hizkuntza- eta literatura komunikazioarako … · gonbidapenak, albisteak, ipuinak, poemak,...

24
LEHEN HEZKUNTZARAKO CURRICULUMAREN BERARIAZKO IKUSPEGIA LH HIZKUNTZA- ETA LITERATURA KOMUNIKAZIOARAKO KONPETENTZIA EUSKARA ETA LITERATURA, ETA GAZTELANIA ETA LITERATURA | 152 ETAPAKO HELBURUAK Honako hauek dira Euskara eta Literatura eta Gaztelania eta Literatura arloetako etapako helburuak: 1. Hizkuntzaren zenbait erabilera-eremutan sortutako ahozko, idatzizko eta ikus-entzunezko diskurtsoak ulertzea eta interpretatzea, zenbait motatako komunikazio-egoerei aurre egiteko. 2. Norberaren esperientziatik gertueneko esparruetan eraginkortasunez, errespetuz eta elkarrekin lan egiteko gogoz bai ahoz eta bai idatziz komunikatzeko gai izatea, unean uneko komunikazio-premiei behar bezala erantzuteko. 3. Hizkuntzen erabileraren oinarrizko konbentzio eta arauei buruz gogoeta egitea, eta konbentzio zein arauok behar bezala aplikatzea, testuak ulertzeko eta sortzeko prozedura nagusiak aintzat hartuta. 4. Hainbat generotako literatura-testuak irakurtzea eta entzutea, eta, hala, literaturaz gozatzen ikastea, horrek sentsibilitate estetikoan aurrera egiteko, norberaren hizkuntza-ondarea aberasteko eta identitate kulturala eraikitzeko aukera ematen duen aldetik. 5. Eskolako eta norbera bizi den inguruneko hizkuntza-aniztasuna aintzat hartzea, aniztasun horrekiko jarrera positiboa barneratzeko, eta hizkuntzak komunikaziorako baliabide eraginkortzat eta kultura-ondaretzat hartzea, portaera linguistiko enpatikoak garatzeko eta euskara eguneroko bizitzan erabiltzeko. 6. Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak gero eta autonomia handiagoz erabiltzea, informazioa lortzeko, eta elkarrekin komunikatzeko eta kooperatzeko. 7. Norbaiten laguntzarekin norberaren ikaskuntza-prozesuez gogoeta egitea, beste hizkuntza eta ikasgai batzuetan ikasitako komunikazio-ezaguerak eta -estrategiak transferitzeko, eta norberaren ikaskuntza-gaitasunean konfiantza izatea, komunikaziorako konpetentzia hobetzeko. EDUKI MULTZOEN EZAUGARRIAK Lehen Hezkuntzari dagozkion adierazpenezko, prozedurazko eta jarrerazko edukiak honako eduki multzo hauetan multzokatzen dira: 1. eduki multzoa. Arlo guztietan komunak diren oinarrizko zehar-konpetentziekin lotutako edukiak. 2. eduki multzoa. Ahozko komunikazioa: hitz egitea, entzutea eta elkarrekin solasean jardutea. 3. eduki multzoa. Idatzizko komunikazioa: irakurtzea eta idaztea. 4. eduki multzoa. Literatura-hezkuntza. 5. eduki multzoa. Hizkuntzari eta haren erabilerei buruzko gogoeta. 6. eduki multzoa. Hizkuntzaren alderdi soziala. Etapako ikasgai guztietan komuna den 1. eduki multzoak oinarrizko zehar-konpetentziak garatzeko beharrezkoak diren eduki guztiak jasotzen ditu. Arlo eta ziklo guzti-guztietan landu eta ebaluatu behar dira edukiok. Gizarte-bizitzako esparru adierazgarri guztietan hitz egiteko, idazteko, entzuteko eta irakurtzeko trebetasunak eta estrategiak lantzea, horixe da curriculumaren muin eta ardatza. Trebetasun horiekin lotuta ikasi beharrekoak hiru eduki multzotan biltzen dira: 2. eduki multzoan ("Ahozko komunikazioa: hitz egitea, entzutea eta elkarrekin solasean jardutea"), 3. eduki multzoan ("Idatzizko komunikazioa, irakurtzea eta idaztea") eta 4. eduki multzoan ("Literatura-hezkuntza"). Ikaskuntza Kolore urdineko testua ez da arauemailea... Dekretuaren II eranskina osatzen duen curriculum orientatzaileari dagokio.

Upload: others

Post on 15-Sep-2019

12 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

LEHENHEZKUNTZARAKOCURRICULUMARENBERARIAZKOIKUSPEGIA

LH

HIZKUNTZA-ETALITERATURAKOMUNIKAZIOARAKOKONPETENTZIAEUSKARAETALITERATURA,ETAGAZTELANIAETALITERATURA|152 ETAPAKOHELBURUAK

HonakohauekdiraEuskaraetaLiteraturaetaGaztelaniaetaLiteraturaarloetakoetapakohelburuak:

1. Hizkuntzarenzenbaiterabilera-eremutansortutakoahozko,idatzizkoetaikus-entzunezkodiskurtsoakulertzeaetainterpretatzea,zenbaitmotatakokomunikazio-egoereiaurreegiteko.

2. Norberarenesperientziatikgertuenekoesparruetaneraginkortasunez,errespetuzetaelkarrekinlanegitekogogozbaiahozetabaiidatzizkomunikatzekogaiizatea,uneanunekokomunikazio-premieibeharbezalaerantzuteko.

3. Hizkuntzenerabilerarenoinarrizkokonbentzioetaaraueiburuzgogoetaegitea,etakonbentziozeinarauokbeharbezalaaplikatzea,testuakulertzekoetasortzekoprozeduranagusiakaintzathartuta.

4. Hainbatgenerotakoliteratura-testuakirakurtzeaetaentzutea,eta,hala,literaturazgozatzenikastea,horreksentsibilitateestetikoanaurreraegiteko,norberarenhizkuntza-ondareaaberastekoetaidentitatekulturalaeraikitzekoaukeraematenduenaldetik.

5. Eskolakoetanorberabizideningurunekohizkuntza-aniztasunaaintzathartzea,aniztasunhorrekikojarrerapositiboabarneratzeko,etahizkuntzakkomunikaziorakobaliabideeraginkortzatetakultura-ondaretzathartzea,portaeralinguistikoenpatikoakgaratzekoetaeuskaraegunerokobizitzanerabiltzeko.

6. Informazioarenetakomunikazioarenteknologiakgeroetaautonomiahandiagozerabiltzea,informazioalortzeko,etaelkarrekinkomunikatzekoetakooperatzeko.

7. Norbaitenlaguntzarekinnorberarenikaskuntza-prozesuezgogoetaegitea,bestehizkuntzaetaikasgaibatzuetanikasitakokomunikazio-ezagueraketa-estrategiaktransferitzeko,etanorberarenikaskuntza-gaitasuneankonfiantzaizatea,komunikaziorakokonpetentziahobetzeko.

EDUKIMULTZOENEZAUGARRIAK

LehenHezkuntzaridagozkionadierazpenezko,prozedurazkoetajarrerazkoedukiakhonakoedukimultzohauetanmultzokatzendira:

1.edukimultzoa.Arloguztietankomunakdirenoinarrizkozehar-konpetentziekinlotutakoedukiak.2.edukimultzoa.Ahozkokomunikazioa:hitzegitea,entzuteaetaelkarrekinsolaseanjardutea.3.edukimultzoa.Idatzizkokomunikazioa:irakurtzeaetaidaztea.4.edukimultzoa.Literatura-hezkuntza.5.edukimultzoa.Hizkuntzarietaharenerabilereiburuzkogogoeta.6.edukimultzoa.Hizkuntzarenalderdisoziala.Etapakoikasgaiguztietankomunaden1.edukimultzoakoinarrizkozehar-konpetentziakgaratzeko

beharrezkoakdirenedukiguztiakjasotzenditu.Arloetazikloguzti-guztietanlanduetaebaluatubehardiraedukiok.

Gizarte-bizitzakoesparruadierazgarriguztietanhitzegiteko,idazteko,entzutekoetairakurtzekotrebetasunaketaestrategiaklantzea,horixedacurriculumarenmuinetaardatza.Trebetasunhoriekinlotutaikasibeharrekoakhiruedukimultzotanbiltzendira:2.edukimultzoan("Ahozkokomunikazioa:hitzegitea,entzuteaetaelkarrekinsolaseanjardutea"),3.edukimultzoan("Idatzizkokomunikazioa,irakurtzeaetaidaztea")eta4.edukimultzoan("Literatura-hezkuntza").Ikaskuntza

Koloreurdinekote

stuaezda

arauemailea...Dekretuar

enII

eranskinaosatzen

duencurriculum

orientatzailearida

gokio.

LEHENHEZKUNTZARAKOCURRICULUMARENBERARIAZKOIKUSPEGIA

LH

horiekinestulotuta,bai5.edukimultzoan("Hizkuntzarietaharenerabilereiburuzkogogoeta")etabai6.edukimultzoan("Hizkuntzarenalderdisoziala"),biltzendirahizkuntza-sistemarekin,hizkuntzarenerabilera-arauekinetahizkuntzenetahiztunenartekoerlazioekinlotutakoedukiak.

Edukimultzookmoduanalitikoanaztertzendituztehizkuntza-etaliteratura-hezkuntzarenosagaiak,etaziklobakoitzeaniritsdaitezkeenlorpen-mailakereadieraztendituzte,bainaezduteezertxoereesatenikasgelanegitekoakdirenikaskuntza-jarduerenordenaznahizantolaeraz.Horidelaeta,programazioakegiteanetajarduerensekuentziaikasgelaraeramatean,beharrezkoaizangodablokeguztietakoedukiakelkarrekinondouztartzea.Gogoratubeharradagoprozedurazkoedukiakhartzendituztelaoinarriarlohauetanegitekoakdirenlanek,etaedukihorienzerbitzuradaudelaadierazpenezkoedukiak.

Ahozkokomunikazioarekinlotutakohizkuntza-trebetasunakahaztuakizandituerabatgureeskola-sistemak.Eta,halaetaguztizere,behar-beharrezkoadahizkuntza-trebetasunongarrantziabeharbestetanazpimarratzea,horiekemangobaitieteaukeraikasleeiberenkomunikaziorakokonpetentziaguztizgaratzeko,ikasgelanikaskideenartekokomunikazioaerraztekoetaesatendituztenenesanahiabeharbezalanegoziatzeko;gainera,ezinbestekoakdiratrebetasunkognitibo-linguistikoakgaratzekoetaarloguztietakoezagutzakeraikitzenlaguntzendute.Horrekinbatera,baina,EuskalAutonomiaErkidegokoegoerasoziolinguistikoazeindenkontuanhartuta,beharrezkoadaeskolakeuskarazkoahozkokomunikazioasustatzea,gurehizkuntzarenerabilerasozialaetanormalizazio-prozesuasustatukobaditugu.

