MINERALAREN IZENA: SAL GEMA edo

HALITA

FORMULA KIMIKOA: NaCI

EZAUGARRIAK: Jainkoen oparia zela

pentzatzen zuten.

MEATEGIAK: Munduko toki askotan dago halita

gatza; garrantzi handia dute, besteak beste

Wieliczkako Hobiek (Polonian), Stassfurtekoek,

Saxonian (Alemanian). Euskal Herrian ere bada halita.

EGILEA:

FORMULA KIMIKOA: Fe2O3

EZAUGARRIAK: Mineral oxidoa da.Gris metalikotik lurraren

antzeko kolore gorrietaraino.Bere gogortasuna 5,5-6,5 da.Disdira

metalikoa.Gorria argitik gorri ilunena.Bere dentzitatea 4,9-5,3.

ERABILERA: Burdina ateratzeko erabiltzen den mineral nagusiena

da.

FORMULA KIMIKOA: CA2FE3+AL2(SI2O7)(SiO4)O(OH).

EZAUGARRIAK: Epidota kalzioz , aluminioz eta burdinez eginda dago. Bere

gogortasuna 6,5 da eta kolorea berdea, grisa, marroia edo beltza du.

Disdira berdea, xehetasun horixkarekin edo pistatxo kolorekoa da .

MEATEGIAK: Salsburdon , Traveesellan , Noruegan eta Alaskan daude

meategi batzuk .

ERABILERA: Batzuetan gemaren moduan erabiltzen da: bitxigintzan,

lepokoak egiteko etab.

BITXIKERIAK:Epidota ere feldespatoz , mikaz , piroxenoz anfibolez ,

granatez eta beste arroka igneo (edo magmatiko) batzuz eginda dago .

FORMULA KIMIKOA: AC2-3T4O10X2

EZAUGARRIAK:Bere konposizioaren arabera marra zuriak ditu, perla bat

bezain distiratsua da. Exfoliazio perfektua du. Zailtasun eta plastizitate

handiko minerala da. Nahiz eta asko berotu bere propietateak mantentzen

dira.

MEATEGIAK: Indian, Estatu Batuetan, hego Korean eta Kanadan aurki

dezakegu.

ERABILERA: Isolatzaile elektriko eta termikoak egiteko erabiltzen da, baita turbogeneradoreak eta kondentsadoreak sortzeko.

MINERALAREN IZENA: kaolinita

EZAUGARRIAK: Buztinezko minerala, silatoa geruzaduna da.

Bere egituran tetraedroz osatutako geruzak eta oktaedroz

osatutakoak txandatzen dira.

Bitxikeriak: Kaolinitaren izena Txinako Gaolin (高岭, "muino

altua") lekutik eratorria da. Leku honetan txinatarrek lehen

aldiz aurkitu zuten mineral hau modu naturalean. Hala ere, ez

zen izan munduan lehen aldiz deskribatu zen lekua; hori

BRASILGO Jari ibaiaren arroan izan zen 1867an

NON AURKI DEZAKEGU ?: Kaolin izenaren pean erauzten da

BRASILEN, FRANTZIAN ,ERRESUMA BATUAN, ALEMANIAN,

INDIAN, AUSTRALIAN, , KOREAN,TXINAN eta ESTATU

BATUETAN, besteak beste.

ERABILERAK: Merkataritzarako kaolina hauts lehor gisa,

fideo erdi lehor gisa edo emultsio likido gisa salerosten da.

EGILEA :ADRIAN

FORMULA KIMIKOA: PbS

EZAUGARRIAK: Bere gogortasuna 2,5 da. Berunaren antzeko grisa,

zilarkara kolorea du.

MEATEGIAK: Arroka metamorfikoekin batera ager daiteke eta sumendien

barneko aldean.

ERABILERA: Antzinako Ejiptoan begietako makillajea egiteko erabiltzen zen

EGILEA:

FORMULA KIMIKOA: SIO2

EZAUGARRIAK: Lurrazalaren mineralik arruntena da.kuartzoa silizez osatutako minerala da. 7 graduko gogortasuna du Mohs eskalan, beraz altzairu arruntak marratu ahal ditu. Kuartzoa 867 graduko temperaturatan badago tridimita bihurtzen da (silizezko beste mineral bat). Ezaugarri piezoelektrikoak eta piroelectrikak ditu.

KUARTZO MOTAK:

• Kuartzo baxua: triangelu egitura duena. • Kuartzo garaia: hexagono egitura duena..

