HIRIEN BILAKAERA EUSKAL HERRIAN

3.1.HIRIEN BILAKAERA

Kobre Aroan, sortu ziren lehen populazio-guneak. Herrixka txikiak et ez zuten egitura handirik eraikitzen.

Brontze Aroan, herrixkak handitu eta harresiz inguratuta.

Burdin Aroan, herrixkak gehiago hazi eta batzuk ehun herrixka baino gehiago.

Erromatar garaian, populazio-guneak toki estrategikoetan kokatu.

Erdi Aroan, hirigintza-prozesua garatu. Hiribildu asko sortu, Euskal Herrian. XII. mendearen bukaeran hatu zuen indarra Araba eta Gipuzkoa. Garaiko errege- erreginek foru asko eman zituzten hiribilduak sortzeko.

Aro Modernoan, hiriak modu orekatuan hazi eta hiri asko harresietatik kanpo hedatu. Azpiegiturak sortzen hasi eta plaza nagusiak zein eraikin ofizialak eraiki, hiriak edertzeko. Lehen hiri planifikatuak.

XIX. Mendearen bigarren erdian, hiriak berregituratu egin. Harresiak bota eta zabalguneak eraiki hiribildu guztietan. Zabalguneetan burgesia eta klase ertainak ezarri. Jende asko etorri atzerritik, ondorioz etxebizitzak eraiki.

Gaur egun, hirietan zaharberritze-jarduerak sustatzen: oinezkoentzako guneak; kultura-eta historia-ondarea sustatzen…

3.2 Euskal Herriko hirien morfologia-ezaugerriak

Bakoitzak bere morfologia eta egitura:

Alde zaharra edo erdigune historikoa: gehienek Erdi Aroan eraiki.

Hasierako egitura harresiak, baina bota egin zituzten zabalguneak

eraikitzeko. Plano irregularra, lineala edo ortogonala izan. Alde-zaharrean kultura-ondare gehiena.

Zabalgunea: burgesiaren ekimenez eraiki. Auzo planifikatuak, plano ortogonalekoak gehienak. Eraikinek hainbat solairu, eta etxebizitza eta bulego asko egon. Merkataritza eta finantza-jarduera. Bertan bizi goi-klaseak eta klase ertainak.