Eraberean,garbiesanbeharduguhitzegiteaetaentzutea,baietairakurtzeaetaidazteaere,elkarrekinestulotutadaudela,eta,beraz,komenidelaikaskuntza-jarduerensekuentzianhizkuntza-erabilerarenbialderdiak,ulerkuntzaetaekoizpena,integratzea.

Literatura-hezkuntzarekinlotutakoedukiak4.edukimultzoanjasotzendira,etahauxedutehelburunagusia:lehenzikloan,gureikasleakirakurtzenohitudaitezensaiatzea;etabigarrenzikloan,berenirakurzaletasunasendotudezatenahalegintzea,horrelaliteraturazgozatzenikasdezaten.Etapahonetan,besteedozeinetanbainogehiago,literaturagozamen-iturritzathartzenda:hizkuntzazetahizkuntza-baliabideezgozatzekobidetzat,alegia.

Hizkuntza-sistemarenosagaidirenelementueietahizkuntza-araueiburuzkogogoetarekinlotutakoedukiakuztartzeaetaintegratzeahartzenduhelburu5.edukimultzoak("Hizkuntzarietaharenerabilereiburuzkogogoeta").Trebetasunlinguistiko-komunikatiboakbarneratzeaketalantzeakhizkuntzenalderdikontestual,diskurtsiboetagramatikalezgogoetaeginbeharradakar,etahainzuzenhorrexegatiklandukoduguhemen5.edukimultzohori.Etapahonetan,gurehaurrakirakurtzenetaidaztenhastendirenekolehenurratseiarretabereziajarrikozaie,ikasleekprozesuhorretanbeharbezalaaurreraegindezaten.

6.edukimultzoan("Hizkuntzarenalderdisoziala")edukiugarilantzendira:hizkuntza-aniztasunaetahizkuntzenartekoerlazioak,besteakbeste.Eleaniztasunaezaugarriduengauregungogizartekonplexuhonetan,euskalgizarteaelebitasungorabeheratsubatetiktestuingurueleaniztunbateraigarotzekourratsakegitenarida.Horidelatarteko,behar-beharrezkotzatjotzenduguikasleekbereningurunekoegoerasoziolinguistikoazgogoetaegitea,horrelahizkuntza-aniztasunarenetaeuskararennormalizazio-prozesuarenaldekojarrerahartuzjoandaitezen.

Ikasleenkomunikaziorakokonpetentzialantzea,horixedahizkuntzenirakaskuntzarenetaikaskuntzarenhelburunagusia,etahoridelaeta,hainzuzen,ezinbestekoadahizkuntza-erabilerekinlotutakotrebetasunakhobetzearenmendejartzea5.eta6.edukimultzoetakoedukiekinlotutakojarduerenprogramazioa.

Etapakobizikloetanzeharikasibeharrekoenmailaketaegiteko,irizpidehauekhartukodituguoinarri:batetik,praktikadiskurtsiboenetaikasleenesperientzialinguistikoetakulturalarenartekohurbiltasuna;bestetik,testuenbarne-antolaerarenkonplexutasun-maila;eta,azkenik,testuakulertzekoetaekoiztekoabiaburuizanlitezkeenhelburuaskotarikoak.

LEHENHEZKUNTZARAKOCURRICULUMARENBERARIAZKOIKUSPEGIA

LH

LEHENHEZKUNTZAKO1.ZIKLOKOEDUKIAK

1.MULTZOA.Edukikomunak

Arloguztietankomunakdirenoinarrizkozehar-konpetentziekinlotutakoedukiak

Edukimultzohonetakoprozeduraetajarrerenxededira:

• Informazioaidentifikatzea,lortzea,gordetzeaetaberreskuratzea.

• Informazio-iturrienetainformazioarenberarenegokitasunaebaluatzea.

• Informazioaulertzea(konparatzea,sailkatzea,sekuentziatzea,aztertzeaetalaburbiltzea),buruzikasteaetaazaltzea(deskribatzea,definizioaketalaburpenakegitea,azalpenakematea,etab.).

• Informazioabalioesteaetaadieraztea(argudioakazaltzea,arrazoiakematea,etab.).

• Ideiaksortu,hautatuetaadieraztea.

• Ideiak,zereginaketaproiektuakplanifikatzea,etahaienbideragarritasunaaztertzea.

• Egindakoplangintzabetetzeaeta,beharrezkoabaldinbada,huradoitzea.

• Plangintzarenetaegindakolanenebaluazioaegiteaetahobekuntza-proposamenaklantzea.

• Lortutakoemaitzarenberriematea.

• Harremanaketakomunikazioalantzeapertsonekin(enpatiaetaasertibitatea).

• Taldeanikastekolanetanlaguntzeaetaelkarlaneanaritzea.

• Gizaeskubideaketagizartekokonbentzioakerrespetatzea.

• Gatazkakkudeatzea.

• Norberarengorputzaerregulatzea.

• Norberarenemozioakerregulatzea.

• Norberarenalderdikognitiboaerregulatzea.

• Norberarenkomunikazioaerregulatzea(hitzezkoa,hitzikgabekoaetadigitala).

• Norberarenjokabidemoralaerregulatzea.

• Norberarenmotibazioaetagogo-indarraerregulatzea.

2.MULTZOA.Ahozkokomunikazioa:hitzegitea,entzuteaetaelkarrekinsolaseanjardutea

• Harremaninterpertsonaletan,hedabideetan,literaturanetahezkuntzansarri-sarriagertuohidirenenmodukohainbateuskarritakoahozkotestuakulertzea:narrazioak,norberarengandikgertuenekobizipenen,gertaerennahizpasadizoenkontakizunak,poemak,abestiak,emozioetairitzienadierazpenak,jarraibideak,azalpenak,deskribapenak...

• Harremaninterpertsonaletan,hedabideetan,literaturanetahezkuntzansarri-sarriagertuohidirenenmodukoahozkotestuaksortzea:narrazioak,norberarengandikgertuenekobizipenen,gertaerennahizpasadizoenkontakizunak,emozioetairitzienadierazpenak,jarraibideak,azalpenak,deskribapenak...

• Informazioamodugidatuanantolatzea,bilatzea,testualizatzeaetaberrikustea,ahozkotestuakekoizteahelburuhartuta.

• Harremaninterpertsonaletannahizhezkuntza-esparruansortuohidirenkomunikazio-egoeretanetaegoerainteraktiboetanpartehartzeaetakooperatzea.

LEHENHEZKUNTZARAKOCURRICULUMARENBERARIAZKOIKUSPEGIA

LH

• Ahozkointerakzio-egoeretannagusidirenoinarrizkoarauakaintzathartzea:hitzegitekotxanda,gaiariloturikhitzegitekomekanismoak,besteenjardunariarretajartzea,besteeniritziekikoerrespetua...

• Ahozkokomunikazioarenoinarrizkoezaugarriaketaespresio-elementuespezifikogarrantzitsuenak.

• Ikasgelanlandutakoahozkogeneroenfuntsezkoezaugarriak:solaskideak,helburua,erregistroa,egitura,oinarrizkohizkuntza-elementuak...

• Komunikazio-egoeretanmoduproaktiboanetakonfiantzaosozaktibokipartehartzearenaldekointeresaizatea.

• Solaskideenhizkuntza-erabilerekikoerrespetuaizatea.

3.MULTZOA.Idatzizkokomunikazioa:irakurtzeaetaidaztea

• Harremaninterpertsonaletan,hedabideetan,literaturanetahezkuntzansarri-sarriagertuohidirenenmodukohainbateuskarritakoidatzizkotestuakulertzea:oharrak,jakinarazpenak,gonbidapenak,albisteak,ipuinak,poemak,jarraibideak,deskribapenak.

• Harremaninterpertsonaletan,hedabideetan,literaturanetahezkuntzansarri-sarriagertuohidirenenmodukohainbateuskarritakoidatzizkotestuaksortzea:egunerokobizitzakobizipenenetagertaerenkontakizunak,ipuinak,oharrak,jakinarazpenak,deskribapenak,azalpenak,eskemasoil-soilak...

• Informazioamodugidatuanantolatzea,bilatzea,testualizatzeaetaberrikustea,idatzizkotestuakekoizteahelburuhartuta.

• Idatzizkotestuenulermen-prozesuanzenbaitestrategiamodugidatuanerabiltzeaetatransferitzea.

• Idatzizkotestuenekoizpen-prozesuanzenbaitestrategiamodugidatuanerabiltzeaetatransferitzea.

• Ikasgelanlandutakoidatzizkogeneroenfuntsezkoezaugarriak:helburua,egitura,hizkuntza-elementuespezifikoak...

• Idatzizmoduproaktiboanetakonfiantzaosozespresatzearenaldekointeresaizatea.

• Solaskideenhizkuntza-erabilerekikoerrespetuaizatea.

• Idatzizkokodearenarauakbarneratzea.

4.MULTZOA.Literatura-hezkuntza

• Zenbaiteuskarritanemandakoliteraturaklasikokoetahaur-literaturakolanak(ipuin,poema,kontakizun,antzerki-lan...)modugidatuanirakurtzea,eta,gero,norberarenesperientziakbesteenekinkontrastatzea.

• Ipuin,kontakizun,poemaetabertsolaburrakdenenarteanirakurtzeaetaentzutea.

• Literatura-testuakmodudramatizatuanirakurtzeaetaabesti,poemaetabertsoakerrezitatzea.

• Ipuinak,poemak,kontakizunaketabertsoakahoznahizidatzizmodugidatuanetazenbaiteredutanoinarritutabirsortzeaetaekoiztea.

• Ikasgelakoetaeskolakoliburutegiaetabaliabidedigitalakerabiltzea.

• Ikasgelakonahizeskolakoliteratura-jardueretanpartehartzea.

• Ahozkonahizidatzizkoliteratura-generoak:generonarratiboa,lirikoaetadramatikoa.

LEHENHEZKUNTZARAKOCURRICULUMARENBERARIAZKOIKUSPEGIA

LH

• Bertsolaritzaetaahozkoeuskalliteraturakobestegenerobatzuk.

• Besteliteratura-adierazpenbatzuk:komikia,zinema...

• Literatura-testuakirakurtzearenaldekointeresaizatea.

5.MULTZOA.Hizkuntzaetaharenerabilereiburuzkogogoeta

• Ahozkokomunikazioarenetaidatzizkokomunikazioarenartekooinarrizkodesberdintasunformaleimodugidatuanigartzea.

