MAXIXATZEN

Azko

itiko

her

ri al

dizk

aria

, 202

0ko

urta

rrila

- 39

4. z

enba

kia

Xabier Munibe ikastola, 50 urteko bizipenetan

2 maxixatzen.eus

Soreasu z/g. Gipuzkoa, 20730 Azpeitia

943 85 36 17maxixatzen@maxixatzen.eus

www.maxixatzen.eus

ARGITARATZAILEA:Urolako Komunikazio Taldea Koop.

Elk.MAKETAZIOA:

Eregi, Euskara eta KomunikazioaPUBLIZITATEA:

Ainhoa Cuende. Tel.: 943 85 36 17INPRIMATEGIA:

Mcc graphicsTIRADA:850 ale

LEGE GORDAILUA:SS-706-97

ISSN: 1137-8891

Oharra: Maxixatzenek ez du bere gain hartzen IRITZIAN eta GUTUNEAN adiera-zitakoaren erantzukizunik. Argitaratu ahal

izateko, eskutitz guztiek ondo identifikatuta egon beharko dute. Ez ahaztu datu hauek jartzea:

izen-abizenak, NA eta telefono zenbakia, nahiz eta gero izen-abizenak soilik argitaratu. Idatziek

gehienez 25 lerro izan beharko dituzte eta maxixatzen@maxixatzen.eus helbidera bidali beharko dira, hilabeteko azken astelehena

baino lehen.

10

hileko argazkixe�Aitor Goenaga: 'Argi bat, zazpi argi'

iritzixe �Mirentxu Larrañaga: 'Zurt edo zart'

izena ta dizena �Xabier Munibe ikastolak 50 urte

iritzi grafikue

�Sara Rodriguez

iritzixe

�Iosu Irizar: 'Hainbeste ordu, zertarako?'

galdetu ahala erantzun

�Gorka Larrañaga margolaria

ba al dakizu?

�Azkoitiko Death Cafe saioak

urtin begixetatik

�2019. urtekaria

ezetz asmau!�Denbora-pasak

bertsoa paperean�Silvia Etxaniz Alberdiren bertsoa

maxixatzen txiki

�Haurren txokoa

komunitatien leixue

�Anaitasuna Mendi Bazkuna

ezetz topau!

agendie

4

5

6

14

25

30

26

ALDIZKARIANZER?

20

12

18

1

24

13

29

28

URTARRILEKO

1

maxixatzen.eus

4 maxixatzen.eus

�Aitor Goenaga Alberdi

Argi bat, zazpi argi

Egun senti bat, argi bat, zazpi argi, mesedez gehiago ez jarri.

HILE

KO A

RGAZ

KIXE

JARRI HEMENZURE

IRAGARKIA!

IRITZIXE

Zurt edo zart �Mirentxu Larrañaga Sueskun

Bakarne sekula baino bakarrikago sentitu zen atzen- hurrengo Gabon haietan. Jendez inguraturik ere hain bakarrik sentitu zen, atal honetantxe kontatzea erabaki baitu zerk eragin zion halakoxe bakardadea!

Urtezahar iluntze aldean gertatu zitzaion, afalaurreko poteo hutsezinean hasi bezain laster.

Kalera bakarrik irten nahi ez zuenez, senarraren kuadri-llakoekin elkartzea pentsatu zuen, aspaldiko partez. Hain aspaldikoz ere!

Hemezortzi urte inguru izango ziren, bai, etxera gabon-afarikoak egitera erretiratu aurretiko taberna-jira hartara irteten ez zela; seguru asko, Erregeen bezperako kabalga-tara bildutako haurren eta haien aitzakian inguratutako helduen ekarriko erregu-oihu ametsetakoekin batean, ezaugarri horrexek emango dio ospe berezia Azkoitiko gabon-giroari, inguruko herrietakoenaren aldean.

Atzen-aurreko horretan, bada, herriko tabernetako batean fortunaturiko pasadizo batek sekula ez bezain bakartua sentiarazi zuen Bakarne, ezustean; ezinago ezustean harrapatu baitzuen harrapatu zuenez.

Herrian urte-sasoi horretan kalean tabernaz taberna ibili ohi denak ondotxo daki zer errenta oparo dakarkion –bai bertako jendeari bai kanpotik datorrenari– taberna bate-ko eta besteko zerbitzariek eskura jartzen dioten karta-joko zorabiagarriak; nekez uko egin ahal zaio zurrunbilo halakoan murgiltzeari!

Eta halaxe sartu zen Bakarne, gabon-jaien bozkarioaren tropelean, Zurten. Eta hantxe egin zion zart buruak han-dik gutxira.

Karta-festari ginga jarri nahian bezala, berehala hasi zi- tzaien ekinean zerbitzaria –azken belaunaldiko mutil

gaztea bera–, tabernara batutakoen artean karta-sortako ale guztiak banatzeko asmoz. Eta hara non bota zuen, bat-batean: "Zazpiko urrie, neskazarrak lenbailen nobixue topau daxen". Eta, abantaran, berak bere burua zuzendu: "Batte mutilzarrak e nobixie".

Mutil gazteari bere hitzen hotsak zapart egin arterainoko tarte labur horretan, baina, Bakarneren inguruko inor-txok ere ez zuen inolako imintziorik egin, entzun nahi gabeko kirtenkeria hartaz ahots goraz kexatzeko. Ezta Bakarne berak ere, beldur izan baitzen alboan zituen eza-gunek azkenean ez ote zioten berari kargu hartuko, gala-niaz kexatzen ari zela-eta!

Zer axola zion hango inori tabernako barran bermaturik aditu berri zituzten paola haiek baten bati inolako on-doezik eragin ote zioten? Zer ondoez eta zer ondoez ondo! Orduan ere, betiko moduan, kejie ta desditxie elkarren enkontruan!

Eta, istant hartantxe, Bakarne bakar-bakarrik eta txiki-txiki sentitu zen hainbeste jenderen artean, beldurraren beldurrez mutu… Ezen ez itsu, argi baino argiago ikusi baitzuen zelakorik ez zuen entzun nahi; are, gustura txa-lo jo nahi izango zion tabernako zerbitzari gazteari, eta erantsi: "Neskazarrak nobixie, mutilzarrak nobixie, eo dana dalakue"; bai eta gainerakoei lotsa-izpirik gabe alda-rrikatu ere: "Esazue hitz bat, eta sendatuko naiz", harako hark esan zuen moduan.

Besterik ezinean, aurtengo Gabonak bitarte, gurari bakarra bete ahal izatea opa dio Bakarnek bere buruari eta hurko orori: kemen nahikoa biltzea eta, kartak harro altxatuz, enbido handira jotzea bidegabe hitz egiten ausartzen den edonori!

Um-blem-ble, zut-tente, gutxinaka, aurreraka, jostan argi joka, topaz ospa opa, ieup!

maxixatzen.eus

6 maxixatzen.eus

IZEN

A TA

DIZ

ENA

�Ane Olaizola Elortza eta Andoni Elduaien Soraluze

Azkoitiko Ikastola izenpean sortu zuten duela 50 urte gaur egungo Xabier Munibe Ikastola. Frankismoaren azken urteetan, Azkoitira ere iritsi zen ikastolak martxan jartzearen oihartzuna.

Inguruko herrietan bezala, euskara eta euskal kultura sustatzea zuten helburu ikastola ireki zuten lagunek, baina sorrera ez zen erraza izan haientzat. Oztopoak oztopo, 1970eko urtarrilaren 7an

lortu zuten horrenbeste desiratutako ikastolari bizia ematea.

50 urte bete berri ditu Xabier Munibe ikastolak. Egun, ikastetxeetan eskolak euskara hutsean ematea erabat normalizatuta badago ere, 70eko hamarkadan, Frankis-moa oraindik bizirik zenean, ikastola zabaltzea ametsa zen askorentzat. Zailtasunei aurre eginez eta hainbat borrokaren ostean, lortu zuten Azkoitiko Ikastola za-baltzea, eta sorreraren lekuko izan ziren irakasleek, gurasoek eta ikasleek gogoan dituzte garai hartako bi-zipenak.

Azkoitiko Ikastola martxan jartzeko hamaika ate jo be-har izan zituzten ikastolaren sustatzaileek. Ate asko itxita aurkitu zituzten; beste batzuk, irekita; baina ho-rietan ez zuten ate nagusia irekitzeko giltzarik aurkitu. Talde bat aritu zen ikastolaren sorrera sustatzen, eta traba eta arazo handiak aurkitu zituzten bidean. Talde eragile hartako motorra izan zen Raimundo Alberdi Uria. 1965. urterako, ikastolen mugimendua indar-

tzen hasia zen inguruko herrietan, baita Azkoitian ere. Euskara babestu nahi zuen mugimendu hark ikastola-ren sorrerarekin. "Azpeitian ikastola bazegoen, Zestoan ere bai. Azkoitian ere nahi zen, eta guk ere egin nahi genuela pentsatu genuen. Herritar askok bazekien in-guruko beste herrietan aurrera zihoala proiektua, eta hemen ere bazen kezka bat, baita gurasoen aldetik ere", adierazi du ikastolaren aurrenetako andereñoa izan zen Izaskun Alberdik (Azkoitia, 1950). Haren hitzetan, Raimundok "papel kontuak" eginda zituen ordurako, baina lehenengo saiakera hark huts egin zuen. Izan ere, askok uste zuen ikastolen mugimenduak etorkizunean indarra galduko zuela; aurrera egiteari utzioko ziola, alegia. Dena den, uste horiek atzean utzi eta 1966. ur-tean hasi ziren bilerak egiten. Klandestinitate kutsuan egindako batzarrak izan ziren haiek, eta Elizaren babe-sa funtsezkoa izan zuen Raimundo Alberdiren taldeak ikastolaren sorreran aurrera egin zezan.

Mende erdiko irakaskuntza

Ikastolaren sorrerako irakasle, guraso eta ikasle hainbat.

