eman.

– Lagun...... ez ................... aintzat hartzen gu.

– Atezain..... nire lagun...... ez ..................... sartzen utzi larunbatean.5. Egin esaldiak.

Medikuagana joan behar dut

– Gaixorik nagoenean, .................................................................................................

– Bihar .........................................................................................................................

– Gaur umearekin .........................................................................................................

Umeek goxokiak nahi dituzte

– Denda aurretik pasatzean, ............................................................................................

– Bihar ere ....................................................................................................................

– Atzo ........................................................................., baina nik ez .................. erosi.

Erosketak elkarrekin egin ditzakegu

– Egunero ..................................................................................................................

– Bihar .......................................................................................................................

– Atzo .......................................................................................................................

Ezin zaitezke gurekin festara joan

– Ez badituzu eskolako lanak egiten, ...............................................................................

– Atzo ez ................... ordurako etorri eta ...................................................................

– Aste egunetan ..............................................................................., lan asko dugu eta.

Sintaxia berrikusten

6. Hutsuneak bete: -(e)la; -(e)n; -(e)nik; -t(z)eko.

– Badakit ariketa erraza ..................

– Ez dakit, hala ere, ondo egingo .................... zuek.

– Badakigu nora joango .................... gu txangora.

– Uste dut ez ...................... zuek joango.

– Esan didate 2.A-koak ez .................... txangora joango.

dela

Page 31: Murgil Batxilergoa 2

31

– Ez dut uste irakasleak joateko prest ........................

– Tutoreak ere ez digu esan noiz joango .................

– Gaur jakin dut nola gertatu .......................

– Ez nuen uste horrelakorik egingo .................... zuk niri.

– Etxean aurten txangora joango ................... galdetu didate.

Page 32: Murgil Batxilergoa 2

32

7. Hutsuneak bete -t(z)erakoan, -(e)nean, aurretik eta -takoan erabiliz.

– Etxetik (irten) .......................konturatu naiz giltzak barruan utzi ditudala.

– (sartu) ..................... balde bat ur erori zitzaidan gainera.

– Autobusean (igo) ................... ohartu nintzen ez nuela dirurik, ezta txartelik ere.

– Ariketak (egin) ........................., erakutsi mesedez zuzentzeko.

– Inora (sartu) ............................., irteten utzi behar da.

– Oporrak (heldu) .................................., gurasoen herrira joango naiz.

– Azterketa (egin) .........................., komenigarria da dena errepasatzea.

– Asko (afaldu) ....................................., ez dut ondo lo egiten.

– Baloiari ostikoa (eman) ......................... orkatila bihurritu du.

– Batxilergoa (bukatu) ....................... unibertsitatera joan ahal izango zara.

– Aizue, mahaian (eseri) ................................ garbi itzazue eskuak ondo.

– Donostiara (joan) .................................................. begiratuko dut.

– Zuregana (jiratu) ............................................ gertatu zait zaintiratu hori.

– Hori (bukatu) ............................................. lasaitasun ederra hartuko duzu.

– Jonen etxera (joan)..................................... ez zegoen inor.

8. Hutsuneak bete -(e)netik, -(e)nerako eta bezain laster erabiliz.

– Etorri .................................. agintzen hasi zen.

– Etorri ................................ aste bat igaro da.

– Andoni etorri ........................... guk hilabete bat bageneraman.

– Gida baimena atera ............................ ez da etxean geratzen.

– Gida baimena atera ............................. aste bateko bidaia egingo dut autoz.

– Igerilekutik atera ................................. joan zaitez dutxatzera, hoztu baino lehen.

– Konturatu .................................. berandu zen.

– Etxera heltzen ............................ bukatuko da musika irratsaioa.

– Filma bukatu ............................. ohera joango naiz.

– Filma bukatu .................................. gauerdia zen.

– Andregaia .................................. Jonek ez digu kasurik egiten.

– Gurasoak etxeratzen .......................... afaria prest edukiko dut.

– Gurasoak etxeratu ........................... afaldu egingo dugu.

Page 33: Murgil Batxilergoa 2

33

9. Berridatzi ondorengo esaldiak.

– Aitona-amonen etxera joaten gara sarri. Haiek guri dirua ematen digute beti.

.......................................-n guztietan .....................................................

– Alavesa 1. mailara igo zen. Ordutik oso pozik dago Kepa.

........................................-enetik ..............................................................

– Aitona-amonen etxean geunden telebista ikusten. Orduan ikusi genuen istripua.

