jakiteko eskubidea

Pertsonen eskubideak eta administrazio publikoenbetebeharrak ingurumenari buruzko

informazioari dagokionez

Jakiteko eskubidea

Jakiteko eskubidea

aurkibidea

Zein kasutan ukatu daiteke ingurumenari buruzkoinformazioa? .............................................................................18Agintari publikoek ingurumenari buruzko informazioaren trukkobratu al dezakete?.................................................................20Zer egin dezake eskatzaileak, eskatutako informazioaren inguruanerantzunik jaso ez, justifikatutako arrazoirik gabe ukatu edotamodu desegokian erantzunez gero? ........................................21 Zer egin daiteke agintari publikoak ingurumenari buruzko informazio

eskaerari erantzuna eman ezean? ..................................................21 Zer egin behar da agintari publikoak ingurumenari buruzko informazio-

eskaera ukatu edota horri erantzun desegokia ematen dionean?...........21 Zer egin behar da agintari publiko horrek ez duenean mailaz goragoko

organorik? ................................................................................21 Zer egin behar da erantzunik eza edota erantzun desegokia erakunde pribatu

bati egozteko modukoa denean? ...................................................21Nola egin behar dira erreklamazioak? .....................................22 Administrazio-errekurtsoak...........................................................22 Epailearen aurreko errekurtsoak .....................................................23 Arartekoaren aurreko kexak ..........................................................24 Europar Batasunari egindako erreklamazioak ...................................26

Ingurumenari buruzko informazioa

zabaltzeko betebeharra _____________________________ 28

Zeintzuk dira, agintari publikoek ingurumenari buruzkoinformazioa zabaltzeari dagokionez, kontuan hartu beharrekobetebeharrak? ......................................................................... 29Zein da agintari publikoek zabaldu beharreko informazio horrengutxieneko edukia? ................................................................. 30

Jakiteko eskubidea __________________________________ 6

Eskubide eta betebeharrak legeetan ........................................ 8Zer da ingurumenari buruzko informazioa? ........................... 9

Ingurumenari buruzko informazioaeskuratzeko eskubidea 10

Nork du ingurumenari buruzko informazioaemateko betebeharra? .............................................................. 11Zeintzuk dira pertsonei dagozkien eskubideak?..................... 12Zeintzuk dira agintari publikoen betebeharrak? ..................... 13Nola egin ingurumenari buruzko informazioajasotzeko eskaera? ................................................................... 14Zer egin behar dute agintari publikoek, ingurumenari buruzkoinformazio-eskabidea jasotzen duten bakoitzean? .................16 Agintari publikoek beti eman behar dute erantzuna. ................................. 16 Zein da erantzun hori emateko epea? .............................................16 Zer gertatzen da eskatutako informazioaren bolumen eta konplexutasuna

dela-eta hilabeteko epe hori errespetatzea ezinezkoa denean? .............16 Informazio hori, eskatutako modu edota formatua ez den beste batean eman

daiteke? ...................................................................................16 Zer gertatzen da agintari publikoak ez duenean eskatutako informazioa?....16 Zer egin behar du agintari publikoak modu desegokian egindako informazio-

eskaeraren bat jasotzen duenean? ..................................................16 Informazioa ukatu daiteke? ...........................................................17

1

Jakitekoeskubidea

6 7

“Pertsona guztiek dute ingurumen osasungarri bat erabili eta ingurumen horretaz gozatzeko eskubidea;zentzu horretan, Administrazio publikoei dagokie eskubide horren egikaritzea bermatuko duteningurumen-politika egokiak sustatzea.”

“Pertsona fisiko nahiz juridiko guztiek dute ingurumena artatzeko betebeharra.“

1 EAEko Ingurumena babesteko Lege Orokorraren 3. art. 2 EAEko Ingurumena babesteko Lege Orokorraren 4. art.

Zerbait zaindu ahal izateko, lehenengo etabehin, ezagutu egin behar dugu; gauza horreninguruko informazioa eduki, alegia.

Gure eguneroko kontsumoaren inguruko era-bakiek eta gure jarduera profesionalak zuze-neko nahiz zeharkako eragina dute ingurume-nean. Aukerarik egokiena hautatzeko beharbezala informatuta egon behar dugu.

Ingurumena zaintzeko orduan pertsona guz-tiek dute, bai norbanako moduan, bai elkarteenbidez, parte hartzeko eskubidea eta betebe-harra, guztion egitekoa da-eta. Horrela, ingu-rumen osasungarri batean bizitzeko eskubi-deaz gozatu ahalko dugu, hau da, planeta

honetan bizi garenok bizi-kalitate hobea lortukodugu, bai orain, bai etorkizunean.

Parte hartze hori gauzatzeko, hala ere, nahi-taezkoa da aldez aurretik informazioa eskura-garri izatea: informazio zabala, plurala etaobjektiboa.

