FONÉTICA E FONOLOXÍA DO GALEGOUnidade 1

Fonema: unidade lingüística mínima, sen significado e abstracta que presenta trazos distintivos.

DISCIPLINAS LINGÜÍSTICAS

Estuda Fonemas entre / / Estuda Sons entre [ ]

Fonoloxía

Son: realización física do fonema (trazos distintivos + indistintivos).

Fonética

mesa 4 fonemas /m/ /e/ /s/ /a/

/p/ serven para distinguir significados

Galego: 26 fonemas Galego: máis sons

[m]: pechazón beizos e expusión aire polo nariz

PRODUCIÓN DE SONSAPARELLO FONADOR

Respiración

Fonación

Articulación

SISTEMA VOCÁLICOSaída libre do aire (sonoras)

Núcleo silábico

Trazos Distintivos

Grao Abertura

Pto. Articulación

Sucesión Vogais

Hiato

Ditongo

Tritongo

As sete vogais do galego (vídeo)

abertamedia

pechada

palatalcentralvelar

crecente

decrecentehomoxéneo

Páx. 13

Átona postónica (/a/ /E/ /i/ /O/ /u/)

Átona final (/a/ /E/ /O/)

ARQUIFONEMA

Vacilación vocálica

Tónica

Átona

metafoníanasal final sílaba

Adición prótese epéntese paragoxe

Supresión aférese síncopa apócope

7 Fonemas/sons (tónica/pretónica)

VOGAIS MEDIAS

Til Diacrítico

Parellas Palabras

Con til

Sen til

aberta

pechada

DICIONARIO PRONUNCIA LINGUA GALEGA (ILG)

VOGAIS MEDIAS PECHADAS

PRESENTAN VOGAL MEDIA PECHADA (EN POSICIÓN TÓNICA): /E//O/

TENDENCIA EXEMPLO EXCEPCIÓNS

Demostrativos.este(s), esta(s), ese(s), esa(s) e

aquel(es).aquela(s) (ambas posibilidades)

P3 e P6 do Pronome Persoal Tónico. el e eles. ela(s) (ambas posibilidades)

A secuencia –on (final palabra)/–on– (interior palabra).

lacón, lambón, con, non…

ponte, conta, monte, lonxe…conde, cónsul, pomba, onte, antonte e

verbos con alternancia vocálica

Verbos regulares da CII –er. comer, varrer, escoller…

Substantivos en –er procedentes de verbos.

deber, saber, pracer, anoitecer…

Sílaba trabada por nasal. ferramenta, vento, dente… sempre, conde, ben...

Palabras rematadas –or/–ora. arredor, amor, calor, albor,…señor/a, profesor/a…

demora, eslora, amora, ora…

Palabras rematadas –ollo/–olla.antollo, piollo, ferrollo…

escolla, rolla, solla…

Palabras rematadas –oma. aroma, goma, idioma, broma…

VOGAIS MEDIAS ABERTAS

PRESENTAN VOGAL MEDIA ABERTA (EN POSICIÓN TÓNICA): /Ε//Ɔ/

TENDENCIA EXEMPLO EXCEPCIÓNS

Ditongo crecente en castelán. sempre, herba, ben, óso, moa, xoves… ventre, mente (subst.)...

P2, P3 e P6 dos verbos CII/CIII con alternancia vocálica.

comes, bebe, feren, sofres, sobes…

Palabras rematadas en vogal tónica. abofé, café, pé, avó, só… nomes consoantes, abecé, mercé, porqué, sé (vbo. ser), avó, aló, bo

Monosílabos e agudas rematadas en –el/–ol.

papel, albanel, anzol, caracol,…el e aquel

sol [acepta as dúas variantes]

Sílaba tónica trabada por –l–. rebelde, celta, delta, polbo, golfo, dolmen …

poldro, colcha, olmo, polpa, solta, soldo.

Sílaba tónica trabada por –r–.berce, esquerda, verme, merlo,

caderno…(non escasean casos con /e/): terzo,

verde, enfermo, verza…

Vogal trabada por consonantes ou grupos consonánticos cultos.

contexto, correcto, óxido, óptica…

Palabras coa secuencia <ex>+vogal [εks]

nexo, sexo, exame, hexágono…

Palabras esdrúxulas non patrimoniais.arquipélago, atónito, binóculo, cosmética, cédula, crédulo…

bébedo, pétalo, cómaro, cóncavo…

Palabras rematadas en –en/–er (substantivos).

tamén, alén…culler, muller, neceser, somier… lecer.

Palabras rematadas en –oz/–ote, –ota.feroz, precoz, veloz…

bigote, bote, bota, nota, flota… noz, voz (dialectal).

SISTEMA CONSONÁNTICO

Saída non libre do aire

Marxe silábica

19 Fonemas/sons

Trazos Distintivos

Modo Articulación (páx. 15)

Pto. Articulación (páx. 15)

FonaciónXordas

Páx. 16

Sonoras

Nasais posición implosiva /N/ (caso n velar)

Vibrantes distinción intervocálica /R/ (páx. 17)

ARQUIFONEMA

Correspondencias grafía—símbolo (páx. 15)

SÍLABA

Unidade fónica básica (agrupa fonemas/sons)

Un ou máis fonemas

FormadaNúcleo silábico (vogal)

Marxe silábica (consoantes/semivogais)Implosiva (posnuclear)

Explosiva (prenuclear)

Tipos

Normas división silábica (páx. 17)

FONEMA FINAL libres trabadas

POSICIÓN ACENTO tónicas átonas

✍ Tarefa

Exercicio 2 (2 columnas), 3, 4 e 5 páx. 23.

Exercicio consoante nasal apuntamentos.

Exercicio 5 PAU xuño 2013 opción B.

Exercicio 5 PAU setembro 2016 opción A.