i. disposiciÓns xerais diario oficial · territorio e urbanismo, vivenda e solo, infraestrutu-ras...

Nº 36 � Martes, 22 de febreiro de 2011 2.893DIARIO OFICIAL DE GALICIA

I. DISPOSICIÓNS XERAIS

CONSELLERÍA DE MEDIOAMBIENTE, TERRITORIOE INFRAESTRUTURAS

Decreto 19/2011, do 10 de febreiro, poloque se aproban definitivamente as directri-ces de ordenación do territorio.

A Lei 10/1995, do 23 de novembro, de ordenacióndo territorio de Galicia, configura as directrices doordenación do territorio (DOT) como un instrumentode carácter global, expresión da política territorial,que debe constituír o marco xeral de referencia esta-blecendo as pautas espaciais de asentamento dasactividades, de acordo coas políticas sociais, econó-micas e culturais emanadas da comunidade, integran-do, se é o caso, as emanadas desde o Estado, así comoas propostas que xurdan desde as entidades locais.

O Decreto 316/2009, do 4 de xuño, fixa a estrutu-ra orgánica da Consellería de Medio Ambiente,Territorio e Infraestruturas. O artigo 1º do Decre-to 316/2009, do 4 de xuño, establece que a Conse-llería de Medio Ambiente, Territorio e Infraestrutu-ras é o órgano de administración da comunidadeautónoma ao cal lle corresponden as competencias efuncións en materia de ambiente, ordenación doterritorio e urbanismo, vivenda e solo, infraestrutu-ras e mobilidade consonte o establecido no Estatutode autonomía de Galicia, nos termos sinalados naConstitución española. O artigo 4º do Decre-to 316/2009, do 4 de xuño, sinala que o conselleiroé a autoridade superior da Consellería de MedioAmbiente, Territorio e Infraestruturas e con talcarácter está investido das atribucións enumeradasno artigo 34º da Lei 1/1983, do 22 de febreiro, regu-ladora da Xunta e da súa Presidencia.

De conformidade co artigo 10º da Lei 10/1995, do23 de novembro, de ordenación do territorio de Gali-cia, correspóndelle á consellería competente enmateria de política territorial a dirección e prepara-ción do avance das directrices de ordenación doterritorio, e segundo o artigo 6º da Lei 6/2007, do 11de maio, de medidas urxentes en materia de ordena-ción do territorio e do litoral de Galicia, para osefectos establecidos na Lei 9/2006, do 28 de abril,correspóndenlle, así mesmo, á consellería compe-tente en materia de ordenación do territorio, no queatinxe á avaliación estratéxica das directrices, asfuncións correspondentes ao órgano promotor.

A formulación e aprobación das directrices deordenación do territorio axustáronse ao procedemen-to establecido no artigo 10º da Lei 10/1995, do 23 denovembro, de ordenación do territorio de Galicia, eartigo 7º da Lei 6/2007, do 11 de maio, de medidasurxentes en materia de ordenación do territorio e dolitoral de Galicia.

Así, o Consello da Xunta de Galicia acordou, nasúa reunión do 29 de febreiro de 1996, iniciar o pro-cedemento de elaboración das directrices de ordena-

ción do territorio, que se publicou no Diario Oficialde Galicia número 45, do 6 de marzo de 1997.

Consonte o disposto nos números 2, 3 e 4 do cita-do artigo 10º, a consellería competente en materiade política territorial elaborou o avance das directri-ces, que foi remitido a todas as consellerías, á Admi-nistración do Estado, ás administracións locais e amáis de 500 entidades públicas e privadas para queachegasen cantas observacións, propostas e alterna-tivas considerasen oportunas.

Igualmente, e en cumprimento da Lei 9/2006, do28 de abril, sobre avaliación dos efectos de determi-nados plans e programas no ambiente, as directricesde ordenación do territorio sometéronse a avaliaciónambiental estratéxica e tramitáronse simultanea-mente co procedemento legalmente establecido paraa súa aprobación.

O conselleiro de Medio Ambiente, Territorio eInfraestruturas aprobou inicialmente as directricesde ordenación do territorio mediante a Orde do 24de xuño de 2010, incluíndo o informe de sustentabi-lidade ambiental, na que se acordou así mesmosometer a información pública as directrices deordenación do territorio aprobadas inicialmente contodos os documentos que as integran, incluído oinforme de sustentabilidade ambiental, durante oprazo de dous meses contados a partir da publica-ción da orde (no Diario Oficial de Galicia nº 123, do30 de xuño de 2010) para os efectos establecidos naLei 10/1995, de ordenación do territorio de Galicia,e na Lei 9/2006, do 28 de abril, sobre avaliación dosefectos de determinados plans e programas noambiente. Así mesmo, o acordo de aprobación ini-cial publicouse no Boletín Oficial del Estado e endous xornais dos de maior circulación na comunida-de autónoma e remitiuse o seu texto íntegro á Dele-gación do Goberno na comunidade autónoma e ásdeputacións provinciais, así como aos concellos.

Logo da publicación do acordo de aprobación ini-cial no Diario Oficial de Galicia abriuse un prazo deinformación pública de dous meses, dentro do cal asdistintas administracións e entidades públicas e pri-vadas puideron expoñer cantas observacións esuxestións consideraron convenientes, quedandoexposta a documentación das directrices nos lugaresque para o efecto se sinalaron.

Finalizado o período de consultas e informaciónpública, e analizadas as alegacións e suxestións pre-sentadas, a Consellería de Medio Ambiente, Territo-rio e Infraestruturas, realizou as modificacións pro-cedentes e elaborou o texto refundido coas achegase alegacións consideradas. Neste sentido e de acor-do co artigo 12º da Lei 9/2006, do 28 de abril, remi-tiu ao órgano ambiental a documentación completatomando en consideración o informe de sustentabili-dade, as alegacións e os informes presentados noperíodo de consultas, e o informe sobre o proceso departicipación pública, así como a proposta de memo-ria ambiental. O órgano ambiental elaborou a corres-pondente memoria ambiental dentro do procede-mento de avaliación ambiental estratéxica.

2.894 DIARIO OFICIAL DE GALICIA Nº 36 � Martes, 22 de febreiro de 2011

Solicitado da Consellería de Facenda o preceptivoinforme previo á aprobación provisional, este foiemitido en sentido favorable.

Mediante Orde do 3 de decembro de 2010 do con-selleiro de Medio Ambiente, Territorio e Infraestru-turas apróbanse provisionalmente as directrices deordenación do territorio, elevándose ao Consello daXunta de Galicia e déuselles traslado ao Parlamen-to de Galicia para a súa tramitación de acordo codisposto para os plans e programas remitidos polaXunta no Regulamento do Parlamento de Galicia.

O artigo 117º.2 da Lei 22/1988, do 28 de xullo, decostas, establece que, concluída a tramitación doplan ou normas de que se trate e inmediatamenteantes da aprobación definitiva, a Administracióncompetente dará traslado á do Estado do contidodaquel para que no prazo de dous meses se pronun-cie sobre el, informe que a Dirección Xeral de Sus-tentabilidade da Costa e o Mar emitiu con carácterfavorable o 20 de xaneiro de 2011.

As directrices de ordenación do territorio consti-túen o primeiro instrumento de ordenación territo-rial que establece as regras para a implantación dosusos e actividades (servizos, dotacións, actividadesprodutivas, entre outras) en coherencia coas necesi-dades sociais, económicas, culturais e ambientais.

Establécese un sistema de asentamentos graduadoe que cobre axeitadamente a totalidade do territoriogalego, un sistema de asentamentos harmónico ecompensado. O sistema urbano proposto inclúe catroniveis básicos de asentamentos que estruturan a tota-lidade do territorio. Estes niveis son: as rexións eáreas urbanas, o sistema urbano intermedio, os nodospara o equilibrio do territorio e os núcleos principaismunicipais e parroquiais. Diferénciase a planifica-ción territorial das rexións e áreas urbanas da orga-nización administrativa supramunicipal. Neste senti-do, formúlase que serán posteriores plans territoriaisintegrados (PTI) os que delimiten as rexións e áreasurbanas unha vez estudadas en detalle.

Respecto dos espazos rurais, estes ocupan a mei-rande parte da superficie do territorio. Con base nafunción que desempeñan dentro do conxunto do sis-tema territorial é posible diferenciar tres tipos prin-cipais de espazos rurais: os integrados, os interme-dios e os periféricos. Para estes espazos establécen-se estratexias para o fortalecemento do espazo rural.Nas DOT recóllense como áreas estratéxicas de con-servación a totalidade dos espazos naturais protexi-dos pola lexislación de conservación da natureza, eamplíanse con outros que teñen valor en si mesmosou serven de nexos para crear un sistema en redenatural de Galicia, sen esquecer o papel de conexiónentre os distintos sistemas de interese ecolóxico.

No tocante ao patrimonio cultural, resáltase aimportancia da identificación e caracterización doselementos patrimoniais para a súa posta en valor.

As directrices de ordenación do territorio de Gali-cia apostan pola sustentabilidade, a cohesión sociale un crecemento económico equilibrado, obxectivos

do instrumento marco da ordenación do territorio,son un instrumento que permite preservar e poten-ciar aqueles elementos de identidade e de diferen-ciación do territorio e, ao mesmo tempo, xerar novasopcións que contribúan a reforzar o seu atractivo eas súas potencialidades de cara a favorecer o benes-tar colectivo da sociedade. As DOT configúranse asícomo un apoio á planificación municipal, fixando omarco global de referencia e, en definitiva, os crite-rios para a elaboración dos plans urbanísticos, pro-porcionándolle seguridade territorial e xurídica.

O artigo 4º da Lei 10/1995, do 23 de novembro, deordenación do territorio de Galicia (modificado polaLei 6/2007, do 11 de maio), establece que as dispo-sición normativas dos instrumentos de ordenacióndo territorio se publicarán no DOG para a súa entra-da en vigor.

Visto canto antecede, de acordo co disposto no arti-go 10º.8 da Lei 10/1995, do 23 de novembro, deordenación do territorio de Galicia, e no artigo 37º daLei 1/1983, do 22 de febreiro, reguladora da Xunta eda súa Presidencia, por proposta do conselleiro deMedio Ambiente, Territorio e Infraestruturas, e logode deliberación do Consello da Xunta de Galicia, nasúa reunión do dez de febreiro de dous mil once,

DISPOÑO:

Artigo único.-Aprobación definitiva das directricesde ordenación do territorio.

Apróbanse definitivamente as directrices de orde-nación do territorio de Galicia, de conformidade coaLei 10/1995, do 23 de novembro, de ordenación doterritorio de Galicia, cuxas determinacións se incor-poran como anexo a este decreto.

Disposición derradeiras

Primeira.-En cumprimento dos artigos 4º e 10º.8da Lei 10/1995, do 23 de novembro, de ordenacióndo territorio de Galicia, as determinacións das direc-trices de ordenación do territorio deberán igualmen-te publicarse no Boletín Oficial del Estado.

Segunda.-Este decreto entrará en vigor o díaseguinte ao da súa publicación no Diario Oficial deGalicia.

Santiago de Compostela, dez de febreiro de dousmil once.

Alberto Núñez FeijóoPresidente

Agustín Hernández Fernández de RojasConselleiro de Medio Ambiente, Territorioe Infraestruturas

ANEXODeterminacións das directrices de ordenación do territorio

As directrices de ordenación do territorio (DOT)teñen como finalidade básica definir un modelo terri-torial para Galicia que permita orientar as actuaciónssectoriais, dotándoas de coherencia espacial e das


referencias necesarias para que se desenvolvan deacordo cos obxectivos xerais da política territorial deGalicia, conformando unha acción de goberno coordi-nada e eficaz.

O modelo territorial de Galicia toma como referen-cias fundamentais as establecidas na política territo-rial da Unión Europea e na Lei de ordenación doterritorio de Galicia e pódense sintetizar nos seguin-tes puntos:

a) O desenvolvemento económico equilibrado esustentable, para que Galicia se siga aproximandoaos niveis de renda e de riqueza das rexións máisdesenvolvidas.

b) A cohesión social e a mellora da calidade de vidada poboación, de xeito que todas as persoas dispoñandun nivel axeitado de servizos e de oportunidades.

c) A utilización racional do territorio e a sustenta-bilidade ambiental, mediante a xestión responsabledos recursos naturais e a protección do ambiente.

No marco da Lei de ordenación do territorio deGalicia as directrices son o instrumento que ofrece avisión global da ordenación territorial de Galicia eserven como referencia para o resto das figuras deplanificación e para as actuacións que desenvolvantanto as administracións coma os particulares.

De conformidade co previsto no artigo 9º deLei 10/1995, do 23 de novembro, de ordenación doterritorio de Galicia, as determinacións que se pre-sentan nas seguintes epígrafes terán a forza vincu-lante que sexa congruente coa súa función de instru-mento directriz. Estas determinacións poderán ser:

a) Excluíntes de calquera outro criterio, localiza-ción, uso ou deseño territorial ou urbanístico.

b) Orientativas, e debe a Administración compe-tente concretar a proposta que conteñan as directri-ces de ordenación territorial.

1. Obxectivos xerais e estrutura básica do modeloterritorial.

Determinacións excluíntes:

1.1. As directrices proporcionan as referenciasterritoriais para a formulación das actuacións conincidencia territorial, polo que as distintas adminis-tracións se deberán axustar ás súas determinacións.

1.2. Estas referencias territoriais formúlanse paraacadar os seguintes obxectivos prioritarios:

a) Lograr unha maior integración de Galicia cosámbitos que lideran o desenvolvemento europeo eaproveitar as oportunidades asociadas a unha locali-zación singular na fachada atlántica europea.

b) Contribuír á consolidación da Eurorrexión Gali-cia-Norte de Portugal e da Macrorrexión Galicia-Castela León-Norte de Portugal e afianzar o protago-nismo de Galicia na plataforma atlántica para crearun ámbito de centralidade e desenvolvemento nonoroeste peninsular.

c) Establecer os ámbitos supramunicipais de pla-nificación e programación de infraestruturas, equi-pamentos e servizos para optimizar a súa oferta eracionalizar os procesos de desenvolvemento urbanoe económico destes espazos.

d) Potenciar as principais rexións urbanas e áreasurbanas de Galicia, reforzando os seus diferentesperfís e artellar un sistema policéntrico de cidadescoa fortaleza necesaria para liderar os procesos dedesenvolvemento e innovación.

e) Consolidar unha rede de vilas e de pequenascidades capaces de dotar dunha adecuada baseurbana e de servizos o conxunto do territorio.

f) Potenciar os núcleos rurais de Galicia como célu-la básica do sistema de asentamentos e elementoidentificativo do modelo de ocupación tradicional doterritorio, outorgando prioridade á súa rehabilitación.

g) Impulsar procesos socioeconómicos que dinami-cen as áreas rurais que máis acusan os efectos dacrise demográfica e da despoboación.

h) Achegar referencias para o desenvolvemento deinfraestruturas e equipamentos con criterios supra-municipais, orientadas a apoiar a configuración domodelo territorial proposto mediante unha redexerarquizada que vertebre e articule a totalidade doterritorio.

i) Establecer criterios para a consideración doscondicionantes ambientais, sociais e económicosnas iniciativas urbanísticas e sectoriais.

j) Proporcionar criterios territoriais e ambientaispara a elaboración de plans e proxectos sectoriais econfigurar as características dos plans territoriaisintegrados.

k) Consolidar a identidade e a singularidade dascidades e vilas de Galicia, apoiando os seus compo-ñentes de excelencia e impulsando proxectos quemelloren a súa calidade urbana e a súa capacidadecompetitiva.

l) Establecer directrices estratéxicas para desen-volver os instrumentos de desenvolvemento rural,así como mecanismos de cooperación e colaboraciónurbano-rural sobre a base dun maior equilibrio entreo desenvolvemento urbano, o desenvolvemento rurale a protección de espazos abertos.

m) Aplicar o concepto e metodoloxías de desenvol-vemento rural con enfoque territorial nas actuaciónsque se desenvolvan nos espazos rurais por parte dosdistintos axentes sociais e económicos.

n) Contribuír a un modelo territorial que conside-re a vocacionalidade ou potencialidade do territoriona ordenación do medio físico soporte do modelo,analizando a súa capacidade de acollida para os dis-tintos usos.

ñ) Configurar un instrumento básico da estratexiapara a consecución dun desenvolvemento sustenta-ble e promover a conservación do patrimonio natu-


ral, recoñecéndoo como activo para o desenvolve-mento de Galicia.

o) Valorizar a calidade da paisaxe galega, o patri-monio cultural e o sistema rural como factores deatracción global do territorio e activos básicos dacalidade de vida, e do propio potencial de desenvol-vemento, especialmente nas áreas de menor dina-mismo do país.

p) Desenvolver estratexias de xestión creativa daspaisaxes culturais galegas como factores de competi-tividade territorial cunha especial referencia á valo-rización do patrimonio rural vinculado ao sistema deasentamentos rurais, principalmente no seu inventa-rio, caracterización e valoración e na difusión destainformación para a súa consideración por parte dosdiferentes axentes económicos e institucións.

q) Combater o fenómeno do cambio climático, parao que se propón afondar no coñecemento das súasevidencias en Galicia e actuar decididamente nosprincipais sectores que contribúen ás emisións degases de efecto invernadoiro, de acordo cos princi-pios recollidos na estratexia galega fronte ao cambioclimático.

r) Previr e minimizar os efectos derivados de riscosnaturais e tecnolóxicos, incorporando a avaliación exestión de riscos na formulación dos restantes instru-mentos de ordenación do territorio e do urbanismo.

s) Estruturar o litoral como un ámbito de excelen-cia territorial, que integre zonas naturais, centrosurbanos e núcleos tradicionais, reorientando os pro-cesos de urbanización difusa cara a un sistema máiscompacto, de maior complexidade (diversidade deusos) e atractivo, caracterizado pola súa calidade epola diversidade de posibilidades de vida e traballo.

t) Crear un potente sistema de infraestruturas detransporte para persoas e mercadorías capaz deconectar eficazmente o espazo rexional co espazoglobal para aproveitar ao máximo as vantaxes locaisde Galicia e aumentando a eficacia das intercone-xións entre os principais centros urbanos da comu-nidade para facer valer as oportunidades derivadasdo seu policentrismo, reforzando este como unha daspotencialidades de futuro.

u) Fortalecer os equipamentos e dotacións dosnúcleos estruturantes do sistema rural aumentando asúa variedade e, sobre todo, elevando os niveis deservizo co fin de proporcionar unha oferta de calida-de, adecuada ás necesidades da poboación e concapacidade para aumentar o atractivo destes núcleoscomo centros de residencia e actividade.

v) Potenciar infraestruturas de telecomunicacióncapaces de garantirlles a toda a cidadanía e ásempresas a súa integración nunha sociedade dainformación e coñecemento, co fin de aumentar acalidade de vida, a competitividade dos sectoresprodutivos e a eficiencia dos servizos públicos.

w) Desenvolver espazos orientados ás actividadesde I+D+i como elementos determinantes para asen-

tar o potencial de futuro de Galicia e da súa capaci-dade para configurar un ámbito de liderado espacial.

x) Marcar criterios para a execución de novas fór-mulas de goberno territorial, como as agrupaciónsvoluntarias de municipios, que dean resposta aoscambios e dinámicas recentes do modelo territorial esocial.