Ingurumenari buruz zenbat eta informaziogehiago eduki, are eta sentsibilizazio sozialgehiago eta parte-hartze publiko handiagobezain eraginkorragoa lortuko da arlo horretan,ingurumen arloan erabakiak hartzeko proze-suei dagokienez. Laburbilduz, zenbat etainformazio oparoagoa izan, are eta ingurumenhobea izango dugu.

1

2

ESKUBIDE ETA BETEBEHARRAK LEGEETAN

eskubidea; berdin dio atzerritarra izan edotaleku batean zein bestean bizi.

Ingurumenari buruzko informazioa eskatzenduenak ez du zertan adierazi informazio horieskatzeko arrazoia ezta interesa ere. Era be-rean, aukeratutako modu edo formatuan es-kuratu ahal izango da informazio hori.

Agintari publikoek, ahal dela, eguneratutakoinformazioa, zuzena eta konparatzeko mo-dukoa eskaini beharko dute. Era berean, es-katzaile bakoitzari informazioa bilatzen lagun-du, informazioa emateko aurretiaz ezarritakoepeak errespetatu eta, informazio hori ukatuzgero, erabaki horren inguruko arrazoiak azaldubeharko dizkio eskaera egin duenari. Horrezgain, ingurumenari buruzko informazioa za-baltzeaz ere arduratuko dira, interneten bidezbatez ere.

Ingurumenari buruzko informazioak barnehartzen ditu, ingurumenaren egoeraren ingu-ruko datuak, ingurumenean eragiten dutenjarduerak eta arlo horri buruzko babes-neurriak.Ingurumenari buruzko informazioa da, halaber,ingurumena zaindu eta babesteko beharrezkoaden kostu ekonomikoa, bai eta babes horrenondorioz lortzen diren mozkinak ere. Inguru-mena aldatzeak pertsonen osasun eta segur-tasunean eragiten dituen efektuak ere arlohorretan sar genitzake.

8

Informazioa edozein euskarri-motatan jasodaiteke, hala nola, argazkiak, bideoak, mapakedota bestelakoak. Informazio hori honakogaien ingurukoa izan daiteke:

airea eta atmosfera, ura, lurzorua, lurra,paisaiak eta naturguneak, landaretza etaanimal iak , genet ikoki era ldatutakoorganismoak.

emisioak eta isuriak, zarata, energia,erradiazioak, hondakinak eta antzeko bestesubstantzia batzuk.

neurri politikoak, arauak, planak,egitasmoak, ingurumen arloko akordioak.

ingurumenean eragina duten (edo izandezaketen) jarduerak.

txostenak, kostu/mozkin erlazioenanalisiak eta izaera ekonomikoko bestelakoanalisi eta balizkoak.

pertsonen eta ondare historiko, kulturaleta artistikoko ondasunen osasuna etasegurtasuna, baldin eta ingurumenekofaktoreek eragina izan badezakete ala izanlezakete.

9

Jakiteko eskubidea Jakiteko eskubidea

Aarhus-eko hitzarmena, 2001eko urriaren 30azgeroztik indarrean dagoen nazioartekohitzarmena da. Horren premisa nagusiahonakoa da: ingurumenarekin lotutako arazoeninguruan zenbat eta inpl ikazio etasentsibilizazio publiko handiagoa izan,ingurumena are eta gehiago babestea lortzenda. Hitzarmenak egungo nahiz etorkizunekobelaunaldietako pertsona ororen eskubideakbabesteko laguntza ematea du helburu,osasunerako eta ongizaterako egokia deningurumen batean bizitzeko aukera emanez. Norbanakoen eskubideak bermatu eta agintaripublikoei betebeharrak ezartzen dizkie, honakogaien inguruan: informazioa eskuratzea, parte-hartze publikoa eta justizia atzitzea.

Europako Gobernu guztiek dute Aarhus-ekoHitzarmenean eta Europako Zuzentarauetanjasotako printzipioak garatzeko betebeharra.

Edozein pertsonak eska dezake administrazioeta erakunde publikoen esku dagoeningurumenari buruzko informazioa, baitafuntzio eta zerbitzu publikoak egikaritzen etaeskaintzen dituzten erakunde pribatuen eskudagoena ere. Pertsona orok du ingurumenariburuzko informazioa eskatzeko eskubidea,baita hiritartasun gabekoek edota egoiliarrakez direnek ere. Pertsona guztiek duteingurumenari buruzko informazioa eskuratzeko

ZER DA INGURUMENARI BURUZKOINFORMAZIOA?