IZENA TA DIZENA

Jose Maria Galarraga garai hartako Azkoitiko erre-torearengana jo zuen taldeak lehendabizi: 1967-68 ikasturtean ikastola martxan izan nahi zuten azkoitia-rrek, baina ez zuten lortu. Galarraga apaizak herrian arazo bat bazela eta ikastolaren beharra bazegoela onartu zuen, baina hasieran, behintzat, Elizak ez zion babesik eman taldeari; ikastolaren gaiak elizkoien ar-tean zatiketa sor zezakeela arrazoitu zuen erretoreak hastapenetan. Herrian, ordea, gero eta handiagoa zen ikastolaren aldeko aldarria, eta talde eragileak lehen aldiz Udalari eskaera egitea erabaki zuen. Eduardo Olano zen garai hartan Azkoitiko alkatea, eta taldearen eta alkatearen arteko elkarrizketa bide onetik joan ba-zen ere, alkateak "politikarekin" lotu zuen ikastolaren proiektua. Haren esanetan, ikastolan hasi behar zuten haurrek izena eman behar zuten bailarako Mugimendu Nazionalean; neurri horrekin, ikastola frankismoaren eskuetan utzi nahi izan zuen Udalak. Ordutik aurrera, berriz ere klandestinitatean aritu behar izan zuten sustatzaileek. 1969. urtearen amaieran, alabaina, Oltra Molto Gipuzkoako gobernadore zibila Murtziara (Es-painia) lekualdatu zuten, eta horrek egoera irauli zuen. Izan ere, orduan jaso zuten Elizaren babesa sustatzai-leek, eta modu horretara, Azkoitiko Ikastola jaio zen.

1970ean sorrera, Kantzelean

Kantzelean gazte talde bat biltzen zen euskal dantzak ikasteko eta euskaraz alfabetatzeko, eta hango ardura-dunak ziren Mari Karmen Zubiaurre, Izaskun Alberdi, Maria Jesus Zubizarreta eta Gema Larrañaga. Haiek Azkoititik Donostiara joan-etorrian ibili ziren 1969. ur-tean ikastaro bat egiteko. Donostiatik trenez zihoazen egun batean, Raimundo Alberdi izan zuten bidelagun. "Donostiatik bueltan gentozela entzun egin gintuen Raimundok; nondik gentozen jakin zuen", oroitzen du Zubiaurrek (Azkoitia, 1947). Haurtzaintza titulazioa zuten lau emakumeek, ikastaroa baliagarria zitzaien ikastola martxan jartzeko. Alberdik treneko bidaian entzundako elkarrizketa ikastola sortzeko beste urra-tsa izan zen: Zubiaurreren etxera jo zuen Alberdik. Hari azalpenak eman zizkion, eta andereñoak segituan onartu zuen eskaintza. Hura izan zen ikastolan esko-lak ematen hasi zen lehen andereñoa. Ikastola, ordea, pertsona baten titulaziorekin lotu beharra zegoen na-hitaez, eta Genara Romarate izan zen ikastolari titula-zioa eman ziona. "Guk dakigula, ez zuen inoiz irakasle lanik egin, baina haren tituluarekin zabaldu zen ikasto-la; bestela ezinezkoa zatekeen irekitzea", dio Alberdik.

Lortu beharreko titulazioak lortuta, 1970eko urtarri-laren 7an, Errege egunaren biharamunean, hasi zen Zubiaurre parrokiako Kantzelean eskolak euskara hutsean ematen. 09:30ean, Zubiaurre eta lau ikasle elkartu ziren. Ondo gogoan du andereñoak 36 metro koadroko gela hura: "Kantzela oso iluna zen, gela oso tristea genuen", adierazi du. Gela argitzeko asmoz, hor-metan marrazkiak jarri zituztela azaldu du lehen ande-reñoa izan zenak. Arratsaldeko eskola orduan, berriz, hiru ikasle gehiago elkartu ziren; zazpi, guztira. "Azkoi-tia herri txikia da eta ez dago sekretu handirik. Herrian segituan zabaldu zen Kantzelean eskolak ematen hasi

ginela". Herriko esamesek berehala izan zuten eragina ikastolaren egoeran; hilaren amaierarako, 40 bat ikasle ziren Azkoitiko Ikastolan, eta martxoan, 54 ikasle edu-kitzera iritsi zen. "Horrek erakusten du herrian ikastola edukitzeko nahia bazegoela. Segituan animatu zen jen-dea ikastolara", esan du Izaskun Alberdik. Hain zuzen ere, hil horretan batu zen ikastolara andereñoa. Hura izan zen bigarren irakaslea.

Plastilina eta txotxak erabiltzen zituzten bi andereñoek haurrei irakasteko, eta marrazkien eta irakurketa saioen bidez ere jarduten zuten lanean. Egiten zituzten ekintzekin ere oroitzen dira andereñoak. "Elizkoiak ginen, eta elizara sartuta, Josutxo abestia kantatzen genuen borobilean jarrita", dio Alberdik. Astelehenetan, berriz, asteburuan egindako kontuak izaten zituzten hizpide. "Ikasle batzuek sekulako irudimena zuten, eta guztia kontatzen ziguten". Adierazi dutenez, ikastolaren ataria elizaren atzealdean zegoen, eta han jolas kooperatiboak egiten zituzten: "Ez genuen jolaserako aukera handirik, eta soka dantzan eta baloiarekin aritzen ginen. Era hartara, ikasle haiek gaur egungoek baino gehiago gozatzen zutela esango nuke; sormen gehiago zuten”, azaldu du Alberdik. Bazen, ordea, gurasoei kezka eragiten zien zerbait: "Batzuek zioten gure umeek beranduago ikasten zutela beste ikastetxe batzuetako ikasleekin alderatuta".

Azkoitiko Ikastolako ikasle kopuruak goraka jarrai-tzen zuela eta, Kantzela txiki geratu zitzaien ikasto-lako kideei, eta Artxamendira lekualdatzea erabaki zu-ten. Elizarena zen eraikin hura, eta erakunde harekin adostasunera iritsita, 1970-71 ikasturterako egokitu zuten Artxamendi, egun ertzain etxea dagoen tokian: "Eraikin zahar batekin egin genuen topo, eta herriko hainbat enpresatan materiala jaso eta gelak txukundu genituen", azaldu du Zubiaurrek. Gela haiek utzi dute arrastorik andereñoen oroimenean: "Saguak ere izaten genituen; Izaskun beldurtu egiten zen haiekin, eta nik harrapatu eta komunean behera botatzen nituen", azal-du du Zubiaurrek barrez. Alberdirentzat, berriz, "beste mundu bat" zen Artxamendi: "Oso maitea nuen". Zu-biaurrek, aldiz, honela deskribatu du: "Txikia, polita eta atari ederrekoa zen".

Hastapeneko oroitzapen ederrak ez ezik, ikastolaren sortze prozesua ere gogoan dute bi andereñoek: "Era-bat sinesten genuen proiektuan. Denborak aurrera egin ahala, gainera, gero eta gogo handiagoarekin aritzen ginen". Ikastolak legearen barruan lan egin zezan, an-dereñoek beharrezkoa zuten Magisteritza titulua edu-kitzea, eta Alberdik eta Zubizarretak irakasle lanekin uztartu zituzten ikasketa horiek. "Ikastolatik 17:00etan irteten ginen, eta Elosuatik Bergarara joan behar izaten genuen astean bitan, titulua ateratzera".

Andereñoek barruan ondo gordeta zituzten ikastola sortu aurretik izandako arazo guztiak, baina buru-hauste berriak sortu ziren hura martxan jarrita ere. Ekonomia kontuak izan ohi ziren batzordearen egiteko nagusienetakoak, eta horiei aurre egiten asmatu behar izan zuten. "Garai hartarako asko izango zen, baina gu-

8 maxixatzen.eus

IZEN

A TA

DIZ

ENA

rasoek ez zuten diru kopuru handia ordaintzen seme-alabak ikastolara eramateagatik", azaldu du Zubiau-rrek. Hori dela eta, aurrera egiteko beste bide batzuk jorratu zituzten: "Gurasoei hileko kuotaz gain, boron-datezko eskupekoak eskatzen zitzaizkien, eta enpresei ekarpenak", erantsi du. "Diru arazoak izaten genituen urtero. Sosik ez zegoela eta, zenbait hilabetetan ez ge-nuen kobratzen".

Dirua lortzeko eta proiektua bideragarri bilakatzeko, beraz, ikastolako kideak antolatu eta askotariko ekin-tzak prestatu zituzten: "Ahal genuen leku guztietatik saiatzen ginen dirua lortzen. Ez dago imajinatzerik zer egiten genuen". Besteak beste, futbol eta pilota partidak eta idi demak antolatu zituzten. "Goiko taberna eta Za-bale anaien lokala kudeatzen ere utzi ziguten ikastolak dirua lor zezan; tabernari bihurtzen ginen andereñoak eta gurasoak", azaldu du Zubiaurrek. Halako ekintzekin "diru asko" lortzen zuten: "Herritarrek erantzun egiten zuten. Pertsona bakarra genuen aurka, Franco diktado-rea, eta haren aurka elkartu ginen guztiok. Indar bikoi-tzarekin egiten genuen lana", adierazi du.

Hain zuzen ere, Frankismoaren itzala iritsi zen ikastola-ra ere. Garai hartan, Guardia Zibilaren koartela zegoen Guardia kalean, eta horiengandik "zeharo behatuta eta zainduta" sentitzen ziren irakasleak: "Euskaraz alfabe-tatzeko materiala gordetzen genuen ikastolan, ikasleak alfabetatzeko eskolak ematen genituelako han. Behin, gu falta ginela, Guardia Zibila ikastola barrura sartu zen, han zer zegoen behatzeko. Inguruko ikastoletan miaketak egin zituztela jakiten bagenuen, umeak hartu eta Kukuherrira alde egiten genuen, gurera ere etorriko zirela pentsatuta. Beti zeuden gainean". Hala ere, adie-razi dute euskararen aldeko mugimendu handia zego-ela sortuta ordurako, eta beldurrik ez zutela nabarmen-du dute: "Ziur geunden egiten ari ginenarekin".