• Zikloanzeharlandutakogenerotestualenoinarrizkozenbaitezaugarriidentifikatzea:ipuinak,kontakizunak,poemaketaabestiak,albisteak,erreportajeak,elkarrizketak,jarraibideak,aurkezpenak,debateak,iruzkinak,kritikak,eztabaidak,deskribapenak...

• Ikasgelanlandutakozenbaithizkuntza-baliabideidentifikatzea:lokailuak,puntuazio-markak...

• Ahozkonahizidatzizkotestuetanaditz-formakidentifikatzea;hauek,nagusiki:iraganaldikoak,narrazioenkasuan;etaorainaldikoak,deskribapenenkasuan.

• Zikloanzeharlandutakoahozkonahizidatzizkotestuetanagertzendirenhitz-familiakidentifikatzea.

• Komunikazio-unitateak(testuak,enuntziatuak,hitzak...)alderatzeaetatransformatzea,etahorretan,zenbaitirizpideaintzathartzea,hizkuntzaknolafuntzionatzenduenaztertzeko.

• Euskararenoinarrizkohizkuntza-elementuakmoduprogresiboanezagutzeaetaerabiltzea,perpausarenosagaiakelkarrekinlotzeko,etahorretan,batezeredeklinabideanjartzeaarreta.

• Oinarrizkogramatika-kategoriakidentifikatzea:izenak,izenondoak,aditza.

• Testu-prozesadoreetakozuzentzaileortografikoakerabiltzenhastea.

• Kalkoaketahizkuntzenartekotransferentziakidentifikatzea.

• Zenbaiteuskarritanargitaratutakoeskola-hiztegiakmodugidatuanerabiltzea,hitzikasiberriekzeresannahidutenjakitekoetabarneratzeko.

• Idazketarenoinarrizkoarauakbeharbezalaerabiltzea.

• Soinuetagrafiekhizkuntzarensistemanzer-nolakoloturadutenjakitea.

• Oinarrizkoortografia-etafonetika-arauak.

• Hutsegiteahizkuntzakikastekoprozesuarenezinbestekopartetzathartzea.

• Idazketa-arauak:

- Hitza,idazketasegmentatzekooinarrizkobaliabidea.

- Letrak:izenaketafonemekikodutenegokitasuna.

- Idazketarennorabideaetazentzua,linealtasuna,papergainekobanaketa,hitz-banaketa.

- Letralarrietaxeheak.

• Idazketarenarauakerrespetatzearenaldekojarreraizatea.

6.MULTZOA.Hizkuntzarenalderdisoziala

• Norberakinguruan(ikasgelan,etxean...)dituenpertsonekzerhizkuntzadakizkitenetaerabiltzendituztenidentifikatzea.

• Norberarenbiografialinguistikoaidentifikatzea.

• Eskolaneuskaraerabiltzearekinlotutakoegoeretanpartehartzea.

LEHENHEZKUNTZARAKOCURRICULUMARENBERARIAZKOIKUSPEGIA

LH

• Norberakhurbilenditueneuskararenaldaeradialektalakidentifikatzeaetaaztertzea.

• EAEkohizkuntzak.

• Norberareningurukohizkuntzak.

• Elebidunetaeleaniztunizateaknorberaridakarkionaberastasunabalioestea.

• Norberarenhizkuntza-errepertorioazabaltzearenaldekointeresaizatea.

• Ingurukohizkuntza-etakultura-aniztasunarenaldekojarrerabalioestea.

• Euskaraeskolakoesparruguztietanerabiltzearenaldekojarreraproaktiboaizatea.

• Neskenetaemakumeenekarpenakagerianjartzekoetaezeinbazterketamotadakartenhizkuntza-adierazpenakezerabiltzearenaldekointeresaizatea.

LEHENHEZKUNTZARAKOCURRICULUMARENBERARIAZKOIKUSPEGIA

LH

LEHENHEZKUNTZAKO2.ZIKLOKOEDUKIAK

1.MULTZOA.Edukikomunak

Arloguztietankomunakdirenoinarrizkozehar-konpetentziekinlotutakoedukiak

Edukimultzohonetakoprozeduraetajarrerenxededira:

• Informazioaidentifikatzea,lortzea,gordetzeaetaberreskuratzea.

• Informazio-iturrienetainformazioarenberarenegokitasunaebaluatzea.

• Informazioaulertzea(konparatzea,sailkatzea,sekuentziatzea,aztertzeaetalaburbiltzea),buruzikasteaetaazaltzea(deskribatzea,definizioaketalaburpenakegitea,azalpenakematea,etab.).

• Informazioabalioesteaetaadieraztea(argudioakazaltzea,arrazoiakematea,etab.).

• Ideiaksortu,hautatuetaadieraztea.

• Ideiak,zereginaketaproiektuakplanifikatzea,etahaienbideragarritasunaaztertzea.

• Egindakoplangintzabetetzeaeta,beharrezkoabaldinbada,huradoitzea.

• Plangintzarenetaegindakolanenebaluazioaegiteaetahobekuntza-proposamenaklantzea.

• Lortutakoemaitzarenberriematea.

• Harremanaketakomunikazioalantzeapertsonekin(enpatiaetaasertibitatea).

• Taldeanikastekolanetanlaguntzeaetaelkarlaneanaritzea.

• Gizaeskubideaketagizartekokonbentzioakerrespetatzea.

• Gatazkakkudeatzea.

• Norberarengorputzaerregulatzea.

• Norberarenemozioakerregulatzea.

• Norberarenalderdikognitiboaerregulatzea.

• Norberarenkomunikazioaerregulatzea(hitzezkoa,hitzikgabekoaetadigitala).

• Norberarenjokabidemoralaerregulatzea.

• Norberarenmotibazioaetagogo-indarraerregulatzea.

2.MULTZOA.Ahozkokomunikazioa:hitzegitea,entzuteaetaelkarrekinsolaseanjardutea

• Harremaninterpertsonaletan,hedabideetan,literaturanetahezkuntzansarri-sarriagertuohidirenenmodukohainbateuskarritakoahozkotestuakulertzea:kontakizunak,poemak,abestiak,albisteak,erreportajeak,elkarrizketak,jarraibideak,aurkezpenak,debateak,iruzkinak,kritikak,eztabaidak,deskribapenak...

• Harremaninterpertsonaletan,hedabideetan,literaturanetahezkuntzansarri-sarriagertuohidirenenmodukohainbateuskarritakoahozkotestuakekoiztea:kontakizunak,poemak,abestiak,albisteak,erreportajeak,elkarrizketak,jarraibideak,aurkezpenak,debateak,iruzkinak,kritikak,eztabaidak,deskribapenak...

• Informazioaantolatzea,bilatzea,testualizatzeaetaberrikustea,ahozkotestuakekoizteahelburuhartuta.

• Harremaninterpertsonaletannahizhezkuntza-esparruansortuohidirenkomunikazio-egoeretanpartehartzeaetakooperatzea.

LEHENHEZKUNTZARAKOCURRICULUMARENBERARIAZKOIKUSPEGIA

LH

• Ahozkointerakzio-egoeretannagusidirenarauakaintzathartzea:hitzegitekotxanda,gaiariloturikhitzegitekomekanismoak,besteeniritziekikoerrespetua,kortesia-arauak...

• Ahozkotestuenekoizpen-prozesuanzenbaitestrategiaerabiltzeaetatransferitzea.

• Ahozkotestuenulermen-prozesuanzenbaitestrategiaerabiltzeaetatransferitzea.

• Hizkuntzabateaneskuratutakohizkuntza-ezaguerakaktibatzeabestehizkuntzandaudentestuakhobetoulertzekoetaekoizteko.

• Ahozkokomunikazioarenoinarrizkoezaugarriaketaespresio-elementuespezifikoak.

• Ikasgelanlandutakoahozkogeneroenfuntsezkoezaugarriak:solaskideak,helburua,erregistroa,egitura,hizkuntza-elementuespezifikoak...

• Ahozmoduproaktiboanetakonfiantzaosozaritzearenaldekointeresaizatea.

• Solaskideenhizkuntza-erabilerekikoerrespetuaizatea.

3.MULTZOA.Idatzizkokomunikazioa:irakurtzeaetaidaztea

• Harremaninterpertsonaletan,hedabideetan,literaturanetahezkuntzansarri-sarriagertuohidirenenmodukohainbateuskarritakoidatzizkotestuakulertzea:kontakizunak,ipuinak,albisteak,erreportajeak,elkarrizketak,jarraibideak,aurkezpenak,iruzkinak,kritikak,egunkarietakogutunak,eskaera-orriak...

• Harremaninterpertsonaletan,hedabideetan,literaturanetahezkuntzansarri-sarriagertuohidirenenmodukohainbateuskarritakoidatzizkotestuakekoiztea:kontakizunak,ipuinak,albisteak,erreportajeak,elkarrizketak,jarraibideak,aurkezpenak,iruzkinak,kritikak,egunkarietakogutunak,eskaera-orriak...

• Informazioaantolatzea,bilatzea,testualizatzeaetaberrikustea,idatzizkotestuakekoizteahelburuhartuta.

• Idatzizkotestuenulermen-prozesuanzenbaitestrategiaerabiltzeaetatransferitzea.

• Idatzizkotestuenekoizpen-prozesuanzenbaitestrategiaerabiltzeaetatransferitzea.

• Hizkuntzabateaneskuratutakohizkuntza-ezaguerakaktibatzeabestehizkuntzandaudentestuakhobetoulertzekoetaekoizteko.

• Ikasgelanlandutakoidatzizkogeneroenfuntsezkoezaugarriak:solaskideak,helburua,erregistroa,egitura,hizkuntza-elementuespezifikoak...

• Idatzizmoduproaktiboanetakonfiantzaosozespresatzearenaldekointeresaizatea.

• Solaskideenhizkuntza-erabilerekikoerrespetuaizatea.

4.MULTZOA.Literatura-hezkuntza

• Zenbaiteuskarritanemandakoliteraturaklasikokoetahaur-literaturakolanak(ipuin,poema,kontakizun,antzerki-lan...)moduautonomoetagidatuanirakurtzea,eta,gero,norberarenesperientziakbesteenekinkontrastatzea.

• Ipuin,kontakizun,poemaetabertsolaburrakdenenarteanirakurtzeaetaentzutea.

• Literatura-testuenirakurketadramatizatuaegiteaetaabestiak,poemaketabertsoakerrezitatzea,etahorretan,tonua,erritmoa,ahoskeraetaabiadurazaintzea.

• Aldezaurretikegindakoplangintzabatijarraituzetazenbaiteredutanoinarrituz,ipuinak,poemak,kontakizunaketabertsoakahoznahizidatzizbirsortzeaetaekoiztea.