2 NORK DU INGURUMENARI BURUZKO INFORMAZIOA EMATEKO BETEBEHARRA?

10 11

Ingurumenari buruzkoinformazioa eskuratzeko eskubidea

Ingurumenarekin lotutako kontsultakegiteko, Udalen, Aldundien edota EuskoJaurlaritzako ingurumen sailetara jotzea daohikoena; hala ere, badira informazio horisortu eta emateko gaitasuna duten bestelakoadministrazio nahiz erakunde publiko etapribatuak ere. Agintari publiko guztiek dute,beraien jarduera-eremua edozein izanda ere(industria, energia, garraioa, osasuna,nekazaritza edota beste edozein), beraien eskudagoen ingurumenari buruzko informazioaemateko betebeharra.

Beraz, jarraian aipatzen diren agintari publikoguztiek dute ingurumenari buruz eskatu zaienberaien mendeko informazioa ematekobetebeharra, bai eta arlo horretakoinformaziorik garrantzitsuena zabaltzekoa ere:

Eusko Jaurlaritzak eta horren Saildesberdinek. Bere Organo publiko aholku-emaileek: Ingurumenerako Aholku Batzordea,Uraren Euskal Batzordea, Naturzaintza,Industria Segurtasunerako Kontseilua,Nekazaritza eta Elikadura Politikako Batzordea,Lurraldearen Antolamendurako Batzordea,etab. Baita erakunde autonomoek, zuzenbidepribatupeko elkarte edo enpresa publikoek etaeuskal Administrazioaren partaidetza dutenorotariko erakunde eta elkarteek ere.

Fo r u A l d u n d i e k e t a h o r i e nDepartamentuek. Baita organismo autonomoeta foru izaera duten enpresa publikoek etahorien guztien partaidetza duten partzuergoeta erakunde publikoek.

Udalek eta, aurreko kasuan bezala,organismo autonomoek, publikoek, eta udalenpartaidetza duten partzuergo, mankomunitateeta orotariko elkarte eta erakundeek.

Zuzenbide publikoko Korporazioek:nekazaritzako ganberak, kofradiak, kontseiluarautzai leak, elkargo profesionalak,merkataritza, industria eta nabigazio ganberak,ureztatzai leen komunitateak, etab.

Ingurumenari buruzko informazioa dutenenpresa edo erakunde pribatuek, baldin etaadministrazio publikoren baten aginduz arlohorretan jardun badute. Hori da, esaterako,hornikuntza eta saneamendu enpresen kasua,hondakinak batu eta kudeatzeaz arduratzendiren enpresen kasua, etab.

Gobernu zentralak, Ministerioek,Konfederazio Hidrografikoek, kosta-mugapenek, portu-agintariek.

12 13

ZEINTZUK DIRA PERTSONEI DAGOZKIENESKUBIDEAK?

Legeen arabera pertsonek dituzteneskubideei buruzko informazio egokia ematea,bai eta eskubide horiek egikaritzeko bideeiburuzkoa ere.

Ingurumenari buruzko informazioa lortunahi dutenei laguntza ematea eta, ahal denneurrian, horren inguruko aholkularitzaeskaintzea.

Agintari publikoen zerrenda bat eratzea,bakoitzak duen informazioa kontuan hartuta. Zerrenda horiek publikoak dira, eta gutxienezagintari publiko horiek guztiak bateratzendituen zerrenda bat egon behar du AutonomiaErkidego bakoitzean.

Informazioa eskuratzeko Internetenerabilera sustatzea.

Ingurumenari buruzko informazioareneskaerak tramitatu eta ebazterakoanbizkortasun -pr intz ip ioa bermatzea.

Ahal den neurrian, informazioaeguneratua, zuzena eta konparatzeko modukoaizan dadila bermatzea.

Ingurumenari buruzko informazioaeskuratzeko eskubidea modu efektiboanegikaritu ahal izateko neurriak hartzea; horienartean, gutxienez, jarraian aipatzen direnneurrietatik bat egon beharko da:

• Ingurumenari buruzko informazio-zerbitzuak hornitzea.

• Informazio horren kontsultarako bideaksortu eta mantentzea.

•Erregistroak, ingurumenari buruzkoinformazioa jasotzen duten zerrendak edotainformazio-puntuak sortzea; horiek, moduargian zehaztu beharko dute non aurkitudaitekeen eskatutako informazioa.

Ingurumenari buruzko informazioa eskuratzeko eskubidea

Agintari publikoen esku dagoeningurumenari buruzko informazioa eskuratzekoeskubidea dugu, inolako azalpenik emanbeharrik gabe.

Legeek ematen dizkiguten eskubideei etahoriek modu egokian egikaritzeari buruzkoinformazioa emateko eska diezaiekegu. BaitaInformazioa bilatzeko laguntza ere.

Eskatutako informazioa legeak ezartzenduen gehieneko epean jasotzeko eskubideadugu.

Informazio zein modu edo formatutanlortu nahi dugun aukera dezakegu: formatuelektronikoan (Excel, Word, pdf, shape, jpg,…),paperezko kopian, CD bidez, etab.

