lurraren historioa power pointa
TRANSCRIPT
![Page 1: Lurraren historioa power pointa](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022082404/558bcf23d8b42a960b8b4736/html5/thumbnails/1.jpg)
Lurraren HistorioaLurraren Historioa10. GAIA 10. GAIA
3. LIBURUKIA3. LIBURUKIA
![Page 2: Lurraren historioa power pointa](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022082404/558bcf23d8b42a960b8b4736/html5/thumbnails/2.jpg)
AKTUALISMOA ETA AKTUALISMOA ETA UNIFORMITARISMOAUNIFORMITARISMOA
Charles Lyell• Lurraren Historioa bi printzipiotan
oinarritzen da:
• AKTUALISMOA ETA• UNIFORMITARISMOA
![Page 3: Lurraren historioa power pointa](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022082404/558bcf23d8b42a960b8b4736/html5/thumbnails/3.jpg)
•Aktualismoa: “Oraina da iraganaren gakoa”
- Gaur egun, Lurra itxuratzen duten prozesuak iraganean ere gertatzen ziren.
- Prozesuak dira: Higadura, bolkanismoa eta erliebearen eraketa (tolesduraren bidez)
![Page 4: Lurraren historioa power pointa](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022082404/558bcf23d8b42a960b8b4736/html5/thumbnails/4.jpg)
UNIFORMITARISMOAUNIFORMITARISMOAProzesu batzuk (Higadura eta tolesdurak) motelak direnez luzaroan gertatzen direlako dute horren ondorio handiak.
![Page 5: Lurraren historioa power pointa](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022082404/558bcf23d8b42a960b8b4736/html5/thumbnails/5.jpg)
Gaur egun zer dakigu?Gaur egun zer dakigu?• Antzinean gertatu ziren gaur egun gertatzen
ez diren hainbat prozesu:– Meteoritoen eraso handia– Nukleo metalikoaren eraketa– Oxigeno gabeko atmosfera
• Prozesu motelaz gain, badaude gainera, hondamen- prozesu batzuk, hala nola, bolkanismo biziko garaiak edo glaziazioen dinamikarekin lotutako uholde erraldoiak
![Page 6: Lurraren historioa power pointa](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022082404/558bcf23d8b42a960b8b4736/html5/thumbnails/6.jpg)
GEOKRONOLOGIAGEOKRONOLOGIA
• DENBORA GEOLOGIKOA NEURTZEKO ERABILTZEN DIREN TEKNIKA MULTZOAK DIRA
• BI MOTA DAUDE:
• GEOKRONOLOGIA ABSOLUTUA
• GEOKRONOLOGIA ERLATIBOA
![Page 7: Lurraren historioa power pointa](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022082404/558bcf23d8b42a960b8b4736/html5/thumbnails/7.jpg)
GEOKRONOLOGIAGEOKRONOLOGIA
GEOKRONOLOGIA ABSOLUTUA
• ADIN ZEHATZA EZAR DIEZAIOKEGU MATERIAL BATI
• METODO ERRADIOMETRIKOEN BIDEZ
GEOKRONOLOGIA ERLATIBOA
• BI PROZESU EDO GEHIAGO KONPARATZEN DITU
• GERTAERA GEOLOGIKOAK ORDENATZEN SAIATZEN DA.
• ZEIN GERTATU LEHENAGO ZEIN ONDOREN
• 3 PRINTZIPIOTAN OINARRITZEN DA
![Page 8: Lurraren historioa power pointa](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022082404/558bcf23d8b42a960b8b4736/html5/thumbnails/8.jpg)
METODO METODO ERRADIOMETRIKOAERRADIOMETRIKOA
– RADIOA, URANIOA ETA PLUTONIOA ELEMENTU ERRADIOAKTIBOAK DIRA.
– DENBORA TARTE JAKIN BATEAN DESINTEGRATZEN DIRA BESTE ELEMENTU JAKIN BATZUK SORTUZ.