LEHENHEZKUNTZARAKOCURRICULUMARENBERARIAZKOIKUSPEGIA

LH

• Aldezaurretikegindakoplangintzabatijarraituz,ikasleenadinarekinbatdatozenliteratura-testuenerreseinaketalaburpenakegitea.

• Ikasgelakoetaeskolakoliburutegiaetabaliabidedigitalakerabiltzea,etatestuakondoaukeratzea,geroetamoduautonomoagoannorkberelehentasunenberriemanez.

• Ikasgelakonahizeskolakoliteratura-jardueretanpartehartzea.

• Literatura-hizkuntzarenezaugarribatzukidentifikatzea.

• Ahozkonahizidatzizkoliteratura-generoak:generonarratiboa,lirikoaetadramatikoa.

• Bertsolaritzaetaahozkoeuskalliteraturakobestegenerobatzuk.

• Besteliteratura-adierazpenbatzuk:komikia,zinema...

• Literatura-testuakirakurtzearenaldekointeresaizatea.

5.MULTZOA.Hizkuntzaetaharenerabilereiburuzkogogoeta

• Ahozkokomunikazioarenetaidatzizkokomunikazioarenartekooinarrizkodesberdintasunformaleimodugidatuanigartzea.

• Hizkuntzarenlagunartekoerabilerenetaerabileraformalenartekodesberdintasunnagusieiigartzea.

• Zikloanzeharlandutakogenerotestualenoinarrizkoezaugarriakidentifikatzea:kontakizunak,poemaketaabestiak,albisteak,erreportajeak,elkarrizketak,jarraibideak,aurkezpenak,debateak,iruzkinak,kritikak,eztabaidak,deskribapenak...

• Oinarrizkohizkuntza-baliabideakidentifikatzea,ahozkonahizidatzizkotestuakkasuankasukokomunikazio-egoeretaramoldatzeko:erregistroaetaoinarrizkoesplikazio-prozedurak.

• Ahozkonahizidatzizkotestuetanoinarrizkokohesio-mekanismoakidentifikatzea:denborazkolokailuak,izen-ordezkapenaketapuntuazio-markak.

• Ahozkonahizidatzizkotestuetanaditz-formakidentifikatzea;hauek,nagusiki:iraganaldikoak,narrazioenkasuan;etaorainaldikoak,deskribapenenkasuan.

• Zikloanzeharlandutakoahozkonahizidatzizkotestuetanagertzendireneremulexiko-semantikoaketahitz-familiakidentifikatzea.

• Hitzenoinarrizkoosaera-mekanismoakidentifikatzea:elkarketaetaeratorpena.

• Komunikazio-unitateak(testuak,enuntziatuak,hitzak...)alderatzeaetatransformatzea,etahorretan,aurrezemandakozenbaitirizpideaintzathartzea,hizkuntzaknolafuntzionatzenduenaztertzeko.

• Zikloanzeharlandutakotestuetanoinarrizkoegiturasintaktikoakidentifikatzea:subjektuaetapredikatua.

• Euskararenoinarrizkohizkuntza-elementuakmoduprogresiboanezagutzeaetaerabiltzea,perpausarenosagaiakelkarrekinlotzeko,etahorretan,batezeredeklinabideanjartzeaarreta.

• Oinarrizkogramatika-kategoriakidentifikatzea:izenak,izenondoak,determinatzaileak,pertsona-izenordainak,aditza.

• Testu-prozesadoreetakozuzentzaileortografikoakerabiltzenhastea.

• Hizkuntzarenerabilerasexistaekiditeko,zuzentzaileortografikoakerabiltzenhastea.

• Bihizkuntzetanberdinadenoinarrizkohizkuntza-terminologiaulertzea.

• Ikaskuntza-hizkuntzanagusianeskuratutakoezaguerakerabiltzea,gainerakohizkuntzetanalderdilinguistikoezgogoetaegiteko.

• Kalkoaketahizkuntzenartekotransferentziakidentifikatzea.

LEHENHEZKUNTZARAKOCURRICULUMARENBERARIAZKOIKUSPEGIA

LH

• Zenbaiteuskarritanargitaratutakoeskola-hiztegiakmoduautonomoanerabiltzenhastea,hitzikasiberriekzeresannahidutenjakitekoetabarneratzeko.

• Zikloanzeharlandutakogeneroenegituratestualak:kontakizuna,albistea,erreportajea,elkarrizketa,jarraibideak,aurkezpena,debatea,iruzkina,kritika,eztabaida,deskribapena...

• Kohesio-elementuak:denborazkolokailuak,ordezkapenlexikoetapronominala,oinarrizkopuntuazio-markak.

• Perpausbakuna:osagaiak.

• Aditz-jokoa:denboraetapertsona.

• Hitza:kategoriak,osagaiak,oinarrizkoosaera-mekanismoak.

• Hitzenartekoerlaziosemantikoaketazikloanzeharerabilitakooinarrizkolexikoa.

• Oinarrizkoortografia-etafonetika-arauak.

• Hutsegiteahizkuntzakikastekoprozesuarenezinbestekopartetzathartzea.

• Alderdilinguistikoezgogoetaegitearengarrantziabalioestea,horreknorberarenekoizpenakerregulatzekoetamoduautonomoanikastekoaukeraematenduenaldetik.

• Hizkuntzarenerabilera-arauekzer-nolakogarrantziaetabaliosozialadutenaintzathartzea,horrekhiztunonartekokomunikazioaerraztenduenaldetik.

6.MULTZOA.Hizkuntzarenalderdisoziala

• Munduosoanhizkuntza-aniztasunanagusidelaaintzathartzea.

• Norberarengandikhurbilenekoeskola-etagizarte-testuinguruannagusidenhizkuntza-aniztasunaaintzathartzea.

• Norberarenbiografialinguistikoaetanorberakdakizkienhizkuntzakerabiltzekogaitasunazabaltzeakduengarrantziaaintzathartzea.

• Euskararenerabilerazabaltzearenetanormalizatzearenaldeeskolanetanorberareninguruanegitendirenekimenetanpartehartzea.

• Euskararenaldaeradialektaladierazgarrienakidentifikatzeaetaaztertzea,ahozkonahizidatzizkotestuenbitartez.

• Hizkuntzeietahiztuneiburuzkoestereotipoetaaurreiritziohikoenakidentifikatzea.

• Hizkuntzakmunduan:eleaniztasuna.

• HizkuntzakestatuanetaEAEn:ezaugarrinagusiak.

• HizkuntzakEAEn:elebitasuna,hizkuntza-normalizazioa.

• Hizkuntzaestandarra.Norberareninguruannagusidireneuskararenaldaeradialektalak.

• Elebidunetaeleaniztunizateaknorberaridakarkionaberastasunabalioestea.

• Norberarenhizkuntza-errepertorioazabaltzearenaldekointeresaizatea.

• Ingurukohizkuntza-etakultura-aniztasunarenaldekojarrerabalioestea.

• Euskarabaieskolanetabaigainerakogizarte-esparruetanerabiltzearenaldekojarreraproaktiboaizatea.

• Neskenetaemakumeenekarpenakagerianjartzenetaezeinbazterketamotadakartenhizkuntza-adierazpenakezerabiltzearenaldekointeresaizatea.

LEHENHEZKUNTZARAKOCURRICULUMARENBERARIAZKOIKUSPEGIA

LH

EUSKALCURRICULUMARENBERARIAZKOEDUKIENZEHAZTAPENA

Atalhonetan,eraorientagarrianetairekian,etapaosorakoaurkeztendirenedukiak,aurrekoataleanaurkeztutakoeuskalcurriculumarenberariazkoedukienzehaztapenadira.

4.MULTZOA.Literatura-hezkuntza

1.Literaturaidatzia(zerrendaorientagarria)

• PelloAñorga(Ipuinkontalariarenlapikoa;Nieznaiztxerria,2003;Gurehiztegimagikoa;Haurzerulurtarra;Gerlarihandia;Txinpartarenizakiak,2002;Zuni…)

• J. K. Igerabide (Gauezzoobatean,1994;Begi-niniarenpoemak,1992;Egunosorakopoemaketabeste,1993;Egizulo;Lotarakoipuinak;Tantabatenistorioa;Printsesabegi-zulo;Paularenzazpigauak;Mintzonaizisilik…)

• P.Zubizarreta(MatiasPloff-enerabakia;Eztiaetaozpina,1995;Urrezkogiltza;Marraztuidazuipuin bat; Paularen zazpi gauak; Xia Tenzinen bidaia miresgarria; Gizon izandako mutila,1997…)

• A. Lertxundi (Tristeak kontsolatzeko makina; Gizon kabalen piurak, 1984; Begira, begira;Musubero mon amour, 2000; Tradizioaren leihotik; Aizak eta aizan elkarrekin dantzan;Ezkutukomaitea;Letrakkalekantoitik,1996…)

• M.Murua(Maripuzker,2002;Hiritikmendira,2008;MariDomingietaOlentzero,2008;MartinTxikietaBasajaunak,2008;Zapatillaketagaltzak,2008;JonZikinenanaia,2008…)

• X.Olaso(Auskalo!Igarkizunetaaho-korapiloak,200;Pupuantrapua,2004;Hotsatekobasoa,2005…)

• M.A.Landa(Amona,zureIholdi,2000;Alex,1990;Izebatxikia,1998;Elefantetxori-bihotza,2001; Iholdi, 1988; Galtzerdi suizida, 2001; Marlene taxizapata, 2002; Maitagarria etadesioa,2012;Errusika,1988;Julieta,Romeoetasaguak;Nireeskuazurean,1995;Krokodiloaoheazpian,2002…)

• B.Atxaga, (ChuckAranberridentistabatenetxean,1982;Xolaehitzan,2000; JimmyPotxolo,1984; Bambulo. Lehen Urratsak, 1998; Flannery eta bere astakiloak, 1987; Txitoen istorioa;Nikolasaren abenturak eta desabenturak, 1980; Ramuntxo detektibea, 1980; AntoninoApretarenistorioa,1982;Astobathypodromoan,1984…)

• M. A. Meabe (Mila magnolia lore, 2010; Uneka... Gaba, 1986; Bisita, 2001; Itsaslabarrekoetxea, 2001; Joanes eta Bioletaren bihotza, 2002; Etxe bitan bizi naiz, eta zer?, 2003; Nolazuzenduandereñogaiztobat,2003;Urtebeteitsasargian,2006…)

• KirmenUribe(Garmendiaetazaldunbeltza,2003…)

• J.M. Iturralde(Zikoinenkabiansartukonaiz,1986;Londresennagoaitonarekin,1987;Ijitoakdauzkatnireetxean,1988…)