Informazioa, zati batez edo osorik, ezemateko arrazoiak zeintzuk diren jakindezakegu; baita erantzuteko epea luzatzearenarrazoia edota informazioa eskatutakoformatuan eman ez izanari buruzkoa ere.

Jasotako informazioaren truk zenbat etazein kasutan ordaindu behar dugun jakitekoeskubidea dugu (tasa eta prezio publikoenzerrendaren arabera).

Ingurumenari buruzko informazioa eskuratzeko eskubidea

ZEINTZUK DIRA AGINTARI PUBLIKOEN BETEBEHARRAK?

14

3 baldin eta, azken kasu honetan, dagokion hitzarmena izenpetu bada

14 15

Edukia:

•Eskatzailearen izen-abizenak , etajakinarazpenetarako lehenetsi den moduaedota helbidea.

• Eskaera: argia, zehatza eta arrazoizkoa.Galdera zabal edo orokorregiak egiteasaihestu behar da. Informazio jasotzekomodua edota formatua zehaztu daiteke.

• Lekua eta data.

•Informazio-eskatzailearen sinadura.

• Eskaera zuzenduta dagoen organo, zentroedo unitate administratiboa. Eskaerakebazteko eskumena duen agintaripublikoari igorri behar zaizkio, hau da,eskatutako informazioaren jabe denerakundeari.

Eskabideak aurkezteko lekua:

• kasuan kasuko administrazio-organoetako erregistroak.

• edozein administrazio-organorenerregistroak: Estatuko AdministrazioOrokorrekoak, Autonomia Erkidegoetakoedozein Administraziokoak, edo TokikoAdministrazioa osatzen duten erakunderenbatekoak 3.

• Posta-bulegoetan.

• Espainiak atzerrian dituen ordezkaritzadiplomatiko edo kontsuletxeetakobulegoetan.

• posta elektronikoz, faxez, Webpostontzien bidez, etab.

Idatziz ez ezik, ahoz ere eska daitekeinformazioa (telefonoz edo aurrez aurre). Halaeginez gero, zurekin hitz egin duenpertsonaren izena, data, eta zer eskatu denapuntatzea gomendatzen da. Eskabidearenkonstantzia uzteko, erabilgarria izan daitekeeskaria ahoz egin ostean posta elektronikobat bidaltzea, hitzartu diren baldintzakbaieztatuta gera daitezen.

INGURUMENARI BURUZKO INFORMAZIOA ESKATZEKO ADIBIDEA

GASTEIZKO UDALA

INGURUMEN ETA IRAUNKORTASUN SAILA.

San Prudentzio, 3001005 Gasteiz

Ana Agirre, NAN zk: 123456789, eta jakinarazpenetarako posta-elektonikoa:

[email protected]

Honako informazioa ESKATU DU:

- Nire udalerriko zein lekutan utzi ditzaket etxean sortutako hondakin hauek: pilak, aerosolak, erradiografiak, medikamentuak,pintura-hondakinak, kortxo zurizko bilgarriak (poliexpana), DVD eta CD-ak, erabilitako arropa.

- Zer egiten da herritarrok edukiontzi horietan uzten ditugun hondakinekin?

Gasteiz, 2008ko ekainaren 20a.

Ingurumenari buruzko informazioa eskuratzeko eskubidea Ingurumenari buruzko informazioa eskuratzeko eskubidea

NOLA EGIN INGURUMENARI BURUZKO INFORMAZIOA JASOTZEKO ESKAERA

16 17

4 hilabeteko epean

ZER EGIN BEHAR DUTE AGINTARI PUBLIKOEK, INGURUMENARI BURUZKO INFORMAZIO-ESKABIDEA JASOTZEN DUTEN BAKOITZEAN?

Informazioa ukatu daiteke?

Arau orokorra informazioa zabaltzearenaldekoa izan behar da. Agintari publikoek,modu argian zehaztutako kasu konkretuetanbaino ezingo dute ukatu ingurumenari buruzkoinformazioa.

Interes publikoek nagusitu behar duteinteres pribatuen gainetik.

Ezin daiteke ingurumeneko emisioeiburuzko informazio-eskaerarik ukatu.

Ingurumenari buruzko informazioa zatibatez emango zaio eskatzaileari, baldin etaeman beharreko informazioa bereiztekomoduan badago, hau da, ukatutakoa etagainerakoa.

Edozein kasutan ere, agintari publikoek ahaliketa lasterren eta gehienez hilabeteko epeanjakinarazi behar diote eskatzaileari eskatutakoinformazioa ukatu egin zaiola, osorik edo zatibatez; era berean, uko horren arrazoiak ereeman beharko zaizkio.

Jakinarazpena idatziz edota elektronikokiegingo da, baldin eta eskaera idatziz egin bada,edo hala eskatu bada. Jakinarazpeneanerrekurtsoa jartzeko prozedurari buruzkoinformazioa ere jaso beharko da.