1.3. Para alcanzar estes obxectivos as DOT esta-blecen un modelo territorial cunha estrutura básicaque se define a partir dun sistema xerarquizado deasentamentos, articulado polas redes de infraestru-turas e equipamentos, que se implanta sobre unmedio rural que conta cunha biodiversidade e patri-monio cultural que hai que protexer e xestionar.

1.3.1. O sistema de asentamentos de Galicia que-dará configurado por:

a) O Sistema de grandes cidades.

-Está constituído por dúas grandes rexións urba-nas, a de Vigo e Pontevedra e a Coruña e Ferrol, asícomo polas áreas urbanas da Coruña, Vigo, Santiagode Compostela, Ourense, Lugo, Pontevedra e Ferrol.

-As áreas urbanas formaranse por asociaciónvoluntaria dos municipios inmediatos ás cidades queas centralizan. A consellería competente en ordena-ción territorial da comunidade autónoma poderá ela-borar un PTI no cal se concretará a delimitación doseu ámbito e se definará o modelo territorial especí-fico do espazo en cuestión e os aspectos que lle com-petan no ámbito da planificación territorial.

-A estas áreas correspóndelles liderar o sistemaurbano da comunidade e a súa función básica égarantir unha adecuada cobertura dos servizos urba-nos e organizar e apoiar os procesos de cambio nosseus respectivos territorios con criterios de comple-mentariedade para configurar unha rede urbana queimpulse a modernización de Galicia.

b) O sistema urbano intermedio.

-Constituído por un conxunto de vilas e pequenascidades que exercen a función de cabeceiras decarácter supracomarcal e proporcionan unha baseurbana sólida aos seus respectivos ámbitos deinfluencia para que a totalidade do territorio dispo-ña dunha axeitada cobertura de servizos.

-Nalgúns destes ámbitos funcionais figuran vilascon influencia supramunicipal que exercen de sub-cabeceiras para a prestación de servizos de formacomplementaria ás cabeceiras.

-Estas cabeceiras e subcabeceiras constitúen refe-rencias territoriais imprescindibles para previr odespoboamento e a agudización dos desequilibriosterritoriais en amplas zonas do interior.

c) Os nodos para o equilibrio do territorio.

-Núcleos con influencia supramunicipal queactúan como centros de prestación de servizos e dedinamización dos espazos rurais.


-Constitúen unha base imprescindible para impul-sar estratexias de desenvolvemento social e econó-mico en ámbitos ameazados polo despoboamento.

d) Os núcleos principais dos restantes concellos edas parroquias rurais.

-Constitúen a estrutura de base da xerarquía deasentamentos no territorio, conxuntamente coaspequenas entidades de poboación.

-Constitúen as células elementais dun medio ruralvivo, que garante a conservación dos valores cultu-rais, ambientais, paisaxísticos, sociais e económi-cos, e constitúen condición básica para evitar oabandono e os seus efectos derivados.

-Promoveranse estratexias e actuacións integradaspara o consolidación de polo menos unha entidadede poboación por parroquia, para acadar a sustenta-bilidade do modelo de accesibilidade.

1.3.2. A planificación territorial dos ámbitos fun-cionais deste sistema de asentamentos poderá serdesenvolvida a través de plans territoriais integrados(PTI) nos cales se concretará a delimitación do seuámbito e se definirá o modelo territorial específicodo espazo en cuestión e os aspectos que lle compe-tan nese eido da planificación territorial.

Na elaboración dos PTI poderán participar os con-cellos de forma voluntaria e asociada ben a través deentidades supramunicipais existentes (áreas metro-politanas, mancomunidades ou consorcios) ou bencon asociacións creadas para o efecto. En calqueracaso o plan territorial integrado concretará e delimi-tará o ámbito por acordo do Consello da Xunta deGalicia, e será conforme cos principios da escala,lexilibilidade e coherencia territorial necesaria paraacadar os obxectivos para os cales se redacte.

1.3.3. Este modelo de asentamentos articularasemediante as redes de infraestruturas de transporte,de telecomunicacións, de abastecemento e sanea-mento de auga, de transporte e distribución de ener-xía, de xestión de residuos, de equipamentos colec-tivos supramunicipais e de grandes áreas de activi-dade económica.

1.3.4. Os espazos litorais, os recursos e patrimonionaturais, a paisaxe, o patrimonio cultural e a calida-de ambiental son sinais de identidade que singulari-zan o territorio de Galicia achegando elementos dedinamización e desenvolvemento social.

1.4. Os instrumentos de ordenación territorial, osrestantes da planificación sectorial, así como os ins-trumentos de planeamento urbanístico, deberán xus-tificar a súa coherencia e conformidade coas deter-minacións e criterios establecidos polas directricesde ordenación do territorio, incorporando unha valo-ración da correspondencia dos seus contidos conrespecto ao disposto nas DOT.

1.5. Os instrumentos de ordenación territorial e osinstrumentos de planeamento urbanístico seránsometidos ao procedemento de avaliación ambiental

estratéxica ou ao procedemento de avaliación deimpacto ambiental atendendo á normativa de aplica-ción e ao exercicio do órgano ambiental competente.

1.6. As administracións públicas que desenvolvanactuacións con incidencia territorial actuarán axus-tándose aos principios de información mutua, cola-boración e coordinación co obxectivo de optimizar arendibilidade social dos recursos públicos.

2. O sistema de asentamentos.

2.1. Determinacións para o sistema de cidades deGalicia.


2.1.1. Os espazos urbanos configurados ao redordas cidades de Vigo-Pontevedra e A Coruña-Ferrolconforman as dúas rexións urbanas de Galicia.Serán ámbitos para a planificación territorial, deinfraestruturas, equipamentos e de servizos aoscidadáns de carácter estruturante.

2.1.2. Os espazos urbanos configurados na contor-na das cidades da Coruña, Vigo, Santiago de Com-postela, Pontevedra, Ferrol, Ourense e Lugo confor-marán cadansúa área urbana, o que configurará osistema de grandes cidades de Galicia. Serán ámbi-tos para a execución, partindo de criterios de flexi-bilidade e voluntariedade, de políticas coordinadasde xestión pública dos servizos comunitarios deincidencia directa na calidade de vida dos cidadáns.

2.1.3. A Xunta de Galicia poderá formular un Planterritorial integrado (PTI) para cada unha dasrexións urbanas, así como para cada unha das dúasáreas urbanas da Coruña, Vigo, e das áreas urbanasde Santiago de Compostela, Pontevedra, Ferrol,Lugo e Ourense, co obxecto de ordenar os elementose criterios de carácter supramunicipal.

Determinacións orientativas:

2.1.4. Os criterios e liñas básicas para a formula-ción dos correspondentes PTI contéñense na memo-ria destas directrices de ordenación do territorio, econ carácter xeral, terán os seguintes obxectivos,sen prexuízo dos que en cada caso se concreten nomomento de elaborar os propios plans:

a) Fortalecer as conexións por estrada e ferrocarrilentre as dúas cidades centrais das rexións urbanas eentre estas e as súas áreas de influencia.

b) Facilitar a mellora de sistemas de transportecolectivo de carácter supramunicipal, incluído, deser o caso, o transporte marítimo ou de ría.

c) Potenciar e fomentar mecanismos de especiali-zación e complementariedade entre as cidades cen-trais.

d) Determinar a localización das áreas estratéxicasde solo para actividades empresariais-industriais eloxísticas e de subministración eléctrica.

e) Identificar as zonas de recualificación co obxec-tivo de reconducir as dinámicas de ocupación do


solo incompatibles cos modelos de desenvolvementosustentable.

f) Orientar a localización de novos equipamentosou servizos de rango de conxunto de rexión urbanaen lugares que ofrezan adecuadas condicións deaccesibilidade desde as cidades centrais e desde asáreas de influencia supramunicipal.

g) Determinar a localización estratéxica das esta-cións de tratamento de auga potable (ETAP) ou dasestacións depuradoras de augas residuais (EDAR)que poidan ter un carácter supramunicipal, así comoda súa rede de conducións, prevendo as reservas desolo necesarias para lograr un ciclo integral da auga.Considerarase a distancia das EDAR aos centrosurbanos aos cales deben servir pola súa incidenciano custo de reutilización da auga depurada.

h) Analizar o grao de dotación de espazos con rangode rexión urbana destinados ao gozo social da poboa-ción e prever as reservas de solo necesarias, para queos instrumentos de planeamento urbanístico munici-pal materialicen a súa obtención e execución.

i) Determinar as áreas ou elementos que, polosseus valores e funcións ambientais (incluíndo osculturais), deban ser obxecto de protección, procu-rando a correcta integración no conxunto das áreasestratéxicas de conservación e no conxunto de ámbi-tos de interese do patrimonio cultural. Procurarase aformación de corredores ecolóxicos e prestaraseespecial atención aos espazos naturais, ás zonas cos-teiras e aos elementos do patrimonio cultural.

j) Fixación dos usos do solo e o equilibrio entre asdistintas partes do territorio, baixo a perspectiva dasúa sustentabilidade, baseándose para iso na capa-cidade de carga entendida como a aptitude dunterritorio para soportar un nivel de intensidade deusos sen que, en ningún caso, se produza un proce-so de deterioración ambiental, social ou cultural.

k) Establecer as medidas ou normas de coordina-ción precisas para que as determinacións dos instru-mentos de planeamento urbanístico municipal sexancoherentes entre si, tanto no relativo á clasificacióndo solo como na previsión de redes de infraestrutu-ras e servizos, equipamentos e na localización denovos desenvolvementos residenciais, industriais outerciarios, así como nas respectivas estratexias deprotección ambiental e conformación de redes deespazos verdes e libres.

l) Definir medidas de mellora do metabolismourbano co obxectivo de reducir a pegada ecolóxicadestes ámbitos e incrementar a súa sustentabilidade.

m) Establecer as condicións para que o planea-mento urbanístico municipal interveña na actualdispersión do asentamento, procurando a compacta-ción e densificación para acadar novas centralida-des urbanas de densidade suficiente.

n) Estimar as necesidades de reserva de solo paravivenda sometida a algún réxime de protecciónpública.

ñ) Prever intervencións de mellora do espazo urba-no, mediante a reurbanización, a previsión de itine-rarios peonís alternativos e a conexión entre espazoslibres e zonas dotacionais.

2.1.5. Mentres non se desenvolvan os PTI, estesobxectivos terán a consideración de determinaciónsexcluíntes para os planeamentos xerais municipais,para o que deberán conter unha análise de integra-ción supramunicipal.

2.1.6. En ausencia dun PTI, os programas, planssectoriais e o planeamento municipal que formulenas distintas administracións considerarán as interre-lacións residenciais, laborais e de servizos que seproducen entre os asentamentos que conforman asrexións urbanas e as áreas urbanas.

2.2. Determinacións para os nodos do sistemaurbano intermedio.


2.2.1. As vilas e pequenas cidades de Ribadeo,Viveiro, Carballo, Cee-Corcubión, Noia, Ribeira,Vilagarcía de Arousa, Tui, A Estrada, Lalín, Chanta-da, Monforte de Lemos, O Barco de Valdeorras,O Carballiño, Xinzo de Limia, Verín, As Pontes deGarcía Rodríguez, Vilalba e Sarria constitúen ascabeceiras do denominado sistema urbano interme-dio e representan o seguinte nivel do sistema deasentamentos de Galicia.

2.2.2. Os plans, programas e actuacións en materiade infraestruturas, equipamentos, vivenda de protec-ción oficial e creación de solo empresarial potenciaráno papel territorial destes nodos urbanos, promovendoiniciativas que prioricen o seu fortalecemento.

2.2.3. O planeamento urbanístico destas vilas epequenas cidades deberá potenciar as dinámicasurbanas proporcionando unha estrutura urbana sóli-da e prever unha reserva de solo axeitada para aten-der a demanda de servizos, actividades produtivas eequipamentos de carácter supramunicipal que nonpoidan atopar acomodo nos niveis urbanos e ruraisde menor rango.

2.2.4. Estas vilas e pequenas cidades estaránconectadas co sistema de cidades mediante vías dealtas prestacións.

2.2.5. As vilas de Burela, Foz, Muros, Porto doSon, Boiro, Rianxo, Cambados, O Grove, A Guarda,Silleda e A Rúa constitúen as subcabeceiras do sis-tema urbano intermedio e son unha parte integrantedeste nivel do sistema de asentamentos de Galicia.

2.2.6. As administracións públicas terán en contana súa planificación que estas vilas subcabeceirasexercen funcións complementarias das súas respec-tivas cabeceiras, debido a que constitúen un subsis-tema urbano policéntrico.


2.2.7. Os plans municipais, territoriais e sectoriaisformularanse tendo en conta as referencias territo-


riais para a articulación do sistema urbano interme-dio contidas na memoria destas DOT. Concretamen-te, respecto aos instrumentos territoriais, poderándesenvolverse plans territoriais integrados para osámbitos de influencia das cabeceiras do sistemaurbano intermedio, no cal quedarán incluídas assubcabeceiras que correspondan no seu caso.

Con carácter xeral os PTI incorporarán os obxecti-vos recollidos na determinación 2.1.4 que non sexanexclusivos do sistema de cidades, concretamente osprevistos desde a letra i) ata a letra o) (incluídas),sen prexuízo dos que en cada caso se concreten nomomento de elaborar os propios plans.

2.3. Determinacións para os nodos para o equili-brio do territorio.

Determinacións excluentes:

2.3.1. As vilas que as DOT propoñen como nodospara o equilibrio do territorio son: Ortigueira, Mon-doñedo, Meira, A Fonsagrada, Becerreá, Quiroga,A Pobra de Trives, Viana do Bolo, Castro Caldelas,Maceda, Allariz, Celanova, Bande, Ribadavia,A Cañiza, Caldas de Reis, Padrón, Negreira,Vimianzo, Santa Comba, Ordes, Melide, Guitiriz,Curtis, Arzúa e Monterroso. Estas vilas, xunto coassubcabeceiras do sistema urbano intermedio, com-pletan o terceiro nivel do sistema de asentamentosdo modelo territorial.

2.3.2. Os plans e programas e actuacións con inci-dencia urbanística e territorial orientaranse cara aosseguintes obxectivos:

a) Mellora das infraestruturas de comunicación,aumentando a accesibilidade dos nodos para o equi-librio do territorio, facilitando os desprazamentosentre eles e a súa conexión cos elementos superioresdo sistema de asentamentos.

b) Mellora dos equipamentos e dotacións, aumen-tando a súa variedade e, sobre todo, elevando osniveis de servizo co fin de proporcionar unha ofertade calidade, adecuada ás necesidades da poboacióne con capacidade para aumentar o atractivo destesnúcleos como centros de residencia e actividade.

c) Potenciación das súas infraestruturas de teleco-municación como factor esencial para a xeración denovas actividades e de redución das desvantaxesderivadas dunha posición relativamente afastadados principais centros urbanos.

d) Accións de mellora urbana que incidan na ima-xe dos núcleos, a oferta residencial de calidade, avalorización dos atractivos naturais e patrimoniais ena preparación de espazos de actividade adaptadosás necesidades de cada ámbito para lograr así unaproveitamento máximo das oportunidades dedesenvolvemento existentes.

e) Deseño de iniciativas territoriais orientadas apotenciar modelos de desenvolvemento endóxeno quepermitan a diversificación e ampliación da base pro-dutiva, introducindo novas actividades que xeren

empregos de calidade, especialmente aqueles vincu-lados aos recursos do territorio. Neste sentido cómpredestacar a necesidade de favorecer a concentración eaxeitado dimensionamento das industrias da madeira,potenciando desde as administracións públicas unhamaior competitividade e equilibrio que induza aodesenvolvemento da cadea da madeira no seuconxunto, fomentando a cooperación interempresariale a dispoñibilidade de infraestruturas comúns.

f) Potenciación das sinerxías con espazos máisdinámicos e a valorización das iniciativas e oportu-nidades locais para superar estrangulamentos indu-cidos polo illamento e pola falta de capacidade paraacceder á información e aos mercados de bens, ser-vizos e capitais exteriores.

g) Os obxectivos recollidos na determinación 2.1.4que non sexan exclusivos do sistema de cidades,concretamente os previstos desde a letra i) ata aletra o) (incluídos).

2.3.3. En canto non se desenvolvan os correspon-dentes instrumentos, estes obxectivos terán a conside-ración de determinacións orientativas para os planea-mentos xerais municipais, para o que deberán conterunha análise de integración supramunicipal do plan.


2.3.4. Os plans municipais, territoriais e sectoriaisformularanse tendo en conta as referencias territo-riais para a articulación dos nodos de equilibro doterritorio contidas na memoria destas DOT. Concre-tamente, respecto aos instrumentos territoriais,poderán desenvolverse plans territoriais integradospara os ámbitos de influencia dos nodos identifica-dos neste nivel do sistema de asentamentos.

2.4. Determinacións para os núcleos principaisdos restantes concellos e parroquias rurais.


2.4.1. Constitúen núcleos principais dos restantesconcellos e das parroquias rurais aqueles onde selocalice a capitalidade municipal, así como aquelou-tros que comparativamente desempeñan unha maiorcentralidade socioeconómica na súa contorna.

2.4.2. Procurarase que se concentren nos núcleosprincipais dos concellos as dotacións básicas de tipoadministrativo, docente, sanitario, cultural e demaisservizos de carácter local.


2.4.3. O planeamento urbanístico municipal e osplans e programas das administracións considerarános ámbitos parroquiais nos seus diagnósticos para aplanificación e procurarán localizar as súas actua-cións de dotación ou desenvolvemento nos núcleosprincipais das citadas parroquias, aproveitando oseu carácter de centralidade e relación parroquial,para optimizar a rendibilidade social dos recursos.

2.4.4. Facilitarase a accesibilidade local desde osnúcleos rurais dependentes, mediante a mellora das


redes viarias de proximidade e impulsando estrate-xias de transporte público de baixa intensidade.

