Lukasekin otoitzean

Uribarr iko Andra Mar i E l i za

Durango 2007

© Uribarriko Andra Mari ElizaISBN: 84-96536-62-9Lege Gordailua:

Diseinua, maketazioa eta ekoizpena: J. Berriotxoa. Erroteta - www.erroteta.comAzaleko argazkia: Palenqueko lagunakArgitalpena:

Uribarriko Andra Mari ElizaKanpatorrosteta, 9

48200 DURANGO BizkaiaTel.: 94 620 00 98

www.tabira.tk

Inprimaketa:Printed in EU.

Lukasekin otoitzean

Uribarr iko Andra Mar i E l i za

Durango 2007

5

Aurkibidea

Abendu Aldia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7Abendu aldiko I. Domekea .............................................................................. 9Abendu aldiko II. Domekea ............................................................................. 11Abendu aldiko III. Domekea ............................................................................ 14Abendu aldiko IV. Domekea............................................................................. 16

Gabon Aldia........................................................................................................ 19Gabon-Zortziurreneko Domekea Familia Santua ......................................... 21Jaunaren Agerkundea. Urtarrilak, 6.................................................................. 24Jaunaren Bateoa ................................................................................................... 27

Garizuma Aldia ................................................................................................. 29Garizumako I. Domekea.................................................................................... 31Garizumako II. Domekea ................................................................................. 33Garizumako III. Domekea ................................................................................ 36Garizumako IV. Domekea ................................................................................ 39Garizumako V. Domekea ................................................................................. 42Jaunaren Nekaldiko Erramu Domekea............................................................ 44

Pazko Aldia......................................................................................................... 55Jaunaren Biztuerako Pazko-Domekea. Pazko Eguneko Meza..................... 57Pazkoko II. Domekea......................................................................................... 60Pazkoko III. Domekea ...................................................................................... 63Pazkoko IV. Domekea ....................................................................................... 66Pazkoko V. Domekea ........................................................................................ 68Pazkoko VI. Domekea ...................................................................................... 70Jaunaren Igokundea ............................................................................................ 73Pentekoste Domekea .......................................................................................... 76Hirutasun Guztiz Santuaren Festaburua ........................................................ 79Kristoren Gorputz-Odol Santuak. Gorpuzti Eguna ..................................... 82

Urtean Zeharreko Domekak......................................................................... 85Urtean Zeharreko II. Domekea........................................................................ 87Urtean Zeharreko III. Domekea ...................................................................... 90Urtean Zeharreko IV. Domekea....................................................................... 93Urtean Zeharreko V. Domekea......................................................................... 96Urtean Zeharreko VI. Domekea ...................................................................... 99Urtean Zeharreko VII. Domekea..................................................................... 101Urtean Zeharreko VIII. Domekea ................................................................... 103Urtean Zeharreko IX. Domekea ...................................................................... 105Urtean Zeharreko X. Domekea........................................................................ 107Urtean Zeharreko XI. Domekea ...................................................................... 109Urtean Zeharreko XII. Domekea..................................................................... 112Urtean Zeharreko XIII. Domekea ................................................................... 114Urtean Zeharreko XIV. Domekea.................................................................... 117Urtean Zeharreko XV. Domekea ..................................................................... 119Urtean Zeharreko XVI. Domekea ................................................................... 121Urtean Zeharreko XVII. Domekea.................................................................. 123Urtean Zeharreko XVIII. Domekea................................................................ 126Urtean Zeharreko XIX. Domekea ................................................................... 128Urtean Zeharreko XX. Domekea..................................................................... 130Urtean Zeharreko XXI. Domekea ................................................................... 132Urtean Zeharreko XXII. Domekea ................................................................. 134Urtean Zeharreko XXIII. Domekea................................................................ 136Urtean Zeharreko XXIV. Domekea................................................................. 139Urtean Zeharreko XXV. Domekea .................................................................. 142Urtean Zeharreko XXVI. Domekea................................................................ 145Urtean Zeharreko XXVII. Domekea .............................................................. 148Urtean Zeharreko XXVIII. Domekea............................................................. 150Urtean Zeharreko XXIX. Domekea................................................................ 152Urtean Zeharreko XXX. Domekea ................................................................. 154Urtean Zeharreko XXXI. Domekea................................................................ 156Urtean Zeharreko XXXII. Domekea .............................................................. 159Urtean Zeharreko XXXIII. Domekea............................................................. 162Urtean Zeharreko Azkenengo Domekea. Jesukristo Gure Jauna.Diran Guztien Errege......................................................................................... 164

6

ABENDU ALDIA

JJaassoo bbuurruuaa::zzuueenn aasskkaattaassuunnaa ggeerrttuu ddaaggoo

Abenduko 1. domekea

9

ABENDU ALDIKO I. DOMEKEA

Jer emias Pr o fe ta r en l ibur ut ik ( J r. 33 , 14 - 16)

Begira, badatoz egunak –dino Jaunak–,eta egun horreetan beteko dot,Nik Israel-etxeari eta Juda-etxeari emondako berbea.Egun hareetan eta ordu haretanlegezko muskil bat sortuazoko deutsot Dabidi,eta eskubidea eta zuzenbidea ezarriko ditu lurrean.Egun hareetan Juda salbatuko da,eta Jerusalenen nasai biziko dira.Hona hemen, herriari emongo jakon izena:“Jauna-gure-zuzentasun”.

Erantzun-sa lmoa Sa l 24 , 4 -5 . 8 -9 . 10 e ta 14

JAUNA, ZUGANA JASOTEN DOT BIHOTZA.

Erakutsi niri, Jauna, zure bideak,adierazo zure bidezidorrak.Eroan nagizu zure egi bidetik, eta argitu,Zeu zaralako nire Jainko salbatzaile,Zeu zaitut egun osoan nire itxaropide.On eta zuzen da Jauna,horregaitik erakusten deutse hobendunei bidea.Apalak sen-bidez daroaz,erakusten deutse apalei bere bidea.Jaunaren bidexka guztiak grazia eta leialtasuna,Haren ituna eta aginduak gordeten dituenentzat.Etxeko ditu Jaunak bildur deutsoenak,erakusten deutse bere ituna.

San Paulo Apostoluak Tesalonikar rei (1 Tes 3, 12-4,2)

Senideok: Jaunak gehitu eta ugaritu dagiala zuok alkarrentzat eta danon-tzat dozuen maitasuna, ugaria dan lez guk zuontzat dogun maitasuna. Holansendotu dagizala Berak zuen bihotzak; Jesus gure Jauna ber santuekin etorridaitenean, santu eta esankizun barik aurkeztu zaitezen, gure Aita Jaungoi-koaren aurrean.

Azkenik, senideok, eskabide hau egiten deutsuet Jesusegan: ikasi zenduennigandik zelan bizi, Jaungoikoari atsegin emoteko; holantxe egin, bada, etajarraitu horretan aurrera. Badakizuez guk Jesus Jaunaren izenean emongeuntsuezan irakatsiak.

Jesukr i s to r en Ebanje l ioa San Lukasen l ibur ut ik (Lk 21 ,25 -28 . 34 -36)

Aldi haretan, Jesusek honan esan eutsen bere ikasleei: “Ezaugarriak izan-go dira eguzkian, iretargian eta izarretan; estu ibiliko dira lurrean herrialdeak,itsasoaren orroaz eta olatuen indarrez zoratuta. Gizakiak arnasa barik geldi-tuko dira, munduari gainera datorkonaren bildurrez, zeruko indarrak ere dar-daratu egingo dira-ta.

Orduan, ikusiko dozue Gizonaren Semea indartsu eta aintza handitanetorten hodei baten. Guzti hori jazotzen hasten danean, zutundu zaiteze etajaso zuen buruak: hurrean da zuen askatasuna.

Egon zuhur; ez beitez moteldu zuen bihotzak hordikeriaz, mozkorkeriaz,eta bizitza honetako arduretan; ez bekizue eguna ustekabean gainera jausi,sarea lez etorriko dalako lurrean bizi diran guztien gainera. Egon, ba, betizuhur, eta egin otoitz, etorri behar daben guzti horreei ihes egin ahal deioe-zuen, eta zutunik egon ahal zaitezen, Gizonaren Semearen aurrean”.

10

ABENDU ALDIKO II. DOMEKEA

Bar uk Pr o fe ta r en l ibur ut ik (Ba 5 , 1 -9 )

Jerusalen, erantzi dolu eta atsekabetako soinekoak,jantzi, betiko, Jainkoaren aintzaren ederra.Batu zure gorputza Jainkoak emoten deutsunzuzentasunaren soingainekoz,eta ezarri buruan betiko aintzazko koroia.

Agertuko deustulako Jainkoak zure diztirazerupean bizi diran guztiei.Jainkoak izen hau emongo deutsu behin eta betiko:“Bakea Zuzentasunean,Ospea Jainko-zaletasunean”.

Jagi zaitez, Jerusalen, igo gainetara;begira sortaldera eta ikusi zure semeak,sortaldetik sartelderaino Santuaren berbeak batutakoak,pozarren, Juangoikoa eurakaz gogoratu dalako.Oinez urten eben, arerioak eroanda;baina Jainkoak aintzatan ekarten deutsuz,errege-gurdian lez.Jainkoak erabaki dau,mendi-goi guztiak eta tontorrak lautzea,zulo-uneak betetzea, lurra bardintzeraino;Israel nasai etorri daiten,Jainkoaren aintzak zuzendurik.

Basoei eta usain oneko zugatzeiIsraeli gerizea emoteko agindu deutse.Pozetan eroango dau Jaungoikoak Israel,Bere aintzaren argiz,Bere zintzorasunez eta errukiz.

11

Erantzun-sa lmoa Sa l 125 , 1 -2ab. 2cd-3 . 4 -5 . 6

GUGAZ HANDIKIRO JOKATU DAU JAUNAK:HAU DA POZA DAUKAGUNA!

Jaunak Siongo atxilotuak erakartean,bagengozan amets antzean.Orduan bete jakun ahoa barrez,gure mihina goratzarrez.

Atzerrietan orduan esan eben:“Jauna handikiro jokatua dabe”.Gugaz handikiro jokatu dau Jaunak:Hau da poza daukaguna!

Bihurtu, Jauna, gure zoria,Tegebeko errekako urak bezala.Malkoz erein baeben,pozez batuko dabe.

Haruntzakoan hor doaz negarrez,ereiteko gari zorroa eroanez.Pozik etorriko dira honanzkoan,Gari eskukadak ekarriz.

San Pau lo Aposto luak F i l ipota r r e i (F lp 1 , 4 -6 . 8 - 1 1 )

Senideok: Zuen alde otoitz egiten dodanean, pozik eskatzen deutsat Jaun-goikoari, zuek laguntzaile izan zaituedalako Ebanjelioko eginkizunean, lehe-nengo egunetik orain arte. Badot ustea, eginbide hau zuokan hasi dauanakamaitu ere egingo dauala Jesukristoren egunera arte. Testigu dot Jainkoa,zelako kristau maitasun haundiz maite zaituedan. Eta hauxe da nire otoitza:gero eta handiago egin daitela zuen maitasun alkartea, ezagutze sakon etazentzun betean, onena aukeratu dagizuen; holan, garbi-garbi eta akats barikhelduko zaree Kristoren egunera, zintzotasunezko frutuz beterik, KristoJesusen bitartez, Jainkoaren aintza eta gorespenerako.

12

Jesukr i s to r en Ebanje l ioa San Lukasen l ibur ut ik (Lk 3 , 1 -6 )

Tiberio errege nagusi zala, haren erregetzaren hamabosgarren urtean,Pontzio Pilato Judeako agintari zala, eta Herodes Galilean erregeordeko ego-ala, eta Filipo –haren anaia– Iturea eta Trakoni lurraldean erregeordeko, etaLisania Abilenen erregeordeko, eta Anas eta Kaifas abade nagusi zirala, Jaun-goikoaren berbea etorri jakon basamortuan Zakariasen seme Joani.

Eta Jordan inguru guztian, bihozbarritzeko bateoa iragarten hasi zan,pekatuen parkamenerako, Isaias profetaren liburuan idatzita dagoan lez“Abots bat oihuka dabil basamortuan urratu egizue bidea Jaunarentzat,zuzendu Haren bidezidorrak; goratu daitezala ibarrak, beheratu mendi etatontorrak; bardindu daitezala konkorrak, zelaitu aldatsak. Eta ikusiko dabeguztiek Jaungoikoaren salbamena”.

13

ABENDU ALDIKO III. DOMEKEA

Sof onias Pr o fe ta r en l ibur ut ik (So 3 , 14 - 18a)

Egin poz-irrintzi, Siongo alaba!Egin oihu alai, Israel!Poztu zaitez, bihotz bihotzez, Jerusalengo alaba!Urratu dau Jaunak zure kontrako erabagia,atzera eragin deutse zure arerioei.Jauna izango da Israelgo errege zure erdian;ez dozu gehiago bildurrik izango.Egun haretan, hau esango jako Jerusaleni:“Ez izan bildurrik, Sion!Ez beitez jausi zure eskuak!Jauna, zure Jaungoikoa, zure erdian dago, gudari salbatzaile!Pozaren pozez alaitzen da zugaitik;maite zaitu eta pozik saltoka dabil, jaiegunetan lez”.

Erantzun-sa lmoa Is 12 , 2 -6

GORA TA GORA DAUKAT BIHOTZA NIK KANTARI

GORA TA GORA JAUN ONARI.

Hara, Jainkoa da nire salbatzaile;badot uste on eta ez naz bildur.Jauna da-ta nire indar eta kemen,Bera izan da nire salbamen.

“Atarako dituzue urak pozetan, salbamenaren iturrietan.Eskerrak Jaunari, Haren izena oihu egizue.Ezagutuazo herrietan Haren eginen bikainak,iragarri egizue Haren izen garaia.

14

Kanta Jaunari, harrigarriak egin ditu-ta,ezagutu begie hau lurbira osoan.Sionen bizi zareenok, goratu egizue irrintzika,haundi dago-ta Israelgo Santua zuen erdian”.

San Pau lo Aposto luak F i l ipota r r e i (F lp 4 , 4 -7 )

Senideok: Zagoze beti pozik Jaunagan; barriro dinotsuet: zagoze pozik.Ezaguna izan bedi gizon guztientzat zuen bihotz zabala. Hurrean da Jauna.

Ez euki ezeren kezkarik; hori barik, beti eta beti zuen esker oneko otoitzeta eskarietan agertu zuen eskabideak Jaungoikoari. Eta gogoeta guztiakbaino handiagoa dan Jaungoikoaren bakeak gordeko ditu zuen bihotzak etazuen gogapenak Kristo Jesusi lotuta.

Jesukr i s to r en Ebanje l ioa San Lukasen l ibur ut ik (Lk 3 , 10 - 18)

Aldi haretan, honan itauntzen eutson jenteak Joani: “Zer egin behar do-gu?” Eta harek erantzun: “Soineko bi daukazanak, emon begio bat ez dauka-nari; eta jatekorik daukanak, bardin egin begi”.

Etorri jakozan zergalari batzuk ere, bateoa hartzera, eta itaundu eutsoen:“Maisu, zer egin behar dogu?” Eta berak esan eutsen: “Ez eskatu erabagitadagoana baino gehiago”.

Gudari batzuk itandu eutsoen: “Eta guk zer egin behar dogu?” Berakerantzun: “Ez behartu inor gogorkeriaz; ez ibili salaketan, dirua atarateko;konforme izan, daukazuen irabaziagaz”.

Herria kezkatan egoan, eta euren barruan itaunka, Joan hori ez ete zanKristo berbera. Joanek honan erantzun eutsen guztiei: “Nik urez bateatzenzaituet; baina badator ni baino ahaltsuagoa dana, ni ez naz-ta inor Harenoinetakoen lokarriak askatzeko ere. Harek Espiritu Santuaz eta suz bateatukozaitue. Eskuan dauka sardea, larraina garbitzeko eta garia bere garautegianbatzeko; lastoa, barriz, amatatu ezin leiteken sutan erreko dau”.

Honeek eta beste gauza asko esanez, barri ona irakasten eutson herriari.

15

ABENDU ALDIKO IV. DOMEKEA

Mikeas Pr o fe ta r en l ibur ut ik (Mik 5 , 2 -5 )

Hauxe dino Jaunak:“Zu, Efratako Belen, Judako herritxoetan txiki hori,zeugandik jaioko da Israelgo agintaria,Aspaldikoa da haren sortzea,betiko egunetakoa.Horregaitik, itzi egingo ditu Jaunak,amak umea ekarri arte. Orduan, haren anai “hondarrak”Israelgo semeetara bihurtuko dira.Zutunduko da, eta Jaunaren indarrez larratuko ditu,Jaunaren, euren Jaungoikoaren, izen haundiz.Nasai biziko dira,haundi agertuko da-ta lurraren mugetaraino; eta bera izango da gure bakea”.

Erantzun-sa lmoa 79 Sa lmoa

JAUNA, ZURE MAITASUNA ERAKUTSI EIGUZU,ZURE SALBAMENA, EMOIGUZU.

Israelgo Artzain, entzun eiguzu,Kerubin gainean jesarri zara,zure indarrari eragiozu,zatoz eta salbatu gagizuz.

Bihurtu zakiguz, gudari taldeen Jainko,begira zerutik, ikusi, mahatsondo honi agertu zakioz zeure eskuz aldatu dozun aldaska honi,Zeuk indartu dozun landareari.

16

Emoiozu eskua, aukeratu dozun gizonari,Zeuk indartu dozun giza semeari.Ez gara Zugandik urrunduko,emoiguzu bizia eta zure izena dogu deituko.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen liburutik (Lk 1, 39-45)

Aldi haretan, Maria jagi eta bizi-bizi mendialdera joan zan, Judeako herribatera; eta Zakariasenean sartu, eta Isabeli agur egin eutson:

Mariaren agurra entzun ebaneko, Isabeli salto egin eutson umeak sabe-lean. Isabel Espiritu Santuaz bete zan, eta honan esan eban oihu handiz:Bedeinkatua zu emakumeen artean, eta bedeinkatua zure sabeleko frutua.Nondik niri neure Jaunaren Ama nigana etortea? Zure agurra, nire belarrieta-ra heldu orduko, salto egin deust umeak pozez sabelean. Zorionekoa zu,sinistu dozulako: Jaunak beteko dau esan deutsuna!

17

GABON ALDIA

MMaarriiaa,, JJoossee eettaa UUmmeeaa aauurrkkiittuu eebbeezzaannJaunaren Natibitatea

GABON-ZORTZIURRENEKO DOMEKEAFAMILIA SANTUA

Siraken l ibur ut ik (S i r 3 , 3 -7 . 14 - 17a)

Goresgarriago egiten dau Jaunak aita, seme-alabak baino;eta amari eskubidea emoten deutso bere umeen gainean.Aita goratzen dauanak bere pekatuak ordaintzen ditu;eta ama goratzen dauanak, ondasunak pilatzen.Aita goratzen dauanak poza izango dau bere seme-alabengan;eta otoitz egunean, entzun egingo jako.Aita goratzen dauana luzaro biziko da;eta Jaunak entzuten deutso amari atsegin emoten deutsonari.Ene seme, iraun zure aita goratzen,eta ez itzi bertan behera, bizi dan artean.Burua galtzen badau ere,izan zakioz bihotz haundikoeta ez egizu nahigabetu, bizi zaran artean;aitari emondako laguntza ez da ahaztuko,pekatuen ordain izango dozu;zoritxar egunean, gogoan hartuko deutsu Jaunak.

21

Erantzun-sa lmoa Sa l 127 , 1 -2 . 3 . 4 -5

DOHATSU JAUNAREN BILDUR DANA, HAREN BIDEETAN DABILENA!

Dohatsu, Jaunaren bildur dana,Haren bideetan dabilena.Zeure eskuen lana dozu jango,zoriontsu izango zara, eta ondo jatzu joango.Zure emaztea mahasti emonkorraren antzean,zure etxe barruan;zure semeak olibondo kimuen antzean,zure mahai inguruan.Begira, holan izango da bedeinkatua gizona,Jaunari bildur deutsona:“Jaunak Siondik bedeinkatu zagizala,Jerusalen dokatsu ikusiz beti bizi zaitezala”.

San Pau lo Aposto luak K olosar r e i (K o l 3 , 12 -21 )

Senideok: Jantzi zaiteze bihotz errukitsuz, onberatasunez, apaltasunez,egokitasunez, eroapenez, Jaungoikoaren herri aukeratu, santu eta maitea za-reen ezkero. Eroaizue ondo alkar, eta parkatu batak besteari, inork inorentzatezer baleuko. Jaunak parkatu deutsuen lez, parkatu zuok ere.

Guzti horreen gainetik, izan egizue maitasuna, horixe dalako lokarririkbikainena. Kristoren bakeak agindu begi zuen bihotzetan, bake horretara dei-tuak zareen ezkero gorputz batean; eta izan esker onekoak. Ugari bizi bedizuekan Kristoren berbea: jakituriarik osoenean, alkar argituz eta berotuz; sal-moak, goratzarreak eta goi-arnasazko abestiak Jaungoikoari bihotzez etaesker onez kantari. Edozer esaten edo egiten dozuela, egizue dana JesukristoJaunaren izenean, Beronen bidez Jaungoiko Aitari eskerrak emonez.

Emazteok, egon zaiteze zeuon senarren menpean, Jaunagan egoki dan legez.Senarrok, maitatu egizuez zeuon emazteak, eta ez izan gogorrak eurekaz.Seme-alabok, egin zuen gurasoen esana, gauza guztietan, Jaunak horixe nahidau-ta. Gurasuok, ez hasarrerazo zuen seme-alabak, gogoa galdu ez dagien.

22

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen liburutik (Lk 2, 41-52)

Jesusen gurasoak Jerusalenera joaten ziran urtero, Pazko-jaietan. Jesusekhamabi urte bete zituanean, Jerusalenera igo eben jaietara, ohiturea zan lez.Jaiegunak amaitu ziranean, etxera bihurtu ziran; Jesus umea, ostera, Jerusale-nen gelditu zan, bere gurasoak ez ekiela. Eta lagunen artean etorrelakoan,egun beteko bidea egin ondoren, Haren bila hasi ziran taldeko ahaide eta eza-gunen artean. Baina aurkitu ez, eta Jerusalenera bihurti ziran Haren bila.

Hiru egun barru, jauretxean aurkitu eben, irakasleen erdian jesarrita, ha-reei entzuten eta itaunka. Entzuten eutsoen guztiak harrituta egozan harenadimenagaz eta emoten ebazan erantzunakaz. Gurasoak, ikusi ebenean, harri-tuta gelditu ziran.

Amak honan esan eutson: “Seme, baina zergaitik egin deuskuzu hori? Ha-ra zelako atsekabez ibili garean aita eta biok zure bila!” Harek, orduan: “Zer-gaitik ibili zaree nire bila? Ez zenkien Nik neure Aitaren etxean egon beharnebana ala?” Hareek, ostera, ez eben ulertu Jesusek esan nahi ebana.

Jesus Nazaretera jatsi zan eurakaz, eta euren menpean jarraitu eban.Haren amak bere bihotzean gordetan zituan gauza guztiok.

Jesus, barriz, aurrera joian jakintzan, gorpuzkeran eta grazian, Jainkoareneta gizonen begietan.

23

JAUNAREN AGERKUNDEA Urtarrilak, 6

Isa ias Pr o fe ta r en l ibur ut ik ( Is . 60 , 1 -6 )

Jagi zaitez eta argitu, Jerusalen,badator zure argia;zure gainean agiri da Jaunaren aintza.Begira, lainoak estalduta dauka lurra,eta ilunpeak inguraturik daukaz herriak.Zure gainean, ostera, Jauna jagiko da,eta Haren aintza agertuko da zure gainean.Zure argitara etorriko dira herriak, zure egunsentira erregeak.Jaso egizuz begiak zeure inguruan, eta ikusiguzti horreek alkartu dira eta zeugana datoz;zure semeak urrutitik datoz,besoetan dakarrez zure alabak.Hori ikustean, gainezka poztuko zara;harritu ta zabaldu egingo jatzu bihotza,itsasoko aberastasunak zugana etorriko dira-ta,eta atzerrietako ondasunak zeuri ekarriko deutsuez.Ganbelu-taldeak estalduko zaitue,Madian-go eta Efa-ko dromedarioak.Saba-tik datoz guztiak,urrea ta intsentsua dakarrezala,eta Jaunari gora ta gora dinotsoela.

24

Erantzun-sa lmoa

ARGIAK ARGIZ BETE GAITU...

Emoiozu, Jainko, zure auzia erregeri,zure zuzentasuna errege-semeari.Zaindu begi zure herria zuzentasunez,eta zure gizajoak zuzenbidez.Zuzentasuna garatuko da haren egunetan,bakea ugari iretargia amatatu artean.Nagusi izan bedi itsasotik itsasoraino,Ibaitik lehor-mugaraino.Tarsis-ko eta ugarteetako erregeak ekarriko deutsoez esku-ikusiak,Arabia-ko eta Saba-ko erregeak, opariak.Errege guztiak dabe ahuspez agurtuko,atzerri guztiak zerbiduko.Onik atarako daualako, oihuka diharduan jende behartsua,eta laguntzailerik ez dauan zoritxarrekoa.Apalarentzat eta behartsuarentzat izango dau errukia,salbauko dau behartsuen bizia.

San Pau lo Aposto luak Efesota r r e i (Ef 3 , 2 -6 )

Senideok: Entzun dozue, Jainkoaren grazia zuen artean zabaltzeko eginki-zuna emon jatala. Goi-agerpenez ezagutuazo jatalako niri Kristoren miste-rioa: lehengo denporetan gizonei jakinazo jaken misterioa, orain Espirituarenbitartez Haren apostolu santuei eta profetei agertua izan jaken lez: hau da,Jesukristogan ondare beraren kide dirala atzerritarrak ere, barri onaren bidez:gorputz beraren atal eta agintzari beraren oinordekide.

25

Jesukristoren Ebanjelioa San Mateoren l ibur utik (Mt. 2, 1-12)

Herodes erregearen egunetan jaio zan Jesus Judako Belenen. Eta orduanMago batzuk etorri ziran sortaldetik Jerusalenera, itaunka: “Non da jaiobarridan judutarren erregea? Haren izarra ikusi dogu sortaldean, eta hemen gatozBera gurtzera”.

Hori entzunik, larritu egin zan Herodes, eta Jerusalen guztia haregaz bate-ra. Eta abade nagusiak eta idazlariak batu, eta Kristo non jaiotekoa zan itaun-du eutsen.

Hareek erantzun: “Judako Belenen. Holan dauko profeteak idatzirik:

“Eta zu, Belen, Judako bazter hori, ez zara, ezelan ere, Judako herri nagu-sietan txikiena; zeugandik urtengo daualako agintari batek, eta nire herri Isra-elen artzain izango da"”.

Orduan Herodesek, Mago hareei ixilka dei egin eutsen, izarra noiz agertujaken ahal zanik eta ondoen jakiteko; eta Belenera bialdu zituan, esanez:“Zoaze, eta jakin arduraz umearen barri; eta aurkitzen dozuenean, esaidazueniri, neuk ere joanda gurtu dagidan”. Hareek, erregeri entzun ondoren, joanegin ziran. Eta bapatean, sortaldean ikusitako izarra aurretik jarri jaken, umeaegoan lekuaren gainean gelditu arte. Izarra ikusitakoan, berebiziko poza hartueben. Eta, etxean sarturik, umea aurkitu eben, Maria bere amagaz; eta ahus-pez jarririk, gurtu egin eben. Eta, euren kutxak edegita, erregaluak emon eu-tsoezan urrea, intsentsua eta mirrea.

Eta Herodesengana ez bihurtzeko albistea amesetan harturik, beste bidebatetik joan ziran euren lurraldera.

26

JAUNAREN BATEOA

Isaias pr o fe ta r en l ibur ut ik ( Is 42 , 1 -4 .6 -7 )

Hauxe dino Jaunak:“Hona hemen neuk eusten deutsodan nire zerbitzaria,atsegin jatan neure aukeratua.Beronengan ipini dot neure espiritua:beronek ekarriko deutse zuzenbidea atzerriei.Ez da deiadarka ibiliko, ez dau oihuka berba egingo,ez dau kaleetan entzunazoko bere berbotsa.Kainabera arrakaldua ez dau hausiko,ozta-ozta biztuta dagoan metxea ez dau amatatuko. Zuzenbidea ekarriko dau;ez da nekatuko, ez aspertuko, zuzenbidea lurrean ezarri arte,ugarteek itxaroten daben haren legea jarri arte.Nik, Jaunak, zuzentasunez dei egin deutsut,eskutik hartu zaitut;herri baten alkargo izateko,atzerrien argi izateko aukeratu zaitut,itsuen begiak zabaldu daizuzan,giltzapetuak espetxetik ataraeta kartzelako ilunpean dagozanak askatu daizuzan.”

Erantzun-sa lmoa Sa l 28 , 1 - 10

JAUNAREN HITZA GURE ARGIA, GURE BIDEA, GURE BIZIA.

Emon, Jainko-semeok, Jaunari,emon ospe eta indar Jaunari.Emon ospe Jaunari bere izenaren ederrez,gurtu Jauna apainduria deunez.Horra Jaunaren berbotsa ur-gainean:

27

Jauna ur ugarien gainean.Jaunaren berbotsa indartsu,Jaunaren berbotsa ospetsu.Jainko itzalgarriaren abarrotsa durundan,Haren jauretxean danak dinoe: Gora!Jarri da uriola-gainean,Jauna errege jarriko betierean.

Aposto luen Egineta t ik (Ap Eg 10 , 34 -38)

Egun hareetan, Pedrok honan esan eban: Garbi ikusten dot, Jaungoikoak ezdauala bereizkeriarik egiten; hori barik, ondo hartzen dauala Bere bildur dana etazuzen dabilana, edozein herritakoa izanda ere.

Berak bialdu eutsen Israelgo semeei bere berbea, eta guztien Jauna danJesukristok ekarriko eban bakearen barri ona emon eutsen.

Badakizue zer jazo zan, Galileatik hasi eta Judea osoan, Joanek irakatsitakobateoaren ondoren: hau da, Nazareteko Jesusena, Jaungoikoak Espiritu Santuarenindarrez igurtzi, eta on egiten eta deabruak hartutako guztiak osatzen igaro zanharena, Jaungoikoa Haregaz egoalako.

Jesukristoren Ebanjel ioa San Lukasen l ibur ut ik (Lk 3 , 15-22)

Aldi haretan, herria kezkatan egoan, eta euren barruan itaunka, Joan horiez ete zan Kristo berbera.

Joanek honan erantzun eutsen guztiei: “Nik urez bateatzen zaituet; bainabadator ni baino ahaltsuagoa dana, ni ez naz-ta nor Haren oinetakoen loka-rriak askatzeko ere. Harek Espiritu Santuaz eta suz bateatuko zaitue”.

Herri guztia bateatzen egoan baten, Jesus ere bateatu egin zan. Eta otoi-tzean egoala, zerua zabaldu zan, eta Espiritu Santua jatsi jakon gainera, uso-irudian. Eta zeruko abots batek honan esaten eban: “Zeu zara nire Semea,nire Maitea; Zeugan dot nire atsegina”.

28

GARIZUMA ALDIA

EEssppiirriittuuaakk bbaassaammoorrttuuttiikk eerrooaatteenn eebbaann,, eettaabbiittaarrtteeaann tteennttaazziiooaakk eeuukkaazzaann

Garizumako 1. domekea

GARIZUMAKO I. DOMEKEA

Deuter onomio l ibur ut ik (Dt 26 , 4 - 10 )

Moisesek honan berba egin eutson herriari: “Abadeak, zure eskutik lehe-nengo frutuak hartu eta Jaunaren, zure Jainkoaren, altara aurrean jarriko ditu.

Orduan, Jaunaren, zure Jainkoaren aurrean, hauxe esango dozu: "Nire aitaharantz-honantz ebilen aramear bat zan; Egiptora jaitsirik, arrotz bizi izan zanhan, lagun bakar batzukaz; baina gero herri haundi egin zan, jentez eta indarrez.

Egiptoarrek txarto erabili eta atsekabetu egin ginduezan, eta buztarri latzaezarri euskuen. Orduan guk Jaunari, gure asaben Jainkoari, deiadar egin geun-tson, eta Jaunak entzun eban gure deiadarra. Gure atsekabe, neke eta estualdiaikusirik, esku bizkorrez eta beso zabalez atara ginduzan Egiptotik, beldur ikara,ezaugarri eta egintza harrigarrien artean. Orain gagozan toki honetara ekarri gin-duzan, eta lur hau emon euskun, esnea eta eztia darion lurra. Horregaitik ekarridodaz hona, Zuk, Jaun horrek, emon deustazun lurraren lehenengo frutuak”.

Jaunaren, zure Jainkoaren aurrean, itziko dozuz, eta Jauna, zure Jainkoa,ahuspez gurtuko dozu”.

Erantzun-sa lmoa Sa l 90 , 1 -2 . 10 - 11 . 12 - 13 . 14 - 15

ZAGOZ NIREKIN, JAUNA, LARRIALDIAN.