MEATEGIAK: Brasileko meategiak mundu osoan ezagunak dira.. Meategi hauek ustiatzen dira ,batez ere: Minas Gerais eta Rio grande do Sul-eko kuartzo amatistak eta agatak. Espainian, kuartzoa gehien lantzen den probintzia Segobia da (Tierra de Pinares). Bertan, Industrias del Cuarzo S.A. kokatuta dago.

ERABILERA: Kuartzo- kristalek erabilera asko dituzte: kristalgintzan, optikan, bitxigintzan eta elektronikan (bere piezoelektrikotasun dela eta).

EGILEA: ZIGOR

MINERALAREN IZENA : Magnetita

FORMULA KIMIKOA: Magnetita Fe3O4 formula kimikoa duen mineral

ferrromagnetikoa da. Burdinaren oxidoetako bat da.

EZAUGARRIAK: Magnetita modu naturalean agertzen den mineralik magnetikoena

da. Mineral hau arroka igneo eta metamorfiko ia guztietan ageri da bikor txiki eran.

Arroka sedimentario askotan ere aurki daiteke. . Haize umela dagoenean oxidatzen

da, eta horren ondorioz oxido ferrikoa eratzen da. Kolorea beltza edo grisexka izan

daitezke. Gogortasuna Mohs eskalan 5,5-6,5 ekoa da.

MEATEGIAK: Kirunan, Suezian pilo bat dago

ERABILERA: Hormigoia egiteko erabiltzen da, baita ere babesa erradiologikoa

jartzeko. Iparrorratz sinple gisa erabili izan da historian zehar.

EGILEA:

FORMULA KIMIKOA: CaCO3

EZAUGARRIAK: Gardena edo zuria, baita grisa, horia edo berde kolorekoa

izan daiteke.Trigonala eta perfektua da.Hauskorra eta konkoidala da.Mohs

eskalan 3.a da.Marra zuriak ditu. 2,71-ko dentsitatea du.

MEATEGIAK: Mundu osoko ingurune karstikoetan topa dezakegu. Adibidez,

haitzuloetan.

ERABILERA: Apaingarriak egiteko, esate baterako edalontziak,

figurak,...Eraikuntzan zementoa eta nahasteak egiteko erabiltzen da.

MINERALAREN IZENA: Pirita

FORMULA KIMIKOA: FeS2 formula kimikoa duen minerala da

EZAUGARRIAK: Piritaren lustre metalikoa eta urre-kolore argiak benetako

urrearekin nahastera eraman dezake.

MEATEGIAK: Riotinton, Bizkaian eta Nabajun,Errioxan ( Espainian )

ERABILERA: Pirita azido sulfurikoa egiteko erabiltzen da.

MINERALAREN IZENA: AmatistaFORMULA KIMIKOA: SiO2

EZAUGARRIAK: kuartzoaren aldaera purpura bat da baina burdina . duen zenbatekoaren arabera ezaugarria more biziagoa edo leunagoa izan daiteke. Gogortasuna Mohs eskalan 7 da. Uretan disolbaezina da.

MEATEGI: Uralesen, Alemanian, Australian, Zambian, Brasilen, Uruguayen, EE.UU.an, Canadáan, Indian, Sri Lankan, Bolivian eta Tunezen aurkitzen dira

ERABILERA: Bitxigintzan eraniltzen da

EGILEA:Joseba Dosuna.

ARROKAREN IZENA: LignitoEZAUGARRIAK: Kolorea beltza, arre-beltza edo gris beruna izan daiteke.

Datorren egurraren antza du..

MEATEGIAK: Espainiako meategi garrantzitsuenak Andorran (Teruel),

Mequinenzan ( Zaragoza) eta Puentes de García Rodríguez herrian (Coruña).

daude..

ERABILERA:Lehen lignito apangarriak egiteko erabiltzen zen eta orain bitxigintzan.

MINERALAREN IZENA: BLENDA edo esfalerita

FORMULA KIMIKOA: Zink Sulfuroa (ZnS)

DESKRIPZIOA: Horiska grisa kolorekoa da, marrak zuriak eta horiak ditu.

MEATEGIAK: Meategi ezagunenak Kantabrian eta Granadan daude.

ERABILERA: Blenda pintura fabrikatzeko, zura kontzerbatseko eta farmakologian

erabiltzen da.

FORMULA KIMIKOA: KCI formula kimikoa duen mineral haluro potasioduna

da

EZAUGARRIAK: Mohs eskalan 2,5 gogortasuna du. Mineral sedimentarioa da.

Gardena, grisa edo zuria izan ahal da. Disdira beirakara du. Uretan disolbatzen da.

Halitaren antza handia duenez batzuetan okertzen dira baina halita gazia da eta

silbina ez.