1974-1975 ikasturtea berezia izan zen Azkoitiko Ikas-tolan –bosgarren urtea zuen sortu zenetik–. Izan ere, Urola eskualdean ez ezik, Azkoitian ere gertaera aipa-garriak jazo ziren. Honako modu honetan azaldu zituen urte haietako bizipenak Raimundo Alberdik Azkoitiko Ikastolaren Historia liburuan: "Hilabete askotan zehar egundoko iskanbilak, sestrak eta gaizki esanak izan zi-ren, ia elkar gorrotatzerainokoak". Ikasturte hartan bi eztabaida sortu ziren ikastolan: batetik, euskara batua erabili edo ez erabaki behar izan zuten; eta bestetik, irakaskuntzan hizki larria edo hizki txikia erabili be-har zuten hautatu. Bi andereñoek ere ondo gogoan di-tuzte gertaera haiek: "Hasieran, hizki larria erabiltzen genuen eskoletan, baina gerora, erabaki beharra etorri zen. Irakasleok gure iritzia ematen genuen; gu txikiaren aldekoak ginen. Euskara batua bai edo ez izan zen beste eztabaida; hori egundokoa izan zen. Batuaren aldeko hautua egin zen, baina ez pentsa erraza izan zenik".

Gurasoak, hastapenetako motor

Aurreneko irakasleek ez ezik, gurasoek ere berebiziko rola jokatu zuten ikastolaren sorreran. Frankismoaren azken urteetan, euskara zein abertzaletasuna jazarrita

zeuden artean eta ordura arteko herriko ikastetxeek gaztelaniaz eskaintzen zituzten eskolak. Baina pixka-naka, ikastola bat sortzearen ideia mamitzen hasi zen Azkoitian ere. "Herrian zabaldu zen ikastola berria martxan jarri behar zutela. Ahoz aho zabaltzen ziren halakoak orduan, eta batak besteari esanda jakin ge-nuen guk ere ikastola sortzekotan zirela", adierazi du sorrerako gurasoetako bat izan zen Luis Larrañaga Axi-rik (Azkoitia, 1935). Ordura arteko egoera aldatzeko "gogoa" zuten gurasoek, eta ondoko hainbat herritan hasitako ereduari eta dinamikari jarraituz, Azkoitian ere bide berri bat urratu nahi zuten horiek: "Herrian euskaraz irakatsiko zuten ikastola bat zabaltzeko go-goa genuen. Frankismotik gentozen, eta atzean utzi nahi genuen garai hura", gaineratu du Jexux Larrañaga Txantonek, ikastolaren sorrerara batu zen beste gura-soetako batek.

Lehen guraso izan ziren haientzat lausoak dira orduko oroitzapen gehienak, baina gogoan dute aurreneko urteak ez zirela errazak izan. Batetik, euskararen aldeko giroa baino, "bestaldekoa" handiagoa zen herrian, eta zentzu horretan, "beldurra" zen nagusi. "Batzuek erabat gaitzesten zuten ikastola, eta entzun ere, asko entzun genuen hori. Zenbaitek gaizki begiratzen gintuen seme-alabak ikastolara eramaten genituelako", esan du Antonia Unanuek, orduko beste gurasoetako batek (Zestoa, 1942). Axiri, Txanton eta Unanue ez ezik, Pakita Sueskun (Andoain, 1930) eta Itziar Arrieta Etxezuri ere (Azkoitia, 1941) badira ikastolaren sorreran parte hartu zuten gurasoetako batzuk, eta horiek guztiek onartu dute ikastolara atxikitzerakoan hainbat kezka izan zutela. Errezeloen gainetik, "nola edo hala" elkartu ziren orduko abertzale haiek, seme-alabak euskaraz ikas zezaten eta euskara indartu zedin: "Atzerakada pixka bat ematen zigun ikastolara sartzeak, baina gu gurera joan ginen. Itsutu egin ginen proiektuarekin, eta sentitu genuen aurrera jarraitu behar genuela", gogoratu du Unanuek.

Seme-alabak ikastolara eramateagatik kuota bat or-daintzen zuten gurasoek. Etxe askotan "diru askorik ez", baina ikastolan defizita baldin bazegoen, hura ere pagatu egin behar izaten zutela gogoratzen dute gura-

Izaskun Alberdi, Raimundo Alberdi eta Mari Karmen Zubiaurre.

maxixatzen.eus

soek. Herrian zenbaitek guraso haiek begitan bazituen ere, beste herritar batzuek sinesten zuten proiektuan, eta bidean, hainbat laguntzaile topatu zuten. "Seme-alabarik eduki ez arren, laguntzaile haiek ikastolaren alde diru ekarpena egiten zuten". Dena den, gurasoen ustez bada ikastolaren sorreran "txapela kentzeko lana" egin zuen pertsona bat: Anastasio apaiza. "Hura izan zen ikastolaren bultzatzaileetako bat, eta, esate-rako, haren bitartez joan ginen Artxamendira. Euskara besterik ez zuen buruan, eta gerora ere lotura handia izan zuen ikastolarekin", esan du Arrietak.

Oztopoak oztopo, gurasoak buru-belarri sartu ziren ikastolaren proiektuan. Halakoetan ohikoa izaten den moduan, finantzazio iturriak bilatzea izan zen orduko burukominetako bat. Ikastolak diru sarrerak eta etor-kizuna bermatuta izan zitzan, gurasoak ere erabat inplikatu ziren proiektuan, eta askotariko lanak egin zituzten ikastola aurrera ateratzeko. "Maiz laguntzera joaten ginen gurasook, eta egiten genekien horretan jartzen genuen gure alea". Azpimarratu dutenez, auzo-lana zuten guztiaren oinarri, eta modu horretan egiten zituzten, esaterako, ikastolaren garbiketa eta mantenu lanak. "Ahal genuen guztian laguntzen genuen. Zer ez genuen egiten gurasook orduan...", esan du zestoarrak. "Taberna ere jartzen genuen dirua ateratzeko. Han saltzeko zenbat patata tortilla egindakoa ote naiz…", erantzun du Arrietak. Artean guraso elkarterik ez, baina modu antolatuan egiten zituzten zeregin horiek guztiak: "Ondo antolatu ginen, eta andereñoek ere asko lagundu ziguten. Beti pausoa aurrera ematen genuen, eta ‘gero gerokoak’, pentsatzen genuen", dio Txantonek.

Euskararen aldeko txertoa

Azkoitiko Ikastola aitzindaria izan zen herrian, eta an-dereño zein guraso haiek izan zuten ausardiaren lekuko izan izan ziren aurreneko ikasleak; horiek, beraien aza-lean bizi izan zuten ikastola aitzindariaren aurreneko probaldia. Hain zuzen ere, ikastolako lehen lau ikasle ohi dira Eduardo Sudupe (Azkoitia, 1965), Jexux Larra-ñaga (Azkoitia, 1966), Pello Larrañaga (Azkoitia, 1965) eta Lourdes Sudupe (Azkoitia, 1965). Laurek 3-4 urte zituzten ikastolaren aurreneko egoitza hartara joaten hasi zirenean, eta artean txikiak izanagatik, badituzte urruneko oroitzapen batzuk, baita anekdota ugari ere. "Irudipena daukat gela ilun samarra zela eta banku estu batzuk zituela. Ondo gogoan dut, era berean, Mari Karmen andereñoa mantala lotzen ari zitzaidan ba-tean, sagu bat pasatu zela gure aurretik". Ohikoa den moduan, lau ikasle ohiek abestiekin, jaialdiekin eta jo-lasekin lo-tzen dituzte umetan ikastolan bizitakoak, eta gehienek oroitzapen positiboak badituzte ere, bazen hara gogoz kontra joaten zenik ere: "Egunero, negar eta negar egiten nuen ikastolara joan behar nuelako. Ma-lkoz beteta iristen nintzen hara, hura zen hura handik alde egiteko gogoa", gogoratzen du, barrez, Jexuxek.

Talde txikia handitzen ari zela eta, hurrengo ikasturtea Azkoitiko Elizbarrutiaren esku zegoen Artxamendiko etxean hasi zuten 131 umek eta bost andereñok. Hain zuzen ere, orduko ume kopuruaren eraginez, adinaren

arabera bereizi zituzten ikasleak. Gelak adinka bana-tu bai, baina sexuen araberako bereizketarik ez zuten egin, eta orduko herriko ikastetxe gehienetan ez bezala, hasieratik eskolak mistoak ziren Azkoitiko Ikastolan: "Hori bateren baten edo batzuen irizpidez erabakiko zuten. Gelak mistoak izatea ez zen kasualitatea, eta garrantzitsua ere izango zen garai hartarako; izan ere, erabaki hura hartu zuenak genero ikuspuntua kontuan hartuta egingo zuen", dio Eduardok.

Lau lagunen arabera, bazeuden ikastola "berezia eta aurrerakoia" egiten zuten hainbat kontu, eta euskal kulturarekiko zuen sentsibilitatea zen horien artean nabarmenena. Izan ere, ikastolaren funtzionamenduan zein han eskaintzen ziren eskoletan euskal kulturak eta haren tratamenduak "presentzia nabarmena" zue-la gogoratzen dute ikasle ohi guztiek. "Andereñoek konpromiso itzela zuten euskal kulturarekiko. Hein ba-tean, hori sustatzeko sortu zen ikastola, eta lortu zutela esan dezakegu. Izan ere, ikasleentzat euskal kulturaren aldeko txertoa izan zen ikastola. Gogoratzen naiz be-hin Zugarramurdira [Nafarroa] egin genuela txangoa. Garai hartan, inori ez zitzaion bururatzen eskolatik hara joatea", azpimarratu du Pellok. "Ez dut uste bes-te ikastetxeetan halako giroa izango zenik", gaineratu du Lourdesek. "Ondo gogoan dut, esaterako, Franco hil zen eguna; oso berezia izan zen ikastolan, ospatu egin genuen, festa girorik izan ez bagenuen ere. Euskal kul-turaren aldeko txertoagatik izan ez balitz, beharbada oharkabean igaroko genukeen egun hura".

IZENA TA DIZENA

Ikasleak Artxamendin jolasean.

Ikasleak eskola orduan, Artxamendin.