Goi-goikoaren babespean zagozana, guztiz Ahaltsuaren gerizpean bizizareana, esaiozu Jaunari: “Zeu zaitut ihesleku eta gaztelu, ene Jainko, Zeugannago sendo”.

Ez jatzu gatxik ondoratuko, ez izurririk zure txabolara hurreratuko. Agindudeutselako aingeruei zutaz, zaindu zagiezala bide guztietan.

Eroango zaitue eskuetan, zure oinak harririk jo ez dagian. Suge eta suge-gorri-gainean dozu oina jarriko, lehoia eta herensugea azpian zapalduko.

“Neuri lotu jatan ezkero, onik atarako dot, nire izena ezagutu dauan ezke-ro, babestuko dot. Deituko nau eta Nik hari entzungo, beragaz izango naularrialdirako, askatuko dot eta ospetsu egingo”.

31

San Pau lo Aposto luak Er r omatar r e i (Er m 10 , 8 - 13 )

Senideok: Hauxe dino Liburu Santuak: “Zeure ondoan dozu berbea: zeureahoan eta bihotzean. Berba hori da guk iragarten dogun sinismenaren barria.Izan ere, zeure ahoz autortzen badozu Jesus Jauna dala, eta zeure bihotzeansinisten badozu Jaungoikoak hilen artetik biztu ebala, salbatuko zara. Biho-tzez sinisteak zuzentasuna dakarsku; eta ahoz autortzeak, salbamena. LiburuSantuak honan dino: “Haregan sinisten dauana ez da lotsatan geldituko”.

Ez dago bereizkuntza egiterik, judutar izan zein greziar izan; bat bera daguztien Jauna, Berari dei egiten deutsen guztientzat eskuzabala. Izan ere, Jau-naren izenari dei egiten deutson guztiak lortuko dau salbamena”.

Jesukr i s to r en Ebanje l ioa San Lukasen l ibur ut ik (Lk 4 , 1 - 13 )

Aldi haretan, Espiritu Santuaz beterik bihurtu zan Jesus Jordanetik; Espi-rituak erabili eban basamortuan berrogei egunez, eta deabruak tentaldian jarrieban. Ez eban ezer jan egun hareetan; eta azkenean gosetu egin zan. Dea-bruak esan eutson: “Jaungoikoaren Seme bazara, esaiozu harri honi ogi bi-hurtu daitela”. Eta Jesusek erantzun: “ldatzita dago: "Gizona ez da ogiz baka-rrik bizi"”.

Gero leku goi batera eroan eta deabruak lurreko erreinu guztiak erakutsieutsozan une baten, eta esan eutson: “Guzti horreen agintea eta aintza emon-go deutsut; izan ere, neuri emon deusteez, eta nik neuk nahi dodanari emo-ten deutsadaz; beraz, gurtzen banozu, zeurea izango da dana”. Jesusek eran-tzun: “Idatzita dago: Jauna, zure Jaungoikoa, gurtuko dozu, eta Bera bakarrikzerbitzatuko"”.

Orduan, Jerusalenera eroan eta jauretxeko teilatu ertzean ipini eban, eta esaneutson: “Jaungoikoaren Seme bazara, bota egizu zeure burua hemendik behera;idatzita dago-ta: "Bere aingeruei aginduko deutse zu zaindu eta onik atarate-ko", eta "eroango zaitue eskuetan, zure oinak jo ez dagian harrietan"”.

Honan erantzun eutson Jesusek: “Aginduta dago: "Ez tentatu Jauna, zureJaungoikoa"”.

Eta tentaldiak amaituta, alde egin eban deabruak, beste batera arte.

32

GARIZUMAKO II. DOMEKEA

Hasie ra l ibur ut ik (Has 15 , 5 - 12 . 17 - 18)

Egun hareetan, Jaunak kanpora atara eban Abrahan eta esan eutson:“Begira zerura, eta kontatu egizuz izarrak, ahal badozu ”. Eta gainera esaneutson: “Horrenbeste izango dira zure ondorengoak”. Abrahanek sinistu egineutson Jaunari, eta Jaunak aintzat hartu eutson zuzentasunerako. Eta esaneutson: “Neu naz Jauna, Kaldeako Ur herritik zu atara zaitudana, lurraldehonen jabe egiteko”.

Eta Abrahanek: “Jainko Jauna, nondik ezagutuko dot jabe izango nazana?”

Jainkoak erantzun: “Ekarri egidazuz hiru urteko behi bat, hiru urtekoahari bat, usapal bat eta usakume bat”. Ekarri zituan Abranek guzti honeek,eta erdibitu egin zituan, eta erdi bakoitza beste erdiaren aurrean ipini eban;baina hegaztiak ez zituan erdibitu. Hegazti harrapariak hildako piztietara eto-zan, eta Abrahanek uxatu egiten ebazan.

Eguzkia sartzean, Abrahan logura haundiak hartu eban, eta ikara handi batjausi jakon gainera.

Eguzkia sartu eta ilun egin zanean, laba bat agertu zan ketan, eta zuzi batsutan, zati hareen artetik igarotzen. Egun hareetan Jaunak alkargoa egin ebanAbranegaz, esanez: “Zure ondorengoei emongo deutset lurralde hau, Egipto-ko ibaitik Eufrates ibai handiraino”.

Erantzun-sa lmoa Sa l 26 , 7 - 14

JAUNA DOT ARGI ETA SALBAMEN.

Jauna dot argi eta salbamen, nork ni bildurtu? Jauna biziaren babes, nork ni izutu?Jauna, nire deiadar hotsa entzun egizu,erruki zakidaz eta aditu nagizu.

Zuk esana bihotzean dot entzuten:“Bilatu egizue nire aurpegia”.

33

Zure aurpegi bila naiabiltzu, Jauna,ez niri ezkutatu aurpegi hori,zure morroi hau hasarrez ez baztertuta utzi.Laguntza zaitut, ez nagizula hondatu,Jainko nire salbamen, eskutik ez nagizu askatu.

Jaunaren ontasuna ikusi usteannago bizien lurrean.Itxaron Jaunagan eta adore izan,bizkortu bekizu bihotza eta itxaron Jaunagan.

San Pau lo Aposto luak F i l ipota r r e i (F lp 3 , 17 -4 , 1 )

Senideok: Izan zaiteze guztiok neure antzeko, eta begiratu nigan dauka-zuen eredura dabiltzanei. Asko dira -askotan esan deutsuet, eta orain nega-rrez dinotsuet- Kristoren kurutzearen arerio lez dabizanak: horreen azkenahondamendia da; horreen jainkoa, sabela; horreen harrokeria, euren lotsarie-tan dago; lurreko gauzetan horreen egarria.

Guk zeruan dogu geure herria; eta itxaron ere, handik itxaroten dogu Sal-batzailea, Jesukristo gure Jauna. Berak aldatuko dau gure gorputz ezerez hau,Bere gorputz aintzatsuaren antzeko eginez; gauza guztiak menperatzeko dau-kan indarraz.

Holan, bada, ene senide maite eta bihotzekook, nire poza eta koroia za-reenok, iraun egizue holantxe Jaunari leial, ene maiteok.

34

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen liburutik (Lk 9, 28b-36)

Aldi haretan, hartu zituan Jesusek Beragaz Pedro, Santiago eta Joan, etamendira igo zan, otoitz egiteko. Otoitzean egoala, Haren aurpegia antzaldatueta Haren jantzia zuri distiratsu egin zan. Honetan, gizon bi egozan Haregazberbetan: Moises eta Elias ziran, aintzatan agertuak; eta Jesusek Jerusalenenjasan behar eban heriotzaren gainean berba egiten eben. Pedro eta lagunakloguraz erreta egozan; baina itzartu ziran eta Jesusen aintza eta Beronegazegozan gizon biak ikusi ebezan.

Honeek Harengandik alde egiterakoan, Pedrok badinotso Jesusi: “Maisu,bai ederto gagozala gu hemen! Egin daiguzan hiru txabola: bata Zuretzat,bestea Moisesentzat, eta bestea Eliasentzat”. Ez ekian zer inoan ere.

Hau esaten egoala, hodei bat sortu zan, eta estaldu egin zituan, etahodeian sartzean bildurrak hartu zituan. Hodeitik abots bat entzun zan:“Hauxe da nire Semea, nire Aukeratua. Entzun egiozue”. Abotsa isiltzean,Jesus bakarrik egoan.

Ikasleak isilik egon ziran, eta egun hareetan ez eutsoen inori esan ikusita-korik ezer.

35

GARIZUMAKO III. DOMEKEA

Ur teera l ibur ut ik (Ur 3 , 1 - 15 )

Egun hareetan, Moises, bere aitaginarreba Jetroren, Madiango abadearen,ardiak zaintzen ebilen; basoaren beste aldera eroan ebazan, eta Horebera,Jainkoaren mendira, heldu zan. Han Jaunaren aingerua agertu jakon, sasi arte-tik urteten eban sugar baten. Moisesek begiratu eban, eta sasia, sutan egonarren, ez zan erreten.

Orduan Moisesek esan eban: “Banoa gauza harrigarri hau ikusten: zelanez dan sasia erreten”. Ikusi eban Jaunak, bajoiala begiratzera, eta dei egin eu-tson sasi artetik, eta esan: “Moises, Moises!” Honek erantzun: “Hemen no-zu!” Eta Jaunak: “Ez hurreratu; kendu oinetakoak, lur santua da-ta zu zago-zan tokia”.

Eta esan eutson gainera: “Ni zure gurasoen Jainkoa naz, Abrahanen Jain-koa, Isaaken Jainkoa, eta Jakoben Jainkoa”.Orduan Moisesek aurpegia estaldueban, Jainkoari begiratzeko bildurrez.

Jaunak esan eutson: “Ikusi dodaz Egipton dagoan nire herriaren nekeak,entzun dodaz hareen marmarrak, euren langilezainen aurka; ezagutu dodazhareen oinazeak. Beraz, jaitsi egin behar dot, egiptoarren eskuetatik nireherria atarateko, eta lur haretatik lur on eta zabalera igonazoteko, esnea etaeztia darion lurraldera”.

Moisesek esan eutson Jainkoari: “Bai, Jauna, joango naz israeldarrakana,eta esango deutset: "Zuen gurasoen Jaungoikoak bialdu nau zuokana". Etahareek itauntzen badeuste: "Zelan dau izena?", nik zer erantzun behar deu-tset?” Jaungoikoak Moisesi: “Nazana naz Ni. Eta hauxe esango deutsezu isra-eldarrei: "Ni-naz"-ek bialdu nau zuokana”.

Jainkoak gainera esan eutson Moisesi: “Honan berba egin behar deutsezuisraeldarrei: "Jaunak, zuen gurasoen Jainkoak, Abrahanen Jainkoak, IsaakenJainkoak, Jakoben Jainkoak, bialdu nau zuokana. Hauxe da nire izena betiko;holantxe deituko deustazue gizaldien gizaldietan"”.

36

Erantzun-sa lmoa Sa l 102 , 1 - 1 1

ERRUKI HUTSA DOGU JAUNA,ERRUKIA TA MAITASUNA.

Ene arima, goratu egizu Jauna,Nire barru osoak Haren izen deuna.Ene arima, goratu egizu Jauna,Eta ez ahaztu Harek zuri egina.Berak parkatzen ditu zure hobenak,Osatzen zure gatxak danak;Askatzen dau heriotzatik bizia,Emoten deutso koroitzat grazia eta errukia.Jaunak egintza zuzenak ditu egiten,Zapaldu guztiei eurena deutse bihurtzen.Erakutsi zeuntson bidea Moisesi,Berak eginak Israel-seme guztiei.Errukior da Jauna eta bihozbera,Hasarre gatxa eta guztiz onbera.Zerua lurretik goi dagoan heinean,Goi da Haren maitasuna bildur deutsoenen gainean.

San Pau lo Aposto luak K or in to ta r r e i ( 1 K or 10 , 1 -6 . 10 - 12)

Senideok: ez zaituet ezjakinean euki gura; gure asabak danak egon ziranhodeipean eta danak igaro eben Itsaso Gorria. Danak hartu eben bateoahodeian eta itsasoan, Moisesegaz bat egiteko. Danak jan eben espirituzkojanari bera, eta danak edan espirituzko edari bera; izan ere, eurekaz baterajoian espirituzko harkaitzetik edaten eben eta; harkaitz hori Kristo zan. Halaere, euretariko asko eta asko, ez jakozan atsegin izan Jainkoari, eta hilik gel-ditu ziran basamortuan.

37

Hau guztia guretzat ikasbide izateko gertatu zan, gaiztakeriaren guraririkizan ez dagigun, hareek izan eben lez. Ez dagizuela marmarrean jardun, eure-tariko batzuk jardun eben lez, eta heriotza emoilearen eskuz hil ziran.

Guzti hau, geure ikasbiderako jazoten jaken; eta gu, azken aldi honetanbizi garanok zentzarazoteko idatzi zan. Beraz, zutik dagoala uste duanak,bego zuhur, jausi ez daiten.

Jesukr i s to r en Ebanje l ioa San Lukasen l ibur ut ik (Lk 13 , 1 - 19 )

Aldi haretan, etorri jakozan Jesusi batzuk, Galilear batzuei jazotakoarenbarri eomoten: Pilatok galilear hareen odola euren opariekin nahastu egin eiebala. Jesusek erantzun eutsen: Uste dozue galilear horreek beste galilearrakbaino pekatariago zirala, heriotza hori izan ebelako? Ez horixe! Eta zuek ere,bihozbarritzen ez bazaree, bardin hilko zaree danok.

“Eta Siloeko dorreak azpian harrapatuta hil ziran hamazortzi hareek, gaine-rako jerusalemdarrak baino pekatariago zirala uste al dozue? Ez horixe! Etazuek ere, bihozbarritzen ez bazaree, danok hilko zaree”.

Gero, parabola hau esan eutsen Jesusek: “Gizon batek pikondo bat eukanbere mahastian landatua. Joan zan piku bila eta ez eban aurkitu. Orduan,mahastizainari esan eutson: Begira, badira hiru urte pikondo honetara pikubila natorrela, eta ez dot aurkitzen. Ebagi egizu. Zertarako egongo da horlurra alferrik jaten?

Baina mahastizainak erantzun eutson: Jauna, itzi egizu aurtengoz; bitar-tean, hondoa aitzurtu eta ongarria botako deutsat ea aurrerakoan fruiturikemoten dauan; eta bestela, moztu”.

38

GARIZUMAKO IV. DOMEKEA

Josueren liburutik (Jos 5, 9-12)

Egun hareetan, Jaunak honan esan eutson Josueri: “Gaur kendu deutsuetEjiptoko lotsaria”.

Israeldarrak Gilgal-en etxolatu ziran, eta hantxe ospatu eben Pazkoa, hila-ren hamalauko arratsaldean, Jeriko-ko zelaian. Pazko-biharamonean, egunhorretan bertan, lurraren frutuetatik jan eben; ogi-hilak eta gari-garau erreak.

Lurreko frutuetatik jaten hasi ziranean, atertu egin zan mana. Israeldarrakez eben gehiago manarik jan, eta urte haretan Kanaan-lurreko grutuz janari-tu ziran.

Erantzun-sa lmoa Sa l 33 , 2 -7

DASTATU EGIZUE ETA IKUSI

ZEIN SAMUR DAN JAUNA.

Bedeinkatu dagidan aldi oro Jaunanire ahoan beti Haren gores pena Gailendu bekit bihotza Jaunarekin,poztu beitez apalak hori entzutearekin.Handietsi nirekin Jauna,ospatu daigun batera Haren izena.Jaunaren bila nenbilen eta entzun ninduan bildur guztietatik atara ninduan.Begitu egiozue alaitu zaitezen,zuen aurpegiak lotsatu ez daitezen.Dohakabe honek oihu egin eban, eta Jaunak entzun.estualdi danetatik atara dau bere eskuz.

39

San Pau lo Aposto luak K or in toar r e i (2 K or 5 , 17 -21 )

Senideok: Kristorena dana, sorkari barri da; zaharrarenak egin dau, barria,hasi da.

Eta guzti hau Jaungoikoagandik dator Kristoren bitartez bere adiskideegin gaitu-ta, eta adiskidetzeko zerbitzua geuri ezarri deusku. Izan ere, Jaun-goikoak mundua Beragaz adiskidetzen ziharduan Kristogan, gizonei pekatuenkontua eskatu barik; eta geuri emon euskun adiskidetzearen hitza. Guk Kris-toren ordezko lez dihardugu, beraz; Jaungoikoak geure ahoz iragarriko, ba-leutsue lez.

Jaungoikoaren izenean eskatzen deutsuegu; adiskidetu zaiteze Jaungoikoa-gaz. Pekaturik ezagutu ez eban Ha, Jaungoikoak gugaitik pekatu bihurtu eban,guk Haregaz bat eginda Jaungoikoaren salbamena lortu daigun.

Jesukr i s to r en Ebanje l ioa San Lukasen l ibur ut ik (Lk 15 ,1 -3 . 1 1 -32)

Aldi haretan, zergalariak eta pekatariak piloka hurreratu ohi jakozan Jesu-si entzuten. Eta farisearrak eta idazlariak alkarregaz marmarrean hasi ziranesanez “Honek ondo hartzen ditu pekatariak, eta jan ere egiten dau eurakaz”.

Orduan Jesusek parabola hau esan eutsen:

“Gizon batek seme bi eukazan; gazteenak esan eutsan aitari: "Aita, emoi-dazu dagokidan senipartea ondasunetatik" Eta aitak banandu egin eutsezanondasunak. Egun gitxi barru, seme gazteena, bere gauza guztiak batu etaurrunera joan zan; eta nasaikerian bizi izanez, ondasun guztiak jan zituan.

Eukan guztia eralgi ondoren, gosete handi bat sortu zan lurralde haretaneta beharrizana sentitzen hasi zan mutila. Orduan herri haretako bateganajoan eta haren morroi jarri zan, eta harek bere larreetara txerrizain bialdueban. Txerriek jaten eben ezkurrez bete nahi izaten eban sabela, baina inokez eutson emoten.

Orduan bere barrura bihurtu eta esan eban: "Hamaika morroi bada gureaitarenean nahiko ogi daukala eta ni hemen goseak hilten! Jagi eta banoaneure aitagana, eta esango deutsat: Aita, pekatu egin dot zeruaren aurka eta

40

zure aurka; ez dot gehiago zure seme izenik merezi; hartu naizu zuremorroietako bat lez”. Eta jagi, eta bere aitagana abiatu zan.

Oraindino urrun egoala ikusi eban aitak, eta erruki izan eban; joan zan ari-neketan haregana, besarkatu eban eta mosuka hasi jakon. Semeak esan eu-tson: Aita, pekatu egin dot zeruaren aurka eta zure aurka, ez dot gehiago zureseme izenik merezi”.

Aitak, ostera honan esan eutsen bere morroiei: "Ekarri behingoan soine-korik ederrena, eta jantzi egiozue; ipini egiozue eraztuna eskuan, eta jantzioinetakoak; ekarri zekor gizena, eta hil; jan daigun, eta jai egin: nire seme hauhilda egoan eta biztu egin da-ta; galduta egoan, eta aurkitu egin dogu-ta." Etahasi ziran jai egiten.

Seme zaharrena soloan zan. Eta handik etxera hurreratzekoan, soinu etadantzak entzun zituan eta: morroi bati dei eginda, ha zer zan itaundu eutson.Morroiak erantzun: "Zure anaia etorri da, eta aitak zekor gizena hil dau,semea onik aurkitu daualako". Ha hasarratu egin zan, eta ez eban sartu gura.Eta aita, urtenda, sartzeko erreguka hasi jakon. Baina semeak erantzun eu-tson aitari: "Horrenbeste urtetan zure zerbitzuan egon, zure esanik behin ereegin barik itzi ez, eta aumatxo bat ere ez deustazu sekula emon lagunarteanjateko; eta emagalduakaz bere ondasuna janda, zure seme hori etorri danean,zekor gizena hil deutsazu".

Aitak orduan: "Seme, zu beti neugaz zagoz, eta nirea dan guztia zeureadozu; jai egin behar genduan eta poztu, zure anaia hau hilda egoan eta biztuegin da-ta; galduta egoan, eta aurkitu egin dogu-ta"”.

41

GARIZUMAKO V. DOMEKEA

Isa ias Pr o fe ta r en l ibur ut ik ( Is 43 , 16 -21 )

Hauxe dino Jaunak,itsasoan bide bat zabaldu ebanak,ur handietan bidezidor bat egin ebanak; gurdi eta zaldi,guda talde eta buruzagi eroan zituanak;danak jausi dira-ta, ez jagiteko,amatatu egin dira, amaitu dan metxea lez:“Ez gomutatu lehengo gauzarik,ez gogoan hartu aspaldikorik.Begira, gauza barriak egiten dihardut,hasi dira; ez dozue ikusten ala? Bide bat zabalduko dot basoan;ibaiak basamortuan.Basapiztiak, otsoak eta ostrukakgoratuko nabe,errekak sortuazoko dodazalako basamortuaneta ibaiak basoan,ase daiten nire herri aukeratuaren egarria:nire gorespenak kantatzekoNeuk eratu dodan herriaren egarria”.

42

Erantzun-sa lmoa Sa l 125 , 1 -6

GUGAZ HANDIKIRO JOKATU DAU JAUNAK: HAU DA POZA DAUKAGUNA!

Jaunak Siongo atxilotuak erakartean, bagengozan amets antzean.Orduan bete jakun ahoa barrez, gure mihina goratzarrez.Atzerrietan orduan esan eben: “Jauna handikiro jokatua dabe”.Gugaz handikiro jokatu dau Jaunak hau da poza daukaguna!Bihurtu, Jauna, gure zoria, Negebeko errekako urak bezala.Malkoz erein baeben, pozez batuko dabe.Haruntzakoan hor doaz negarrez, ereiteko gari zorroa eroanez.

Jesukr i s to r en Ebanje l ioa San Joanen l ibur ut ik ( Jn 8 , 1 - 1 1 )

Aldi haretan, Jesus Olio mendira joan zan. Egunsentian jauretxera agertuzan barriro eta herri guztia etorri jakon; Jesus jesarri eta irakasten hasi zan.

Idazlari eta farisearrek ezkontza nahasten aurkitutako emakume bat ekarrieutsoen, eta, erdian ipinita, esan eutsoen: “Maisu, emakume hau ezkontzanahasten aurkitu dogu; eta Moisesek holakoak harrika hilteko agindu eban Le-gean. Zuk zer dinozu?”. Azpikeriaz esaten eutsoen hori, zertan salatu izateko.

Jesus, ostera, makurtu eta lurrean idazten hasi zan atzamarraz. Bainaitaunka ekioen ezkero, zutundu eta esan eutsen: “Zuen artean pekaturik ezdaukanak bota deiola lehelengo harria”. Eta barriro ere makurtu, eta lurreanidazten jarraitu eban. Hori entzun ebenean, zaharrenengandik hasita,banan-banan joaten hasi ziran danak; eta Jesus bakarrik gelditu zan, emaku-mea aurrean ebala.

Jesusek zutundu eta esan eutson: “Emakume, non dira zu salatzen zin-duezanak? Ez zaitu inork kondenatu?” Eta emakumeak: “Inork ere ez, Jau-na”. Eta Jesusek: “Ezta Neuk ere ez zaitut kondenetan. Zoaz, eta hemendikaurrera ez egin pekaturik”.

43

JAUNAREN NEKALDIKO ERRAMU DOMEKEA

Isaias Pr o fe ta r en l ibur ut ik ( Is 50 , 4 -7 )

Ikasi baten mihina emon deust nire Jaunak,berba bizkorgarria emon deiedan nekatuei;belarria zuhur jarten deust goizero, ikasiak lez entzun dagidan.Jaunak belarria edegi deust,eta nik ez deutsat gogorrik egin; ez dot atzera egin.Bizkarra ipini deutset joten ninduenei;matrailea, bizarretik tiraka ebilkidazanei.Ez deutset aurpegia alboratu irain eta txistuei.Neure Jauna neban laguntzaile;horregaitik ez nintzan lotsatu;horregaitik ipini neban aurpegia, harri gogor lez;eta badakit ez nazana lotsagarri geldituko.

Erantzun-sa lmoa Sa l 21 ,8 -9 . 17 - 18a . 19 -20 . 23 -24

ENE JAINKO, ENE JAINKO,ZERGAITIK ITZI NOZU ESKUTIK?

Ikusten nabenak holan dabilkidaz barreka,Ezpain kinoka eta buru eraginka “Jaunagan dau uste on, salbatu begi;maite badau, onik atara begi”.Txakur taldeak nauka inguraturik,gaizto taldeak erdian harturik.Esku-oinak zulatu deustez,hazur guztiak zenbatu daikedaz.Nire jantziak eurentzat banatzen dabez,nire soinekoa zotz egin dabe.

44

Zu, ostera, Jauna, ez egon urrun,Zu, neure indar, zatorkidaz arin lagun.Nire senideei zure izena deutset iragarriko,batzarraren erdian zaitut goretsiko.“Goratu egizue Jauna, bildur deutsazuenok,Jakoben seme guztiok, ospatu egizue,izan Haren bildur, Israelen seme guztiok”.

San Pau lo Aposto luak F i l ipota r r e i (F lp 2 , 6 - 1 1 )

Kristo Jesusek, Jainkoaren izaera bereko izanarren,ez eutson gogor eutsi Jainkoagaz bardin izateari; bestela baino:bereaz hustu egin zan,morroi izaerea hartuz,eta beste edozein lez agertuz.Eta gizon lez agerturik,apaldu egin eban bere burua, menpeko eginez heriotzaraino,kurutzeko heriotzaraino.Horregaitik, Jainkoak goratu egin eban,eta izen guztien gaineko izena emon eutson,Jesusen izenera belaun guztiak makurtu daitezan,zeruan, lurrean eta lurpean, eta mihin guztiak autortu dagien:“Jesukristo Jauna da”, Aita Jainkoaren aintzarako.

45

(Irakurgai laburragoa egin nahi bada, kako artean emoten diran zatiak itzi daitekez)

K Jesukr i s to gur e Jaunar en Neka ld ia San Lukasen l ibur ut ik

Baneukan gogoaPazko afari hau zuekin jateko, nire nekaldi aurretik.

K {[Ordua etorri zanean, jarri zan Jesus mahaian bere apostoluekin, eta esan eutsen:† “Baneukan gogoa Pazko afari hau zuekin jateko, nire nekaldi aurretik. Bene-

tan dinotsuet: ez dot barriro jango, Jaungoikoaren erreinuan bete arte”.K Eta edalontzi bat hartu, eskerrak emon, eta esan eutsen:† “Hartu eta banandu zuen artean. Egia dinotsuet, ez dot gehiago ardaorik

edango, Jaungoikoaren erreinua etorri arte”.

Egizue hau neure oroigarri.

K Gero ogia hartu eta esker otoitza eginez, zatitu eban eta emon eutsen, esanez:† “Hau neure gorputza da, zuentzat emoten dana. Egizue hau neure oroigarri”.K Afalondoan bardin egin eban, edalontzia hartuta, esanez:† “Edalontzi hau itun barria da, zuentzat isurtzen dan neure odoletan seilatua.

Zoritxarrekoa, Gizonaren Semea salduko dauana!

† Begira, ostera: Ni saltzen nauanak, Neugaz batera dauka eskua mahaian.Gizonaren Semea badoa, erabagita dagoanez; baina zoritxarrekoa, Ha sal-duko dauana!”.

K Hareek alkarri itaunka hasi ziran, zein izan ete eitekean euren artean horiegitera joiana.

Ni zuen artean zerbitzari lez nago.

K Eztabaidea sortu zan ikasleen artean, nor ete zan handiena euren artean.Jesusek esan eutsen:

† “Herrietako erregeak menpean daukez euren herriak; eta menperatzailedirenak "ongile" izenez deituak izan nahi dabe. Zuok, ostera, ez holakorikegin, bestetara baino: zuotariko haundiena izan bedi txikiena lez, eta agin-tari dana zerbitzari lez. Izan ere, nor da haundiago, mahaian jesarrita da-

46

goana, ala zerbitzen dabilena? Ez ete da mahaian jesarrita dagoana? Ho-rra, bada: Ni zuen artean zerbitzari lez nago.

Zuek Neugaz iraun dozue nire estualdietan, eta zuoi emoten deutsuet erreinua,Aitak Niri emon eustan lez; nire mahaian jan eta edango dozue nire errei-nuan, eta jaun aulkietan jesarriko zaree, Israelgo hamabi leinuen epaile”.

Zuk, bihozbarritzen zarenean, sendotu egizuz zure anaiak.

K Eta esan eban gainera:† “Simon, Simon! Satanas zuen bila dabil, garia galbahean lez zuek astintze-

ko; baina Nik otoitz egin dot zure alde, zure fedea amatatu ez daiten. Etazuk, bihozbarritzen zaranean, sendotu egizuz zure anaiak”.

K Pedrok, orduan:† “Jauna, prest nago ni, Zugaz kartzelara eta heriotzara ere joateko”.K Jesusek erantzun eutson:† “Benetan dinotsut, Pedro: gaur oilarrak jo baino lehenago, hiru bider uka-

tuko dozu Ni ezagutzen nozuna”.

Nigan betebeharra da idatzirik dagoana.

K Eta guztiei esan eutsen:† “Ezer falta izan zenduen, diru sakel barik, eta bide zorro eta oinetako barik

bialdu zinduedazanean?”.K Hareek erantzun eutsoen:S “Ezer ere ez”.K Jesusek barriro:† “Orain, ostera, diru sakela daukanak, hartu dagiala; bardin, diru zorroa ere;

ezpatarik ez daukanak, saldu dagiala soinekoa, eta erosi ezpatea. Benetandinotsuet: Nigan betebeharra dala idatzirik dagoan hau: “Gaizkiletzathartu eben”. Nigaitik esanak laster beteko dira”.

K Hareek esan eutsoen:S “Jauna, hemen badagoz ezpata bi”.K Jesusek erantzun:† “Nahikoa da!”

Larria sartu jakon Jesusi,eta gehiago otoitz egiten eban.

47

K Urten eban Jesusek, eta, ohi ebanez, Orio mendira joan zan; ikasleak erejarraitu eutsoen. Heldu ziranean, esan eutsen:

† “Egizue otoitz, tentaldian jausi ez zaitezen”.

K Berak, hareekandik aldendu, eta harrikada bat bide joanda, belauniko,honan egiten eban otoitz

† Aita, nahi badozu, kendu Nigandik kaliza hau; baina ez bedi nire boronda-tea egin, zeurea baino”.

K Honetan, aingeru bat agertu jakon zerutik, indarra emoten. Larria sartujakon Jesusi, eta gehiago otoitz egiten eban. Odol tanten antzeko izerdiaerion lurreraino. Otoitzetik zutundu eta ikasleakana joan zan, eta atseka-bearen atsekabez loak hartuta aurkitu zituan. Eta esan eutsen:

† “Lo zagoze? Jagi zaiteze eta egin otoitz, tentaldian jausi ez zaitezen”.

Judas, musu bategaz saltzen dozu Gizonaren Semea?

K Oraindino berbetan egoala, gizatalde bat agertu zan; Judas eritxon. Hama-bietako bat etorren aurretik; hurreratu jakon Jesusi, eta musu emon eu-tson. Jesusek esan eutson.

† “Judas, musu bategaz saltzen dozu Gizonaren Semea?”

K Haregaz egozanak, zer etorren ikusirik, honan inoen:

S “Jauna, joko doguz ezpataz?”

K Eta euretariko batek, abade nagusiaren morroia jo, eta eskumako belarriaebagi eutson. Jesusek orduan.

† “Nahikoa da. Itzi!”.

K Eta belarria ikutuz, osatu egin eban. Eta esan eutsen, bila etorkozan abadenagusi, jauretxeko agintari eta herriko zaharrei.

† “Lapur batengana lez etorri zaree, ezpata eta makilakaz. Egunero nindu-zuen zuen artean, jauretxean, eta ez zeunsten eskurik ezarri. Baina hauxeda zuen ordua, ilunpearen nagusialdia”.

Kanpora urtenda, Pedrok negarrari emon eutson, garratz.

48

K Hareek lotu eben, eurakaz eroan eta abade nagusiaren etxean sartu eben.Pedrok urrinetik jarraitu eutson. Barruko atari erdian sua biztu eben; etainguruan jesarrita egozala, Pedro ere euren artean jesarri zan. Neskamebatek, sutondoan jesarrita ikusi ebanean, berari begira-begira jarrita, esaneutson:

S “Hau ere Horregaz egoan”.

K Baina Pedrok ukatu egin eban

S “Emakume, nik ez dot Hori ezagutzen!”.

K Geroxeago, beste batek ikusi eta esan eutson:

S “Zu ere horreen artekoa zara”.

K Eta Pedrok:

S “Ez, gizona! Ni ez!”

K Handik ordubetera edo, beste batek gogor egiten eutson:

S “Edozelan ere, hau Horregaz egoan; galilearra da gainera”.

K Pedrok erantzun eban:

S “Ez dakit zer dinozun, gizona!”

K Eta oraindino berbetan egoala, oilarrak jo eban. Jaunak, bihurturik, begi-ratu eutson Pedrori; eta Pedrori Jaunak esandakoa etorri jakon gogora:“gaur oilarrak jo baino lehenago, zuk hiru bider ukatuko nozu”. Eta kan-pora urtenda, negarrari emon eutson, garratz.