Agintari publikoek beti eman behar dute eran-tzuna.

Zein da erantzun hori emateko epea?

Erantzuteko epea, eskabidea eskumendunagintari publikoaren erregistroan jasotzendenetik hasiko da zenbatzen. Ingurumenariburuzko informazioa, albait arinen eman be-harko da, hau da, hilabeteko epean, beranduenjota.

Zer gertatzen da eskatutako informazioarenbolumen eta konplexutasuna dela-eta hilabe-teko epe hori errespetatzea ezinezkoa denean?

Epea bi hilabete luzatu ahalko da; horrez gain,luzapen horren berri eman4 beharko zaio in-formazioa eskatu duenari, bai eta luzapenajustifikatzen duten arrazoiak ere.

Informazio hori, eskatutako modu edota for-matua ez den beste batean eman daiteke?

Kasu hauetan bakarrik:

Informazioa dagoeneko beste modu edo-ta formatu batean eman denean, eta horieskuratzea errazagoa denean. Kasu horretan,agintari publikoak eskatzaileari jakinarazi be-harko dio, non eskura dezakeen informaziohori, edota zuzenean igorri beharko dio, eskuradagoen formatuan.

Agintari publikoak informazio hori eskatu-takoa ez den beste modu edota formaturenbatean ematea erabakiz gero, behar bezalajustifikatu beharko du.

Zer gertatzen da agintari publikoak ez dueneaneskatutako informazioa?

Informazio hori duen agintari publikoari eska-ria igorri, eta horren berri eman beharko dioeskatzaileari.

Hori egitea ezinezkoa denean, zuzenean eska-tzailea informatu, eta eskatutako informazioalortzeko zein agintari publikorengana jo beharduen esan beharko dio.

Zer egin behar du agintari publikoak, modudesegokian egindako informazio-eskaerarenbat jasotzen duenean?

Agintari publikoak, ahalik eta lasterren eta,gehienez jota, hilabeteko epea agortu aurretik,eskatzaileari eskaera zehazteko eskatu etahorretarako laguntza emango dio.

Ingurumenari buruzko informazioaeskuratzeko eskubideaIngurumenari buruzko informazioa eskuratzeko eskubidea Ingurumenari buruzko informazioa eskuratzeko eskubidea

18 19

Eskatutako informazioa emateakhonakoen gain eragin negatiboa izandezakeenean:

• Jabetza intelektual eta industrialekoeskubideak: patenteak, merkataritzakomarkak, diseinuak, copyright.

• merkataritzako eta industriako izaeraduten datuen konfidentzialtasuna:industriako sekretuak, sekretu estatistikoak,sekretu fiskala.

• Datu pertsonalen izaera konfidentziala5: helbideak, kaltetuen izenak, NAN, etab.

• Informazio horren bidez beste pertsonabaten eskubide eta interesak kaltetzendirenean, borondatez eman denean,betiere. Norbanakoek agintari publikoeinahitaez eman beharreko informazioa betiizango da eskuragarria.

• Eskatu den informazioak aipatzen dueningurumenaren babesari kalte egitendionean. Modu berezian, mehatxupeandauden espezieen kokalekuari edotaespezie horien ugalketa-lekuei buruzkoak.

• Agintari publikoen prozedurenkonfidentzialtasunari, konfidentzialtasunhori Lege-mailako arau batean aurreikusitadagoenean.

• Prozedura judizial bati lotuta daudenauziei, edota epaitegietan izapidetze bideandaudenei.

• Nazioarteko harremanei, defentsanazionalari edota segurtasun publikoari.

5 15/1999 Lege Organikoan araututa dagoen bezala

Eskatutako informazioa ez dagoeneanagintari publikoaren edota horren mendekobeste erakunderen baten esku.

Eskaera ez denean arrazoizkoa, esaterako,eskatutako informazioaren bolumenakadministrazio-zerbitzuak kolapsatzendituenean.

Eskaera orokorregia bada, hau da,eskatzaileari aholku eta laguntza ematekoahaleginak egin arren, agintari publikoakeskatutako informazioa zein den zehazkiident i f ikatzeko arazoak d i tuenean.

Eskaera prestatze bidean dagoenmaterialari edota bukatu gabe daudendokumentuei buruzkoa bada: agintari publikoaaktiboki lantzen ari den zirriborroak, behin-behineko datuak, etab. Ukoa arrazoi horretano i n a r r i t u t a k o a b a d a , u k o h o r r e njakinarazpenean adierazi beharko da zein denmaterial hori prestatzen ari den agintaria; eraberean, prestaketa hori bukatzeko aurreikusiden denbora ere jakinarazi beharko da.Esaterako, zentral nuklear batean egindakoikuskaritzaren emaitza ez da prestatze bideandagoen dokumentua, informazio osoa baizik;horrela ebatzi dute Auzitegiek.

