HORAVENGUTS Jornau de la cla deus Calandrins d'Aprene 1 2014/2015 N9

p.1 Jornau Hravenguts 9 de la cla de la Mal Cofada deus Calandrins d'Aprene1

`Istria de Mal CofatsSetmana d'avaloracions, darrir jornal, l'annada s'acaba... Una annada rica, intensa, de cps dificila. Una annada de rescontres, d'escambis, de cooperacion, de confrontacions.Una annada de descobrtas, que si de personas, de cultura o de se.La bilanarem, prendrem lo temps de tornar desss. qu'es segur es que fogut una annada de formacion e de deformacion. Una de las que te bolegan. Son de cambiaments interiors mas se veson, s'agachatz plan las ftos de debut d'an, i a mai de pchas jos los ulhs mas i a un autre quicm qu'es pas parir...Sabm qu'avm plan causit las nstras mairinas, las cantrem l'annada tota, mas i a tanben lo nom de la cla que nos pega als pels. Coma per marcar los cambiaments los qu'ran corts an crescuts, los qu'ran longs foguron copats e d'unes foguron rasats, d'un costat o d'un autre...Una annada de cambiaments (e) de cofadura per la cla de la Mal Cofada.Faustina Kopp

Los calandrins Setembre de 2014.

Los calandrins 10 mses aprp.

Tant de cambiaments en solament 10 mesesQue si al nivl personal o professional, me reconeissi pas pus. Trp de causas boleguron e sentissi que i a encara de causas de bolegar mas l'annada s'acaba ja.A la debuta de l'annada, pensavi saupre qu'ra la pedagogia institucionala e Freinet. Me disii qu'avii subretot d'aprene coss far amb los txtes liures e las cintas Quina pretencion ! Sabii pas res, e ara, ai l'impression de ne saupre encara mens, d'aver encara mai d'experimentar e d'aprene, quitament s'aprenguri tant de causas. Ara, ai l'impression d'aver aprs fra causas en trp pauc de temps. Me pausi un miliassada de questions per la gestion de la classa l'an que ven.Coss vau far de correspondncia ? Correspondncia de classa ? Individuala ? Las doas ? E lo passatge de las cintas ? Un moment plan institucionalizat dins l'emplec del temps o a la demanda dels escolans ? E lo mercat ? Un cp per setmana lo divendres dins la classa? Un cp per mes ? Amb l'escla tota ? E de que poirem vendre e crompar ? E la monada ? Pagarai l'esfr o los mestirs ? Benlu los dos ? Pagarai sul pic o a la fin de la setmana ? E coss vau far s'ai mai d'un cicle ? Capiti de far trabalhar amassa los cicles 2 e 3 mas ai mai de problmas amb lo cicle 1E coss ? E quand ? E si ? E qual? ESabi qu'sser regenta, es una remesa en question permanenta de las nstras practicas e qu'aprenm cada jorn fins a la retirada, mas soi un pauc espaurugada tant soi conscienta de tot que devi melhorar.Celina Meunier

p.2 Jornau Hravenguts 9 de la cla de la Mal Cofada deus Calandrins d'Aprene1

BigtVaqu lo darrir jornal, e la causida de que volm partejar es encara mai complicada.De far un retorn sus l'annada, i auri trp de causas de dire, mas subretot, seri coma virar una pagina, coma acceptar qu'es ja acabat, e pel moment vli pas. Vli encara ne profiechar, demran encara 34 jornsVau donc far coma si de ren n'ra, e vos parlar de Bigt.Antni Ipolit Bigt nasqut lo 27 de febrir 1825 a Nimes e morigut lo 7 de genir 1897, dins la meteissa vila qu'avi pas jamai vertadirament quitada. Aqueste me, qu'ra parpalhu e republican, me sembla que fogut emplit d'umanitat e de questionaments sul monde.E quand legissi Bigt e la seuna lenga qu'a pas jamai volgut arrestar de parlar, soi portada tan per la musica de sas faulas que per las idas que son denonciadas amb umor (mas lo comic de Bigt es pas un comic gras, es mai de moralitats cinicas), o amb pudor e door.Benlu coneisstz sa posia Marion, qu'auri escrita amb Mistral e qu'es tant polida que balha l'enveja d'sser vilh, o Lo tonelir que seri plan triste sens son costat fantastic, o encara son apl a la Fraternitat (que seri benlu estat un apl a la sororitat, si Bigt vivi a la nstra epca).