Igarri egik: nok jo hau?

K Jesus jagoten egozanak, burlaka eta joka erabilen; eta begiak zapiz estal-durik itauntzen eutsoen:

S “Egik profetarena; igarri egik: nok jo hau?”

K Eta beste era askotara irainak egiten eutsoezan.

Batzarraren aurrera eroan eben.

K Eguna argitu ebanean, herriko zaharrak, abade nagusiak eta idazlariak ba-tzarrean batu ziran. Eta Batzarraren aurrera eroan eta esan eutsoen Jesusi:

S “Zu Mesias bazara, esaiguzu”.

49

K Eta berak erantzun:† “Esaten badeutsuet, ez deustazue sinistuko; eta itauntzen badeutsuet, ez

deustazue erantzungo. Baina hemendik aurrera Gizonaren Semea Jaungoi-ko Ahalguztidunaren eskuinaldean jarrita egongo da”.

K Eta danak esan eben:S “Orduan, Jaungoikoaren Semea zara Zu?”.K Jesusek erantzun:† “Zeuok dinozue: Neu naz”.K Eta hareek, orduan:S “Ba ete daukagu beste testigantzaren beharrizanik? Geuk entzun dogu

Beronen ahotik”.]}K Jagi ziran danak -herriko zahar, abade nagusi eta idazlariak-, eta Pilatoga-

na eroan eben Jesus.

Nik ez deutsat errurik aurkitzen gizon honi.

K Eta salatzen hasi jakozan, esanez:S “Gure herria nahastatzen aurkitu dogu hau, eta Zesarri ordaindu beharra

ukatzen, eta Bera Mesias eta errege dala esaten”.K Pilatok itaundu eutson:S “Zu judutarren erregea zara?”K Jesusek erantzun eutson:† “Zeuk dinozu”.K Orduan Pilatok abade nagusiei eta jente taldeari honan esan eutsen:S “Nik ez deutsot errurik aurkitzen gizon honi”.K Baina hareek zorrotzago esaten eutsoen:S “Herria nahastetan dabil bere irakatsiekin Judea guztian, Galileatik hasi eta

honaino”.K Hori entzutean, Pilatok ea galilearra zan itaundu eban. Eta Herodesen men-

pekoa zala jakin ebanean, harengana bialdu eban, ha ere Jerusalenen egoa-lako egun hareetan.

Herodesek eta honen gudariak gutxietsi egin eben.

50

K Biziro poztu zan Herodes, Jesus ikustean, aspalditxoan Ha ikusi guranegoalako, Haretaz entzuna eukanagaitik eta mirariren bat ikusiko ebalauste ebalako. Itaun asko egin eutson; baina Jesusek ez eutson berbarik ereerantzun. Abade nagusiak eta idazlariak han ziharduen, salatu eta salatu.Herodesek, bere gudariekin, gutxiespen eta burlarik asko egin ondoren,soineko zuri bat jantzi eta Pilatogana bialdu eban barriro. Egun hareetanadiskidetu egin ziran Pilato eta Herodes, artean alkarren arerio ziran eta.

Pilatok jesus hareen eskuetan itzi eban.

K Deitu eutsen Pilatok abade nagusi, agintari eta herriari, eta esan eutsen:

S “Gizon hau herriaren nahastaile lez ekarri deustazue; itaunak egin deutsa-daz zuen aurrean, eta nik ez deutsat errurik aurkitzen gizon honi, zueksalatzen deutsazuezan gauzetan. Herodesek ere ez, barriro gugana bialdudau-ta. Ikusten dozue, ez jakola ezer aurkitu, heriotzea merezidu dauanik.Beraz, zigorkatu ondoren, askatu egingo dot”.

K Preso bat askatu behar izaten eutsen Jai Nagusian. Baina guztiak, ahobatez, honan esan eutsoen, deadarka

S “Kendu hori, eta askatu eiguzu Barrabas!”.

K (Hau, herrian izandako matxinadeagaitik eta heriotza bategaitik eukenespetxean). Pilatok, Jesus askatu guraz, barriro berba egin eutsen. Bainahareek deiadarka jarraitu eben.

S “Josi hori! Josi kurutzean!”.

K Hirugarren aldiz esan eutsen:

S “Ze oker egin dau, ba, Honek? Heriotza merezi dauanik ezer ez deutsataurkitu. Horregaitik, zigorkatu ondoren, askatu egingo dot”.

K Baina hareek, oraindino gehiago ekiten eutsoen deadarka, kurutzean josiegiala; eta hareen deiadarrak geroa eta haundiagoak ziran.

Pilatok hareen eskabidea bete eitela erabagi eban. Askatu eban hareek eska-tzen ebena –matxinada eta heriotzagaitik espetxean egoana–, eta Jesuseuren eskuetan itzi eban.

Jerusalengo alabak, ez egin negarrik Nigaitik.

51

K Jesus eroiela, solotik etorren Simon izeneko Zirinear bat hartu eben, etakurutzea leporatu eutsoen, Jesusen atzetik eroateko.

Gizatalde handia joian Haren atzetik; baita emakumeak ere, bular joka etanegarrez Haregaitik. Bihurtu zan Jesus hareekana, eta esan eutsen:

† “Jerusalengo alabak: ez egin negarrik Nigaitik; egizue negar zeuokaitik etazeuon umeakaitik, etorriko diralako honan esango dan egunak: "Zorione-koak agorrak, umerik ekarri ez daben sabelak, eta umerik hazi ez dabenbularrak!". Orduan, hasiko dira mendiei esaten: "Jausi zaiteze gure gaine-ra", eta menditxuei: "Estaldu gagizuez". Egur hezeagaz hau egiten badabe,zer ez ete da jazoko igarragaz?”

K Baeroiezan beste gaizkile bi ere, Jesusegaz batera, hilteko.

Aita, parkatu egiezu, ez dakielako zer egiten daben.

K Buru-hazurtegi deritxon lekura heldu ziranean, hantxe josi eben Jesuskurutzean, eta gaizkile bi Beragaz batera, bata eskumatan, eta bestea ezke-rretan. Jesusek honan inoan

† “Aita, parkatu egiezu, ez dakielako zer egiten daben”.

K Zotz egin ebezan Haren jantziak, zer zeinentzat.

Hau da judutarren erregea.

K Herria begira egoan. Agintariak zeinuka ebilkozan, eta esaten eben:

S “Besteak salbatu jozak; salbatu dagiala bere burua, Jainkoaren Mesias etaAukeratua badok”.

K Gudariak ere burla egiten eutsoen, ozpina emonez eta esanez:

S “Judutarren erregea bahaz, salbatu egik eure burua!”

K Gainean idazkun bat ipini eutsoen, grekoz, latinez eta heberkeraz idatzi-rik: “HAU DA JUDUEN ERREGEA”.

Gaur Neugaz izango zara paradisuan.

52

K Kurutzetik dingilizka egozan gaizkile bietako bata irainka ebilkon:

S “Hi ez haz, ba, Mesias? Salbatu egik eure burua, eta salbatu gaizak gu!”

K Baina besteak honan esan eutson, hasarre:

S “Hik ere, zigorpe berean egonda, ez deutsok bildurrik Jainkoari? Guk ondo me-rezita jaukaguk, geure eginakaitik; Honek, ostera, ez jok ezelako txarrik egin”.

K Gero esan eban:

S “Jesus, gomutau zaitez nitaz, zeure erreinura heltzean”. .

K Eta Jesusek berari

† “Benetan dinotsut: Gaur Neugaz egongo zara paradisuan”.

Aita, zeure eskuetan izten dot nire espiritua!

K Eguerdi ingurua zan, eta lurralde guzti ha ilunetan gelditu zan, arratsaldeerdira arte; eguzkia ilundu egin zan, eta jauretxeko oihala erdi bi egin. EtaJesusek, deiadar haundiz, honan esan eban:

† “Aita, zeure eskuetan izten dot nire espiritua!”

K Eta hori esanda, azken arnasea emon eban.

(Hemen, belauniko jarri eta egonalditxo bat egiten da.)

K Gudari ehuntariak, jazo zana ikusirik, honan goresten eban Jaungoikoa:

S “Gizon hau, benetan, zintzoa zan!”

K Eta zer ikusiko joan zan jente guztia bular joka etorren, jazo zana ikusirik.Han egozan, urrunetik begira, Haren ezagun guztiak, eta Galileatik Harijarraituz etorritako emakumeak, hori danori ikusten.

Josek, lehen inor lurperatu bako hilobianipini eban Jesusen gor pua.

K {[Orduan, Batzarreko bat, Jose eritxona –gizon on eta zintzoa, judutarrenerabagiak eta eginak ontzat hartu ez zituana, Judeako Arimatea herrikoa, etaJaungoikoaren erreinua itxaroten ebana–, Pilatogana joan zan, Jesusen gorpuaeskatzeko. Jatsi eban kurutzetik, eta izara baten batuta, lehen inor lurperatubako hilobian ipini eban. Prestaera eguna zan, eta zapatua astera joian.

53

Jesusegaz Galileatik etorritako emakumeak Joseri jarraitu eutsoen, hilobia,eta Haren gorpua zelan jarten eben ikusi nahiez. Bihurtu ziran, eta gantzuusain gozodunak eta mirrea gertau ebezan. Zapatuan, barriz, geldi egonziran, aginduta egoan lez.]}

54

PAZKO ALDIA

BBeerraa hhiillddaakkooeenn aarrtteettiikk bbiizzttuu bbeehhaarr zzaannJaunaren Biztuerako pazko-domekea

JAUNAREN BIZTUERAKO PAZKO-DOMEKEAPAZKO EGUNEKO MEZA

Aposto luen Egineta t ik (Ap Eg 10 , 34a . 37 -43)

Egun hareetan, Pedrok honan esan eban: “Badakizue zer jazo zan, Galileatikhasi era Judea osoan, Joanek irakatsitako bateo ondoren: hau da, NazaretekoJesusena, Jaungoikoak Espiritu Santuaren indarrez igurtzi, eta on egiten eta dea-bruak hartutako guztiak osatzen igaro zan harena, Jaungoikoa Haregaz egoalako.

Geu gara, judeguen lurretan eta Jerusalenen egindako guztien testigu.Hareek hage batetik eskegi eta hil egin eben. Baina, hirugarren egunean,Jaungoikoak biztu egin eban, eta agertzea emon eutson: ez, ostera, herriosoan, Jaunak aurretiaz aukeratutako testiguei baino: geuri, Ha hilen artetikbiztu ta gero, Beragaz jan eta edan genduanoi.

Eta agindu euskun, herriari irakatsi eta autortzeko Bera dala Jaungoikoakbizien eta, hilen epaile ipini dauana. Profeta guztiak igiten deutsoe autormen:Haregan sinisten daben guztiak hartzen dabela, Beraren izenean, pekatuenbarkamena”.

57

Erantzun-sa lmoa Sa l 1 17 , 1 . -2 . 16bc-17 . 22 -23

HAU DA JAUNAK EGIN DAUAN EGUNA,GU POZTEKO ETA ALAITZEKO EGUNA.

edo ALELUIA, ALELUIA, ALELUIA.

Eskerrak Jaunari, ona da-ta,Haren maitasuna betikoa da-ta.lsrael-etxeak hau esan begi “Haren maitasuna betikoa”.“Jaunaren eskumeak jaso nau,Jaunaren eskumeak bizkor jokatu dau.Ez naz hilgo, bizi baino,Jaunaren eginak nik oihu egingo.Etxegileak baztertutako harria berori bihurtu da giltzarria.Jaunak egin dau hori,gure begien harrigarri.

58

San Pau lo Aposto luak K olosar r e i (K o l 3 , 1 -4 )

Senideok: Kristogaz berbiztu zareen ezekro, ibili zaiteze goi-hondasunenbila, Kristo han dago-ta, Jaungoikoaren eskoi-aldean jarrita. Bilatu egizuezgoiko hondasunak, eta ez lurrekoak. Hilda zagoze, eta zuen bizia KristogazJaungoikoagan ezkutaturik dago. Gure bizia dan Kristo agertu daitenean,zuok ere agertuko zaree aintzaz, Beragaz batera.

Jesukristoren Ebanjelioa San Joanen liburutik Jn 20, 1-9

Astearen lehenengo egunean, Maria Magdalena hilobira joan zan goizeangoizetik, oraindino ilun egoala; eta harria hilobitik kenduta ikusi eban. Ari-neketa baten, Simon Pedrogana eta Jesusek maite eban beste ikasle hareganajoan, eta esan eutsen: “Hilobitik eroan egin dabe Jauna, eta ez dakigu nonjarri daben”.

Urten eben Pedrok eta beste ikasleak, eta hilobira abiatu zira. Biak baterajoiazan arineketan; baina beste ikasle harek, Pedro baino bizkorrago ibilita,aurrea hartu eutson, eta lehenago heldu zan hilobira. Begitu eban eta lurreanoihalak ikusi ebazan, baina ez zan sartu.

Heldu zan atzetik Pedro ere, sartu zan hilobian, eta ikusi ebazan oihalaklurrean; buru-ganean eukitako zapia, ostera, ez egoan oihalakaz batera, aldebaten batuta baino.

Orduan, sartu zan hilobian lehenengo heldutako ikasle ha ere; ikusi, etasinistu egin eban; ordura arte ez ebelako ulertu Liburu Santuak dinoana:“Biztu egin behar ebala hilen artetik”.

59

PAZKOKO II. DOMEKEA

Aposto luen Egineta t ik (Ap Eg 5 , 12 - 16)

Apostoluen eskuz herrian mirari eta harrigarri asko egiten zan. Fededu-nak, alkar hartuta, Salomonen Aterpean batzen ziran. Besteak ez ziran ausart-zen hareekana hurreratzen, herriak goratu egiten bazituan ere.

Jaunagan sinisten eben lagun barriak gero eta gehiago ugaritzen joiazan,bai gizonak eta bai emakumeak. Gaixoak kaleetara ataraten ebezan, zerraldoeta esku-oheetan etzunda; Pedro etorrenean, honen kerizeak behintzat ha-reetakoren bat ikutu egian. Inguruko herrietatik ere jente asko etorten zanJerusalenera, gaixoak eta espiritu lohien menpean egozanak ekarten zituela;eta guztiak osatzen ziran.

Erantzun-sa lmoa 1 17 . Sa lmoa

ESKERRAK JAUNARI HAREN MAITASUNA BETIKOA DA-TA.

Israel etxeak esan begi“Haren maitasuna betikoa”.Aaron etxeak esan begi “Haren maitasuna betikoa”.Esan begie Jaunaren bildur diranak “Haren maitasuna betikoa”.Etxegileak baztertutako harriaberori bihurtu da giltzarria.Jaunak egin dau hori,gure begien harrigarri.Hau da Jaunak egin dauan eguna,gu pozteko eta alaitzeko eguna.Emon, Jauna, salbamena,emon, Jauna, zoriona.Bedeinkatua Jaunaren izenean datorrena,

60

bedeinkatzen zaitugu Jaunaren etxean.Jainkoa da Jauna,guri argi egin deuskuna.

Apoka l ips i l ibur ut ik ( 1 , 9 - 19 )

Ni, Joan, zuen anaia, eta nekeetan, erreinuan eta Jesusenganako itxarope-nean zuon lagun nazan hau, Patmos uhartean nengoan erbesteratuta, Jain-koaren berbea iragarteagaitik, eta Jesusen autormena egiteagaitik. Domekabaten, Espirituak hartu ninduan, eta nire atzean turuta lango hots handikoabotsa entzun neban, honan esaten: “Idatzi egizu, liburu baten, ikusiko dozu-na, eta bialdu Asiako zazpi Elizetara”.

Bihurtu nintzan, nork berba egiten eustan ikusteko; eta bihurturik, urrez-ko zazpi argimutil ikusi nebazan, eta hareen erdian gizon antzeko bat, soine-ko luzez jantzita, eta bular aldea urrezko ugelez lotuta.

Ha ikusi nebanean, hilda lez jausi nintzan Haren oinetara. Harek bereeskumako eskua gainean jarri eustan, esanez: “Ez izan bildurrik! Neu nazlehenengoa eta azkenekoa, bizi dana; hilda egon nintzan, eta ikusten dozu:orain bizirik nago gizaldien gizaldietarako; eta Neuk daukadaz heriotzaren etainfernuaren giltzak. Idatzi egizuz, ba, ikusiko dozuzan guztiak: orain diranak,eta gero izango diranak”.

61

Jesukr i s to r en Ebanje l ioa San Joanen l ibur ut ik ( Jn 20 , 19 -31 )

Astearen lehenengo egunaren iluntzean, etxe baten batuta egozan ikas-leak, ateak itxita, judeguen bildurrez. Sartu zan Jesus, eta euren erdian zutu-nik, esan eutsen: “Bakea zuekin”. Hori esanda, eskuak eta saihetsa erakutsieutsezan. Eta ikasleak pozez beterik gelditu ziran, Jauna ikustean.

Jesusek, barriro ere: “Bakea zuekin. Aitak Ni bialdu nauan lez, Neuk erebialtzen zaituet zuek”. Eta hori esanez, hareen ganera arnasa egin eta esaneutsen: “Hartu egizue Espiritu Santua: zuek pekatuak parkatzen deutsazueza-nei, parkatuta gelditzen jakez; eta lotzen deutsazuezanei, lotuta gelditzenjakez”.

Tomas, ostera, Hamabietako bat, Bikotxa eritxona, ez egoan besteakazbatera, Jesus etorri zanean. Beste ikasleak esan eutsoen: “Jauna ikusi dogu”.Tomasek, ostera: “Haren eskuetan iltze zuloak ikusten ez badodaz, nire atza-marra Haren iltze zuloetan sartzen ez badot, eta nire eskua Haren saihetsean,ez dot sinistuko”.

Handik zortzi egunera, barriro ere barruan egozan ikasleak, eta Tomaseurakaz. Sartu zan Jesus, ateak itxita egozala, eta euren erdian zutunik, esaneutsen “Bakea zuekin”. Gero Tomasi: “Ekarzu atzamar hori, hona hemen nireeskuak; ekarzu esku hori, eta sartu egizu nire saihetsean; eta ez izan sinisgo-gor, sinistedun baino”.

Tomasek erantzun eutson: “Ene Jauna eta ene Jaungoikoa!” Eta Jesusek:“Ikusi dozulako sinistu dozu? Zorionekoak, ikusi barik sinisten dabenak”.

Beste ezaugarri asko ere egin zituan Jesusek bere ikasleen aurrean; bainaez dagoz idatzita liburu honetan; idatzita dagozanak honetarakoxe dagozidatzita: Jesus -Jaungoikoaren Semea-, Mesias dala sinistu dagizuen, eta horisinisturik, Haren izenean bizia izan dagizuen”.

62

PAZKOKO III. DOMEKEA

Aposto luen Egineta t ik (Ap Eg 5 , 27b-32 . 40b-41 )

Egun hareetan, Abade nagusiak honan itaundu eutsen apostoluei: "Ezgeuntsuen, bada, zorrotz agindu, Horren izenean ez irakasteko? Zuok, barriz,Jerusalen osoa bete dozue zeuon irakatsiz, eta gizon horren odolaren erant-zukizuna geuri ezarri nahi deuskuzue".

Pedrok eta apostoluek erantzun eben: "Jaungoikoaren esana egin behar dalehenengo, ez gizonena. Gure asaben Jaungoikoak biztu egin eban, zuokhabetik dingilizka hil zenduen Jesus, Jaungoikoak goratu egin dau bere esku-meaz, eta Buruzagi eta Salbatzaile egin, Israeli bihozbarritzea eta pekatuenparkamena emoteko. Geu gara gauza horreen testigu, baita Jaungoikoak bereesana egiten dabenei emoten deutsen Espiritu Santua ere".

Jesusen izenean berba egitea galazo egin eutseen, eta joaten itzi. Aposto-luak pozarren urten eben batzarretik, Jesusen izenagaitik irainak jasatekoduin aurkitu ebezalako.

Erantzun-sa lmoa Sa l 29 , 2 - 13

KANTA JAUNARI, LUR GUZTIA...

edo

GORATUKO ZAITUT, JAUNA, ONIK ATARA NOZULAKO.

Goratuko zaitut, Jauna, onik atara nozulako,arerioak nitzaz poztuten utzi ez dituzulako.Jauna, leizetik nire bizia atara dozu,zulora doazanakandik bizirik gorde nozu.Eresi egiozue, zintzook, Jaunari,emon eskerrak Haren izen santuari.Une bateko da Haren hasarrea,bizi guztirako Haren on izatea.Negarra dator arratsaldean, baina poza goizean.

63

Entzun niri, eta nitzaz erruki, Jauna,izan zakidaz Laguntzaile, Jauna.Negarra, dantza bihurtu deustazu, Jauna, ene Jainko,eskerrak nik Zuri beti.

Apoka l ips i l ibur ut ik (Ap 5 , 1 1 - 1 )

Nik, Joanek, begiratu neban eta aingeru askoren abotsa entzun neban;milaka eta miloika ziran aulkiaren eta bizidunen eta zaharren inguruan; etahots handiz honan inoen:

“Indarra eta aberastasuna, jakituria eta ahalmena,ospea, aintza eta gorespena hartzeko bada nor hila izan dan Bildotsa”.Eta zeruko eta lur gaineko, lurpeko eta itsasoko, eta euretan diran izaki

guztiei, hauxe entzun neutsen:“Errege aulkian dagoanari eta Bildotsari, gorespena, ospea, aintza eta

agintea gizaldi eta gizaldietan”.Eta lau bizidunak erantzun eben: “Amen”. Eta zaharrak, ahuspezturik,

gurtu egin eben gizaldi eta gizaldietan bizi dana.

Irakurgai laburragoa egin nahi bada, [ ] kako artean emoten dan zatia itzi daiteke.

Jesukristoren Ebanjelioa San Joanen liburutik (Jn 21, 19)

Aldi haretan, Jesus Tiberiades itsas bazterrean agertu jaken bere irakasle-ei. Eta honan agertu jaken. Alkarregaz egozan: Simon Pedro, Bikotxa eritxonTomas, Natanael Galileako kanatarra, Zebedeoren semeak, eta ikasleetakobeste bi. Pedrok esan eutsen “Arrantzura noa”. Hareek erantzun: “Bagoazgeu ere zugaz”. Urten eben, eta ontzira igo. Baina gau haretan ez eben bat erehartu.

Egunsentian, Jesus ur ertzean agertu zan; baina ikasleak ez ziran kontura-tu Jesus zanik. Jesusek esan eutsen: “Mutilak, badozue arrainik?”. Eta hareek“Ez!”. Jesusek orduan: “Bota sarea ontziaren eskoi-aldera, eta aurkitukodozue”. Bota eben, ba, eta ezin eben atara, arrainketaren handiaz.

64

Orduan, Jesusek hain maite eban ikasle harek esan eutson Pedrori: “Jaunada”. Simon Pedrok, Jauna zala entzun ebaneko, lotu eban soinekoa (bestejantzirik ez eukan) eta salto egin eban itsasora. Beste ikasleak ontzian etorriziran, sarea arrainekin arrastaka ekarrela (lehorretik ehunen bat metrotarabaino ez egozan-ta).

Lehorrera jaitsi ziranean, sua aurkitu eben, eta su gainean arrain bat, etaogia. Jesusek esan eutsen: “Ekarri arrain batzuk, hartu barri horreetatik”. Igoeban ontzira Simon Pedrok, eta lehorreraino ekarri eban sarea, ehun etaberrogeita hamahiru arrain haundiz beteta; eta hainbeste izan arren, ez zanurratu sarea. Jesusek esan eutsen: “Zatoze eta jan”. Eta ikasleetako inor ezzan ausartu, Hari “nor zara Zu” itaunduten, baekielako Jesus zana. OrduanJesusek, hurreraturik, hartu eban ogia eta emon eutsen; baita arraina ere.

Hauxe izan zan, Jesusek ikasleei egindako hirugarren agerraldia, hilenartetik biztu ondoren.

[Hareekin jan eta gero, itaundu eutson Pedrori “Simon, Joanen seme,honeek baino gehiago maite nozu?” Pedrok erantzun: “Bai, Jauna, Zuk bada-kizu maite zaitudana”. Jesusek orduan: “Zaindu egizuz nire bildotsak”.

Barriro itaundu eutson: “Simon, Joanen seme, maite nozu?” Pedrok eran-tzun: “Bai, Jauna, Zuk badakizu maite zaitudana”. Eta Jesusek: “Zaindu egi-zuz nire ardiak”.

Hirugarrenez itaundu eutson: “Simon, Joanen seme, maite nozu?” Hiru-garrenez “maite nozu” itaundu eutsola-ta, tristetu egin zan Pedro, eta eran-tzun eutson “Jauna, Zuk dana dakizu; Zuk badakizu maite zaitudana”. Jesu-sek orduan: “Zaindu egizuz nire ardiak. Bene-benetan dinotsut: gazte zinane-an, zeuk lotzen zenduan gerrikoa, eta nahi zenduan tokira joaten zinan.Zahartutakoan, ostera, besoak zabaldu beharko dozuz, eta gerrikoa bestebatek lotuko deutsu, eta zeuk nahi ez dozun tokira eroango zaitu”.

Hori esan eutson, zelako heriotzeaz Jaungoikoa goratuko eban adierazo-teko. Eta gero esan eutson “Jarraitu Niri”.

65

PAZKOKO IV. DOMEKEA

Aposto luen Egineta t ik (Ap Eg 13 , 14 . 43 -52)

Egun hareetan, Paulo eta Bernabe, Perjen zehar, Pisidiako Antiokiaraheldu ziran; zapatuz sinagogan sartu eta han jesarri ziran.

Judegu eta Jaungoikoa gurtzen eben proselito askok jarraitu eutsen; etaPaulok eta Bernabek, hareekin berba eginez, berotu egin ebezan, Jaungoi-koaren graziari zintzo jarraitu egioen.

Hurrengo zapatuan, ia herri osoa batu zan Jaungoikoaren berbea entzute-ko. Jentetza ha ikusita, judeguak bekaitzez bete ziran, eta irainka erantzuteneutsoen Paulok esaten ebanari. Orduan, Paulok eta Bernabek adoretsu berbaegin eben:

“Beharrezkoa genduan, lehenengo zuoi iragartea Jaungoikoaren berbea;baina berba hau ezetsi eta zuok betiko bizitzarako gai ez zareela erabagitendozuen ezkero, atzerrietara goaz, Jaunak hauxe agindu deusku-ta: "Atzerrienargitzat jarten zaitut, lurraren bazterreraino nire salbamena izan zaitezan"”.

Jentilak poztu egin ziran hau entzutean, eta Jaunaren berbea goresteneben; eta betiko bizitzarako ziranak sinistu egin eben.

Jaunaren berbea zabaltzen joian herrialde guzti haretan. Baina judeguakberotu egin ebezan handikien arteko emakume jainkozale batzuk eta herrikojauntxoak; eta Paulo eta Bernaberen kontra erasoaldia sortu eben, eta eurenmugetatik bota egin ebezan. Honeek, euren oinetako hutsa hareen aurkaastinduta, Ikoniora joan ziran. Ikasleak, barriz, pozez eta Espiritu Santuazbeterik gelditu ziran.

66

Erantzun-sa lmoa Sa l 99 , 2 . 3 . 5

JAUNAREN HERRI GARA ETA HAREN LARRAKO ARTALDE.edo

ALELUIA.

Lurtar guztiok, egin irrintzi Jaunari,Jaunari zerbitzu alai egiozue,Haren aurrera pozez oihuka sartu zaiteze.Jakizue Jauna dala Jainko,Berak egin gaitu, Berarenak gara,Beraren herri eta larreko artalde.Onbera dalako Jauna,Haren maitasuna betiraino,Haren leialtasuna mendeen mendeetaraino.

Apoka l ips i s l ibur ut ik (Apk 7 ,9 . 14b-17)

Nik, Joanek, talde handi bat ikusi neban, inok zenbatu ezin-halakoa, enda etaleinu, herri eta hizkuntza guztietakoa, haulkiaren eta Bildotsaren aurrean zutu-nik, zuriz jantzita, eta palma-adarrak eskuetan.

Eta zaharretako batek esan eustan: “Honeek nekaldi handitik datozenakdira. Bildotsaren odoletan garbitu eta zuritu dabez euren jantziak. Horregai-tik dagoz Jaungoikoaren haulki-aurrean, eta gau eta egun gurtu egiten dabebere jauretxean; eta haulkian jesarrita dagoana euren artean biziko da.

“Ez dabe izango gehiago ez goserik, ez egarririk; ez ditu joko, ez eguz-kiak, ez sargoriak”. Haulki-aurrean dagoan bildotsa “izango dabelako artzain,eta Berak eraongo ditu ur bizien iturrietara. Eta Jaungoikoak sikatuko dituhareen begietako negarranpuluak”.

Jesukr i s to r en Ebanje l ioa San Joanen l ibur ut ik ( Jn 10 , 27 -30)

Aldi haretan, Jesusek honan esan eban: “Nire ardiak entzuten dabe nireabotsa; Nik ezagutzen dodaz, eta eurak atzetik jatortaz. Eta betiko bizia emo-ten deutset; ez dira betiko galduko, eta ez deustaz inork eskutik kenduko.

Horreek emon eustazan Aita, beste danak baino haundiagoa da; eta inorkere ezin daikez kendu nire Aitaren eskuetatik. Aita eta biok bat gara”.

67

PAZKOKO V. DOMEKEA

Aposto luen Egineta t ik ( 14 , 20b-27)

Egun hareetan, Paulo eta Bernabe Listrara, Ikoniora eta Antiokiara bihur-tu ziran; Ikasleen gogoak bizkortzen ebazan bide batez, fedean sendo iraute-ko adorea emonez. “Larrialdi asko eroan behar dogu, esaten eutsen, Jainkoa-ren erreinuan sartzeko”. Eliz alkarte bakoitzean arduradunak izendatu zitueneta, otoitz eta barau egin ondoren, Jaunaren eskuetan izten ebezan.

Ondoren, Pisidian zehar, Panfiliara iritsi ziren. Eta, Pergen mezua iragarriondoren, Ataliara jaitsi ziren. Han ontzia hartu eben Antiokiarako, handikizan ziran-ta bialduak, hain zuzen ere, Jaungoikoaren eginkizunerako.

Heldu zirenean, alkartea batu eben, eta euren bidez Jaungoikoak egindakoguztia azaldu eutsoen, baita zelan Jaungoikoak sinismen atea jentilei zabaldueutsen ere.

Erantzun-sa lmoa (Sa l 144 , 8 - 13 )

BEDEINKATUA JAUNA, GURE JAINKOA.

Samurra da Jauna eta errukiorra,Hasarre-gatxa eta guztiz onbera.Ona da Jauna guztientzat,Errukior Berak egin dituenentzat.

Jauna, zure lan guztiak ospatu zagiezala,zure zintzoak bedeinkatu zagiezala.Zure erregetza ze bikain dan autortu begie,zure ahal-izateaz hitz egin begie.

68

Ezagutuazo begie gizasemeei zure bizkortasuna,zure erregetza ospetsuaren bikaintasuna.Zure erregetza, mende guztietako erregetza,gizaldiz gizaldi zure nagusitza.

Jesukr i s to r en Ebanje l ioa San Joanen l ibur ut ik ( Jn 13 , 31 -35)

Judasek afaltegitik urten ebanean, Jesusek honan esan eban: Oraintxe izanda goratua Gizonaren Semea, eta Jaungoikoa goratua izan da Haregan. (Jaun-goikoaren aintza agertu dalako Haregan, Jaungoikoak Berak agertuko dauGizonaren Semearen aintza; eta laster gainera).

Ene semeok, orain ez nago luzarorako zuekin. Agindu barri bat emotendeutsuet: maite egizue alkar. Bai, Nik maite izan zaituedan lez, zuok ere maiteegizue alkar. Honetan ezagutuko dabe guztiek nire ikasleak zareena: alkarmaite badozue.

69

PAZKOKO VI. DOMEKEA

Aposto luen Egineta t ik (Ap Eg 15 , 1 -2 . 22 -29)

Egun hareetan, Judeatik jaitsitako batzuk irakaspen hau emoten eutseensenideei: “Moisesen Legearen eraz erdaintzen ez bazaree, ezin zeintekeze sal-batu”. Hortik nahaste eta eztabaida itzelak sortu ziran, Paulo eta Bernaberenaurka. Eta Paulo, Bernabe eta beste batzuk Jerusalenera igo egiela erabagieben, apostolu eta arduradunekin auzia garbitzeko.

Apostoluak eta arduradunak, alkarte osoagaz batera, euren arteko batzukaukeratzea erabagi eben, eta Paulo eta Bernabegaz Antiokiara bialtzea: Barsa-ba eritxon Judas eta Silas aukeratu ebezan, biak lotsa handiko gizonak seni-deen artean. Eta honeen bidez eskutitz hau bialdu eben:

“Apostoluak, arduradunak eta senideak, Antiokian, Sirian eta Zilizianzagozen jentil izandako senideoi, agur! Jakin dogu, gutariko batzuk, guk agin-du barik zuokana joanda, euren berbaz kezkatan jarri eta nahastatu egin zai-tuela. Horregaitik gogo batez erabagi dogu, gizon batzuk aukeratu eta zuoka-na bialtzea, gure Paulo eta Bernabe maiteakaz, Jesukristo gure Jaunaren ize-nagaitik euren biziak eskeini dabezanokaz. Beraz, Judas eta Silas bialtzendeutsueguz, eta eurok esango deutsuez berbaz gauza berberok.