• F. Juaristi (Tristuraren teoria, 1993; Ilargi-lapurra, 1994; Eguzkiren etxea, 1998; Laura etaitxasoa,1998;Animalieninauteria,1999…)

• Txiliku (Zozoa eta biok, 1982;Muxi eta Puxi, 1987; Zazpi egunditu asteak, 1986; Zenbakiakikasiditut;1986;Arrebatxikibatdut,etazer?,2002;AmonaBlasietaHerensugekumea,2002;Osaba Bin Floren; 2003; Jokin Galtxagorri, 2004; Alfonbra berria, 2006;Mixi marrau, 2007;Zaldunbeltzak,2008;Euskalmitologiahaurrentzat,2010;Oihanekoepailea,2013…)

• J.Ormazabal(Maripertxenta,1993;Esaerazaharraketatxisteberriak,1994;Hitzakjostailu,1994; PernandoAmezketarra, 1994; Kittano, 1995; LazkaoTxiki, 1995; Zipriztin, 1996;

LEHENHEZKUNTZARAKOCURRICULUMARENBERARIAZKOIKUSPEGIA

LH

Azenario erraldoia, 1998; Haizemari, 1998; Nola ibilimunduan, ohetik jaiki gabe, 1998;Olentzerorenoparia,1998;Patxibusa,1998…)

• M.J.Minaberry(Marijanekontazan,1998;Itchulingoanderea,1963;Xoriakantair,1965…)

• ImanolUrbieta(Arteaikastolan,1972;Haurkantarienbirlarak,1974;Laukatuetadanborbat,1987;AlavatikArabara,1988;TxinetaTxan…)

• Xabier Etxaniz (Nire belarriak, 1984; Patxiki, 1985; Haur Folklorearen bilduma, 1986;Igarkizunak,1986; Ilun,1987; Golakatutrabezista,1990; Zerdelaetazerdela,1993;Musulapurra2001…)

• BitorianoGandiaga,XLete,J.Artze,J.M.Lekuona,J.M.Irigoien,B.Atxaga…renpoemak

• Abestiak(poematanoinarrritutakokantak…)

2.AhozkoEuskalLiteratura

• Koplak:SantaAgedakokoplak,dantzakoplak…

• Generoepiko-lirikoa:alegiak,ipuinaketaelezaharrak.Baladak.

• Heziketageneroa:haurjolasak,sehaskakantaketaigarkizunak.

• Egunerokoak:atsotitzak,zirtoak,txisteak…

• Bertsolaritzarenhistoria:

• Ahozkoinprobisaziokantatuakulturaerrealitateunibertsalgisa.• Gauregungobertsolaritza:emakumearenparte-hartzea,gazteenganduenarrakasta…• Bertsolaritzarenhistoria:(zerrendaorientagarria)

- XVIII-XX(erdia)mendeak:FernandoAmezketarra,Bilintx,Xenpelar,Txirrita...MiliaLasturkoa,JosepaAranberri“Xenpelar”…

- 1940zgerozkoak:Xalbador,LazkaoTxiki…

- Bertsolaritxapeldunak:Egaña,MaialenLujanbioetaAmetsArzallus.

- Gauregungoak:tokiantokikobertsolariak.

• Bat-batekoa:

• Ezaugarriak:atzekozaurrerakoteknika,betelana…• Metrikaetabaliabideak:doinua,neurriaetaerrima.• Bertsomoldeak:koplatxikiaetahandia;zortzikotxikiaetazortzikohandia.• Doinueredugarriak:Errotazaharmaitea,AmaBegirazazu,Itsasoalainodago,Amak

ezkonduninduen,Uxozuria,Furrafurra,Ikusinuenean,Xarmangarriazira,Maritxunorazoaz,AnttonetaMaria,PelloJosepe…

• Bat-batekojardueranagusiak:gaiajarritaelkarrizketaosatzeaetaariketak(puntutanaritzeahainbatenartean,lauoinakemandabertsoaosatzea…).

• Bertso-paperak:

• Ezaugarriaketatestuingurua.• Bertsopaperetasortaeredugarriak:(zerrendaorientagarria):“Pasaiakoplazatik”:

Xenpelar;“Tristebizinaizeta”Bilintx;“Umeederbat”:JoxemariIparragirre;“Markesarenalaba”:Iturrino;“Oriokobalearenak”:Anonimoa;“Niresentimentua”:AntonioUrbieta;“EgundaSantiMamiña”:GabrielAresti;“Bizkaikotxerriarena”:Uztarri;“Obaserritxo”:Lazkaotxiki;“Batetikankorrozka”:A.EgañaetaA.M.

LEHENHEZKUNTZARAKOCURRICULUMARENBERARIAZKOIKUSPEGIA

LH

Peñagarikano;“Mendiangoraharitza”:X.Amuriza;“Gizonarruntarenkoplak”XabierLete;“Amarenalabak”MirenAmurizaetaMaialenArzallus;“AiZapotxin”AndoniEgañaetaJonSarasua

5.MULTZOA.Hizkuntzaetaharenerabilereiburuzkogogoeta

1.Testuingurua

• Adierazpen-markak

• Deixipertsonala:pertsona-izenordainak,edutezkoizenordainak(nire,zure,haren,..)etaaditz-hondarkiak1.

• Denbora-etaespazio-deixiak:adberbioaketaadberbio-lokuzioak,adberbiozkomendekoperpausak,aditz-aldiak(orainaldia,iraganaldia,geroaldia),aspektua(puntukaria,burutua,burutugabea)...

• Modalizazio-markak:

- Ziurtasuna, zalantza eta probabilitatea adierazteko esamoldeak: moduzkoaditzak, aditz-modua, adberbioak eta adberbio-lokuzioak, perpaus-modalitatea...

- Baloraziozko esamoldea: izena, adjektiboa, aditza, adberbioa…; hitzik gabekobaliabideak:tipografikoak,ikonografikoak…

• Erregistroa:erregistro-lexikoa,hizkuntzarenaldaerasozialnahizgeografikoak.

• Formaez-murrizgarriaketabirformulatzekoak

• Aposizioa,definizioa,adibidezadieraztea,bukatugabekoesaldiak,elipsia...

2.Testua

• Gaienprogresioaziurtatzekobaliabideak:anaforikoakedoerreferentziazkomekanismoak

• Sinonimoak,hiperonimoak,izenordainak(pertsonalak,erakusleak),erlatibozkoesaldiak,nominalizazioa,elipsia...

• Testu-mailako loturak: lokailuak eta testu-antolatzaileak (denbora, espazioa, ordena,gehikuntza,hierarkizazioa,kausa-ondorioa,kontrastea…)

• Sintaxi-mailako loturak: juntagailuak, menderagailuak, adberbioak, aditz-denbora, baliabideprosodikoak,puntuazio-markak,osagaitipografikoak...

• Testumotak(narrazio-testua,deskribapen-testua,instrukzio-testua)etahaienezaugarriak

3.Perpausak

• Perpausa

• Perpausmotak:bakunaketaelkartuak(juntaduraetamenderakuntza:denborazkoa,kausazkoa,ondoriozkoa,aurkaritzakoa...).

• Perpausenegitura:subjektuaetapredikatua.• Unitatesintaktikoaketahaienosagaiak:izen-sintagma,aditz-sintagma,adjektibo-

sintagma...

1Aditz-erro bati eransten zaion elementu gramatikala, numeroa, kasua, pertsona, generoa, etab. azaltzenduena,etadeklinagaiarinahizaditzhorrenparadigmaridagokionformabakoitzaegitekoerabiltzendena.

LEHENHEZKUNTZARAKOCURRICULUMARENBERARIAZKOIKUSPEGIA

LH

• Perpausarenosagaienartekolotura:deklinabidea,ordena,komunztadura...

• Hitza

• Mailagramatikalak:izena,adjektiboa,aditza,mugatzailea,izenordaina,adberbioa...• Oinarrizkolexikoa.• Hitzenartekoharremansemantikoa:sinonimoak,antonimoaketahiperonimoak,

eremusemantikoak...• Hitzenosaketa:osagaiak,eratorpena,hitz-elkarketa...• Mailegutzaetazabalkuntzasemantikoa

4.Ahoskera,prosodia,hitzikgabekobaliabideaketaortotipografia

• Euskararenberezkofonemak,aldaketafonetikoakhitzarenbaitanetaahozkokatearenbaitan,diptongoa,intonazioa…

• Esaldienerritmoa,esaldienintonazioaetaazentua

• Hitzikgabekokomunikazioa:keinuak,aurpegia,gorputza,proxemia…

• Arauortografikoak:hitzarenortografia,puntuazio-markak,letralarriak,laburdurak,siglak…

5.Kalkookerraketadesegokitasunak

• Perpaus barneko elementuak (bat ala -a, desberdin, kopurua/kantitatea/neurria, aspektuarilotuak…)

• Perpausetikgorakoak(bezala,anafora/katafora,gerundionarratiboa…)

• Ahoskerarilotuak(diptongoak,yeismoa,hitz-katea…)

6.MULTZOA.Hizkuntzarenalderdisoziala

• Europakohizkuntzak.AmaraunaLanguages:Unescoarenlana.

• HizkuntzakEstatuanetaEAEn.

• Hizkuntzaofizialaketaez-ofizialak.Eleaniztasuna.Elebitasuna.Diglosia.

• Euskararen ofizialtasuna EAEn. Hizkuntzaren normalizazio prozesua: trantsiziotik gaur arte.Herriekimenaketaerakundeak.Komunikabideak.Internetekobaliabideak.

• Euskararenerabilerasexistaekiditekogomendioaketabaliabidedigitalerabilgarriak.

• Euskarazaintzekoetababestekoerakundeak:Euskaltzaindia,EuskalKulturErakundea-InstituteCulturaleBasque(EKE-ICB),…

• Euskarabatuarengarrantzia,euskararenberreskurapenean.

• Gertuenditueneuskalkiak.Euskalkiakhizkuntzaestandarraaberastekobide(Labayru).

• Euskarabultzatzekoekimenaketaprogramakeskolan,herrian,…(Ulibarriprograma,…).

• Hizkuntza-eskubideak defendatzeko erakundeak. Elebide –Hizkuntza Eskubideak BermatzekoZerbitzua–,Hizkuntza-eskubideenBehatokia...

LEHENHEZKUNTZARAKOCURRICULUMARENBERARIAZKOIKUSPEGIA

LH

EBALUAZIO-IRIZPIDEAKETALORPEN-ADIERAZLEAK

1. Harreman interpertsonaletan, hedabideetan eta hezkuntzan sarri-sarri agertu ohi direnenmodukoeuskarrietagenerodesberdinetakoahozkotestuakulertzea(ikaslearenbizipenetatikgertuendaudenak,batikbat),etahorretan,testuenzentzuorokorrari igartzea, ideianagusiaketa bigarren mailako ideiak ondo bereiziz eta kasuan-kasuan lortu beharreko helburuakerdiestekoinformaziopertinenteahautatuz.