3. Desenvolvemento e ordenación dos asentamen-tos, das áreas empresariais e das actividades produ-tivas.

3.1. Determinacións para o desenvolvemento eordenación dos asentamentos.


3.1.1. Para aproveitar as potencialidades e vanta-xes do sistema de asentamentos definido nestas DOTe corrixir as actuais disfuncións, potenciaranse osnodos ou núcleos de referencia dos diferentes niveis.

3.1.2. Só poderán ter a consideración de ámbitosaptos para o desenvolvemento urbano aqueles solosque reúnan os requisitos de necesidade e idoneida-de e que, de acordo coa lexislación urbanística e oscriterios e determinacións destas DOT, sexan clasi-ficados como solo urbano ou urbanizable.

3.1.3. Os instrumentos de ordenación do territorio eos plans xerais de ordenación municipal identificaránaqueles asentamentos ou novas agrupacións que nonse integren na malla urbana ou na rede de núcleos eque precisen de accións de recualificación para aca-dar os obxectivos de calidade de vida, cohesión sociale integridade ambiental e paisaxística propostos nomodelo territorial destas directrices. Co dito fin,outorgaráselles a clasificación urbanística que llescorresponda atendendo á lexislación vixente.

3.1.4. Os instrumentos de ordenación territorial eo planeamento urbanístico que prevexan o desenvol-vemento de actuacións de carácter residencial debe-rán fundamentar as súas previsións nun diagnósticoxustificado da necesidade de novas vivendas nohorizonte temporal establecido na súa estratexia deactuación que, para tal efecto, deberá fundamentar-se nas previsións do ritmo da evolución das condi-cións sociodemográficas e socioeconómicas do seuámbito de influencia.

Ademais, deberán cuantificar e analizar o parqueactual de vivenda e o seu estado de conservación,incluíndo as vivendas baleiras e sen uso e valorar asmedidas que, de ser o caso, haxa que adoptar para asubstitución ou a mellora de edificacións non habita-bles ou ruinosas, así como de estímulo á rehabilitación.

3.1.5. Os instrumentos de ordenación territorial eo planeamento urbanístico:

a) Non poderán conter previsións de crecementosresidenciais desvinculados dos asentamentos pre-existentes ou que se desenvolvan mediante aquelasáreas de recualificación identificadas co obxectivode reconducir as dinámicas de ocupación do territo-rio incompatible cun modelo de desenvolvementosustentable.

b) Deberán garantir a accesibilidade e mobilidade,prestando especial atención a fórmulas de transpor-te sustentable (colectivo, en bicicleta, a pé, etc.), enfunción das necesidades e características de cada

un deles en concreto, para o cal preverán as análisesnecesarias baseadas na consideración das necesida-des de desprazamento existentes e derivadas dasprevisións do planeamento.

c) A localización de centros atractores de despra-zamentos (centros comerciais, grandes desenvolve-mentos residenciais, hospitais, etc.) considerará asúa articulación coas ditas fórmulas de transportesustentable.

d) Priorizarán a compactación das cidades, vilas enúcleos existentes fronte á súa expansión sobreterreos en estado natural, mediante operacións derehabilitación, reforma e consolidación no seu inte-rior. Ademáis, evitaranse os crecementos ao longodas vías de comunicación.

e) Establecerán medidas tendentes á incorpora-ción de usos deficitarios (distintos do residencial) eá mestura de usos complementarios, evitando orde-nacións monofuncionais e segregacións económicase sociais.

f) Incluirase a perspectiva do metabolismo urbanonas súas análises de partida na medida do posible,estableceranse medidas para a súa mellora atendendoas consideracións contidas na memoria destas DOT.

g) Deberán conter as análises e a planificaciónprecisa para que o organismo de bacía correspon-dente poida avaliar a garantía da existencia dereservas de auga suficiente e da viabilidade da cap-tación, tratamento e distribución da auga potable, darecollida da auga residual e a súa depuración, reuti-lización ou vertedura a medio receptor de forma sus-tentable, para as necesidades presentes e futuras dapoboación e actividades existentes, de maneira quenon se permitan novos desenvolvementos urbanísti-cos sen garantía de servizo a modo de planeamento.

h) Incluirán unha parte de análise, caracterizacióne diagnóstico das principais actividades socioeconó-micas do concello, en termos tanto de ocupación doterritorio como de ocupación da poboación activa,así como das respectivas estratexias de acción futu-ra, sobre todo no que atinxe á utilización do solo.

3.1.6. Terán consideración de solo de núcleo rural asáreas do territorio que serven de soporte a un asenta-mento de poboación singularizado, identificable ediferenciado administrativamente nos censos epadróns oficiais, que o planeamento municipal definae delimite. Teranse en conta unha serie de criterios: asúa clasificación en planeamentos anteriores, o núme-ro de vivendas, o grao de consolidación, a vinculacióne presenza de actividades propias do medio rural eaqueloutros definidos na lexislación urbanística.

3.1.7. A definición do solo de núcleo rural corres-ponde ao planeamento municipal, para o que se teráen conta a súa estrutura morfolóxica, a funcionalida-de e a variación tipolóxica existente no sistema deasentamentos rurais.

3.1.8. Os instrumentos municipais de planeamen-to regularán os asentamentos rurais atendendo como


mínimo a unha serie de criterios: tamaño medio daparcela edificable, criterios de compactación, tipo-loxía construtiva, funcionalidade e dinámica dosnúcleos ou a disposición das edificacións e as acti-vidades económicas que se desenvolvan ligadas aomedio rural, concretamente as agroalimentarias,gandeiras e forestais, de cara a garantir a compatibi-lidade entre a calidade do hábitat e a viabilidadedemográfica dos asentamentos rurais, a conserva-ción do medio natural e da contorna, e unha activi-dade agraria competitiva e sustentable.

3.1.9. Na delimitación dos núcleos rurais dosasentamentos de tipo polinucleares prestarase espe-cial atención á existencia de lazos de cohesión quegarantan a súa integración como tales.

3.1.10. Co fin de evitar crecementos lineais, osplaneamentos municipais deseñarán á escala perti-nente as vías internas dos núcleos en que será posi-ble consolidar as novas edificacións.

3.1.11. Respecto aos núcleos rurais, o planeamen-to urbanístico deberá estudar as necesidades de cre-cemento que teñan en conta criterios socioeconómi-cos, así como a tipoloxía do modelo de asentamentorural que co menor impacto posible sobre o medio seintegra na contorna, identificando as dinámicasrecentes de transformación e evitando conxuntosindiferenciados.

3.1.12. En solo rústico as administracións públi-cas non poderán executar nin financiar directa ouindirectamente obras de urbanización salvo candoestean previstas nos instrumentos de ordenación doterritorio ou no planeamento urbanístico.

3.1.13. As actividades de turismo rural admisiblesen solo rústico especialmente protexido desenvolve-ranse en edificacións preexistentes de interesepatrimonial ou etnográfico, sempre que sexa posibleou, en todo caso, rehabilitando as edificacións tradi-cionais existentes. Deberán potenciarse, entreoutros, os seguintes usos: termalismo, gastronomía,enoloxía, oficios tradicionais, labores agrarios, adiversificación e promoción das producións agrariase o aproveitamento dos recursos endóxenos en xeral,así como aqueles que fomenten o contacto coa natu-reza, a conservación do medio natural e da biodiver-sidade e a interpretación da paisaxe.

3.1.14. Os instrumentos de ordenación do territo-rio e do planeamento urbanístico deberán conterunha análise dos riscos naturais e antrópicos aosque se expón o territorio do seu ámbito de influen-cia, e deberán estes terreos expostos quedar excluí-dos do proceso urbanizador e, en todo caso, dos usospolos que poidan verse afectados persoas e bensmateriais ou que deixen de ser funcionais no caso dematerialización do risco.

Para a análise destes riscos naturais e tecnolóxicospartirase das delimitacións e estimacións realizadaspolos órganos sectoriais competentes en cada casoou, se procedese, empregaranse as fontes e metodo-loxías de cálculo e estimación que estes establezan.


3.1.15. O diagnóstico xustificado da necesidade denovas vivendas terá en conta, entre outras, asseguintes cuestións:

a) A evolución recente do parque de vivenda(incluíndo as vivendas baleiras) e as tendencias nademanda.

b) As dinámicas demográficas, as variacións esta-cionais de poboación e a evolución da estruturafamiliar.

c) As consecuencias derivadas da implantación deactividades produtivas ou de novas infraestruturasou equipamentos con capacidade de dinamizaciónsocioeconómica.

d) A posición no territorio e a función que desem-peña cada termo municipal dentro do sistema terri-torial en que se integra.

3.1.16. Os plans xerais de ordenación municipal eos instrumentos de ordenación do territorio resolve-rán as necesidades de crecemento de conformidadecos principios de sustentabilidade e atendendo aosseguintes criterios:

a) Prestarase especial atención ás característicaspropias e diferenciadoras de cada núcleo ou asenta-mento, tales como a súa inserción topográfica, arelación co seu contorno máis próximo, as activida-des realizadas nese contorno próximo e o seu enca-dramento parroquial, morfoloxía viaria e parcelaria,tipoloxías arquitectónicas, elementos patrimoniais ea paisaxe que entre eles compoñen.

b) No interior das áreas urbanas preveranse espa-zos destinados a cumprir funcións ecolóxicas como aredución ou mitigación da contaminación, a integra-ción en corredores ecolóxicos ou a drenaxe, de ser ocaso, depuración de augas de escorremento.

c) As áreas libres situadas dentro das áreas urbanasdisporanse, sempre que sexa posible, de xeito quepoida establecerse unha conexión entre elas, propi-ciando a conformación de corredores ecolóxicos.

d) No caso de que existan zonas con risco de aso-lagamento estableceranse as limitacións necesariasde usos, especialmente en zona de fluxo preferente,de cara a garantir a protección das canles, evitandoe diminuíndo os danos ambientais e sobre bens epersoas, seguindo as prescricións establecidas naplanificación hidrolóxica e nos plans de xestión deinundacións.

e) Consideraranse preferentes as actuacións que sedesenvolvan en continuidade coas tramas urbanasxa existentes, respectando en calquera caso as zonasou espazos que deban preservarse do desenvolve-mento urbanístico polos seus valores naturais oupolo seu necesario destino ás funcións ecolóxicasanteriormente enunciadas.

f) Procurarase establecer modelos de ordenaciónurbana de densidade media ou alta que contribúan a


acadar niveis de masa crítica suficientes para facili-tar as relacións sociais e viabilizar a implantaciónde dotacións, servizos e actividades terciarias e delecer, tanto públicas como privadas.

g) Considerarase a mobilidade no deseño do mode-lo territorial de maneira que se reduza a demanda detransporte e se favorezan a intermodalidade e otransporte colectivo.

h) Nas obras de urbanización, sempre que sexa aopción de maior eficiencia global, e conforme alexislación sectorial competente, establecerase nodeseño das redes de servizos (abastecemento esaneamento de auga, subministración de enerxía,telecomunicacións) que o seu trazado sexa mediantegalerías subterráneas ou gabias compartidas.

3.1.17. Nos ámbitos de interese do patrimonio cul-tural e nos núcleos vinculados ás áreas estratéxicasde conservación consideraranse prioritarias as estra-texias de rehabilitación fronte ás operacións denovos crecementos.

3.1.18. Nos concellos turísticos e nos territorios depreferente actuación turística fomentarase a promo-ción e protección dos recursos turísticos e potencia-ranse os servizos de aloxamento de calidade comoalternativa preferible á segunda residencia.

3.2. Determinacións para o desenvolvemento dasáreas empresariais.


3.2.1. A planificación sectorial de áreas empresa-riais de Galicia estudará as demandas de solo parausos industriais e terciarios, e establecerá as súasdeterminacións baixo criterios de sustentabilidade een congruencia co modelo territorial das DOT. Paratal efecto establécense as seguintes orientacións,sen menosprezo das consideracións máis específicasrealizadas ao longo da memoria:

a) Preveranse parques de carácter estratéxico nasrexións urbanas de Vigo-Pontevedra e da Coruña-Ferrol, así como nas áreas urbanas da Coruña, Vigo,Santiago de Compostela, Pontevedra, Ferrol, Lugo eOurense. Para determinar a súa localización teranseen conta as posibilidades de conexión coa rede deestradas de altas prestacións, a rede ferroviaria e osservizos de transporte colectivo, tanto preexistentescomo de nova implantación.

b) Asociados ás vilas e pequenas cidades do siste-ma urbano intermedio preverase un nivel de parquesempresariais de influencia supracomarcal, tendo enconta as posibilidades de conexión coa rede deestradas de altas prestacións e, de ser o caso, coarede ferroviaria, e deberanse facer, en todo caso, asoportunas previsións de mobilidade sustentable quegarantan a accesibilidade con diferentes modos.

c) Asociados aos nodos para o equilibrio do terri-torio e as vilas subcabeceiras do sistema urbanointermedio, estudarase a implantación de parquesempresariais de rango comarcal, orientados á locali-

zación preferente da industria local e á oferta de solopara novas iniciativas dinamizadoras.

d) Preverase a posible implantación de parquestecnolóxicos orientados á innovación, desenvolve-mento e investigación, vinculados aos campus uni-versitarios.

e) Estudarase a implantación de parques especia-lizados, como os agroforestais, orientados á atenciónde zonas dinámicas concretas ou a acompañar medi-das de reequilibrio territorial.

f) Para novas implantacións ou ampliacións dasáreas existentes estudarase a necesidade do recurso(auga) e a posibilidade da súa utilización para abas-tecemento. Buscarase a integración do saneamentode augas residuais e da recollida e tratamento deaugas pluviais no marco territorial e ambiental enque se encontre.

g) A planificación das áreas empresariais e dosespazos para actividades económicas, tanto por serde nova construción como por reconversión dos exis-tentes, deberá facerse desde a perspectiva da ecolo-xía industrial co fin de buscar a eficiencia e contri-buír ao desenvolvemento sustentable.

h) As diferentes áreas empresariais poderán aco-ller usos comerciais e terciarios, sempre que nondesvirtúen a súa finalidade nin comprometan a súafuncionalidade.

3.2.2. Preveranse plataformas loxísticas asociadasaos portos comerciais autonómicos, aos portos deinterese xeral do Estado, aos nodos de confluenciade infraestruturas viarias de altas prestacións ouferroviarias, así como aos núcleos do sistema urbanoque destaquen pola súa accesibilidade.

3.2.3. Os parques empresariais localizaranse res-pectando os valores ambientais (incluíndo os cultu-rais) do territorio e conectados coas estradas de maio-res prestacións do termo municipal e considerando osservizos de transporte colectivo preexistentes.

3.2.4. As administracións públicas impulsaránmedidas para favorecer a relocalización de activida-des empresariais incompatibles co medio en que seinsiren. Neste sentido preverase o seu traslado aespazos adecuados ás súas características e necesi-dades, outorgando prioridade de destino aos solos decarácter empresarial-industrial.

3.2.5. Poderán admitirse instalacións de apoio áexplotación e transformación dos recursos primarios,como pode ser a actividade agrogandeira, forestal emineira, que poidan localizarse en solo rústicomediante os procedementos establecidos na lexisla-ción urbanística e nos plans ou instrumentos de orde-nación do territorio das administracións sectoriaisimplicadas. Poderanse incluír neste tipo edificaciónsde certa dimensión con limitacións específicas, quedeben integrarse na contorna co menor impacto posi-ble e que deberán estar dotadas dos servizos ambien-tais precisos. Inclúense neste grupo serradoiros, ade-


gas, plantas de clasificación, fábricas de pensos ecalquera outra de natureza agroalimentaria.

3.2.6. Na elección das alternativas da localizacióndas áreas empresariais primará a prevención dosseus posibles efectos sobre o medio fronte á súacorrección, mitigación ou compensación, polo que seconsiderarán as limitacións derivadas dos condicio-nantes topográficos, da proximidade a asentamentosde poboación, da posible afección ao ámbito deinfluencia do patrimonio natural e cultural ou dou-tras actividades produtivas primarias ou terciarias,da visibilidade ou fraxilidade paisaxística, etc., edeberase xustificar neste sentido a idoneidade dalocalización finalmente seleccionada.

En todo caso, estableceranse as medidas correcto-ras que resulten necesarias a pesar da priorizaciónda prevención, e recolleranse entre elas as de inte-gración paisaxística.

3.2.7. Como elementos de dinamización e xeracióndun tecido produtivo moderno e diversificado procu-rarase reservar e promover espazos destinados áinvestigación, á innovación e a viveiros de empre-sas. Ademais, nesta mesma liña priorizaranse aque-les espazos promovidos polos cluster sectores econó-micos ou apoiados nos resultados dos seus estudos.

3.2.8. Para a xestión dos seus recursos e os servi-zos urbanísticos asociados, os espazos destinados ásactividades empresariais ou industriais, preverán aalternativa dunha xestión autónoma respecto aosservizos municipais. En todo caso, a opción final-mente seleccionada será aquela de maior eficienciadesde un punto de vista integral (funcional, econó-mico, social e ambiental).

3.3. Determinacións para o desenvolvemento dasactividades produtivas no medio rural.


3.3.1. Co obxectivo de acadar unha mellor integra-ción territorial das actuacións promovidas polasdiferentes administracións sectoriais con competen-cias en agricultura, gandaría, montes, espazos natu-rais, etc. as actuacións de xestión de terras comoconcentracións parcelarias, agrupacións de propie-tarios, ordenación forestal, ordenación de cultivos,regulación e ordenación de usos, execución deinfraestruturas e equipamentos rurais, etc., desen-volveranse en coordinación cos instrumentos deordenación do territorio para garantir unha mellorcoordinación territorial.

Agricultura, gandaría e aproveitamentos forestais.


3.3.2. A Xunta de Galicia cartografará as zonas doterritorio de maior aptitude agrogandeira e forestal,tendo en conta, entre outros criterios, as condiciónsedafoclimáticas, orografía, usos actuais e evoluciónpasada, os valores culturais asociados a estruturas eusos, así como a presenza de explotacións agrogan-deiras e forestais, e a consideración dos distintos

aproveitamentos forestais (madeira, froitos e pastos,entre outros).

Para a súa integración no sistema de ordenaciónterritorial, esta zonificación poderase realizar pormedio dun Plan de ordenación de medio físico(POMF) para o conxunto de Galicia. O contido bási-co deste POMF incluirá a dita definición de áreasterritoriais con idoneidade actual do potencial paraa explotación agrícola, gandeira ou forestal, asícomo as condicións que permitan o cambio de usoen cada ámbito territorial.

O Banco de Terras poderá colaborar na identifica-ción das áreas de maior aptitude agrogandeira.

3.3.3. Os plans e programas das administraciónscompetentes establecerán os destinos prioritarios esecundarios, de ser o caso, para os usos agrícola,gandeiro e forestal atendendo á capacidade produti-va identificada no estudo e POMF referido na deter-minación 3.3.2. Non obstante, os instrumentos deordenación do territorio e de urbanismo considera-rán esta asignación conforme os principios de esca-la, lexibilidade e coherencia territorial necesaria.