Espiritu Santuak eta guk erabagi dogu, behar-beharrezko dana baino bestekargarik zuoi ez ezartea ez zaitezela lohitu sasi-jainkoak zerbitzatuz, ez dagi-zuela jan ez odolik, ez itotako abererik, eta itzi dagizuela lohikeria. Ondoegingo dozue, holakoetatik alde eginez. Ondo izan”.

Erantzun-sa lmoa (Sa l 66 , 2 -8 )

JAUNARI KANTA, ONA DA-TA,HAIN DA HAUNDIA BERE BETIKO ERRUKIA.

Erruki bekigu Jainkoa, bedeinkatu gaizala,agertu deigula aurpegi alaia;ezagutu dagien lurrean zure bidea,

70

herri guztietan Zugandiko salbamena.Poztu beitez kantari atzerriak,zuzenbidez daroazulako izadia;zintzo dozuzalako gidatzen herriak,eta zaintzen lurrean atzerriak.Ene Jainko, ospatu zagiezala herriek,ospatu zagiezala herri guztiek.Jainkoak bedeinkatu gaizala,lur bazter guztiak bildur izan deioela.

Apoka l ips i s l ibur ut ik (Apk 21 , 10 -23)

Ni, Joan, hartu ninduan aingeruak, eta espirituz mendi handi goi bateraeroan ninduan, eta Jerusalen huri santua erakutsi eustan, zerutik Jainkoagan-dik jaisten, Jainkoaren aintza beragaz ebala. Haren diztira harribitxiaren an-tzekoa zan, kristal-argizko jaspe-harriaren antzekoa.

Harresi handi eta goi bat eukan, hamabi ategaz, eta ateetan hamabi aingeru etahamabi izen idatzita: Israeldarren leinuen izenak. Sortaldean hiru ate; iparraldeanhiru ate; hegoaldean hiru ate; eta sartaldean hiru ate. Huriaren harresiak hamabioinarri zituan, eta eurotan hamabi izen: Bildotsaren hamabi apostoluenak.

Ez neban han jauretxerik ikusi; Jauna, Jaungoiko ahalguztiduna, eta Bildotsaditu bere jauretxe. Huriak ez dauko ez eguzki, ez iretargi-beharrik, argitan ego-teko; Jaungoikoaren aintzak argitzen dau, eta Bildotsa dau bere argi-ontzi.

Jesukr i s to r en Ebanje l ioa San Joanen l ibur ut ik ( Jn 14 , 23 -29)

Aldi haretan, Jesusek honan esan eutsen bere ikasleei: “Ni maite nauanak,beteko dau nire berbea; nire Aitak maite izango dau, eta harengana etorrikogara, eta beragan egingo dogu bizilekua. Ni maite ez nauanak, ez ditu betetennire berbak. Eta entzuten dozuen berbea, ez da neurea, Ni bialdu ninduanAitarena baino.

Oraindino zuen artean nagoala esan deutsuet hau. Baina Aitak nire ize-nean bialduko deutsuen laguntzaileak, Espiritu Santuak, Berak irakatsiko deu-tsue dana, eta gomutauazoko Nik esan deutsuedan guztia.

71

Bakea izten deutsuet, neure bakea emoten; ez deutsuet emoten munduaklez. Ez izan bildurrik zuen bihotzetan; ez larritu. Entzun dozue Nik esana"Banoa, baina barriro etorriko naiatzue". Maite izango baninduzue, poztuegingo zintzatekeze, Aitagana noalako, Aita Ni baino handiagoa da-ta. Orainesan deutsuet, hori jazo aurretik; jazotean, sinistu dagizuen”.

72

JAUNAREN IGOKUNDEA

Aposto luen Egineta t ik ( 1 , 1 - 1 1 )

Teofilo maite hori: Nire lehenengo liburuan idatzi neban Jesusek hasieratikegin eta irakatsi eban guztia, Espiritu Santuak eraginda aukeratutako apostolueiaginduak emon ondoren, zeruetara igo zan arte. Jesus, bere Nekaldiaren oste-an, bere apostoluei agertu jaken, bizirik egoala argi erakutsiz; eta, berrogei egu-nez agertuz, Jaungoikoaren erreinuaren gainean berba egin eutsen.

Beragaz jaten egozan baten, honan esan eutsen: “Ez egizue Jerusalendikurten. Zagoze bertan, Aitak agindu eta zuok Niri entzundako agintzariarenzain. Joanek urez bateatu eban; zuok, ostera, Espiritu Santuaz izango zareebateatuak, hemendik egun gitxi barru”.

Batuta egozanak itaundu eutsoen: “Jauna, orain eregiko dozu barriro Isra-elgo erreinua?” Eta Jesusek: “Ez jagotzue zuoi, Aitak Bere esku daukazanuneak eta sasoiak jakitea. Espiritu Santua etorri dakizuenean, indarra hartukodozue, nire autorle izateko, Jerusalenen, Judea guztian, Samarian eta lurrarenazken-mugaraino”.

Hori esanda, igon egin eban, hareek begira egozala; eta hodei batek gordeeutsen begien aurretik. Zerura zelan joian begira-begira egozala, zuriz jantzi-tako gizon bi aurkeztu jakezan, eta esan eutseen: “Galilearrok, zetan zagozehor, zerura begira? Zuok itzi eta zerura igon dauan Jesus hori, barriro etorri-ko da, joaten ikusi dozuen lez”.

73

Erantzun-sa lmoa Sa l 46 , 2 -9

GORA TA GORA BETI, EKIN DANOK KANTARI...edo

ALELUIA.

Herri guztiok, txalo jo egizue,Jainkoari irrintzi egiozue.Goi-goiko Jauna, izan ere, ikaragarri,lurbira osoan errege haundi.Oihu alaien artean igo da Jainkoa,turuta soinuz Jauna.Eresi Jainkoari, eresi,eresi gure erregeri, eresi.Jainkoa dalako lurbira osoan errege,egiozue jator goratzarre.Jainkoa errege da atzerrietan,jesarrita dago Jainkoa bere aulki santuan.

San Pau lo Aposto luak Efesota r r e i (Ef 1 , 17 -23)

Senideok: Jesukristo gure Jaunaren Jaungoikoak, aintzaren Aitak, emondeizuela jakituriazko eta goi-argizko espiritua, Bera ezagutzeko. Argitu begizzuen bihotzeko begiak, holan jakin dagizuen zelakoa dan Haren deiaren itxa-ropena, zelakoak Haren aintzaren aberastasunak, Berak santuei oinordeko-tzan emonak; zelakoa Haren ahalmenaren haundia, sinisten dogunontzat.Ahalmen eta indar guzti hori Kristogan agertu dau, Berau hilen artetik biz-tuazotean eta zeruan Bere eskumaldean jesarriazotean: agintaritza, nagusitza,ahalmen eta jauntasun guztien gainetik, eta nahiz oraingo gizaldian, naizgerokoan, aitatu daitekezan izen guztien gainetik jesarriazotean.

“Gauza guztiak oinpean jarri eutsozan”, eta Bera, guztien gainetik, buruezarri deutso Elizeari. Elizea, barriz, bere gorputza da, guztietan guztia bete-ten dauanaren betea.

74

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen l ibur utik (Lk 24, 46-53)

Aldi haretan, Jesusek honan esan eutsen bere ikasleei: “Holantxe egoanidatzita: Mesiasek nekaldia jasan behar dau, eta hirugarren egunean biztuegingo da hilen artetik; Berorren izenean iragarriko jake bihozbarritzea etapekatuen parkamena jente guztiei, Jerusalendik hasita. Zeuok zaree gauzahoneen testigu.

Nik neure Aitaren agintzaria bialduko deutsuet. Zuok, zagoze urian, goi-tik indarrez jantziko zaituen arte”.

Gero, Betania aldera atara ebazan; eta eskuak jasorik, bedeinkatu egin eba-zan. Eta bedeinkatzen zituan bitartean, aldendu egin zan hareekandik, etazeruetara eroan eben. Hareek, Jesus ahuspez gurtu ondoren, pozez beterikJerusalenera bihurtu ziran, eta beti jauretxean egozan, Jaungoikoa goratzen.

75

PENTEKOSTE DOMEKEA

Aposto luen Egineta t ik (Ap Eg 2 , 1 - 1 1 )

Heldu zan Mendekoste Eguna, eta ikasle guztiak alkarregaz leku bereanbatuta egozan; bat-batean, zerutik hots bat etorri zan, haize bolada indartsubatena langoa, eta hareek egozan etxe dana bete eban.

Suzkoak lango mihin batzuk agertu jakezan, eta banan-banan bakoitzarengainean gelditu. Guztiak Espiritu Santuaz bete ziran, eta hizkuntza arrotze-tan berbetan hasi, bakoitzari Espirituak emoten eutson lez.

Bazan egun hareetan Jerusalenen judegu Jainkozalerik asko, zerupeandiran herri guztietakoak. Hots hori entzun zanean, jentetza handia batu zan,eta harrituta gelditu ziran, bakoitzak norberaren hizkuntzan berba egiten en-tzuten ebezalako.

Harri eta zur eginik, honan inoen: Ez ete dira, ba, galilearrak berbetandabizan guztiok? Zelan entzuten deutsegu, ba, bakoitzak geure jatorrizko hiz-kuntzan? Gure artean badagoz partiarrak, mediarrak, elamdarrak; badagozMesopotamian, Judean, Kapadozian, Ponton, Asian, Frigian, Panfilian, Egip-ton eta Zirene ondoko Libian bizi diranak; badagoz erromatarrak, judeguak,eta proselitoak, greziarrak eta arabiarrak; eta danei geure hizkuntzan entzu-ten deutsegu Jaungoikoaren mirariak adierazoten”.

Erantzun-sa lmoa Sa l 103 , l ab e ta 21 . 29 -30 . 31 e ta 34

BIALDU EGIZU, JAUNA, ZURE ARNASA,ETA BARRIZTAU LUR-AZALA.

edo ALELUIA.

Ene arima, goratu egizu Jauna!Guztiz haundi zaitut, Jauna, ene Jainkoa! Bai ugari dirala, Jauna, Zuk eginak,zuhurtasunez eginak zeharo,

76

lurra zure sorkariz betea dago.Aurpegia gordeten badozu, ikara dira,arnasea kentzen badeutsezu, hilten,euren hutsetara bihurtzen.Zure arnasea bialtzen badozu,izatea emoten deutsezu;lur-azala barriztatzen dozu.Izan bedi Jaunaren ospea sekuletan,poztu bedi Jauna Berak eginetan.Atsegin bekio nire olerkia,nire poza da Jainkoa.

77

EEssppiirriittuu SSaannttuuaakk ddaannaa eerraakkuuttssiikkoo ddeeuuttssuueePentekoste jaia

San Pau lo Aposto luak K or in to ta r r e i ( 1 K or 12 , 3b-7 . 12 - 13)

Senideok: Ezin dau inork esan: “Jauna da Jesus!”, Espiritu Santuaren eragi-nez izan ezik.

Era askotakoak dira dohaiak, baina bat-bera Espiritua; era askotakoak,serbitzuak, baina bat-bera Jauna; era askotakoak eginkizunak, baina bat-beraguztiakan dana egiten dauan Jaungoikoa. Bakotxari guztien onerako emotenjako Espirituaren argitasuna.

Gorputzak, bat izanarren, zati asko dituan lez, eta gorputzeko zatu guztiak,asko izanarren, gorputz bat diran lez, bardin Kristo ere. Gu guztiok –judutarnahiz greziar, mnepeko nahiz askatu– Espiritu berberagan bateatuak izan gara,gorputz bakar bat izateko. Eta guztiok Espiritu bakarretik edan dogu.

Jesukr i s to r en Ebanje l ioa San Joanen l ibur ut ik ( Jn 20 , 19 -23)

Astearen lehenengo egunaren iluntzean, etxe baten batuta egozan ikas-leak, ateak itxita, judeguen bildurrez. Sartu zan Jesus, eta euren erdian zutu-nik, esan eutsen: “Bakea zuekin”. Hori esanda, eskuak eta saihetsa erakutsieutsezan. Eta ikasleak pozez beterik gelditu ziran, Jauna ikustean.

Jesusek, barriro ere: “Bakea zuekin. Aitak Ni bialdu nauan lez, Neuk erebialtzen zaituet zuek”. Eta hori esanez, hareen gainera arnasa egin eta esan eu-tsen: “Hartu egizue Espiritu Santua: zuek pekatuak parkatzen deutsazuezanei,parkatuta gelditzen jakez; eta lotzen deutsazuezanei, lotuta gelditzen jakez”.

78

HIRUTASUN GUZTIZ SANTUAREN FESTABURUA

Esaera Zahar r en l ibur ut ik (Es Za 8 , 22 -31 )

Hauxe dino Jaungoikoaren Jakituriak:

“Bere asmoen hasieran sortu ninduan Jaunak,

bere aspaldiko egintzen hasieran.

Aspaldian nengoan ni eratuta, lurra izaten hasi baino lehenago.

Ur handirik ez zanean sortu ninduan, iturririk ez zanean.

Mendiak oinarrietan gogortu aurretik; muinoak baino lehenago sortu ninduan.

Lurra eta bedarra, eta munduaren hauts gaiak oraindino egin barik eukazan.

Zerua eratzen ziharduanean, han nintzan ni;

ur handi gainetik ortzia ezarri ebanean;

zerua goian ipinten ebanean,

eta ur handiko iturriak antolatzen.

Itsasoari bere mugea ipini eutsonean,

urak euren neurritik urten ez egien;

lurrari bere oinarria sendotu eutsonean,

Haregaz nintzan ni, hargin maisu lez,

egunero Berari poz emonez,

beti Beraren aurrean jolasean;

lurbiraren gainean olgetan neban,

eta gizonakaz neukazan nire atseginak”.

79

Erantzun-sa lmoa Sa l 8 , 4 -9

JAUNA, GURE JAUNA,BAI MIRAGARRIA ZURE IZENA LURBIRA OSOAN!

Zure atzamarren lana dan zerua ikustean,han ipini dituzun ilargi eta izarrak ikustean,zer da gizona, Zu haretzaz gomutatu zaitezan? Edota gizasemea, Zu haretzaz arduratu zaitezan?Aingeruak baino doi-doi txikiago egin dozu,ospez eta aintzaz koroitu dozu.Zure eskulan guztien buru ipini dozu,guztia oinperatu deutsazu.Ardi eta idi guztiak,gainera lurreko abere guztiak;eguratseko hegazti eta itsasoko arrainak,itsas bidexketan dabizanak.

San Pau lo Aposto luak Er r omatar r e i (Er m 5 , 1 -5 )

Senideok: Fedearen bidez zuzentasuna lortu dogun ezkero, bakean gagozJaungoikoagaz, Jesukristo gure Jaunaren bitartez. Beroni esker zabaldu jakun,sinismenaren bidez, bizi garan grazia honetarako sarrerea, eta harroturikgabiltz, Jainko-semeen aintzaren itxaropenean.

Ez hori bakarrik; estualdietan ere harrotu egiten gara, jakinik estualdiakeroapena dakarrela, eroapenak onbide sendoa, eta onbide sendoak itxarope-na. Eta itxaropenak ez dau huts egiten, Jaungoikoaren maitasuna gure biho-tzetara isurita dago-ta, emon jakun Espiritu Santuaren bitartez.

Jesukr i s to r en Ebanje l ioa San Joanen l ibur ut ik ( Jn 16 , 12 - 15)

Aldi haretan, Jesusek honan esan eutsen bere ikasleei: “Gauza asko dau-kadaz zuoi esateko; baina orain ezin dozuez jaso; egiaren Espiritua datorre-nean, ostera, Berak zuzenduko zaitue egi osoraino. Izan ere, Harek ez dau

80

bere buruz ezer esango; entzundakoa esango deutsue, eta etorkizuna adiera-zoko. Berak goratuko nau, Neuretik hartuko daualako, eta zuoi adierazokodeutsue.

Aitak daukan guztia neurea da; horregaitik esan deutsuet: Neuretik hartu-ko dauala, eta zuoi adierazoko”.

81

AAiinnttzzaa AAiittaarrii,, SSeemmeeaarrii eettaa EEssppiirriittuu SSaannttuuaarrii

Hirutasun Guztiz Santuaren Festaburua

KRISTOREN GORPUTZ-ODOL SANTUAKGORPUZTI EGUNA

Hasiera l ibur ut ik (Has 14 , 18 -20)

Egun hareetan, Melkisedekek, Salengo erregeak, ogia eta ardaoa eskeinizituan –goi-goiko Jainkoaren abadea zalako–, eta bedeinkatu eban Abrahan,esanez:

“Bedeinkatu begi Abrahan goi-goiko Jainkoak, zeru-lurren egileak. Etabedeinkatua izan bedi goi-goiko Jainkoa, zure arerioak zeure esku jarri deu-tsuzana”.

Eta Abrahanek guztiaren hamarrenak emon eutsozan.

Erantzun-sa lmoa Sa l 109 , 1 -4

JAUNARI KANTA, ONA DA-TA,HAIN DAU HANDIA BERE BETIKO ERRUKIA.

Hona Jaunak esana nire Jaunari:“Jesarri zakidaz eskuman,zure arerioak oin aulki jarten deutsadazan bitartean”.Siondik zabalduko dau Jaunak zure aginte makilearen indarra:“Izan zaitez nagusi zure arerioen artean”.

San Pau lo Aposto luak kor in to ta r r e i ( 1 K or 1 1 , 23 -26)

Senideok: Jaunagandik hartuta daukat nik, neuk zuoi emon deutsuedanhau: Jesus Jaunak, saltzekoa zan gau haretan, ogia hartu eta, eskerronekootoitza eginda, zatitu egin ebala, esanez: “Hau neure gorputza da, zuentzatemoten dana. Egizue hau neure gomutagarri”.

Bardin egin eban kalizagaz ere, afal ostean, berbok esanez: “Kaliza hauitun barria da nire odolean; egizue hau, edaten dozuen bakoitzean, neuregomutagarri”. Beraz, ogi honetatik jaten, eta kaliza honetatik edaten dozuenbakoitzean, Jaunaren heriotza iragarten dozue, Bera etorri arte.

82

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen l ibur utik (Lk 9, 11b-17)

Aldi haretan, Jesusek Jainkoaren erreinuaz berba egiten eutsen, eta osatubeharra eukenak osatu egiten ebazan.

Eguna bajoian, eta Hamabiak etorri jakozan, esanez: “Bialdu egizu jentea;doazela inguruetako auzo eta herrietara, eta bilatu dagiela ostatua eta jatekoa,hau bakarlekua da-ta”.

Jesusek esan eutsen: “Emoiozue zeuok jaten”.

Eta hareek erantzun: “Ez daukagu-ta, bost ogi eta arrain bi baino! Geujoaten ez bagara, jente guzti honentzako jatekoa erosten…” (Bost bat mila gi-zon ziran-ta).

Jesusek esan eutsen bere ikasleei: “Jarriazo egizuez taldetan, berrogeitahamarnaka”.

Halan egin eben, eta danak jesarri ziran.

Jesusek bost ogiak eta arrain biak harturik, begiak zerura jaso, eta bedein-kapen otoitza hareen gainean egin ondoren, zatitu ebazan eta bere ikasleeiemon eutsezan, jenteari banatzeko. Danak jan eben, ase arte; eta gelditutakohondakinez hamabi otzarakada batu ebezan.

83

URTEAN ZEHARREKODOMEKAK

ZZuu zzaarraa nniirree sseemmeeaa,, mmaaiittaattuuaa,, ggeehhiieennmmaaiittee ddooddaannaa

Urtean zeharreko 1. domekea

URTEAN ZEHARREKO II. DOMEKEA

Isaias Pr o fe ta r en l ibur ut ik ( Is 62 1 -5 )

Sionen maitez ez naz isilduko,Jerusalenen maitez ez naz geldi egongo,harik eta Haren zuzentasuna distira lez argituko dan arte,Haren salbamena zuzia lez biztuko dan arte.Ikusiko dabe herriek zure zuzentasuna,erregeak zure ospea; izen barria jarriko jatzu,Jaunaren ahoak emona.Koroi eder izango zara Jaunaren eskuan,errege-burukoa zeure Jainkoaren eskuan.Ez deutsue deituko barriro “Bertan behera itzia”,ezta zure lurraldeari ere “Hondamendia”.“Neure atsegina” deituko deutsue zuri,eta “Senarduna” zure lurraldeari.Atsegin izango daualako zugan Jaunak,eta senarduna, izango da zure lurraldea.Mutil gaztea neskatileagaz ezkontzen dan lez,zure jasotzailea holantxe ezkonduko da zugaz;senarrak emazteagaz, hartzen dauan poza .hartuko dau zure Jainkoak zugaz.

87

Erantzun-sa lmoa 95 . Sa lmoa

JAUNA, ZURE MAITASUNA

ABESTUKO DOT BETIREN BETI.

Kanta Jaunari kantu barri, kanta, lur osoa, Jaunari.Kanta. Jaunari,bedeinkatu Haren izena,iragarri egunetik egunera, Haregandiko salbamena.Herrietako sendiak, emon Jaunari,emon Jaunari ospe eta goraldi.Emon ospe Jaunari bere izenaren ederrez,sartu zaiteze Haren atarietan opariak eroanez.Ahuspez gurtu Jauna jantzi gurenean,ikaratu zaitez, lurbira guztia, Haren aurrean.Esaizue atzerrietan: “Jauna errege da,herriak zuzenbidez epaitzen ditu”.

San Pau lo Aposto luak K or in to ta r r e i ( 1 K or 12 , 4 - 1 1 )

Senideok: Era askotakoak dira dohainak, baina bat bera Espiritua; eraaskotakoak zerbitzuak, baina bat bera guztiakan dana egiten dauan Jaungoi-koa. Bakoitzari guztien onerako emoten jako Espirituaren argitasuna.

Eta honan, jakintsu berba egitea emoten jako bati, Espirituaren bidez;besteari, Espiritu beraren arabera, berba egokiz irakastea; besteari, sinistea,Espiritu beraren egitez; besteari, Espiritu beraren egitez, gaixoak osatzea;besteari, mirariak egitea; besteari, profeta dohina; besteari, espirituak bereiz-tea; besteari, hizkuntza ezkutuetan berba egitea; besteari, hizkuntza horreenesanaia adierazotea.

Guzti hori, ostera, Espiritu batek berak egiten dau, Berak nahi dauan lezbakoitzari banatuz.

88

Jesukr i s to r en Ebanje l ioa San Joanen l ibur ut ik ( Jn . 2 , 1 - 12 )

Aldi haretan, ezteguak ziran Galileako Kanan, eta Jesusen Ama han zan.Jesus ere deitua izan zan, bere ikasleakaz. Ardaoa amaitu zan, eta esan eutsonJesusi bere Amak: “Ez dauke ardaorik”. Eta Jesusek erantzun: “Eta guri zerardura deusku, emakume? Nire ordua ez da oraindino etorri”. Orduan, amakmorroiei: “Egizue Berak esaten deutsuena”.

Harrizko sei ontzi egozan han, judeguen ohituraz eskuak garbitzeko ipini-ta, ontzi bakoitza ehunen bat litrotakoa. Jesusek esan eutsen: “Bete egizuezontziak urez”. Eta hareek goraino bete ebezan. Jesusek barriro: “Atara orain,eta eroan mahaizainari”. Eta hareek eroan eutsoezan.

Probatu eban mahaizainak ardao bihurtutako ura, nondik ekarren jakinbarik (morroiek, bai, baekien, eurek atara ebelako); orduan, ezkonbarriari dei-tuta, esan eutson: “Ardao ona guztiak hasieran ataraten dabe; eta edandadagozanean, orduan txarra. Zuk, ostera, oraintxe arte gorde dozu ardao ona”.

Holan, Galileako Kanan egin zituan Jesusek bere lehenengo ezaugarriak;bere aintza agertu eban, eta sinistu eben Harengan bere ikasleak. Ondoren,Kafarnaunera jatsi zan, eta Beragaz bere ama, bere senideak eta bere ikasleak;eta han egon ziran, baina ez egun asko.

89

URTEAN ZEHARREKO III. DOMEKEA

Nehemiasen l ibur ut ik (8 , 1 -4a . 5 -6 . 8 - 10 )

Egun hareetan: Zazpigarren hilaren lehenengo egunean, Esdras abadeak legeliburua ekarri eban, gizon eta emakumeen eta ezaguerea euken guztien batzarrera.

Eta Ur-atearen aurreko plazan, goizetik eguerdiraino ekin eutsan handikirakurten, gizon, emakume eta ezaguerarik euken guztiei; eta herri osoa zuhuregoan, lege liburukoak entzutean. Hatarako, zurezko oholtza bat egindaeuken, eta hantxe egoan zutunik Esdras lebitarra.

Esdrasek, danak baino gorago egoalako guztiak ikusten ebela, zabaldueban liburua, eta zabalduaz batera, zutunik jarri zan herri osoa.

Gero, Esdrasek Jaungoiko handiaren goramenezko otoitza esan eban, etaherri osoak, eskuak jasorik, “Amen, Amen” erantzun eban, eta bertan makur-tu eta ahuspez gurtu eben Jaungoikoa.

Lebitarrak argi eta garbi irakurten eben Jaungoikoaren Lege-liburua, ira-kurri ahala azalduaz, ulertu egien.

Eta Nehemias Agintari nagusiak, eta Esdras abade idazlariak, eta herriariirakasten eutsen lebitarrak, hauxe inotsen herri osoari:

–Gaurko egun hau gure Jaungoiko Jaunari eskeinia dogu; ez egon larri, eznegarrik egin; (herri guztia, legeko berbak entzutean, negarrez egoan-ta).Gehiago ere esan eutsen:

–Zoaze, jan haragi guria eta edan ardao gozoa, eta bialdu zati bana, euren-tzat gertatu ez dabenei: gaurko eguna Jaungoiko Jaunari eskeinita dago-ta. Ezzaiteze atsekabetu, zuen indarra Jaunagan poz hartzea da-ta.

Erantzun-sa lmoa Sa l 18 , 8 - 15

JAUNAREN HITZA GURE ARGIA,GURE BIDEA, GURE BIZIA.

Jainko-legea bikaina da, bihotz-gogoen bizkorgarri.Jaunaren hitza sendoa da, ezikasien jakituri.

90

Harek aginduak beti zuzen, bihotzarentzat alaitasun.Jaunak esanak dira garden, begi bientzat argitasun.Jaunaren nahia ze garbia, iraungarri ta betikoa.Haren epaia ze egia, okerbiderik bagakoa.Onartu, ahoz Nik esanak; onartu nire gogamenak.Zeu zaitut harkaitz, nire Jauna. Zeu zaitut nire salbamena.

San Pau lo Aposto luak K or in to ta r r e i ( 1 K or. 12 , 12 -30)

Senideok:

Bat izanda ere, gorputzak atal asko dituen lez, eta gorputzeko atal guztiakasko izanda ere, gorputz bat diran lez, Kristo ere holantxe. Gu guztiok ere,nahiz judu nahiz atzerritar, menpeko nahiz jabe, Espiritu batengan bateatuakizan gara, gorputz bat bakarra egiteko; eta guztiok Espiritu batetik edan dogu.

Gorputza, izan ere, ez da atal bat bakarra, asko baino.

[Oinak esango baleu: “eskua ez nazan ezkero, ez naz gorputzarena”, ezlegoke horregaitik gorputzarena izan barik. Eta belarriak esango baleu:“begia ez nazan ezkero, ez naz gorputzarena”, ez leuke horregaitik gorputza-rena ez izaterik. Gorputz guztia begi balitz, entzutea non? Eta dana belarribalitz, usain hartzea non? Orain, ostera, Berak zelan nahi eta halantxe ipiniJaungoikoak atal bakoitza gorputzean. Izan ere, danak atal bat balira, nonlegoke gorputza? Orain, barriz, atalak asko dira; baina gorputza bat.

Begiak ezin deutso eskuari esan: “Ez dot zure beharrik”. Ezta buruak ereoinei: “Ez dot zuen beharrik”. Gehiago oraindik, makalenak dirudien gor-putz atalak, hareexek dira beharrenak; eta gure gorputzean ezainentzat dogu-zanak, hareexek estaltzen doguz lotsa handiagoz; eta lotsagarrienak begirunegehiagoz erabilten doguz; berez eder emoten dabenak, ez dauke horren beha-rrik. Halan, Jaungoikoak ezarri deutsoz legeak gorputzari, berez ez euken ata-lei begirunerik haundiena emonez, gorputzean burrukarik izan ez daiten, etaatal guztiak alkarren ardura izan dagien.

Holan, atal batek minik dauanean, min hartzen dabe beste guztiek haregaz;eta atal batek omenik artzen dauanean, poz hartzen dabe beste guztiek ere.]

91

Zuok, bada, Kristoren gorputza zaree, eta zuetako bakoitza gorputz ho-rren atal.

Jaungoikoak, Elizan, batzuk Apostolu jarri ditu lehenengo, igarle biga-rren, irakasle hirugarren. Hurrengo, mirariak datoz; gero gaixoak osatzekodohaina, laguntzarakoa, buru egitekoa, edozein hizkuntza ulertzekoa.

Guztiak ete dira, bada, Apostolu?, guztiak igarle?, guztiak irakasle?, guz-tiak mirarigile?, guztiek ete dauke osatzeko doairik?, guztiek ete dauke edo-zein hizkuntza egiten, edo aditzera emoten?

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen liburutik (1, 1-4; 4, 14-21)

Asko ahalegindu dira gure artean jazorikoen barriak zuzen emoten, hasie-ratik testigu-ikusle eta berbearen zabaltzaile izanikoak emon euskuenez.Neuri ere gogoak emon deust, lehenengotatik hasita, danaren argibideakzehatz atarata gero, Zuri, Teofilo agurgarri horri, ahalik egokien idaztea, ira-katsi jatzuzanak egi-egiak dirala jakin dagizun.

Aldi haretan: Jesus, Espirituak eraginda, Galileara bihurtu zan, eta Harenentzutea behingoan zabaldu zan lurralde haretan guztian. Sinagogetan irakas-ten eban, guztiak goratzen ebela.

Halan joan zan Nazaretera, Bera hazi zan herrira, eta zapatuz ohi eban lez,Sinagogan sartu zan, eta irakasteko zutunik jarri.

Isaias Profetaren liburua emon eutsoen; eta Berak, liburua zabaldu eta ho-nako hau idatzita egoan zatia aurkitu eban:

“Jaunaren Espiritua dot neure gainean.

Horregaitik igurtzi nau eta behartsuei Barri Ona eroaten bialdu nau,

katibuei askatasuna iragarten eta itsuei ikusmena;

zapalduak askatuta izten eta Jaunaren grazi urtea iragarten”.

Eta liburua batu, laguntzaileari emon, eta jesarri egin zan. Sinagogakoguztien begiak begira-begira egozan Harengana. Bera, barriz, honantxehasi jaken esaten:

–Gaur berton bete da, entzun dozuen Liburu Santuetako esan hau.

92

URTEAN ZEHARREKO IV. DOMEKEA

Jer emias Pr o fe ta r en l ibur ut ik ( Je r 1 , 4 -5 . 17 - 19)

Josiasen egunetan, Jaunaren berbea etorri jatan,eta hauxe esan eustan:“Sabelean sortu baino lehenagotik ezagutzen zaituteta amaren sabeletik urten baino lehenago neuretzat aukeratu zindudazan,eta herrientzako profeta ezarri.Lotu egizu, bada, gerria;zoaz eta esaiezu Nik agintzen deutsudana.Ez izan hareen bildurrik;bestela Neuk sartuko deutsut hareen bildurra.Begira, nik gaztelu jarten zaitut gaur,burdinezko zutabe eta brontzezko hesi,herrialde guzti honen aurrean,Judako erregeen eta lehen agintarien aurrean,abadeen eta herritarren aurrean.Borrokan egingo deutsue,baina ez zaitue menperatuko,Ni zeugaz nagoalako, zu salbatzeko”.

Erantzun-sa lmoa Sa l 10 , 1 -2 . 3 -4 . 5 -6ab. 15ab e ta 17

NIRE AHOAK IRAGARRIKO DAU,JAUNA, ZURE SALBAMENA.

Zeugana joten dot, Jauna,ez nadila lotsatu sekula.Zuzena zaran ezkero, askatu eta onik atara nagizu,bihurtu nigana belarri hori, eta salbatu nagizu.

93

Izan zakidaz gorde harkaitz,gaztelu sendo ni salbatzeko,nire harkaitz eta gaztelu Zeu zaitudalako.Ene Jainko, askatu nagizu gaiztoaren eskutik,bihurrien eta zapaltzaileen ukabiletik.

Zeu zaitut, Jauna, nire uste ona,Zeu, Jauna, gazte nintzanetik nire itxaropena.Zeugan sendotu naz amaren sabeletik,amaren erraietatik laguntzaile zindudazan.