DATAZIO ERRADIOMETRIKOAK– MATERIAL BATEN ADINA KALKULATZEN
DU BUKAERAKO ELEMENTUEN KOPURUAN OINARRITUZ
![Page 9: Lurraren historioa power pointa](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022082404/558bcf23d8b42a960b8b4736/html5/thumbnails/9.jpg)
GEOKRONOLOGIA GEOKRONOLOGIA ERLATIBOEN PRINTZIPIOAKERLATIBOEN PRINTZIPIOAK
• GERUZEN GAINJARTZEAARRO SEDIMENTARIOETAN SEDIMENTU GERUZAK horizontalki METATZEN DIRA ETA BERRIENAK ZAHARRENAK ESTALTZEN DITUZTEN.
• PROZESU GEOLOGIKOEN GAINJARTZEATOLESDURAK, FAILAK EDO INTRUSIO MAGMATIKOAK ERAGITEN DITUZTEN MATERIALAK BAINO PROZESU BERRIAGOAK DIRA
![Page 10: Lurraren historioa power pointa](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022082404/558bcf23d8b42a960b8b4736/html5/thumbnails/10.jpg)
EOKRONOLOGIA EOKRONOLOGIA ERLATIBOEN PRINTZIPIOAKERLATIBOEN PRINTZIPIOAK
• KORRELAZIO-PRINTZIPIOAK– FOSIL BATZUK AROAK EZBERDINTZEKO
BALIOGARRIAK DIRA.– GERUZA EZBERDINETAN AGERTUZ GERO
GERUZA HORIEK GARAIKIDEAK DIREN SEINALE
![Page 11: Lurraren historioa power pointa](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022082404/558bcf23d8b42a960b8b4736/html5/thumbnails/11.jpg)
ESTRATIGRAFIAESTRATIGRAFIA
• GERUZAK AZTERTZEN DITU (JATORRIA, ADINA ETA ABAR)
• GEOKRONOLOGIAREN PRINTZIPIOAK ERABILTZEN DITU ERLAZIONATZEKO
![Page 12: Lurraren historioa power pointa](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022082404/558bcf23d8b42a960b8b4736/html5/thumbnails/12.jpg)
TAFONOMIATAFONOMIA
• FOSILAK AZTERTZEN DITU.
• HONDARRA SORTU ZENETIK FOSIL BIHURTU ARTE ZER PROZESU GERTATU ZIREN JAKITEKO
![Page 13: Lurraren historioa power pointa](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022082404/558bcf23d8b42a960b8b4736/html5/thumbnails/13.jpg)
FOSILAKFOSILAK
• FOSILA – IZAKI BIZIDUN BATEN ARRASTROA EDO
HAREN JARDUERAREN ARRASTROA, HARRIAN FINKATUTA.
• FOSILIZAZIOA– MINERALIZAZIO PROZESU BAT DA NON
SEDIMENTUA HARRI SEDIMENTARIO BIHURTZEN DEN, fase jakin batzuk gertatzen dira
![Page 14: Lurraren historioa power pointa](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022082404/558bcf23d8b42a960b8b4736/html5/thumbnails/14.jpg)
FOSILIZAZIOAREN FASEAKFOSILIZAZIOAREN FASEAK• Gorputzaren alde bigunak deskonposatzen
dira.
• Zuloak eta hezurrak sedimentuz betetzen dira eta sedimentuak gogortzen dira zementua bezala
• Hondarretatik filtratzen den urak, mineralak disolbatuta eramaten ditu. Mineral hauek, hezurretan bai eta oskoletan ere sartzen dira mineralizazio prozesua eginez poliki- poliki.http://www.youtube.com/watch?v=lWR3rsgoitU&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=gaW7A9vyC30
![Page 15: Lurraren historioa power pointa](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022082404/558bcf23d8b42a960b8b4736/html5/thumbnails/15.jpg)
DENBORA GEOLOGIKOAREN ESKALA • Gure planetaren urteak (4500 milioi urteak)
denbora-tarte txikiagotan banatu dira HARRIAK AZTERTUZ.