..........................................................-larik .............................................

– Donuts ederra jango dut lagunekin. Horixe egingo dut azterketa hau amaitu bezain laster.

.............................................................-takoan .............................................................. .

– Eskua poltsikoan sartu dut. Orduan konturatu naiz dirurik gabe atera naizela etxetik.

...........................................-tzean................................................................................... .

– Amak patatak zuritzen zituen. Denbora berean, aitak arrautzak frijitzen zituen.

...................................................................... bitartean .................................................. .

– Xabier hainbat aldiz etorri da gurera. Beti-beti hondatu digu telebista.

........................................................-n guztietan .................................................... .

– Nekane egongelan zegoen. Une horretan telefonoak jo zuen.

.............................................-elarik ...............................................................

– Lehenengo emaitza onak aterako ditugu. Gero, oporretan joango gara poz-pozik.

..................................................................-takoan ...................................................... .

– Gorkak buruko min itzelak zituen antzina. Aspirina hartzen hasi zen eta ez du buruko minik.

.................................................-enetik .......................................................................... .

– Sendatu zen. Kalera atera zen berehala lagunekin elkartzera.

...........................................bezain laster......................................................................

– Sarritan joaten zen aitona-amonen herrira. Eta gaiztakeriaren bat egiten zuen han beti.

............................................................... -n bakoitzean.....................................................

– Amaia Londresera joan zen ingelesa ikastera. Harrezkero, Jon buru-makur dabil.

............................................................................-enetik ...............................

– Gurasoek ez diote Xabiri saririk emango emaitza bikainak ekartzen ez baditu.

................................................................................................................arte.

– Autobidean irrist egin dute atzeko gurpilek. Autobusa hankaz gora joan da.

............................................................................... -(e)larik ................................ .

Page 34: Murgil Batxilergoa 2

34

10. Osatu erlatibozko esaldiak.

– ............................................................................................... neskari ez zaio ezer gertatu.

– ......................................................................................... mutilari motorra lapurtu diote.

– ........................................................................ ikasleek beste azterketa bat egin nahi dute.

– ........................................................................................... kartera ez du inork harrapatu.

– ............................................................................................................. kalea oso ilunad a .

– Ikasten dudan ikastetxean .................................................................................................

– Zuek ezagutzen dituzuen mutilekin...................................................................................

– Aurten dauzkagunirakasleak..............................................................................................

– Zuk esan zenidan masajistagana.........................................................................................

11. Itzuli azpimarratutakoa (1).

– Irakasleak que vaya a casa esan dio/ ..................................................................................

– Ez dakit si iré al cine/ .......................................................................................................

– Ez dut uste que llueva/ .....................................................................................................

– La persona que te ha dicho eso, gezurra esan dizu/ ...........................................................

– Cuando llegue a casa deituko dizut/ ................................................................................

– Antes de entrar utzi irteten, mesedez/ ..............................................................................

– Al salir de casa erori egin nintzen/ ....................................................................................

– Tan pronto como llegue a casa oheratuko naiz/ ...............................................................

– Esan didate que Jon está enfermo/ ...................................................................................

– Badakit qué le ha ocurrido a tu hermana/ ........................................................................

12. Itzuli azpimarratutakoa (2).

– Desde que sale con sus amigos ez digu kasurik egiten/ .....................................................

– Para cuando termines, irakasleak alde egingo du/ ............................................................

– Uste dut que no vas a hacer nada/ ....................................................................................

– El ejercicio que hemos hecho oso erraza zen/ ....................................................................

– Ez dakit qué hacer/ ..........................................................................................................

– El parque que vimos ayer oso polita zen/ .........................................................................

– Cuando he ido a la tienda itxita zegoen/ ..........................................................................

– Badakit que tú no has hecho eso/ ....................................................................................

Page 35: Murgil Batxilergoa 2

35

– Tan pronto como cumpla 18 años, gida baimena aterako dut .........................................

– Ez dakit si iré de vacaciones/ ............................................................................................

13. Itzuli azpimarratutakoa (3).

– Esaiozu al que está a tu lado isiltzeko / .............................................................................

– El que vino ayer ez da itzuli / ...........................................................................................

– Lo que siento esaten dut / ................................................................................................

– Que lo sentía esan zuen / .................................................................................................

– El/La que venga tarde ez da klasera sartuko / ....................................................................

– La chica que está contigo gure ikasgelan dago / ................................................................

