giza artea eta kultura3
TRANSCRIPT
ARO MODERNOKO ARTEA ETA KULTURA
• Pentsatzeko modu berria
• XV. eta XVI.mendean garatu zen.
EZAUGARRIAK:
• Indibidualismoa Gizakiarekiko ardura
• Antropozentrismoa Doktrina bat da.Gizakia kokatzen du gauza guztien irtenbide bezala eta gizakiaren baloreak eta interesak defendatzen ditu
• Aintzinate klasikora itzultzea Adibidez : Grezia eta Erromako kultura
• Jakinmina Materia guztien kuriositatea
HUMANISMOA
IRAULTZA ZIENTIFIKOA
1455Gutenberg, inprenta asmatuGarrantzitsua – ideia berriak zabaltzeko
1473Leonardo da Vinci, Mugimenduaren eta
anatomiaren lehen irudiak
1516Erasmo Rotterdamgoak, ‘Testamentu Berria’
argitaratu, erromatar eliza kritikatu eta erreformak proposatuz
1531 Kopernikok, Lurrak eguzkiaren inguruan bira egiten zuela idatzi zuen
1597Francis Bacon filosofoa, ‘Jakinduria boterea da’ idatzi zuen
1609 Galileok teleskopio berriarekin, Kopernikoren ideaiak egiaztatu
1628Willian Harveyk odolaren zirkulazioa eta bihotzaren mugimenduak ikertu zituen.
1637 Blaise Pascal – kalkulagailua asmatu
1. Aita Santua beste sinestedunekin parekatu zuen
2. Latina utzi eta herriko hizkuntza erabili
3. Elizak induljentziak saltzea salatu zuen
4. Purgatorioaren kontzeptua baztertu egin zuen
5. Ama birjinaren, santuen eta erlikien gurtz kendu zuen
6. Bibliaren interpretazio pertsonala azpimarratu
7. Elizako pertsonen bizimodua aldatu
8. Salbamena sinesmenean oinarritzen zen.
ERLIJIO KATOLIKOA ERREFORMA ETA KONTRARREFORMAAro modernoan jasotako kulturalik garrantzitsuenetakoa Erreforma izan zen.
Katolikoak hari emandako erantzuna kontrarreforma izan zen.
1517 Martin Lutherrek Wittembergeko elizan bere 95 tesiak ezarri zituen. 1520an Erromako Elizak
Luther eskumikatu zuen. Alemanian erreforma orokorrari ekin zion.
Paulo III.a aita santuak 1542an protestanteen aurka borrokatu zuen
Trenton kontzilio bat egin zen (1545—1563), Eliza Katolikoan aldaketak egiteko.
Espainia eta Australia ahalegin bereziak egin zituen galdutako lurraldeak berreskuratzeko
Onen ondorioz Hogeita Hamar Urtetako Gerra sortu zen
Finkatu zen Europa ez zela izango kontinente katoliko erromatarraERREFORMA EUSKAL
HERRIAN
Nafarroako erregina Albret II.a protestante egin zen
Biblia euskaratzea eskatu zuen
Henrike IV.a katoliko bihurtu zen, naiz eta Nantesko Ediktuaren bidez gainerako erlijioen praktika onartu
Ideia horiek oso azkar hedatu Europan.
Suitzan Kalbinek eta Inglaterran Henrike VIII.ak
Hasieran Lutherri jarraitu zioten, baina laster bakoitza bere bidetik abiatu
Gatazkak sortu ziren, adibidez Kalbinek Miguel Servet zientzilari eta teologo sutan erretzera kondenatu zuen
Honen ostean Kontrarreforma abian jarri zen
SORGINKERIAXV. Mendetik sorginak ehizatu
Akelarretan Bildu, han deabrua gurtu
Gizarte osoan beldurra zabaldu zuten
100.000 sorginkeria, 50.000 hilda
Sorginkeria gehien Europako hiparraldean
10.000-12.000 epaiketa sorginkeria kasuena
Ez zen ez sorginik ez sorginkeriarik, haiei buruz egiten eta idazten hasi arte
ILUSTRAZIOAXVII. Mendearen amaieran hasi zen, XVIII. Mendean kontinentera iritzi zen
Frantzian izan zuen eragin handiena
Arrazoiren nagusitasuna. Iraultza zientifiko-teknikoak aukera ematen dio gizakiari, mundua ezagutzeko.