Nire ahoak zure zuzentasuna iragarriko dau,zure salbamena egun osoan.Zeuk deustazu, Jauna, gazte nintzanetik irakatsi,orain arte ditut zure mirariak iragarri.

San Pau lo Aposto luak K or in to ta r r e i ( 1 K or 12 , 31 - 13 , 13 )

Senideok: [Bilatu egizuez dohainik onenak. Eta oraindino beste bidebikainago bat adierazoko deutsuet. Nik gizonen eta aingeruen hizkuntzetanberba egingo baneu ere, maitasunik ez badaukat, lapiko soinulari eta kanpaitintinlari baino ez naz. Igartzeko dohaina euki arren, eta ezkutuki eta jakin-garri guztiak jakin arren, eta mendiak aldatzeko adinako sinismen osoa eukiarren, maitasunik ez badaukat, ez naz ezer. Eta daukadan guztia behartsuenartean banandu arren, eta neure gorputza erreteraino emon arren ere, maita-sunik ez badaukat, guzti hori ez dot ezertarako.

Maitasuna eroapen haundikoa da, bihozbera; maitasunak ez dauka bekai-tzik, ez handiusterik; maitasuna ez da harroa, ez da era bakoa, ez da berekoia,ez hasarrekorra; ez dau kaltea gogoan hartzen, ez da bidebakokeriaz poztu-ten, egiagaz baino, dana parkatzen dau, dana sinisten, dana itxaroten, danaondo eroaten.

Maitasuna ez da sekulan amatatzen; goi-agerpenak, bai, amaituko dira;hizkuntzak isilduko dira, eta jakintza amaituko da. Erdizkakoak dira gurejakintza eta gure agerpenak. Osoa datorkenean, ostera, baztertu egingo daerdizkakoa. Ume nintzanean, ume lez berba egiten neban, ume lez sentitzen

94

neban, eta ume lez erizten. Gizon egin nazanean, ostera, itzi egin ditut umegauzak. Orain ispiluan eta ilun antzean ikusten dogu; orduan, barriz, aurrezaurre. Orain erdizka ezagutzen dot; orduan, barriz, Jainkoak ni ezagutzennauan lez ezagutuko dot nik.

Orain sinismenak, itxaropenak, maitasunak, hirurok diraue; baina hiruro-tan, maitasuna da nagusi.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen l ibur utik (Lk 4, 21-30)

Aldi haretan, Jesus honan hasi jaken berba egiten:“Gaur bete da, orain entzun dozuen Liburu Santuko berba hau”. Eta guz-

tiak autormena egiten eutsoen, eta harrituta egozan, Haren ahotik graziazkoberbak urteten eben-ta; eta honan inoen: “Hau ez da, ba, Joseren semea?”.

Eta Jesusek honan berba egin eutsen: “Harako esaerea gogoratuazokodeustazue, laster: "Osagile, osatu egizu zeure burua". Kafarnaunen egin eidozuzanak egin hemen ere, zeure herrian”.

Eta gero esan eutsen: “Benetan dinotsuet, ez da profetarik, bere herrianondo ikusia danik. Egia dinotsuet: Bazan emakume alargunik asko Eliasenegunetan, hiru urte eta sei hilabete zerua itxita egonik lurralde guztian gose-te gorria izan zanean; baina ez jakon hareetako inori bialdu Elias, Sidonendagoan Sareptako emakume alargunari baino. Eta bazan legenardunik askoIsraelen, Eliseo profetaren egunen; baina ez zan hareetako inor osatu, Siria-ko Naaman baino.

Berbok entzunda, hasarre biziak hartu zituan sinagogan egozan guztiak.Eta jagi eta herritik kanpora atara eben, eta herria eregita egoan mendikoamildegira eroan eben, handik behera botateko asmotan. Bera, ostera, eurenerditik igaro eta bere bidetik joan zan.

95

URTEAN ZEHARREKO V. DOMEKEA

Isa ias pr o fe tear en l ibur ut ik ( Is 6 , 1 -2a . 3 -8 )

Uzias erregea hil zan urtean, Jauna ikusi neban, errege aulki garai eta goie-nean jesarrita; eta Haren jantzi barrenak jauretxea beteten eban. Haren gaineanserafinak egozan zutunik, bakoitzak sei hego zituala. Oihu haundiz, honan esa-ten eutsoen alkarri: “Santu, santu, santua Jauna, diran guztien Jainkoa; lur osoaHaren aintzaz beterik dago!”

Oihu haregaz ateak dardar egin eben euren orpoetan, eta jauretxea kezbete zan. Eta nik esan neban: “Ai ene, galdua naz! Ezpan zikineko gizona iza-nik eta ezpan zikineko herriaren erdian nagoana, nire begiak Erregea, diranguztien Jauna, ikusi dabe”.

Baina, serafinetako bat etorri jatan hegaz, ikatz iziotua eskuetan eukala,altaratik urkuluz hartuta, eta haregaz ahoa ikutu eustan, esanez: “Hara, honekikutu ditu zure ezpanak; eta horra hor kenduta zure errua, eta parkatuta zurepekatua”.

Eta Jaunaren Berbea entzun neban esaten: “Nor bialduko dot? Nor joan-go da gure izenean?” Eta nik erantzun: “Hona hemen ni, bialdu nagizu”.

Erantzun- -sa lmoa Sa l 137 , 1 -8

ERESI EGINGO DEUTSUT, JAUNA,AINGERUEN AURREAN.

Jauna, bihotz bihotzez dautsudaz eskerrak emongo,nire hitzak entzun dituzulako.Eresi egingo deutsut aingeruen aurrean,ahuspeztuko naz zure jauretxe santuan.Eskerrak emongo deutsadaz zure izenari,ona eta leiala zara-ta:Goratu dituzulako handikiro zure hitza eta zure izena.

96

Hots egin neutsunean, entzun zeunstan,eta nire bihotzean kemena indartu zenduan.Eskerrak emon begitsuez, Jauna, lurreko erregeek,zure ahoko hitzak entzutean.Ospatu begiez Jaunaren bideak:“Haundia da Jaunaren dirdaia, benetan”.Zure eskumeak nau salbatzen,burutuko dau Jaunak nire alde hasia;betiko dago, Jauna, zure maitasuna,ez eskutik itzi zeure eskuz egin dozuna.

San Pau lo apos to luak K or in to ta r r e i ( 1 K or 15 , 1 - 1 1 )

Senideok: Hauxe zan, neuk hartu neban lez zuoi lehenengotatik emonda-koa: Kristo gure pekatuakaitik hil zala, Liburu Santuek esan eben lez, hobira-tua izan zala, eta hirugarren egunean biztu, Liburu Santuak esan eben lez;Pedrori agertu jakola, eta gero Hamabiei. Gero, bostehun eta gehiago senide-ri batera agertu jaken –eurotarik gehienak bizi dira oraindino, eta besteak hilziran–. Gero, Santiagori agertu jakon, gero apostolu guztiei; azkenik, zazpikibati lez niri ere agertu jatan.

Holan bada, bai hareek eta bai nik hauxe iragarten dogu; eta zuek horisinisten dozue.

97

Jesukr i s to r en Ebanje l ioa San Lukasen l ibur ut ik (Lk 5 , 1 - 1 1 )

Aldi haretan, Jesus Genesareteko itsas bazterrean egoala, eta herriak,Jaungoikoaren berbea entzun nahiez, estu inguratzen ebala, txalupa bi ikusizituan itsasertzean geldi; arrantzaleak sareak garbitzen ebizan lehorrean.Sartu zan txalupa hareetako baten, Simonenean, eta lurretik apur bat urrin-tzeko eskatu eutson. Eta, jesarrita, txalupatik jenteari irakasten jardun eban.

Berbaldia amaitu ebanean, esan eutson Simoni: “Jo itsas-zabalera, eta botazuen sareak arrantzurako”. Simonek orduan: “Maisu, gau guztian horretantxeibili gara, eta ez dogu ezer atara; hala ere, zeuk dinozun ezkero, botako ditutsareak”. Eta, hasi baziran hasi ziran, itzelezko arrantzua egin eben, sareakurratzeraino. Beste txalupa lagunei keinu egin eutsen, laguntzen etorteko.Etorri ziran, eta txalupa biak bete ebezan, ia hondatzeraino.

Hori ikusi ebanean, Simon Pedro Jesusen oinetan ahuspeztu zan eta esaneutson: “Alde egizu, Jauna, nire ondotik, pekatari naz-ta”. Ikareak hartutaegozan, egon ere, bera eta lagun guztiak, ataratako arrantzuagaitik; eta bardinjazoten jaken Simonen lagun ziran Zebedeoren semeei, Santiago eta Joani.Eta Jesusek honan esan eutson Simoni: “Ez izan bildurrik; hemendik aurreragiza arrantzale izango zara”.

Hareek, txalupak lehorrera ekarri, eta danak itzita, jarraitu egin eutsoen.

98

URTEAN ZEHARREKO VI. DOMEKEA

Jer emias Pr o fe ta r en l ibur ut ik ( J r 17 , 5 -8 )

Hauxe dino Jaunak:“Madarikatua, bere itxaropena gizonagan dauana, bere indarra haragian

bilatzen eta bihotza Jaunagandik urruntzen dauana. Kardulatza basamortuanlez izango da; hona etorten bajako ere, ez dau ikusiko; basamortu errean biziizango da, inor bizi ez dan lur gazian.

Bedeinkatua, Jaunagan ustea dauan gizona, bere itxaropena Jaunagandauana. Ur ertzetan landatutako zuhaitza lakoa da, ur bizien ondoan botakodau bere zuztarra; ez dau beroaren bildurrik, bere orriak beti hezerik; lehorurtean ez deutso ardurarik; ez deutso itziko frutua emoteari”.

Erantzun-sa lmoa Sa l 1 , 1 -6

JAUNAREN HITZA, GURE ARGIA,GURE BIDEA, BURE BIZIA.

Bai dohatsu, gaiztoen asmoari jarraitzen ez deutsona, hobendunen bideanez dabilana, lotsabakoen batzarrean jarten ez dana. Ostera, Jaunaren legeanatsegin dauana, gau eta egun Haren legea hausnartzen dauana.

Ur ertzean aldaturiko zuhaitza lakoa izango da, bere sasoian emoten daufrutua; eta orririk igartzen ez jako: zeregin guztietan ondo joako.

Ez horrela gaiztoak, ez horrela, haizeak daroan lastoa bezala izango dira.

San Paulo Apostoluak Korintotarrei (1 Kor 15, 12.16-20)

Senideok: Kristo hilen artetik biztu zala iragarten dan ezkero, zelan esatendabe zuetako batzuk, hilak ez dirala biztuten?

Izan ere, hilak bizten ez badira, Kristo ere ez da biztu. Eta Kristo biztu ezbada, hutsa da zuen sinistea; oraindino zeuon pekatuetan zagoze. Eta Kristo-gan lo dagozanak ere, galduak dira. Bizitza honetarako bakarrik badaukaguKristogan itxaropena, geu gara gizon guztietan errukarrienak.

Baina ez! Biztu da Kristo hilen artetik, lo dagozanetan lehenengo frutu lez.

99

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen liburutik (Lk. 6, 17. 20-26)

Aldi haretan, Jesus Hamabiekin menditik jatsi eta zelai baten gelditu zan,ikasle talde bategaz eta herriko jentetzagaz; Judea guztitik, Jerusalendik, etaTiro eta Sidongo itsas bazterretatik etorriak ziran-ta, Hari entzutera.

Jesusek, ikasleakana begiak jasorik, esan eutsen:

"Zorionekoak, behartsu zareenok; zeuona da-ta Jaungoikoaren erreinua.Zorionekoak, orain gose zareenok aseko zaree-ta.

Zorionekoak, orain negar egiten dozuenok; barre egingo dozue-ta.

Zorionekoak zuok, Gizonaren Semeagaitik gizonak gorrotatzen, eurenartetik botaten, eta biraoka hartzen zaituenean, eta zuen izena lotsagarri-tzat baztertzen dabenean. Poztu zaiteze egun haretan eta alaitu, handiaizango da-ta zuen saria zeruetan; horreen gurasoak beste horrenbeste egineben profetekin.

Baina zoritxarrekoak zuok, aberatsok; hartu dozue-ta zuen poza.

Zoritxarrekoak, orain aseta zagozanok; gosea izango dozue-ta.

Zoritxarrekoak, orain barre egiten dozuenok; antsi eta negar egingo do-zue-ta.

Zoritxarrekoak zuok gizon guztiak zuokaitik ondo berba egiten dabenean.Horreen gurasoak ere beste horrenbeste egin eben sasi-profetekin".

100

URTEAN ZEHARREKO VII. DOMEKEA

Samuelen l ibur ut ik (Sm 26 , 2 .7 - 9 . 12 - 13 . 22 –23)

Egun hareetan, Zifeko basamortura jatsi zan Saul, hiru mila mutil israeldaraukeratuekin, Dabiden bila. Dabid eta Abisai gauez heldu ziran arerioen txa-bolategira, eta han aurkitu eben Saul, lotan, gurdien erdian etzunda, bere buruondoan lantzea lurrean sartuta eukala. Abner eta gudariak ere lo egozan, hareninguruan etzunda. Orduan Abisaik honan berba egin eutson Dabidi: “Jainkoakgaur eskuetan jarten deutsu zure arerioa. Itzi egidazu lantzakada batez lurrarijosten; ez dau beharko bigarrenik”. Dabidek, ostera, Abisairi: “Ez hil! Ezin dai-tekelako zigor barik gelditu Jaunaren igurtziari eskua ezarten deutsonik”.

Orduan Dabidek hartu zituan Saulen buru aldetik lantzea eta ur ontzia, etajoan egin ziran. Ez zituan inork ikusi, ez zan inor konturatu; ezta itzartu ere;danak lo egozan, Jaunak lo astuna bialdu eutsen-ta.

Dabid beste aldera joan zan, eta han urrun gelditu zan, mendi gailurrean,Saulengandik tarte haundia eukala. Handik Dabidek oihu egin eban: “Errege,hona hemen zure lantzea. Bialdu egizu mutil bat honen bila. Jaunak ordaindu-ko deutso bakoitzari egin dauan zuzena eta leiala. Jaunak gaur neure eskuetanjarri zaitu, baina nik ez deutsot eskurik ezarri nahi izan Jaunaren igurtziari”.

Erantzun- sa lmoa Sa l 102 , 1 - 13

ERRUKI HUTSA DOGU JAUNA,ERRUKIA TA MAITASUNA.

Ene arima, goratu egizu Jauna, nire barru osoak Haren izen deuna. Enearima, goratu egizu Jauna, eta ez ahaztu Harek zuri egina.

Berak parkatzen ditu zure hobenak, osatzen zure gatxak danak; askatzendau heriotzatik bizia, emoten deutsu koroetzat grazia eta errukia.

Errukior da Jauna eta bihozbera, hasarre-gatxa eta guztiz onbera. Ez dihar-du gugaz gure hobenen neurrira, ez deusku ordaintzen gure erruen harira.

Sortalde-sartaldeak urrun dagoz alkarregandik, hain urrun bialtzen ditugure gaiztakeriak gugandik.

Aita bere semeetaz erruki ohi dan bezala, bildur deutsoenentzat errukidunda Jauna.

101

San Pau lo Aposto luak K or in to ta r r e i ( 1 K or 15 , 45 -49)

Senideok: Lehenengo gizona, Adan, bizidun egina izan zan; azkenekoAdan, espiritu bizi-emoilea da.

Ez da espiritua lehenengo agertzen dana, bizia baino; eta gero espiritua.Lehenengo gizona, lurretik, lurrekoa da; bigarrena, zerutik dator. Lurreko hazelako, lurrekoak halako; eta zeruko ha zelako, zerukoak halako. Beraz, lurre-koarena ntza daroagun lez, eroango dogu zerukoarena ere.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen l ibur utik (Lk 6, 27-38)

Aldi haretan, Jesusek esan eutsen bere ikasleei: Hauxe dinotsuet Nik entzu-leoi: Maitatu egizuez zuen arerioak; egin on, gorroto deutsuenei; bedeinkatu,madarikatzen zaituenak; egin otoitz, txarto esaten deutsuenen alde. Matrailabaten joten zaituanari, eskeini egiozu bestea ere; eta zure soingainekoa kentzendeutsunari, ez ukatu jantzia.

Eskean datortzunari, emoiozu; zeurea kentzen deutsunari, ez bihurtuazo;egin besteei, eurak zeuoi egitea nahi zeunkeen lez. Maite zaituenak maite iza-nik, ze esker on zor jatzue? Pekatariak ere maite dabez euren maitatzaileak. Etaon egiten deutsuenei on eginik, ze esker on zor jatzue? Pekatariak ere egitendabe beste horrenbeste. Ordaina hartzekotan aurreraturik, ze esker on zor ja-tzue? Pekatariak ere aurreratzen deutse pekatariei, gero ordaina hartzekotan.

Zuok, ostera, maitatu egizuez zuen arerioak; egin on eta aurreratu, ordai-naren zain egon barik; eta zuen saria haundia izango da, eta Goi-goikoarenseme izango zaree; Bera ere ona da-ta gaiztoekin eta esker txarrekoekin.

Izan zaiteze errukiorrak, zuen Aita errukiorra dan lez.

Ez epaitu, eta ez zaitue epaituko; ez kondenatu, eta ez zaitue kondenatu-ko; parkatu egizue, eta parkatu egingo jatzue; emon, eta emongo jatzue: neu-rri zabala botako jatzue altzora, eta betea, eragina, gainezkakoa. Zeuok era-bilten dozuen neurriaz izango zaree neurtuak”.

102

URTEAN ZEHARREKO VIII. DOMEKEA

Siraken Libur ut ik (S i r 27 , 5 -8 )

Galbahea astintzean, gari zikinak gelditzen dira; gizonaren okerrak berebardin, berba egiten dauanean.

Labeak aztertzen ditu ontziginaren ontziak; eta gizona, bere berbetak.

Zuhaitza zelan landuta dagoan, haren frutuak erakusten dau; gizonarenbihotza zelangoa dan, haren berbeak. Zer dinoan entzun barik, ez inor gora-tu, gizona ezagutzeko bidea horixe da-ta.

Erantzun- sa lmoa Sa l 91 , 2 - 16

ONA DA JAUNA GORATZEA,HARI ESKERRAK EMOTEA.

Eder da Jauna goratzea;

Goi-goikoa, Zu ospatzea.

Goizetan dinot: “Zu zein ona!”,

eta gauetan: “Zein zuzena!”.

Zintzoa, palma baizen lerden,

Libango izaia baizen gailen.

Jaunarenean landaturik,

Jainko atarian loraturik.

Zahartzaroan dau uzta emongo,

mardul eta gordin da egongo.

Autortuz Jauna zein zuzen dan,

nire Harkaitza zein ona dan.

103

San Pau lo Aposto luak K or in to ta r r e i ( 1 K or 15 , 54 -58)

Senideok: Ustelkor dogun hau ezin ustelduz jantzi daitenean eta hilkordogun hau ezin hilez, orduantxe beteko da harako idatzirik dagoan hitza:“Heriotza garaipenak iruntzi dau. Non da, heriotza, zure garaipena? Non da,heriotza, zure eztena?”.

Heriotzaren eztena pekatua da; eta pekatuaren indarra, legea. EskerrakJaungoikoari, garaipena emoten deuskulako, Jesukristo gure Jaunaren bitartez!

Beraz, neure senide maite-maiteok, iraun egizue gogor eta sendo, betiaurrera eginez; badakizue, ez dala alperrekoa izango zuen nekea Jaunarentzat.

Jesukr i s to r en Ebanje l ioa San Lukasen l ibur ut ik (6 , 39 -45)

Aldi haretan: Parabola hauxe esan eutsen Jesusek bere ikasleei: –itsuaitsuaren bide-erakusle izan al leiteke? Ez ete dira biak zulora jausiko? Ikasleaez da maisua baino gehiago; asko ikasia ere, izatekotan, bere maisua adinakoaizango da.

Zer dala-ta zagoz zeure anaiaren begiko samarrari begira, eta ez zara kon-turatzen zeure begiko habeaz? Zelan esan zeinkio zure anaiari: Anaia, itxida-zu zure begiko samarra ataraten, zeure begiko habea ikusten ez dozula? Aur-pegi bikoa, halangoa! Atera egizu lehenengo zeure begiko habea, eta orduanikusiko dozu garbi, anaiaren begiko samarra aterateko.

Ez da zuhaitz ona, frutu txarrak emoten dituana; ez da zuhaitz txarra,frutu onak ekarten dituana. Zuhaitz bakoitzari bere frutuetatik igarten jako.Elorritik ez da pikorik batzen, ezta sasitik ere mahatsik hartzen.

Gizon onak bere bihotzeko barru onetik ona ateraten dau; eta gaiztoak,bere gaiztotik, txarra; bihotzari dariona esaten dau ahoak.

104

URTEAN ZEHARREKO IX. DOMEKEA

Er r egeen l ibur ut ik ( 1 Erg 8 , 41 -43)

Egun hareetan, Salomonek honan egin eban otoitz jauretxean: “Entzungodabe arrotzak zure izen handia, zure esku indartsua, zure beso zabala dala-etaberba egiten. Eurotarikoren bat israeldar ez dan herri arrotzetik datorrenean,zure izenak eraginda, jauretxe honetan otoitz egiteko, entzun egiozu Zukzerutik, zure bizi-lekutik, eta emoizu arrotz hori eskatzen deutsuna. Holanezagutuko zaitue eta beldur izango deutsue lurreko herri guztiak, Israel zeureherriak lez; eta jakingo dabe nik jasotako jauretxe hau zeure izenari eskeinitadagoala”.

Erantzun-sa lmoa Sa l 1 16 , 1 -2

ZOAZE MUNDU GUZTIRA,ETA IRAGARRI BARI ONA.

Goratu egizue Jauna, atzerri guztiak,goratu egizue, herri guztiak.Haundia da-ta Haren guganako maitasuna,eta beti-betikoa Haren leialtasuna.

San Pau lo Aposto luak Ga laz ia r r e i (Ga 1 , 1 -2 .6 - 10 )

Nik, Paulok, ez gizonen aldetik, ez gizonakaitik, Jesukristogaitik baino, etaberau hilen artetik biztu eban Jaungoiko Aitagaitik apostolu nazan honek, etanigaz dagozan senide guztiak: Galaziako Eleizei.

Harriturik nago, ze arin aldatu zareen Kristoren graziaz deitu eutsuenHaregandik beste ebanjelio batera; baina ez dago beste ebanjeliorik; norbai-tzuk dira hor, zuok nahastuten dabiltzanak, eta Kristoren Ebanjelioa goikozbehera irauli nahi dabenak.

Horra, bada, nahiz geuk nahiz zeruko aingeruren batek, guk iragarri deu-tsueguna ez dan beste ebanjeliorik iragarten badeutsue, izan bedi madarika-

105

tua! Lehen esana esaten deutsuet orain barriro: inok iragarten badeutsuehartu dozuen Ebanjelioa ez dana, izan bedi madarikatua!

Gizonen ederragaitik ete nabil, ala Jaungoikoaren ederragaitik? Gizonenatsegin-bila ete nabil? Oraindino gizonen atsegin-bila banenbil, ez nintzakeKristoren serbitzari.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen liburutik (7, 1-10)

Aldi haretan, Jesus, herriari berba egin ondoren, Kafarnaunen sarty zan.Hango ehuntari batek baeukan morroi bat oso maitea; txarto egoan, hil-zo-rian. Ehuntariak, Jesusen barri entzunik, herriko zahar judutar batzuk biladueutsozan, morroia osatzen etorteko eskatuz.

Hareek, Jesusengana joan, eta behin eta barriz eskatu eutsoen: “Merezidudau Zuk hari holako bat egitea; maite dau gure herria, eta berak egin deuskusinagogea”.

Jesus eurakaz joan zan. Eta etxetik urrun ez egoala, ehuntariak adiskidebatzuk bialdu eutsozan, esanez: “Jauna, ez zaitez nekatu; ni ez naz inor zunire etxean sartzeko. Horregaitik, ez dot neure burua aintzat eduki Zuganajoateko; baina esaizu hitz bat, eta osatuko da nire morroia. Nik ere –neu bes-teren menpean egon arren– badaukadaz nire menpean guda-mutilak; eta bati“hoa” esaten deutsot, eta joan egiten da; eta beste bati “hator”, eta etorri; etanire morroiari “egik hau”, eta haxe egiten dau”.

Berbok entzutean, Jesus harriturik delditu zan gizon haregaz. Eta bihur-turik, honan esan eutson atzetik joakon jenteari: “Egia esan, Israelen ere ezdot aurkitu holako sinismenik”. Eta, bialdutakoak etxeratu ziranean, morroiaosatuta aurkitu eben.

106

URTEAN ZEHARREKO X. DOMEKEA

Er r egeen l ibur ut ik ( 1 Erg 17 , 17 -24)

Egun hareetan, gaixotu egin zan etxeko andrearen semea. Gatx gogorbatek jo eban, arnasa barik gelditzeraino. Orduan honan esan eutson emaku-meak Eliasi: “Zer jazoten da gu bion artean, Jaungoikoaren gizon? Nire oke-rren gomutea barriztatzera eta nire semea hiltera etorri zara nire etxera?”

Eliasek erantzun eutson: “Ekazu zure seme hori”. Hartu eutson semea al-tzotik, bere goiko delara eroan, eta bere ohean ipini eban. Gero, Jaunari deiegin eutson: “Jauna, ene Jaungoikoa, bere etxean naukan alargun hau erezigortu egin behar dozu, bere semea hilerazoz?” Gero, hiru bider umearenganean etzun, eta oihu egin eutson Jaunari: “Jauna, ene Jaungoikoa, betorkioume honi barriro arnasea”.

Entzun eban Jaunak Eliasen eskaria; eta barriro etorri jakon umeari arna-sea, eta berbiztu egin zan. Orduan Eliasek, umea harturik, goiko gelatik behe-ra jatxi eban eta amari emon eutson, esanez: “Bizi da zure semea”.

Eta emakumeak Eliasi: “Orain ezagutzen dot Jaungoikoaren gizona zarea-na, eta Jaungoikoaren berbea zure ahoan egia dana”.

Erantzun-sa lmoa Sa l 29 , 2 - 13

GORATUKO ZAITUT, JAUNA,ONIK ATARA NOZULAKO.

Goratuko zaitut, Jauna, onik atara nozulako,arerioak nitzaz poztuten itzi ez dituzulako.Jauna Leizetik nire bizia atara dozu,zulora doazanakandik bizirik gorde nozu.Eresi egiozue, zintzook, Jaunari,emon eskerrak Haren izen santuari.Une bateko da Haren hasarrea,bizi guztirako Haren on izatea.Negarra dator arratsaldean,

107

baina poza goizean.Entzun niri, eta nitzaz erruki, Jauna,Izan zakidaz laguntzaile, Jauna.Negarra, dantza bihurtu deustazu,Jauna, ene Jainko, eskerrak nik Zuri beti.

San Pau lo Aposto luak Ga laz ia r r e i (Ga l 1 , 1 1 - 19 )

Senideok: Jakinaren gainean jarten zaituet, nik irakatsi deutsuedan barriona ez dala gizonena. Izan ere, ez dot ez hartu ez ikasi gizonakandik, Jesu-kristoren agerpenez baino.

Ezagun dozue, izan ere, nire behinolako judutar jokabidea: ze gogoraurrean erabili eta kalte egiten neutson Jaungoikoaren Eleizeari; eta judutarjokabidean, neure adineko eta herritar asko baino nabarmenago nintzala,neure guraso-ohituren zaintzaile bero.

Baina neure amaren sabeletik bereizi eta bere graziaren bidez dei egin eus-tanak, bere Semea agertu eustan, Haren barri ona atzerritarrei emoteko; bere-hala baino lehenagotik apostolu ziranen bila Jerusalenera joan barik; geroDamaskora bihurtu nintzan eta, handik hiru urtera, Jerusalenera igo neban,Pedro ikustera; eta hamabost egun haregaz egon n intzan. Eta beste aposto-lurik ez neban ikusi, Jaunaren anaia Santiago baino.

Jesukr i s to r en Ebanje l ioa San Lukasen l ibur ut ik (Lk 7 , 1 1 - 17 )

Aldi haretan, bajoian Jesus Naim deritxon herrira, eta Beragaz batera ikas-leak eta laguntalde handia. Eta herriko ateetara urreratu zanean, han eroienlur-emotera hildako bat, amaren seme bakarra –ama alarguna zan–, eta hone-gaz herriko talde handia.

Ama hori ikustean, errukia hartu eutson Jaunak; eta esan eutson: “Eznegarrik egin!” Urreraturik, ukitu eban Jesusek atautea –andariak geratu eginziran-, eta esan eban: “Mutil, zeuri dinotsut: jagi zaitez!” Hildakoa jesarri eginzan eta berbetan hasi; eta Jesusek amari emon eutson.

Guztiak bildurtu ziran, eta Jaungoikoa goratuz, inoen: “Porfeta handi batagertu da gure artean. Jaungoikoak ikustaldia egin deutso bere herriari”. Etaharetaz inoena Judea osoan eta inguruko herri guztietan zabaldu zan.

108

URTEAN ZEHARREKO XI. DOMEKEA

Samuelen l ibur ut ik (2 Sm 12 , 7 - 10 . 13 )

Egun hareetan, honan esan eutson Natan-ek Dabidi: “Hauxe dino Jaunak,Israelgo Jaungoikoak: “Neuk igurtzi zindudazan Israelgo errege, eta Sauleneskutik atara, zure nagusiaren etxea emon neutsun; eta zure nagusiaren emaz-teak altzoan ipini neutsuzan, Israel eta Judako etxea emon neutsun, eta horigutxi balitz, beste hainbeste ere emongo neutsub.

Zergaitik gitxietsi dozu Jaunaren berbea, Haren begietan txarra dana egi-nez? Urias etearra ezpataz hilazo dozu, eta haren emaztea zeure emazte egin.Horregaitik, ez dau alde egingo ezpateak zure etxetik, Ni gitxietsi nozulako,eta Urias etearraren emaztea zeur emazte egin dozulako”.

Dabidek orduan Natani: “Pekatu egin dot Jaunaren aurka”. Eta NatanekDabidi: “Parkatu deutsu Jaunak zure pekatua; ez zara hilgo”.

Erantzun-sa lmoa Sa l 31 , 1 - 1 1

PARKATU EGIDAZU, JAUNA,NIRE HOBENAREN ERRUA.

Bai dohatsu, gaiztakeria parkatu jakona,hobena estaldu jakona.Bai dohatsu, Jaunak errurik botaten ez deutson gizona,barruan azpikeririk ez daukana.Nire hobena autortu deutsut,nire errua ezkutatu ez deutsut.“Autortuko deutsat –esan neban–,Jaunari nire gaiztakeria”,eta Zuk parkatu egin zeustan nire hobenaren txarkeria.Zeu zaitut igesleku: Estualditik Zeuk nozu babesten,askatasun-pozez inguratzen.Poztu zaiteze eta alaitu Jaunagan, zintzook,egizue pozez oihu, bihotz zuzeneko guztiok.

109

San Pau lo Aposto luak Ga laz ia r r e i (Ga l 2 , 16 . 19 -21 )

Senideok: Badakigu gizonak ez dauana bere zuzentasuna Legea beteteagaitiklortzen, Kristo Jesusegan sinisteagaitik baino; horregaitik sinistu dogu KristoJesusegan: gure zuzentasuna Kristogan sinistetik lortu daigun, eta ez Legeabetetetik. Legea beteteagaitik “ez dau inork bere zuzentasuna lortzen-eta”.

Legearentzat hilda nago ni, Legeak hil egiten nau-ta; baina holan Jaungoi-koarentzat bizi naz ni; Kristogaz kurutzean josita nago; bizi naz; ez neu, oste-ra; Kristo bizi da nigan. Oraingo gorputzean bizi nazala, JaungoikoarenSemeagan dodan sinismenetik bizi naz, bere bizia niretzat emoteraino maita-tu nau-eta. Ez dot atzera botaten Jaungoikoaren grazia. Izan ere, zuzentasu-na Legearen bidez baletor, alperrik hila izango litzateke Kristo.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen l ibur utik (Lk 7, 36-8,3)

Aldi haretan, farisear batek beragaz bazkaltzen joateko eskatzen eutsonJesusi. Sartu zan Jesus farisear haren etxean, eta mahaian jarri zan.

Honetan, etxean zan emakume pekatari batek, farisearraren etxean baz-kaltzen egoala jakin ebanean, hartu eban gantzu usain-gozodunez beterikoontzi eder bat, eta, Jesusen atzean jarririk, negar-malkoz bustitzen eutsozanoinak, eta bere buruko ule-adatsez siketzen. Eta mun egiten hasi jakon, etausain gozoz igurtzitzen.

Bazkaltzera deitu eutsan farisearrak, hori ikustean, bainoan bere barruan:“Porfeta balitz, jakin behar leuke Honek nor eta zelakoa dan ikututen jabil-kon emakume hori, pekataria da-eta”.

Baina Jesusek esan eutson: “Simon, badot zeozer zuri esateko”. Eta harek:“Esaizu, Maisu”.