• Tarte edo aro horiek sortu dira hurrengo irizpideak kontutan hartuz:– Azterketa geokimikoa: Harrien mineralak aztertzea
Nola? mineralak oxidatuta dauden ala ez aztertu jakiteko atmosfera nolakoa zen, espazioko elementurik duten ala ez,…
– Azterketa biologikoa: Fosilak aztertzea.– Azterketa estratigrafikoa: Harri sedimentarioen
estratuak aztertzea, diskordantziak bilatzen (geruzak metatzen dira baina ez aurreko geruzekiko paraleloan) Ikusi flash adibideak.
![Page 16: Lurraren historioa power pointa](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022082404/558bcf23d8b42a960b8b4736/html5/thumbnails/16.jpg)
BIOESTRATIGRAFIA
• GEOLOGIAREN ATAL BAT DA
• FOSILAK ERABILIZ, DENBORA GEOLOGIKOA ZATITU NAHI DUEN ZATIA DA.
![Page 17: Lurraren historioa power pointa](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022082404/558bcf23d8b42a960b8b4736/html5/thumbnails/17.jpg)
LITOESTRATIGRAFIA
• UNITATE GEOLOGIKOAK DESKRIBATZEA ETA NOLA SORTU ZIREN ZEHAZTEA NAHI DUEN GEOLOGIAREN ATALA DA
• HARRIAK AZTERTUZ, GERUZA MULTZOAK ERLAZIONATZEN DITU, HIGADURA EDO TEKTONIKAREN ERAGINEZ ZATITUTA GERATU ZIREN UNITATEAK BERRIRO ERAIKIZ.
• EGITURA GEOLOGIKOAK: BERRERAIKI DIREN UNITATEEI EMATEN ZAIEN IZENA DA
![Page 18: Lurraren historioa power pointa](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022082404/558bcf23d8b42a960b8b4736/html5/thumbnails/18.jpg)
LURRAREN HISTORIOA Lurraren historioa horrela banatu da:
4 EON DAUDE GUZTIRA (hadikoa, arkeroziokoa, proterozoikoa eta fanerozoikoa). Eon bakoitza eratan banatu da. Era bakoitza periodotan. Periodo bakoitza arotan eta aro bakoitza zonatan.
• EON – ERA
• PERIODOA– ARO
• ZONA
![Page 19: Lurraren historioa power pointa](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022082404/558bcf23d8b42a960b8b4736/html5/thumbnails/19.jpg)
EON• Supereona KANBRIKOAURREA (3 EON
BILTZEN DITU)
– HADIKOA (zaharrena)– ARKEROZOIKOA– PROTEROZOIKOA
• FANEROZOIKOA (azken EONA DA baita ere laburrena)– 3 eratan banatuta dago
• Paleozoikoa• Mesozoikoa• Zenozoikoa
![Page 20: Lurraren historioa power pointa](https://reader036.vdocumento.com/reader036/viewer/2022082404/558bcf23d8b42a960b8b4736/html5/thumbnails/20.jpg)
LANA• TALDEKA BILDUTA (4 LAGUN)• AZTERTU
– KANBRIKOAURREKOAREN HIRU EONAK– ERA PALEOZOIKOA– ERA MESOZOIKOA– ERA CENOZOIKOA
• Garai bakoitzeko honako informazio hau bilduz– Zenbat urte iraun, Barnean hartzen dituen eon, era
eta periodoak. Azaldu nolakoak ziren klimak, atmosfera, kontinenteak, gertaera geologikoak, fosilak, eboluzio biologikoak… eta abarreko datuak…
• Informazio horrekin diaporama bat egin museo batean erakusteko denon aurrean aurkeztu