Naturaren ezagutzan aplikatu zuten metodo zientifikoa.
Erlijioari kritika. Iraultza zientifikoak utzi zuen zenbait ikuspegi erlijiosoren akatsa, erlijioarekiko oso jarrera kiritikoa zabalduAurrerakuntzaren ideia.
Ilustrazioaren oinarrizko kontzeptua. Arrazoian eta bere emaitza teknikoetan oinarrituta.
Arlo ekonomikoan, aurrerakuntza ekonomikoak Ingalaterran hasi ziren aplikatzen. Nekazaritzan, bai lurrak lantzeko teknikak modernizatuz
Arlo sozialean, gizarte estamentala gogor kritikatzen zuten.
ERRENAZIMENDUA
ARKITEKTURA
ERAKIN MOTAK
ErlijiosoaElizak Zibilak
Eraikin publikoak
Jauregiak EZAUGARRIAK
Euskarri elementuak
Estaldura (kupula)
Apaingarria
Itxura orekatua (kanpotik)
Mitologikoak
Alegorikoak
Erlijiosoak
Ezaugarriak:•Antzinateko ereduak berreskuratu
•Erretratuak egiten ziren
•Anatomiak garratzi handia zuen
•Materialik erabilena : Marmola eta brontzea
ESKULTURA
ERRENAZIMENDUA
• Jatorria Italia
• Helburua Prespektiba
• Gai erlijiosoak ziren nagusi
• Teknikak
• Euskarriak
Fresko
Tenpera
Olioa
Sabaiak
Hormak
Taulak
Mihiseak
PINTURA ERRENAZIMENDUA
EUSKAL HERRIKO ERRENAZIMENDUA
ARKITEKTURA:
• Eraikinen barruko iluntasuna
• Beirate eta lehioa handitik EZ , eguraldiaren ezaugarriengatik.
• Hormak eta zutabe sendoak
• Sabaiak
• Estilo gotikoak luzaroan iraun zuen
ESKULTURA:
• Gotikoa eragin luzea izan zuen
• Erretaulentan arrastoak ikusi ahal dira
MICHELANGELO BUONARROTI
• 1475eko Martxoaren 6an jaio zen. Errenazimenduko eskultore, margolari, arkitekto eta olerkari izan zen.
• XVI. mendeko artista da,
• Eskultura ezagunenak
• Arte lan nagusiak
• Eraikin nagusiena Batikanoko kupula
Pietà
David
Kapera Sixtinako sabaiko (Genesiaren Pasarteak)
Azken epai eguna
ARTE BARROKOA
ARKITEKTURA
Lerro zuzenen bidezEraikuntzen diseinua: kurba
eta kiribila
Zutabe bihurrituak erabili. Hau da, Kiribil itxura eta mugimendua adierazten
dutena
Argi-ilunarekin jokatzen zuten.
Apainketa oso aberatsa zen.
Barruan Kanpoan
Erabilitako materialak
Aberastasuna adieraztenzuten.
BERNINI
Errenazimendukoak
PINTURA
Gai erlijiosoak lantzenzituzten
Sentimenak modu nabarmeneanagertzen zituzten.
Dramatismo handiz
Argi-ilunen teknika garrantzi handia zuen
ESKULTURAEskultura mitologikoak
Brontzez, harriz eta marmolaz.Egurrez, Espainian eta
Alemanian.
Argia garrantzi asko zeukan.
Italian sortu zen
Mugimendua ilustratu nahi zuten
ARKITEKTURA
Eraikuntza soilak egiten zituzten
kontrasterik kurbarik gabe.
FrantziaAlemania
Gune nagusienak
Schinkel: Altes Musem . Berlin Langhasen Brandenburgeko Atea Berlin
ARTE NEOKLASIKOA
PINTURA
Kontrasterik - EZOinarrizko koloreak
Hotzak Argiak
David. Sabinen bahiketa
EGILEAK:Lucia Albaina
Adrian UnzuetaNerea Zubizarreta
• ITURRIAK
-Liburua: Primus circumdedisti me
- Wikipedia
- Google Imágenes
- Slideshare
- Pasaden urteko Gizarte Liburua