I a trp de txtes d'el qu'aimarii partejar amb vos. Vos pdi sonque conselhar de prene lo temps d'anar veire.

aquela, vos vau far tastar un pauc de Bigt amb sa moralitat de Lo rainal e lo cropats, qu'es plan dins l'aire del temps :

Coma trobatz aqu ? - Vstei mestres d'esclaAprenon ais enfants pas qu'un tas de babilasComa vos disii, siai pas qu'un vilh codonh,Mai trbe que se perd de beus cps de baston.sca ! S'an de talent ne'n fan un bon usatge :Aprenon ais enfants a raubar de fromatgeAi cropats ! E mai, leis autrei, ben soventComenan pr la forma e pui van a l'argent.Gachs ! Leis aime pas vsteis mes de tasta ;Quand nautrei trabalham son bons pr faire fsta.S'ra governament, pr uei o pr deman,Lei metrii a Calhena, amb un crochon de pan,E i dirii : Messieurs, ah ! a 'nem, bon coratge !Cercatz de cropats se voletz de fromatge.

Celina Meunier

Quina annada !La fin de l'annada d'Aprene1 se sarra e aqu le darrir jornal de clha. Es donc le bon moment de dser un quicomet sul viscut d'ongan. Pichon tornar enr, la debuta de formacion comencc donc en setembre. Fasquri coneissena amb le personal del centre d'Aprene e amb la meuna clha, batejada clha de la Mal Cofada en decembre. Vos cal dser que som le mai vilh del grop mas, per l'anecdta, es pas foradament un inconvenient. L'annada fusquc plan cargada, plan rica de causas de tota mena. Vos parlarai pas del contengut de la formacion que si de las institucions, dels corses de matematicas, de literatura, d'istria, de PI, de tambornet...ni mai de las qualitats umanas e professionalas dels formators. Veni de viure en dtz meses un fum de causas a hum de calhau, fusquron tant ocupats que vegri pas le temps passar. Quora dism que les viatges forman la joinessa som pas brica segur d'aqu e a que la ne'n fasquri de viatges : entre Besirs e l'ostal dins Lauragus, d'anar/tornar a Pmias pels remplaaments, les desplacaments pels tres moduls dont dos dins las calandretas de Tolosa e un a la Calandreta de Castras. E aqu parli pas tanpauc dels estagis d'afortiment de lenga a Naucela, Lims e Nimes o de descobrtas d'estructuras occitanas a Tolosa o dins Gevaudanes. Una remarca en passant, me sentissi privilegiat cap a mantun collga de formacion cap a la distncia qu'i avi entre l'ostal e les diferents lucs d'estagis. Me sembla qu'ai mai de pels blancs ara que non pas a la debuta de l'annada escolara. Coma dism : cap de baug blanqueja pas, o benlu qu'ongan ganhri en sapincia e maduredat, encara que som pas segur d'aqu. Donc aquela annada, e es pas encara acabada, m'a perms d'encontrar personas que comptan e que comptarn pel futur, futur de regent e d'me amb una O majuscula. Sm a evoluar de longa, de nos construire e cada jorn aprenm. Vos mercegi totes e som plan segur qu'aurem l'escasena de nos tornar veire per un congres, un acamp Passarem encara de plan bons moments e acabarem coma sovent En canons.Olivir Rieel