Eskaera barne-komunikazioei buruzkoadenean, emandako informazioaren interespubl ikoa handiagoa denean salbu.

ZEIN KASUTAN UKATU DAITEKEINGURUMENARI BURUZKOINFORMAZIOA?


20 19

AGINTARI PUBLIKOEK INGURUMENARIBURUZKO INFORMAZIOAREN TRUK KO-BRATU AL DEZAKETE?

Bai, baina kobratzen den zenbatekoa arra-zoizkoa izan behar da. Horren arabera, etaarau orokor gisa, kobratzen den zenbatekoakez du gainditu behar materiala produzitzekokostu-errealari dagokion zenbatekoa.

Agintari publikoek jendearen eskura jarribeharko dituzte ingurumenari buruzko infor-mazioa eskatzeagatiko tasa, prezio publikonahiz pribatuen zerrenda, bai eta ordaindubeharrik ez dagoen kasuak ere.

Zerrenda edo erregistro publikoak (agin-tari publikoen zerrenda, agintari publikoenesku dauden ingurumenari buruzko informa-zio-zerrendak edo erregistroak, edota informa-zio puntuak) ikustea doakoa da, bai eta eska-tutako informazioa in situ aztertzea ere.

6 29/1999 Legea, 29 art.7

Errekurtsoa jartzeko hilabeteko epea dago erantzuna jasotzen den hurrengo egunetikhasita, eta jartzen denetik hurrengo hiru hilabeteen barruan ebatzi eta jakinarazi beharkoda.8

Hurrengo bi edo sei hilabeteen barruan, ebazpena ezezkoa izan bada edo ebazpenikeman ez bada.9

Hurrengo bi edo sei hilabeteen barruan, berariazko erantzunik izan den edo ez kontuanhartuta.10

Hilabeteko epean.

Erreklamazioak egin daitezke administraziopublikoen aurrean, epaitegietan, Arartekoari,Europako Parlamentuan eta EuropakoBatzordean.

Zer egin daiteke agintari publikoakingurumenari buruzko informazio eskaerarierantzuna eman ezean?

Eskatutako informazio hori ematekobetebeharra duen agintari publiko baten aldetikberar iazko erantzunik egon ezean,administrazio-isiltasun bidez onartu delaulertuko da. Isiltasun horrek, beraz, pertsonahorri informazioa jasotzeko eskubideaaitortzen dio. Eskubide hori egikaritzeko,dagozkion prozedura judizialak erabili, etazuzenean jo ahalko du administrazioarekikoauzien jurisdikzioko Epaitegien aurrera6 .

Zer egin behar da agintari publikoakingurumenari buruzko informazio-eskaeraukatu edota horri erantzun desegokia ematendionean?

Eskatzaileak agintari publikoen aldetikerantzuna jaso arren, erantzun horri desegokiaderitzonean, gora jotzeko errekurtsoa7 jarridezake, bai zuzenean erantzuna eman zuenorganoaren aurrean, bai zeharka mailazgoragoko organoaren aurrean. Errekurtsoarenebazpenarekin ados ez badago edota ebazpenaepe barruan ematen ez bada, eskatzaileakadministrazioarekiko auzibidera8 jotzekoaukera izango du.

Zer egin behar da agintari publiko horrek ezduenean mailaz goragoko organorik?

Erantzuna (edota erantzunik eza)errekurritzeko modukoa da, bai zuzeneanadministrazioarekiko auzibidera9 jota, baiaukerako berraztertze-errekurtsoa10 jarrizinformazioa eskatu zitzaion organo berarenaurrean. Azken errekurtso hori hilabetekoepean ebatzi eta jakinarazi beharko da; behinepe hori igarota, eta ez lehenago, jo ahal izangodu eskatzaileak auzibidera.

Zer egin behar da erantzunik eza edotaerantzun desegokia erakunde pribatu batiegozteko modukoa denean?

Erakunde pribatu horrek funtzio publikoakegikaritzen baditu, edota administrazio publikobaten agintaritzapean ingurumenarekinlotutako zerbitzu publikoak ematen baditu,erreklamazioa jarri ahal izango da aipatuadministrazioaren aurrean.

ZER EGIN DEZAKE ESKATZAILEAK, ESKATUTAKO INFORMAZIOAREN INGURUAN ERANTZUNIKJASO EZ, JUSTIFIKATUTAKO ARRAZOIRIK GABE UKATU EDOTA MODU DESEGOKIANERANTZUNEZ GERO?

21


22 23

Administrazio-errekurtsoak

Administrazio-errekurtsoek ez dute kostu eko-nomikorik, eta epe laburrean ebatzi beharre-koak dira. Hala ere, administrazioa bera daebazpena ematen duena; ondorioz, ezin dai-teke organo horren neutraltasuna eta inde-pendentzia guztiz bermatu. Bestalde, admi-nistrazio-errekurtsoak nahitaez bete beharrekobaldintzak dira, epaitegietara jo nahi izanezgero.