2. Harreman interpertsonaletan, hedabideetan eta hezkuntzan sarri-sarri agertu ohi direnenmodukoeuskarrietagenerodesberdinetakoidatzizkotestuakulertzea(ikaslearenbizipenetatikgertuendaudenak,batikbat),etahorretan,testuenzentzuorokorrari igartzea, ideianagusiaketa bigarren mailako ideiak ondo bereiziz eta kasuan-kasuan lortu beharreko helburuakerdiestekoinformaziopertinenteahautatuz.

3. Harreman interpertsonaletan, hedabideetan, hezkuntzan eta literaturan sarri-sarri agertuohidirenenmodukoeuskarrietagenerodesberdinetakoahozkotestusoil-soilaksortzeanorbaitenlaguntzarekin,etahorretan,bai ikus-entzunezkoteknologiaberriak,bai IKTaketabaihitzezkozeinhitzikgabekobaliabideaktxukunetaegokierabiltzea.

4. Eguneroko egoera interaktiboetan parte hartzea, eta horretan, komunikazio-trukearen oina-rrizkoarauakerrespetatzea.

5. Harreman interpertsonaletan, hedabideetan, hezkuntzan eta literaturan sarri-sarri agertuohidirenenmodukoidatzizkotestusoil-soilakpapereannahizeuskarridigitaleansortzeanorbaitenlaguntzarekin.

6. Testu,enuntziatuetahitzakelkarrekinalderatueta transformatu,etahizkuntza-sistemarietahizkuntzarenerabilera-araueiburuzgogoetaegitekogai izatea,etaezaguerahoriekulermen-arazoakkonpontzekoetatestualizazio-etaberrikusketa-prozesuakhobetzekoerabiltzea.

7. Zikloanzehar landutakooinarrizkoterminologia linguistikoarenberri jakitea,eta terminologiahori testuak ulertzearekin eta sortzearekin lotutako hizkuntzaren erabilerari buruzkojardueretanerabiltzea.

8. Irakurtzeko ohitura izatea, eta literatura gozamen-iturritzat etamundua ezagutzeko bidetzathartzea.

9. Gaiizateabaihaur-literaturaklasikokoetabaigauregungohaur-literaturakotestuakulertzekoetaerreproduzitzeko,etahorretan,ahozkonahiz idatzizkoliteraturarietakonbentzioliterarioespezifikoeiburuzkonorberarenezaguerakerabiltzea.

10. Norberareninguruanhitzegitendirenhizkuntzakidentifikatzeaetabalioestea.

11. Norberarenikasgelako,eskolakoetaetxeingurukoerrealitatelinguistikoazeindenjakitea,etaerrealitatelinguistikohoribalioestea.

12. Ohituraetajokabidelinguistikoasertiboetaenpatikoakhartuzjoatea,etaeskolaneuskarazhitzegitearenaldekojarreraizatea.

13. Informazioa bilatzeko, hautatzeko, kudeatzeko eta komunikatzeko prozesuan, norbaitenlaguntzarekin informazioaren teknologiak erabiltzeko gai izatea, eskolan egunero sortzenzaizkionpremieiaurreegiteko.

14. Gaiizateabereikaskuntzalinguistikoazgogoetaegiteko,etahorretan,norberarenikaskuntza-gaitasuneankonfiantzaizatea,horrelanorkbereburuaerregulatzenikasteko.

LEHENHEZKUNTZARAKOCURRICULUMARENBERARIAZKOIKUSPEGIA

LH

LEHENHEZKUNTZAKO1.ZIKLOA

1. Harremaninterpertsonaletan,hedabideetanetahezkuntzansarri-sarriagertuohidirenenmodukoeuskarrietagenerodesberdinetakoahozkotestuakulertzea(ikaslearenbizipenetatikgertuendaudenak,batikbat),etahorretan,testuenzentzuorokorrariigartzea,informaziogarrantzitsuenaondobereizizetakasuan-kasuanlortubeharrekohelburuakerdiestekoinformaziopertinenteahautatuz.

• Badakiikasgelanerabiliohidirenahozkotestuakzergenerotakoakdirenidentifikatzen.• Entzuketa-lanetarakobeharrezkoadeninformazioabereiztendu.• Testukogaiaetaideianagusiakulertzenditu.

• Gaidainformazioaerregistratzekoirakasleekemandakobaliabideakmodugidatuanerabiltzeko:fitxak,taulak...

• Osonabarmenakdirenbazterketa-adierazpeneiigertzendie.

• Gaidaahozkotestuakulertzeansortzenzaizkionzalantzakargitzekoeskuradituenestrategiasinpleakmodugidatuanerabiltzeko.

• Badakiadi-adientzutenetasolasaldietanpartehartzen.• Badakibesteeierrespetuosozentzuten.

2. Harremaninterpertsonaletan,hedabideetanetahezkuntzansarri-sarriagertuohidirenenmodukoeuskarrietagenerodesberdinetakoidatzizkotestuakulertzea(ikaslearenbizipenetatikgertuendaudenak,batikbat),etahorretan,testuenzentzuorokorrariigartzeaetakasuan-kasuanlortubeharrekohelburuakerdiestekoinformaziopertinenteahautatzea.

• Badakiikasgelanlanduohidirenidatzizkotestuakzergenerotakoakdirenidentifikatzen.• Gaidatestuarenzentzuorokorraulertzeko.• Gaidairakurgaiarenhelburuarekinbatdatorreninformazioaidentifikatzekoetalortzeko.

• Gaidainformazioaerregistratzekoirakasleekemandakobaliabideakmodugidatuanerabiltzeko:taulak,kontzeptuzkomapak...

• Gaidaandrozentrikoak,sexistaketabazterketazkozenbaitadierazpeniigartzeko.

• Gaidaidatzizkotestuakulertzensaiatzeansortzenzaizkionarazoakkonpontzekoeskuradituenestrategiaegokiakmodugidatuanerabiltzeko.

• Idatzizkotestuakulertunahianaridela,elementugrafikoetaikonikoakuztartzenditu.

3. Harremaninterpertsonaletan,hedabideetan,hezkuntzanetaliteraturansarri-sarriagertuohidirenenmodukoeuskarrietagenerodesberdinetakoahozkotestusoil-soilaksortzeanorbaitenlaguntzarekin.

• Gaidakomunikazio-egoerarenoinarrizkoezaugarriakmodugidatuanaztertzeko:hartzailea,testuarenhelburua...

• Badakiegoerarenaraberaerabakipertinenteakhartzen:informaziopertinentearenerregistroa...

• Badakiahozkotestuetakoedukiamodugidatuanantolatzen,eta,horretarako,oharrakhartzenditu,eskemaketagidoiakegiten,etaabar.

• Gaidaproposatzenzaizkioniturrietaninformazioabilatzeko,etabadakiinformaziopertinenteaaukeratzen,kasuankasukohelburuazeindenkontuanhartuta.

• Ahozkotestuatxukun-txukunaurkeztendu.

• Gaida,bereahozkoekoizpenetan,euskarridigitalenbateta/edoIKTbaliabiderenbatirakasleenlaguntzarekinerabiltzeko.

• Eraonargarrianahoskatzenetaintonatzendu.

LEHENHEZKUNTZARAKOCURRICULUMARENBERARIAZKOIKUSPEGIA

LH

• Gaidaberegorputz-jarreraetakeinuakaldezedomoldezkontrolatzeko.• Badakiosoohikoakdirenbazterketazkoadierazpenakerabiltzeariukoegiten.

4. Baiikasgelakoetabaieskolakoegunerokoegoerainteraktiboetanpartehartzea,etahorretan,komunikazio-trukearenoinarrizkoarauakerrespetatzea.

• Bereideien,gertaeren,bizipenen,sentimenduenetairitzienberriemanezpartehartzendukomunikazio-interakzioetan.

• Gaidasolasaldiakbeharbezalahasi,jarraituetaamaitzeko.• Hitzegitekotxandakerrespetatzenditu.• Solaskidearientzutendio,etagaidaentzundakoaaintzathartutaerantzuteko.• Gaidagalderabatedobesteegineta/edoazalpenegokietagarrantzitsuakemateko.• Badakitestuinguruarekinbatdatozenhitzetaadierazpenakerabiltzen.• Gaidabereintonazioa,gorputz-jarreraetakeinuakaldezedomoldezkontrolatzeko.

5. Harremaninterpertsonaletan,hedabideetan,hezkuntzanetaliteraturansarri-sarriagertuohidirenenmodukoidatzizkotestusoil-soilakpapereannahizeuskarridigitaleansortzeanorbaitenlaguntzarekinetaereduargiakoinarrihartuta.

• Gaidaekoizpen-prozesukourratseimodugidatuanjarraitzeko:plangintzaegitea,testuaidazteaetatestuaberrikustea.

• Geroetamodueraginkorragoandarabilidazketa-sistema,eta,horretan,gaidaoinarrizkokonbentzioakbeharbezalaerabiltzeko:fonema-grafiaegokitasuna,hitzensegmentazioaetapuntuazio-markabatedobeste.

• Txukun-txukunsortzendituidatzizkotestuak.• Bereekoizpenetanidazketa-kodearenarauakerrespetatzenditu.• Oinarrizkoaraumorfosintaktikoetaortografikoakerrespetatzenditu.• Testuatxukun-txukunaurkeztendu:marjinakerrespetatzenditu...• Gaidamodugidatuanidatzizkotestuakberrikusteko,horiekhobetuetaberridazteko.• Gaidamodugidatuetakolaboratzaileanidatzizkotestuakberrikusteko.

6. Testu,enuntziatuetahitzakelkarrekinalderatuetatransformatu,etahizkuntza-sistemarietahizkuntzarenerabilera-araueiburuzgogoetaegitea,ezaguerahoriekulermen-arazoakkonpontzekoetatestualizazio-etaberrikusketa-prozesuakhobetzekoerabiltzea,eta,aldiberean,idazketa-sistemarenerabilerafinkatzenhastea.

• Ikasgelanlandutakotestuetanidentifikatzendituenuntziatuak,hitzaketasilabak.

• Identifikatzenditubaigramatika-kategoriak(izena,aditza)etabaioinarrizkogramatika-arauak.

• Bereekoizpenetanoinarrizkoaraumorfosintaktikoakerrespetatzenditu:deklinabidea,komunztadura...

• Testuakulertzenetasortzenaridela,gaidalandutakoezagueralinguistikoakmodugidatuanaplikatzeko.

• Gaida,proposatutakoirizpideetanoinarrituta,testusoil-soilakzuzenetaegokiosatzekoetatransformatzeko.