– El que te ha vendido esto engainatu egin zaitu / ...............................................................

– Al que no habla ez zaio ezer gertatzen / ............................................................................

– Hori de las chicas que te han contado el chiste neba da ...................................................

– El que esperabas etorri zen / ............................................................................................

14. Itzuli azpimarratutakoa (4).

– Ez eman al que no se lo merece / .....................................................................................

– Esan dit que no se lo merece / ..........................................................................................

– Lo que tenéis en la mano bi euro balio ditu / ....................................................................

– Para los que no han traido el saco de dormir oheak prestatu ditugu / ...............................

– Egin ezazu lo que quieras / ...............................................................................................

– Hartu lo que necesites y márchate! / ................................................................................

– En donde me has dicho ez dago inor / ..............................................................................

– Lo que nos han contado ez dauka ez bururik eta ez oinik / ................................................

– Gaur ezin izan dut hitz egin con el que te he dicho hoy a la mañana / ...............................

– El que llegó tercero ez zuen saririk izan / ..........................................................................

15. Itzuli azpimarratutakoa (5).

– Nola du izena el médico que te curó / ..............................................................................

– Beti con el que tenía coche ibiltzen zineten / ...................................................................

– Lo que dijisteis asko harritu ninduen / .............................................................................

– Los que le conocen oso alaia dela esaten dute / .................................................................

– Noiz itzuliko didazu el libro que te dejé el mes pasado? / ..................................................

– Al examen que tú hiciste bostekoa jarriko nioke / ............................................................

– Ez nago ados con lo que habéis dicho / .............................................................................

– El disco que nos dejaste sari bat irabazi du / .....................................................................

Page 36: Murgil Batxilergoa 2

36

– Nork hartu du el libro que he cogido de la biblioteca? / ...................................................

– Le daban todo lo que quería, eta horregatik da den bezalakoa! /........................................

16.Osatu esaldiok (nominalizazioa-1).

– Mendian (ibili) ................... osasungarria dela uste dut.

– Txistua (jo) ......................... ikasi nahi dut aurtengo ikasturtean.

– Isilik (egon).......................... eskatu du hizlariak.

– (erre).......................... utzi omen dio.

– Prest gaude behar dena (egin).......................... eta (aprobatu)..........................

– Gabonetan aitona-amonen etxera (joan).......................... erabaki dugu.

– Aspertuta nago beti ariketak (egin) ..........................

– Ordurako (etorri) .......................... ahalegindu behar duzue.

– Ez da ausartzen neska horri (hitz egin) ..........................

– Ez al dizuete irakatsi zaborrak zakarrontzira (bota) ..........................

– Bost urte kartzelan (pasatu).......................... kondenatu du epaileak.

– Zu nirekin (etorri) .......................... nahi dut.

– Nirekin (joan) .......................... nahi baduzu, orain etorri.

– Kalera (irten) .......................... beldurrez dago.

– Gurasoek ez didate goizaldeko ordu biak arte (egon).......................... uzten.

– Euskaltegiren batera (joan).......................... gomendatu didate.

– Nork lagunduko dit ariketak (egin).......................... ?

– Gauetan bakarrik (ibili).......................... asko beldurtzen du.

– Propaganda (banatu).......................... ekin diote.

– Oso gaixorik dago, (jaiki).......................... ere ez da gauza.

17. Osatu esaldiok (nominalizazioa-2).

– Ez da beharrezkoa zuek (etorri) ......................................., baina behartuta zaudete zer-

bait (egin) ........................ .

– Zuk gezurra (esan) ............................... kalte egin digu.

– Guk ez dugu inor (ikusi) ............................................... nahi, eta guk zuek hemendik

(alde egin) ....................................................... nahi dugu.

– Denok ahalegindu gara asko (ikasi) ............................................. . Hala ere, ezin izan

ditugu galdera guztiak (asmatu) .................................... .

– Egun osoa igaro dut (ikasi) ......................................., azterketa hau (gainditu)

................... behar dudalako.

– Irakasleak Gorka (kopiatu) .................................... harrapatu du, eta kalera (atera)

.............................................. esan dio berehala.

Page 37: Murgil Batxilergoa 2

37

– Gurasoek Mertxeri ez diote etxean (erre) .................................... uzten, baina Mertxek ez

dio tabakoa (erre) .................................... utzi nahi.

– Zuk hori (egin) ............................................... harrituta utzi gaitu. Guk ez genuen espe-

ro zuk hori (egin) ...................................... .