MEATEGIAK: Surian, Cardonan eta Salleaten (Barcelonan) aurki dezakegu.

Canadan ere aurki daiteke.

ERABILERA : silbinatik ongarriak egiteko behar den potasioa ateratzen da.

Susirietarako ere erabiltzen da.

EGILEA:

ANGEL

FORMULA KIMIKOA: Ba S O 4

EZAUGARRIAK: Barite edo barite, Greziar baros hitzetik eratorrita ("astun",

hitz horrek barioa ere eratorri zuen). Sulfato motako minerala eta AXO4 mota

da. Kimikoki bario sulfatoa da.. 4,5 eko dentsitatea du.

MEATEGIAK: Minerale metalikoen gainean agertzen da. Kaltzito eta kuartzo

ondoan kokatzen da.

ERABILERA: Putzuak zulatzeko lohietan erabiltzen da. Ur oxigenatua, zuri-

pigmentuak, margo zurirako koloratzaileak egiteko erabiltzen da. Sulfato

estaldurak prestatzeko garrantzitsua da, X izpien gelak babesteko ere

erabiltzen da.

EGILEA:

FORMULA KIMIKOA: MnO2 (Manganeso dioxidoa) formula kimikoa duen

minerala da.

EZAUGARRIAK: Altzairuaren kolore grisa eta metal distira du. Gogortasuna,

Mohs eskalan, 2 eta 2,5 tartean. Zakarra da. Manganesoaren mineralik

arruntena eta ugariena da.

MEATEGIAK: Sakontasun txikiko aintzira, itsaso eta zingiretan agertzen da.

Espainian Asturiasen eta Huelvan daude meategi garrantzitsuenak.

ERABILERA: Desinfektatzailea, kloroa fabrikatzeko eta manganesoa lortzeko

erabiltzen da. Margo berde eta more egiteko koloratzailea da, baita oihalak

tintatzeko ere.

EGILEA:

FORMULA KIMIKOA: FeO(OH)·NH2O

EZAUGARRIAK: marroi argia, , marroi horixka, horixka

gorria, marroia,.. kolorekoa izan daiteke.

Limonita Izena, landareak, ur burdintsuetan elikatutako

kaltetzetik datozen burdin mineral batzuei ematen zaie.

Burdin hidratotzat har daitezke, formarik gabekoak eta

kolore nabar ilunekoak dira.

MOTAK: Bere barietateen artean, hematite nabarra, etitea,

zingiretako burdina eta estiprosiderita daude.

ERABILERA: Antzina tinte horia egiteko erabiltzen zen.

EGILEA:

FORMULA KIMIKOA: “CAF2”, KALTZIO FLUORUROZ OSATUTA DAGO.

EZAUGARRIAK: KOLORE HAUETAKOA IZAN DAITEKE : GARDENA,

ZURIA, PURPURA, URDINA, URDIN BERDEXKA, BERDEA, HORIA,

MARROIXKA, ARROSA EDO GORRIA. 4-KO GOGORTASUNA DU

MOHOSEN ESKALAN.BEIRAREN ANTZERAKO DISTIRA DU. MARRA

ZURIKOA DA. URETAN PIZKA BAT UTZITA DISOLBATZEN DA.

MEATEGIAK: FLUORITA MEATEGIAK ERRUSIAN, BRETAINIA HANDIAN,

TXINAN, AEB, MEXIKO, NAMIBIAN ETA ALEMANIAN. MEXIKON DAGO

MUNDUKO MEATEGIRIK HANDIENA: SAN LUIS POTOSI ESTATUAN.

ESPAINIAN ASTURIAS DA LEKU GAARRANTZITSUENA.

ERABILERA: AZIDOAK EGITEKO ERABILTZEN DA, ADIBIDEZ:

FLUORHÍDRICO

BITXIKERIAK: KOLOREA ALDATU DAITEKE “RAYOS GAMMA”REKIN.

FORMULA KIMIKOA: HgS

EZAUGARRIAK: Gehienetan pikorrez betetako itxura hartzen du; kristal

trigonalez osatuta dago.

MEATEGIAK: Iturri beroetan sortzen dira. Merkurio ekoizten den

lekuetan aurki daiteke. Esate baterako Almadenen ( Espainia ), Lenan

(Asturias), Almaden Berrian (California), Idrijan ( Eslovenia ), Apuanen

(Toscana), Avala mendietan (Serbia), Huancabelika eremuan ( Peru ),

Kolonbian etab.

ERABILERA: Antzinean pertsonen hezurrak konserbatzeko erabiltzen zen.

EGILEA: UNAI GARCIA