laburpenaren laburpena

Lana,lana eta lana........eta geroago ere LANA.

1.FRANKOAK ETA KARLOMAGNOREN INPERIOA1.1Gobernua eta lurraldearen administrazioa

Gobernua:

-Enperadorearen esku.Honek,aginte politikoa,militarra,kristautasunaren defendatzaile eta Elizaren arloetan ere parte hartzen zuen.

-Gobernatzeko funtzionariak erabiliko ziren.

Lurraldearen administrazioa edo inperioa kudeatzeko:

-Konderri izeneko eta kondeek zuzenduriko lurraldeak eta markak(markesek zuzendutako edo mugado defentsarako probintziak)antolatu ziren.

1.2Ekonomia jarduerak

Ezaugarriak:

-Nekazaritza jarduera nagusia izan zen.Batez ere zerealak lantzen zituzten.

-Abeltzaintza gutxi zegoen.

-Basogintza:Fruituak lortzen zituzten.

-Ehiza:Ehizatzen zuten animaliaren haragia jaten zuten.

-Aristokraziarenak eta Elizarenak ziren LATIFUNDIO handietan egiten zituzten goian aipatutako jarduerak,batez ere NEKAZARITZA.Bitan banatzen ziren latifundioak:

1-Jaunaren erreserba: Lur horietako produktuak jabearentzat ziren.

2-Mansus:Lur sail txikiak ziren eta nekazariek lantzen zituzten.Lantzearen truke errentak eta zerbitzuak ordaindu behar izaten zizkieten jabeei.

-Hiriko jarduerek atzera egin zuten,arrazoiak:eskulangileak latifundioetan jarduten zutelako eta merkataritza gutxi batzuk egiten baitzuten.

2.KAROLINGIARREN GIZARTEA,KULTURA ETA ARTEA.2.1Gizartea

Karolingiar gizartea hiru gizarte taldetan zegoen antolatuta:

-Nobleak eta Elizako goi-karguak:Gorengo gizarte taldekoak.

Lurrik gehienen jabeak.

Gobernuko eta administrazioko postu nagusiak zituzten.

konstantzia,konstantzia,konstantzia,konstantzia,konstantzia,konstantzia,konstantzia,konstantzia,konstantzia,konstantzia


-Gainerako pertsona libreak:Nekazariak.

Eskulangileak.

Merkatariak.

-Jopuak:Aintzinako esklaboen ondorengoak.Ezingo dute lantzen zituzten lurrak baimenik gabe utzi.

2.2Kultura

Ezaugarriak: Karlomagnoren erreinaldian lortu zuen osperik handiena.

Latina zen administrazioko hizkuntza.

2.3Artea

Ezaugarriak:Arkitektura eraikin batzuk egin zituzten,nabarmenenak:Akisgrango jauregia.

Tamaina txikiko eskulturak.

Beirazko edo metalezko lan txikiak.

Miniaturak edo liburuak.

3.HIZTEGIA:3.1Basileus:Bizantziar Inperioko gobernuaren ardura zeukan enperadoreak, VII.mendetik aurrera hartutako greziar titulua.

3.2Miniaturak:Pergaminoan edo paperean egindako tamaina txikiko pintura lana.

3.3Themas:Probintzia zabalak dira non administrazioa beraien arabera antolatzen zen.

3.4Strategos:Buruzagi politiko eta militarrak.Themas-eko agintea zuten.

3.5Konderriak:Inperioa kudeatzeko sortu ziren eta kondeek zuzenduriko lurraldeak ziren.

1.ISLAMA ETA ISLAMA HEDATZEAZer da islama?Jainko bakarrarengan sinisten duen erlijio monoteista da.

Gaur egun munduko bigarren erlijioa da.

Bost erlijio-printzipio betetzen dituzte:

1)Mekara erromes joatea,bizitzan behin gutxienez.

2)Egunean bost bider otoitz egitea,Mekara begira jarrita eta ostiraletan komunitatearen otoitza egitea meskitan

3)Behartsuei limosna ematea.

4)Barau egitea Ramadan hilean.

5)Fedea aitortzea:Jainko bakarra dago Ala eta Mahoma da haren profeta.

Mahoma:Islamaren profeta da.Mekan jaio zen.Jainkoa agertu zitzaion eta erlijio berria,islama.predikatzen hasi zen.Mahoma hiltzean islamdar erlijioa musulmanen liburu santuan



bildu zuten,KORAN deritzon liburuan.Erlijio hori betetzen dutenak MUSULMANAK dira.

622.urtean Mekatik ihes egin behar izan zuen eta Jatrib hirira jo.622.urtea HEJIRA edo IHESALDIAREN URTEA esaten zaio eta hasiera puntutzat hartu zen musulmanen egutegian.Gainera,harrezkero,JATRIB hiriak MEDINA izena,profesaren hiria hartu zuen.

Inperioko gobernua kalifaren esku zegoen.KALIFA zen agintaririk gorena,eta erlijioaren eta politikaren arloko aginteak biltzen zituen,musulmanentzat “lurreko Jainkoaren itzala”zen.Buruzagi erlijiosoa eta agintari politikoa zen.Gobernatu,justizia administratu eta armada zuzentzen zuen.Gobernatzeko kalifak, BISIR edo lehen ministroa zuen.

Konkistatutako lurraldeak kudeatzeko,lurraldeak gobernadore edo VALI delakoaren eta finantzetarako superintendentearen agintepean jartzen zituzten KORA edo probintziak sortu zituzten.

NEKAZARITZA: MUSULMANEN EKONOMIAREN OINARRIA eta biztanle gehienak nekazaritzan lan egingo dute.

Ura urria zen musulmanen lurraldearen zati handian,ondorioz,UREZTATZEKO TEKNIKAK garatu behar izan zituzten.Adibidez,NORIAK,hauek ura ateratzeko ur-lasterrek eta animaliek eragingako gurpilak erabili zituzten,noriak uretan zati batean murgilduta jartzen zituzten.Ura bildu eta gero laborantza-lurretara eramaten zuten andaparetan edo UBIDEETAN zehar.

Gizartea,hiru mailatan antolatzen zen:

1)ARISTOKRAZIA:Jatorri arabiarra zuen taldea eta gobernuko eta administrazioko goi-karguak izaten zituzten.

2)HERRIAREN MASA:Nekazariek,eskulangileak eta merkatari askeak osatzen zuten.

2.1.Mawali:Islamera bihurtutakoak izango dira.

2.2.Dimmie:Beren erlijioa gorde zutenak.

3)ESKLABOAK:Gizarteko beherengo mailan zegoen taldea,gerrako presoak edo merkatariek salerosten zituztenak ziren.

Musulmanen familiak gizonezkoen aginte absolutoaren mende zeuden.Emakumeak gizonaren babespean zeuden beti.Emakumearen zeregina etxea eta seme-alabak zaintzea zen.

Musulmanen eraikin nagusia meskita da.Meskiten egitura Medinako Mahomaren etxean oinarritzen da.

2.HIZTEGIA2.1Koran:Liburu santu bat da non Mahoma hil zenean,islamdar erlijioa liburu horretan bildu zuten.

2.2Dimmie:Babestuak izenez ere ezagutuak,beraien erlijioa gorde zutenak dira.

2.3Mawali:Islamera bihurtutakoak.

2.4Bisir:Lehen ministroa zen.Administrazioko gainerako funtzionarioen buru eta kalifaren konfiantzazkoa.


laburpenaren laburpena

Education