10 maxixatzen.eus

IZEN

A TA

DIZ

ENA

Orduko irakasleek zuten jarrera ere nabarmendu du Eduardok: "Zigorrengatik ere bereizten zen ikastola. Guk, behintzat, ez genuen zigorrik jasotzen, eta bes-te hainbat ikastetxetako ikasleek beti zuten zerbait: maisuek zigortu edo jo egin zituztela, esaterako". Oro har, gaur egungoekin alderatuta, orduko maisuek zein gurasoek, "beste gogo eta konpromiso bat" zutela uste du Lourdesek. "Ikastolaren sorrera zen hura, eta proiektuari bultzada eman behar zitzaion; denek jarri behar zuten beren alea, eta irakasleen eta gurasoen ar-teko elkartasuna eta harremana orain baino hobea zen. Garbitzera joan behar bazen, joan egin behar zen, eta beste edozer lan egin behar bazen, gauza bera. Denetik egin zuten haiek, eta gaur egun, ez dago halako lotura-rik ikastolarekin".

1978-1979 ikasturtean utzi zion ikastolak Elizaren babespean egoteari, eta arauzko izaera hartu zuen. Ikasleen kopuruak goraka jarraitzen zuela eta, Artxa-mendin ez ezik, herriko beste hainbat lekutan ere hasi ziren eskolak ematen; besteak beste, egun anbulatorioa dagoen Jausoro eraikinean eta Altzibar auzoan zegoen Landakanda inguruko eskola etxean. Leku arazoari au-rre egin nahian, 1980ko irailean zabaldu zituen ateak ikastolaren egungo eraikinak. Ikasturte hartan, gainera, aldaketa etorri zen: Azkoitiko Ikastolak Xabier Munibe Ikastola izena hartu zuen. Hogei urteren ondoren, Ar-txamendiri agur esateko ordua iritsi zen. Euri asko egin du ordutik, baina Xabier Muniberen bideak aurrera jarraitzen du, beste mende erdiz, gutxienez, euskarari lotutako balioetan lan egiten jarrai dezan.

-

Xabier Munibe Ikastolaren mende erdia ospatzeko, Udaberri guraso elkarteko kideak ekitaldi berezi bat prestatzen ari dira. Oraindik data zehatzik jakinarazi ez badute ere, aurreratu dute askotariko diziplinak uztartuko dituen emanaldia eskainiko dutela ikastuartearen amaiera aldera, herriko plazan.

350 bat lagunek parte hartuko dute koloreak, musika eta dantza uztartuko dituen ikuskizunean, eta antola-tzaileen asmoa da azken 50 urteetan ikastolaren parte izan diren pertsonak han egotea. Horretarako, herritarren parte-hartzea ezinbestekotzat jo dute, eta egitasmoa ahalik eta ondoen antolatzeko, bilera ireki bat deituko dute otsailerako. Bilera horretan, besteak beste, egitasmoaren inguruko informazioa zabalduko dute eta lantaldeak osatuko dituzte.

Ekitaldiaz gain, argazki erakusketa ere ari da antolatzen Udaberri guraso elkartea. Torrezuri erakustokian erakutsiko dituzte ikastolaren ibilbideko atzoko eta gaurko irudiak, eta erakusketarako argazkiak biltzen ari dira buru-belarri zenbait lagun. Argazkietako batzuk, gainera, ikastolaren sarreran ikus daitezke dagoeneko.

Askotariko diziplinak uztartuta, mende erdia ospatzeko

plazara aterako dute ikastola

Artxamendin egindako jaialdi bateko irudi bat.Ikasleak Artxamendiko atarian.

Ikasleek eta irakasleek Artxamendin ateratako azken argazkia.

maxixatzen.eus

-

12 maxixatzen.eus

maxixatzen.eus

IRITZIXE

Hainbeste ordu, zertarako?�Iosu Irizar Alberdi

Abenduaren 3an, guztiok dakigunez, euskararen eguna ospatzen da urtero, baina bi egun beranduago ere badago nazioarteko egun bat, bestea bezain ezaguna ez den nazioarteko egun bat. Zein ote da? Zeren eguna ospatzen da abenduaren 5ean? 1985etik, Nazio Batuen Erakundeak hala erabakita, Boluntarioen Nazioarteko Eguna ospatzen da egun horretan. Bai, ongi irakurri duzue, boluntarioen eguna.

Zer da, ordea, boluntario izatea? Ba ote dakigu ziur zer esan nahi duen? Boluntarioek komunitate edota norbai-ten alde dohainik, norberaren erabakiz eta askatasunez lan egiten dute, eta gainera, ez dute egindako lanagatik dirurik jasotzen. Oso garrantzitsua da azken hori azpima-rratzea; boluntarioek musutruk egiten dute lan, ez dute kobratzen, baina benetan jasotzen dutena, edozein solda-ta baina hobea da, eta benetan betetzen zaituen zerbait izan ohi da.

Bestalde, Berrian irakurri nuen artikulu batek zioen bo-luntarioak gizartearen makulu zirela. Erabat ados nago informazio horrekin. Boluntariotzarik gabe, gizarteko arlo asko desagertuko edota oso ahul geratuko lirateke. Zergatik? Boluntarioak beste pertsonei laguntzeko arloe-tan daudelako. Herrian bertan hainbat talde eta pertsona boluntario ugari aritzen dira askotariko pertsonen alde lanean: haurren eta gazteen alde, zailtasunak dituztenen alde, behar bereziak dituztenen alde, adinekoen alde eta abar. Herri honetan ere boluntarioek badute beren pre-sentzia.

Hala ere, jende asko al da boluntarioa? Eusko Jaurlaritza-ren arabera, biztanleriaren %13,4 aritzen da boluntario-tza lanetan Euskadin. 2018ko datua da, eta igotzen ari da boluntarioen kopurua; izan ere, 2012an %8,6 ziren soilik besteen alde dohainik lan egiten zutenak. Beraz, suposa-tzen da biztanleriaren %13 gizartean inplikatzen dela eta konpromisoa eta ardurak hartzen dituela gainerakoen

alde lana egiteko. Zortzi euskaldunetik batek egiten du boluntariotza lana, eta kalkulatzen da Euskadin, gutxi go-rabehera, 242.000 boluntario daudela. Ondorioz, kontuan hartu beharreko taldea dela iruditzen zait.

Badakigu dezente direla, baina erraza al da boluntarioa izatea gaur egungo gizartean? Nire esperientzia propiotik ezetz esango nuke. Besteen aldeko lanak esfortzu handia eta denbora asko eskatzen du. Askotan, lanarekin eta bes-telako kontuekin oso okupatuta bizi gara, eta ia ez dugu denborarik gure denbora libreaz gozatzeko. Bestalde, gizarte indibidualista honetan, bakarkako joera dagoen gizarte honetan, teknologiak kontrolatzen gaituen gizarte honetan, oso zaila da zerbaiten aldeko konpromisoa har-tzea. Besteen alde lan egitea ez da ondo ikusten askotan edo hori egiten duen jendea inozotzat hartzen da; gizar-te indibidualista honentzat oso arraroa da beste norbaiti ordu pila bat dohainik eskaintzea.

Gizarteak ez du laguntzen boluntario izaten, ia denak kon-trako baldintzak dira. Hala ere, jendeak denbora atera-tzen du benetan betetzen duen hori egin ahal izateko. Ni neuk hamar urte daramatzat Alai Batza aisialdi elkartean boluntario lanetan. Hamar urte, ia asteburu guztiak hau-rren eta gazteen alde, beraiek aisialdi egokia izan deza-ten… Denbora asko eskaini diot, eta gauza asko ere alde batera utzi behar izan ditut nire denbora librea haurrei eskaintzeko. Gizarteak galdetuko balit zergatik edo zer-tarako egiten dudan hori, ez naizela damutzen eta urte hauetan guztietan jaso dudan denak balio didala eta be-tetzen nauela nik erantzungo nioke; hori nahikoa da ni-retzat. Harro oihukatzen dut boluntarioa naizela.

Zuek besteen aldeko lana egitera animatu nahi zaituz-tet, boluntarioen bidez mundu hobea egin dezakegulako, gure inguruko egoera aldatu dezakegulako eta jende as-kori lagun diezaiokegulako. Bai, keinu txikiek mundua al-datu dezakete.

14 maxixatzen.eus

Irudigilea dela dio Gorka Larrañaga artistak. Hamarkada bat pasatxo ozeanoaren bestaldean igaro ostean, jaioterrian dago berriz ere azkoitiarra, baina oraindik ere Mexikorekin batzen duen zilborestea ez du guztiz eten. Izan ere, hainbat proiektu du eskuartean, hala nola Eibarren hil honetan irekiko duen artista mexikarren erakusketa. Herrialde hartan egin beharrekoak eginda, ordea, Azkoitira bueltatu eta ibilbidea "berrabiaraztea" erabaki zuen Larrañagak urtebete badela.

Orain dela urtebete iritsi zinen Mexikotik. Nolakoa izan da han bizitako esperientzia?Oso esperientzia indartsua izan zen. Mexiko Hiria oso hiri handia da, eta museo eta galeria asko daude bertan. Beraz, topatu nuen egin nahi nituen gauzak non egin. Euskal Herrian ibilbide labur bat egina nuen artearen munduan, eta Mexikora heldu eta lehenengo urteetan horri heldu nion. Gero, denbora pasatu ahala, Mexiko entzuten

hasi nintzen, eta handik bizpahiru urtera, herrialdeko gauzekin hasi nintzen lanean. Lanerako metodologia bera mantendu dut urte guzti hauetan, baina irudiak eta kolorea erabiltzerakoan, Mexikon askeago aritu naiz. Esan daiteke Mexikon Gorka mexikar bat sortu zela. Garai batean istorioz beteta zeuden egiten nituen lanak; gaur egun, berriz, formalagoa da egiten dudana.

Casa Galeria proiektua gauzatu zenuen Mexikon. Zertan datza proiektua?Mexikora joan aurretik, asko ibiltzen nintzen Matadeixen, eta eskola eta mundu horretan ikasi nuena Mexikon praktikan jartzeko aukera izan nuen. Mexiko Hirian bizi nintzen lekuan bost metro koadroko sail bat nuen. Halako espazioa izanda, gauzak egiten hasi nintzen Ekuadorreko eta Txileko bi lagunekin. Erakusketak, kontzertuak nahiz antzerki esperimentalak antolatzen genituen espazio bat sortu genuen, eta filosofia situazionista genuen; hau

�Anartz Izagirre Zubimendi

Gorka Larrañaga: "Militantzia artistikoa lanarekin uztartzea oso gogorra egin zitzaidan Mexikon"

Hamahiru urte egin zituen Gorka Larrañagak (Azkoitia, 1974) Mexiko Hirian bizitzen, eta duela urtebete inguru Euskal Herrira bueltatu zen. Artean murgildu zenetik gaur arte, bere lanetan hainbat aldaketa nabaritu duela

aitortu dio Larrañagak Maxixatzeni, baina betiko metodologia berbera erabiltzen duela nabarmendu du.