Jesusek esan eutson: “Diru-aurreratzaile batek zordun bi eukazan: batak bos-tehun denario zor eutsozan, eta besteak berrogeta hamar. Ez euken nondik ordain-durik, eta parkatu egin eutsen biei. Biotarik zeinek maite izango dau gehien?”. EtaSimonek: “Gehien paraktu jakonak, nik uste”. Jesusek: “Ondo ebatzi dozu”.

Eta emakumeagana bihurturik, esan eutson Simoni: “Ikusten dozu ema-kume hau? Zuenean sartu naz, eta ez deustazu oinetarako urik emon; honek,barriz, malkoz busti deustaz oinak, eta bere ulez siketu. Ez deustazu laztanikemon; hau, barriz, sartu danetik, eten barik oinak laztantzen jabilt. Ez deus-tazu burua orioz igurtzi; honek, barriz, usain gozoz igurtzi deustaz oinak.

110

Horregaitik dinotsut: Asko maite izan dau, et parkatu ere, pekatu asko par-katzen jakoz. Gutxi parkatzen jakonak, maitatu ere, gutxi maitatzen dau”. Etaemakumeari esan eutson: “Parkatuta daukazuz pekatuak”.

Jesusegaz mahaian egozanak euren artean esaten hasi ziran: “Nor dogu,baina, pekatuak ere parkatzen dituan Hau?”

Jesusek, barriz, esan eutson emakumeari: “Zeure sinismenak salbau zaitu.Zoaz bakean”.

[Handik aurrera, Jesus herririk herri eta auzorik auzo ebilen, Jaunkoarenerreinuaren barri ona iragarten. Beragaz egozan Hamabiak; baita emakumebatzuk ere, espiritu gaiztoetatik eta gatxetatik osatuak: Maria Magdalena,zazpi deabru urten izan jakozana; Joana, Herodesen morroi zan Kusarenemaztea; Susana, eta euren ondasunekin laguntzen eustoen beste asko.]

111

ZZuurree ppeekkaattuuaakk ppaarrkkaattuuttaa ddaaggoozzUrtean zeharreko 11. domekea

URTEAN ZEHARREKO XII. DOMEKEA

Zakar ias Pr o fe ta r en l ibur ut ik (Za 12 , 10 - 11 )

Hauxe dino Jaunak: “Grazi-espiritua eta otoitz-espiritua isuriko dot Dabi-den etxe-gainera eta Jerusalengo bizilagunetara; begiak jasoko dabez Nigana,zulatu ninduen Honengana. Eta negar egingo dabe, seme bakarrarentzat eginohi dan lez; negar samina egingo dabe, lehen-semearentzat egin ohi dan lez.Egun haretan, negar-hots haundia izango da Jerusalenen, Megido-ibarreanHadad-Rimon-i egien jakona baizen haundia.

Erantzun-sa lmoa Sa l 62 , 2 -9

JAUNARI KANTA ONA DA-TA, HAIN DA HAUNDIA,BERE BETIKO ERRUKIA.

edoZURE EGARRIZ DAUKAT GOGOA, JAUNA, ENE JAINKOA.

Jainko, neure Jainko zaitut,goizetik bilatzen zaitut,zure egarriz daukat gogoa, zure gurariz haragia,lur lehor, egarri, urbaga iduria.Egona nozu Zuri begira jauretxean,zure ospea eta indarra ikusi nahian.Bizia baino hobea bai da zure maitasuna,ezpanok egingo dabe zure goralpena.Goretsiko zaitut bizi nazan artean,jasoko ditut eskuok zure izenean.Gurinez eta gantzuz bezala beteko jat gogoa,ezpan-ikaraz goretsiko zaitu nire ahoak.Zeu izan zaralako nire laguntzailea,pozez oihu egiten dot zure hegapean.Nire gogoa Zeuri lotuta dago,zure eskumeak eutsita nago.

112

San Pau lo Aposto luak Ga laz ia r r e i (Ga l 3 , 26 -29)

Senideok: Guztiok Jaungoikoaren seme zaree, Kristo Jesusegan dozuensinismenagaitik.

Izan ere, Kristogan bateatuak zareen guztiok Kristo dozue soineko. Ez daorain, ez judutarrik ez greziarrik; ez menpekorik, ez askaturik; ez gizonezko-rik, ez emakumerik; zuok guztiok bat zareelako Kristo Jesusegan. Eta Kristo-renak bazaree, Abrahanen ondorengoak zaree eta agintzaren oinordeko.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen l ibur utik (Lk 9, 18-24)

Jesus bakarrik otoitzean egoala Hamabien aurrean, honan itaundu eutsen:“Ni nor nazala dino jenteak?” Hareek erantzun: “Batzuk, Joan Bateatzailea;besteek, barriz, antzinako profetaren bat biztu dala”. Berak, orduan: “Etazuek, nor nazala dinozue?” Pedrok erantzun eutson: “Jaungoikoaren Mesias”.

Baina Jesusek inori ez esateko agindu eutsen, zorrotz. Eta esan eutsen:“Beharrezkoa da Gizonaren Semeak neke haundiak eroatea: zaharrak etaidazlariak baztartu egingo dabe eta hil; baina hirugarren egunean biztu egin-go da”.

Eta Jesusek esan eutsen guztiei: “Nigaz etorri nahi dauanak uko eginbegio bere buruari, hartu begi egunero bere kurutzea, eta jarraitu beist.

Izan ere, bere bizia salbatu nahi dauanak, galdu egingo dau; baina berebizia Nigaitik galtzen dauanak salbatu egingo dau”.

113

URTEAN ZEHARREKO XIII. DOMEKEA

Er r egeen l ibur ut ik ( 1 Erg 19 , 16b. 19 -21 )

Egun hareetan, Jaunak honan esan eutson Eliasi: “Zure ondorengo profe-ta lez igurtzi egizu Eliseo, Safaten semea, Abel-Mejolakoa”.

Joan zan, bada, Elias menditik, eta Eliseo, Safaten semea, goldaketan aur-kitu eban, hamabi idi pare aurrean, berak hamabigarrena eroiala. Ondotikigaro zan Elias, eta bere soingainekoa bota eutson bizkarrera. Eliseok, itzizituan idiak, eta Eliasegana arineketan joan eta esan eutson: “Arren, itzidazuaitari eta amari muin emotera joaten, eta orduan jarraituko deutsut”. Eliasekesan eutson: “Zoaz, eta erdu gero. Badakizu zer egin deutsudan”.

Bihurtu zan Eliseo; eta idi parea hartu eta oparitan hil eban; buztarri etalan tresnekin sua egin, okelea erre, eta bere jenteari emon eutson jaten. Gero,jagi eta Eliasi jarraitu eutson, eta haren esanetara jarri zan.

Erantzun-sa lmoa Sa l 15 , 1 - 1 1

ZEU ZARA, JAUNA, NIRE ONDAREA.

Zaindu nagizu, Jauna,Babes bila nator Zugana.Honela dinotsat Jaunari: “Zeu zaitut nire jabe”.Jauna da nire ondare eta edontzia;Zeuk daukazu eskuetan nire zoria.Onesten dot Jauna, aholku emon deustalako,gauez ere nire bihotzak adierazten deustalako.Begi aurrean ipinten dot Jauna beti;eskuman daukadala, ez dot dardararik.Horregaitik alai daukat bihotza, pozik barrua,haragi honek ere bakean dau atsedena.Ez dozulako nire bizia Leizera jaurtiko,ezta zure zintzoa ustelak hartzen itziko.

114

Bizirako bidea erakutsiko deustazu alaitasun betea zure aurrean,betiko atseginak zure eskuman.

San Paulo Apostoluak Galaziarrei (Ga 4, 31b-5, 1. 13-18)

Senideok: Askatasunean bizi izateko askatu gaitu Kristok; iraun egizue,beraz, sendo, eta ez sartu barriro morroi buztarripean.

Zuek, ene senideok, askatasunera deituak izan zaree; baina ez bekizue izanaskatasun hori norberekeriarako; hori barik, maitasunez izan zaiteze alkarrenmorroi. Lege osoa agindu bakar honetan dago betea: “maitatu egizu zeurelagun hurkoa zeure burua lez”. Baina alkarri haginka egiten eta alkar jaten ba-zabize, azkenean batak bestea desegingo dozue.

Hauxe dinotsuet: ibili zaiteze Espirituari dagokionez, eta ez dozuez bete-ko haragiaren gurariak. Haragiaren guraria Espirituaren aurka dabil; eta Espi-rituarena, haragiaren aurka. Honeek biok alkarren aurka dabiz; horregaitik, ezdozue nahi zeunkeena egitea. Espirituak eragiten badeutsue, ostera, ez zago-ze Legepean.

115

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen liburutik (Lk 9, 51-62)

Jesusek, zerura jasoa izateko sasoia hurreratzen zala, Jerusaleneko bideahartu eban adore haundiz, eta mandatariak bialdu zituan aurretik. Bidez joia-zala, Samariako auzo baten sartu ziran, ostatua prestatzera. Baina ez eutsoenostaturik emon, Jerusalenera joialako.

Santiago eta Joan ikasleak, hori ikusita, esan eutsoen: “Jauna, nahi bado-zu, esango dogu zerutik sua jatsi dadila eta erre daizala!”.

Jesusek, bihurturik, hasarre egin eutsen, esanez: “Ez dakizue zelako espi-riturenak zareen. Gizonaren Semea ez da etorri gizonak galtzera, salbatzerabaino”. Eta beste auzo batera joan ziran.

Bidez joiazala, batek esan eutson: “Jarraituko deutsut, edonora zoazala”.Jesusek erantzun: “Azeriak badaukez zuloak, eta zeruko hegaztiak habiak;baina Gizonaren Semeak ez dauko burua non etzunik”.

Eta beste bati esan eutson: “Jarraitu Niri. Baina harek erantzun: “Jauna,itzi egidazu lehenago neure aitari lurra emotera joaten”. Jesusek erantzun eu-tson: “Itziezu hilei euren hilei lur emoten; zu, zoaz Jainko erreinuaren barriemotera”.

Beste batek esan eutson: “Jarraituko deutsut, Jauna; baina itzi eidazu lehe-nago neure etxekoei agur egiten”. Jesusek esan eutson: “Eskua goldeari eza-rri eta atzera begiratuten dauana, ez da gai Jainkoaren erreinurako”.

116

URTEAN ZEHARREKO XIV. DOMEKEA

Isaias Pr o fe ta r en l ibur ut ik ( Is 66 , 10 - 14)

Poztu zaiteze Jerusalenegaz,maite dozuen guztiok, egin jai haregaz;alaitu eta poztu haregaz,dolu egin zenduenok harengaitik.Asetzeraino edango dozuelako haren bularren gozoa,atseginez xurgatuko haren bular betetik.Honan dino Jaunak:“Ibaia lez isuriko dot haren gainera bakea,eta, gainezka doan ibaia lez, herrien ondasuna.Haren umetxoak besoetan eroango dabez,belaunetan maitekiro hartuko dabez.Amak bere umea pozten dauan, lez, holantxe poztuko zaituet Nik,eta zuen poza Jerusalenen izango dozue.Poztu egingo da zuen bihotza, hori ikustean;zuen hazurrak bedartza baten antzean loratuko dira,Jaunaren eskua bere zerbitzariakan agertuko da”.

Erantzun-sa lmoa Sa l 65 , 1 -20

KANTA JAUNARI, LUR GUZTIA; EGIN ALAITSU HAREN NAHIA.

Kanta jaunari, lur guztia,kanta jaunaren izenari.Berari aintza merezia.Hain zara, jauna, miragarri!Bai harrigarri Zuk eginak;etsaiak ere agur! Zuri.Lurrean dagoz kantuz danak.

117

Hain zara, jauna, goragarri!Ikus, Jainkoak dau jokatu gizonen alde haundikiro.Itsasoa dau lur bihurtu,ibaia oinez dabe igaro.

San Pau lo Aposto luak Ga laz ia r r e i (Ga 6 , 14 - 18)

Senideok: Jainkoak librau nagiala arrotzetik, Jesukristo gure Jaunarenkurutzean izan ezik. Kurutze horretan kurutzeratua dago mundua niretzat etani munduarentzat. Izan ere, ezer ez dira, ez erdaindua, ez erdaindubakoa;izaki barriak balio dau.

Bakea eta errukia lege honen jarraitzaileari! Baita Jaungoikoaren Israeliere! Aurrerantzean, ez deistala inok nekerik emon, Jesusen ezaugarriak neuregorputzean daroadaz nik eta.

Senideok, Jesukristo gure Jaunaren grazia zuen espirituarekin. Amen.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen liburutik (Lk 10, 1-12. 17-20)

Aldi haretan, Jaunak beste hirurogei eta hamabi aukeratu zituan, eta binakabere aurretik bialdu, Bera joateko zan herri eta auzo guztietara.

Eta esan eutsen: “Solo-aria ugaria da, baina langileak gitxi. Egin, bada,otoitz, solo-ariaren jabeari, bialdu daizala langileak bere solora. Zoaze; begi-ra, bildotsak otso artera lez bialtzen zaituet. Ez eroan aldean ez diru zakuto-rik, ez bide zorrorik, ez oinetakorik. Eta ez gelditu bidean inori agur egiten.

Etxeren baten sartzen zareenean, hauxe izan bedi zuon lehenengo berbea:“Bakea etxe honetan”. Eta han bakezko jenterik bada, euren gainean gelditukoda zuen bakea; bestela, barriz, zeuokana bihurtuko da. Etxe haretan bertan gel-ditu zaiteze; daukenetik jan eta edan egizue, langileari bere saria zor jako-ta.

Ez ibili etxerik etxe. Herriren baten sartzen zareenean, ondo hartzenbazaitue, jan emoten deutsuena, osatu hango gaixoak, eta esaiezue: “Hurreandozue Jainkoaren erreinua”.

118

URTEAN ZEHARREKO XV. DOMEKEA

Deuter onomio l ibur ut ik (Dt 30 , 10 - 14)

Moisesek honan berba egin eutson herriari: “Entzun Jaunaren, zure Jaun-goikoaren, hitza eta bete Haren esanak eta agindu guztiak, Legean idatzitadagozan lez; bihurtu zaitez Jaunagana, zure Jaungoikoagana, bihotz-bihotzezeta gogo-gogoz.

Izan ere, gaur zuri emoten deutsudan agindua ez dozu gatxegia, ez dagozugandik urrun. Ez dago zeruan, eta ez esan zeure kautan: “Gutatik nokigongo dau zerura? Nok ekari eta iragarriko deusku, bete dagigun? Ez dagoitsasoaren beste aldean ere, eta ez egizu esan zeure kautan: Nor joango jakuitsasoaren beste aldera? Nok ekarri eta iragarriko deusku, bete dagigun?Ondo-ondoan dozu hitza: zeure ahoan eta zeure bihotzean; bete egizu”.

Erantzun-sa lmoa Sa l 68 , 14 . 17 .30 -31 .36 -37

BILATU EGIZU BETI JAUNAREN AURPEGIA.

Nire otoitza Zeugana, Jauna,zure grazi egunean, ene Jainko;hain leiala zara-ta, entzun egidazu,zure laguntza leiala emoidazu.Ni, barriz, gizajo zoritxarreko nozu,zure laguntzaz, Jainko, onik atara nagizu.Jainkoaren izena kantuz dot goratuko,eta esker on emonez ospatuko.Jainkoak salbatuko dau Sion,eregiko ditu barriro Judako uriak.Haren morroien jatorriak hartuko dau ondaretzat,haren izena maite dabenak biziko dira bertan.

119

San Pau lo Aposto luak K olosar r e i (K o l 1 , 15 -20)

Senideok:Jesukristo, Jainko ikusiezinaren irudi da, sorkari guztietan lehenengo semea.

Beronen bidez izan dira eginak gauza guztiak, Zeru-lurretakoak, agiri diranaketa ez diranak: Aurki, Jaun, Nagusi eta Agintedunak; gauza guztiak Beronenbidez eta Beronentzat dira eginak. Diran guztiak baino lehenago da Bera, Etaguztiak Beragan irauten dabe. Gorputzaren buru ere Bera da. Hau da, Elizea-ren buru. Bera da hasiera, hilen arteko lehenengo semea; diran guztietan Beraizan dadin lehenengoa. Jainkoaren gogoko izan da-ta betearen betea Harenganegotea, eta Haren bidez gauza guztiak beragaz adiskidetzea; Haren kurutzekoodolaz bakeak eginik, zeru-lurretan diran guztiekin.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen l ibur utik (Lk 10, 25-37)

Alde haretan, etorri zan legegizon bat, eta azpikeriaz esan eutson Jesusi:Maisu, zer egin behar dot nik, betiko bizia lortzeko? Eta Jesusek esan eutson: Zerdago Legean idatzirik? Zer irakurten dozu han?

Eta legegizonak: Maitatu egizu Jauna, zeure Jaungoikoa, bihotz-bihotzez,gogo-gogoz, zeure indar guztiz eta zeure adimen osoz; eta zure lagunurkoa, zeureburua lez. Eta Jesusek erantzun eutson: Ondo esan dozu. Egizu holan, eta bizikozara. Baina legelariak, bere burua zuritu nahiez, esan eutson Jesusi: Nor dot, bada,nik neure lagunurko?

Eta Jesusek orduan: Gizon bat etorren behin Jerusalendik behera, Jerikora, etalapurren eskuetan jausi zan. Lapurrak, erantzi eta zauritu ondoren, erdi hilda itzi-ta, alde egin eben. Hain zuzen, abade bat etorren bide haretatik behera, eta ikusieban; baina beste bide bazterretik aurrera jarraitu eban. Bardin egin eban hansuertatu zan lebitar batek ere: ikusi, eta beste bide bazterretik aurrera jarraitu.

Handik zehar bidez joian samariar bat, ostera, hurreratu egin zan, eta halan iku-sita, errukia hartu eutson; eta hurreraturik, zauriak lotu eutsozan, olioa eta ardaoagainera isuriz; eta bere abere gainean hartu eta ostatura eroan eban, eta han zain-du. Biharamunean, denario bi atara eta ostalariari emon eutsozan, esanez: Zainduegizu, eta gehiago eralgiten badozu, honantzakoan neuk ordainduko deutsut.

Hiru horreetatik, zein agertu zala deritzozu lapurren eskuetan jausi zanharen lagunurko? Legelariak erantzun eutson: Harentzat errukia izan ebana.Eta Jesusek orduan: Zoaz eta egin zeuk ere beste horrenbeste.

120

URTEAN ZEHARREKO XVI. DOMEKEA

Hasiera liburutik (Has 18, 1-10a)

Egun hareetan, Jauna Abrahani agertu jakon Mambreko artadian. Berorikhaundieneko ordua zan, eta Abrahan atarian egoan, jesarrita. Begiak jasotze-rakoan, hiru gizon ikusi zituan, bere aurrean zutunik.

Ikusi ebazaneko, txabola atetik euren bidera joan zan, eta lurrean ahus-peztuta, honan esan eban: “Jauna, zure gogoko banaz, ez joan zure morroia-ren aurretik, gelditu barik. Ura ekarteko aginduko dot, eta oinak garbituta,zuhaizpe horretan jesarriko zaree. Ogi zati bat ere ekarriko deutsuet, etaindarbarrituko zaree; eta gero jarraituko deutsazue bideari, zuen morroiarenondotik igaro zareen ezkero”. Hareek erantzun eutsoen: “Egizu dinozuna”.

Joan zan Abrahan arin-arin oihal-txabolara, Saragana, eta esan eutson:“Hartu behingoan hiru imina urun, eta oretu, eta egin opilak”. Joan zan gerozekorretara, eta zekor gizen on bat hartu eta morroi bati emon eutson, lastergertatu egian. Gero, gaztaia, erreberoa eta zekorkia harturik, dana aurreanjarri eutsen hirurei; eta bera euren ondoan geratu zan, zuhaizpean; eta hareekjan egin eben.

Orduan itandu eutsoen: “Non da Sara, zure emaztea?” Abrahanek eran-tzun: “Hor, oihal-txabolan”. Eta euretariko batek esan eutson: “Hurrengonatorrenerako seme bat izango dau Sarak”.

Erantzun-sa lmoa Sa l 14 , 2 -5

KANTA JAUNARI LUR GUZTIA,EGIN ALAITSU HAREN NAHIA.

Akatsik baga eta zintzo dabilana,bere artean egia dinoana;mihingainez inor bezten ez dauana,hurkoari gatxik egiten ez deutsana,auzokoa lotsagarri uzten ez dauana.Gaiztoari esker txarra emoten deutsona,

121

Jainkoaren bildur dana ospatzen dauana;bere kaltetan zin eginik ere aldatzen ez dana,dirua irabazitan emoten ez dauana,errubagearen aurka eskupekorik hartzen ez dauana.

San Pau lo Aposto luak K olosar r e i (K o l 1 , 24 -28)

Senideok: Poza dot orain, zuen onerako eroaten dodazan nahigabeakaitik;holan beteten dodaz neure haragian Kristoren nekeak, Haren gorputza danElizearen alde. Jaungoikoak Eleizearen zerbitzari egin nau, eta bere barri onazuei osorik adierazoteko eginkizuna emon deust.

Misterio hori gizaldi eta belaunaldietan ezkutuan egona da; eta orain Jain-koak bere santuei agertu deutse. Izan ere, Jainkoak ezagutuazo nahi izan deutsebere santuei, misterio honek jentilentzat daukan aintza eta aberastasuna: Kristodala zuentzat aintzaren itxaropena; Kristo hau iragarten gabiz jakituria guztiz,gizon guztiei burubide eta irakatsiak emonez, guztiak euren kristau bizitza bete-ra heldu daitezan.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen l ibur utik (Lk 10, 38-42)

Aldi haretan, sartu zan Jesus herritxo baten, eta Marta eritxon emakumebatek bere etxean hartu eban. Baeban honek Maria izeneko ahizpa bat; etahau Jaunaren oinetan jarrita, Haren berbea entzuten egoan.

Martak, barriz, baeukan nahiko lan etxeko zereginetan; eta, aurrean jarrieta esan eutson Jesusi: “Jauna ez ete deutsu batere ardura, nire ahizpeak nilanean bakarrik izteak? Esaiozu niri laguntzeko”. Eta Jaunak erantzun:“Marta, Marta, estu eta larri zabiz gauza askogaz; eta bat bakarra izan beha-rrezkoa. Mariak alderik onena aukeratu dau, eta ez jako hori kenduko.

122

URTEAN ZEHARREKO XVII. DOMEKEA

Hasiera l ibur ut ik (Has 18 , 20 -32)

Egun hareetan, Jaunak honan esan eban: “Haundia da Sodomaren etaGomorraren kontrako salakuntza, eta astuna hareen pekatua. Banoa behera,eta ikusiko dot egia dan salakuntzak dinoana. Eta egia ez bada, jakingo dot”.

Gizonek, handik urten eta Sodomarantz jo eben; eta bitartean, JaunaAbrahanegaz egoan. Eta Abrahanek esan eutson: “Zintzoa ere galduko etedozu gaiztoagaz batera? Beharbada, badira berrogeita hamar zintzo urian.Honeek ere galdu egingo ete dozuz? Parkamena ukatuko ete deutsazu uriari,berrogeita hamar zintzo hor izanik? Ezin Zuk holakorik egin! Zintzoa gaiz-toagaz galdu, eta zintzoa eta gaiztoa zoritxar bardinekoak egin. Zuk ez hola-korik! Mundu osoaren epaileak ez ete dau zuzen epaituko?”

Eta Jaunak erantzun eutson: “Sodomako uri barruan berrogeita hamar zintzoaurkitzen badodaz, uri osoari parkatuko deutsat eurokaitik”.

Eta Abrahanek barriro: “Ausardia da, benetan, hauts eta errauts nazanhonek neure Jaunari berba egitea. Berrogeita hamar baino bost gitxiago bali-ra, bost horreekaitik galduko ete dozu uri osoa?” Eta Jaunak: “Berrogeitabost aurkitzen badodaz, ez dot galduko”. Oraindino ere Abrahanek: “Berro-gei badira?”. Jaunak erantzun: “Ez dot galduko, berrogei horreekaitik”.

Orduan Abrahanek esan eutson: “Ez bedi hasarratu nire Jauna, berbetanjarraitzen badot. Hogeita hamar badira?” Eta Jaunak erantzun: “Ez dot gal-duko, han hogeita hamar aurkitzen badodaz”. Abrahanek jarraitu eban:“Begira, parkatu, ausardia da baina; eta hogei balira?” Jaunak erantzun: “Ezdot galduko, hogei horreekaitik”. “Ea!, ez bedi hasarratu nire Jauna, nik ba-rriro ere berba egiten badot. Eta hamar balira?” Eta Jaunak esan: “Ez dot gal-duko, hamar horreekaitik”.

Eta Jauna, Abrahanegaz berba eginda gero, joan egin zan; eta Abrahanbere etxera bihurtu zan.

123

Erantzun-sa lmoa 137 , 1 -8

ZU ZAITUT, JAUNA, ONDASUNA.edo

HOTS EGIN NEUTSUNEAN, ENTZUN NINDUZUN, JAUNA.

Jauna, bihotz-bihotzez deutsudaz eskerrak emongo,nire hitzak entzun dituzulako.Eresi egingo deutsut aingeruen aurrean,ahuspeztuko naz zure jauretxe santuan.Eskerrak emongo deutsadaz zure izenari,ona eta leiala zara-ta:Goratu dituzulako handikirozure hitza eta zure izena.Hots egin neutsunean, entzun zeunstan,eta nire bihotzean kemena indartu zenduan.Benetan garaia da Jauna, umilari deutso begiratzen,arroa, barriz, urrundik dau ezagutzen.Larrialdian nabilela, Zeuk bizkortzen nozu,nire arerioen hasarreen aurka eskua deustazu luzatzen,eta zure eskumeak nau salbatzen.Burutuko dau Jaunak nire alde hasia,betiko dago, Jauna, zure maitasuna,ez eskutik utzi zeure eskuz egin dozuna.

San Pau lo Aposto luak K olosar r e i (K o l 2 , 12 - 14 )

Senideok: Kristogaz batera hobiratuak izan zareenok Bataioan, Beraganizan zaree berbiztuak ere, hilen artetik biztu eban Jaungoikoaren ahalmeneansinisturik.

Zuen pekatuakaitik hilda zengozen, erdaindu barik zengozelako; bainaJainkoak Beragaz bizia emon eutsuen, pekatu guztiak parkatuta. Ezereztuegin eban gure kontra egoan eta bere hitzez kondenetan ginduzan zor-agiria;erditik kendu eban ha, kurutzean josirik.

124

Jesukr i s to r en Ebanje l ioa San Lukasen l ibur ut ik (Lk 11 , 1 - 13 )

Aldi haretan, Jesus otoitz egiten egoan leku baten; amaitu ebanean, esaneutson bere ikasleetako batek: “Jauna, irakatsi eiguzu otoitz egiten, Joanekbere ikasleei irakatsi eutsen lez”.

Harek esan eutsen: “Otoitz egitean, esan:"Aita, santu izan bedi zure izena,etor bedi zure erreinua,emoiguzu gure eguneroko ogia,eta parkatu guri gure pekatuak geuk ere gure zordun guztieiparkatzen deutsegun ezkero;eta ez gu tentaldira eroan"”.

Eta esan eutsen: “Zuetako batek adiskide bat badau, eta gauerdian hareganajoan eta esaten deutso: "Adiskide, emoidazuz zorrean hiru ogi; lagun bat etorri jatbidez etxera, eta ez daukat zer emonik". Baina besteak erantzuten deutso barru-tik: "Itzi naizu bakean! Atea itxita daukagu, eta umeak eta danok ohean gagoz;ezin naiteke jagi emoteko". Baina adiskide harek ate-joka jarraitzen badau, harazer dinotsuedan Nik: Adiskide lez emoteko jagiten ez bada ere, gogaikarri izan ezdakion behintzat, jagi eta emongo deutsoz behar dituan guztiak”.

Eta Nik hauxe dinotsuet: “Eskatu egizue, eta emongo jatzue; bilatu egi-zue, eta aurkituko dozue; jo atea, eta edegiko jatzue; eskatzen dauanak hartuegiten dau, bilatzen dauanak aurkitu, eta atea joten dauanari edegi egiten jako.Zuetako norbaitek, aita izanik, semeak ogia eskatuta, harria emongo ete deu-tso? Edo arraina eskatuta sugea emongo ete deutso, arrainaren ordez? Edoarrautza eskatu eta lupua emongo ete deutso? Beraz, zuok, gaiztoak izanarren, zeuon semeei gauza onak emoten badakizue, zenbatez gehiago emon-go deutse zuen zeruko Aitak Espiritu Santua, eskatzen deutsoenei!”.

125

URTEAN ZEHARREKO XVIII. DOMEKEA

K ohe le ten l ibur ut ik (K oh. 1 , 2 ; 2 , 21 -23)

Hutsaren hutsa -dino Predikariak–, hutsaren hutsa; dana huskeria.

Izan ere, badira gizonak, buruz, egoki eta trebetasunez lan egin ondoren,azkenean ezer egin ez daunari dana itzi beharrean aurkitzen diranak. Hori erehuskeria da eta oker handia. Ze irabazi ataraten dau gizonak, lanaren lanez etaarduraren arduraz eguzkipean nekatu eta gero? Egunez, atsekabeak, nekeak etaoinazeak; eta gauez ere, ez dau atsedenik haren bihotzak. Hau ere huskeria da.

Erantzun-sa lmoa Sa l 94 , 1 -9

ENTZUNGO AL DOZUE GAUR JAUNAREN ABOTSA:“EZ GOGORTU ZUEN BIHOTZA”.

Zatoze, pozez oihu deiogun Jaunari,txalo egin deiogun salbamen dogun Harkaitzari.Hurreratu gakiozan aurrera esker kantuekin,jai deiogun txalo eta eresiekin.Zatoze, ahuspez gurtu dagigun,egin gaituan Jaunari belaunikatu gakiozan.Bera da-ta gure Jainkoa,gu, barriz, Haren larreko herria,Haren zainpeko artaldea.Entzungo al dozue gaur Haren abotsa!“Ez gogortu zuen bihotza Meriban bezala,Masa egunean basamortuan bezala.Zuen gurasoak han zirikatu ninduen,Nik eginak ikusi arren tentatu ninduen”.

126

San Pau lo Aposto luak K olosar r e i (K o l 3 , 1 -5 .9 - 1 1 )

Senideok: Kristogaz berbiztu zareen ezkero, ibili zaiteze goi-ondasunen bila,Kristo han dago-eta, Jaungoikoaren eskoi-aldean jarrita. Bilatu egizuez goikoondasunak, eta ez lurrekoak. Hilak zaree, eta zuen bizia Kristogaz Jaungoikoa-gan ezkutaturik dago. Gure bizia dan Kristo agertu daitenean, zuok ere agertu-ko zaree aintzaz, Beragaz batera.

Hil egizuez, beraz, zuen gorputzean lurkoi dan guztia: haragikeria, lohike-ria, grina txarrak, gurari gaiztoak, eta sasi-jainkokeria dan diru-gosea. Ez esanalkarri guzurrik. Erantzi zuon gizon zaharra bere egiteekin; eta jantzi barria:bere Egilearen ereduz, barriztatzen doana, ezaguera beteraino heldu arte.Erakunde barri honetan ez dago, ez greziarrik, ez judutarrik, ez erdaindurik,ez erdaindubakorik, ez arrotzik, ez eszitarrik, ez etxekorik ez morroirik; Kris-to da, ostera, dana, eta Bera dago guztietan.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen l ibur utik (Lk 12, 13-21)

Aldi haretan, jente arteko batek esan eutson Jesusi: “Maisu, esaiozu nireanaiari, erdibana egin dagiala nigaz senipartea”.

Jesusek erantzun eutson: “Gizon, nork jarri nau Ni, zuon artean epaileedo erdibanatzaile?”. Eta jenteari esan eutson: “Hara, alde egizue ondasungose guztitik. Izan ere, ez dago inoren bizia, asko euki arren, daukazan onda-sunetan”.

Eta parabola hau esan eutsen: “Gizon aberats baten soloak frutu ugariemon eban; eta honan inoan berekautan: "Zer egin orain? Nire frutuok nonsarturik ez daukat". Eta esan eban: "Hauxe egingo dot: nire sabaiak bota, etahaundiagoak egin; eta hantxe gordeko dodaz neure gari eta ondasun guztiak".Eta esango deutsat neure buruari: "Ea, mutil! Badaukak ondasunik asko, ur-teetarako gordeta; hago nasai: jan, edan eta egik jai!"

Baina Jaungoikoak esan eutson: "Zoro hori! Gaur gauean datoz zure bizia-ren bila; eta norentzat izango dira pilatu dozuzanak?"

Horixe jazoten jako ondasunak beretzako batuta, Jaungoikoarentzat abe-rats ez danari”.