– Badakigu makinaz (idatzi) ....................................... eta igeri (egin) ........................ ikasi

nahi dugu orain.

– Komeni da egunean hiru aldiz (jan) ............................................., baina gaur ez daukat

(bazkaldu) .................................. astirik.

– Nik ez dut nahi nire lana inork (egin) ....................................... . Nire lana neuk (egin)

........................................... nahi dut.

– Pastel ederra (egin) ............................... saiatu gara, baina ahaztu zaigu azukrea (jarri)

.......................................... .

– Mikeli gutxiago (jan) ............................... komeni zaio. Baina hura ez dago prest bereha-

la (argaldu) ............................................ .

– Idoiak gurekin (kantatu) ................................... nahi du, baina guk ez dugu nahi berak

gurekin (kantatu) ..................................... .

Gasteizera Nora X

Zenbait kale

Ikastetxeetatik

Lau ikasleri

Lagunekin

Gurasoentzat

Eguzkitan

Hondartzarantz

Zuzendariagana

Jonek

Tabernetara

Makina bat jenderentzat

Zenbait lagunen

Oinez

Hiru alabaz

Hainbat ikasleri

Edozein lekutatik

Mendirik

Neskarena

Lagun askori

(Sing. = singularra;Mugag. =mugagabea; P. I. = pertsona izena; L. I. = leku izena)

Kasua Sing. Plurala. Mugag. P.I L.I

Page 38: Murgil Batxilergoa 2

38

– Ordenagailua (erabili) ...................................... ikasi dugu, eta orain Internet-en (sartu)

.................................... erabaki dugu.

– Kale hau oso estua denez, debekatuta dago autoak (aparkatu) ........................................

. Beraz, beharrezkoa da gidariek OTA txartelak (erabili) ........................................ .

– Amak Eroskira (joan) ............................. agindu dit patata frijituak (erosi)

........................ .

– Ikasgai guztiak (gainditu) ................................ ez da nahikoa; etxean bost bikain (ekarri)

............................. eskatzen diote.

– Kirolean (irabazi) .............................. joan behar da beti, baina ezin da beti partidua (ira-

bazi) ................................................ .

– Beharrezkoa da komuna (garbitu) .............................. baina nik ez daukat gaur komuna

(garbitu) ............................ gogorik.

– Josebak erakutsiko dizu patatak (frijitu) ................................ . Patatak frjitzeko, komeni

da olio ona (erabili) .................................... .

– Inaziok angulak (jan) .............................. gonbidatu nau, baina bazkaldu ondoren

(ordaindu) .................................. ahaztu zaio.

– Nik ez dut nahi nire lana inork (egin) ........................................... . Nire lana neuk (egin)

.................................... nahi dut.

18. Berridatzi ondorengo esaldiak.

– Lan hori egiteko esan zigun irakasleak.

............................................................ behartu ...............................................................

– Ikasle hori ez da eskolara etortzen.

........................................................................................................................... utzi dio.

– Ariketa ondo egin nahi zuen, baina ez zaio ondo atera.

Saiatu da .........................................................................................................................

– Medikuak esan dio asko ibili behar duela.

........................................................................................ komeni ...................................

– Beti ariketa berdintsuak egiten ditugu eta aspertuta nago.

Aspertuta nago ................................................................................................................

– Berandu zela eta, atezainak esan zidan ezin nuela sartu.

Atezainak ................................................................................................................ utzi.

– Pianoa jo nahi nuen gaur, baina pasa egin zait.

Gaur ............................................................................................................. ahaztu zait.

– Ustekabeko galanta izan da, gida baimena lortu dut.

Ez nuen espero ................................................................................................................

– Epailearen aurrean egia esan behar izan dut.

................................................................................................................. behartu naute.

– Elizaz ezkondu behar zutela esan zieten gurasoek.

Page 39: Murgil Batxilergoa 2

39

................................................................ behartu ..........................................................

Deklinabidea berrikusten19. Osatu ondorengo koadroa hitz bakoitzaren kasua idatziz eta

gainontzekoak X batez markatuz.