Errekurtso bat jartzeko nahikoa da idazki soilbat egitea; honakoak jaso beharko dira bertan:

• Errekurtsogilearen izen-abizenak, etajakinarazpenetarako lehenetsi den moduaedota helbidea.

• Errekurtsoaren edukia eta aurkeztekoarrazoia.

• Lekua eta data

• Zein organori zuzenduta dagoen: eskaeraegin zitzaion organoari edota horren mailazgoragoko organoari zuzendu dakioke.

NOLA EGIN BEHAR DIRA ERREKLAMAZIOAK

Epailearen aurreko errekurtsoak

Epailearen aurreko errekurtsoek kostuekonomikoa izaten dute eta luzeak izan ohidira. Hala ere, badute abantaila bat: instantziaindependente baten aurrean aurkezten direla,alegia. Administrazioarekiko auzibideanjarduteko, kasu honetan, abokatuaren etaprokuradorearen ordezkaritza behar dira.Administrazioarekiko auzibidean errekurtsoajartzeko epea bi hilabetekoa da, administraziobidea agortzen denetik zenbatzen hasita.


24 25

Arartekoaren aurreko kexak

Dagokion administrazioaren aurreanerreklamazioa jarri eta erantzunik edoi r t e n b i d e r i k l o r t z e n e z b a d a 1 1 ,Arartekoarengana jotzeko aukera dago. EuskalHerritarrak Defendatzeko instituzioindependente eta doakoa da, eta herritarrakerakunde publikoen aurrean defendatzea duhelburu. Arartekoak dagokion azterketa egitendu, Herr i Adminis t raz ioek abusu,arbitrariotasun, diskriminazio, akats nahizhutsegiteren bat egin duten ala ez ikusteko;horrez gain, herritarren eta administrazioarenarteko bitartekari lanak ere egiten ditu.

Arartekoaren aurrean kexa jartzeko, datupertsonalak eman behar dira (izen-abizenak,helbidea, telefonoa), baita erabilgarriak izanlitezkeen dokumentuen kopiak ere. Horrezgain, eta posible denean, kexa arrazoitzenduen idazki bat ere aurkeztu beharko da, gutunbaten bidez, faxez, internet bidez(www.ararteko.net, on-line inprimakia), postaelektronikoz edota norbera bertara joanda.

11 Urtebeteko epean.


26 27

Europar Batasunari egindako erreklamazioak

Ingurumenari buruzko informazioaeskuratzeari dagokionez, bai Estatuko legeriakbai Autonomia Erkidegoetakoek EuropakoZuzentarauei erreferentzia egiten dietenez,Europako herritarrek eta Europako Estatukideetako egoiliarrek europar zuzenbideak arlohorretan ezarritako kontrol-bideak ere erabiliahalko dituzte.

Europar Parlamentuaren aurreko eskaria

Eskari horrek Europar Batasuneko hizkuntzaofizialetako batean idatzita egon, eta ahaliketa informazio gehien jaso behar du, azalekoaipamenak alde batera utziz betiere. Idaztekomoduak argia eta ulerterraza izan behar du.Posible da, egoki ikusiz gero, laburpen batatxikitzea ere.

Paperezko eskaera bat zuzenean aurkeztu nahiizanez gero, ez da inolako inprimakirik betebehar. Gainera, ez dago zertan erabili aurrezezarritako inprimaki-eredurik ere.

Hala ere, eskaerak honako baldintzak betebeharko ditu:

• izen-abizenak, naziotasuna eta helbideaeduki beharko ditu (eskaera kolektiboenkasuan, eskaria aurkeztu duen edotalehenengo sinatu duen pertsonaren izena,naziotasuna eta helbidea), eta

• sinatuta egon behar du.

Eskaerak eranskinak ere eduki ditzake,eskatzaileak eskura dituen justifikatzeko agirienkopiak, hain zuzen ere.

Eskaera honako helbide honetara bidalibeharko da:

Bide elektronikoa ere erabil daiteke (inprimakielektronikoa).

http://www.europarl.europa.eu/parliament/public/staticDisplay.do?id=49&pageRank=3&language=ES

Ez denez inolako epaitegia, EuropakoParlamentuak ez du ez epaiak ematekoeskumenik, ez eta Estatu kideen erabakijudizialak ezeztatzeko ahalmenik ere.

Europako Batzordearen aurreko Kexa edoSalaketa

Europako Erkidegoa eratzeko Itunaren arabera,Estatu kideen artean Europar zuzenbideamodu egokian aplikatzea da EuropakoBatzordearen egiteko nagusia. Batzorde horrekEstatu kideen aldetik izan daitekeen arau-hauste oro detektatzen du, EuroparZuzenbideari dagokionez; organo horrek, izanere, zaintza-eginkizuna betetzen du.