3.3.4. Os plans e programas das administraciónscompetentes favorecerán a eficiencia dos sistemasde explotación agrícolas e gandeiros, de maneiraque o aumento da súa rendibilidade se produza comenor impacto posible sobre o medio.

3.3.5. A Xunta de Galicia fomentará os modelos dexestión forestal e promoverá actuacións que supereno grao de fragmentación extrema existente, priori-zándoos en todo caso nos programas de fomentoforestal desenvolvidos polas administracións compe-tentes. Preferiblemente, os ditos modelos basearan-se na xestión conxunta dos aproveitamentos e apoia-ranse en plans con enfoques territoriais integrados(plans de ordenación de recursos naturais, plans deordenación de recursos forestais, plans de uso e xes-tión) promovendo, entre outras, a produción forestalsustentable, as outras actividades agrarias presentesna área, a calidade paisaxística, as función ecolóxi-cas e a prevención de riscos ambientais, sobre todoos incendios forestais e as inundacións.

3.3.6. A Xunta de Galicia promoverá a xestión fores-tal sustentable, entendendo por tal a que prevé nassúas actuacións o equilibrio das funcións produtivas,sociais e ecolóxicas dos terreos forestais, para o queserán de aplicación os instrumentos de ordenaciónforestal, é dicir, os instrumentos de ordenación de todosos aproveitamentos de cada monte ou terreo forestal,segundo criterios técnicos e de sustentabilidade.

3.3.7. A Xunta de Galicia regulará os cultivos detipo enerxético, tanto de tipo agrícola como de tipoforestal, asegurando a súa integración territorial e asúa harmonía coas outras función produtivas, sociaise ecolóxicas, cunha mención expresa á diminucióndas emisións de gases de efecto invernadoiro.

3.3.8. A Lei 45/2007, do 13 de decembro, dedesenvolvemento sustentable do medio rural, esta-


blece que as comunidades autónomas adoptarándirectrices estratéxicas de ordenación rural, previa-mente á definición dos plans de zona. Estas directri-ces de ordenación do territorio, tal e como ocorrenoutras comunidades autónomas, realizarán esa fun-ción ao entender que o territorio rural non pode des-vincularse do resto e que, polo tanto, está dentro doámbito deste documento.

Os plans de zona serán elaborados polo órgano decoordinación dos distintos departamentos e entida-des da Xunta de Galicia que se designe para estafunción, coa participación dos axentes de cada terri-torio. Para que resulten un instrumento eficaz para ocumprimento dos obxectivos e principios emanadosda Lei 45/2007 e respondan aos numerosos retos emandatos establecidos nela, é preciso que o seu con-tido responda a un método apropiado de planifica-ción territorial e que as súas actuacións esteanadaptadas ás necesidades e potencialidades de cadazona rural e que na súa elaboración se preste unhaespecial atención aos criterios definidos polos ins-trumentos territoriais definidos na Lei 10/1995, deordenación do territorio de Galicia.

3.3.9. A Xunta de Galicia poderá identificar aszonas de actuación intensiva para incrementar a súasustentabilidade, competitividade e desenvolvemen-to rural integral. Estas zonas poderán apoiarse noslímites parroquiais (e poderán incluír unha ou variasparroquias) e serán obxecto dun plan de actuaciónintegral en, polo menos, un ou varios dos seguintesámbitos: dotación e mellora da infraestrutura viaria,abastecemento e saneamento de auga, xestión deresiduos, equipamentos e servizos comunitarios,vivenda rural, electrificación rural e telecomunica-cións, reorganización parcelaria, ordenación deusos, restauración da paisaxe ou calquera outro quepermita o desenvolvemento rural.


3.3.10. As administracións, para evitar o despobo-amento e o envellecemento do interior de Galicia epara asegurar o desenvolvemento sustentable, pro-moverán o mantemento, recuperación e nova implan-tación de actividades con capacidade de xerar ediversificar emprego nas zonas rurais baseándose naspotencialidades endóxenas do territorio, neste casorelacionadas co sector primario (agrarias, gandeiras eforestais) e a súa fase de transformación de produtos,pero tamén nos restantes sectores económicos, edesenvolverán programas co obxectivo de mellorar aprodutividade e competitividade e introducir fórmu-las de explotación máis sustentables.

3.3.11. Os órganos competentes prestarán especialatención aos principios de ordenación territorial eespecialmente ás determinacións destas DOT nodesenvolvemento e aplicación das actuacións nomarco da política agraria común, co obxectivo deadecuar as accións en materia agraria ás especifici-dades e prioridades de cada un dos ámbitos ruraisidentificados e da importancia relativa das activida-des agroforestais.

3.3.12. A Xunta de Galicia e o conxunto de admi-nistracións públicas no marco das súas competen-cias desenvolverán accións destinadas a superar aelevada fragmentación da propiedade, a reducir ereverter o abandono das terras, á mellora nas condi-cións de desenvolvemento sustentable de activida-des agrícolas, gandeiras e forestais, mais taménaquelas tendentes á mellora e protección ambientale paisaxística, á mitigación e adaptación aos riscosambientais, en especial aos incendios forestais. Conestes cometidos considerarase:

a) A mellora ou habilitación de instrumentos enmateria de xestión de terras ou reforma de estruturasque posibiliten a súa agrupación e xestión conxunta,como pode ser o Banco de Terras ou outros baseadosno fomento da agrupación ou asociación de propieta-rios particulares ou dos montes veciñais en mancomún para a constitución de mancomunidades.

b) O fomento da competitividade das actividadesagrícolas, gandeiras e forestais.

c) A aplicación de fórmulas que permitan asegurara conservación das especies e variedades autóctonasnos ámbitos agrícola, gandeiro e forestal.

3.3.13. A Xunta de Galicia inventariará os montespúblicos e veciñais en man común e traballará naintegración da súa cartografía na infraestrutura dedatos espaciais de Galicia.

3.3.14. A planificación territorial e urbanística queafecte a estrutura agraria ou o marco formal definito-rio dos usos agrarios, como grandes obras de infraes-trutura, explotacións mineiras, instalacións de pro-dución enerxética, plans urbanísticos, entre outros,no seu procedemento de avaliación ambiental estra-téxica ou de avaliación de impacto ambiental, segun-do corresponda, poderán incluír unha análise especí-fica da afección sectorial sobre as actividades agra-rias, coas súas respectivas medidas correctoras ecompensatorias se procedese, amais de incluír a con-sellería competente en materia de medio rural entreas administracións públicas interesadas para a fasede participación pública e consultas.

3.3.15. Defínese o solo rústico como aquelesterreos que atendendo aos seus elementos singularesde carácter produtivo agrogandeiro-forestal, ecolóxi-co, paisaxístico, ou como consecuencia da necesida-de de previr riscos, preservar o dominio público oumanter espazos abertos, terán como destino prefe-rente os usos que lle son propios, e así quedar á mar-xe do proceso urbanizador, co que se poderá incor-porar a xestión urbanística do solo preservando osseus valores.

3.3.16. O planeamento municipal definirá as dife-rentes tipoloxías de solo rústico de todo o seu termo,atendendo aos criterios establecidos na Lei 9/2002,de ordenación urbanística e protección do mediorural e modificacións posteriores e considerando,entre outras, as delimitacións e determinacións queacheguen as administracións sectoriais con compe-tencia nos usos inherentes á natureza deste solo rús-


tico. Así mesmo, establecerase un réxime de uso enque se salvagarde a funcionalidade de cada unhadas clasificacións e o seu uso sustentable.

Explotación dos recursos minerais e xeolóxicos.


3.3.17. A Xunta de Galicia elaborará un plan espe-cífico para a ordenación dos recursos minerais e xeo-lóxicos na comunidade autónoma como soporte aodesenvolvemento da actividade mineira, consideran-do os valores da contorna natural polas súas caracte-rísticas xeolóxicas, morfolóxicas, ecolóxicas e paisa-xísticas diferenciadas, variables dun lugar a outro, eas potencialidades de aproveitamento propias decada zona. O dito plan establecerá as directrices eprevisións para conxugar o necesario aproveitamentoracional destes recursos naturais e a protección,rehabilitación, conservación e mellora do espazonatural afectado por labores e o seu beneficio.

3.3.18. Os instrumentos de ordenación e planurbanístico na elaboración das súas propostas teránen conta as solicitudes e os dereitos mineiros outor-gados na Comunidade Autónoma de Galicia. Estesinstrumentos, entre as súas previsións para a compa-tibilización dos usos existentes e potenciais do terri-torio, deberán motivar calquera disposición restriti-va en relación ás actividades incluídas naLei 22/1973, do 21 de xullo, de minas.

3.3.19. A planificación e ordenación dos recursosminerais e xeolóxicos concederá especial atención áfunción ecolóxica que poidan desempeñar os terreosafectados polo seu aproveitamento e a mellora dascondicións iniciais de uso destes terreos como con-secuencia da súa rehabilitación posterior.


3.3.20. Acometeranse estudos co obxecto de pon-derar as diversas circunstancias e tecnoloxías queconcorren no aproveitamento dos recursos mineraise xeolóxicos coas técnicas de rehabilitación dosterreos afectados e cos requirimentos que derivandas características da contorna natural e social.Entre os resultados destes estudos figurará a elabo-ración dun manual de boas prácticas que recollaestratexias de integración paisaxística e de minimi-zación de impactos para as explotacións de recursosmineiros e xeolóxicos.

Pesca e acuicultura:


3.3.21. Os instrumentos de ordenación territorial eo planeamento urbanístico, na formulación das súaspropostas de ordenación, terán presente o valor dolitoral e das augas interiores como soporte da pesca,o marisqueo e a acuicultura.

3.3.22. A Xunta de Galicia elaborará un planespecífico para a ordenación da acuicultura en terra.Este plan establecerá as previsións e posibles loca-lizacións de plantas de acuicultura a partir da capa-

cidade de acollida do territorio, é dicir, localizaciónsque cumpran os requisitos de sustentabilidade res-pectando as limitacións derivadas doutras funciónsprodutivas e turísticas, e da protección dos valoresecolóxicos, paisaxísticos e do patrimonio cultural.

3.4. Determinacións para os núcleos interioresvinculados ao patrimonio rural.


3.4.1. Os núcleos interiores vinculados ao patri-monio rural establecidos polas DOT son os que apa-recen relacionados no anexo II deste documento.Esta relación ten carácter orientativo e poderá serampliada e axustada polos diferentes instrumentosde ordenación do territorio e planeamento urbanísti-co sempre que se xustifique axeitadamente e encoherencia cos criterios considerados na memoriadestas directrices para a súa identificación.

3.4.2. Estes núcleos intégranse nunha contorna degran valor rural (natural e cultural) e paisaxístico edeben conservar o seu carácter tradicional para aco-ller servizos turísticos e de lecer e outros usos conpotencialidade de desenvolvemento. Nos concellosdestes núcleos promoveranse actuacións e medidasque compatibilicen e resolvan os posibles conflitosentre usos residenciais, turísticos, gandeiros, minei-ros ou da pequena industria, por medio da elabora-ción dos correspondentes instrumentos de planea-mento de desenvolvemento.

3.4.3. As administracións fomentarán medidas quefavorezan a súa promoción socioeconómica e quepermitan xerar emprego e fixar a súa poboación.

3.4.4. Os procesos de dinamización destes núcleosapoiarase preferentemente na rehabilitación e reuti-lización das construcións existentes e na mellora deinfraestruturas e equipamentos. Cando se proxectencrecementos edificatorios estes deberán garantir asúa integración coas características naturais, cultu-rais, paisaxísticas e urbanísticas do contorno.

3.4.5. Os instrumentos de ordenación do territorioe o planeamento urbanístico deberán ordenar estesnúcleos en congruencia coa súa posición estratéxicaen relación ás áreas estratéxicas de conservación,aos ámbitos de interese patrimonial e á rede de iti-nerarios de interese paisaxístico e ambiental.

3.4.6. A Xunta de Galicia poderá realizar uninventario, caracterización e tipificación da totalida-de dos asentamentos e construcións rurais de Gali-cia (independentemente do seu número de residen-tes, número de edificacións, estado de conservacióndel, tipoloxía edificatoria, etc.).

A partir da caracterización realizada poderán pro-moverse medidas de protección e xestión preventivade cara a evitar a perda deste patrimonio rural que,en moitos casos, se pode converter nun activo para odesenvolvemento de novas actividades e acollernovos rurais.


4. As infraestruturas e os vectores ambientais domodelo territorial.

4.1. Determinacións relativas ás estradas.


4.1.1. Corresponde ao Plan Director de Estradas-Plan MOVE establecer a estrutura xerarquizada darede de estradas, os programas de actuación necesa-rios para o seu desenvolvemento e os criterios decoordinación e planificación, para garantir a cohe-rencia e funcionalidade do sistema viario de Galicia,de acordo coas determinacións previstas naLei 4/1994, de estradas de Galicia.

4.1.2. Este plan terá como obxectivos fundamen-tais para a articulación do territorio os seguintes:

a) Completar as comunicacións de Galicia co exte-rior: Asturias, Castilla-León e Portugal.

b) Reforzar a articulación interior e garantir aaccesibilidade ao sistema de asentamentos median-te unha rede viaria xerarquizada, situando o 80% dapoboación a menos de 10 minutos dalgún enlacecunha vía de altas prestacións.

c) Mellorar o acceso aos equipamentos de caráctersupramunicipal e ás grandes áreas empresariais.

d) Asegurar as conexións cos sistemas portuarios,aeroportuarios e ferroviarios.

e) Articular as cidades e as súas periferias.

4.1.3. Co obxectivo de coordinar as infraestruturasviarias correspondentes aos ámbitos onde se produ-ce un maior número de desprazamentos, poderándesenvolverse plans sectoriais da rede viaria dasáreas de influencia do sistema de cidades.


4.1.4. Con carácter xeral toda actuación sobre arede de estradas incorporará medidas de mellora daseguridade viaria e as necesarias para asegurar aintegración ambiental e paisaxística e a proteccióndo patrimonio cultural, prestando especial atenciónaos niveis de ruído.

4.1.5. Procederase de forma progresiva á elimina-ción de travesías e de tráficos de longo percorridopolas zonas urbanas. A execución de variantes depoboación implicará a transferencia aos diferentesmunicipios daqueles tramos de estrada que foronsubstituídos pola nova infraestrutura no momento dasúa posta en servizo e a posta en marcha de medidasde humanización.

4.1.6. Os plans e proxectos das administraciónspúblicas estudarán a implantación de solucións dedeseño que outorguen prioridade ao transporte colec-tivo (carril-bus, apeadeiros, intercambiadores...) efaciliten a mobilidade peonil, fomentando ademais amellora das redes existentes fronte aos novos trazados.

4.1.7. As novas vías urbanas estruturantes das cida-des deberán prever a posibilidade de implantar variosmodos de transporte diferentes (peonil, bicicleta,

autobús, metro lixeiro, vehículo particular), dándollesprioridade aos modos de transporte colectivo.

4.1.8. O acceso ás parcelas resultantes dos novosdesenvolvementos urbanísticos deberá realizarse através de estradas cando menos de rango local. Asconexións coas estradas supramunicipais coordina-ranse coa administración titular da vía.

4.1.9. Respecto ao transporte de mercadorías, pro-xectaranse e construiranse áreas de estacionamentoe descanso para os transportistas de estrada, asocia-das aos corredores principais e centros de carga.

4.2. Determinacións relativas ás infraestruturasferroviarias.

Determinacións excluíntes.

Alta velocidade:

4.2.1. Priorizarase o desenvolvemento da rede de altavelocidade ferroviaria como un elemento fundamentaldo funcionamento integrado do sistema de grandescidades de Galicia e as súas conexións exteriores.

4.2.2. As estacións de alta velocidade localizaran-se atendendo a criterios de máxima accesibilidadedesde o conxunto de cada rexión urbana ou áreaurbana e terán o carácter de estación intermodal.

Rede convencional:

4.2.3. Manterase e potenciarase a rede convencio-nal para uso preferente, pero non exclusivo, dotransporte de mercadorías ou de proximidade. Can-do sexa preciso estableceranse os mecanismos quegarantan a compatibilidade de tráficos na rede dealta velocidade.

4.2.4. Todos os portos de interese xeral do Estadocontarán con acceso ferroviario, incluídas as novasdársenas dos portos exteriores da Coruña e Ferrol.

4.2.5. Procederase á posta en servizo de medidasque contribúan a garantir a seguridade dos pasos anivel, en función do momento de circulación. Estasmedidas estarán baseadas en dispositivos de protec-ción e sinalización naqueles casos de baixosmomentos de circulación, chegando á eliminacióndo paso naqueles casos con momentos de circula-ción máis elevados.


4.2.6. Potenciaranse os servizos ferroviarios nas rela-cións interiores de Galicia, particularmente nas rexiónsurbanas da Coruña-Ferrol e de Vigo-Pontevedra.

4.2.7. Fortaleceranse os servizos de FEVE na rela-ción Ferrol-Ribadeo como elemento de integracióndos sistemas urbanos do corredor do Cantábrico.

4.2.8. Potenciarase a rede convencional para asrelacións rexionais e de proximidade.

4.2.9. Estableceranse as medidas necesarias parareducir o impacto ambiental do ferrocarril, con espe-cial atención á xeración de ruídos e á integración natrama urbana e na paisaxe.


4.2.10. Nas liñas ferroviarias que queden fóra deservizo procurarase manter as afeccións das instala-cións e franxas de dominio, orientándose prioritaria-mente o seu uso a outros usos ferroviarios e, excep-cionalmente, nos casos de inviabilidade destaopción excepcionalmente poderán transformarse envías verdes para a prestación de servizos de trans-porte alternativo ou incluiranse dentro da rede deitinerarios recreativos establecidos polas DOT.

4.2.11. Fomentarase a implantación de sistemaseficientes de transporte colectivo de proximidadenas rexións urbanas e nas áreas urbanas da Coruña,Vigo, Santiago de Compostela, Pontevedra, Ferrol,Lugo e Ourense, adaptados ás súas particularidades.

4.3. Determinacións relativas ás infraestruturasaeroportuarias.


4.3.1. O sistema aeroportuario primario de Galiciaestá integrado polos aeroportos de Santiago (Lava-colla), A Coruña (Alvedro) e Vigo (Peinador).

4.3.2. Potenciarase a mellora da accesibilidadedos aeroportos co sistema de cidades, prestandoespecial atención á intermodalidade con outrosmodos de transporte.