127

URTEAN ZEHARREKO XIX. DOMEKEA

Jaki tur ia r en l ibur ut ik ( Jak 18 , 6 -9 )

Aurretiaz emon jaken gure gurasoei gau haren barri,zelako zinari sinistu eutsoen garbi jakinez,euren uste ona sendotu eiten.Zure herria zintzoen salbamenaren eta arerioen hondamenaren zain egoan.Ekintza beragaz, arerioak zigortu egin zenduzan,eta gu aintzaz bete, Zeugana deituz.Zintzoen seme jatorrak opariak eskeintzen eutsuezan isilka;eta alkar ulertuta,lege santu hau ezarri eben:bai zorionean, bai zoritxarrean,santuak alkarren lagun izango zirala;eta asaben abestiak kantetan hasi ziran.

Erantzun-sa lmoa Sa l 32 , 12 -22

JAUNA DOT ARGI ETA SALBAMEN...edo:

BAI DOHATSU, JAUNAK BERE OINORDE HAUTATU DAUAN HERRIA.

Poztu zaiteze zintzook Jaunagan,zuzenak diranei dagokie Ha gorestea.Bai dohatsu, Jauna Jainko dauan jentea,bere oinorde hautatu dauan herria.Hara, Jaunaren begiak begirune deutsoenakana,Haren maitasuna itxaroten dabenakana;heriotzatik ditu atarako, eta gosetean aseko.Gure bihotza Jaunaren zain daukagu,

128

lagun eta babes Bera dogu.Betor gugana, Jauna, zure maitasuna,Zeugan dogu-ta gure uste ona.

Eber ta r r e i eg indako ep is to la t ik (Heb 11 , 1 -2 . 8 - 19 )

Senideok: Sinismena, itxaroten dogunaren oinarria da, ikusten ez diranenagerpidea. Sinismenaren bidez lortu eben asabek izen ona.

Sinismenaren indarrez bete eban Abrahanek Jaungoikoaren esana, etaurten eban ondaretzat hartu behar eban lurraldera, nora joian jakin barik.Sinismenaren indarrez bizi izan zan, agindutako lurrean, arrotz, erbesteanlez, txabolatan -eta bardin Isaak eta Jakob ere, agintzari beraren oinordekoziranak-; oinarri sendo gainean ezarritako herria itxaroten eban, Jaungoikoakeregia eta antolatua.

Sinismenaren indarrez hartu eban Sarak berak ere, adina joan eta gero,seindun izateko indarra, agintzaria egin eutsona leialtzat eukalako. Holan,gizon batengandik -horretarako hilda egoan batengandik, gainera- seme askojaio ziran, zeruko izarrak haina eta itsas bazterrean dagozan ondar kontaezi-nak beste.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen l ibur utik (Lk 12, 32-48)

Aldi haretan, Jesusek honan esan eutsen bere ikasleei:

Zagoze zuhur, gerrikoa gerrian, eta kriseiluak biztuta; ugazaba eztegueta-tik noiz etorriko zain dagozan morroiak lez, etorri eta atea joten dauanekoedegi deioen.

Zorionekoak, ugazabak, etortean, zuhur aurkitzen dituan mutilak! Egiadinotsuet: bere gerrikoa soinean jantzi eta mahaian jesarriazoko ditu, eta berahasiko jake zerbitzatzen. Zorionekoak, ugazabak holan aurkitzen dituanmorroiak, nahiz gauerdian nahiz goizaldean etorri.

Badakizue: etxagunak baleki gaueko zein ordutan etorriko dan lapurra, ezleuke etxea zulatzen itziko. Zuok ere prest egon zaiteze, uste ez dozuenorduan etorriko dalako Gizonaren Semea.

129

URTEAN ZEHARREKO XX. DOMEKEA

Jer emias Pr o fe ta r en l ibur ut ik ( Je r 38 , 4 -6 . 8 - 10 )

Egun hareetan, honan esaten eutsen haundikiak erregeri: “Hil egin behar daJeremias hori; bere berbaz, herrian geratzen diran guda-mutil eta herritar guz-tiak makaldu baino besterik ez ditu-ta egiten. Gizon hori ez dabil herriarenonaren bila; hondamendiaren bila dabil”.

Sedezias erregeak erantzun eutsen: “Hor daukazue zeuon esku. Erregekezin dau ezer egin zuen aurka”. Hartu eben, bada, Jeremias; eta Melkias erre-ge semearen ur zuloan sartu eben, kartzelako atarian; sokaz jaitsi eben. Urzulo haretan ez egoan urik, lupetza baino; eta holan Jeremias lupetzatan sar-tuta gelditu zan.

Urten eban Ebedmelekek jauregitik, eta esan eutson erregeri: “Errege, eneJauna: Txarto egin dabe gizon horreek, Jeremias profetea holan erabiltea: urzuloan sartu dabelako, eta han goseak hilgo dau”; (izan ere, ez egoan ogirikurian).

Orduan erregek honan agindu eutson Ebedmelek etiopiarrari: “Hartu zeu-gaz hiru gizon, eta atara egizu ur zulotik Jeremias profetea, hil baino lehenago”.

Erantzun-sa lmoa Sa l 39 , 2 .3 .4 . 18

JAUNA, ZATORKIDAZ ARIN LAGUNTZERA.edo

JAUNARI KANTA ONA DA-TA

HAIN DA HAUNDIA BERE BETIKO ERRUKIA.

Itxaron dot Jaunagan, itxaron,

makurtu jat eta entzun dau nire oihua.Atara nau herio zulotik, zingira lohitsutik;

harri gainean deustaz oinak gogortuazo, eta nire pausoak sendotuazo.

Ahoan eresi barri bat ipini deust,

gure Jainkoarentzat gorespen; hau ikusiz asko bildurtuko dira,

130

eta Jaunagan izango dabe itxaropena.

Ni gizajo eta behartsu naz,

baina Jauna da nigaz arduratzen;laguntzaile eta salbatzaile zaitut ene Jainko,arren, ez luzatu.

Eber ta r r e i eg indako ep is to la t ik (Eb 12 , 1 -4 )

Senideok: Honenbeste testiguren odei-erdian gagozan ezkero, itzi daigu-zan karga guztiak eta inguratzen gaituan pekatua; eta joan gaitezan, eroapenhandiz, dagokigun burrukaldira, sinismenaren iturri eta helburu dan Jesusgogora erakarriz. Honek ere, izan eikean atseginaren ordez, kurutzea eroaneban, lotsakizuna gitxietsirik; eta orain Jaungoikoaren aurkiaren eskoi-aldeanjarrita dago.

Gogoan euki egizue, badam halako eraso-aldia pekatariakandik eroanebana; ez etsi, ez galdu adorerik. Oraindino ez zaree odola isurtzeraino heldu,pekatuaren aurkako burrukaldian.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen l ibur utik (Lk 12, 49-53)

Aldi haretan, Jesusek honan esan eutsen bere ikasleei: “Lurrean sua jarte-ra etorri naz, eta nahiago neuke honezkero sutan balego! Bateo bat hartubeharra daukat, eta zelango larria hori bete artean! Lurrera bakea ekarteraetorri nazala uste al dozue? Ezetz dinotsuet, zatiketea eragitera etorri nazalabaino. Hemendik aurrera, bost bizi diran etxe baten, zatituta egongo dira:hiru biren aurka, eta bi hiruren aurka; aita semearen aurka, eta semea aitarenaurka; ama alabearen aurka, eta alabea amaren aurka; amaginarrebea errana-ren aurka, eta errana amaginarrebearen aurka”.

131

URTEAN ZEHARREKO XXI. DOMEKEA

Isaias Pr o fe ta r en l ibur ut ik (66 , 18 -21 )

Hauxe dino Jaunak: –“Neu etorriko naz herri eta hizkuntza guztiak batze-ra; etorri eta neure aintza ikusiko dabe. Ezaugarri bat jarri dot euren gainean,euretatik bizirik gelditutako batzuk bialduko ditut atzerrietara: Tarsisera, Puleta Ludera, Mesok eta Rosera, Tubal eta Yabanera, ez nire entzuterik izan, eznire aintzarik ikusi daben urrineko uharteetara.

Eurak, atzerri guztietatik ekarriko dabez, Jaunari eskeintzeko, zuen senideguztiak, zaldiz, burdiz, esku-aulkietan, mandoz, eta dromedarioz, Jerusalengomendi santura -halan dino Jaunak-, Israelgo semeak euren opariak JaunarenEtxe Santura ontzi garbietan ekarten dabezan lez. Eta euren artetik ere hau-tatuko ditut, bai abade eta bai lebitar izateko.

Erantzun-sa lmoa Sa l 1 16 , 1 .2

KANTA JAUNARI, LUR GUZTIA.

Gora ta gora, jende guztiok, Jainko Jauna;herri guztiok, emon Berari gorespena.Guretzat dauan maitetasuna zein sendoa! Agertzen deuskun leialtasuna betikoa!

Eber ta r r e i eg indako Epis to la t ik ( 12 , 5 -7 . 1 1 - 13 )

Senideok: Ahaztu egin jatzue, semeei lez, egin jatzuen erregu hau: “Eneseme, ez egizu txarto hartu Jaungoikoaren zentzaldia, eta ez zaitez kikildu,Harek hasarre egin deutsula-ta. Jaunak, maite dauanari esaten deutso gogor, etasemetzat daukana zigortzen dau. Zuen ikasbiderako dozuez nekeak. Semeakazlez dihardu Jaunak zuekaz. Ba al da aitarik, semeari agiraka egiten ez deutsanik?Edozein zigor, hartzen dan unean, ez jaku atsegingarri, eta bai mingarri; baina,gero, halan hezi diranentzat bakezko eta zuzentasunezko frutua ekarten dau.

Gogortu egizuez, bada, esku jausiak eta belaun lokatuak; ibilera zuzenaemoiezue zuen oinei, herrena danik okertu ez daiten, bai ostera osatu.

132

Jesukr i s to r en Ebanje l ioa San Lukasen l ibur ut ik ( 13 , 22 -30)

Aldi haretan: Bajoian Jesus herri eta auzoak zehar irakasten, Jesusalenerabidean. Eta norbaitek esan eutson: –“Jauna, gitxi al dira salbetan diranak?”

Berak erantzun eutsen: –“Eginahalak egizuez ate estutik sartzen. Neukdinotsuet: askok nahiko dabe sartu, eta ezingo dabe. Etxeko Jaunak jagi etaatea itxi dagianean, kanpoan gelditu eta ate joka hasiko zarie, esanez: “Jauna,edegiguzu”. Baina erantzungo deutsue: “Ez dakit nondikoak zarien”.

Orduan zuok hasiko zarie esaten: “Guk zugaz jan eta edan dogu, eta zuk gureplazetan irakatsi dozu”. Baina harek esango deutsue: “Ez dakit nondikoak zarien;alde nigandik, gaiztakeri egile guztiok!” Han izango da negarra eta haginen karras-kotsa, Abrahan, Isaak, Jakob eta Igarle guztiak Jainko herrian ikusi dagizuezanean,zuok barriz handik kanpora bialduta! Sortaldetik eta sartaldetik, ipar eta hegoalde-tik etorriko dira, eta mahaian jarriko dira Jainko erreinuan. Eta hara: bada azkenikaurrenen izango danik, eta aurrenekorik, azken izango danik.

133

EEggiinnaahhaallaakk eeggiizzuueezz aattee eessttuuttiikk ssaarrttzzeennUrtean zeharreko 21. domekea

URTEAN ZEHARREKO XXII. DOMEKEA

Siraken l ibur ut ik (S i r 3 , 19 -21 . 30 -31 )

Ene seme, izan zaitez apal zure egintzetan,eta gizon eskuzabala baino maiteago izango zaitue.Izan zaitez, zenbat eta haundiago,hainbat eta apalago,eta Jainkoaren ederra aurkituko dozu;haundia da-ta Jaunaren errukia,eta apalei agertzen deutsez bere ezkutuak.Harroaren gatxak ezin osatu daitekez,gaiztakeriak sustraiak eginda daukazalako harengan.Zentzundunak zentzundunen berbak maite ditu;jakituriari adi-adi dagoan belarriak poza izango dau.

Erantzun-sa lmoa Sa l 67 , 4 - 1 1

ZUK, ENE JAINKO, ZURE ONTASUNEAN

ERATU DOZU BEHARTSUENTZAT ETXEA.

Zintzoak poztuten dira,Jainkoaren aurrean alaitzenpozetan dira asetzen.Kanta Jainkoari,egin goratzarre Haren izenari,izena Jauna dau,Haren aurrean poztu zaiteze.Umezurtzen aita da, alargunak ditu jagoten,bere bizitoki santuan da egoten.Jainkoak aterpea emoten deutse baztertuei,loturik eroanak pozetan ditu askatzen.Bialdu zenduan, ene Jainko, euri ugaria,

134

Zeuk indartu zenduan zure lur jausia.Han geratu zan zure artaldea,Zuk, ene Jainko, zure ontasunean behartsuentzat eratutako lurrean.

Eber ta r r e i eg indako ep is to la t ik (Eb 12 , 18 - 19 .22 -24)

Senideok: Zuek ez zaree ukitu daiteken mendi batera haldu: zu bizi, hodei,ilunpe, ekatx, turutots eta berba-orroetara; holakoak entzun ebezanak, eureigehiago berba ez egiteko eskatzen eben.

Zuek Sion-mendira urreratu zaree, Jaungoiko biziaren herrira, zerukoJerusalenera, milaka eta milaka aingeruren batzarrera, guztien epaile danJaungoikoagana, euren helburua heldutako zintzoen espirituetara, alkargobarri baten bitarteko dan Jesusengana.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen l ibur utik (Lk 14, 1. 7-14)

Aldi haretan, zapatu baten, Jesus farisear handiki baten etxean sartu zanbazkaltzera. Hareek zelatan egokozan. Jesusek, jatera deitutakoak lehenengoaulkiak aukeratzen ebezala konturaturik, parabola hau esan eutsen.

“Ezteguetara dei egiten deutsuenean, ez zaitez jarri lehenengo lekuan:baleiteke zu baino gehiago danen bat harek deitua izatea; etorriko da, zuri etahari dei egin deutsuena, eta esango deutsu: "Itzi egiozu zure lekua honi".Orduan azkeneko lekura joan beharko dozu, lotsatuta. Holan barik, eztegue-tara dei egiten deutsuenean, zoaz eta jarri zaitez azkenengo lekuan; dei egindeutsunak, datorrenean, esan dagitsun: "Adiskide, igo gorago!" Orduan osoondo geldituko zara mahaikide guztien aurrean.

Izan ere, bere burua goratzen dauana, beheratua izango da; eta bere buruabeheratzen dauana, goratua”.

Bazkaltzera dei egin eutsanari esan eutson: “Bazkari nahiz afari bat emo-tean, ez deitu ez adiskide, ez senide, ez ahaide, ez auzoko aberatsei; eurok eredei egingo deutsuelako, eta holan ordainduko. Jatordu bat emotean, egin deibehartsuei, elbarriei, herren eta itsuei; eta zorioneko izango zara, orderik ezinemon izango deutsue-ta; ordea, zintzoen berbiztean emongo jatzu”.

135

URTEAN ZEHARREKO XXIII. DOMEKEA

Jaki tur ia r en l ibur ut ik ( Jak 9 , 13 - 19)

Nork ezagutu leike Jainkoaren asmoa? edo nork asmatu Jainkoak nahi dauana?Gizon hilkorren asmoak hutsak dira,eta aldakorrak gure burubideak.Gorputz ustelkor hau astun jako arimeari,eta buztinezko txabola honekgehiago nekatzen dau, berez kezkati dan gogoa.Lurreko gauzak ozta-ozta asmatzen doguz,eta esku artekoak, nekez aurkitzen.Nork aztertu zerukoak?Nork ezagutu zure asmoa,Zeuk jakituria emon ezik,goi horretatik zeure Espiritu Santua bialdu ezik? Honek zuzenduko ditu lurrekoen bideak,eta ikasiko dabe gizonak Zuri atsegin jatzuna;jakituriak salbatuko ditu, Jauna,hasieratik zure gogoa egiten dabenak.

Erantzun-sa lmoa Sa l 89 , 3 - 17

JAUNA DOT ARGI ETA SALBAMEN.

Hauts bihurtuazoten dozuz gizakiak,hau esanez: “Bihurtu zaiteze, giza-semeak”.Zure begientzat mila urte,atzo igaro zen eguna adina,gau-txanda bat adina.Amets bihurtzen dira Zuk eroatean,

136

goizeko bedar heze antzean goizean hezerik da garatzen,arratsaldean zimeltzen da eta igartzen.Gure egunak zenbatzen erakutsi egiguzu,bihurtu dakigula bihotz hau zuhur.Bihurtu zakiguz, Jauna, noiz arte? Jarri zaitez zure morroien alde.Zure maitasunaz ase gagizuz goizean,gure egun guztietan poztu eta alaitu gaitezan.Gugan bedi Jaunaren, gure Jainkoaren ontasuna,gure eskulanean lagundu eiguzu,eta gure eskuen lana lagundu egizu.

San Pau lo Aposto luak F i lemoni (F lm 9b-10 . 12 - 17)

Anaia maite hori: Nik, Paulok, zahartua eta orain gainera Jesukristogaitikgiltzapean nagoan honek, giltzapean sortu dodan neure seme Onesimoren aldeegiten deutsut eskaria. Bera bialtzen deutsut; bera, bai, neure seme bihotzekoa.Neugaz euki gura neban, zure ordez zerbitzari izan nengian, barri onagaitikespetxean nagoan bitartean. Hala ere, ez dot zure baimen barik ezer nahi izan,zure egintza on hori behartuta egina izan ez eiten, gogoz egina baino.

Beharbada, horretarakoxe alde egin eutsun apur batez, gero betiko zeugazhartu dagizun; ez, ostera, morroi lez, morroi lez baino gehiago, anaia maitelez: niretzat maite-maitea da, baina zuretzat maiteago, gizon lez eta kristinaulez. Beraz, ni adiskide banozu, hartu egizu bera neu lez.

137

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen l ibur utik (Lk 14, 25-33)

Aldi haretan, jende asko joian Jesusegaz, eta eurakana bihurtu eta esaneutsen: “Inor Nigaz etorten bada, eta bere aita-amak, bere emaztea, seme-ala-bak, anai-arrebak, eta bere burua ere Ni baino maiteago baditu, ezin daitekenire ikasle izan. Bere kurutzea hartu eta Nigaz ez datorrena, ezin daiteke nireikasle izan.

Izan ere, zuetariko inork dorre bat egin nahi badau, ez ete dau lehenengo,jesarrita, zenbat eralgi beharko dauan ikusten, amaitzeko beste ba ete dau-kan? Oinarriak jarri eta gero, amaitu ezinean ikusten dabenak barre egin ezdeioen, esanez: "Hona hemen, etxegintzan hasi eta amaitu ezinik gelditu zangizona".

Edota errege batek, beste errege baten aurka gerra egiten urtetean, ez etedau lehenengo, jesarrita, aztertzen, ea hogei mila gizonegaz datorrenarihamar milagaz gogor egin ete lekion? Eta ezin badau, ha urrun dan artean,mandatariak bialtzen deutsoz, bake-eske.

Holantxe zuok ere: daukazan guztiak izten ez dituana, ezin daiteke nireikasle izan”.

138

URTEAN ZEHARREKO XXIV. DOMEKEA

Ur teera l ibur ut ik (Ur 32 , 7 - 1 1 , 13 - 14 )

Egun hareetan, Jaunak honan berba egin eutson Moisesi: “Jatsi zaitezmenditik; pekatu egin dau, zuk Egiptotik ataratako herriak. Behingoan oker-tu dira, Nik erakutsi neutsen bidetik; urrezko zekor bat egin dabe, eta gurtueta opariak eskeintzen deutsoez, eta esaten dabe: "Hauxe da, Israel, Egipto-tik zu atara zinduzan zure Jainkoa"”.

Eta Jaunak barriro ere Moisesi: “Ikusten dot herri hau burugogorra dana;itzi eidazu nire hasarrea horreen aurka sutzen, hondatu dagidazan; eta herrihaundi bat sortuko dot zugandik”.

Moisesek, ostera, honan otoitz egin eutson Jaunari, bere Jaungoikoari:“Zergaitik sutu behar dau, Jauna, zure hasarreak, indar haundiz eta esku sen-doz Egiptotik atara zenduan zeure herri honen aurka?

Gogoratu egizuz zure zerbitzariak, Abrahan, Isaak eta Israel, hareei honanzin egin zeuntsen-ta zeure buruagaitik: "Zuen jatorria zeruko izarrak besteugarituko dot, eta aitatu deutsuedan lurralde guzti hau zuen ondorengoeiemongo deutset, betiko ondare izan dagien"”.

Eta damutu egin zan Jauna bere herriari egin eutson zemaiaz.

139

Erantzun-sa lmoa Sa l 50 , 3 - 19

ZUK EMON, JAUNA, ARNAS BARRI,SORTU NIREGAN BIHOTZ GARBI.

Erruki zakidaz, Jainko, zure maitasun handiaz,kendu egizu nire errua zure amaigabeko errukiaz.Garbitu naizu zeharo nire hobenetik,garbitu nire gaiztakeriatik.Bihotz garbi bat, Jainko, sortu egizu nigan,arnasa bizkorra barritu egizu nire barruan.Ez nagizu urrundu zure aurretik,zure arnasa santua ez kendu niri.Edegiko deustazuz ezpanok, Jauna,eta nire ahoak iragarriko dau zure gorespena.Nire oparia, Jainko, bihotz damutua ez dozu baztertuko, Jainko, bihotz damutu eta umildua.

San Pau lo Aposto luak Timoteor i ( 1 Tm 1 , 12 - 17)

Anaia maite hori: Eskerrak emoten deutsadaz Kristo Jesus gure Jaunari;izan ere, gai egin ninduan, nigan ustea izan eban eta eginkizun hau neureeskuetan jarri, naiz eta ni lehenago biraolari izan, erasotzaile eta laidotzaile.Jauna, ostera, errukitu egin jatan, sinisbakoa izanik ez jakinez egiten nebala-ko egiten nebana. Eta Jainkoak gainezka isuri eban bere grazia nire gainera,sinismena eta kristinau maitasuna emonez.

Benetako berbea da, eta oso-osoan onartzekoa: Jesukristo pekatariak sal-batzera etorri zala lurrera, eta eurotarik lehenengoa naz ni. Horregaitik lortuneban errukia, Jesukristok nigan erakutsi egian lehenengo bere bihotz haun-dia, eta eredu izan nendin Haregan sinistu eta betiko bizitza lortuko dabe-nentzat.

Gizaldien Erregeri, Jaungoiko hilezkor, ikusiezin eta bakarrari, aintza etaomena, gizaldi eta gizaldietan. Amen.

140

Jesukr i s to r en Ebanje l ioa San Lukasen l ibur ut ik (Lk 15 , 1 -32)

Aldi haretan, zergalariak eta pekatariak piloka hurreratu ei jakozan Jesusientzuten. Eta farisearrak eta idazlariak alkarregaz marmarrean hasi ziran, esa-nez “Honek ondo hartzen ditu pekatariak, eta jan ere egiten dau eurakaz”.

Orduan Jesusek parabola hau esan eutsen: “Zuetariko batek, ehun ardiizan eta bat galtzen badau, ez ete da, laurogei eta hemeretziak larrean itzita,galdutakoaren bila joaten, aurkitu arte? Eta, aurkitzen dauanean, lepoan har-tzen dau, pozik; eta etxera heltzean, lagunei eta auzokoei deitu eta esatendeutse: "Poztu zaiteze nigaz! Aurkitu dot galdu jatan ardia".

Hara zer dinotsuedan: Poz handiagoa izango da zeruan, bihozbarritzendan pekatari bakar batengaitik, bihozbarritu beharrik ez daben laurogei etahemeretzi zintzoakaitik baino.

Eta emakume batek, hamar drakma izan eta bat galtzen badau, ez ete dauargia biztuten, etxea garbitzen eta arduraz bilatzen, aurkitu arte? Eta aurki-tzen dauanean, lagunei eta auzokoei deitu eta esaten deutse: "Poztu zaitezenigaz! Aurkitu dot galdu jatan drakma!".

Hara zer dinotsuedan: Holantxe poztuko dira Jaungoikoaren aingeruak,bihozbarritzen dan pekatari bakar batengaitik”.

141

URTEAN ZEHARREKO XXV. DOMEKEA

Amos Pr o fe ta r en l ibur ut ik (Amos 8 , 4 -7 )

Entzun hau, zuok, behartsuak zapaltzeneta herriko jente xehea hondatzen dozuenok,esanez: “Noiz igaroko ete da ilbarria, garia saltzeko,eta zapatua, sabaiak edegiteko? Neurriak txikitu egiten dozuez,balioak handitu, eta okerreko pisuak erabilten;pobreak diruz erosten dozuez,eta behartsuak oinetako pare baten,gari-hondakinak ere salduz”.Jakoben aintzagaitik, zin egiten dau Jaunak,ez dauala sekulan ahaztuko, zuek egindakorik.

Erantzun-sa lmoa Sa l 1 12 , 1 -8

JAUNA, ZURE MAITASUNA ABESTUKO DOT BETIREN BETI.

Jaunaren morroiak, goratu egizue,Jaunaren izena goratu egizue.Jaunaren izena bedeinkatua izan bedi,orain eta gizaldiz gizaldi.Jauna garai dago herri guztien aldean,Haren ospea ortziaren gainean.Nor da gure Jainko Jauna adinakorik ? Goian jesarrita dago;eta begia jaisten dau zeru eta lurreraino.Jasoten dau dohakabea hautsetik,ataraten behartsua simaurretik;jesarriazo dagian nagusiekin,bere herriaren nagusiekin.

142

San Pau lo Aposto luak Timoteor i ( 1 Tm 2 , 1 -8 )

Anaia maite hori: Hauxe eskatzen deutsut lehenengo: otoitz, erregu etaesker emoteak egiteko gizaki guztien alde, eta erregeen eta agintzen dagozanguztien alde: zintzo eta egoki, izaera bare eta baketsuan bizi gaitezan. Ona etaatsegina da hau, Jaungoiko gure Salbatzailearen begietan, gizaki guztiak sal-batzea eta guztiak egiaren ezaguerara heltzea nahi dau-eta.

Izan ere, bakarra da Jaungoikoa, eta bakarra Jaungoikoaren eta gizonenbitartekoa: Kristo Jesus gizona, bere burua guztien ordain emon ebana. Beresasoian emondako autormena da hau; eta horretarako ipinia nago ni albistari etaapostolu –egia dinot, ez dinot guzurrik–, jentilen irakasle sinismenean eta egian.

Hau da, beraz, gizonezkoei eskatzen deutsedana: otoitzak egin dagiezalatoki gustietan, esku garbiak jasoz, hasarrerik eta eztabaida barik.

Jesukr i s to r en Ebanje l ioa San Lukasen l ibur ut ik (Lk 16 , 1 - 13 )

Aldi haretan, Jesusek honan esan eutsen bere ikasleei

[“Gizon aberats batek kontu hartzaile bat eukan, eta ondasunak alperrikgaltzen ebilkola salatu eutsoen.

Dei egin, eta esan eutson: "Zer da, gero, zugaitik entzun dodana? Emoi-dazu zure kontu hartzailetza horren garbitasuna; gaurtik aurrera ez zara nireondasunen kontu hartzaile izango".

Kontu hartzaileak esan eban orduan bere barrurako: "Zer egin behar dotorain, ugazabak kontu hartzailetza kendu egiten deust-ta? Aitzurrean egitekoindarrik ez daukat; eskean hasteko lotsatu egiten naz. Badakit zer egin, uga-zabak kontu hartzaile izatea kentzen deustanean norbaitek bere etxean hartunagian".

Banan-banan bere ugazabaren zordun guztiei dei egin, eta esan eutsonlehenengoari: "Zenbat zor deutsazu zuk nire ugazabari ?" Eta harek: "Nikehun upel orio". Eta berak: "Hartu zure agiria; jesarri zaitez, eta idatzi arin:berrogeita hamar". Gero beste bati: "Zuk zenbat zor deutsazu?" Eta harek:"Nik ehun anega gari". Eta berak: "Hartu zure agiria, eta idatzi laurogei".

143

Ugazabak goratu egin eban kontu hartzaile gaiztoa, zuhur jokatu ebalako.Izan ere, mundu honetako umeak zentzundunagoak dira euretarrekin, argia-ren umeak baino.

Eta hara zer dinotsuedan: "Egizuez adiskideak okerreko dirutik, diru barikaurkitzen zareenean, betiko etxean hartu zagiezan.] Gauza txikienetan leialadana, handian ere leiala da; txikienean zintzoa ez dana, handian ere ez. Beraz,okerreko diruagaz leial izan ez bazaree, nork itzi zuen esku benetako onda-sunak? Eta inorenagaz ez bazaree leial izan, nork emon zuoi zeuonak?

Ezin daiteke zerbitzari bat ugazaba biren morroi izan. Izan ere, edo batagorroto izango dau eta bestea maite, edo bati leial izango jako, eta bestea ezdau aintzat hartuko. Ezin zaree izan Jainkoaren eta diruaren morroi"”.

144

URTEAN ZEHARREKO XXVI. DOMEKEA

Amos Pr o fe ta r en l ibur ut ik (Am 6 , 1a . 4 -7 )

Hauxe dino Jaungoiko Ahalguztidunak:zoritxarrekoak, euren ustea Sionen daukenak;eta Samariako mendiaz fidatzen diranak.Marfilezko zizailuetan etzuten dira,euren oheetan luze eta nagi;artaldeko bildotsaketa kortako zekorrak jaten dabez;zitara-soinuaz bertso kantari,Dabid lez, soinu barriak asmatzen;ardaoa ontzi handietan edaten,eta oliorik bikainenaz euren buruak igurzten;ez dauke Joseren hondamendiaren kezkarik.Horregaitik, atzerrira eroango dabez,erbestetu guztien aurretik;Holantxe amaituko da mozkor-ontzien jaia”.

Erantzun-sa lmoa Sa l 145 , 6 - 10

JAUNAREN HITZA GURE ARGIA...edo

GORATU EGIZU JAUNA, ENE BARRUA.

Leiala da betieren beti,emoten deutse eskubidea zapalduei,ogia gose diranei.Atxilotuak Jaunak askatzen ditu,itsuen begiak Jaunak argitzen ditu.Okertuta dagozanak Jaunak ditu zutunik jarten,

145

zintzoak Jaunak ditu maitatzen.Arrotzak Jaunak ditu zaintzen,umezurtz eta alargunak laguntzen,gaiztoen asmoak eragozten.Errege izango da Jauna sekuletan,zure Jainkoa, Sion, menderen mendetan.

San Pau lo Aposto luak Timoteor i ( 1 Tm. 6 , 1 1 - 16 )

Anaia maite hori: Zuk, Jaungoikoaren gizon horrek, bilatu egizu zuzenbi-dea, erlejinoa, sinismena, maitasuna, iraupena, gozotasuna. Ekin sinismena-ren borrokeari, heldu betiko bizitzeari, horretarakoxe deitua zagozalako, etahorren autormen bikaina egin dozu, testigu askoren aurrean.

Gauza guztiak biziazoten dituan Jaungoikoaren aurrean, eta Pontzio Pilato-ren auzitegian autormen bikaina egin eban Kristo Jesusen aurrean, eskatzendeutsut: bete agindua, kutsu eta berba-bide barik, Jesukristo gure Jaunarenagertze egunera arte: agertuazoko dau Ha, bere sasoian, zoriontsu eta nagusibakar dan Jainkoak, erregeen Erregea eta Jaunen Jauna danak, hilezkortasunaBerak bakarrik daukanak, lortu ezinezko argitan bizi danak, inork ikusi ez daua-nak, eta ikusiezina ere danak. Berari aintza eta aginpidea beti betiko. Amen.

146

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen l ibur utik (Lk 16, 19-31)

Aldi haretan, Jesusek honan berba egin eutsen farisearrei: “Bazan gizonaberats bat, purpuraz eta lino finez janzten zana, eta egunero bazkari ederrakegiten zituana. Lazaro izeneko eskeko bat aberatsaren aurrean etzunda ego-ten zan, zauriz josia; aberatsaren mahaitik jausten zanaz asetu nahi izateneban, baina ez eutson inork emoten; txakurrak eurak etorten jakozan, eta zau-riak miazkatzen eutsoezan.

Hil zan eskekoa, eta aingeruak Abrahanen altzora eroan eben. Hil zan abe-ratsa ere, eta lurperatu eben. Hilen lekuan oinazetan egoala, begiak jaso etaurrunean Abrahan ikusi eban, eta honen altzoan Lazaro; eta deiadarka esaneban: "Aita Abrahan, erruki zakidaz, eta agindu egiozu Lazarori, bere atzamarburua uretan busti eta hoztu deidala mihina, oinaze gorritan nago-ta sugarhonetan".

Abrahanek esan eutson: "Seme, gomutatu zaitez, zuk zeure bizitzan onda-sunak hartu zenduzala; Lazarok, barriz, zoritxarrak; horregaitik, orain haupozetan dago, eta zu oinazetan. Gainera, gure eta zuen artean leize haundiadago, eta nahita ere, ezin da joan inor hemendik zuekana; ezta hortik guganaere, ezin da etorri inor".

Eta aberatsak: "Orduan; aita, bialdu egizu Lazaro gure aitaren etxera, bostanaia daukadaz-ta, hareei hemengo barri emotera, eurak ere oinaze lekuhonetara etorri ez daitezan".