Fstas occitanas a gratis !Migjorn-Pirenus e Lengadc van fusionar per venir una de las regions las mai blas d'Eurpa.A l'ora ont Montpelhir e Tolosa se disputan las competncias regionalas, se debana dins Lengadc un fum de festenals e de manifestacions ligadas a las lengas e las culturas del canton : Occitan e Catalan.D'unas associacions participron a l'apl a projcte finanat per la region nomenat total festum. Demest aqueles festenals qualques Calandretas n'organisron : Lo 4 de junh i agut a Besirs lo torneg de tambornet pels calandrons e un balti per totes co-organizat pel CIRDC, la liga de tambornet de Lengadc e las Calandretas besierencas. I agut lo 6 de junh a Montpelhir un balti la nuit tota amb Golamas'k e d'autres, organizat per las escolas Calandretas de Montpelhir. Lo 27 de junh totjorn a Montpelhir, al pargue Montcalm, torneg de tambornet e balti organisat per Inter cal. N'aprofichi per faire un omenatge a la memria de Nicolas Bory que fogut plan actiu dins las accions de las Calandretas Montpelhierencas.Lo 20 de junh balti a Seta amb Du Bartas organizat per la Calandreta de Seta. Los 12 e 13 de junh a Vilanoveta es la Calandreta de Ginhac qu'organiza doas seradas de concrts amb Fai deli, Mauresca, Dj Balti e las mairinas nstras de la Mal Cofada. A notar tanben lo Festafogassa a Murvil-lez-

Passejada al lac del SalagonHravenguda, ne soi una Dempui qu'arribri dins la region, ausissi parlar d'istrias del lac del Salagon e del vilatge de Cla, que son pas jamai las meteissas! Coma dins las classas, al Que de nu, los enfants tornan totes amb de versions diferentas Es a la fin del las annadas 50 que nasqut lo projcte de construccion d'un barratge sul riu del Salagon. Fcia a la surproduccion viticla, l'ida principala fogut d'irrigar la valada per permetre una reconvertida agricla (cultura fruchira).Las comunas de Clarmont d'Erau a l'st, de Liausson al Sud, d'Octon a l'ost e Cla al nrd foguron en partida negadas.Los estajants del vilatge de Cla (majoritriament d'agricultors), foguron expropriats que la montada d'aiga supausava una negada del vilatge. Lo vilatge ofrs ui una vision paradoxala: un imatge d'abandon e de serenitat... La mage part dels ostals son a mitat destrusits e los que son abitats son fra plan entretenguts.Las bras durron 5 ans. Paralllament, d'autres programas d'irrigacion dins sud de Frana avin engendrat una surproduccion qu'avi ja fait tombar los corses : lo programa del Salagon fogut pas jamai acabat. Lo vilatge de Cla escapt alara a la negada d'una autra partida del vilatge, mas los estajants ran ja installats endacm mai...Pasmens lo Salagon es a l'ora d'ara un luc de torisme, d'ecologia, de passejada... Lo bacin del Salagon es caracterisat per sa color roja (presncia d'oxide de frre). L'origina d'aquela rca dicha rufas ven del latin rufus: roja.La susfcia del lac es de 700 ectares. Es dominat per de monts e platls culminant fins a 535m (Mont Liausson).Es un luc que pt agradar a totes, esportius, toristas, plonjaires, Pels estajants del lodevs e del cermonts es un luc fra investit, l'annada totaAurelia Berthelon

p.4 Jornau Hravenguts 9 de la cla de la Mal Cofada deus Calandrins d'Aprene1

Mots mesclats d'Onorina LoupiasTroba los mots seguents dins lo tablu (pdon sser al la verticala o a lorizontala).APRENE FEDERACIONASSOCIACION INSTITUCIONSAUTONOMIA JORNALCALANDRETA LENGASCALANDRONS MANIPULACIONSCANTON MONEDACINTAS OCCITANCOLORS PALANCASCONSELH PARENTSCOOPERACION REGENT