4.3.3. Os instrumentos de ordenación do territorioe do urbanismo que ordenen ámbitos afectados polasservidumes aeronáuticas vixentes, incluíndo as acús-ticas, incorporarán as limitacións que estas impoñen.

Paralelamente, os plans urbanísticos dos concellosafectados polas ditas servidumes, establecerán ascondicións de uso do solo afectado e o contorno quesexa preciso coa finalidade de evitar impactosambientais e acústicos sobre a poboación existente ea dos posibles novos desenvolvementos como conse-cuencia do seu funcionamento.


4.3.4. Os plans directores dos aeroportos preveránas necesidades de mellora das súas instalacións esistemas para garantir maiores niveis de servizo e oacceso a novas funcións, especialmente nas activi-dades loxísticas.

4.3.5. Os tres aeroportos deben coordinar as súasofertas para lles ofrecer aos cidadáns galegos amellor oferta posible de voos.

4.3.6. O aeroporto de Santiago (Lavacolla) configu-rarase como o aeroporto de conexión internacionalde Galicia para voos transoceánicos.

4.3.7. Os instrumentos de ordenación do territorioe os plans urbanísticos dos concellos onde se locali-zan os aeroportos considerarán as oportunidadesexistentes para o desenvolvemento das zonas deactividade económica vinculadas aos aeroportos.

4.3.8. Potenciarase a participación da Administra-ción autonómica na planificación e xestión do siste-ma aeroportuario de Galicia.

4.3.9. Estas determinacións orientativas, no que serefire aos aeroportos cualificados de interese xeral,aplicaranse con pleno respecto ás competenciasexclusivas do Estado sobre eles e á súa normativareguladora.

4.4. Determinacións relativas ás infraestruturasportuarias.


4.4.1. Integran o sistema portuario de Galicia osportos de interese xeral do Estado (Ferrol-SanCibrao, A Coruña, Vilagarcía, Marín-Pontevedra eVigo), xunto cos 122 portos de titularidade autonó-mica xestionados por Portos de Galicia.

4.4.2. Os portos de interese xeral do Estado debe-rán ter conexións ferroviarias, e contarán con accesoviario enlazado coa rede xeral do Estado a través devías de alta capacidade.

4.4.3. A xestión dos portos optimizará o uso dosespazos da súa competencia en actividades portua-rias que dependan do transporte marítimo en xeral, apesca e as actividades náutico-recreativas, promo-vendo a recolocación en áreas exteriores próximasdaquelas actividades produtivas que non requiran asúa localización dentro do dominio público portuario.

4.4.4. Nesta liña, planificarase o desenvolvementodunha rede intermodal de transporte de mercado-rías, na cal os portos e as plataformas loxísticasconstitúan os nodos sobre os que se realiza non só ointercambio modal, senón tamén operacións de tipoloxístico, con xeración de riqueza e emprego.

4.4.5. A Administración autonómica elaborará unplan director de portos deportivos que, como criterioxeral, fronte á construción de novas instalacións por-tuarias priorizará o acondicionamento dos portos tra-dicionais e instalacións existentes para acoller acti-vidades vinculadas á náutica deportiva. En particu-lar, para minorar a afectación á lámina de augafomentarase a ordenación de fondeaduras e a insta-lación de mariñas secas e, asemade, considerarase aprotección do patrimonio natural e cultural costeiro,incluíndo o patrimonio arqueolóxico subacuático.


4.4.6. Mellorarase a integración dos espazos por-tuarios coas súas contornas urbanas e territoriaisdesenvolvendo actuacións de eliminación de barrei-ras e de integración porto-cidade, garantindo, entodo caso, a funcionalidade portuaria.

4.4.7. Potenciaranse as iniciativas de coordinaciónentre as cinco autoridades portuarias dependentesda Administración xeral do Estado e o ente Portos deGalicia.

4.4.8. A consolidación das liñas de transporte deviaxeiros por vía marítima existentes e a aparicióndoutras novas nas rías galegas debe articularse axei-tadamente con servizos coordinados de transportebaseados noutros modos (tamén colectivos) nos por-tos, que reforzan o seu papel de nodos intermodais.


4.4.9. A Administración autonómica promoverá acoordinación e a paulatina integración funcional dosportos situados nas rexións urbanas de Vigo-Ponte-vedra e da Coruña-Ferrol e os da ría de Arousa coobxectivo de favorecer as posibilidades conxuntasde crecemento.

4.5. Determinacións relativas aos sistemas detransporte e á mobilidade alternativa


4.5.1. Os sistemas de transporte e a mobilidadealternativa son eidos de actuación de natureza trans-versal, polo que para a súa consideración deberáatenderse ás determinacións de cada un dos anterio-res grupos de infraestruturas.

4.5.2. A Xunta de Galicia elaborará plans de trans-porte metropolitano nos ámbitos das revisións e áreasurbanas co obxectivo de dotar de solucións de trans-porte accesibles e sustentables espazos con crecen-tes demandas de mobilidade e riscos de conxestión.Nestes plans consideraranse as referencias territo-riais establecidas na memoria destas directrices.

4.5.3. A Xunta de Galicia realizará unha planifica-ción da mobilidade alternativa cuxo obxectivo será ofomento do uso dos modos de transporte non motori-zados, incrementando a súa importancia na reparti-ción modal con relación á dos modos motorizados pri-vados, tanto no ámbito metropolitano como no rural.Entre as actuacións que hai que considerar figurarápropiciar a coordinación das actuacións das diferen-tes administracións públicas tendentes ao fomentodesta mobilidade alternativa, impulsar a intermodali-dade dos modos non motorizados cos modos de trans-porte público colectivo, e dotar Galicia dunha redebásica de vías ciclistas, nas cales se poida circular apé ou en bicicleta de maneira cómoda e segura.


4.5.4. Poderanse desenvolver sistemas integrados detransporte colectivo nos espazos de maior densidadedo litoral, como as Rías Baixas ou a Mariña de Lugo.

4.5.5. En relación aos espazos rurais, será precisodesenvolver solucións específicas que concilien asnecesidades de mobilidade da poboación coa viabi-lidade dos servizos. Estas solucións precisaránconxugar distintas propostas como o fomento demodos de transporte colectivos adaptados ás necesi-dades de espazos con baixa densidade de poboación,entre os cales cómpre destacar os servizos á deman-da, como os baseados no proxecto europeo Ruto(Rural transport integration in the East of Ourense),xunto coa posta en uso da rede existente de camiñosrurais, así como a rede de vías aptas para ciclistas epeóns da planificación da mobilidade alternativa.

4.6. Determinacións relativas ás infraestruturas detelecomunicacións.


4.6.1. As actuacións en materia de infraestruturasde telecomunicacións orientaranse a aumentar as

interconexións das redes de fibra óptica e dos siste-mas de transmisión de datos de alta capacidadeentre Galicia, o resto de España e Portugal.

4.6.2. Completaranse as infraestruturas de teleco-municacións para facilitar o acceso a todo tipo deservizos telemáticos (banda larga ou telefonía) atodos os núcleos do sistema de asentamentos propos-to nas DOT en condicións de axeitada calidade.

4.6.3. En toda planificación de obras de urbaniza-ción se preverán os espazos e sistemas necesariosque faciliten a implantación posterior de redes detelecomunicacións.


4.6.4. As administracións propiciarán a prestaciónde servizos administrativos, educativos, sanitarios,sociais, culturais ou de emerxencias por vía telemática.

4.6.5. En todos os desenvolvementos de telecomuni-cacións da Xunta de Galicia e entes adscritos sefomentará o emprego das redes de operadores públicos.

4.6.6. Todas as novas edificacións destinadas ausos dotacionais, tanto públicos como privados,deberán construírse co seu respectivo proxecto detelecomunicacións.

4.6.7. A implantación ou renovación de infraestru-turas de telecomunicación realizarase conciliando asúa maior eficiencia no servizo e a redución ou eli-minación do seu impacto sobre os elementos de inte-rese paisaxístico, ambiental ou patrimonial. Para talefecto establécense os seguintes criterios:

a) Outorgarase prioridade ás infraestruturas e ser-vizos de telecomunicacións, tanto públicos comoprivados, vinculados aos sistemas de transportes.Así, a planificación en materia de transportes ecomunicacións deberán incorporar actuacións espe-cíficas en relación cos sistemas de telecomunica-cións, incluíndo nos proxectos de execución a previ-sión dos espazos necesarios para a súa posteriorimplantación.

b) Consideraranse como localizacións preferentesen calquera clase de solo as instalacións preexisten-tes de telecomunicación, as instalacións destinadasá publicidade, as construcións ou instalaciónsindustriais ou comerciais e outras infraestruturas oumobiliario urbano, sempre que sexa compatible.

c) As súas dimensións e características serán asque, preservando a funcionalidade da instalación,produzan un menor impacto visual.

d) Evitarase a implantación en lugares protexidosben pola lexislación reguladora do patrimonio histó-rico ben pola de protección do medio.

e) Os diferentes operadores deberán chegar a acor-dos sobre o uso compartido das instalacións de teleco-municación. En tal sentido, non se autorizarán novasinstalacións que non cumpran con este requisito.


4.7. Determinacións relativas ás infraestruturas dexeración e abastecemento enerxético.


4.7.1. A Xunta de Galicia formulará un plan sec-torial de produción e distribución de enerxía enGalicia, coas seguintes finalidades:

a) Valorar o estado dos actuais centros de produ-ción e redes de transporte e distribución, e diagnos-ticar as necesidades actuais e futuras.

b) Deseñar estratexias para favorecer a eficienciae o aforro enerxético.

c) Compatibilizar a preservación dos valores e dacalidade do ambiente cos principios de eficiencia,seguridade e diversificación das actividades de pro-dución, transformación, transporte e usos da ener-xía. Deberá incorporar medidas de acción que seinclúan no programa marco de acción fronte ao cam-bio climático.

d) Propoñer, de conformidade cos criterios e obxec-tivos dos programas e estratexias autonómica, estatale europea, as actuacións necesarias para aumentar acontribución da enerxía procedente de fontes renova-bles, analizando as posibilidades e condicións para ainstalación das distintas tipoloxías.

e) Fixar as actuacións necesarias para a racionali-zación e mellora da rede existente valorando a posi-bilidade de establecer corredores eléctricos e gaso-dutos.

4.7.2. Os instrumentos de ordenación do territorioe de planeamento urbanístico deberán prever asinfraestruturas necesarias para o abastecemento tan-to eléctrico como gasista, segundo o caso, para o quedeberán prever e cuantificar o aumento da demandade enerxía en todos os sectores.

Así mesmo, deberán ter en conta as posibilidadesde conexión coas redes de transporte e distribuciónde enerxía, tanto preexistentes como de nova implan-tación, prevendo corredores de infraestruturas.

4.7.3. Co fin de determinar a viabilidade dasactuacións, as compañías subministradoras estable-cerán, no momento da ordenación municipal, asnecesidades e o custo das infraestruturas asociadasaos desenvolvementos urbanísticos.

4.7.4. Nos novos desenvolvementos urbanísticosos tendidos e redes de instalacións enerxéticas seránsubterráneos.


4.7.5. Nas actuacións relativas á enerxía eólica,regularanse as condicións para o desenvolvemento dosparques eólicos, priorizando a repotenciación dos xaexistentes cunha planificación realizada a través dunplan sectorial. Así, só se poderán instalar parqueseólicos nas áreas reservadas para tal fin no dito instru-mento de ordenación e será necesaria a elaboracióndun proxecto sectorial para o seu desenvolvemento,sen prexuízo da excepcionalidade considerada na Lei

8/2009, do 22 de decembro, para as instalacións demenos de 100 kW e os parques eólicos experimentais.

4.7.6. A posible implantación de instalacións deprodución de enerxía mariña de calquera tipo some-terase aos seguintes criterios e en consonancia coacordo parlamentario acadado:

a) A distancia, disposición e características dosxeradores estará condicionada polos valores paisa-xísticos, ecolóxicos, culturais e produtivos pesquei-ro-marisqueiros do tramo litoral de estudo.

b) As liñas de evacuación da enerxía producida ten-deranse sobre o leito mariño, sen modificar nin afec-tar a plataforma continental nin os fondos das rías.

c) A entrada en terra firme producirase soterrada,sen máis alteracións topográficas nin movementosde terras que os imprescindibles para o soterramen-to das liñas. En ningún caso estas liñas de evacua-ción poderán atravesar nin afectar os espazos prote-xidos en virtude da lexislación sobre medio naturalnin os que estas directrices ou o PTI do litoral deGalicia sometan a unha protección especial coa caltales tendidos resulten incompatibles.

4.7.7. Considérase conveniente estender asinfraestruturas de abastecemento de gas natural ástramas urbanas das áreas urbanas e, progresivamen-te, aos restantes nodos do sistema de asentamentos.

4.7.8. Nas áreas estratéxicas de conservación nonse permitirá a instalación de novos parques eólicosnin hortas solares agás que nos instrumentos de pla-nificación dos espazos naturais protexidos se prevexa,e aquelas asociadas ás infraestruturas e usos xa exis-tentes ou que nun futuro se determinen compatibles.

4.7.9. Nas novas instalacións de produción deenerxía primará a integración ambiental e paisaxís-tica, polo que para a xustificación da idoneidade dalocalización se deberán valorar as diversas alterna-tivas, outorgando prioridade aos solos xa transforma-dos, e descartando, en calquera caso, as que derivennunha maior incidencia, sen prexuízo das medidascorrectoras correspondentes.

4.7.10. Establécense os seguintes criterios funda-mentais para a ordenación dos tendidos eléctricosaéreos:

a) En xeral, o percorrido das instalacións adapta-rase á topografía e xeomorfoloxía do terreo.

b) Preferentemente estas instalacións seguirán unpercorrido paralelo ás vías de comunicación existen-tes (estradas, ferrocarril), evitando abrir novos traza-dos no territorio, respectando sempre as distanciasde seguridade.

c) Sempre que existan outras liñas próximas, prio-rizarase o desdobramento das existentes antes daconstrución dunha liña nova. Cando isto non sexaposible por razóns técnicas, instalarase a nova liña omáis preto posible da xa existente, para aproveitar omesmo corredor.


d) No que respecta ás liñas eléctricas de alta ten-sión, atenderase ás disposicións recollidas no Realdecreto 263/2008, do 22 de febreiro, polo que seestablecen medidas de carácter técnico en liñaseléctricas de alta tensión, co obxectivo de protexer aavifauna, nas zonas de protección definidas en Gali-cia seguindo as indicacións desa norma.

4.7.11. Os instrumentos de planificación estable-cerán medidas, en coordinación coas empresas sub-ministradoras, para a eliminación progresiva dostendidos aéreos nas zonas de influencia das zonas deinterese patrimonial natural e cultural.

4.7.12. Os instrumentos de planeamento urbanísti-co establecerán accións e determinacións que con-tribúan a executar os seguintes obxectivos do meta-bolismo urbano enerxético:

a) Integrar o concepto de eficiencia enerxética naorganización das cidades, no deseño urbanístico, naedificación, nos sistemas de mobilidade e accesibi-lidade e na xestión urbana, tanto en sectores resi-denciais de nova construción como en tecidos urba-nos preexistentes.

b) Establecer no planeamento urbanístico un nivelmínimo de enerxías renovables e un determinadograo de autosuficiencia enerxética que permita com-binar a xeración local coas medidas de aforro e efi-ciencia.

c) Adaptar a morfoloxía urbana, as tipoloxías e odeseño dos espazos exteriores ás condiciones biocli-máticas.

d) Deseñar, onde resulte posible e de interese,estruturas urbanas compatibles con sistemas centra-lizados de calefacción.

4.8. Determinacións relativas ao ciclo integral daauga.


4.8.1. A planificación que conteña os plans e pro-gramas sectoriais, os instrumentos de ordenación doterritorio e o planeamento urbanístico deben seracordes coa planificación hidrolóxica, considerandoa auga como un sistema complexo que abrangue asaugas continentais, tanto superficiais como subte-rráneas, as augas de transición e as costeiras, inde-pendentemente do seu tamaño e características, asícomo as augas moi modificadas ou augas artificiais.

4.8.2. Esta planificación oriéntase polos seguintesprincipios xerais relacionados coa auga:

a) Protección e mellora do estado de todas as augas.

b) Prevención da deterioración adicional, protec-ción e mellora do estado dos ecosistemas acuáticos,dos ecosistemas terrestres e zonas húmidas quedependan destes.

c) Garantía da subministración suficiente de augasuperficial ou subterránea en bo estado, e promovero seu uso sustentable, equilibrado e equitativo.

d) Promover a xestión sustentable da auga baseadana protección a longo prazo dos recursos hídricos.

4.8.3. Para acadar estes obxectivos a planificaciónterritorial establecerá as medidas necesarias norelativo a:

a) Establecer medidas concretas para a reduciónde verteduras, emisións e perdas de substanciasprioritarias e a interrupción ou supresión gradual deverteduras que permitan garantir a redución progre-siva da contaminación das augas.

b) Respectar as zonas protexidas delimitadas.

c) Respectar as limitacións establecidas en zonasinundables para minimizar os efectos das inunda-cións.

d) Garantir a subministración suficiente de augasuperficial ou subterránea en bo estado.

e) Contribuír a paliar os efectos das inundacións eas secas.

4.8.4. As infraestruturas hidráulicas de abastece-mento e saneamento constitúen o conxunto de ele-mentos construídos ao servizo do ciclo integral daauga, e que engloban:

a) A garantía de dispoñibilidade do recurso.

b) A posibilidade da súa utilización.

c) A captación, tratamento, transporte e distribu-ción de auga potable.

d) A recolla da auga residual e a súa condución ásestacións depuradoras.

e) A depuración das augas residuais.

f) A reutilización ou vertedura ao medio receptornas condicións indicadas polas distintas normativassectoriais.

g) A xestión da auga de escoamento en redes uni-tarias e separadoras mediante a aplicación de técni-cas de drenaxe urbana sustentable (TDUS), xa sexanen orixe (non estruturais e independentes da tipolo-xía da rede) ou augas abaixo das redes (estruturais),que serán diferentes segundo as redes sexan unita-rias ou separadoras.

4.8.5. Esta planificación orientarase polos seguin-tes obxectivos xerais relacionados coas infraestrutu-ras hidráulicas:

a) Garantir a subministración suficiente de augasuperficial ou subterránea en bo estado, e promovero seu uso sustentable, equilibrado e equitativocerrando o ciclo da auga.

b) Reducir de forma significativa a contaminaciónde todas as masas de auga: continentais (superficiaise subterráneas), de transición e costeiras.

c) Acadar os obxectivos dos acordos internacionaisque teñen por finalidade previr e erradicar a conta-minación do medio mariño.