GAL

DET

U AH

ALA

ERAN

TZUN

Gorka Larrañaga margolaria.

maxixatzen.eus

da, gauzak gertatzea zen garrantzitsua, eta emaitzak ez zuen halako garrantziarik. Filosofia hori ardatz hartuta, gauza dezente egiten hasi ginen, eta handik denbora batera espazio hori garrantzia hartzen hasi zen inguruan; erreferentea izan zen askorentzat. Horrez gain, Etxepare Institutuarekin erlazio erregular bat sortu nuen: etxean bagenuen espazio bat egonaldiak egiteko, eta hara artista euskaldunak ekartzen hasi ginen. Casa Galeriaren filosofia ez zen galeria komertzial bat sortzea, espazio independente bat eratzea baizik. Denbora pasatu ahala, ordea, militantzia artistikoa lanarekin uztartzea oso gogorra egin zitzaidan, eta gehiegizkoa izan zen niretzat. Herrialdearekin ere krisialdi moduko bat izan nuen, eta Euskal Herrira etortzea erabaki nuen.

Artista bezala zer eman zizun esperientzia hark?Mexikok arte profesionala zer den irakatsi dit. Ikusi nuen arte munduan posible zela bizitza zeure kasa aurrera ateratzea. Asko ireki nuen artearen esparrua. Hara joan nintzenean, produktorea nintzen; gero, ordea, unibertsitatean egonaldia egin nuen, baita arte akademia garrantzitsu batean ere. Horrez gain, Casa Galerian kudeatzaile eta galerista moduan aritu nintzen lanean. Artearen adar asko ukitu nituen Mexikon, eta asko ikasi nuen horietatik.

Bizitzaren zati handi bat Mexikon egin duzu, eta bestea Euskal Herrian. Artearen pertzepzioa desberdina al da batean eta bestean?Mundu zaharraren eta berriaren dikotomia hori badagoela egia da. Europan ilustrazioa eman zen, eta ondoren modernismoa. Mexiko, ordea, mundu berria da, eta asko igartzen da historikoki ez dutela modernismorik pasatu han. Mexikora espainiarrak joan ziren, eta dena aldatu zuten. Hori dela eta, Mexikon oraindik badute basati puntu bat, jendeari kuriositatea pizten diona. Euskal Herrian kultur politika nahiko txertatuta dagoela iruditzen zait, eta dena oso europartuta dago; hau da, jendea ohituta dago kalera irten eta erakusketak ikustera. Mexikon dena oso eferbeszentea da, eta mexikarrek Euskal Herrian baino intentsitate handiagoa bizi dute. Horrek guztiak asko estimulatu nau urteotan.

Euskal Herrira heldu eta berehala 'Reset' erakusketa zabaldu zenuen.Mexikotik bueltatzeko unea zela ikusi nuen. Kolorearen erabilerarekin oso saturatuta nengoen, eta pinturaren joko plastikoan zentratu nahi nuen, narraziorik gabe. Euskal Herrira oso nekatuta eta hustuta iritsi nintzen; ordenagailu baten moduan berrabiarazteko beharra nuen, eta hortik sortu zen Reset erakusketa. Ekintza sinboliko bat izan zen, eta egiten ari nintzena ariketa plastiko bilakatu nuen.

Elkarrizketa batean aipatu zenuen margolaria baino marrazkilaria zarela orain. Zergatik?Istorioak kontatzeari utzi diodanean, pintura den horretan gehiago zentratu naiz, eta orduan konturatu naiz zer sakrifizio eta zailtasun maila duen lanketa horrek. Konparatzen ditut pinturarekin ditudan sentipenak eta

marrazterakoan nola moldatzen naizen, eta ohartzen naiz marrazkietan askoz hobeto murgiltzen naizela. Orain ez margolari eta ez marrazkilari, nire burua irudi sortzaile moduan ikusten dut, begirada erakartzen duten irudiak sortzea gustatzen zait. Horretarako, marrazkiak, pinturak, objektuak eta eskulturak erabiltzen ditut, besteak beste.

Zein motatako artea egiten duzula esango zenuke?Nire estiloa etiketatu beharko banu... pop garaikidea eta estilo surrealista nahasten ditudala esango nuke. Hori diot nire erakusketen inguruko kritikek eta iruzkinek hala diotelako, ez nik hala sentitzen dudalako. Gaur egungo gizarteko elementuekin jolasten dut, eta Mexikon bizita, itsatsi egiten zaizu surrealismoa; hobeto esanda, Mexikok barruan duzun surrealismoa ateratzen dizu, han asko nahasten baitira bizitza erreala eta surrealismoa.

Non topatzen duzu arterako inspirazioa?90eko hamarkada amaieratik irudien biltegi bat daukat disko gogor batean. Irudi asko neuk sortutakoak dira, eta beste asko telebistan, aldizkarietan eta Interneten topatutakoak. Biltegi horretatik hartzen ditut irudiak. Telebistaren semea naiz, eta alde horretatik nire imajinarioak gehiago jotzen du irudi analogikora, collage hustua deitzen diot egiten dudanari; irudiak hartu eta birsortu egiten ditut. Hori da nire metodologia, nire lanetan errepikatzen dena.

Ba al duzu artista erreferenterik? Hala bada, horiek ba al dute eraginik zure artelanetan?Bai, baditut. Nik esango nuke artista guztiok dugula beste batzuen eragina, eskizofrenia bisual baten eraginean bizi baikara. Unibertsitatean egin nuen ikerketan bada oso garrantzitsua izan den artista bat: Fabian Marcaccio. Artista horrek asko lantzen du gaur egungo irudi birtualak ekarritako iraultza. Dena den, esango nuke gehienbat inguruko artistengandik ikasi dudala, nahiz eta nire lanean eragin handirik ez duten izan.

Zure artelanak justifikatu beharrik sentitu al duzu inoiz?Nire artelanak justifikatu baino gehiago, fakultatetik ateratzerakoan nire pintura justifikatu beharra ikusten nuen. Gaur egun, pintura ez dago oso kontsideratua arte garaikidean, eta margolari bezala halako konplexu bat izan dut arte garaikidearekiko. Beraz, erretorika bat sortzen nuen, diskurtso bat arte garaikidearen aurrean gutxiago ez izateko. Gero, heldutzen joan nintzen heinean jakin nuen zein nintzen; neure buruari esan nion irudiak gustatzen zitzaizkidala, eta orduan konturatu nintzen irudi sortzailea nintzela.

Ez zara geldirik egoten den horietakoa. Zein proiektu dituzu orain eskuartean?Eibarren erakusketa bat jarriko dut urtarrilean. erdialdean Eibarreko Portalea aretoan Mexikoko arte garaikidearen inguruko erakusketa bat zabalduko

GALD

ETU AHALA ERANTZUN

16 maxixatzen.eus

GAL

DET

U AH

ALA

ERAN

TZUN

«Kolorearen erabilerareKin

oso saturatuta nengoen, eta

pinturaren joKo plastiKoan

zentratu nahi nuen»

dut. Hamabost artista mexikarren erakusketa jarriko dugu, eta neuk ere parte hartuko dut horretan. Egun, alderantziz ari naiz, euskal artistak Mexikora eraman beharrean, Mexikokoak Euskal Herrira ekartzen ditut. Horrez gain, datorren maiatzean Valladolideko Peñafiel herrian erakusketa bat jarriko dut. Horiek dira gaur gaurkoz epe motzean buruan ditudan proiektuak.

Azkoitiko eraikin bateko bebarruan horma-irudi bat egin zenuen. Nondik nora?Eraikina berritu duen arkitekoa, Beñat Alkorta, bertan hazitakoa da, ni bezala. Eraikina berritzerakoan hark nire arrebari galdetu zion prest egongo ote nintzen bebarru horretan horma-irudi bat egiteko. Urteetan nire etxea izandakoa zen etxebizitza hura, eta gainera, nire aitona eraikitzailea zen, eta hark eraiki zuen eraikin hori. Alkortak askatasuna eman zidan nahi nuena egiteko, baina horma-irudi esanguratsu bat egin behar nuela iruditu zitzaidan. Auzoari berari izena ematen dion Floreagazar jauregia txikitatik ezagutzen dut, eta egokia iruditu zitzaidan irudi hori bebarrurako. Esperientzia polita izan da, bi hilabete eman baititut bertan horma-irudia egiten, eta bizilagunek ikusi dute zer nolako lana duen halako artelan bat egiteak.

Inoiz pentsatu al duzu beste diziplina artistiko batzuk uztartzea?Gazteagoa nintzenean Gasteizko produktore batean egiten nuen lan animazio tradizionalean, eta gustatuko litzaidake han ikasitako guztia praktikan jartzea eta ikus-entzunezkoen arlora salto egitea. Gero, ordea, nire buruari galdetzen diot zergatik joan behar dudan beste diziplina batera, neurean ikasteko kontu asko ditudanean. Egia esan, gustatuko litzaidake arte garaikideko praktika erreal batean zerbait egitea; hau da, gaur egungo metodologiak ikustea eta prozesu horiek barrutik ikastea.

«esango nuKe artista guztioK

dugula besteen eragina,

esKizofrenia bisual batean bizi

baiKara»

«orain ez margolari eta ez

marrazKilari, nire burua irudien

sortzaile moduan iKusten dut»

Larrañagak bebarru batean egindako horma-irudia.

maxixatzen.eus

PUBLIRREPORTAJEA

Larrañagak bebarru batean egindako horma-irudia.