• Gaida,proposatutakoirizpideetanoinarrituta,baibereetabaibesteentestuetanoinarrizkohutsegitelinguistikoakidentifikatzekoetazuzentzeko.

• Bereekoizpenetanhizkuntza-arauakerrespetatzearenaldekointeresadu.

LEHENHEZKUNTZARAKOCURRICULUMARENBERARIAZKOIKUSPEGIA

LH

• Gaidabaibereetabaibesteentestuetandakizkienhizkuntzenartekozenbaitkalkoidentifikatzekoetazuzentzeko.

• Eskolakohizkuntzanlandutakoezagueralinguistikoakdarabiltzagainerakohizkuntzetaneginbeharrekoulermen-etaekoizpen-lanakhobetzeko.

7. Zikloanzeharlandutakooinarrizkoterminologialinguistikoarenberrijakitea,etaterminologiahoritestuakulertzearekinetasortzearekinlotutakohizkuntzarenerabilerariburuzkojardueretanerabiltzea.

• Zikloanzeharlandutakooinarrizkoterminologiaulertzendu,etagaidahizkuntzariburuzkogogoeta-jardueretakoazalpeneietajarraibideeijarraitzeko.

• Zikloanzeharlandutakooinarrizkoterminologiadarabilhizkuntzariburuzkogogoeta-jardueretan.

8. Irakurzaletasunalantzea,etaproposatutakotestuakmoduautonomoanirakurtzekogaiizatea.

• Proposatutakoliteratura-testuakirakurtzenditu.• Literatura-lanenedukiaberebizipenekinlotzendu.

• Aktibokipartehartzenduirakurritakoliteratura-testueiburuzkosolasaldietan,etabereesperientzienetaikuskerenberriematendu.

• Ikasgelakonahizeskolakoliteratura-jardueretanpartehartzendu.• Irakurketarenaldekointeresadu.

9. Gaiizateabaihaur-literaturaklasikokoetabaigauregungohaur-literaturakotestuakulertzekoetaerreproduzitzeko,etahorretan,ahozkonahizidatzizkoliteraturariburuzkobereezaguerakerabiltzea.

• Bereinteresekinbatdatozenliteratura-generoetakotestuakarretahandizirakurtzenetaentzutenditu.

• Aktibokipartehartzendudenenarteanadostutakoesanahiakeraikitzekonegoziazio-prozesuetan.

• Gaidaahozkoetaidatzizkoliteratura-testuenzentzuorokorraulertzeko.• Gaidabaiahozkoetabaiidatzizkoliteratura-testuenoinarrizkoezaugarriakidentifikatzeko.

• Aktibokipartehartzendupoemen,bertsoenetanarrazioendramatizatze-,birsortze-etaerrezitatze-jardueretan,etahorretan,ahoskera,azentua,erritmoaetaintonazioazaintzenditu,batetik,etaeszenaratze-lanakerraztekoestrategiakerabiltzenditu,bestetik.

• Gaidabatenbatenlaguntzarekinahozkoetaidatzizkoliteratura-testuakzenbaiteuskarritansortzeko,etahorretan,ikasgelanlandutakoliteratura-testurenbathartzendueredu,etabereideiaetabizipenakerabiltzenditu.

10. Norberarenikasgelakoetaetxeingurukoerrealitatelinguistikoazeindenjakitea,etaerrealitatelinguistikohoribalioestea.

• Badakizerhizkuntzakosatzendutenberehizkuntza-errepertorioa,etagaidaikaskideetaezagunenaidentifikatzeko.

• Badakizeindirenbereinguruanhitzegitendirenhizkuntzak.• Gaidabereingurukohizkuntzenerabilera-eremueta-egoerakidentifikatzeko.• Badakizeindireninguruanditueneuskararenaldaeradialektalak.

• Hiztunetahizkuntzenaldekointeresaetaerrespetuadu,etahaiekikoaurreiritziakbaztertzenditu.

• Bereingurukohizkuntza-aniztasunabalioestendu.

LEHENHEZKUNTZARAKOCURRICULUMARENBERARIAZKOIKUSPEGIA

LH

11. Ohituraetajokabidelinguistikoasertiboetaenpatikoakhartuzjoatea,etaeskolaneuskarazhitzegitearenaldekojarreraizatea.

• Eskolakokomunikazio-trukeetaneuskarazhitzegitearenaldekojarreradu.• Eskolaneuskarazantolatutakojardueretanpartehartzendu.• Euskaraerabiltzearenaldekojarreraasertiboaetaenpatikoadu.

12. Informazioabilatzeko,hautatzeko,kudeatzekoetakomunikatzekoprozesuan,norbaitenlaguntzarekininformazioarenteknologiakerabiltzekogaiizatea,eskolanegunerosortzenzaizkionpremieiaurreegiteko.

• Gaidabatenbatenlaguntzarekinirakasleakordenagailubideznahizonlineemandakoinformazioaaurkitzekoetaberreskuratzeko.

• Ahozkonahizidatzizkotestuakekoiztekobeharrezkoakdirenbaliabideetaaplikaziobatzukmodugidatuanerabiltzenditu,baibakarkaetabaitaldean.

13. Gaiizateabatenbatenlaguntzarekinnorberarenikaskuntzalinguistikoazgogoetaegiteko,etahorretan,norkbereikaskuntza-gaitasuneankonfiantzaizatea.

• Ikaskuntza-etaebaluazio-prozesuankontrol-zerrendakerabiltzenditumodugidatuan.

• Baibereetabaibesteensormen-lanakberrikustekoetahobetzekozereginetanpartehartzendumodugidatuan.

• Hutsegiteahizkuntzakikastekoprozesuarenezinbestekopartetzathartzendu,etabereburuahobetzearenaldekojarreradu.

• Ikaskuntzanaurreraegitearenaldekojarreradu.

LEHENHEZKUNTZARAKOCURRICULUMARENBERARIAZKOIKUSPEGIA

LH

LEHENHEZKUNTZAKO2.ZIKLOA

1. Harremaninterpertsonaletan,hedabideetanetahezkuntzansarri-sarriagertuohidirenenmodukoeuskarrietagenerodesberdinetakoahozkotestuakulertzea(ikaslearenbizipenetatikgertuendaudenak,batikbat),etahorretan,testuenzentzuorokorrariigartzea,ideianagusiaketabigarrenmailakoideiakondobereizizetakasuan-kasuanlortubeharrekohelburuakerdiestekoinformaziopertinenteahautatuz.

• Badakiahozkotestuakzergenerotakoakdirenidentifikatzen.• Gaidatestuarenzentzuorokorraulertzeko.• Igartzendiogaiarietaigorlearenasmoari.• Gaidaideianagusiakbereizteko.• Gaidaentzuketa-lanenhelburuarekinbatdatorreninformazioaidentifikatzekoetalortzeko.

• Gaidainformazioaerregistratzekoirakasleekemandakozenbaitbaliabidemodueraginkorreanerabiltzeko:fitxak,taulak,kontzeptuzkomapak...

• Badakigertaeraketairitziakbereizten.• Igartzendieosonabarmenakdirensexistaetabazterketa-adierazpenei.

• Gaidaahozkotestuakulertzeansortzenzaizkionzalantzakargitzekoeskuradituenestrategiaegokienakerabiltzeko.

• Badakibesteeiaktibokientzuten.• Badakibesteeierrespetuosozentzuten.

2. Harremaninterpertsonaletan,hedabideetanetahezkuntzansarri-sarriagertuohidirenenmodukoeuskarrietagenerodesberdinetakoidatzizkotestuakulertzea(ikaslearenbizipenetatikgertuendaudenak,batikbat),etahorretan,testuenzentzuorokorrariigartzea,ideianagusiaketabigarrenmailakoideiakondobereizizetakasuan-kasuanlortubeharrekohelburuakerdiestekoinformaziopertinenteahautatuz.

• Badakiikasgelanlanduohidirenidatzizkotestuakzergenerotakoakdirenidentifikatzen.• Gaidatestuarenzentzuorokorraulertzeko.• Errazigartzendiogaiarietaigorlearenasmoari.• Gaidaideianagusiaketabigarrenmailakoakbereizteko.• Gaidairakurgaiarenhelburuarekinbatdatorreninformazioaidentifikatzekoetalortzeko.

• Gaidainformazioaerregistratzekoirakasleekemandakozenbaitbaliabideerabiltzeko:fitxak,taulak,kontzeptuzkomapak...

• Badakigertaeraketairitziakbereizten.• Gaidatestutikabiatutaosonabarmenakdireninferentziakegiteko.• Errazigartzendiebazterketa-adierazpenei.

• Gaidaidatzizkotestuakulertzensaiatzeansortzenzaizkionarazoakkonpontzekoeskuradituenestrategiaegokiakerabiltzeko.

• Ondouztartzenditu,idatzizkotestuakulertunahianaridela,elementugrafikoetaikonikoak.• Ondoerabiltzendu,testudigitalakulertunahianaridela,elementumultimodalenesanahia.

LEHENHEZKUNTZARAKOCURRICULUMARENBERARIAZKOIKUSPEGIA

LH

3. Harremaninterpertsonaletan,hedabideetan,hezkuntzanetaliteraturansarri-sarriagertuohidirenenmodukoeuskarrietagenerodesberdinetakoahozkotestusoil-soilaksortzeanorbaitenlaguntzarekin,etahorretan,baiikus-entzunezkoteknologiaberriak,baiIKTaketabaihitzezkozeinhitzikgabekobaliabideaktxukunetaegokierabiltzea.

• Gaidakomunikazio-egoerarenezaugarriakmodugidatuanaztertzeko:hartzailea,testuarenhelburua...

• Komunikazio-egoerazeindenkontuanhartuta,erabakipertinenteakhartzenditu:erregistronahizeuskarriegokiakhautatzenditu...

• Badakiahozkotestuetakoedukiaantolatzen,eta,horretarako,oharrakhartzenditu,eskemaketagidoiakegiten,etaabar.

• Badakihainbatiturrierabilizinformazioabilatzen,etagaida,berehelburuazeindenkontuanhartuta,informaziogarrantzitsuenahautatzeko.

• Ahozkotestuatxukun-txukunaurkeztendu.• BereahozkoekoizpenetaneuskarribisualetaIKTbaliabideakmodueraginkorreanerabiltzen

ditu.• Ahoskeragarbiadauka.• Gaidaberegorputz-jarreraetakeinuakbeharbestekontrolatzeko.• Badakiandrozentrikoak,sexistaketabazterketazkoadierazpenakerabiltzeariukoegiten.