4.8.6. As administracións e concesionarios velaránpor un mantemento técnico das redes de distribu-ción de auga que reduzan o nivel de perdas, e naplanificación das súas actuacións de reforma emellora procurarán un obxectivo de perda cero.

4.8.7. As administracións non poderán executarnin autorizar novas redes de subministración deauga fóra dos núcleos urbanos ou rurais sen teren enconta os criterios establecidos de planificación terri-torial, de planificación hidrolóxica e as previsiónsdos plans de abastecemento. Poderanse autorizar nocaso de que se trate de:

a) Novos desenvolvementos residenciais ou indus-triais previstos por instrumentos de ordenación doterritorio ou polo planeamento urbanístico.

b) Dotacións, infraestruturas ou instalacións pre-vistas por instrumentos de ordenación do territorio.

c) Os sistemas de abastecemento para a rega ouabastecemento de explotacións agrarias.

d) Redes principais de transporte de auga.

4.8.8. As actividades que se desenvolvan en solorústico abasteceranse por medios propios, sempre quese obteña a autorización administrativa para a extrac-ción da auga en condicións de sustentabilidade. Alíonde xa existen redes de abastecemento de auga,poderanse servir delas, tras autorización, cando noncomprometan o abastecemento ás vivendas actuais.

4.8.9. Non se poderán executar novos desenvolve-mentos residenciais, industriais ou comerciais, dota-cións ou explotacións agroforestais ou mineiras senon está previamente garantido o abastecemento deauga e o saneamento de augas residuais e a xestióndas augas pluviais conforme a criterios de sustenta-bilidade e á planificación hidrolóxica.

4.8.10. En calquera caso, no estudo de alternati-vas, priorizaranse as localizacións en que se poidanaproveitar redes existentes fronte ás que implican aconstrución de novas redes, aínda que estea garanti-do o seu financiamento.

4.8.11. Calquera novo desenvolvemento residen-cial, industrial ou terciario preverá obrigatoriamen-te dúas redes de evacuación de augas, separadas eindependentes, para augas pluviais e para augasresiduais. Incluiranse as TDUS (técnicas de drenaxeurbana sustentable) precisas para garantir dun xeitocualitativo e cuantitativo a volta da auga pluvial aomedio receptor.

4.8.12. As redes de evacuación de augas residuaispara os novos desenvolvementos urbanísticos condu-cirán a elementos ou instalacións de depuración quegarantan que os efluentes cumpran os límitesambientais establecidos legalmente.

4.8.13. Co fin de determinar a viabilidade dasactuacións, as compañías titulares das infraestruturasestablecerán, no momento da ordenación municipal,as necesidades e o custo das infraestruturas hidráuli-cas asociadas aos desenvolvementos urbanísticos.

4.8.14. No contexto dos núcleos rurais, os sistemasde abastecemento e saneamento poderán prever solu-cións específicas adaptadas ás particularidades domedio rural en que se atopan, como poden ser as tec-noloxías de baixo custo ou outras de tipo autónomo.

Respecto aos sistemas de tratamento de augasresiduais, poderase analizar o uso de sistemas alter-nativos aos convencionais como poden ser as gabiasfiltrantes, filtros verdes, zonas húmidas artificiais,lagoas ou sistemas combinados naqueles asentamen-tos onde debido á súa localización ou tamaño, oscustos da construción e mantemento dunha EDARou o transporte das augas residuais ata unhas insta-lacións deste tipo sexan maiores que o da implanta-ción dalgún dos sistemas alternativos propostos,rexéndose na determinación por criterios de eficien-cia e sustentabilidade e sempre e cando sexan com-patibles cos criterios sinalados polo organismo debacía en materia de verteduras, en función dascaracterísticas do medio receptor.

4.8.15. O contorno dos ríos, regueiros e encoros deGalicia terán a consideración de solo rústico de pro-tección das augas, e quedará excluído do procesourbanizador e sometido ao réxime de uso que paraesta clase de solo establece a lexislación urbanísti-ca, e limitándose especialmente os usos en zona defluxo preferente.

A delimitación deste solo rústico de especial pro-tección de augas polo planeamento urbanísticonunha área inferior á zona de policía de augas debe-rá xustificarse empregando estudos e análises deasolagamento, determinados polo organismo debacía correspondente.

4.8.16. A Administración autonómica ou os organis-mos de bacía elaborarán cartografía de zonas inunda-bles de Galicia e estableceranse as medidas necesa-rias para previr os danos por inundacións sobre per-soas e bens. Con carácter xeral, estes terreos nonpoderán ser obxecto de transformación urbanística e,en todo caso, limitaranse os usos permitidos.


4.8.17. As administracións fomentarán a transfe-rencia paulatina á titularidade pública das redesveciñais de abastecemento de auga.

4.8.18. Nas explotacións agroforestais, zonasindustriais e comerciais, parques públicos e zonasresidenciais de vivendas con xardíns privados, asícomo, en xeral, en novas zonas de desenvolvementourbanístico, preveranse TDUS en orixe (detención,retención ou filtración da auga pluvial) que podenser útiles como sistemas de almacenamento de augaspluviais para a rega, o proceso industrial ou a limpe-za do espazo público.

4.8.19. As administracións desenvolverán acciónspara a paulatina substitución de redes unitarias porredes separadoras sempre que sexa posible, garan-tindo a calidade da auga pluvial na vertedura aomedio receptor ou na súa reutilización mediante


TDUS en orixe ou estruturais como estanques deretención, de detención, etc. Cando sexa inviable aseparación das redes aplicaranse TDUS en orixe paraminimizar a entrada da auga pluvial nos sistemas desaneamento (pavimentos porosos, gabias de infiltra-ción, etc.) e aplicaranse TDUS estruturais (na rede)como tanques de detención, tanto para garantir acalidade da auga en exceso que alivie cara ao medioreceptor como para permitir a xestión do volume deauga resultante na rede e nas estacións depuradoras.

4.8.20. As novas urbanizacións reducirán ao míni-mo posible a selaxe do solo, mediante a utilizaciónde pavimentos filtrantes e a interposición de espazosverdes ou sen pavimentar.

4.8.21. As administracións desenvolverán asactuacións precisas para a mellora e adaptación dasredes de saneamento.

4.8.22. Na planificación das redes de estaciónsdepuradoras, as administracións estudarán a viabili-dade de execución de sistemas para a reutilizacióndas augas, logo de depuradas, para a rega, o procesoindustrial ou a limpeza do espazo público polo que asúa localización debe estar acorde con este obxectivo.

4.8.23. Con carácter xeral, evitaranse as canaliza-cións cubertas dos cursos de auga.

4.8.24. Para as canalizacións e rectificacións doleito proponse a adopción de solucións brandas (noi-ros verdes, diques revexetables, dobres leitos, etc.)que compatibilicen a prevención de inundacións coaconservación da vexetación da ribeira para favorecera vitalidade ecolóxica dos ríos.

4.8.25. Nos casos en que, conforme a lexislaciónurbanística, as correntes de auga de escasa entidadequeden integradas nos sistemas de espazos librespúblicos en solo urbanizable, manterase o seu cursoe as súas características naturais procurando con-servar a vexetación de ribeira.

4.8.26. Como criterio xeral, para as zonas inundablesen solo urbano e nos núcleos rurais, as administraciónscompetentes desenvolverán as medidas de xestión ouestruturais precisas para minimizar os efectos dasinundacións, sempre dentro dun marco de planifica-ción e restrición de usos que minimicen os danos.

4.8.27. Como criterio xeral, as administracións com-petentes dos distintos usos e actividades consumidoresde auga impulsarán o aforro e a eficiencia no seu uso.

No ámbito específico da edificación, estableceraseun nivel mínimo de autosuficiencia, como poderíaser a través da recolla das augas pluviais nos edifi-cios ou o emprego de sistemas de aproveitamento deaugas grises, así como a instalación de soluciónstecnolóxicas de aforro e maior eficiencia.

4.9. Determinacións relativas á xestión de residuos


4.9.1. A Xunta de Galicia elaborará, de modocoordinado, os plans sectoriais que resulten necesa-

rios en materia de xestión de residuos, nos calesdiagnosticará a situación actual da produción e tra-tamento, e concretará as medidas relativas a:

a) Fomento da prevención e da redución da produ-ción de residuos.

b) Implantación da recolla selectiva en orixe.

c) Potenciación dun verdadeiro mercado de reci-claxe, baixo criterios de autosuficiencia e proximi-dade.

d) Redución das necesidades de eliminación deresiduos mediante vertedura final.

e) Incorporación do factor humano nas actividades dexeración e xestión de residuos, maximizando a implica-ción e coñecementos da poboación e dos xestores.

f) Establecemento das bases estratéxicas de orga-nización e loxística necesarias para a futura implan-tación de infraestruturas de transferencia e xestiónde residuos de conformidade cos principios de auto-suficiencia, equidade territorial, descentralización,proximidade xeográfica á orixe dos residuos e efi-ciencia económica e ambiental.

4.9.2. As administracións competentes adoptaránas medidas necesarias para o progresivo peche erecuperación de vertedoiros non controlados.


4.9.3. Os residuos inertes procedentes de escava-cións, da construción e demolición serán destinadospreferentemente á súa utilización como areas e, nunsegundo lugar, poderán ser empregados para restau-rar, de xeito controlado, aqueles ocos xerados coaactividade mineira.

4.9.4. De conformidade coas pautas establecidaspolo plan de xestión de residuos aprobado pola Xun-ta de Galicia, esta fomentará a elaboración de planslocais de recolla de residuos urbanos ou, subsidia-riamente, a integración da xestión de residuos noplaneamento urbanístico municipal co fin de esta-blecer a organización dos servizos de recolla e pre-ver a implantación da recolla selectiva en coheren-cia coas necesidades do concello, segundo o volumee a natureza dos residuos producidos no seu ámbito,garantindo o autofinanciamento da entidade local nocobramento das taxas pola prestación dos servizosde recolla e xestión de residuos urbanos.

4.9.5. En coherencia coas restantes determina-cións, os instrumentos de ordenación do territorio edo planeamento urbanístico incorporarán as acciónse determinacións necesarias para pular pola integra-ción dos obxectivos e medidas previstas sobre ometabolismo urbano do ciclo dos materiais e resi-duos tendentes tanto á redución do consumo demateriais como á redución na produción de residuos:

a) Empregar materiais locais tradicionais na cons-trución (naturais, renovables), evitando materiais dealto impacto ambiental.


b) Reducir os movementos de terras e incluírmedidas de xestión dos movementos de terras e dassúas verteduras.

c) Reducir en xeral o consumo de materiais na edi-ficación, incrementar o uso de materiais renovablesou con menor consumo enerxético na súa fabricacióne posta en obra, ou reciclados ou reutilizados.

d) Establecer medidas para fomentar o emprego demateriais reciclados ou reciclables e técnicas constru-tivas que posibiliten a reciclaxe/desmontaxe, así comoa coordinación coa regulamentación da produción exestión dos residuos de construción e demolición.

e) Dimensionar e localizar axeitadamente os espa-zos necesarios para os sistemas de recolla selectivade residuos.

5. Os equipamentos supramunicipais.


5.1. Os equipamentos colectivos sanitarios, asis-tenciais, educativos, culturais, deportivos, adminis-trativos e recreativos planificaranse de acordo cosistema xerarquizado de asentamentos que define omodelo territorial destas directrices, co fin de aca-dar un axeitado grao de cobertura para a poboacióne a optimización de recursos, tendo en conta as dife-rentes esferas de influencia dos equipamentossegundo o tipo, a función e o destino concreto.

5.2. Para a localización destes equipamentos con-sidéranse tres niveis de influencia en función da súaentidade, agás que debido ás peculiaridades do tipode dotación ou do estado actual da súa oferta aAdministración competente xustifique a utilizacióndoutros ámbitos territoriais de referencia:

a) Nivel de influencia da comunidade autónoma,que se aplicará aos equipamentos que prestan servi-zo ao conxunto de Galicia, con localización prefe-rente nas rexións urbanas de Vigo-Pontevedra e daCoruña-Ferrol, nas áreas urbanas da Coruña, Vigo,Santiago de Compostela, Pontevedra, Ferrol, Lugo eOurense.

b) Nivel de influencia intermedia. Situaranse pre-ferentemente nas vilas e pequenas cidades do siste-ma urbano intermedio e nas áreas urbanas.

c) Nivel de influencia supralocal, que deben loca-lizarse nas subcabeceiras do sistema urbano inter-medio e nos nodos para o equilibrio do territorio.

5.3. Os equipamentos localizaranse nas zonas demellor accesibilidade para as persoas do seu ámbitode influencia, en lugares apropiados e congruentes cocarácter do equipamento, facilitando o acceso peonil,nas proximidades de estacións ou apeadeiros detransporte colectivo, prevendo os aparcadoiros sufi-cientes e contribuíndo á mellora e articulación dosespazos públicos. Priorizarase, asemade, unha locali-zación en ámbitos xa urbanizados ou, en todo caso,evitando a afección de valores naturais e culturais.

5.4. Este sistema de equipamentos supramunici-pais compleméntase cos equipamentos de nivel deinfluencia local, que se sitúan nos principaisnúcleos municipais e parroquiais, para garantir asúa axeitada dotación ata a escala máis próxima atoda poboación.


5.5. Para a ordenación dos equipamentos supra-municipais, os correspondentes plans e programassectoriais terán en conta os seguintes criterios, asícomo as restastes consideracións realizadas namemoria destas directrices:

a) Satisfacer as necesidades da poboación conside-rando a residente máis, no seu caso, a estacional,ademais das súas singularidades en canto á súaestrutura de idades e principais actividades produti-vas que poidan condicionar o deseño dos sistemasdotacionais.

b) Ordenar os niveis superiores do sistema deequipamentos con criterios de singularidade na súaimplantación, procurando a excelencia e a especia-lización urbana das cidades onde se localizan.

c) Evitar a acumulación de equipamentos do mes-mo tipo e nivel de influencia dentro do mesmo ámbi-to territorial.

d) Procurar o establecemento de equipamentosque deban situarse en solo rústico mediante a reuti-lización de edificios, sempre que sexa posible.

6. O litoral.


6.1. A Xunta de Galicia elaborará un Plan de orde-nación do litoral que terá natureza de Plan territorialintegrado. Este plan terá por obxecto o diagnósticointegrado do sistema litoral, no que se inclúen todosos terreos e elementos en que se produce algunharelación natural, cultural, funcional, urbanística ouvisual coa costa. Ademais, concretará as medidas deprotección necesarias e establecerá as condiciónspara o desenvolvemento urbanístico e a implanta-ción de instalacións destinadas a usos produtivos,turísticos e recreativos.

6.2. As actuacións en solo rústico de protección decostas, incluída a adecuación de espazos para uso egozo público, procurarán o mantemento da máximanaturalidade e, se é o caso, a restauración da calida-de ambiental e a protección do patrimonio culturalcosteiro.


6.3. Fomentarase a colaboración e a coordinacióndas diferentes administracións públicas e a partici-pación dos axentes sociais para mellorar a xestiónintegrada do espazo litoral.

6.4. No litoral de Galicia configúranse un conxuntode núcleos, relacionados no anexo I, que polas súas


características constitúen elementos de identidadecultural do espazo costeiro coa denominación denúcleos de identidade do litoral. Esa relación tencarácter orientativo e poderá ser ampliada e axustadapolos correspondentes instrumentos de planeamentoterritorial, sempre que se xustifique axeitadamente.

6.5. Os instrumentos de ordenación de territorio eo planeamento urbanístico deberán ordenar estesnúcleos en congruencia co papel que estas DOT llesoutorgan para articular o sistema litoral e contribuírá funcionalidade, ao mantemento da calidadeambiental e paisaxística e ao desenvolvemento eco-nómico e social de Galicia.

6.6. O planeamento municipal dos concellos cos-teiros terá en conta a renovación da fachada litoralcon criterios de calidade e integración co contorno.Neste contorno evitarase, na medida do posible econ carácter xeral, a localización de usos industriaise infraestruturais xeradores de impacto ou que nonteñan a necesidade de localizarse xunto ao mar paragarantir a súa viabilidade.

6.7. O planeamento urbanístico municipal confi-gurará o contorno dos portos pesqueiros tradicionaiscomo áreas de centralidade, identidade cultural eimaxe urbana.

6.8. Nos tramos de praia con acceso de tráfico roda-do preveranse reservas de solo para aparcadoiro devehículos en cantidade suficiente para garantir o esta-cionamento fóra da zona de servidume de tránsito.

6.9. A localización dos aparcadoiros seleccionara-se con criterios paisaxísticos e, en todo caso, de talxeito que se integren na paisaxe.

6.10. Na franxa litoral inmediata ao límite interiorda ribeira, cunha largura mínima de 500 metros, asconstrucións evitarán a formación de pantallasarquitectónicas ou acumulación de volumes, senque, para estes efectos, a densidade de edificaciónpoida ser superior á media do solo urbanizable pro-gramado ou apto para urbanizar (ou equivalentes) notermo municipal respectivo.

6.11. O acceso ao mar en ámbitos urbanos desen-volverase preferentemente mediante vías de usopeonil, debendo preverse no planeamento urbanísti-co, e executarase con criterios de máxima integra-ción ambiental e paisaxística prevendo, no caso daspraias, a accesibilidade de persoas discapacitadas.

6.12. As administracións competentes definiránunha rede de itinerarios costeiros, (senda dos faros),co obxectivo de habilitar o tránsito público peonil e,de ser o caso, de bicicletas, que permita percorrer olitoral galego, respectando en todo momento os com-poñentes do patrimonio natural e da biodiversidade.

6.13. As administracións promoverán accións paraa ampliación do dominio público marítimo terrestremediante a adquisición de solo estremeiro co fin derecuperar as súas funcións naturais e paisaxísticas.

7. O patrimonio natural.

7.1. Determinacións de carácter xeral


7.1.1. Os instrumentos de ordenación territorial eurbanística incorporarán as accións e medidas nece-sarias para garantir a protección dos recursos natu-rais e incentivar a mellora da calidade ambiental doterritorio, garantindo o seu uso sustentable por par-te da sociedade.