Eta Abrahanek: "Badaukez Moises eta Profetak; entzun deieela".

Baina aberatsak barriro: "Ez, aita Abrahan; baina hildakoren bat joangobalitzake, damutuko litzatekez".

Abrahanek erantzun: "Moisesi eta Profetei entzuten ez badeutsee, ez dabesinistuko, ezta hildako bat biztuta ere"”.

147

URTEAN ZEHARREKO XXVII. DOMEKEA

Habakuk Pr o fe ta r en l ibur ut ik (Hab 2 -3 ; 2 , 2 -4 )

Noiz arte, Jauna, egin behar dot nik deiadar, eta Zuk entzun ez?Noiz arte, ni Zuri oihuka: “Gogorkeria!”, eta Zuk salbatu ez?Zergatik ikusiazoten deustazuz txarkeriak? Zergaitik erakusten nekeak, gogorkeriak eta hondamendiak?Zergaitik sortzen dira hasarreak, eta izaten borrokaldiak?Orduan Jaunak erantzun eustan“Idatzi egizu ikuskizuna:hilarri harlosatan, errez irakurri daiten.Ikuskizun hori bere sasoian jazoko da;horretara doa, ez dau huts egingo;luzatuko baleu, zagoz zain,etorriko da, bai, berandu barik.Harrokeriaz beterik dagoana jausi egiten da;baina zintzoa bere leialtasunak biziazoko dau”.

Erantzun-sa lmoa Sa l 91 , 1 -9

ENTZUNGO AL DOZUE GAUR JAUNAREN ABOTSA:“EZ GOGORTU ZUEN BIHOTZA”.

Zatoze, pozez oihu deiogun Jaunari,txalo deiogun salbamen dogun Harkaitzari.Hurreratu gakiozan aurrera esker kantuekin,jai deiogun txalo eta eresiekin.Zatoze, ahuspez gurtu dagigun,egin gaituan Jaunari belaunikatu gakiozan.Bera da-ta gure Jainkoa,gu, barriz, Haren larrako herria,

148

Haren zainpeko artaldea.Entzungo al dozue gaur Haren abotsa!“Ez gogortu zuen bihotza Meriban bezala,Masa egunean basamortuan bezala.Zuen gurasoak han zirikatu ninduen,Nik eginak ikusi arren tentatu ninduen”.

San Pau lo Aposto luak Timoteor i (2 Tm 1 , 6 -8 . 13 - 14)

Anaia maite hori: Bizkortu egizu nire esku-ezartzeaz zeugan dozun Jaun-goikoaren grazia; Jaungoikoak ez deuskulako bildurrezko espiritua emon,inadr, maitasun eta neurribidezko espiritua baino. Ez izan, bada, gure Jaunaautortzeko lotsarik; ezta ni, Haren giltzapeko nazan hau, autortzeko ere; bes-tela baino: eroan egizuz nekeak neugaz batera barri onaren alde, Jaungoikoa-ren indarrez.

Hartu egizuz jarraibidetzat, sinismenari eta kristau maitasunari buruznigandik entzun dozuzan berba osasungarriak. Zaindu egizu gordailu ederhau, gugan bizi dan Espiritu Santuaren indarrez.

Jesukr i s to r en Ebanje l ioa San Lukasen l ibur ut ik (Lk 17 , 5 - 10 )

Aldi haretan, apostoluak honan esan eutsen Jaunari “Gehitu eiguzu sinis-mena”. Eta Jaunak: “Mostaza hazia adinako sinismena bazendue, masuston-do honi esango zeunskioe: urten hortik eta bota susterrak itsasoan”, eta egin-go leuke zuon esana.

Egin daigun zuen morroia goldaketan edo artzaintzan dabilela; kanpotiketxera etortean, nork esango deutso: "zatoz eta jarri zaitez berehala ma-haian?" Ez ete deutso beste hau esango: "prestatu egidazu afaria, jantzi gerri-koa eta zerbitzatu naizu, nik jan eta edan arte; zuk gero jan eta edango dozu"?Ugazabak zor ete deutso eskerrik morroiari, agindu jakona egin daualako?

Bardin zuok ere: agindutako guztia egiten dozuenean, esaizue: "morroi gauzaez ziran batzuk gara; egin behar genduana egin dogu"”.

149

URTEAN ZEHARREKO XXVIII. DOMEKEA

Er r egeen b igar r en l ibur ut ik (2 Erg 5 , 14 - 17)

Egun hareetan, jatsi zan Siriako Naaman, eta zazpi bider murgildu zan Jor-danen, Jaungoikoaren gizonak esan eutson lez: eta umetxo batena baizengarbi gelditu zan haren haragia.

Bihurtu zan atzera bere lagun taldeagaz Jaungoikoaren gizonagana, eta, aur-keztuta, esan eutson: "Orain badakit ez dagoala munduan Israelgo Jaungoikoabaino besterik. Hartu egizu, arren, zure zerbitzari honen eskuerakutsi bat". Eli-seok erantzun eutson: "Neure Jaunagaitik! Ez dot hartuko". Naamanek, hartze-ko, ostera ere; baina harek, ezetz.

Orduan, Naamanek: "Ezezkoan zagozan ezkero, itzi egidazu, zure zerbi-tzari nozun honi, lur honetatik mandokada bi hartzen; gaurtik aurrera ezdeutsadalako nik, zure morroi honek, Jauna ez dan beste Jainkori eskeintza-rik eta erre-oparirik egingo".

Erantzun-sa lmoa Sa l 97 , 1 -4

KANTA JAUNARI LUR GUZTIA,EGIN GOGOTIK HAREN NAHIA.

Kanta Jaunari kantu barri,egin bai ditu hainbat harrigarri.Bere eskoiak emon deutso garaipena,bere beso santuak.Ezagutuazo dau Jaunak Beragandiko garaipena,agertu dau atzerrien aurrean bere zuzentasuna.On eta leial izan dala gogoratu dau,Israel etxeari buruz.Ikusi dabe lur muga danekgure Jaungoikoagandiko garaipena.Lur osoa, egiozu txalo Jaunari,egin oihu eta irrintzi, egin eresi.

150

San Pau lo Aposto luak Timoteor i (2 Tm 2 , 8 - 13 )

Anaia maite hori: Gogoratu egizu Jesukristo Jauna, Dabiden odolekoa,hilen artetik biztua; hauxe da nire ebanjelioa. Horregaitik nago neketan, gaiz-kile bat lez giltzapean jausteraino. Baina Jaunaren berbea ez dago giltzapetu-ta. Horregaitik daroat nik guztia, aukeratuen onerako, Kristok betiko aintza-gaz emoten dauan salbamena horreek ere lortu dagien.

Benetako berbea:Haregaz hilten bagara,bizi ere, Beragaz biziko gara;nekeetan irauten badogu,errege ere izango gara Beragaz;ukatzen badogu,Berak ere ukatu egingo gaitu;gu leialak ez bagara,beti leial izango da Ha,bere burua ezin daike-ta ukatu.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen l ibur utik (Lk. 17, 11-19)

Aldi haretan, Jesus Jerusalenera bidean joian, Samaria eta Galilea artetik.Herritxo baten sartzerakoan, hamar legenardunek urten eutsoen bidera, etaurrun geldituta, deiadarka esaten eutsoen: "Jesus, Maisu, erruki zakiguz!". Je-susek ikusi ebazanean, esan eutsen: "Zoaze eta agertu abadeakana". Bideanjoiazala, garbi gelditu ziran.

Euretariko bat, bere burua osatuta ikusi ebanean, bihurtu egin zan, oihuhandiz Jainkoa goresten ebala; eta Jesusen oinetan ahuspeztu eta eskerrakemoten eutsozan. Eta hau samariarra zan.

Jesusek esan eban: "Ez ete dira hamarrak garbitu? Non dira beste bedera-tziak? Ez al da izan atzerritar hau baino, bihurtu eta Jaungoikoa goratzeko?"

Eta osatuari esan eutson: "Jagi zaitez, eta zoaz. Zeure sinismenak osatuzaitu".

151

URTEAN ZEHARREKO XXIX. DOMEKEA

Urteera liburutik (Ur 17 8-13)

Egun hareetan, etorri zan Amalek, eta borrokan egin eutsen Rafidinenisraeldarrei. Moisesek esan eutson Josueri: “Aukeratu egizuz mutilak, eta zoazAmaleken kontra borrokara. Ni bihar mendi gailurrean izango naz, makilamirarigilea eskuan dodala.

Egin eban Josuek Moisesek esana, eta Amaleken kontra joan zan borroka-ra. Moises, Aaron eta Urek barriz, mendi gailurrera igo eben.

Moisesek, eskuak gora eukazanean, Israel zan irabazle; eta eskuak behe-ratzean, Amal. Moisesen besoak nekatu egin ziran eta, horregaitik, harri bathartu eta azpian jarri eutsoen, eta bera gainean jesarri zan. Aaronek eta Urekbesoei eusten eutsoen, batak alde batetik, eta besteak bestetik; eta holan,haren besoak jasota iraun eben iluntzeraino. Eta Josuek ezpataz hondatuzituan Amalek eta honen herria.

Erantzun-sa lmoa Sa l 120 , 1 -8

JAUNA DOT ARGI ETA SALBAMEN.

Begiok mendietara jasoten nik:laguntza niri nondik? Jaunagandik nire laguntza,Harek egin ditu zeru-lurrak.Ez deutsu oina kili-kolo itziko,zure zaintzaileak ez dau lozorrorik egingo.Israel zaintzen dagoana,ez dau lozorroak hartuko, ez loak.Jauna da zure zaintzaile,Jauna dozu eskumaldetik kerizpe.Ez zaitu joko egunez eguzkiak,ez gauez ere ilargiak.Jaunak zainduko zaitu gatx guztitik,

152

zainduko zure bizia heriotzatik.Zure sartu-urtenak Jaunak zainduko ditu,oraindanik betiko.

San Pau lo Aposto luak Timoteor i (2 Timoteo 3 , 14 -4 ,2 )

Anaia maite hori: Zagoz sendo, ikasi eta sinistu dozun guztian, norengandikikasi dozuzan gogoan harturik, eta gainera umetatik ezagutzen dozuzala LiburuSantuak. Eurok emon deikezue, Kristo Jesusegan sinistuz, salbamenera daroanjakituria. Liburu Santu guztiak Jaungoikoaren argiz eratuak dira-ta; eta irakaste-ko, egia argitzeko, zuzentzeko eta zuzentasunean hezteko egokiak dira; holan,Jaungoikoaren gizona edozein eginbehar onerako bikain moldatuta aurkitzen da.

Jaungoikoaren aurrean agintzen deutsut, eta biziak eta hilak epaitu behardituan Jesukristoren aurrean, Honen etorrera eta erregetzagaitik: zabalduegizu berbea; ekin, egoki danean eta ez danean; gogor egin, estu hartu, eska-tu pazientzia haundiz eta irakatsi nahiez.

Jesukr i s to r en Ebanje l ioa San Lukasen l ibur ut ik (Lk 18 , 1 -8 )

Aldi haretan, Jesusek parabola hau esan eutsen bere ikasleei, beti otoitzegin behar dala eta ez dala etsi behar adierazoteko: “Bazan herri baten epai-le bat; ez eukan, ez Jaungoikoaren bildurrik, ez gizonen begirunerik.

Herri haretan bertan, bazan alargun bat ere, eta han joaten jakon, esanez:"Egidazu zuzenbidea nire arerioaren aurka". Eta luzaroan ez eutson jaramo-nik egin nahi izan.

Baina gero, esan eban bere barrurako: "Ez daukat, ez Jaungoikoaren bildu-rrik, ez gizonen begirunerik; baina alargun hau gogaikarri jat, eta egingo deutsatzuzenbidea, azkenean betondoko bat emon ez deistan"”.

Eta Jaunak holan esan eban gainera: “Begira zer dinoan epaile okerrak.Eta Jaungoikoak ez ete deutse zuzenbidea egingo, gau eta egun otoitzeandabilkozan bere aukeratuei? Luzapena emongo ete deutse? Hara zer dino-tsuedan Nik: behingoan egingo deutse zuzenbidea; baina Gizonaren Semeak,datorrenean, aurkituko ete dau holako sinismenik lurrean?”.

153

URTEAN ZEHARREKO XXX. DOMEKEA

Siraken l ibur ut ik (S i r 35 , 15b-17 . 20 -22a)

Jainko zuzena da Jauna,inoren bereizkuntzarik egiten ez dauana.Ez dau bereizkuntzarik egiten behartsuaren kontra,eta entzuten dau zapalduaren otoitza.Ez dau gitxiesten, ez umezurtzaren eskabiderik,ez erreguka dabilkon alargunarenik.Hareen nahigabeak euren aldera ekarten dabe Jauna,eta hareen otoitzak hodeietaraino igoten dau.Behartsuaren otoitzak hodeiak zulatzen ditu,eta ez dau onik, Jainkoagana heldu arte;ez dau etsitzen, Jainkoak entzuten deutson arte,eta epaile zuzenak zuzenbidea egiten deutson arte.

Erantzun-sa lmoa Sa l 33 , 2 -3 . 17 - 18 . 19 e ta 23

JAUNA, ZURE MAITASUNA...edo

DOHAKABEAK OIHU EGIN EBAN ETA JAUNAK ENTZUN.

Bedeinkatu dagidan aldi oro Jauna,nire agoan beti Haren gorespena.Gailendu bekit bihotza Jaunarekin,poztu beitez apalak hori entzutearekin.Gaizkileen aurka Jaunaren aurpegia,galdu daiten lurrean hareen oroipena.Zintzoak dei egin eutsoen eta Jaunak entzun,estualdi guztitik atara zituan bere eskuz.Hurrean dabe Jauna bihotz urratuek,

154

salbatzen ditu gogo atsekabetuak.Jaunak askatzen ditu bere morroiak,ez dau izango zigorrik Harengana ihes doanak.

San Pau lo Aposto luak Timoteor i (2 Tm. 4 , 6 -8 . 16 - 18)

Anaia maite hori: Ni neure odola isurtzeko zorian nago; nireak laster egin-go dau. Borroka ona egin dot, ibilaldia amaitu dot, gorde dot sinismena.Orain gertatuta dago niretzat zuzentasunaren koroia, Jaunak, epaile zuzenak,egun haretan emongo deustana; ez, ostera, niri bakarrik, baita Haren etorre-rea maite daben guztiei ere.

Zatozkit hainbat arinen. Nire lehenengo auzian, bakarrik itzi ninduendanek; ez eustan inork alde urten. Jainkoak parkatu begie. Baina Jauna nirealde neban, eta Berak indartu ninduan, barri on osoa nire bidez zabaldu eiten,eta herri guztiek entzun egien.

Jesukr i s to r en Ebanje l ioa San Lukasen l ibur ut ik (Lk 18 , 9 - 14 )

Aldi haretan, parabola hau esan eban Jesusek, euren buruak zintzotzat etabesteak ezereztzat eukezalako harrotuta ebiltzan batzuentzako.

Gizon bi igo ziran jauretxera, otoitz egiteko: bata farisearra eta bestea zer-galaria. Farisearrak, zutunik, honan egiten eban otoitz bere barruan: “Eske-rrak emoten deutsudaz, ene Jainko, besteak lakoa ez nazalako: lapur, oker,ezkontza nahasle; ezta zergalari horren modukoa ere. Astean bitan egiten dotbarau; eta daukadazan guztien hamarrenak emoten dodaz”.

Zergalaria, barriz, urrun gelditu zan, eta ez eban begirik ere jaso gurazerura; eta bular-joka, honan esaten eban: "Ene Jainko, erruki zakioz pekata-ri honi!"

Benetan dinotsuet: Hau zintzotuta jatsi zan bere etxera; bestea, barriz, ez.Izan ere, bere burua goratzen dauana, beheratua izango da; eta bere buruabeheratzen dauana, goratua”.

155

URTEAN ZEHARREKO XXXI. DOMEKEA

Jaki tur ia r en l ibur ut ik ( Jak 1 1 , 23 - 12 , 2 )

Jauna, mundu guztia zure aurrean,balantza alde batera okertzen dauan izpitxoa da,lur gainean goizeko ihintz tanta bat lez.Guztiak erruki dozuz, dana ahal dozulako;pekatuari ezikusi egiten deutsazu, gizonak damu izan dagien.Dan guztia maite dozu,eta ez dozu gorroto Zeuk egindakorik ezer;ezer gorroto izan bazendu, ez zenduan egingo.Eta zelan iraun ezerk,Zeuk nahi izan ez bazendu?Guztiei, ostera, parkatu egiten deutsezu,zeureak dozuzalako,bizidunen adiskide zaran Jaun horrek.Gauza guztietan dago zure arnasa hilezkorra;apurka-apurka zuzentzen dozuz jausten diranak;pekatu egin dabeneieuren pekatua gogora ekarten deutsezu,bihozbarritu daitezan,eta Zugan, Jauna, sinistu dagien.

Erantzun-sa lmoa Sa l 144 , 1 - 14

JAUNA ZURE MAITASUNA ABESTUKO DOT BETIREN BETI.

Goratuko zaitut, ene Jainko, ene Errege,bedeinkatuko dot zure izena betiere.Egunero zaitut bedeinkatuko,zure izena menderen mende dot goratuko.Samurra da Jauna eta errukiorra,

156

hasarre-gatxa eta guztiz onbera.Ona da Jauna guztientzat,errukior, Berak egin dituenentzat.Jauna, zure lan guztiak ospatu zagiezala,zure zintzoak bedeinkatu zagiezala.Zure erregetza ze bikain dan autortu begie,zure ahal-izateaz hitz egin begie.Leiala da Jauna hitz guztietan,zintzoa bere lan guztietan.Jaunak jausi zorian dagozan guztiak ditu sendotzen,eta makurtuak zutitzen.

San Pau lo Aposto luak Tesa lon ikar r e i (2 Ts 1 , 1 1 -2 ,2 )

Senideok: Zuen alde otoitzean dihardugu beti, gure Jaungoikoak beredeiaren gai egin zagiezan, eta bere ahalmenez burutu dagizan, zuek onerakodozuen nahi guztia eta zuen sinismenaren egitekoa. Holan Jesus gure Jaunagoratua izango da zuekan, eta zuok Beragan, gure Jaungoikoaren eta JesusJaunaren graziaren arauera.

Jesukristo gure Jaunaren azkeneko etorreari buruz, eta gu Beragaz alkar-tzeari buruz, hauxe eskatzen deutsuegu: ez dagizuela edozelan bururik galdu,eta ez zaitezela ikaratu ere egin, Jaunaren eguna gainean ei dala dinoan espi-riturik edo berbarik edo guk egindako eskutitzik badagoalakoan.

Jesukr i s to r en Ebanje l ioa San Lukasen l ibur ut ik (Lk 19 , 1 - 10 )

Aldi haretan, sartu zan Jesus Jerikon, eta herrian zehar joian. Bazan hanZakeo izeneko gizon bat, zergalarien buru zana, eta aberatsa. Han ebilen,Jesus zein ete zan ikusi nahirik; baina ezin eban, jentetza handia egoalako, etabera txikia izan; eta arineketan joanda, basa-piko baten gainera igon eban,Jesus ikusteko, handik igaro behar eban-ta.

Jesusek, leku haretara hurreratu zanean, begiak jaso eta esan eutson:“Zakeo, jatsi zaitez aguro, gaur zeure etxean gelditu behar dot-ta”. Zakeo be-rehala jatsi zan, eta oso pozik hartu eban bere etxean. Eta hori ikusi ebenguztiak marmarrean hasi ziran, gizon pekatari baten etxean sartu zalako.

157

Zakeok, ostera, zutundurik, esan eutson Jaunari: “Jauna, nire ondasunenerdiak behartsuentzat emoten dodaz; eta inori bide txarretik ezer kendubadeutsat, beste halango lau bihurtzen deutsat”.

Eta Jesusek esan eutson: “Gaur sartu da salbamena etxe honetan; hau ereAbrahanen semea da-ta. Izan ere, Gizonaren Semea galduta egoana bilatu etasalbatzen etorri da”.

158

GGiizzoonnaarreenn sseemmeeaa eettoorrrrii ddaa,, ggaalldduuttaa eeggooaannaabbiillaattzzeerraa eettaa ssaallbbaattzzeerraaUrtean zeharreko 31. domekea

URTEAN ZEHARREKO XXXII. DOMEKA

Makabearren liburutik (2 Mak 7, 1-2. 9-14)

Egun hareetan, preso hartu ebezan zazpi anaiak eta euron ama; legez gala-zota egoan txerrikia jatera behartu guran, zigortu egin ebazan erregeak, idizilezko ugelez.

Anaia zaharrenak honan berba egin eban, danen izenean: “Zer nahi dozugugandik? Prest gagoz bizia emoteko, gure asaben Legea oinperatu bainolehenago”.

Bigarrenak ere, azkenetan egoala, honan esan eutson: “Zuk, gaizkiletzarhorrek, oraingo bizia kentzen deuskuzu; baina izadiaren erregeak biztu egin-go gaitu betiko bizirako, Haren Legeagaitik hilten garanok”.

Gero, irain olgetan hasi ziran hirugarrenagaz; mihina atarateko eskatu eu-tsoen, eta harek berehala atara eban, eta eskuak ere adoretsu luzatu zituan.Eta gizon lez berba egin eban: “Jainkoagandik daukadaz gorputz atalok, etaHaren legeagaitik gitxitzat daukadaz; ziur nago, barriro ere hartuko dodazanaHagandik”. Harrituta itzi ebazan erregea eta honegaz egozanak, oinaze minakhuskeritzat eukazan gazte adoretsu harek.

Hau hil zanean, neke bardinak emon eutsoezan laugarrenari, eta azkene-tan egoala, esan eban: “Balio dau gizonen eskuz hilteak, Jainkoak biztuko gai-tuala itxaroten dogu-ta. Zuk, ostera, ez dozu izango bizitzarako bizterik”.

159

Erantzun-sa lmoa Sa l 16 , 1 - 15

JAUNA DOT ARGI ETA SALBAMEN.

Entzun, Jauna, nire zuzenbidea,aditu egizu nire deiadarra;hartu belarriz nire arrena,guzur bako ezpanona.Nire pausoa zure bideetan sendo dot tinkatu,nire oinak ez dira lokatu.Deika naukazu, Jainko, entzuten nozulako,hurreratu egidazu belarri hori,nire hitza entzun egizu.Gorde nagizu begi-ninia bezala,zure egoen kerizpeak ezkutatu nagiala.Nik, barriz, zuzentasunean, zure begitartea dot ikusiko,esnatzean zure aurpegiaz naz aseko.

San Pau lo Aposto luak Tesa lon ikar r e i (2 Ts 2 , 15 - 3 ,5 )

Senideok: Jesukristo gure Jaunak eta Jaungoiko gure Aitak poztu dagieza-la zuen bihotzak, eta sendotu zagiezala egite eta berba on guztietarako; Jain-ko gure Aitak hain maite izan gaitu, eta grazia hutsez emon deusku betikopoza eta zorionaren itxaropena.

Gainerakoan, senideok, egizue otoitz gure alde, Jaungoikoaren berbeazabaltzen joan dadin aurrerantzean ere, eta ospez hartua izan dadin, zuenartean lez, eta gu onik atara gagizan gizon oker eta gaiztoen eskuetatik, sinis-mena ez da-ta guztiena. Leiala da Jauna; Berak sendotuko zaitue eta gaiztoa-gandik gordeko. Uste osoa daukagu Jaunagandik, guk agindutako guztia egi-ten dozuela zuek, baita egingo ere. Jaunak zuzendu dagizala zuen bihotzakJaungoikoa maitatzera eta Kristogan itxaropena izatera.

160

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen l ibur utik (Lk 20, 27-38)

Aldi haretan, hurreratu ziran Jesusengana saduzear batzuk, berbizterik ezdagoala dinoen horreetakoak, eta [itaundu eutsoen: “Maisu, Moisesek hau itzieuskun idatzita: "Norbaiti anaia hilgo balitxako, seme-alabarik itzi barik,hartu bei hildakoaren anaiak emazte hori, eta sortu beioz ondorengoak bereanaiari”. Zazpi anaia ziran behin. Ezkondu zan lehenengoa, eta seme-alababarik hil zan; bigarrena eta hirugarrena alargunagaz ezkondu ziran, eta, holanzazpirak seme-alaba barik hil ziran. Azkenik, hil zan hareen emaztea ere.Andra hori, hilen berbiztean, hareetariko zeinen emaztea izango da?”]

Jesusek erantzun eutsen: “Mundu onetako gizon-emakumeak ezkondu egi-ten dira; baina beste munduan eta hilen berbiztean parte izatea merezi dabe-nak ez dira ezkonduko; hil ere, ezin dira hil, aingeruak lakoak dira eta Jain-koaren seme, berbiztearen seme diralako.

Eta hilak berbiztu egiten dirala, hori Moisesek berak adierazoten euskun,harako sasian jazoaz, Jaunari Abrahanen Jainko, eta Isaaken Jainko, eta Jako-ben Jainko deitzen deutsonean. Ez da, beraz, hilen Jainko, biziena baino;Harentzat bizirik dagoz-ta guztiak”.

161

URTEAN ZEHARREKO XXXIII. DOMEKEA

Malak ias Pr o fe ta r en l ibur ut ik (Ml 4 , 1 -2 )

Hona hemen non datorren Jaunaren eguna, labea sutan langoa; harroak etagaizkileak lastoa lez izango dira; zeharo kiskalduko ditu datorren egunak –dinodiran guztien Jaunak–; ez dau itziko, ez adarrik, ez susterrik. Nire izenari bildurdeutsoenak, ostera, hegoetan osasuna daroan zuzentasun eguzkiak argituko ditu.

Erantzun-sa lmoa Sa l 97 , 5 -9

KANTA JAUNARI, LUR GUZTIAK

EGIN GOGOTIK HAREN NAHIA.

Eresi Jauna zitararekin,zitara eta salteri ozenarekin;turuta eta adar hotsean,egin txalo errege dan Jaunaren aurrean.Orro egin begi itsasoak bertako guztiekin,lehorrak ere bertan bizi diranekin.Txalo jo begie ibaiek,pozez oihu egin mendiek.Jaunaren aurrean, badatorrelako,lurbira epaitzera datorrelako.Zuzenbidez epaituko dau lurbira,eta zuzentasunez herriak.

San Pau lo Aposto luak Tesa lon ikar r e i (2 Ts 3 , 7 - 12 )

Senideok: Ondo dakizue zer egin behar dozuen, gure antzeko izateko; izanere, ez gara alperkerian bizi izan zuen artean; ez dogu ogirik inoren lepotikjan, gau eta egun lan eginez baino, zuetako inoren lepotik bizi ez izateko. Ezeskubiderik ez gendualako, jarraibidea emon nahi geuntsuelako baino, zuekgure antzeko izan zaitezen.

162

Zuen artean ginanean, hauxe esaten geuntsuen: lanik egin nahi ez daua-nak, ez dagiala jan. Entzun dogu, bada, zuen artean batzuk alperkerian bizidirala, ezer egin barik, non zer barri, barriketan. Horrelakoei agintzen eta es-katzen deutsegu, Jesukristo Jaunaren izenean, bakena lan egin dagiela, eurenogia irabazteko.

Jesukr i s to r en Ebanje l ioa San Lukasen l ibur ut ik (Lk , 21 5 - 19 )

Aldi haretan, batzuk jauretxearen edertasuna goratzen eben, harri ederrezeta eskeintzariz apainduta ikusten ebelako. Orduan Jesusek honan esan eu-tsen: “Etorriko dira egunak: eta ikusten dozuezan guzti honeetatik ez daharririk harri gainean geldituko; dana apurtuko dabe”.

Hareek itaun hau egin eutsoen: “Maisu, noiz jazoko da hori? Eta zer izan-go da seinale, hori jazoko dala jakiteko?”.

Jesusek erantzun: “Begira, ez zagiezala inork liluratu. Asko etorriko diranire izenean, "Neu naz" esaten, eta "laster da sasoia". Ez jarraitu horrelakoei.Borroka eta nahaste hotsak entzuten dozuezanean, ez ikaratu. Honeek jazobehar dabe lehenengo; baina azkena ez da behingoan izango”.

Esan eutsen gainera: “Herriak herrien aurka jagiko dira, eta erreinuakerreinuen aurka; lurrikara handiak izango dira, baita izurriteak eta goseteakere han eta hemen. Gauza bildurgarriak jazoko dira eta ezaugarri handiak iku-siko dira zeruan”.

Baina guzti horreen aurretik, eskuak ezarriko deutsuez, eraso egingo deu-tsue, sinagogetara eta kartzeletara eroango zaitue, baita errege eta agintarienaurrera ere, nire izenagaitik. Guzti horreek neure testigu izateko bidea emongodeutsue. Sartu ondo bihotzean, ez daukazuela zelan erantzungo buru haustenibili beharrik. Neuk emongo deutsuet berbea eta jakituria; eta berba eta jakitu-ria horri ezingo deutsue, ez erantzun, ez aurka egin, zuen arerio guztiak.

Gurasoak, senideak, ahaide eta adiskideak ere saldu egingo zaitue; eta zue-tako batzuk hil egingo; guztiak gorroto izango zaitue nire izenagaitik; bainazuen buruko ule bat ere ez da galduko; zeuon iraupenez salbatuko dozuezuen bizia”.

163

URTEAN ZEHARREKO AZKENENGO DOMEKEA JESUKRISTO GURE JAUNA DIRAN GUZTIEN ERREGE

Samuelen l ibur ut ik (2 Sam. 5 , 1 -3 )

Egun hareetan: Israelgo leinu guztiak batu ziran Dabidengana, eta esan eu-tsoen honi: –“Hara, zure hazur eta mamin gara; orain baino lehenagotik, Saulerrege zala, zeu zinduan gidari Israelek bere gorabehera guztietan. Gainerazeuri agindu deutsu Jaunak: “Zeu izango zaitu bere artzain nire herri Israeleketa zeu izango zara Israelgo buru”.

Etorri ziran, bada, Israelgo zahar guztiak Ebronera Erregeagana, eta Da-bid erregeak alkartea egin eban eurakaz Ebronen Jaunaren aurrean, eta Dabidigurtzi eben Israelgo Errege.

Erantzun-sa lmoa Sa l 121 , 1 -5

JAUNA DOT ARTZAIN...edo

ZURE ETXERA GOAZ, JAUNA: HAUXE DA POZA DAUKAGUNA.

Hau nire poza entzutean:“Jaunarenera danok goazen”,hara non orain zure atean hemen gaituzun, Jerusalen.Uri batua, uri argi,gure bihotzen lotugarri.Gure herritarrak, lerroz lerro,Zugana datoz, bihotz bero.Jaun izenari, lege danez,jai egin eta kanta nahiez.Legeak hor dau auzi mahaia,Dabideneko jauregian.

164

San Pau lo Aposto luak K olosar r e i ( 1 , 12 -20)

Senideok: Eskerrak emoten deutsaguz Jaungoikoari, santuen oinordeko-tzan lagun egin gaitualako, argitan. Ilunpearen mendetik atara gaitu, eta BereSeme kutunaren erreinura aldatu. Beronengan daukagu berrerosiak izatea etapekatuen parkamena.

Berau da Jaungoiko ikusiezinaren irudi, sortuak diran guztien artean SemeNagusi; Beronen bitartez eginak izan diralako gauza guztiak, bai zeruan etabai lurrean, agiri diran ta ez diranak. Aurki, Jaun, Nagusi eta Agintedun, danaHaren bidez, eta Harentzako egina da.

Guztiak baino lehenagokoa da Bera, eta guztiak Beragan irauten dabe. EtaBera da Gorputzaren buru ere: Elizearen buru. Bera da hasiera, hilen arteti-ko Seme Nagusia; Berari dagokio diran guztietan aurren izatea, Harenganemotea nahi izan daualako Aitak gauza guztien betea; eta Haren bitartez nahiizan ditu gauza guztiak Beragaz adiskidetu, bai zeruko eta bai lurrekoak,Haren kurutzeko odolaren bitartez bakeak eginez.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen liburutik (23, 35-43)

Aldi haretan: Agintariak barre egiten eutsoen Jesusi, esanez: –Besteak salba-tu ditu; salbatu dagiala Bere burua, Jaungoikoaren Kristo, Hautatua, Bera bada.

Gudariek ere irri eta barre egiten eutsoen, ozpina opatzeko hurreratu etaesanez: –Judeguen Erregea bazara, salbatu egizu zeure burua.

Gainean txartel hau eukan, grekoz, latinez eta hebreeraz idatzita: “Hau dajudeguen Erregea”.

Eskegita egozan gaizkileetako bat irainka hasi jakon: –Ez zara, bada, ZuKristo? Salbatu egizu zeure burua eta gu!

Baina hasarre esan eutson besteak: –Jaungoikoari ere ez deutsazu bildu-rrik, zigorpe berean egonda? Ondo merezia daukagu guk geurea, geuk eginenordaina hartzen dogu-ta; honek, ostera, ez dau ezetariko txarrik egin.

Eta Jesusi esaten deutso: –Jesus, gogoan izan nagizu, zeure Erreinura heltzean.Eta jesusek berari: –Benetan dinotsut: gaur bertan izango zara Neugaz Pa-

radisuan.

165