4. Egunerokoegoerainteraktiboetanpartehartzea,etahorretan,komunikazio-trukearenoinarrizkoarauakerrespetatzea.

• Bereideien,gertaeren,bizipenen,sentimenduenetairitzienberriemanezpartehartzendukomunikazio-interakzioetan.

• Badakiegoerarekinbatdatorrenhizkuntza-erregistroaerabiltzen.• Hitzegitekotxandakerrespetatzenditu.• Osoadientzutendiesolaskideei,etahaiekesandakoariestulotutahitzegitendu.• Garrantzihandikogalderaetaohartarazpenakegitenditu.• Badakitestuinguruarekinbatdatozenhitzetaadierazpenakerabiltzen.• Intonazio,gorputz-jarreraetakeinuegokiakerabiltzenditu.

5. Harremaninterpertsonaletan,hedabideetan,hezkuntzanetaliteraturansarri-sarriagertuohidirenenmodukoidatzizkotestusoil-soilakpapereannahizeuskarridigitaleansortzeanorbaitenlaguntzarekin.

• Gaidakomunikazio-egoerarenezaugarriakmodugidatuanaztertzeko:hartzailea,testuarenhelburua...

• Komunikazio-egoerazeindenkontuanhartuta,erabakipertinenteakhartzenditu:erregistronahizeuskarriegokiakhautatzenditu...

• Badakiidatzizkotestuetakoedukiaantolatzen,eta,horretarako,oharrakhartzenditu,eskemaketagidoiakegiten,etaabar.

• Badakihainbatiturrierabilizinformazioabilatzen,etagaida,berehelburuazeindenkontuanhartuta,informaziogarrantzitsuenahautatzeko.

• Txukun-txukunsortzendituidatzizkotestuak.• Testukoinformazioaparagrafotanbanatzendu.• Oinarrizkokohesio-elementuakerabiltzenditu:oinarrizkolokailuak,sinonimoak...• Oinarrizkoaraumorfosintaktikoetaortografikoakerrespetatzenditu.

LEHENHEZKUNTZARAKOCURRICULUMARENBERARIAZKOIKUSPEGIA

LH

• IKTbaliabideakmodueraginkorreanerabiltzenditu,bereidazlanaksortuetazabaltzeko.• Testuatxukun-txukunaurkeztendu:marjinakerrespetatzenditu...• Gaidaidatzizkotestuakberrikusteko,horiekhobetuetaberridazteko.• Gaidamodugidatuetakolaboratzaileanidatzizkotestuakberrikusteko.

6. Testu,enuntziatuetahitzakelkarrekinalderatuetatransformatu,etahizkuntza-sistemarietahizkuntzarenerabilera-araueiburuzgogoetaegitekogaiizatea,etaezaguerahoriekulermen-arazoakkonpontzekoetatestualizazio-etaberrikusketa-prozesuakhobetzekoerabiltzea.

• Gaida,zikloanzeharlandutakotestuetatikabiatuta,testuinguruarekinetatestuarekinlotutakohizkuntza-adierazlebatzukidentifikatzeko.

• Gaidabereekoizpenetanoinarrizkosintaxi-egiturakidentifikatzekoetaerabiltzeko.

• Ondoidentifikatzenditubaigramatika-kategoriak(izena,izenondoa,aditza)etabaioinarrizkogramatika-arauak.

• Bereekoizpenetanoinarrizkoaraumorfosintaktikoakerrespetatzenditu:deklinabidea,komunztadura...

• Testuakulertzenetasortzenaridela,gaidalandutakoezagueralinguistikoakmodugidatuanaplikatzeko.

• Gaida,proposatutakoirizpideetanoinarrituta,testusoil-soilakzuzenetaegokiosatzekoetatransformatzeko.

• Gaida,proposatutakoirizpideetanoinarrituta,baibereetabaibesteentestuetanoinarrizkohutsegitelinguistikoakidentifikatzekoetazuzentzeko.

• Bereekoizpenetanhizkuntza-arauakerrespetatzearenaldekointeresadu.

• Gaidabaibereetabaibesteentestuetandakizkienhizkuntzenartekozenbaitkalkoidentifikatzekoetazuzentzeko.

• Eskolakohizkuntzanlandutakoezagueralinguistikoakdarabiltzagainerakohizkuntzetaneginbeharrekoulermen-etaekoizpen-lanakhobetzeko.

7. Zikloanzeharlandutakooinarrizkoterminologialinguistikoarenberrijakitea,etaterminologiahoritestuakulertzearekinetasortzearekinlotutakohizkuntzarenerabilerariburuzkojardueretanerabiltzea.

• Zikloanzeharlandutakooinarrizkoterminologiaulertzendu,etagaidahizkuntzariburuzkogogoeta-jardueretakoazalpeneietajarraibideeijarraitzeko.

• Zikloanzeharlandutakooinarrizkoterminologiadarabilhizkuntzariburuzkogogoeta-jardueretan.

8. Irakurtzekoohituraizatea,etaliteraturagozamen-iturritzatetamunduaezagutzekobidetzathartzea.

• Proposatzenzaizkionliteratura-testuakirakurrietagozamen-iturritzathartzenditu.• Literatura-lanenedukiaberebizipenekinlotzendu.

• Aktibokipartehartzenduirakurritakoliteratura-testueiburuzkosolasaldietan,etabereesperientzienetaikuskerenberriematendu.

• Ikasgelakonahizeskolakoliteratura-jardueretanpartehartzendu.• Irakurketarenaldekointeresadu.

9. Gaiizateabaihaur-literaturaklasikokoetabaigauregungohaur-literaturakotestuakulertzekoetaerreproduzitzeko,etahorretan,ahozkonahizidatzizkoliteraturarietakonbentzioliterarioespezifikoeiburuzkonorberarenezaguerakerabiltzea.

LEHENHEZKUNTZARAKOCURRICULUMARENBERARIAZKOIKUSPEGIA

LH

• Bereinteresekinbatdatozenliteratura-generoetakotestuakarretahandizirakurtzenetaentzutenditu.

• Aktibokipartehartzendudenenarteanadostutakoesanahiakeraikitzekonegoziazio-prozesuetan.

• Gaidaahozkoetaidatzizkoliteratura-testuenzentzuorokorraulertzeko.• Gaidabaiahozkoetabaiidatzizkoliteratura-testuenzenbaitezaugarriidentifikatzeko.

• Aktibokipartehartzendupoemen,bertsoenetanarrazioendramatizatze-,birsortze-etaerrezitatze-jardueretan,etahorretan,ahoskera,erritmoa,azentuaetaintonazioazaintzenditu,batetik,etaeszenaratze-lanakerraztekoestrategiakerabiltzenditu,bestetik.

• Gaida,aldezaurretikegindakoplangintzabatijarraituz,ahozkoetaidatzizkoliteratura-testuakzenbaiteuskarritansortzeko,etahorretan,ikasgelanlandutakoliteratura-testurenbathartzendueredu,etabereideiaetabizipenakerabiltzenditu.

10. Norberareninguruanhitzegitendirenhizkuntzakidentifikatzeaetabalioestea.

• Gaidainguruandituenpertsonenhizkuntza-errepertorioarenpartedirenmundukohizkuntzakidentifikatzeko.

• Badakizeindirenestatukohizkuntzaofizialak.

• Hizkuntzenaldekointeresaetaerrespetuadu,etahaiekikoetahiztunekikoaurreiritziakbaztertzenditu.

11. Norberarenikasgelako,eskolakoetaetxeingurukoerrealitatelinguistikoazeindenjakitea,etaerrealitatelinguistikohoribalioestea.

• Badakizeindenbereinguruanhitzegitendirenhizkuntzenegoera:estatusaetaezaguera-etaerabilera-maila.

• Gaidaikasgelannahizeskolanhitzegitendirenhizkuntzenerabilera-ohiturakaztertzeko,balioestekoetaohituraeraikitzaileakproposatzeko.

• Gaidabereinguruankontaktuandaudenhizkuntzenartekointerakzio-egoerakidentifikatzeko.• Gaidabaigaztelaniarenetabaieuskararen(euskarabatuaetaeuskalkiak)aldaeranagusiak

identifikatzeko,etaberenkomunikazio-balioaaitortzendu.• Bereingurukohizkuntza-aniztasunakultura-aberastasuntzathartzendu.

12. Ohituraetajokabidelinguistikoasertiboetaenpatikoakhartuzjoatea,etaeskolaneuskarazhitzegitearenaldekojarreraizatea.

• Eskolakokomunikazio-trukeetanmoduproaktiboanerabiltzendueuskara.• Eskolaneuskarazetaeuskararenaldeantolatutakojardueretanpartehartzendu.• Euskaraerabiltzearenaldekojarreraasertiboaetaenpatikoadu.

13. Informazioabilatzeko,hautatzeko,kudeatzekoetakomunikatzekoprozesuan,norbaitenlaguntzarekininformazioarenteknologiakerabiltzekogaiizatea,eskolanegunerosortzenzaizkionpremieiaurreegiteko.

• Gaidainformazioabilatzaileetanetabesteiturribatzuetanmodugidatuanbilatzekoetaaurkitzeko.

• Gaidabatenbatenlaguntzarekininformazioaordenagailubideznahizonlinegordetzekoetaberreskuratzeko.

• Ahozkonahizidatzizkotestuaketatestumultimodalakekoiztekobeharrezkoakdirenbaliabideetaaplikazioakerabiltzenditu,baibakarkaetabaitaldean.

• Gaida,irizpidebatzueijarraituzetaelkarlaneanarituz,iturrienfidagarritasunazgogoetaegiteko.

LEHENHEZKUNTZARAKOCURRICULUMARENBERARIAZKOIKUSPEGIA

LH

14. Gaiizateanorberarenikaskuntzalinguistikoazgogoetaegiteko,etahorretan,norberarenikaskuntza-gaitasuneankonfiantzaizatea,horrelanorkbereburuaerregulatzenikasteko.

• Modugidatuanerabiltzenditueskolakohizkuntzanagusiaikasteanlandutakoerregulazio-estrategiak,gainerakohizkuntzenikaskuntzahobetzeko.

• Ikaskuntza-etaebaluazio-prozesuagidatzendutenkontrol-zerrendakerabiltzenditu,etahaiekegitekolanetanpartehartzendu.

• Baibereetabaibesteensormen-lanakberrikustekoetahobetzekozereginetanpartehartzendumodugidatuan,etabesteenekarpenakbalioestenditu.

• Gaidahizkuntzarakokonpetentzianaurreraegitekoaukeraematendiotenegoeraketajarduerakmodugidatuanidentifikatzeko.

• Hutsegiteahizkuntzakikastekoprozesuarenezinbestekopartetzathartzendu,etabereburuahobetzearenaldekojarreradu.

• Hizkuntzenikaskuntzanaurreraegitearenaldekojarreradu.