7.1.2. As actuacións territoriais e sectoriais consi-derarán como prioritarios os seguintes obxectivos ecriterios de protección do patrimonio e dos recursosnaturais:

a) Favorecer o mantemento da integridade funcio-nal dos sistemas naturais. Neste senso os instrumen-tos de ordenación do territorio e do planeamentourbanístico pularán por:

a.1. Fortalecer as funcións de conservación edesenvolvemento sustentable das áreas protexidas(espazos protexidos pola normativa ou convenios deconservación da natureza internacional, comunitaria,nacional ou galega), establecendo medidas que con-tribúan a garantir o mantemento dun estado de con-servación favorable dos hábitats de interese comuni-tario e das especies de flora e fauna protexidas.

a.2. Promover a protección e valorización doutrosposibles elementos, formacións ou espazos con valoresde calquera tipo físico-natural (xeolóxico, morfolóxico,paleontolóxico, biolóxico, etc.), identificados nalgúnoutro catálogo ou normativa ou mesmo que poidan seridentificados a través dos devanditos instrumentos epresenten un interese supramunicipal ou local, demaneira complementaria ás áreas protexidas.

b) Facilitar a conectividade ecolóxica entre as dis-tintas áreas protexidas, así como dentro destas, eentre os restantes posibles espazos de interese, favo-recendo a funcionalidade dunha rede de corredoresecolóxicos e adaptando con este fin as infraestrutu-ras e estruturas que supoñen un efecto barreira,tales como tendidos eléctricos, infraestruturas decomunicación, infraestruturas hidráulicas, etc.

c) A restauración dos espazos deteriorados e a pre-vención de impactos ambientais, incorporando crite-rios de integración ambiental ás actividades conincidencia no medio.

d) Promover a xeneralización de modelos de orde-nación e xestión sustentable do territorio, mediante:

d.1. A incorporación dos plans e estratexias deconservación do patrimonio natural e da biodiversi-dade ás iniciativas de protección do patrimonio cul-tural e de desenvolvemento socioeconómico, comofactor esencial para garantir a súa conservación eincentivar a súa mellora e como factor de desenvol-vemento endóxeno das zonas rurais.

d.2. O deseño de estratexias territoriais para arevalorización das oportunidades do medio rural e


para evitar situacións de presión sobre espazos erecursos fráxiles.

d.3. A incorporación e promoción de reservas dabiosfera á política territorial da comunidade.

d.4. A xestión dos procesos de cambio nas activi-dades que se desenvolven no medio físico mediantea consolidación de usos de interese territorial.Débense producir cambios estruturais que garantana viabilidade das actividades agropecuarias susten-tables. Cando esta opción non sexa viable haberáque introducir usos substitutivos que eviten proce-sos de deterioración e asignen novas funcións aoterritorio. Entre estas considéranse prioritarias asaccións de reforestación naqueles ámbitos en que sepoida dar lugar tanto con criterios de uso múltiple,como á recuperación de hábitats de interese comu-nitario que se atopen alterados ou degradados porcausas antrópicas. En todo caso, pularase polofomento de especies autóctonas, establecendo medi-das para minimizar a presenza de especies invaso-ras. Igualmente, promoverase a protección e valori-zación da actividade agraria como factor de mante-mento da paisaxe e da naturalidade.

e) A redución dos procesos erosivos como factornecesario para o desenvolvemento dos ecosistemas eo aproveitamento dos usos potenciais dos terreos,desenvolvendo accións de conservación de solos eregulando aquelas actividades susceptibles deincrementar os procesos de erosión.

7.1.3. Os instrumentos de ordenación territorial eurbanísticos, así como os instrumentos de planifica-ción dos espazos naturais protexidos segundo alexislación de conservación da biodiversidade e dopatrimonio natural, deberán tomar medidas de pre-vención, corrección, mitigación e adaptación ás con-secuencias de alta probabilidade do cambio climáti-co, considerando, así mesmo, as de media certeza,atendendo ás previsións e estudos realizados polosorganismos e institucións con competencia na mate-ria, sen menosprezo das directrices e orientaciónsque se establezan no plan marco galego de acciónfronte ao cambio climático.

7.1.4. Na elaboración e redacción dos diferentesinstrumentos de ordenación do territorio e urbanísti-cos teranse presentes os catálogos de especies amea-zadas, os correspondentes plans de conservación edocumentación concorrente.

7.2. Determinacións para a ordenación das áreasestratéxicas de conservación e corredores ecolóxicos.


7.2.1. As áreas estratéxicas de conservación, comoámbitos de especial valor natural e ecolóxico,corresponderanse con algún dos dous grandes gru-pos de áreas que se expoñen a continuación e que-darán sometidas ás seguintes determinacións:

a) Ás áreas protexidas establecidas pola lexisla-ción estatal (Lei 42/2007, do 13 de decembro, doPatrimonio natural e da biodiversidade, BOE nº 299,

do 14 de decembro) e autonómica (Lei 9/2001, do 21de agosto, de conservación da natureza, DOGnº 171, do 4 de setembro), en materia de espazosnaturais e conservación da natureza, que serán orde-nadas mediante os seus correspondentes plans e ins-trumentos específicos (Plan de ordenación dosrecursos naturais, Plan reitor de uso e xestión, Plande acción). As futuras declaracións de novos espazosprotexidos, como a prevista ampliación da RedeNatura, suporán a automática cualificación desesespazos como áreas estratéxicas de conservación.

b) Outras posibles áreas ou formacións que poidanpresentar valores de calquera tipo físico ou naturalcun interese local ou supramunicipal, e que comple-menten a funcionalidade das xa protexidas, revalori-zando todo o territorio. Para este tipo de áreas com-plementarias, o planeamento territorial e urbanísticodeberá realizar unha análise que permita a súa iden-tificación e consideración. Para tal efecto, os ele-mentos ou formacións incluídos nos inventarios oucatálogos que figuran no anexo III constituirán opunto de partida subsidiario como áreas comple-mentarias, ata que os devanditos instrumentos ospoidan concretar coa precisión adecuada á súacorrespondente escala de aproximación ao territorio.

7.2.2. Os instrumentos de ordenación territorial eplaneamento urbanístico deberán prever mecanismosde conectividade ecolóxica do territorio, establecen-do ou restablecendo corredores ecolóxicos, candomenos entre as áreas estratéxicas de conservación.Para a identificación destes corredores ecolóxicosconsideraranse os cursos fluviais, as áreas de monta-ña e outros posibles elementos lineais que sós ou enconxunción con outros poidan actuar de elementosde enlace entre formacións de interese ecolóxico.

7.2.3. Os instrumentos de ordenación do territorioe do planeamento urbanístico incorporarán unhaanálise específica, de carácter supramunicipal, acer-ca da conectividade dos ecosistemas e biotopos, inte-grando valores produtivos e a compoñente paisaxísti-ca, co fin de evitar o fraccionamento do solo rústico.


7.2.4. Corresponderalles aos instrumentos deordenación das áreas protexidas, referidas na deter-minación 7.2.1.a, establecer unha regulación máispormenorizada dos usos que se desenvolverán nestesámbitos. A xestión dos espazos da Rede Natura2000 farase mediante o instrumento de xestióndenominado Plan de conservación, específico paracada espazo, cuxa tramitación incluirá a correspon-dente participación pública.

7.2.5. Corresponderalles aos instrumentos deordenación territorial e do planeamento urbanísticoestablecer a regulación pormenorizada dos usos e dacualificación dos solos dos ámbitos das áreas identi-ficadas como complementarias referidas no punto7.2.1.b, en función do nivel de alcance das súasdeterminacións e considerando os obxectivos e cri-


terios xerais establecidos na epígrafe 7.1. Determi-nacións de carácter xeral.

7.2.6. Co fin de garantir o mantemento da poboa-ción e dos usos tradicionais vinculados aos ecosiste-mas, nos ámbitos dos espazos naturais protexidosque conteñan núcleos rurais, con especial atenciónaos incluídos na Rede Natura, desenvolveranseplans ou programas orientados ao mantemento epotenciación de actividades tradicionais e novosusos sustentables baseados na conservación dosseus valores naturais.

7.2.7. Os servizos e instalacións asociados ao usoe xestión das áreas estratéxicas de conservación e ásdiferentes actividades que se desenvolverán nelaslocalizaranse preferentemente nos núcleos depoboación e nas edificacións tradicionais existentesno seu interior ou no seu contorno inmediato.

7.2.8. Os instrumentos de planificación das áreasprotexidas poderán determinar, se for o caso, osámbitos susceptibles de considerarse como áreas deuso público, ou percorridos para incluír na rede deitinerarios de interese paisaxístico e ambiental,establecendo as súas condicións de uso e as acciónsde adecuación e mantemento necesarias para con-centrar nestes puntos a maior parte dos visitantes doámbito natural.

7.3. Determinacións relativas á rede de áreas deinterpretación da natureza e de Itinerarios de intere-se paisaxístico e ambiental


7.3.1. Desenvolverase unha rede de áreas de inter-pretación da natureza formada por espazos caracte-rizados pola súa calidade ambiental e o seu atracti-vo natural, destinados a canalizar as demandas deocio en contacto co medio físico e natural, a ser unrecurso de educación ambiental que promova a com-presión e coñecemento dos valores dos sistemasnaturais, e para o cumprimento dos obxectivos rela-cionados na parte correspondente da memoria.

7.3.2. A rede de áreas de interpretación da nature-za estará integrada polos ámbitos compatibles conusos de ocio e de educación ambiental considerandoas restantes propostas do modelo territorial relativasá recualificación do litoral, o aumento do atractivourbano das principais cidades e o aproveitamentodas oportunidades singulares dos espazos rurais,sempre nos termos que estableza a normativa especí-fica de cada caso. Non obstante, figurarán incluídosnesta rede os espazos acondicionados polas diferen-tes administracións para o desenvolvemento de acti-vidades de lecer ao aire libre, así como aqueles espa-zos ou áreas con recursos de educación ambiental.

7.3.3. A intensidade de uso das áreas de interpre-tación da natureza deberá sempre formularse pordebaixo da súa capacidade de carga, evitando dete-rioracións sobre os recursos naturais e creando ossistemas de xestión que permitan garantir un usosustentable destes espazos.

7.3.4. O sistema viario interior deseñarase en fun-ción do grao de accesibilidade que se considereaxeitado para as distintas zonas de cada ámbito, eserán prioritarios os destinados a usos ciclistas, peo-nís e ecuestres. As zonas de acceso dotaranse deáreas de aparcadoiros axeitadamente integradas edimensionadas.

7.3.5. Desenvolverase un sistema de itinerariosque constituirán a rede de itinerarios de interesepaisaxístico e ambiental, formando un conxunto deelementos lineais, que conecte entre si os diferenteselementos de interese paisaxístico, cultural e natu-ral, e as áreas de interpretación da natureza, e per-mita completar un sistema integrado de elementosde grande interese, a través dos cales gozar dos acti-vos singulares do territorio e conseguir valorizarestes recursos, favorecendo, ademais, o mantementodos fluxos ecolóxicos básicos, polo que nalgúnscasos poderían formar parte da rede de corredoresecolóxicos. Entre os elementos de interese paisaxís-tico e cultural prestarase especial atención ás paisa-xes agrarias tradicionais para a súa inclusión no sis-tema de itinerarios.

7.3.6. A rede de itinerarios de interese paisaxísti-co e ambiental deberá planificarse maioritariamentea través de elementos existentes e executarse evitan-do calquera efecto negativo sobre os espazos natu-rais protexidos e sobre os compoñentes do patrimo-nio natural e da biodiversidade, especialmente sobreos hábitats prioritarios de interese comunitario,recuperando antigos camiños, corredoiras e carrei-ras, con métodos respectuosos co ambiente e quenon supoñan unha mingua na súa calidade paisaxís-tica. Neste senso, esta rede poderá incluír os itine-rarios de uso público establecidos nas áreas protexi-das, os paseos marítimos e fluviais, os parquesperiurbanos, etc.

7.3.7. A circulación ao longo dos itinerarios de inte-rese paisaxístico e ambiental limitarase, en función dasúa capacidade de carga, ao tránsito peonil, bicicletasou cabalgaduras, salvo nos tramos de vías abertas aotráfico de vehículos de motor que se integren nestarede e que se acondicionarán con criterios de percorri-dos paisaxísticos. Nos itinerarios que discorran poráreas protexidas, o réxime de uso estará suxeito ásdeterminacións dos seus correspondentes instrumen-tos de planificación e ás necesidades de cumprir cosobxectivos de conservación de cada espazo.

7.3.8. Os posibles equipamentos e instalacións deapoio a estes itinerarios deberán desenvolversesobre edificacións existentes na medida do posible.Asemade, a posible utilización de mobiliario urba-no-rural deberá ser respectuosa e acorde cos ele-mentos naturais do territorio, evitando a artificiali-zación e unha excesiva humanización.

8. A paisaxe.


8.1. As administracións públicas integrarán, con-forme os criterios da Lei 7/2008, do 7 de xuño, de


protección da paisaxe de Galicia, a consideración dapaisaxe nos instrumentos de ordenación territorial eurbanística así como noutras políticas sectoriais quepoidan producir un impacto directo ou indirectosobre ela.

8.2. A Xunta de Galicia desenvolverá os instru-mentos da lexislación paisaxística necesarios paraasegurar unha axeitada protección, xestión e ordena-ción das paisaxes de Galicia, que son:

a) Os catálogos de paisaxe.

b) As directrices de paisaxe.

c) Plans de acción da paisaxe en áreas protexidas.

8.3. Calquera actuación sobre o territorio incluirá,no marco do proceso de avaliación ambiental, unestudo de impacto e integración paisaxística.

8.4. Os catálogos e directrices de paisaxe, consi-derados no seu conxunto, concíbense como un ins-trumento normativo complementario dos instrumen-tos de ordenación do territorio, por canto acheganuns obxectivos e disposicións baseados nas rela-cións funcionais de todos os elementos estratéxicosdo territorio e contribúe a unha gobernanza máisparticipativa.

8.5. En ausencia dos catálogos e directrices depaisaxe, os instrumentos de ordenación do territorioe do planeamento urbanístico considerarán a pers-pectiva global e integral da paisaxe e seguirán asdefinicións e criterios xerais recollidos na partecorrespondente da memoria destas directrices.


8.6. O planeamento urbanístico realizará un estudoda paisaxe urbana, prestando especial atención ástipoloxías edificatorias, aos medianís vistos e aoschousumes, aos materiais das fachadas e pavimentosdos espazos públicos, ás zonas verdes e arboredas, aomobiliario urbano, á iluminación pública, aos tendi-dos aéreos e ao tráfico e aparcadoiros de vehículos.

8.7. Nas áreas xeográficas transfronteirizas ouinterautonómicas promoveranse políticas e progra-mas comúns en materia de paisaxe.

8.8. Os instrumentos de ordenación territorialidentificarán as oportunidades para a incorporacióndas manifestacións artísticas á mellora da imaxe doterritorio prestando especial atención ás posibilida-des existentes para restaurar ámbitos deteriorados.

8.9. Recollerase a elaboración dunha guía metodo-lóxica de boas prácticas de intervencións nos con-torno dos núcleos rurais, desde o punto de vista daintegración paisaxística.

9. O patrimonio cultural.


9.1. A Xunta de Galicia adoptará as medidas pre-cisas para completar e sistematizar o inventario debens do patrimonio cultural de Galicia, conforme oprevisto na lexislación reguladora do patrimonio

cultural. As restantes administracións e instituciónspúblicas e privadas colaborarán no cumprimentodesta misión.

9.2. As administracións fomentarán a preservacióndo patrimonio cultural mediante medidas de protec-ción e de accións positivas para a súa restauración,rehabilitación e conservación.

9.3. Calquera actuación sobre o territorio debeatender á súa compatibilidade cos bens do patrimo-nio cultural que se vexan afectados, o que require asúa identificación, o recoñecemento das súas carac-terísticas e das súas relacións co territorio e a análi-se das posibilidades de integralos como un elemen-to máis da actuación.

Os traballos de análise referidos incorporaránunha prospección, entendida como a exploración erecoñecemento sistemático do ámbito de estudo,para a detección de elementos do patrimonio cultu-ral non identificados no inventario de patrimoniocultural de Galicia, con especial incidencia sobre opatrimonio etnográfico e arqueolóxico.

9.4. As intervencións nos bens do patrimonio cul-tural deberán estar encamiñadas á súa conservacióne mellora e deben garantir a súa protección, revalo-rización e difusión, integrándoas de xeito harmónicono territorio e na paisaxe. En todo caso, deberán res-pectar as súas características esenciais, sen prexuí-zo de que poida autorizarse o uso de elementos, téc-nicas ou materiais actuais para a mellor adaptacióndo ben ao seu uso.

9.5. Os instrumentos de ordenación territorial eurbanística deberán incorporar as accións e medidasnecesarias para garantir a protección e conservacióndos ámbitos de interese do patrimonio cultural rela-cionados no anexo IV, así como aqueloutros ámbitossusceptibles de presentaren valores patrimoniais decalquera das súas manifestacións.

Particularmente deberase garantir a compatibili-dade do desenvolvemento e ordenación dos asenta-mentos, das áreas empresariais e das actividadesprodutivas cos anteditos ámbitos de interese dopatrimonio cultural e os seus plans especiais previs-tos na Lei 8/1995, do patrimonio cultural, candocorresponda.

9.6. O planeamento urbanístico promoverá a revi-talización urbana das zonas históricas considerán-doas como espazos emblemáticos esenciais na ima-xe da cidade e como ámbitos residenciais e de acti-vidade que deben potenciarse, dotándoas das condi-cións urbanísticas e de relación co resto da cidadenecesarias para reforzar a súa vitalidade e atractivo,así como a rehabilitación dos núcleos rurais de inte-rese patrimonial.

Asemade, o planeamento urbanístico contemplaráa arquitectura e as paisaxes vinculadas ao sectoragrario e ao medio rural e promoverá a súa rehabili-tación, dotándoas de condicións que reforcen o seuinterese patrimonial e cultural.


9.7. A Xunta de Galicia elaborará un Plan especialde protección dos camiños de Santiago para a iden-tificación, delimitación e protección do territoriohistórico asociado aos camiños de Santiago, aten-dendo tanto a criterios históricos como á paisaxecultural, e por tanto considerando todos os aspectosde índole territorial e social que os configuran.

9.8. O plan especial de protección dos camiños deSantiago debe establecer:

a) O inventario e catalogación e a protección xurí-dica dos elementos vinculados ao camiño de carác-ter histórico-artístico, arquitectónico, arqueolóxico,etnográfico, natural, paisaxístico e inmaterial.

b) Os criterios para a ordenación territorial dasáreas situadas no territorio histórico e, se for o caso,na súa área de influencia.

c) A delimitación de áreas de actuación de rehabi-litación preferente, e áreas de recuperación e mello-ra ambiental, paisaxística e urbana, se proceder.

d) Medidas e criterios para a prevención e correc-ción de posibles impactos derivados de infraestrutu-ras, usos e actividades.


9.9. As administracións priorizarán as estratexiasde rehabilitación sobre os ámbitos de interese dopatrimonio cultural mencionados no anexo IV.

9.10. As administracións fomentarán a reutiliza-ción de edificios do patrimonio cultural en desusopara destinalos a novos fins, outorgando preferenciaa aqueles usos que sexan máis compatibles cos ori-xinais da edificación, para o que se deberán ter enconta, en todo caso, as limitacións que poidan esta-blecerse nos instrumentos que fixen a protecciónconcreta do elemento patrimonial de que se trate.