Una annada dA1Lo mcres 3 de junh soi pas encara en vacanas mas la chalor delh mijorn e la caravana me donan limpression de ai sser. En fa non, soi pas en vacanas, la fin de lannada A1 aprcha, amb ela, las avaloracions. E aqu de repotegar encara un cp quarribe pas de trapar una conexion internet!!Accs internet vs lacculh, es escriut a lentrada delh camping mas massare talament de laculh que se contunhe, vau achabar dins lostal de la gardiana E quand demande coma faire per aver internet, la gardiana de me respondre: Ieu i coneisse pas res, aqu es mon garon que sen trasteja, ser benlu aqu la setmana que ven! e de partir en marmalhar me fan cagar amb lhor internet pt pas anar vs la plaja coma los autres!. Es tanben aqu una annada A1: trobar internet! Mas pas quaqu6000 km per anar vs Besirs, 3500 km per anar vs Nimes, 6000 km per anar vs Montpelhir, 3440 km per anar vs Orilhac, 1800 km per anar als estagis dafortiment de lenga, es a dire: 20740 km en 10 meses (sens comptar lo trajctes dins la setmana)Utilisre la veitura, lo coveituratge, lo tren, lo vlo, lo tram e un cp lo chaa-nu.Durmigure dins de fogals per los joves, dins dapartaments voides, sobre los canaps damics, a c de la tanta o delh cosin, dins de gites, a lostalari, dins un collgi, dins dostal per la joinessa, dins la caravana e dautres cps amalonada dins de pitts cantons amb los autres de la cla A1! Sobre 45 setmanas si 315 nuits nen passre pas mai de 90 a mon ostal (e encara que me levave los luns a 4 oras per pas partir lo duminche).Mangre lo melhor e lo piger, biugure de bn vin de Langadc.Aiara pde trobar mon chamin per Nimes, Montpelhirs (mai o mens, sobretot mens), Besirs, Carcasona (la ciutada), OrlhacFau un pauc mai la diferena entre Langadoc, lo Migjorn-Pirenu, Aquitnia (que per ieu tot aqu ra Sud e pas mai) Fagure de tambornets, de carnavals, desculpturas de chabras, de chaval, dexpression corporal, de chants, de caladas, de danasDintrre dins una desena de calandretas, encontrre una vintenada de regents, coneisse una centena de pitts nom de calandrons.Descobrigure e visqure la pedagogia institucionala. E la tira es pas achabadaE sobretot soi anat cercar lunh qura tant present dins mon stre mas qura escondut per se pas jamai exprimir, dsser un pauc vergonhosa, de pas jamai i botar un nom dessobre ma cultura, la cultura occitana.Anuit legisse, escribe e parle lo patos!Isabl Peatier