18 maxixatzen.eus

Abenduak 16, astelehena. Arratsaldeko seiak. Mahaiaren gainean pastak eta bizkotxoa daude, edateko ura eta la-ranja zukua. Kaferik ez, baina Death Cafe saiorako hamar bat lagun elkartu dira Elkargunean. Elkar agurtu dute, mahaiaren bueltan eseri eta hitz jario ederrean hasi dira. Tertuliarako bildu dira, heriotzaren inguruan hitz egiteko, hain zuzen. Bakoitzaren bizipenetatik abiatuta hitz egiten dute heriotzaren inguruan saioetan. Saio irekiak dira, bai-na konfidentzialtasuna eta errespetua dituzte oinarri.

Seigarren Death Cafe saioa dute abendukoa. Maider Etxe-berriak eta Maider Letek antolatuta hasi ziren Death

Cafe saioak egiten Azkoitian, maiatzean. "Orion, Vivir un buen morir [Heriotza on bat bizi] formazio saioan egin genuen topo biok. Ikastaro hartan, Zarauzko Death Cafe saioetako kide bat ezagutu genuen. Orduan, bion artean hitz egin eta Azkoitian horrelako saio bat anto-latzea pentsatu genuen", azaldu du Etxeberriak. Saioen bideratzaileak dira biak: "Bateren batek antolatu behar ditu saioak: ordua jarri, lekua hartu… Tertulietan, or-dea, beste bi partaide gehiago gara. Hala ere, denok isi-lik geldituz gero, galderak egiten hasten gara solasaldia pizteko. Dena den, azken saioetan ez dugu galderarik egin beharrik izan".

�Nerea Uranga Bastarrika

"Oso garrantzitsua da heriotzaz lasaitasunez hitz egiteko aukera izatea"

Maiatzetik egin dituzte Death Cafe saioak Azkoitian. Heriotzaren inguruan tertulia egiteko biltzen dira mahaiaren bueltan dozena bat lagun. Gizartean tabua den gaiaz lasai eta konfiantza giroan jarduteko aukera dute saioetan. Heriotzaren gaia landuta, bizitzari zentzu gehiagorekin heltzen zaiola diote Maider Etxeberriak

(Azkoitia 1975) eta Maider Letek (Azkoitia, 1976).

BA A

L D

AKIZ

U?

Maider Lete eta Maider Etxeberria.

maxixatzen.eus

Lanbidez psikologoa da Etxeberria, doluan espezializatu-takoa. Letek, berriz, adinekoen egoitzan egiten du lan. Biek ala biek heriotza umetatik dute presente. "Heriotza ingu-ratzen duen guztiaz txikitatik jakin-mina izan dut. ‘Zerga-tik gaude hemen? Nora joan behar dugu?’, gauza horiez galdetu izan diot neure buruari. Gaur egungo gizartean he-riotzaz hitz egiteko tabua kendu eta horretaz ere hitz egin beharra dago. Heriotza bera bizitzaren beste parte bat da. Heriotzak apasionatu egiten nau, baina baita bizitzak ere", dio Etxeberriak.

"Bizitzen ikasteko" balio du heriotzaz hitz egiteak, Leteren arabera. "Heriotza ezkutatzen baduzu, beldur batzuk di-tuzu, eta heriotza iritsi arte ez duzu ezer egiten. Heriotzaz jarduteko lasaitasuna barneratuta daukazunean, beste ba-lio bat ematen diozu bizitzari. Beti beldurrekin, kezkekin... bizi ez den jende asko dago. Denok hilko gara, iritsiko zaigu egun hori, baina bitarteko egunetan zer egin behar dugu?". Behin heriotzaz hitz egiten hasita, jendea katigatuta geldit-zen dela dio Letek. "Heriotza inguratzen duen guzti hori az-tertzen hasita, horretaz guztiaz hitz eginda, ikusita jendea nola dagoen, zer behar dauden… Hori guztia aztertu ondo-ren, atzerapausoa ematea oso zaila izaten da". Etxeberria ere bat dator: "Hiltzearen beldur handiena zein da? Nik argi daukat, aurretik ez bizitzea. Beldurra bizitzak ematen du, ez heriotzak".

Lasai, konfiantza giroan, ikuspegi eta esperientzia desberdi-nak elkarbanatuz jarduten dute tertulian saioetan. "Gure bi-zipenez jarduten dugu, ditugun beldurrez. Saioetan inork ez du inor epaitzen, bakoitzak bere iritzia dauka eta bertan hitz egiten dena handik ez da ateratzen. "Oso garrantzitsua da la-saitasunez hitz egiteko aukera izatea", gaineratu du Letek.

Tertuliarako saioak dira, baina ez dira esperientzia pertso-naletan edota doluan laguntzeko; ez dira terapia saioak. Hala ere, norberaren bizipenak beste batzuenekin elkarbanatzea lagungarri izan daiteke. "Nahiz eta saio terapeutikoak ez izan, lagungarriak dira kasu askotan. Gizartean tabua den gaiaz la-sai hitz egiteko aukera izateak berak asko laguntzen du", uste du Letek. "Hitz egiteko eta konpartitzeko desiatzen gaude. Gauza potenteak kontatzen dira, gainera. Jendea askatzen de-nean, benetan askatzen da, eta bene-benetako gauzak esaten ditu". Saio batean partaide batek urteetan inori kontatu ga-beko bizipen bat elkarbanatu zuela gogoratu dute. "Denok barrez hasi ginen, barre egiteko kontu bat zelako; bera, or-dea, ez zen ausartzen inori esatera. Azkenerako, kontatu zuen hura ere barrez hasi zen. Oso lasai gelditu zen".

Adinean aurrera egin ahala, heriotza natural hartzeko joera galdu egiten da, Etxeberriaren ustez. "Nire bi alaba txikiek beren erara hitz egiten dute heriotzaz, baita nirekin ere.

Txikitatik hasten gara dolu txikiak egiten. Heldutzen joaten garen heinean, ordea, galdu egiten da heriotzaz aritzeko na-turaltasuna. Death Caferekin hori berreskuratzen ari gara”.

Bizipenak elkarbanatuzZortzi-hamar lagun bildu izan dira orainarteko Death Cafe saioetan. 20 eta 60 urte arteko partaideak dira gehienak; pare bat kenduta, beste guztiak emakumeak dira. Hitz egi-tea libre da, ez da derrigorra. "Batzuek esan izan digute: 'Ni joango naiz saiora, baina ez dut hitz egingo'. Gero, eto-rri eta hitz egiten hasten direnean, ezin isildu". Giro ederra izaten dute. "Talde polita dugu. Askotan ez da jakiten ter-tulia nondik nora joango den ere. Heriotzaz jarduten dugu, baina barre pila bat egiten dugu", diote biek.

Death Cafe saioetan parte hartzen duten hiru herritar dira Iban Castro (Azkoitia, 1998), Elena Arrizabalaga (Azkoitia, 1998) eta Marian Mangas (Azkoitia, 1973). Gustura daude hirurak saioekin, "konfiantzan eta lasaitasunean" hizketan jarduteko aukera dutelako. Castro Erizaintza ikasten ari da, eta gertu sentitzen du heriotzaren gaia. "Asko intere-satzen zait jakitea jendeak zer uste duen heriotzaz. Jen-dearen ikuspuntu desberdinak ezagutzea nire lanbiderako baliogarria izango dela uste dut. Batzuek oso onartuta daukaten gaia da, baina beste batzuentzat, katastrofea da".

Castrok aipatuta parte hartzen du Arrizabalagak saioetan. "Bion artean askotan hitz egiten dugu heriotzaz, zalantza eta gogoeta asko ibiltzen ditugu. Saio hauek egiten ari zi-rela komentatu zidan Ibanek, probatzera joan eta gusta-tu egin zitzaidan". "Gizarteko tabuak gainditzeko balio du tertulietan parte hartzeak, Arrizabalagaren arabera. "He-riotza gizartean gai tabua da, eta tabu horrek sortu dizkigu beldurrak. Beti uste dugu heriotzaz ditugun zalantzak eta beldurrak geuk bakarrik dauzkagula. Death Cafeetan ikus-pegi desberdinak agertzen dira gaiaz, eta hainbat ideia ar-gitzeko lagungarriak dira saioak. Bakoitzaren barne lanke-tarako aberatsa da besteen esperientzia entzutea".

Betidanik egin zaio "erakargarria" heriotzaren inguruko dena Mangasi. "Hala ere, beldurra eman izan didan gaia da. Death Cafek proposatzen duen gunea nire gogoa ase-tzeko toki aproposa iruditu zitzaidan, eta parte hartzen hasi nintzen. Heriotzari buruz lasai jardutea bizitza zentzu gehiagorekin bizitzeko eta disfrutatzeko baliagarria dela uste dut. Bizitzari berari zentzu gehiago ematen zaio".

Hiltzetik inor ez da libratuko, baina bitartean ondo bizi-tzeko ahalegina egin behar dela diote mahaiaren bueltan elkartutakoek. Death Cafe saioek horretarako balio dutelakoan daude; bizitzako egun eta une bakoitza zentzu gehiagorekin bizitzeko.

BA AL DAKIZU?

20 maxixatzen.eus

01Amaitu berri den urteak askotariko albisteak utzi ditu herrian, eta Maxixatzenek horietako

batzuk gogoratu ditu, urtearen errepasoa egiteko.

Urtarrilaren 12an hil zen Iñaki Garmendia 'Laja', askorentzat mito bilakatu zen trikitilaria, 74 urte zituela. Laja baserrian jaioa, oso gaztetatik hasi zen trikitiaren munduan murgiltzen. Ramon Zubizarreta 'Landakanda' pandero-jotzaile azkoitiarrarekin osatu zuen bikotea Lajak, eta plazaz plaza ibili ziren biak urte askoan. Azken urteak, berriz, Mikel Alustizaren ondoan eman zituen. Samin handia eragin zuen Lajaren heriotzak, eta ehunka lagunek agurtu zuten musikaria, trikiti eta pandero doinu artean.

San Jose adinekoen egoitzak "irisgarritasun" arazoak dituela eta, eraikina herrigunera gerturatzea eskatzeko, etenik gabeko ibilbideari ekin zion Egoitza Kalera taldeak otsailean. Besteak beste, sinadura bilketa hasi zuten, eta hilabete eskasean, 3.224 herritarren atxikimendua jaso zuten. Ordutik, Udala osatzen duten alderdien agendan daude egoitzaren irisgarritasuna eta Egoitza Kalerakoen eskaerak.