9.11. As administracións competentes en materiade turismo deberán incorporar nas súas estratexiasde mellora da oferta turística elementos que confor-man o patrimonio cultural que fortalecen a identida-de territorial de Galicia.

9.12. O planeamento urbanístico municipal, nadelimitación dos ámbitos de interese patrimonial ensolo rústico, especificará as áreas a que asignar acategoría de protección patrimonial ou histórica.

10. Aplicación, desenvolvemento e revisión dasdirectrices de ordenación do territorio.

10.1. Determinacións para o desenvolvemento dasdirectrices.


10.1.1. Estas directrices completaranse e desen-volveranse por medio doutros instrumentos: plansterritoriais integrados, programas coordinados deactuación, plans e proxectos sectoriais e plans deordenación do medio físico. Ademais, as administra-cións, no exercicio das súas competencias, poderán

formular programas ou estratexias que, no que serefiran ou teñan incidencia sobre o territorio, debe-rán ser orientadas en congruencia coas determina-cións das DOT.

10.1.2. Acorde coas previsións destas DOT pode-rán desenvolverse, ademais daqueles que o Conselloda Xunta de Galicia estableza, os seguintes plansterritoriais integrados:

a) Plans territoriais integrados para o desenvolve-mento dos distintos niveis do sistema de asentamen-tos proposto nestas directrices que teñan un alcancesupramunicipal, desde as distintas rexións e áreasurbanas, ás áreas de influencia de cada cabeceira dosistema urbano intermedio ou dos nodos para o equi-librio do territorio:

b) PTI Camiños de Santiago e rutas históricas deGalicia.

c) PTI de bacías hidrográficas.

10.1.3. O Consello da Xunta poderá acordar a for-mulación doutros PTI, sinalando o seu ámbito terri-torial e os obxectivos que se pretenden acadar, deacordo cos criterios e principios expresados nestasDOT. Este acordo tamén poderá ser a instancia decalquera organismo, local ou autonómico, que moti-ve suficientemente a necesidade e idoneidade dedesenvolver o devandito PTI.

10.1.4. O Plan de ordenación do litoral, en fase detramitación simultánea a estas directrices, desenvól-vese por mandado da Lei 6/2007 e por acordo doConsello da Xunta de Galicia na súa reunión do 24de maio de 2007.

10.1.5. Polo seu carácter territorial e integrador, osPTI serán formulados e impulsados pola conselleríacompetente en materia de ordenación do territorio,coa participación das consellerías con competenciassobre algún dos aspectos a que se refiran os PTI.

10.1.6. Os PTI no seu ámbito territorial pularán,igual que as DOT, por un desenvolvemento do terri-torio ordenado e eficiente, contribuíndo a unha pla-nificación racional do uso do solo, identificando asáreas funcionais presentes no seu ámbito territoriale definindo os usos máis idóneos en coherencia comodelo territorial que se formula e cos diagnósticosde partida. Para tal fin:

a) Delimitarán o ámbito concreto de actuación.

b) Orientarán os usos do solo de maneira racionalen consonancia coas áreas funcionais que se identi-fiquen.

c) Establecerán relacións entre as paisaxes e asáreas funcionais identificadas.

d) Identificarán e analizarán as actividades econó-micas estratéxicas en consonancia coas áreas fun-cionais.


10.1.7. A Xunta de Galicia poderá elaborar progra-mas coordinados de actuación (PCA) para acompañara planificación establecida nos PTI ou para concretare desenvolver as previsións dos plans sectoriais.

10.1.8. Polo seu carácter netamente investidor epolo seu compoñente interadministrativo, correspon-de ás consellerías con competencia en economía,facenda e coordinación administrativa elevar aoConsello da Xunta de Galicia as propostas para aelaboración e aprobación dos PCA, ben por iniciati-va das consellerías ben por proposta das entidadeslocais.

10.1.9. Os departamentos da Xunta de Galiciaque, en virtude das súas competencias, debandesenvolver actuacións para a implantación territo-rial de dotacións, instalacións ou infraestruturas, oua creación de solo urbanizado destinado á constru-ción de vivendas de protección pública, formularános correspondentes plans sectoriais, de acordo coaregulación establecida na Lei 10/1995 e a normati-va que a desenvolve.

10.1.10. Cando se formule un plan sectorial, odepartamento responsable procurará que teña uncarácter integrador e, por tanto, que se refira aoconxunto de actuacións que pola súa función ou des-tino requiran dunha planificación conxunta.

10.1.11. Respecto ao seu alcance territorial, osplans sectoriais referiranse a toda a comunidadeautónoma, agás que pola súa especificidade se poi-da facer excepción do cumprimento desta regra.

10.1.12. Os plans sectoriais axustaranse aosobxectivos e criterios plasmados nestas directrices.Particularmente, os plans sectoriais que se citan acontinuación desenvolverán as previsións que asDOT establecen respecto deles:

a) Plan sectorial de áreas empresariais.

b) Plan sectorial de acuicultura en terra.

c) Plan sectorial de actividades extractivas deGalicia.

d) Plan sectorial de produción e distribución deenerxía.

e) Plan sectorial de xestión de residuos.

f) Plan sectorial de portos deportivos.

g) Plans sectoriais de saneamento das rías.

h) Plans sectoriais da rede viaria das cidades e asúa área de influencia.

i) Plan sectorial de infraestruturas de telecomuni-cacións.

10.1.13. Os plans sectoriais desenvolveranse pormedio de proxectos sectoriais de conformidade coprevisto na Lei 10/1995. Cando se tiver aprobado unplan sectorial só poderán formularse, con esa mesmafinalidade, os proxectos sectoriais que desenvolvan

o plan sectorial. A realización dunha actuación nonprevista no plan sectorial requirirá a súa modifica-ción, que en ningún caso poderá supor unha altera-ción substancial dos obxectivos e criterios deimplantación territorial nel establecidos, pois encaso contrario o plan deberá ser revisado.

10.1.14. Tamén poderán formularse proxectos sec-toriais sen a previa existencia dun plan sectorial.Neste caso seguiranse os seguintes criterios:

a) O proxecto sectorial deberá axustarse aos crite-rios e obxectivos xerais que establecen estas direc-trices, e deberá ser congruente e axustarse ao conti-do dos instrumentos de ordenación do territoriovixentes con que puider concorrer polo ámbito terri-torial ou polo contido do proxecto.

b) Con carácter xeral os proxectos sectoriais queimpliquen a transformación urbanística do solo nonse referirán a actuacións previstas no planeamentourbanístico vixente.

10.1.15. Unha vez aprobado un plan sectorial con-creto, non poderán desenvolverse proxectos secto-riais que regulen a implantación de dotacións, insta-lacións ou infraestruturas, ou a creación de solourbanizado destinado á construción de vivendas deprotección pública, segundo corresponda, diferentesdas previstas polo antedito plan sectorial, debendoformularse nese caso a súa modificación, ou, se for ocaso, a súa revisión.

10.1.16. Os plans de ordenación do medio físico(POMF) establecerán as determinacións e actua-cións necesarias para a ordenación e xestión dosrecursos rurais, nos seus respectivos ámbitos, aten-dendo a obxectivos e características morfolóxicas,agrícolas, gandeiras, forestais, mineiras, paisaxísti-cas ou ecolóxicas diferenciadas que exixan trata-mento unitario. Dado o modelo de asentamentos e asúa densidade, para un mellor logro dos seus obxec-tivos, os POMF poderán incluír determinacións paraa ordenación das entidades de poboación incluídasdentro do seu perímetro.

10.1.17. A Consellería do Medio Rural poderá ela-borar para o conxunto de Galicia un POMF cos con-tidos que regulamentariamente se establezan. Comocontidos básicos definiranse as áreas territoriais conidoneidade actual ou potencial para explotaciónagrícola, gandeira ou forestal, ou que pola súa rique-za paisaxística ou ecolóxica deban ser obxecto deprotección especial. Así mesmo, neste POMF esta-bleceranse para cada ámbito territorial específico ascondicións que permitan o cambio de uso.

Asemade, poderá elaborarse un POMF para a xes-tión de terras de Galicia, que pretenda unha mellorimplantación territorial das actuacións de xestión deterras como as relativas á concentración parcelaria,ao Banco de Terras, á ordenación forestal, etc.

10.1.18. Co fin de acadar unha adecuada coordi-nación territorial, os instrumentos de ordenación


territorial, e de urbanismo en ausencia destes, axus-taranse ás determinacións das DOT, concretandoaquelas que se desenvolvan de xeito particular noseu ámbito de actuación, evitando redundancias eincoherencias.

Asemade, incluirán unha análise de compatibilida-de estratéxica (ACE) nos termos en que se recolle noinforme de sustentabilidade ambiental destas direc-trices, para garantir a coherencia da planificaciónsucesiva e a consideración da prevención e minimi-zación dos posibles efectos que puideren xerar.

Tanto a xustificación da integración das determi-nacións destas determinacións como a ACE deberánformar parte da documentación de ditos instrumen-tos.

10.1.19. A Xunta de Galicia impulsará un sistemade seguimento da sustentabilidade territorial e dasDOT atendendo ás orientacións recollidas no infor-me de sustentabilidade ambiental e ás determina-cións da memoria ambiental emitida polo órganoambiental do procedemento de AAE e co obxectivode emprender unha xestión dinámica do territorio.Este sistema de seguimento deberá ser aprobado pordecreto do Consello da Xunta de Galicia.

10.1.20. A Xunta de Galicia, no exercicio das súascompetencias, establecerá e manterá actualizada ainfraestrutura de Datos Espaciais de Galicia (IDEG)que garanta o almacenamento, a dispoñibilidade e omantemento dos datos espaciais ao nivel máis axei-tado; que sexa posible combinar, dun xeito coheren-te, datos espaciais de diversas fontes en toda acomunidade, e que poidan ser compartidos entredistintos usuarios e aplicacións; que poida darsedifusión aos datos espaciais en condicións que nonrestrinxan indebidamente a súa utilización; e quesexa posible localizar os datos espaciais dispoñi-bles, avaliar a súa adecuación para un determinadopropósito e coñecer as súas condicións de uso.

10.1.21. A Xunta de Galicia formulará e executa-rá, a través da Comisión dos Sistemas de Informa-ción Xeográfica e Cartografía, o Plan Cartográfico deGalicia como instrumento para planificar dun xeitocoordinado a produción, o uso e a difusión da infor-mación xeográfica necesaria para a xestión do terri-torio galego, coa finalidade de garantir a coherenciae interoperabilidade dos datos espaciais, favorecer aeficiencia no gasto público e asegurar a calidade daprodución e a súa utilidade como servizo público.

10.1.22. Estas directrices terán na educaciónambiental un dos seus instrumentos de aplicación edesenvolvemento. Para tal fin, a Xunta de Galiciaincluirá nos seus programas de educación ambientalactividades especialmente deseñadas para trasladará poboación a importancia da ordenación territorial,urbanística e ambiental, dos procesos de participa-ción pública asociados, así como da necesidade dacontribución individual ao proxecto colectivo quetales actividades supoñen.

10.2. Determinacións para a aplicación, modifica-ción e revisión das directrices.

Determinacións excluentes:

10.2.1. Corresponde á consellería competente enmateria de ordenación do territorio:

a) A interpretación das directrices de ordenacióndo territorio.

b) Formular e tramitar os plans territoriais integra-dos, podendo definir en cada caso os mecanismosmáis axeitados para unha maior coordinación e cola-boración interadministrativa.

c) Marcar criterios de referencia e informar, con carác-ter previo á súa aprobación, os instrumentos de ordena-ción do territorio tramitados por outras consellerías.

d) Informar sobre o nivel de correspondencia comodelo territorial definido polas DOT dos plans eprogramas promovidos pola Administración do Esta-do e polos organismos e as entidades desta depen-dentes que incidan sobre o territorio da Comunida-de Autónoma de Galicia.

10.2.2. As DOT terán vixencia indefinida.

10.2.3. O Consello da Xunta de Galicia poderáacordar de xeito motivado a modificación das DOT.Considérase modificación a alteración do seu conti-do sempre que non varíe substancialmente a estru-tura básica do modelo territorial, en cuxo caso pro-cederase á súa revisión.

10.2.4. O procedemento para a aprobación dasmodificacións das DOT será o seguinte:

a) Inicio do procedemento de avaliación ambientalestratéxica (AAE) coa elaboración do documento deinicio da modificación das DOT e remisión ao órga-no ambiental.

b) Establecemento dun período de consultas pre-vias do órgano ambiental ás administracións públi-cas afectadas e ao público interesado para a decisiónde continuación do sometemento da modificación aoprocedemento de AAE, e en caso afirmativo, para arecolla de suxestións que considerar no documentode referencia.

c) Emisión da decisión de sometemento ou nonsometemento da modificación das DOT ao procede-mento de AAE.

d) En caso de determinación da necesidade desometemento ao procedemento de AAE, o órganoambiental emitirá o correspondente documento dereferencia que servirá de guía para o dito proceso.

e) Aprobación inicial da modificación das DOT polapersoa titular da consellería competente en materiade ordenación do territorio. Se se estiver a someter aAAE, o documento que aprobase inicialmente conte-ría o informe de sustentabilidade ambiental (ISA).

f) Participación pública e consultas polo prazo dedous meses con anuncio publicado no DOG e en dousxornais de maior circulación na comunidade autónoma.


g) Remisión simultánea aos organismos e ao públi-co interesado exposto no documento de referencia,se for o caso, incluíndo en todo caso a Delegación doGoberno e as entidades locais afectadas.

h) En caso de que se estea a someter a AAE, remi-sión ao órgano ambiental do documento previo,aprobación definitiva que considere os resultados doInforme de sustentabilidade ambiental e do procesode participación pública e consultas. Validación porparte do órgano ambiental do proceso de AAE damodificación das DOT coa emisión da preceptivamemoria ambiental, que poderá conter determina-cións vinculantes para seren integradas na versiónque se aprobe definitivamente.

i) Aprobación definitiva polo Consello da Xunta deGalicia.

j) Publicación no DOG.

10.2.5. As determinacións das DOT serán de apli-cación a todos os instrumentos de ordenación doterritorio e ao planeamento urbanístico, agás aquelesaprobados provisionalmente ou definitivamente áentrada en vigor das DOT.

10.2.6. O Consello da Xunta de Galicia poderáacordar de xeito motivado a modificación dos plansterritoriais integrados. Considérase modificación aalteración do seu contido sempre que non alteresubstancialmente a estrutura básica do modelo terri-torial, pois en tal caso procederase á súa revisión.

10.2.7. O procedemento para a aprobación dasmodificacións dos PTI seguirá uns pasos análogos aoprocedemento de aprobación do propio PTI, estable-cendo o seguinte:

a) Inicio do procedemento de avaliación ambientalestratéxica (AAE) coa elaboración do documento deinicio da modificación dos PTI e remisión ao órganoambiental.

b) Establecemento dun período de consultas previasdo órgano ambiental ás administracións públicas afec-tadas e ao público interesado para a decisión de conti-nuación do sometemento da modificación ao procede-mento de AAE, e en caso afirmativo, para a recolla desuxestións que considerar no documento de referencia.

c) Emisión da decisión de sometemento ou nonsometemento da modificación do PTI ao procede-mento de AAE.

d) En caso de determinación da necesidade desometemento ao procedemento de AAE, o órganoambiental emitirá o correspondente documento dereferencia que servirá de guía para o dito proceso.

e) Redactado o proxecto de modificación do PTI eantes da súa aprobación inicial, someterase a infor-me das corporacións locais afectadas, das deputa-cións provinciais respectivas e das entidades decarácter supramunicipal con incidencia na área, queo avaliarán no prazo máximo de dous meses.

f) Aprobación inicial da modificación do PTI polapersoa titular da consellería competente en materiade ordenación do territorio. Se se estiver a someter aAAE, o documento que aprobase inicialmente con-tería o Informe de sustentabilidade ambiental (ISA).

g) Participación pública e consultas polo prazo dedous meses con anuncio publicado no DOG e en dousxornais de maior circulación na comunidade autónoma.

h) Remisión simultánea aos organismos e ao públi-co interesado exposto no documento de referencia,se for o caso, incluíndo en todo caso a Delegación doGoberno e as entidades locais afectadas.

i) En caso de que se estea a someter a AAE, remi-sión ao órgano ambiental do documento previo,aprobación definitiva que considere os resultados doinforme de sustentabilidade ambiental e do procesode participación pública e consultas. Validación porparte do órgano ambiental do proceso de AAE damodificación do PTI coa emisión da preceptivamemoria ambiental, que poderá conter determina-cións vinculantes para seren integradas na versiónque se aprobe provisionalmente.

j) Aprobación provisional por orde do conselleirocompetente en materia de ordenación do territorio.

k) Elevación ao Consello da Xunta de Galicia paraa súa aprobación definitiva.

l) Publicación no DOG.

10.2.8. Os proxectos sectoriais aprobados ou entramitación, que establezan a execución nun só polí-gono de actuación, poderán ser modificados coobxectivo de dividir a execución da actuación enmáis dun polígono co fin de executar en distintasetapas. Aprobada a modificación para estes efectos,poderanse realizar procedementos expropiatoriospor cada un dos polígonos ou fases previstos namodificación puntual do proxecto sectorial.

10.2.9. A función das imaxes e gráficos incluídos namemoria das DOT é a de apoio gráfico e visual, senque deles deriven delimitacións normativas, posto queestas son ou serán establecidas polos instrumentos deordenación e de urbanismo que as desenvolvan.

O documento das directrices de ordenación doterritorio de Galicia estará publicado igualmente napáxina web da Consellería de Medio Ambiente,Territorio e Infrastruturas (http://www.cmati.xun-ta.es). Igualmente estará á disposición dos interesa-dos tanto nas dependencias da Dirección Xeral deSustentabilidade e Paisaxe e da Secretaría XeralTécnica desta consellería, en Santiago de Composte-la, nos edificios administrativos de San Lázaro e SanCaetano, respectivamente, como nas xefaturas terri-toriais desta consellería na Coruña (praza Luís Seoa-ne, s/n, 15008 A Coruña), Lugo (rolda da Muralla,70, 27071 Lugo), Ourense (rúa Sáenz Díez, 1, 32003Ourense) e Pontevedra (rúa Fernández Ladreda, 43,36003 Pontevedra) e na Delegación Territorial daXunta de Galicia en Vigo (rúa Concepción Arenal, 8,36201 Vigo).

i. disposiciÓns xerais diario oficial · territorio e urbanismo, vivenda e solo, infraestrutu-ras...

Documents