20. Aukeratu erantzun zuzena.– Zein ................ gustatu zaizu gehien?a) liburua b) liburu c) liburuak

– Zenbait .......................... ez zaio jolastea gustatzen.a) umeari b) umeei c) umeri

– Zenbait ............................ deitu dute egoera hori salatuz.a) lekutik b) lekuetatik c) lekutatik

– Zirkuko bi ....................... ihes egin dute.a) lehoiek b) lehoik c) lehoiak

– Alde zaharreko .......................... ibili gara dendaz denda.a) kaleetan b) kalean c) kaletan

– Munduko hainbat ......................... ez dute txakur handi bat balio.a) pertsonek b) pertsonak c) pertsona

– Zein ............................ joango zara datorren kurtsoan?a) fakultatera b) fakultatetara c) fakultateetara

– Donostiako Campusera joango naiz nire ......................a) lagunekin b) lagunarekin c) lagunengandik

a) horreko b) hortako c) horretako

– Jende ....................... telebistako pro-gramak aspergarriak dira.a) askoarentzat b) askoentzat c)

askorentzat

– Ez nuen gutxiago espero...............................a) zuregatik b) zuretandik c) zuen-

gandik

– .......................... omen dago etorkizu-na. Ez dakit bada!a) gazterengan b) gaztearengan c)

gazteengan

– Hiru ........................ egon naiz eta ezzuten nik nahi nuena.a) dendatan b) dendan c) dendetan

– Zuk atzo utzi zenidan............................. hitz egin dute gaur

irratian.

a) liburuaz b) liburuz c) liburuez

– Hainbat ............................... ez dagoigerilekurik.a) kiroldegitan b) kiroldegian c)

kiroldegietan

21. Hutsuneak bete.

– Zer ordu.......... gelditu gara lagunekin?

– Zein irakasle............. joango zaretetxangora?

– Matematika eta Fisika....... irakas-le.......... joango gara.

– Hainbat jende.......... ibiltzen da merke-aldi..............

– Ez zait gustatzen dantzaleku ................................ giroa

Page 40: Murgil Batxilergoa 2

40

– Makina bat lagun........... egon naiz, eta inor.... ez daki ezer........

– Hamaika jende.......... egiten du astero kiniela.

– Atzo gertatutako istripu.........., auto bat ur......... erori zen.

– Tonto............ hartu naute, baina ikusiko dute.

– Gure bizilagun.......... alkate....... izendatu dute.

– Ez zaitez denbora asko........ egon eguzki...........

– Zahar............ aholku............ komenigarri........... omen dira.

– Gu....... hitz egin ondoren, zuek......... joan da.

– Txiki............ asko gustatzen zitzaidan marrazki bizidun......... ikustea.

– Gutxi........... ikusiko nauzu atsedenaldi......... otarteko........ jaten.

– Iaz zenbait errepide........... elur...... oztopatu zituen.

22. Itzuli azpimarratutakoa.

– Qué día llega aldizkari hori? / ..........................................................................................

– He pasado muchas noches lorik egin gabe/.....................................................................

– Si vamos andando lehenago helduko gara /.....................................................................

.

–Muchos chicos ez dute soldadutzarik egin nahi / ..............................................................

– Cuatro amigos ez zuten gurekin mendira joaterik izan. / ..................................................

– La vida de muchos mendigos arriskuan dago / .................................................................

– Algunas escuelas de la ciudad erdi hutsik daude / ............................................................

–De cualquier calle irteten dira motorzale horiek / .............................................................

– Telebistan sobre drogas eztabaidatu zuten atzo. / ..............................................................

– De pequeño ez nuen ia ezer jaten /............................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

23. Lotu hitz bakoitza bereesanahiarekin.

Page 41: Murgil Batxilergoa 2

41

– Ordurako– Kezkatu– Igerri– Txango– Lantegi– Onartu– Azalpen– Ustekabe– Iseka– Salatu– Excursión– Aceptar– Explicación

– Sorpresa– Fábrica– Para la hora– Burla– Denunciar– Notar, adivinar

– Preocuparse24. Lotu hitz eta esamolde bakoitza bere sinonimoarekin.

– Bereak eta bi– Ordurako– Leher eginda– Itxaron– Adi– Ahaztu– Igerri– Txango– Erne– Izugarriak

– Ibilaldi– Ahantzi– Garaiz– Oso nekatuta– Zain egon– Nabaritu

Page 42: Murgil Batxilergoa 2

42

25. Ordezka itzazu azpimarratutakoak azpiko multzoan aukera eginez. Bisoberan daude.

Trafiko istripuak giza akatsengatik gertatzen dira gehienetan. Eibarko trenaren desbidera-

keta, adibidez, gidariaren burugabekeriagatik gertatu omen zen. Dena den, agintariek ere

badute errurik, noski: Euskal Herriko edota Espainiako errepideek Europakoek baino asko-

zaz itxura kaxkarragoa dute. Izan ere, eguraldiak ere eragin handia ukan dezake: ura edo hai-

zea arrisku larriak dira. Irrist egin eta bidetik ateratzea sarritan gertatzen da, inguru euri-

tsuetan bereziki.

behintzat – jakina – ordea – esate baterako – batez ere – nahiz – hala ere26. Bete hutsuneak azpiko multzoan aukera eginez (2).