URTARRILA

OTSAILA

maxixatzen.eus

Jaioterrian eman zioten azken agurra Xabier Arzalluz politikari jeltzale historikoari. Iñigo Urkullu Eusko Jaurlaritzako lehendakaria eta Uxue Barkos Nafarroakoa buru zirela, erakundeetako eta alderdi politikoetako ordezkari eta herritar andana bildu zen Andre Mariaren Jasokundearen parrokian, azkoitiarraren hileta elizkizunerako.

MARTXOA

Korrikaren 21. edizioa egun argiz heldu zen Azkoitira. Hain zuzen ere, apirilaren 12an iritsi zen euskararen aldeko lasterketa Elgoibartik herrira, eta Azkaratera ailegatu orduko, herritarren erantzun zabala jaso zuen egitasmoak. Euskararen aldeko mezuak behin eta berriz ozen aldarrikatu zituzten milaka herritarrek; batzuek jauzika, besteek barrez, baina guztiek emozioz.

APIRILA

22 maxixatzen.eus

Maiatzaren 26an udal hauteskundeak irabazi ostean, EAJk agintea berretsi zuen Azkoitian. Dena den, aurreko agintaldian izan zuen gehiengo osoa galdu zuen. Egun, jeltzaleek PSE-EErekin osatzen dute Udal Gobernua.

MAIATZA

Azken urteetako soka luzearen ondoren, ekainarekin bat inauguratu zuten Gaztanenea eraikinaren ondoan dagoen umeentzako parke estalia. Jolasguneak egokitutako gune bat du, ume guztiek izan dezaten gunea erabiltzeko aukera.

EKAINA

Imanol Aleson eta Ixaka Oñederra azkoitiarrek Julian Morcillo madrildarrarekin batera osatu zuten 'Burugogorrak' taldeak irabazi zuen Ehunmilak Ultra Trail proba, marka hautsita, gainera. Hirukoteak egun bat, hiru ordu eta 28 minutu behar izan zituen 168 kilometroko ibilbidea osatzeko.

UZTAILA

ABUZTUAHainbat hilabetez obrak geldirik egon ostean, Visesa sozietate publikoak berriz abiatu zuen Floreaga auzoko Tekla eremuan aurreikusitako babestutako etxebizitzak eraikitzeko lehiaketa. Guztira, babestutako 30 etxebizitza eraikiko dituzte Teklan.

maxixatzen.eus

ABENDUA'De Miguel auzian' epaitu zuten Gurutz Larrañaga absolbitu zuen Arabako Lurralde Auzitegiak. Hamar urteko inhabilitazio eskaera egin zuen fiskalak azkoitiarraren aurka, baina kargu guztietatik absolbitu zuten Eusko Jaurlaritzaren sailburuorde izandakoa.

Inoizko parte hartzerik handiena izan zuen Ttipi Ttapak prestatutako Lasterketa Solidario Inklusiboak. Lasterketan, guztira, 1.350 haurrek eta helduk eman zuten izena, eta orain arteko diru kopururik altuena eskuratu zuten antolatzaileek: 12.000 euro. Marea Urdinak jaso zuen diru sari hori, sentsibilizazioan sakontzeko.

IRAILA

URRIAGenero ikuspegia oinarri hartuta, herriaren diagnostikoa osatzeko Mapa Morea parte hartze prozesua abian du Udalak, eta urritik hainbat bilera egin du herritarrekin, ikastetxeekin zein udal ordezkariekin. Azkoitiaren ahalik eta argazki osatuena egitea da Mapa Morearen helburua, eta horretarako, hainbat arlo aztertu dute, hala nola segurtasuna, mugikortasuna, ongizatea eta denboraren kontziliazioa.

2019a urte berezia izan zen Azkoitiko Udal Musika Bandarentzat. Izan ere, 150 urte bete zituen taldeak, eta askotariko ekintzekin ospatu zuten urteurrena. Santa Zezilia egunekoa izan zen bereziena, Irene Elorzak idatzitako 'Gu, banda' liburua aurkeztu baitzuten leporaino betetako udaletxeko areto nagusian. Argazkien eta testuen bidez, taldearen historia eta ibilbidea jaso dute liburuan.

AZAROA

24 maxixatzen.eus

EZET

Z AS

MAU

!

HITZ GEZIDUNAK

HITZ GURUTZATUAK

GOITIBEHERA

Ezker-eskuin

▼

▼

▼

▼▼

▼

▼

▼▼

▼

▼

▼

Egokiera,aukeraMasurioaKuiatxoakHamabosteta bat

SutondokokateAzukrearenordezkoa

NafarroakoeskualdeaBelardi

▼ AtzizkiaKaleko

◆ IzenaJokaera

◆ DeituraHizkuntzazahar

AzterketaKontso‐nantea

AseArrantzatresna Maindirea,mihisea

▼

▼AzaleraunitateaEmakumeizena

▼

▼

▼BokalerrepikatuaArrazoia,zioa▼

▼Kontso‐nanteaDokumentu

7

6

5

4

3

2

1

8

9

10

11

Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edogehiago du asmatu beharreko hitzak.[1] Diruaren zati bat etorkizunerakogorde. [2] Gure herriko baserria, Aizpu‐rutxo aldean. [3] Aldez aurretik. [4]Metal bikaina. [5] Nafarroako kontzejua,Ezkabarten. [6] Modua. [7] Atmosferaeratzen duen gas nahastura. [8] Kristala.[9] Euskaldunon egunkaria. [10] Nazioa,sorterria. [11] Landa eremuko bizitegia.

HITZ GEZIDUNAK

HITZ GURUTZATUAK

1. Gure herriko baserria, Izarraitz aldean. 2. Arrantzaleek be‐zala astoek ere egiten dute. Kontsonantea. 3. Handia. Heuk.4. Gipuzkoako udalerria, Urola Kostan. Berrogeita hamar,zenbaki erromatarren arabera. Arazo eztabaidatu. 5. intxau‐rrondoen fruitu. Kanpo, landa. 6. Kontsonantea. Kasik. Zure.7. Emeak gurasoekiko. Tik‐..., erlojuaren hotsa. 8. Begira.Erreka baten gaineko pasabidea. Bokalik gabeko katea. 9. Metal guztietan bikainena da. Bihi, garau. Bokal biribila.10. Nire. Kontinente bat.

Ezker-eskuin

1 2 3 4 5 6 7 8 9 101

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Goitik behera1. Galaia denaren nolakotasun. 2. Une honetan. Hainbat lan‐dareren zati koloretsu eta, askotan, usaintsu. 3. Hedabidemota. Txistu, listu. 4. Errepikatuz, barrearen onomatopeia.Gizon izena. 5. Inbutua. Lehen bi letrak. Bokala. 6. Juntagai‐lua. Ipurtzuloa. 7. Euskal fonema. Laborarien lanabes. Edo.8. Ipar Euskal Herrian, garbi. Utik!, ospa! Einstenioaren ikurkimikoa. 9. Bokala. Maindireak, mihiseak. Bokal mehea. 10. Lanbidetzat arkitektura duen pertsona.

◆ Musikari azkoitiarra

GOITIBEHERA

▼

▼

▼

▼ ▼

▼

▼

▼

Kilogramo,laburreanOso ▼

▼

▼ZuriadierazkorEgileatzizkia

Toka,nuen

Nitrogenoa

▼

Palasareduna▼

Goitik behera

▼

▼

▼

▼▼

▼

▼

▼▼

▼

▼

▼

Egokiera,aukeraMasurioaKuiatxoakHamabosteta bat

SutondokokateAzukrearenordezkoa

NafarroakoeskualdeaBelardi

▼ AtzizkiaKaleko

◆ IzenaJokaera

◆ DeituraHizkuntzazahar

AzterketaKontso‐nantea

AseArrantzatresna Maindirea,mihisea

▼

▼AzaleraunitateaEmakumeizena

▼

▼

▼BokalerrepikatuaArrazoia,zioa▼

▼Kontso‐nanteaDokumentu

7

6

5

4

3

2

1

8

9

10

11

Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edogehiago du asmatu beharreko hitzak.[1] Diruaren zati bat etorkizunerakogorde. [2] Gure herriko baserria, Aizpu‐rutxo aldean. [3] Aldez aurretik. [4]Metal bikaina. [5] Nafarroako kontzejua,Ezkabarten. [6] Modua. [7] Atmosferaeratzen duen gas nahastura. [8] Kristala.[9] Euskaldunon egunkaria. [10] Nazioa,sorterria. [11] Landa eremuko bizitegia.

HITZ GEZIDUNAK

HITZ GURUTZATUAK

1. Gure herriko baserria, Izarraitz aldean. 2. Arrantzaleek be‐zala astoek ere egiten dute. Kontsonantea. 3. Handia. Heuk.4. Gipuzkoako udalerria, Urola Kostan. Berrogeita hamar,zenbaki erromatarren arabera. Arazo eztabaidatu. 5. intxau‐rrondoen fruitu. Kanpo, landa. 6. Kontsonantea. Kasik. Zure.7. Emeak gurasoekiko. Tik‐..., erlojuaren hotsa. 8. Begira.Erreka baten gaineko pasabidea. Bokalik gabeko katea. 9. Metal guztietan bikainena da. Bihi, garau. Bokal biribila.10. Nire. Kontinente bat.

Ezker-eskuin

1 2 3 4 5 6 7 8 9 101

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Goitik behera1. Galaia denaren nolakotasun. 2. Une honetan. Hainbat lan‐dareren zati koloretsu eta, askotan, usaintsu. 3. Hedabidemota. Txistu, listu. 4. Errepikatuz, barrearen onomatopeia.Gizon izena. 5. Inbutua. Lehen bi letrak. Bokala. 6. Juntagai‐lua. Ipurtzuloa. 7. Euskal fonema. Laborarien lanabes. Edo.8. Ipar Euskal Herrian, garbi. Utik!, ospa! Einstenioaren ikurkimikoa. 9. Bokala. Maindireak, mihiseak. Bokal mehea. 10. Lanbidetzat arkitektura duen pertsona.