Estatu kideren batek Europar Zuzenbideahautsi duela uste izanez gero, edozeinpertsona edota enpresak jar lezakeerreklamazioa Batzordearen aurrean,salatutako arau-hausteak zuzenean eragitendiola frogatu beharrik gabe.

Erreklamazioak dohainik aurkezten dira,inolako abokaturen laguntzarik gabe.Erreklamazioa egitean, dagokion informazioeta agiri guztiak aurkeztu behar dira.Batzordeak urtebeteko epea izango duerreklamazioa izapidetuko duen ala ezerabakitzeko. Salaketa jarri duenak ez duprozesuan parte hartuko; beraz, ezingo dukontrako errekurtsorik jarri Batzordeakhartutako erabakiaren kontra; ez etaBatzordeak inongo erabakirik hartzen ez duenkasuetan ere. Horrez gain, ez du entzunaizateko eskubiderik ere izango.

Batzordean honako bideetatik aurkeztudaitezke erreklamazioak:

• idatziz, honako helbidean: EuroparErkidegoko Batzordea ( Idazkari Nagusiarizuzendua ) 200, Rue de la Loi Brusela B-1049;

• Estatu kideen Batzordeko bulegoetaneskuratu daitekeen inprimaki-ereduarenbidez, edo

• posta elektronikoa erabiliz:

[email protected].

The President of the EuropeanParliamentRue WiertzB-1047 BRUSSELS

European Parliament


3

Ingurumenari buruzko informazioazabaltzeko betebeharra

28 29

ZEINTZUK DIRA, AGINTARI PUBLIKOEK IN-GURUMENARI BURUZKO INFORMAZIOAZABALTZEARI DAGOKIONEZ, KONTUANHARTU BEHARREKO BETEBEHARRAK?

Agintari publikoek ingurumenari buruzkoinformazioa zabaldu eta herritarren esku jarribehar dute, ahalik eta modu argi eta sistema-tikoenean.

Horretarako, ingurumenari buruz garran-tzizkoa den informazio guztia antolatu etaeguneratu beharko dute, jendearentzako era-bilerrazak diren datu-base elektronikoen bidez(Internet bidez, esaterako).

2003ko otsailaren 14az geroztik bildutakodatu guztiak zabaldu behar dira. Data horrenaurreko datuak formatu elektronikoan daude-nean baino ez dira barne hartuko.

30 31

Ingurumenari buruzko informazioa zabaltzeko betebeharra

Nazioarteko itun, hitzarmen eta akordio-en testuak, eta ingurumenarekin zerikusiaduten Europar Erkidegoko, Estatuko, Autono-mia Erkidegoko nahiz Toki mailako legerietakotestuak.

Ingurumenarekin lotutako politika, egi-tasmo eta planak, eta horien ingurumen-ebaluaketak ere bai.

Ingurumenari buruzko legegintzan edotapolitikan izan diren aurrerapausoei buruzkotxostenak.

Ingurumenaren egoerari buruzko txoste-nak. Urtean behin, gutxienez, koiunturariburuzko txostena; eta lau urterik behin, berriz,txosten osoa. Txosten horiek estatu nahizautonomia erkidego mailakoak izango diranahitaez, toki mailakoak izan badaitezke ere. Ingurumenaren kalitateari buruzko datuakbarne hartu behar ditu, bai eta jasaten duenpresioari buruzkoak ere. Herritarrek ulertzekomoduko laburpen ez tekniko bat ere prestatubehar da.

Ingurumenean eragina duten jarduerenjarraipenetik eratorritako datuak.

Ingurumenean efektu esanguratsua dutenbaimenak, eta ingurumenaren arloan hartutakoakordioak. Halakorik ezean, informazioa es-katu daitekeen lekuari buruzko erreferentzia.

Ingurumen eraginari buruzko azterlanaketa arriskuen ebaluazioak, ingurumenarekinzerikusia duten elementuei dagokienez. Ha-lakorik ezean, informazioa eskatu edo aurkitudaitekeen lekuari buruzko erreferentzia.

Gizakiaren jardueren edota kausa naturalenondorioz pertsonen osasuna edota ingurume-na bera arrisku larrian egonez gero, Adminis-trazio Publikoek berehala zabaldu beharkodute eskura duten informazio guztia; horrela,kalteak jasan ditzaketen herritarrek, mehatxuhorren ondorioz erator litezkeen kalteak pre-benitu edota mugatzeko beharrezkoak direnneurriak hartu ahalko dituzte.

ZEIN DA AGINTARI PUBLIKOEK ZABALDU BEHARREKO INFORMAZIO HORREN GUTXIENEKOEDUKIA?

jakiteko eskubidea

Documents