p.5 Jornau Hravenguts 9 de la cla de la Mal Cofada deus Calandrins d'Aprene1

La vaccinacion, obligacion o libertat ?Dins l'actualitat d'aqueles darrirs jorns avm ausit parlar de l'escla Steiner Waldorf de la banlga de Colmar en Alscia. Se ditz que 93 cases de senepiu son estats recensats dins l'escla, ont mai de la mitat del escolans ran pas vaccinats.Lo taus minimum de la cobrta vaccinala del ninon de 95% es, segond las autoritats sanitrias necessrias per arrestar la circulacion virala. Lo vaccin contra lo senepiu es incls dins un vaccin combinat senepiu-aurelhons-rubela. Amb una primira dsa recomandada a l'atge de 12 meses amb dos rampls. Aquesta cobrta vaccinala demorari encara trp bassa dins d'unas regionse la vaccinacion administrada dins los 72 oras aprp contacte evitari la subrevenguda de la malauti. Lo senepiu se transmet per via aeriana, sens contacte. Ara los establiments escolars en matria de vaccinacion son pro regdes, los certificats de contra-indicacion i son pas totjorn acceptats.Dins lo pas del dreches de l'me, podrim pensar que cadun psca sser liure de sa causida de sos sunhes e de sa prevencion, dins un lagui d'inters general e de santat publica mas tanben dins lo respcte de las libertats individualas. Mas la Frana es l'un dels darrirs paisses d'Eurpa de mantner la vaccinacion obligatria (3 vaccins son obligatris: Difteria, Tetans, Poliomieliti). Nombroses paisses vesins n'obligan pas mai la vaccinacion per de questions d'etica e pensan qu'aqueste acte deu sser volontari. Alara, coss podm evitar la vaccinacion obligatria ? Mentre que, causir de se far pas vaccinar implica un mde de vida que favorisa l'alachament perlongat, la prevencion, aver recors a una medecina doa, un environament calme e una alimentacion sana. Es vertat que dempui Pasteur lo nivl de vida a cambiat, las rglas d'iginas se son melhoradas e permetron d'eradicar o quasiment de malautis.En mai, las malautis de l'enfana jgan un rtle capital dins lo renframent de nstras defensas immunitrias. Aquela immunitat conferada per fras malautis es definitiva, qu'es pas lo cas per la vaccinacion que fa pas que de rebutar l'atge de lors manifestacions cap a l'adolescncia o l'atge adulte, perides de la vida ont son fra mai grvas. Tanben nstre organisme es pas estat programat per tractar los metals (Mercuri, Plomb e l'Alumini presents dins los vaccins), e encara mens lors sinergias. Exists pas brica d'endrech dins nstre metabolisme, de plaa per aqueles toxics. Avm per eles pas cap de via de tractament o d'eliminacion, son doncas d'intruses que blocan nstres sistmas cellular e enzimatic.Nos podm ara demandar perdequ nos amagan que la vaccinacion es ineficaa e dangeirosa ? E perdequ impausan un vaccin non obligatria en lo aparant als obligatris ? Benlu traparetz aqu de responsas possiblas: lo mercat mondial del vaccin representa 2,3 miliards d'euros dont 1 miliard per l'Eurpa. En mai la vaccinacion encoratja la dependncia medicala, morala e financira dels paisses del tr-monde cap als paisses occidentals.Marjolaine JolyLa classa de descobrta e la descobrta de la classa.La segonda setmana de mon modul 3, acompanhri la classa a Leucate per tres jorns sul tma del circ. Coneissii pas plan los enfants, sabii lor pichon nom (aqueste an, faguri trabalhar la fisionomia coma jamai) e pas grand causa de mai. Lo rendetz-vos ra dabans la psta de Besirs a 8 oras 45. Las doas classas partissin amb de regentas que coneissin lo luc, l'organizacion ra rodada: cada classa avi sa sota per recaptar las sacas, l'rdre per far dintrar las classas dins lo carri ra establit, las znas del trepador ran delimitadas... A l'ora prevista, totes los enfants e lors parents ran presents. Esperrem un bon vintenat de minutas abans que l'autobus aparesca. Los enfants estrambordats daissron los parents esmauguts sul trepador; l'aventura podi comenar.Lo luc ra polit, las cambras balhavan sus las tendas de circ que ponctuavan lo pichon parc e sus un immens terrenc de jc (amb tobogans, escalas, cabanas e cubs de crdas). Lo centre es immens, existisson de salas de trabalh e de salas de fsta, de cambras per desenas e un manjador plan bl (e plan pensat: ra pas lo pati dins aquel pati).A nstra arribada, un grop d'animators nos esperava: vestits e mascarats de palhassas, dintrron dins lo carri per se presentar. Jojo, Lucas e David acompanharin los enfants dins las activitats de circ e dins la vida quotidiana (repaisses compreses... lo grand luxe !) pendent los tres jorns.Los enfants aguron sonque lo temps de s'installar dins las cambras (las clas foguron fargadas per las regentas) qu'ra ja ora d'anar prene lo picamica jol cubrt a costat del batu.