Neska-mutil gehienek hamazortzi urterekin atera nahi dute gida baimena. Askok,

.........1..........., ez dute hain gazte atera ahal izaten. Arrazoi askogatik:

........2..............., diru ezagatik. ............3............., hamazortzi urterekin neska-

mutil gutxi dira aberatsak gaur egun. Gainera, ..............4............. gida baimena ateratzea

gero eta garestiagoa dela. Autoeskoletako jabeen onerako, ...........5............ .

1. hala ere; ildo beretik; edo; horrez gainera.2. beste aldetik; aldiz; baita ere; adibidez.3. orduan; izan ere; horregatik; esan bezala.4. arren; badirudi;dirudienez; dena den.5. hortaz; amaitzeko; noski; hirugarrenez.27. Bete hutsuneak azpiko multzoan aukera eginez (3).

Hainbat ordenagailuzale amorratu besteen programak kopiatu nahian ibiltzen dira. Hone-

la, beren lagunei disketeak eskatu eta kopiak egiten saiatuko dira. .........1..........., jakina,

zerbait jakin behar da informatikaz, edonork ezin baitezake programa erabili.

Baina ........2............ ibili gero! Programak fidagarriak badira ez dago arazorik. Birusen bat

badaukate, ..............3............., zure ordenagailuaren programa guztiak ezabatze-

ko edo kutsatzeko arriskua duzu. Programa bat lortzen baduzu, ...........4..............,

Page 43: Murgil Batxilergoa 2

43

kontuz ibil zaitez! Eta, ............5..............., antidoto bereziren bat lortu aldez aurretik.

1. hau da; horretarako; bestela; berriz;2. agian, noski, horrela, kontuz.3. bestalde; beraz; ordea; gainera;4. beraz; beharbada; hala nola; ziurrenik5. badaezpada ere; izan ere; aldiz; edota;28. Bete hutsuneak azpiko multzoan aukera eginez (4).

Gaur egun haurdun ez gelditzeko eta aholkuak emateko zentroak modan daude:

.........1..........., Iruñeko Andraize famili plangintzarako zerbitzua. Bulego honetan,

........2..............., haurdun ez gelditzeko metodoak erakusten dira. ............3............., ba-

tzuetan huts egiteak izaten dira, kondoia hautsi edo dena delakoa. Laster joaten da jendea

Andraizera laguntza eske. ..............4............., lehen hiru egunetan badago oraindik atzera

egiterik. Neoginal antisorgailua hartzeko gomendatzen dute han. Ernaltzeko arriskua izu-

garri murrizten da ...........5............ . Batzuk, dena den, etxeko medikuarenera edo botika-

ra joaten dira zuzenean.1. hala nola; hortaz; egia esan; noski;2. jakina; besteak beste; behintzat; ostera3. esan behar; izan ere; beraz; lehenik;4. hala eta guztiz ere; adibidez; bereziki; ordea.5. berriz; honela; nolanahi ere; agian.29. Bete hutsuneak azpiko multzoan aukera eginez.

XX. mendean aldaketa estetiko itzela gertatu da. Gure asabek .........1..........., irudi mehe eta

lirainak maite ditugu guk, baina Historian atzerantz jotzen badugu, bestelako zaletasunak

aurkituko ditugu.

........2..............., orain dela 35.000 urte europarrak Willendorf-eko Venus-a bezalako esta-

tua bular handi, lodi eta koipetsuak atsegin zituzten. Grezia klasikoan, ............3.............,

artistek proportzio zehatz eta harmoniatsuak zerabiltzaten margo ..............4............. eskul-

tura gehienetan. Horrela gertatzen da, ...........5............, Fidias, Milo eta abarren artelan

guztietan.1. ez bezala; badaezpada; bezala; izan ere;2. jakina; esate baterako; dena den; horregatik.3. beraz; ordea; adibidez; noski;4. hori dela eta; ildo beretik; nahiz; hala ere.5. beharbada; esate baterako; behintzat; aldiz;