◆ Musikari azkoitiarra

GOITIBEHERA

▼

▼

▼

▼ ▼

▼

▼

▼

Kilogramo,laburreanOso ▼

▼

▼ZuriadierazkorEgileatzizkia

Toka,nuen

Nitrogenoa

▼

Palasareduna▼

denbora-pasak

maxixatzen.eus

Doinua: Euskal Herriko lur maite hartan

�Silvia Etxaniz Alberdi

GAIA: Kalera

BERTSOA PAPEREAN

HITZ GURUTZATUAK

ERANTZUNAKHITZ GEZIDUNAK

GOITIBEHERA

Balkoi ertzera arrimatu taikusten dut parez pare

herriko hainbat adinekorenbizitoki paregabe

esku abilen, esku gozoenta zaintza bikainen saredistantziari erreparatuz

akats bat badu halareetxetik gertu egonagatik

herritik urruti daude.

Egunen baten iristen banaizhaien denen adinera

esku-eskura eduki nahi dutbizi duin baten aukera

bisitak jaso, Plaza Berrirajoan kafe bat hartzera,

herrian bizi, erdian bizita ez ertzetik ertzera,

gaur han daudenak gerturatzekojaitsi EGOITZA KALERA.

26 maxixatzen.eus

MAX

IXAT

ZEN

TXIK

I

Soluzioak

maxixatzen.eus

Xabier Munibeikastolazurea, gurea, guztiona!

Zatoz!

28 maxixatzen.eus

KOM

UNIT

ATIE

N LE

IXUE

Anaitasuna Mendi Bazkunaren hasierako orria aurki-tzeko 1926. urte ingurura egin behar da jauzi. Azkoitia-rrek bazuten mendiarekiko grina, baina ez zuten talde moduan funtzionatzen. Taldea 1949. urte inguruan sor-tu zen, Anaitasuna futbol taldearen barruan. Frankis-moan, mendigoizaleak ideologia ezkertiarrarekin lotzen ziren, eta horiekiko jazarpena handia izan zen. Baimena eskatuta, futbol taldearen barruan sortu zuten taldea, eta horregatik du Anaitasuna izena.

Egun, taldearen egoera oso bestelakoa da; sei lagunek osatutako batzorde batek zuzentzen du mendi bazku-na, eta hainbat adar kudeatzen dituzte horiek: eska-lada, mendiko eskia eta bizikleta. Eskalada eta eski ir-teerak, mendi irteerak eta Mangaixue proba antolatzen dituzte arduradunek, eta Zazpi Kurutze mendi martxa ere Anaitasuna barruko talde batek antolatzen du; Kakuteko eguna, berriz, batzordeak. Umeen irteerak ere prestatu izan baditu ere, egun ikastetxeetako gura-so elkarteen eskumena da. Haurrekin lotuta, Finalista-ren Eguna antolatu dute aurten bazkunakoek. Gipuzkoa osoko 800 mendizale inguruk parte hartu zuten han. Pi-rinioetarako irteerak ere antolatu izan ohi dituzte, baina orain ez dute egiten. Egun, berriz, 2020ko Mendi Astea prestatzen dihardu batzordeak. Inolaz ere, erantzun ona duten ekintzak antolatu ditu mendi bazkunak.

Egun, 584 lagunek osatzen dute mendi bazkuna, eta hori zenbaki ona da hango kideentzat. Federatutako zein fe-deratu gabeko herritarrak daude klubean, baina guztiak dira bazkide.

Adierazi dutenez, egun egoera ekonomiko onean dago Anaitasuna mendi bazkuna. Udalak emandako di-rulaguntzetatik eta bazkideen kuotetatik finantzatzen da taldea. Dena den, Zazpi Kurutze mendi martxan eta Kakuteko egunean galerak izaten dituztela adierazi dute. Kideen arabera, ordea, horiek ez dira dirua lortzeko egu-nak izaten, mendizaletasuna sustatzekoak baizik. Horrez gain, gogorarazi dute mendi bazkunaren lokaletik mendi irteerak egiteko behar den materiala har daitekeela, beti ere 20 euroko depositua eginda.

Etorkizunari begira

Mendi bazkunaren helburua bat eta bakarra da: herrian mendizaletasuna bizirik eta piztuta mantentzea. Etor-kizunari begira daude, ordea. Mendizaleak izanda, klu-ba herrian eta martxan ikusi nahi dute. Sumatzen dute mendi maratoiek hartu duten sonari esker asko sustatu dela mendizaletasuna, baina arazoa boluntarioen ga-bezia dagoela diote. Batzordea, halaber, errelebo bila da-bil. Ideia berriak eta lanerako gogoa duen jendea nahi du mendi bazkunak; laburbilduz, haize freskoa behar du. Etorkizuna beltza ikusten dute, mendi bazkunaren alde lan egingo duen jendea falta dela ikusten baitute. Duela urte batzuk, bilera handi bat egin zuen mendi bazkunak bere etorkizunari eta antolakuntzari buruz hitz egiteko. Bazkunaren batzordea txandakakoa izatea proposatze hutsak, gainera, mahai gainean jarri zuen mendi bazku-naren ibilbidea amaitzea. Egungo panorama berriz ere lehengora itzultzen ari denaren zantzua hartuta daude Anaitasuna Mendi Bazkunan, eta ez dute hori bizi nahi.

�Anaitasuna Mendi Bazkuna

Haize freskoaren beharra etorkizuna bermatzeko

maxixatzen.eus

ESKURE KOM

ENI

TELEfONO INTERESGARRIAK:

Udaletxea Udaltzaingoa Suhiltzaileak Epaitegia (Azpeitia) Azkoitia Lantzen Iraurgi Berritzen Abarketatxo ludoteka Artxamendi Gaztelekua(GIB) Zubiaurre Elkargunea KIUB KZ Gunea Ertzaintza San Martin ondareguneaMusikagunea Anbulatorioa Plaza Ondo Jubilatuen Etxea

IleapaindegiaTaberna

Bake Epaitegia San Jose Egoitza Aizkibel liburutegia AEK Baztartxo Gurutze Gorria DYALanbide (Azpeitia) SOS Deiak Txerloia Futbol Zelaia Gurea pilotalekua Torre Zuri erakustokia Txerloia Tenisa Kultur Etxea Postetxea Gipuzkoako Urak Xabier Munibe haur eskola Xabier Munibe ikastola Floreaga ikastetxea BiziloreUrola Ikastola BHI Garbigunea Mankomunitatea Tamaina handiko trasteakjasotzeko zerbitzuaAldalur Eusko TrenLa GuipuzcoanaPESAPiper elkarteaTaxiak

943 08 00 80943 85 71 71112943 02 51 91943 85 71 51943 85 08 43943 02 60 27

943 85 60 27943 85 25 44943 85 73 05943 02 36 19943 08 37 80943 85 71 70943 85 10 70943 00 76 10

943 85 21 68943 85 36 25943 08 94 12943 85 15 97943 85 13 23943 85 08 98943 15 10 89 943 85 19 86943 85 32 97943 46 46 22943 15 04 02112943 85 20 61943 85 36 39943 85 71 70669 62 18 02943 85 71 70943 85 33 93943 85 08 83943 08 07 37943 85 06 46943 85 30 43637 70 57 20 943 85 21 74696 67 64 56943 85 73 19

943 45 98 74943 85 27 18902 54 32 10943 85 11 59943 21 26 99943 85 25 87943 85 10 20

EZET

Z TO

PAU!

Non dago Zakelmari?

AzkoitiA: Viteri 943 85 07 85Ibai Ondo Kalea, 28

MAlenArrietAUrdAlletA 943 81 12 74

AzkoitiA: Gisasola 943 85 12 35Jandonianiz, 5 beheaAzkoitiA: Mendiola 665 49 67 44Kale Nagusia, 13

Egunez: 09:00 - 20:00

Gauez: 22:00 - 09:00

farmaziak (urtarrila)

13, 14, 15, 16, 17, 18 eta 19

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 27, 28, 29, 30 eta 31

Urte osoan irekita.

ENPARAN KALEA, 47 (AZPEITIA)

Ez du guardia egunik.

AzkoitiA: Azpiazu 943 85 29 89Kale Nagusia, 66 20, 21, 22, 23, 24, 25 eta 26

Eba Sudupe, abenduko irabazlea.

Abenduko Maxixatzen aldi-zkarian Zakelmari non ezkutatuta zegoen asma-

tu behar zen: 6. orrialdean ze-goen ezkutatuta. Maxixatzeneko bazkide guztien artean zozketa egin ondoren, Eba Sudupek ira-bazi du Ogi Berri okindegiaren errege opila.Datorren hilean, Herrixen merka-tari elkartearen 50 euroko txe-kea zozkatuko du Maxixatzenek Zakelmari aurkitzen dutenen artean. Bidali erantzuna urta-rrilaren 20a baino lehen, Kultur Etxeko postontzira edo maxixat-zen@maxixatzen.eus helbide ele-ktronikora.

guardia egunak

30 maxixatzen.eus

URTARRILA

urtarrilak 18-19-20cats

urtarrilak 19turuleka oiloa

ZINEMA (Baztartxo)

urtarrilak 10 la cordillera de los sueños

urtarrilak 11-12-13

el silencio del pantano

urtarrilak 12spy cat

17, ostirala: 'Zaldi urdina' antzezlana, Baztartxo antzokian. 11:00etan ikastetxeentzat, eta 21:30ean gainontzek publikoarentzat.

27, astelehena: Odol emaileen hitzordua, Berdura Plazan, 17:00etatik 21:00etara.

urtarrilak 24-25-26-271917

urtarrilak 26espias con disfraz

AGENDIE

Ostiraletan eta zapatuetan: 22:00etan - Igande eta jaiegunetan: 19:30eanUmeen zinema: 17:00etan - Astelehenetan: 20:00etan

urtarrilak 31glittering misfits

URTEBERRION

maxixatzen.eus

2020/21IKASTURTEAMATRIKULAZIOAATE IREKIAKURTARRILAREN 23an, 17:30-19:00

Loiolako Inazio hiribidea 26 • 20730 AzpeitiaTel.: 943 15 12 46 • ikasberri@azpeitikoikastola.eus www.azpeitikoikastola.eus

ikasberri koop.e.

32 maxixatzen.eus