(seguida sus la pagina seguenta)

p.6 Jornau Hravenguts 9 de la cla de la Mal Cofada deus Calandrins d'Aprene1

Hravenguts, jornal a gratis, d'escampar pas en carriraAPRENE. MVAn116 Gnral Margueritte 34500 BesirsTel. 04 67 28 75 36www.aprene.orgResponsable de publicacion : Patrici BaccouCap redactor : Celina Meunier Mesa en pagina : Olivir Rieffel, Onorina Loupias e la cla

Que n'i a pro d'estar mesprezats!Istura de la cauma de la hami de David Grosclaude t l'ofici public de la lenga occitana.Despuish lo 27 de mai, David Grosclaude, eligit regionau d'Aquitania, qu'est en cauma de la hami. Que l'acab lo dimcres deu 3 de junh. David Grosclaude qu'est rejnh dens la sua cauma de la hami per autas personalitats deu mitan occitan: Evelina Houls, comeranta, Guilhm Latrubesse, elegit regionau de Mij-Pirenus, delegat aus ahars occitans. Mantuas manifestacions qu'estn organi-zadas en sosten: Bordu, Masilha, Tolosa, Clermont l'Erau, Pau, Rods, Narbona, Carcassona, Tarbes, Albi, Aush. Ua peticion lanada que comptabilizava mei de 5000 signets.Qu'ei aqu l'ofici public de la lenga occitana?Lo son objectiu que deu assegurar la sauvegarda e lo desvelopament de l'occitan, en tot tribalhar a l'aumentacion quantitatiu e qualitatiu deu nombre de locutors. Que deu participar a la mesa en bra d'ua politica linguistica publica interregionau, mei specificament entaus domenis de l'ensenhament e deus medias. Lo 3 de junh, la ministra de la Cultura e la ministra de l'Educacion nacionau qu'avvan hit ua letra adreada aus presidents de las duas regions Aquitnia e Miegjorn-Pirenus t balhar instruccions ent qu'un decret sia redigit e publicat t la creacion de l'ofici public de la lenga occitana, avans la fin de l'estiu. Lo dijaus 4 qu'i avva un rende-pe dab los sostens t hestejar aquera victria. Ne si pas que pensi d'aquera accion, en tant que mejan d'accion, mes ua causa qu'ei segura: que permet de har parlar de l'occitan, de har pujar la mobilizacion a l'entorn de la lenga, e de ganhar victria, tot aqu que'm sembla pas trp mau, subretot a quauques meses de la manifestacion de Montpellier que ser au mes d'octobre. Mes, que'm sembla que caldr tornar pausar la question occitana d'ua manira mei collectiu e populara, responsa necessria t sortir deu diktat de l'estat francs. Sola la luta paga! Aquu, que l'avem amuishat ! Miren Genet

L'organizacion de las tres jornadas ra milimetrada: los enfants fasin doas activitats de circ per jorn (una lo matin, una lo tantst) amb dos animators diferents. A migjorn, lo repais se preni al manjador e en fin de jornada, anvem a la mar pel gostar. Lo repais del ser se preni aprp las dochas e se'n seguissi una velhada (espectacle o fsta). Las doas classas ran mescladas pels talhirs circ mas pas dins las cambras.Aquela classa de descobrta me balht l'agach de l'autre costat que lo que coneissii (lo de l'organizacion), mas subretot, me permett de conisser los enfants d'un biais accelerat. Los conisser dins un contxt ont son lunh dels reperis familhals, lunh del cadre abitual de la classa fogut frt interessant. E pensi que cofar los pelses de las pichonas cada matin, las repotegar lo ser per de que fan tantarla e ne consolar una o doas quand languisson l'ostal correspond a un modul de 7 setmanas !Dins aqueste darrir numer del jornal, me pdi pas empachar de far lo ligam amb lo calabrun de l'annada de Aprene1 que sm de viure. A nstra manira, visqurem una classa de descobrta d'un an... Partigurem a la descobrta de lucs desconeguts (Naucla, Nmes, Lims, Gevaudan...), fogurem amassa jorn e nuit de setmanas entiras, fagurem la fsta, la virada dels carnavals d'Erau e languigurem l'ostal de cps tanben.Matilda Baccou.